________________
કળની ગતિ.
દેશ અને કાળનું જે માપ ઉત્પન્ન થાય છે તે માપથી તે. ક્ષેત્રનું જીવન બરાબર હોય છે. પણ જ્યારે એક ક્ષેત્રના માપથી બીજા ક્ષેત્રનું માપ કરવા જઈએ છીએ અથવા પિતાના એક વખતના સંસ્કારથી બીજા વખતનું જીવન માપીએ છીએ ત્યારે જીવન નાનું કે મેટું લાગે છે અથવા સારું કે નરસું દેખાય છે.
માણસનું શરીર માણસના ક્ષેત્રના આકર્ષણથી ઉત્પન્ન થાય છે. પણ શરીર એ માણસ નથી. તે માણસના જીવનનું માપ છે. પ્રાણ અને મન પણ તેના જીવનના માપ છે. તે માપથી તે આ જગતનો અનુભવ લે છે. બીજા ક્ષેત્રના આકર્ષણથી બીજા પ્રકારના શરીર મળે છે. ભરતમુનિને હરણમાં પ્રીતિ થવાથી હરણને જન્મ આજે હતું તે પણ તે શરીરમાં પણ ભરતમુનિ હતા. આ દ્રષ્ટીએ જોતાં પશુઓના શરીરમાં કેટલા મહાત્મા હશે અને મહાત્માના શરીરમાં કેટલા પશુ હશે તે કોણ કહી શકશે ! હરણના શરીરની પ્રીતિને વેગ પુરે થયો એટલે પાછા જડભરત થઈ નાની ઉમરમાં આશ્ચર્યકારક જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી તેણે રહુગણ રાજાને ઉપદેશ આપેલ છે. હલકા પ્રકારના આકર્ષણથી હલકા
૨૪૨
