________________
૧૮]
સમ્યગદશન-૧ જ નથી, એમ કહે, બીજો વિકલ્પ એ કે-આત્મા છે એમ માને, તે પણ આત્માને નિત્ય માને નહિ; ત્રીજો વિકલ્પ એ કે-આત્મા એ પિતાના કર્મને કર્તા છે, એમ માને નહિ; એથે વિકલ્પ એ કેઆત્મા પોતાના કરેલા કર્મને પોતે જ ભગવે છે, એમ માને નહિ, પાંચમે વિકલ્પ એ કે–આત્માને મોક્ષ થઈ શકે છે, એમ માને નહિ, અને છઠે વિકલ્પ એ કે–આત્માના મેક્ષને ઉપાય નથી, એમ માને. આવા વિકલ્પ અભામાં પણ પેદા થઈ શકે છે.
- આમ, આભિગ્રહિક મિથ્યાત્વ પણ અભવ્યને હાઈ શકે છે. અભવ્ય સ્વર્ગાદિકને સુખના લેજે સંયમાદિનું પાલન કરનારા પણ બને છે, એટલે એ આત્માને માને, એ શક્ય છે; પરલકને માને, એટલે આત્માની નિત્યતાને કબૂલ રાખે, એ શક્ય છે, મારા સંયમથી મને સ્વર્ગાદિકનું સુખ મળશે, એમ માને એટલે આ માને કર્મને કર્તા અને આત્માને પોતાના કર્મને ભક્તા પણ માને, એ શક્ય છે પણ એ, મેક્ષને અને મેક્ષના ઉપાયને માને નહિ. જે અભાને માત્ર અનાગ મિથ્યાત્વ જ હોય છે—એવું માનવામાં આવે, તે એ જી સ્વર્ગાદિકના સુખને લેભે સંયમને ગ્રહણ કરે છે, એ વગેરે વાતને માની શકાય નહિ. એ વખતે અભવ્ય જીવે અવ્યક્ત દશામાં નથી પણ વ્યક્ત દશામાં છે. આમ તમે સમજી શક્યા ને કે–અભવ્ય જીને અનાગ મિથ્યાત્વ અને આભિગ્રહિક મિથ્યાત્વ, એ બે પ્રકારનાં મિથ્યા તે સંભવે જ છે?
- હવે આપણે એ પણ જોઈએ કે–બાકીના ત્રણ પ્રકારનાં મિથ્યા અભવ્ય જીને કેમ સંભવી શકતાં નથી ?. અનભિગ્રહિક મિથ્યાત્વવાળા છે, જીવાદિ તનું બીજાઓ જે કાંઈ સ્વરૂપ કહેતા હોય, તેને પણ સાચું માનનારા હોય છે. બધાં દર્શને સારાં છે, એમ માને. એને, પોતે જે દર્શનમાં હોય તેને પણ, પક્ષપાત ન હોય. આવું પક્ષપાતરહિતપણું મિથ્યાત્વ રૂપ મલની અલ્પતાના કારણ બને છે, જ્યારે અભવ્ય જીમાં મિથ્યાત્વ રૂપ માલનું અ૫
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
