________________
કાળની ગતિ.
થઇને ઘર ઉત્પન્ન થતું નથી. નાટકના બીજા અંકથી જોએલું નાટક ખરાબર સમજાતું નથી. તેથી જ્યારે * એવું જગત જોવામાં આવે કે જે ઉત્પન્ન કરનારના પહેલાં ઉત્પન્ન થયું ન હેાય ત્યારે ઉપયોગના અ ખરાખર સમજવા જોઇએ. જેને જગતના કોઇ ભાગ ઉપયેગી નથી તેની દ્રષ્ટીમાં તેટલું જગત ઉત્પન્ન થયું નથી. તેથી જેમ દીકરા ખાપના વિવાહ જોઇ શકે નહિ તેમ જગતની ઉત્પતિને વિચાર થઈ શકે તેવેા નથી પણ જગતના ઉપયેગના વિચાર થઇ શકે તેવે છે. પહેલા વિચારમાં કાળના માપને વિચાર સમાયેલે છે. કાળની ગતિ માટે કાંઇક માપ લેવું જોઇએ. માપ લાગણી અને ઉપયાગ પ્રમાણે ફરે છે. તે વખતે કાળના સ્વભાવની ખમર પડે છે. જ્યારે પ્રેમ ઉત્પન્ન થાય છે ત્યારે શું ઉત્પન્ન થયુ છે તે જાણવાની પ્રેમી માણસને પરવા નથી પશુ શુ જોઇએ છે તે નકી કરવાની જરૂર રહે છે.
સામાન્ય માણસ જગતમાં જેવા વિષયે દેખે છે તે પ્રમાણે ઇચ્છા ઉત્પન્ન કરે છે. અને આ દ્રષ્ટીએ કા કારણ ભાવ હમેશાં નિયત લાગે છે, પણ કોઇ
૩૮
1;
