________________
કાળની ગતિ.
તેથી એટલું માની શકાય કે જે માણસના સંબંધથી આપણું જીવન ઉંચ્ચ સ્થીતિમાં આવે તે માણસ આપણે માટે તેટલે વખત ગુરૂ તરીકે માની શકાય અને તેજ પ્રમાણે આપણા જીવનથી જે માણસા પેાતાનું જીવન સુધારતા હશે તે આપણને ગુરૂ કહેશે.
આ ઉપરથી જડ અને ચેતન એ બે શદેશના અ પણ સમજી શકાશે. જે વસ્તુના અથવા માણસના સંબંધથી આપણે માટા બનીએ તે આપણે માટે ચેતન અને જેના સંબધમાં આવવાથી આપણે નાના બનીએ અને હલકા બનીએ એ જડ લાગશે.
કુદ્રતની કાઇ વિશાળ જગ્યાએ જઇને મેસે, પર્વત ઉપર કે સમુદ્ર કિનારે ઐસા તે તમારા દિલમાં મારા જીવનના વિચાર આવશે પણ એક હલકા વિચારવાળા માણસ પાસે બેસશે તે તમે નાના થતા લાગશે. આવી સ્થીતિમાં જડ એ ચેતન લાગે છે અને ચેતન એ જડ લાગે છે.
ખાસ કરીને તમેગુણુ આપણને નાના બનાવે છે તેથી તે દૃષ્ટીથી રજોગુણ એ ચેતન છે, પણ જેને રજોગુણુ જડ બનાવે છે તેમને માટે સત્ત્વગુણ એ
૪૮
