Book Title: Upadhyay Yashovijayji Swadhyay Granth
Author(s): Pradyumnavijay, Jayant Kothari, Kantilal B Shah
Publisher: Mahavir Jain Vidyalay
View full book text
________________
આનંદઘન અષ્ટપદી' : લોઢામાંથી કંચન બન્યાની ચમત્કારકથા [ ૩૨૩
આ છે. એ નિશ્ચયરૂપ છે, પરમ સત્યની પ્રતીતિરૂપ છે. એમાં આત્માની પ્રસન્નતા છે, આત્માની ઋદ્ધિવૃદ્ધિનો આવિષ્કાર છે. એમાં સમ્યકત્વ – સમ્યગ્દષ્ટિ ઊઘડે છે અને સમ્યકશ્રુત તથા મિથ્યાશ્રુતના ભેદો અપ્રસ્તુત થઈ જાય છે કેમકે સમ્યગ્દષ્ટિથી, ગ્રહણ કરેલું મિથ્યા શ્રુત પણ સમ્યક બની જાય છે, જ્યારે મિથ્યાદૃષ્ટિથી ગ્રહણ કરેલું સમ્યક શ્રુત મિથ્યા બની જાય છે. એમાં સમતાનું સુખ છે, દંભનો અભાવ છે, મોહમલ્લનો પરાજય છે અને અનુભવના અમૃતરસથી સર્વ તૃષા છીપી જાય છે. ટૂંકમાં પોતાનું મિથ્યા રૂપ મટી જઈ ખરું આત્મત્વ સિદ્ધ થાય છે.
યશોવિજય આવા “અનુભવી બન્યા છે – “જ્ઞાની'માંથી “અનુભવી કે જ્ઞાની ઉપરાંત અનુભવી. એમણે કહ્યું છે કે અનુભવની જીભ વડે શાસ્ત્રરૂપી ક્ષીરના રસાસ્વાદને જાણનારા-પારખનારા વિરલ હોય છે. યશોવિજય આવા વિરલા માંહેના એક હતા. પોતાની આ અનુભવી અવસ્થાનો હવાલો પણ યશોવિજયજી આપે છે?
“મિથ્યા દૃષ્ટિએ ગ્રહણ કરેલું સમ્યક કૃત પણ મિથ્યા બને છે ને સમ્યગુ દૃષ્ટિએ ગ્રહણ કરેલું મિથ્યા શ્રુત સમ્યક બને છે – એ અમારી સ્થિતિ છે.”
“જે શાન્ત હૃદયવાળા – શમભાવને પામેલા છે તેમનાં શોક, મદ, કામ, મત્સર, કલહ, કદાગ્રહ વિષાદ, વૈર ક્ષીણ થઈ જાય છે એનો અમારો અનુભવ જ સાક્ષી છે.”
- “સ્વર્ગનું સુખ દૂર છે અને મુક્તિપદવી તો એથીયે દૂર છે, પણ સમતાસુખને તો અમે મનમાં રહેલું સ્પષ્ટ રીતે જોયેલું છે – અનુભવેલું છે.”
શ્રીપાલ રાસનું અનુભવાસ્થાનું વર્ણન એમની પોતાની સ્થિતિના વર્ણન તરીકે જ આવેલું છે?
તૂઠો તૂઠો રે મુજ સાહિબ જગનો તૂઠો. એ શ્રીપાળનો રાસ કરતા, જ્ઞાન-અમૃતરસ વૂઠો રે. અનુભવવંત અદભની રચના, ગાયો સરસ સુકઠો..
ભાવસુધારસ ઘટઘટ પીયો, હુઓ પૂરણ ઉતકંઠો રે. 'આ સ્થિતિ બ્રહ્મજ્ઞાનીના વચનથી થઈ છે એ પણ એમણે કહ્યું છેઃ
બ્રહ્મ (શદ્ધ ચૈતન્ય – ચિદાવસ્થા)માં રહેનાર ને બ્રહ્મને જાણનાર બ્રહ્મને પામે એમાં શું આશ્ચર્ય ? અમે તો બ્રહ્મવિદના વચનથી પણ બ્રહ્મમાં વિલાસ કરતા થયા છીએ.”
આનંદઘન અષ્ટપદીમાં એ વાતનો સ્પષ્ટ સ્વીકાર છે કે એમનું આ સ્વરૂપાન્તર આનંદઘનજીના સંસર્ગને આભારી છે. પહેલા પદમાં જ યશોવિજયજી કહે છે કે “જશવિજય કહે સુનો, હો આનંદઘન ! હમતુમ મિલે હજૂર.” માત્ર મિલે' નહીં પણ મિલે હજૂર.” માત્ર મળ્યા નહીં. સામસામે મળ્યા. મુખોમુખ મળ્યા. “હજૂર શબ્દ આમ નિકટતાનો, સાક્ષાતપણાનો ભાવ લઈને આવે છે.
