________________
કાળના સ્વભાવ. મહાત્માને વિષય જોયા છતાં ઇચ્છા ઉત્પન્ન ન થાય તેા એમ ન કહી શકાય કે વિષયનું કામ હમેશાં ઇચ્છા ઉત્પન્ન કરવાનું છે. તે મનાવમાં હમેશાંને અ ફરી જાય છે.
તેજસ્વી માણસ કા કારણ ભાવ માનતા નથી એટલે કે વિષયે માણસને હમેશાં દબાવી શકે એ વાત માનતા નથી. અંગ્રેજોની અથવા ધનવાનેની સતા આ દેશમાંથી કેમ આછી થાય એ ભાખત સામાન્ય માણસેાને ઘેાડા વર્ષોં સુધી સુઝતી ન હેાતી પણ જેને આત્મા સત્ય તરફ વળેલા હેાય તેને એ વાત મુશ્કેલ લાગતી નથી. તેવીજ રીતે ભગવાનને સાક્ષાત્કાર કે જે સામાન્ય માણસને મુશ્કેલ લાગે છે તે વાત્સલ્ય ભાવથી અથવા મધુર પ્રેમથી મહાત્માઓને સરળ લાગે છે. જે કામ કરતાં મજુરને બહુ વખત લાગે છે તે કામ બુદ્ધિશાળી માણસા થોડા વખતમાં કરી શકે છે. તેથી કાળની ગતિ નિયત છે એમ કહી શકાય નહિં. અમુક કામ માટે અમુક વખત લાગવેાજ જોઇએ એમ નકી માની શકાય નહિ. નિશ્ચય અને પ્રેમથી કાળની ગતિ અને કાળની દિશામાં ફેરફાર થાય છે.
૩૯
