________________
કાળની ગતિ. તેને રામચંદ્રજી ઉપર અનન્ય પ્રેમ હતું. એક વખત ઘરમાં સર્ષ નિકળે, એટલે તે તેને કહેવા દેડી કે
હે રામ, તમને કે મારી નાખશે;” એમ કહી તેણે સર્પને ઉપાડ અને ઘર બહાર એકાંત જગ્યાએ તેને મૂકી આવી. આવા ઘણા અનુભવે ખરા જ્ઞાનીને મળી રહે છે.
આ દ્રષ્ટીએ જોતાં કોઈ મહાત્માને ભૂતકાળમાં સર્વાત્મભાવ મળે નહેતે એ વાત સાચી નથી. પણ તેને માટે મુખ્ય બે માર્ગ છે ૧. જ્ઞાન. ૨. ક્રિયા. ક્રિયામાર્ગવાળા પિતાના સ્વભાવથી શરૂઆત કરે છે અને જ્ઞાનમાર્ગવાળા આત્માને સ્વભાવ જાણવાની શરૂઆત કરે છે. પહેલા માર્ગમાં સુધરવાના ઉપાય રહે છે, બીજા માર્ગમાં સમજવાના ઉપાય રહે છે. પહેલામાં આપણે હલકામાં હલકા થવાનું છે કે જેથી આપણા કરતાં કેઈ હલકું રહે નહિ. બીજા માર્ગમાં આપણે મોટામાં મોટા થવાનું છે કે જેથી આપણાથી કઈ મેટ રહે નહિ. બન્ને રીતે પિતાને પહેલે સ્વભાવ દૂર થાય છે અને તેની સાથે જ પોતાનો પ્રદેશ અને પિતાને કાળ પણ જતું રહે છે.
૨૫૨
