________________
કાળની ગતિ.
માપ ભૂલમાં નાખે છે. દશ વર્ષ ની ઉમરના માણસના હાથના માપથી જોતાં જો તે તે વખતે પેાતાના ત્રણ હાથની ઊંચાઇ જેટલેા હાય તા વીસ વર્ષે પણ તે તે વખતના પેાતાના હાથથી માપતાં ત્રણ હાથની ઉંચાઇ જેટલા રહે છે; તેથી ખરી રીતે તે માટે થતા નથી. જો તે માટે થાય છે એમ માનીએતે એમ માનવું જોઇએ કે તેનું માપ કરતુ નથી અને તેનું માપ ફરે છે એમ માનીએ તે તે મેટા થતા નથી એમ માનવું જોઇએ. વીસ વર્ષે તે નાના છેાકરાને દેખી પેાતાને માટે માને છે અને દશ વર્ષની ઉંમરે મેટા માણસને દેખી પોતાને નાના માને છે. જગતમાં એકજ માણસ હેાય અને ખીજી કેાઇ વસ્તુ ન હેાય તે પોતે કેટલે મેટા છે તે કહી શકાય નહિ.
નાની ઉમરે પાતે જે ઘરમાં રહેતા હાય તે ઘર ાડી દીધા પછી ઘણા વર્ષે જો તે માટી ઉમરે તે ઘર પાછુ જોવા જાય તે તે ઘર તેને નાનું લાગે છે. તેનું કારણ એ છે કે તેનું શરીર મેહુ થયુ હાય છે અને શરીર માટું થયું હોય ત્યારે તે માટે થાય છે એમ તેને ભૂલથી લાગે છે.
૧૨૮
