________________
માયા. જલતરંગ બજાવવાવાળો પહેલાં પોતાના સાધન માટે પ્યાલાઓમાં પાણી ભરે છે અને જે વખતે જે રાગ ગાવે હોય તે વખતે પ્યાલાઓમાં પાણી ઓછુંવધતું કરે છે. આ પ્રમાણે દરેક ગાયન વખતે તે પિતાનું માપ તૈયાર કર્યા પછી પોતે તે ઉપર સારે સુર કાઢી શકે છે. એક પ્રકારનું માપ બધા પ્રકારના ગાયન માટે ચાલતું નથી. હારમોનીયમમાં પણ રાગ પ્રમાણે અને માણસના કંઠ પ્રમાણે સારીગમ ઉપાડવી પડે છે.
આ પ્રકરણની શરૂઆતમાં ગોળ અરિસાના દ્રષ્ટાંતથી સમજાવેલું છે કે જે વસ્તુમાં એક દ્રષ્ટીથી ફેરફાર લાગે છે તેમાં બીજી દ્રષ્ટીથી બીલકુલ ફેરફાર લાગતું નથી. જે સ્વરૂપ છે તે અન્યથા થતું નથી એજ મહાન આશ્ચર્ય છે. કર્મ કરતા છતાં માણસ અકર્તા રહી શકે છે એ વાત બરાબર સમજાય તેજ વ્યવહારના કામ બીક વગર બરાબર થઈ શકે અને તે સાથે આત્માની નિત્ય મુક્તદશાનું ભાન પણ રહે. જે અકતૃત્વભાવમાં ખરૂં કર્મ જોઈ શકે છે અને જે કર્મમાં અકમ જોઈ શકે છે, એટલે કે અકતૃત્વ
૧૫૫
