________________
કાળની ગતિ.
અને દુઃખ હોય તે સેટ વર્ષોં સે યુગ જેવા લાગે. કેટલાક અહુ દુ:ખી માણસ પોતાનું મરણુ તરત આવે એવું ભગવાન પાસે માગે છે તેથી એમ જણાઇ આવે છે કે મરણમાં પણ સુખ છે.
આપણા જીવનમાં જે કાળ આપણે મીનીટ, કલાક, દિવસ, વર્ષ વિગેરેથી માપીએ છીએ તે આપણે કાળ છે, તે ખરે। કાળ નથી. તે કાળને અંત આપણા મરણ વખતે આવે છે. તેથી મરણ પછીની દશાને કાળ, મરણ પહેલાંની દશાના કાળથી માપી શકાય નહિ. મરણ વખતે એક પ્રકારના કાળના અંત આવે છે. મરણ પછી જેવી વાસના રહે છે અને જેવા સંસ્કાર હેાય છે તે પ્રમાણે જીવ પેાતાના કાળ ફરીથી તૈયાર કરે છે. આત્મજ્ઞાન થાય અને ઇચ્છા ન રહે તે તે પુરી કરવાના વખત જોઇતા નથી. તેથી કાળની જરૂર પડતી નથી.
કીડામાંથી ભમરી થાય છે એ અનુભવ કેટલાક માણસા જાણે છે. કીડાના કાળ અને ભમરીને કાળ એ એક નથી. તે જીવ એક પ્રકારના ચક્કરની ગતિ ઉપરથી ઉતરી ખીજા પ્રકારના ચક્કરની ગતિ ઉપર ચડે છે.
૪૨
