________________
મળની ગતિ.
જગતમાં કોઈ ન હોય અને એક માણસ એકલે હોય તે તે કેટલે મટે છે તે કહી શકે નહીં તેમ કઈ બનાવ બને નહીં તે કાળની ખબર પડે નહીં અથવા બનાવ બને પણ કોઈના જાણવામાં તે ન આવે તે પણ કાળને અનુભવ થાય નહીં તેથી કાળના અનુભવ માટે દ્રષ્ટાને દ્રષ્ય સાથે સંબંધ છે જોઈએ અને સંબંધ વખતે દ્રષ્ટાની ગતિ અને દ્રષ્યની ગતિ જાણવી જોઈએ. અને માપ વખતે માપવાની વસ્તુ
સ્થીર રહેવી જોઈએ, અથવા માપમાં ગતિ હોય તએ માપ વખતે તે સ્થીર છે એમ માનવું જોઈએ.
ઘડીઆળના માપથી કેટલેક વ્યવહાર ઠીક ચાલે છે અને સેકન્ડ, મીનીટ, કલાક, દિવસ, મહીને, વર્ષ વિગેરેની ગણત્રી થઈ શકે છે પણ કેટલીક બાબતમાં આ માપ કામ આવતું નથી. દુઃખમાં વખત જતે. નથી છતાં ઘડીઆળને કાંટે ફર્યા કરે છે. તેથી જણાશે કે લાગણીથી પણ કાળમાં ફેરફાર જણાય છે.
આ બાબત બરાબર સમજવા માટે એક દ્રષ્ટાંત લઈએ. એમ માને કે કલાકના ૬૦ માઈલની ઝડપે ચાલતી ટ્રેનમાં તે ટ્રેનને ગાર્ડ છેલ્લા ડબામાંથી ચાલતી