________________
માણસ અને રૂષી. પછી શરીરમાં દાખલ થાય છે. તે વખતે સ્ત્રી પુરૂષા પેાતાના શરીરમાં સમાઇ શકતા નથી. તેમના પ્રદેશ માટા થાય છે અને સુખમાં વખત ટુંકા થાય છે. તે માપવા માટે પુટ અને ઘડીઆળના માપ કામ આવતા નથી. એ વિશાળ ભાવમાં તેમની વૃત્તિ ક્ષણવાર શાંત થઈ જાય છે. તેમને તે વખતે ખરીરીતે આત્માનું સુખ મળે છે પણ ભૂલથી એમ લાગે છે કે તે શરીરનું સુખ છે. વૃત્તિના ચંચળ સ્વભાવ અને આવનાર જીવના સંસ્કાર તેમના પ્રાણાની વિશાળતા સ્થિર રહેવા દેતા નથી.
ચેતન-જિંદું, આ પ્રમાણે પેાતાના સંસ્કારની અસરથી અને કાંઇક અંશે માબાપના ક્ષેત્રના સંસ્કારની અસર લઇને જ્યારે જન્મે છે ત્યારે પેાતાને જીવ માને છે. શરૂઆતમાં નાની ઉમરના માળકને તેની મા ઉપાડીને ચાલે છે. ત્યાંસુધી તેને તેના દેહનું બહુ ભાન હેતું નથી. જ્યારે તે ચાલવા શીખે છે ત્યારે તેને એમ જોવામાં આવે છે કે પેાતાનું શરીર ચાલે છે તેએ ઘરની બીજી વસ્તુએ ચાલતી નથી. આ વખતે પેાતાનું જે શરીર ચાલે છે તેને “હું” કહે છે અને જે તે વખતે ચાલતું લાગતું નથી તેને “ હું નહિ '
''
૨૩૭
