________________
કાળની ગતિ.
અંદર સૂમ તેજ આપનાર તત્વ, શક્તિ, જ્ઞાન " અને આનંદ પણ આપે છે. જેનામાં બુદ્ધિનું જોર હોય તેને તેને બદલે જ્ઞાન વધારે મળે છે, ભક્તિનું વધારે જોર હોય તેને આનંદ વધારે મળે છે, કર્મમાં બહુ જોર હોય તેને શક્તિ વધારે મળે છે. છતાં, એક અનુભવ પછી પુરતી સમતા હોય તે તેની સાથે રહેલા બીજા તનો લાભ પણ મળી રહે છે.
પિચેરીમાં ઘણું વર્ષ થયાં યોગ સાધનામાં રહેલ શ્રી અરવિંદ ઘોષ એમ માને છે કે આટલે અનુભવ પણ પુરતું નથી. તેજ, શક્તિ, જ્ઞાન, આનંદ મળ્યા પછી તેની મદદથી આપણા મન, પ્રાણ અને શરીરમાં ફેરફાર થવું જોઈએ. તે કહે છે કે ભૂતકાળના રૂષીમુનિઓ આ રીતે મન અને પ્રાણના સ્વભાવ ફેરવી શક્યા હતા પણ શરીરનો સ્વભાવ ફેરવી શકયા. નહોતા. તેથી ફરીથી તે દિશામાં પ્રયત્ન કરવાની જરૂર છે. તે એમ માને છે કે માણસનું શરીર એ આ પૃથ્વી ઉપર છેલું શરીર નથી. પશુ, પક્ષીઓ ઉત્પન્ન થયા પછી જ્યારે મનને રહેવા લાયક સંજોગે. આ પૃથ્વી ઉપર ઉત્પન્ન થયા ત્યારે માણસના શરીર
૨૪૬
