Book Title: Dravya Gun Paryayno Ras Dravyanuyog Paramarsh Part 03
Author(s): Yashovijay
Publisher: Shreyaskar Andheri Gujarati Jain Sangh
View full book text
________________
८९४ ० राजगृहस्वरूपविमर्श:
७/१८ प अत एव राजगृहनगरस्वरूपप्रकाशनावसरे भगवत्यां “'किमिदं भंते ! नगरं रायगिहं ति पवुच्चइ ?, किं
पुढवी नगरं रायगिहं ति पवुच्चइ, आउ नगरं रायगिहं ति पवुच्चइ ? जाव वणस्सइ ?... टंका कूडा सेला * સિદરી હિમારા... ઉફ્ફર-નિક્સર-વિનંત-પત્નત્ત-વuિL. સાડ-તશા-૮-નવીમો વાવિ-પુરિળી-ઢીદિયા म -गुंजालिया सरा सरपंतियाओ सरसरपंतियाओ बिलपंतीयाओ .... आरामुज्जाणा काणणा वणाई वणसंडाई - વારાફો.. રેવડત-સમા-વા-જૂમા-વતિય-પરિવાયો... સિંધાડા-તિરા-વડવઝ-બૈર-વડ—-મહાપદી... હેવી देवीओ मणुस्सा मणुस्सीओ तिरिक्खजोणिओ तिरिक्खजोणिणीओ आसण-सयण-खंभ-भंड-सचित्ताचित्तमीसयाई दव्वाइं नगरं रायगिहं ति पवुच्चइ ?, નગરને સચિત્ત-અચિત્ત-મિશ્ર સ્વરૂપે જણાવેલ છે. ભગવતીસૂત્રનો પ્રબંધ નીચે મુજબ છે.
કે રાજગૃહ નગર સજીવ-નિર્જીવઉભયસ્વરૂપ છે પ્રશ્ન :- “હે ભગવંત ! આ રાજગૃહ નગર શું કહેવાય છે? શું પૃથ્વી એ રાજગૃહ નગર કહેવાય? શું પાણી એ રાજગૃહ નગર કહેવાય ? શું અગ્નિ એ રાજગૃહ નગર કહેવાય ? શું વાયુ એ રાજગૃહ નગર કહેવાય ? શું વનસ્પતિ એ રાજગૃહ નગર કહેવાય ?.......જેના શિખરની ટોચ કપાયેલી
છે તેવા પર્વતો, શિખરો, શૈલો (= શિખર વિનાના પર્વતો), શિખરવાળા પહાડો, થોડા નમેલા પહાડો રસ એ શું રાજગૃહ નગર કહેવાય ? પર્વતથી પડતાં પાણીના ઝરા, નિર્ઝરો, કચરાવાળા પાણીનું સ્થાન, ' આનંદદાયક જળસ્થાન, ક્યારાવાળો પ્રદેશ એ શું રાજગૃહ નગર કહેવાય?...... કૂવા, તળાવ, સરોવર, વ નદી, ચોખંડી (ચોરસ) વાવડીઓ, ગોળ વાવડીઓ, લાંબી વાવડીઓ, જેમાં ગુંજારવ કરતું પાણી રહેલું
છે તેવા જળસ્થાન, જેમાં આપમેળે પાણી પ્રગટ થયું છે તેવા સરોવરો, સરોવરની પંક્તિઓ, જેમાં રસ એક તળાવનું પાણી બીજા તળાવમાં તથા બીજા તળાવનું પાણી ત્રીજા તળાવમાં જાય તેવા પ્રકારની
તળાવની શ્રેણીઓ, તથા બિલની શ્રેણીઓ શું રાજગૃહ નગર કહેવાય ? .... બગીચો, ઉદ્યાન, ગામની નજીકનું વન (= ઉપવન), ગામથી દૂર રહેલા વનો, વનખંડો, વનરાજીઓ એ શું રાજગૃહ નગર કહેવાય ? ... દેવકુલ, સભા, પાણીની પરબ, સૂપ, ખાઈ અને પરિણાઓ એ શું રાજગૃહ નગર કહેવાય ?... શૃંગાટક (= A ત્રિકોણ આકારનો માર્ગ), જ્યાં ત્રણ રસ્તા ભેગા થાય તે ત્રિકમાર્ગ (1 આવા આકારનો માર્ગ), જ્યાં ચાર માર્ગ ભેગા થાય તે (GE આવા આકારવાળો) ચતુષ્ઠ માર્ગ,
જ્યાં સર્વ રસ્તા ભેગા થાય તે = આવા આકારવાળો) ચોક, ચાર દરવાજાવાળો માર્ગ, અને મહામાર્ગ એ શું રાજગૃહ નગર કહેવાય ?.... દેવો, દેવીઓ, મનુષ્યો, મનુષ્ય સ્ત્રીઓ, તિર્યંચો, તિર્યંચ સ્ત્રીઓ એ શું રાજગૃહ નગર કહેવાય ? .... આસન, શયન, થાંભલો, વાસણો તથા સચિત્ત, અચિત્ત અને
1. किम् इदं भदन्त ! नगरं राजगृहम् इति प्रोच्यते ? किं पृथ्वी नगरं राजगृहम् इति प्रोच्यते ? आपः नगरं राजगृहम् સુતિ પ્રોચતે ? યાવત્ વનસ્પતિઃ ? ... ઢT: ફૂટ: શૈતા: શિવરિટ... પ્રામારી: ... ૩ર-નિર-વિત્વત્ત-પત્નત્ત-વનિ:... અવર-તડા-ટૂ-નઈ ... વાપ-પુરિના-કર્ષિ-ગુજ્ઞાનિ: સરસિ સર:પ1િ :... સર:સર:પડ્રિીં વિતા :.... आरामोद्यानाः काननानि वनानि वनखण्डानि वनराजयः... देवकुल-सभा-प्रपा-स्तूप-खातिक-परिखाः... शृङ्गाटक-त्रिक-चतुष्क -चत्वर-चतुर्मुख-महापन्थानः... देवाः देव्यः मनुष्याः मानुष्य: तिर्यग्योनयः तिर्यग्योनिन्यः आसन-शयन-स्तम्भ-भाण्ड-सचित्त -अचित्त-मिश्राणि द्रव्याणि नगरं राजगृहम् इति प्रोच्यते ?
