________________
કાળની ગતિ.
કલ્પ વ્યવહાર પ્રમાણે એટલે જેવી કલ્પના કરી હેાય તે પ્રમાણે જણાય છે. તેવીજ રીતે પુરાણામાં જુદા જુદા લાકની કલ્પના કરેલ છે. લુક એટલે જોવું. તે ઉપરથી લેાક શબ્દ થએલ છે. તેથી જેની જેવી દ્રષ્ટી તેવા તેના લેાક અને છે. ભેગીની દ્રષ્ટીમાં ભાગને લેાક દેખાય છે અને ચેાગીની દ્રષ્ટીમાં ચેગને લેક દેખાય છે.
આ પ્રમાણે પેાતાની દ્રષ્ટીથી પેાતાની જગ્યા અને છે અને પેાતાની કલ્પનાથી પોતાના કાળ બને છે. જૈન ધર્મોમાં પણ ક્ષેત્ર અને કાળની ખાખત ૩૫સૂત્રમાં લખેલી છે.
જે કાળ કલપનાથી ઉત્પન્ન થાય છે તેમાં માણસ કાળને ઉત્પન્ન કરે છે, કાળ માણસને ઉત્પન્ન કરતા
નથી.
કલ્પનામાંથી કાળ કેવી રીતે ઉત્પન્ન થાય છે તે નીચેના કારણેાથી જણાશે:
નેવાથી
આ
ક્રિયા બહા
રની વસ્તુમાંથી ઉત્પન્ન થતી નથી પણ જોનારની
૨૦
૧. કાળના અનુભવ ઘણી વસ્તુ એક અથવા વાર વાર જોવાથી થાય છે.
સાથે
