________________
માયા.
વળી શરીર ફરતું હોય ત્યારે જુદો દેખાવ ઉત્પન્ન થાય છે. નાના બાળકો ઘણીવાર પુદડી ફરે. છે અને પછી સ્થિર રહે છે ત્યારે તેમને આસપાસની વસ્તુઓ ચાલતી લાગે છે. એક છોકરો હાથમાં એક ઉંબાડીઉં લઈ ગેળ ચકકર ફેરવવા લાગે તે જોનારની દ્રષ્ટીમાં તે ગોળ હોય એવું દેખાય છે.
જ્યારે જેનાર માણસ ગતિમાં હોય અથવા જેવાની વસ્તુ ગતિમાં હોય ત્યારે વસ્તુ જેવી હોય તેવી જોઈ શકાતી નથી. આપણું મન ચંચળ હોય અથવા આપણે અમુક પ્રકારનો મત બાંધી રાખે હોય અથવા દેહનું અભિમાન છૂટયું ન હોય તે વખતે જે આપણે જગતને સમજવા જશું તે આપણું સંસ્કાર પ્રમાણે તેનું માપ આવશે, તે જેવું છે તેવું જણાશે નહિ. તેથી ઘણું જ્ઞાની અને યેગી પુરૂષ મનમાંથી બધી કલ્પના દૂર કર્યા પછી આત્માને અનુભવ લઈને પછી જગતને અનુભવ લે છે. જેને ઉંબાડીયું બરાબર જેવું હોય તેણે પહેલાં તે સ્થિર રહે તેમ કરવું જોઈએ. એક વાર તેનું સ્વરૂપ સમજવામાં આવી જાય કે તે ગોળ નથી પણ લાંબુ છે તે
૧૨૯
