Book Title: Veer Dharmno Punaruddhar
Author(s): Nyayavijay
Publisher: Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035301/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina graMthamALA *lcoblo 'ellel313 O phona : 0278-2425322 3004846 3070 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramapUjyapAda zrIvijayadharmasUri-gurubhyo namaH vIradharmano punaruddhAra. 6 lekhaka- nyAyavizArada-nyAyatI zrInyAyavijayajI mahArAja, che vIra saM. 2457 dharma saM. 9 vi. saM. 1987 2 caturtha saMskaraNa. pratisaMkhyA 1000 amUla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ di= ==== prakAzaka:- zrIjanayuvaka saMgha, ghaDIyALI piLa-vaDodarA.. dararararararara weervroegeruzzesececereses che. sva. nagInalAla jecaMda galIyArA che (janma I. sana 189, mRtyu I. san 1900 08 dhanaterasa) temanA puNya smaraNArthe Arthika sahAyaka zrI. chaganalAla vamalacaMda galIyArA, te kaThera ( surata ) rararararararakTara rararararara udaya # = == = = == = == ThAkora aMbAlAla vikalAi luhANamitra sTIma pri. esa . rAvapurA tA. 15-17 1 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustakanI lokapriyatA. A pustakanI pahelI AvRtti vikama saMvata 1984 nA caturmAsamAM pragaTa thaI hatI. e pachI vi. saM. 1985 nA catumAsamAM bIjI ane trIjI AvRttio praSTa thai. Aje have A pustakanI cothI AvRtti pragaTa karavAno suyAga sadabhAgye amane prApta thAya che. Ama uparoparI cheDA loDA Atare eka pachI eka AvRtti A pustakanI nikaLatI jAya e A pustakanI lokapriyatAnuM pramANa vadhatuM jatuM puravAra kare che. A pustakanuM vajIvaNana ane lekhana-rolI samAmAM meTAM recaka thai paDayAM che ke, zuM vRho ke zuM yuvAne, zuM purU ke zuM rIe, badhA eka sarakhI cAhathI A pustakane vAMcI javA suka bane che. AmAMnAM keTalAMka prakaNe samagra hindu samAjane upayogI has, jainetara nara-nArIo paNa AnuM adhyayana karavA khAsI rIte prerAya che. A pustakanA Arthika sahAyaka vidyAnurAgI, dezabhakta ane ucca supArakanI manobhAvanAvALA che ane jemane dAna-pravAha ke samAja ane dharmanI unnatinI dizAmAM khUba cAlu rahe che, te A pustakane punaka prakAzanamAM mUkI tene vizeSa phelAvo karavAnI je puNya preraNA ApI che te mATe ame temanA AbhArI chIe. AvyA che ke vAryA madhyastha darie vAMcavA-vicAsvA tasdI le. te AmAMthI ghaNuM meLavI zakaze. pASAdi 10 vi0 0 1987 prakAraka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama. - 13 - 1pa viSaya mudrAlekha ..... arpaNa ... e-belA nivedana * e pachI pustakane prAraMbha. upakrama *** saMgaThana ... lagna saMsthA dampati-dharma gRhasthAzrama panalana ****** Arogya ane bAgamAMgama sAdhu-saMsthA ..... atima udagAra ... S 24 pa7 Sii Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mudraa-lekhH| saarv-dhrmH| duHkhasya mUlamajJAnaM tena muhyanti jantavaH / satsaMgataH sukhAkAMkSI samucchettuM tahati // 1 // AvazyakamupAsIta jJAnaM kartavya-gocaram / yad vinA sarvazAstrANAM niSkalA jJAnarAzayaH // 2 // mumukSavo'pi vidvAMsaH sAmpradAyika-dugrahAt / kliSTacetaHparINAmAta jAyante kApayonmukhAH // 3 // vyudasyA, madAlokarodhi-kAluSyakAriNam / jijJAsu-zAnta-madhyasyavRttinA bhAvyamAtmanA // 4 // tatvaM dharmasya puspaSTaM maitrImAra-vikApanam / paropakAranirmANa zama-vRtterupAsanam // 5 // itthaM dharmamupAsInA minnadigvartino'pi hi| . na santaH kalahAyante dharma-meda-nibandhanam // 6 // aikarUpyaM na sarvatra karmakANDeSu sammAvi / lamante tadvibhedepi zreyaH prazama-vRttayaH // 7 // sadvicAra-dAcA dharmaH satyaH samAnaH / sarva tadvayatirekeNa sAdhanaM syAdapAdhanam // 8 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma-vartmani khalvatra kuto hiMsAdisambhavaH / kuto viSayalAmpaTyaM kuto'nyAhitamAvanA // 9 // ahiMsA satyamasteyaM brahmacaryamalomatA / eSa dharmo jaganmAnyaH sArvabhaumaH satAM mtH|| 10 // kvApi deze kule kvApi kvApi jAtau mate'pi ca / vartamAno payAnena bhAvI kalyANa-mAnanam // 11 // prbodhnm| prajJatA loka-lAbhAya caturAzrama-paddhatiH / brahmacaryAzramastatra jIvanAdhAra mAdimaH // 1 // jIvanaM netumuccatvaM saMskAryaM prathamaM vayaH / tadA-nihita-saMskArA dRDhamUlA bhavanti hi // 2 // durvRttiparihAreNa brahmacaryapurassaram / vidyAdhIti satAM saMge kuryAt prathama Azrame // 3 // zArIrIM mAnI zakti zaktimAdhyAtmikI tpaa| sampAdayet samutkarSa brahmacaryAzrame sthitaH // 4 // balapadehasampanA hara-nirSaya-mAnasAH / temasvinaH sphuratprajJA asmAjAyanta bhAzramAta // 1 // sarvamaMgaLasampannaH sarvakalyANakAraNam / / sarvomatInAmASAro bramacaryAzramo mataH // 1 // yayAvat pAlito yena mahAnAzrama eSakaH / mahAdurgavitApi tena savaparItaH // 7 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyA-zikSaNa-zaktInAM kanyAsvapi vikAsanam / paramAvazyakaM puMvad, mAvinyastA hi mAtaraH // 8 // jJAnazikSaNasampannAH suzIlAstA mahAzayAH / Aruhya gRhiNIsthAnaM dyotayanti gRhAGgaNam // 9 // IdRzo mAtaraH svIyAH santatIneMtumuccatAm / pramavanti vizeSeNa zikSakebhyaH zatAdapi // 10 // IdRzAM yuvakAnAM ca yuvatInAM ca tejamA / ujjvalasya samAjasya kiM mo'bhyudaya-zriyam ! // 11 // uttiSThadhvamaye ! dhIrAH ! nidrAmutmArtha satvaram / bhadhogati-muI jAti samuddhattuM prayatnataH // 12 // prernnaa| brahma-daNDaM gRhItvoccaibahirAgaccha karmaNe / bhAndogya prajAH supta-pramattA mAtma-nAdataH // 1 // loka-prasAdanaM satya-mASaNaM ca virodhinI / AhutyApi yazovAdaM satyaM sarvatra ghoSaya // 2 // na metavyaM na metavyam, ayi ! lokApavAdataH / tuSya masyA tamArATi kaTukoSaSa-pAyane // 3 // kolAhalena mahatA mavitavyameva krAntiryadA bhavati khalvamitaH pramAsu / utpAna-bInakamiheva niviSTamAsAm, utpIDanena hi vinA prasavo'pi na syAt // 4 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAgato'si mAnuSyaM puruSo'si sudhIrasi / vinAnIhi sva-kartanyaM bhuJjate pazavo'pi hi // 5 // kSIyamANamavekSasva sapAjaM dharma-mandiram / AvazyakaM ca kartavyaM tava tatra vicAgya // 6 // uttiSThottiSTha nirmIkaH sphoraya svasya pauruSam / samarpaya ninaM yogaM samAnotthAna-karmaNi // 7 // mahAtmano hi mAhAtmyaM karma-yogo'yamuttamaH / kalyANI-bhaktayaH santaH saMcarante pathAmunA // 8 // - alavidA [ 1 ] ( 1 ) duHkhanuM mULa ajJAna che. tenAthI jIva muMjhAya che. sukhAbhilASI sasaMgadvArA tene ucchedI zake che. ( 2 ) kartavya zuM che' e viSenuM jJAna, jenI purepurI jarUra che te meLavavuM joIe; je vagara sakala zIrAnI jJAna-zazi paNa nirarthaka che. ( 3 ) vidvAne mumukSu chatAM sAmpradAyika durAgrahanA pariNAme kaSAyakaluSita cittapariNAmavALA bane che, ane ethI avaLe raste jhukI paDe che. ( 4 ) saltAnane aTakAvanAra ane malinabhAva utpana karanAra sAmpradAyika durAgraha mUkI daI potAnA AtmAne jijJAsu, sAta ane madhyasthavRttizALI banAvavo joIe. (5) dharmanuM tatva te spaSTa che ke maitrIbhAvane vikasAvavA, paranA 75kAra karavo ane zamatane keLavavI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 6 ) A rItanA dharmane upAsanArA sajjatA judI judI dizAmAM pravatavA chatAM dharma-bhedanA kAraNe arasaparasa kalaha karatA nathI. ( 7 ) karmakAMDAmAM satra aikaya ke abhinnatA thavI asaMbhavita che. kriyAkAMDanI rIteA judI judI chatAM zAntavRtti ane samabhAva dharAvanArA AtmakalyANa sAdhI zake che. ( 8 ) sadvicAra ane saghacAra e satyansanAtana dhama che. tenA abhAvamAM anya kAI paNa sAdhana sAdhana tarIkenu kAma bajAvI zakatu nathI. ( 9 ) A dharmamAgamAM hiMsAdinAM AcaraNa, viSayalAmpaya ane paradrohabuddhine avakAza karyAMthI hAya. ( 10 ) ahiMsA, satya, acauya, brahmacaya ane nioNMbhatA e jaganmAnya dharmane santAe sAva bhauga dharma ' kahyo che. ( ( 11 ) kAi paNa deza, kAi paNa kula, kAI paNa jAti ane kAI paNa sampradAyanA mAsa A mArga vicaratAM peAtAnuM kalyANu avazya sAdhI zake che. [ 2 ] ( 1 ) leAkAnA bhalA mATe cAra AzramanI pati batAvavAmAM AvI che. temAM pahelu brahmacaryAzrama che, je jIvananA AdhAra che. ( 2 ) jIvanane ucca banAvavA mATe pahelI ummarane saMskArita banAvavAnI jarUra che. kemake te vakhatanA paDelA-pADelA saMskArA dRDhamUla bane che. ( 3 ) prathama AzramamAM, satsaMgamAM rahI kharAba AcaraNu tyajI, brahmacarya pALavA pUrvaka vidyAdhyayana karavAmAM Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4 ) brahmacaryaMzramamAM rahelA manuSya, te mahAna AzramamAM sadhAtA sadguNInA pratApe zArIrika, mAnasika ane AdhyAtmika zaktinA vikAsa prApta kare che. ( 5 ) A AzramamAMthI balavaphehasaMpanna, mAnasa, tejastI ane prajJAvAna manuSyA utpanna thAya che. ( 6 ) niHsandeha, sava maMgalasapatna, sa kalyANu-kAraNa ane sava unnatinA AdhAra evA brahmacaryAMzrama che. dRDha-nirbhaya ( 7 ) A mahAna Azramane jeNe barAbara sevye che teNe mhoTA gaDha jItanArA yAddAne paNu mahAta karI dIdhA che. ( 8 ) purUSonI jema strIomAM paNa vidyA, zikSaNa ane zaktinA vikAsa-sAdhananI jarUra che, kemake teo bhaviSyanI mAtAo che. ( 9 ) jJAna-zikSaNu-saMpanna ane suzIla evI e mahAzayA gRhiNInA pada upara AvIne gharanA AMgaNAne ajavALe che. ( 10 ) AvI mAtA peAtAnI saMtatinA jIvanane ucca banAvavAmAM sA zikSA karatAM paNa vadhAre samaya nivaDe che, ( 11 ) AvA yuvA ane AvI yuvationA teja pujathI je samAja ujjavaLa heAya tenA abhyudayana zuM pUchavuM ! ( 12 ) e ! dhIrA ! pramAda-nidhane jaladI uDAvI apeAgati tarapha dhasatA jatA samAjane udghAravA sArU mahAna taiyArI sAthe bahAra AvA! [ 4 ] ( 1 )* brA--daMDane barAbara jorathI grahaNa karIne kramasAdhanA mATe bahAra Ava ! ane antaranA avAjathI supta pramatta prajAmAM AAlana macAva 1 prAcayarUpI da. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ( 2 ) leAkAne rIjhavavA ane satya bhASaNa karavuM. e eka bIjAthI virUddha che. yazAvAdane hAmIne paNu satra satyanI dheASaNA kara ! ( 3 ) suhRd! leAkApavAdathI na Dara! na Dara ! ! lAMkAnA apavAdapUrNa kAlAhalane ema samaja ke te kaDavu auSadha pIvarAvatAM rADa nAMkhI rahyA che, ane ema samajI manane prasanna rAkha ! ( 4 ) prajAmAM comera krAnti thAya, tyAre mahAna kAlAhala cavAja joIe. emAMja samAjanA utthAnanuM bIja samAyu che. utpIDana vagara te prasava paNa nathI thatA ! ( 5 ) mAnavarUpe te avatAra lIdheA che, che, tArA kartavyane samaja ! bhAga tA jAnavara tu purUSa che, samajI paNu bhAve che. ( 6 ) samAja e dhanu maMdira che. enI paDatI hAlata para dhyAna Apa! ane e bAbatamAM tArUM avazya karavA lAyaka katavya zuM che, enA vicAra kara. ( 7 ) bhayane dUra pheMkI ubhA thA ! nIDara banI taiyAra thA ! tArA purUSAthI phArava ! ane samAjanA utthAna--kAya mAM tArA cAgya hissA Apa! ( 8 ) mahAtmAnuM mahAtmApaNuM mA uttama kamaAAganA sAdhanamAM che. pravara-bhakitanA kalyANamaya mAnandamAM ramanArA santA A kamanyeAganA paMthe vicare che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa. vhAlA utsAhI navayuvake ! vIradharmanA punaruddhAranuM kArya kudarate tamane ApyuM che. te tameja karI zakavAnA. tatkALa saMgaThana tamArAmAM thavAnI jarUra che. brahmacaryane pracaMDa daMDa dhAraNa karIne karma-kSetramAM utare ! prajAmAM Andolana macAvo ! samAjamAM krAnti utpanna kare! lekAmAM "he hA khUba thavAne, ane thaja joIe. krAntinA kelAhalemAMthIja arUNodaya pragaTe che. samaya tamane hAkala mArI rahyo che. sAMbhaLazo? tamArI javAbadArIne khyAla karazo ? samAjamAM sahAya lAgI hoya ane dharmane DATa vaLavA beThA hoya teve vakhate tamane ezaArAma kema sUjhe? tamArI tyAgabhAvanA para to deza, samAja ane dharmanAM punarvidhAna ghaDAyAM che. tame je "gaLIyA baLada" thaI besI jAo to te gajaba vaLI jAya ! tamArI nabaLAI para te samAja rasAtalamAM jAya ! ane eno zarApa tamAre mAthe utare! tamArI juvAnIne joza, tamAruM uchaLatuM khamIra, tamArI jJAna-zikSA ane tamAruM jIvana - sarvasva dharmanI bujhAtI jyotane punaH prajavalita karavAmAM khatama thai javuM joIe. uTho ! ane khaMkherInA kAyaratAnAM jALAM! yAhema karIne kudI paDe karmakSetranA medAnamAM ! zAsanadeva tamAre sadAyaka che, ane vIradharmanA jayaghoSanI yazomALa tamane varI. -lekhaka. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be-bela. keIne A prakAranuM vicAra-sAhitya vasamuM lAge AkarUM lAge. kaDavI davA pInAra kevuM moDhuM karI nAMkhe ! tema AnAthI paNa thAya. paNa samAja-saMzodhananI bhAvanA para e sahI levuM ja rahyuM. haju to kaI kaI pAMdaDuM hAle che, paNa kAtine gaganabhedI khaLabhaLATa have dUra nathI. moTuM dekhIne tilaka karanAra, sudhAraka nathI. miyAMnI cAMde cAMda kahenAra khuzAmadIya che. antarnAdane avagaNa bIjAne mIThuM manavavuM e mAkhaNIyA bhagatanuM kAma che. "hA-cha" AenI dAnata te evI heAya ke " vara mare ke vahu mare. gora mahArAjanuM bhANuM bharo." samAja-kalyANane anukULa je pitAne jaNAya tenuM nikhAlasapaNe pratipAdana karavuM emAM sudhArakanI karI che. e kAma bhAre duSkara che. emAM AkhA samAjane aNagamo sahavAnI dhIratA joIe che. evA keTalAkINuM mArganA pravAsI dezadvAraka-dharmoddhAraka mahApurUSone bhUri bhUri namana che. paNa huM te atyAre e joI rahyo chuM ke, AvA vicArone rasa-pUrvaka sAMbhaLanArA, sAMbhaLavAnuM pasaMda karanArAonI saMkhyA bahu maheTI che; jemAM nava yuvaka ane nava-zikSita samAja te lagabhaga Akheya AvI jAya che. uparAMta vAddho, vicAra-vRho, vivA-vRddho ane uMcI DigrI dharAvanArAo paNa maheTI saMkhyAmAM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vastutaH samaya-havAja evI cAlI rahI che ke, zuSka rUDhivAda ke azva-zraddhAvAda arUcinA viSaya thaI rahyA che ane jJAna-zUnya kriyAonuM mAna ghaTatuM cAlyuM che. kArI lakI bhUMsAvA mAMDI che ane samAjanA utthAnanuM kArya saraLa thatuM jAya che. jarUra che phakta prabaLa adhyavasAyasaMpanna kAryakartAonI, joIe halacala macAvanArI gaMbhIra garjanA ane jeie sthiticustonA buddhibane khullA pADanAre prameSa. basa, pachI zAsanano vijaya che. lekhaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivedana. jaNAvatAM harSa thAya che ke, A pustaka traNa traNa AvRttio tenI mAMgaNI barAbara pasaMda na Ave, e mAM nikaLI phelAvA pAmavA chatAM hajI cAlu che. jo ke kAi eka vibhAgane A huM kabUla karU g; ane e banavA joga paNa che. paNa mAre nikhAlasapaNe kahevuM joie ke samAjanA mhoTA bhAge A pustakane je AdarathI apanAvyuM che e jotAM ema mAlUma paDe che ke, nava-yuganI navya bhAvanAnAM bIja samAjamAM prasphuTita thapa cUkayAM che. samAjanA mhoTA bhAga jUnI niHsAra vicArasaraNIthI ubakI gayA che. jINu vicAranA asAra khaMDeramAMthI bahAra nikaLI nUtana dAnanA bhavya pradezamAM viharavAnA vicAra-kallAlA cAmera khaLabhaLI rahyA che. eja kAraNa che ke, A pustaka bahAra paDatAMnI sAtheja tene vadhAvI levA saMkhyAbaMdha patrA chuTayA hatA; jemAM prazaMsAnA pula bAMdhanArAothI mAre jhulI javAtuM na hAya, mAre teA AkSeponI tarapha khAsa dhyAna ApI, mArI bhUla thAya che ke kema, enI tapAsa karavI rahI. sAcA dharmopadezaka teA leAka-rUci hAya, cAhe na hAya, kintu potAnA taTastha antarnAdane anurUpa satya-nirdeza karatAja rahe. paNa eTaluM manAbaLa kayAM ? eTaleja ApaNA jevA prANIo leAkarUci bhALIne prAtsAhita thAya che. mArI bAbata paNa emaja che. paNa taTastha dRSTithI vaMcAya ane vivekadRSTithI vicArAya eTale basa. mArUM namra mantavya che ke paMca-mahAvratadhArI munirAje paNa www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA prakAranA upadeza barAbara ApI zake che. muni e saMsAradAvAnala-tapta prANuone mATe zItaLa Azrama-sthAna che. kharekhara-. "candanaM zItalaM loke, sandanAdapi candramAH / candra-candanayAmadhye zItalA mAdhu-saMgatiH" / teo ( munio ) jagata nuM bhaluM karavA sarajAyelA che. teo dukhiyA saMsArane zAnti-mArgane upadeza karavA nimAyelA che. nabaLA samAjane baLavAna ane bahAdUra banavAne udeza karavo e. temano dharma che. je nArIvarga upara saMsArasudhAra ane dharma-. vRddhino AdhAra che, te vargane temanA nArI-dharmanA Adarza pATha zikhavavA ane gRhasthAzramamAM ghuselA saDAone daphanAvI devA mATe gRhastha-varganA yuvakene uttejita karavA, e temanuM mahatva kartavya. che. teo jagatanA tAraka, vizvanA uddhAraka ane saMsAranA sudhAraka che. temaNe karma-cAganI kaphanI dhAraNa karI che. paropakAra e temanA. jIvanane mahAmatra che. bhUkhamarAnI saLagatI AgamAM karI "dharama" "dharama' nI vAte zuM asarakAraka thAya? gRhasthAzramanI kaDI hAlatamAM dharma-dhyAna' kayAMthI sUjhe nArI-jAtinI ajJAna-dazAmAM gRhajIvananI durdazA kaI rIte dUra thAya ane dharma-prabhAvaka rane kevI rIte nipaje? prajAnI dubala, Darapeka tathA muDadAla hAlatamAM dharmarasANa kevuM ? andarathI je lohI kahI gayuM che, tenI cikitsA na thAya to bahAra kerI malama-padIo lagAvyethI zuM vaLe ? nisanTela, dharNoddhArane mATe dhAmi ne taiyAra karavAnI jarUra che. mahAna AcArya zrIsamatabhedasvAmInuM vacana che ke - "para " * " bhUkhe bhajana na hoya gupAlA, yaha lo ! apanI kaMThI-mAlA." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 arthAtadharmanI unnati samAjanI unnati para avalaMbita che. sutarAM, samAjanAM bI-purUSa e bane agAmAM ucca bhAvanAo bharavAnI jarUra che, te bannene zikSaNa ane sadAcArathI vibhUSita banAvavAnI jarUra che, te bannene gRhasthAzramanA Adarza pATha zikhavavAnI jarUra che, te bannene dAmpatya-dharmanI pavitra zikSA ApavAnI jarUra che, te bannemAM utsAha tathA baLa reDavAnI jarUra che, te banemAM Atma-sanmAna ane saMyama-zaktinA mo $kavAnI jarUra che, te bannemAM bahAdurI, himmata ane joza phelAvavAnI jarUra che, te bannemAM mane mATe marI phITavAne jusso ubharAya evI tAkAta pedA karavAnI jarUra che, te bannemAM sAcI dhArmikatA, sAmAjiktA ane nAgarikatA prakaTAvavAnI jarUra che ane TUMkamAM, dharmarathanAM te banne cakone evI sarakhAimAM lAvavAnI jarUra che ke temanA vaDe jagata upara dharmane mahAna udyota patharAya. A ka-gAnuM kAma che. A Adarza tyAgIonuM kAma che. A khaDAvatazAlI yunivaranuM kAma che. ItihAsa sAkSI che ke AvA karmayoganI sAdhanA samaya samaya para mahetA. heTA muni mahAtmA ane AcArya mahArAjAo karatA AvyA che. gAje paNa evA seMkaDo prAcIna dharmagnanyA mojAi che, ke jemAMthI ApaNane AvA sAmAjika yA muhasthAzramasaMbadhI upadezanI aMdara * prasAdI bahALA bAjumAM prApta thaI zake che. munivaranA mukhathI nikaLatA deva, samAja ke gRhasthAzamanI sudhAraNA vivenA upara, bhale te vyAvahArika gaNAya ke sAMsArika, paNa vAstavamAM dhArmika ja che. kemake te upaya te ( rASTrIya ke sAmAjika ) saMsthAomAM rAI lailA kAdava ke melane dUra karavA paratve che, pApavAsanAo tathA viSamatAnita kalaha ane AtinAM dardIne zamAvavA pagale che, nabhaLAe baLanA To ApavA paratve che ane abaLAomAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 raNuM reDI temanAmAM mAnavIya cetanA -baLa jagADavA paratve che. eTale AvA uparovArA saMsAranuM kalyANa karavuM e munione paropakArI dharma che, e temanuM mahata kattavya che. juo ! AcArya hemacandra pitAnA " yogazAstra' mAM prathama prakAzanA 47 mA zlokamAM saMsAra-sudhAraka upadeza karatAM kevuM lakhe che - "i- iNaka to jo ." arthAta- gRhastha sarakhA kula-zIlavALA ane judA gAtravALA sAthe vivAha karanAra hoya. AnI vyAkhyAmAM te AcArya mahArAja, akhi-devAdinI sAkSImAM pANigrahaNane "vivAha" batAvI, tenA bAhya, prAjApatya, gArSa, deva, gAdhava, Asura, rAkSasa ane pazcAca ema ATha bheda jAhera kare che ane e ATha prakAranA vivAhamAM AdinA cArane kaI batAvI cheSa thArane adharmI batAve che. vaLI AgaLa vadhIne tene tyAM sudhI lakhe che - ___ paripa-baravoH paraspara virasti tadA gAmyA bapi cambA: . aSata-je vaha-varanI paraspara prema-ci hoya te te zALAmAM kahevAtA vivAha paNa dhamAM banI jAya che. vivAhanuM phaLa jaNAvatAM te pharamAve che kegurphlaahaam-phlo vivAhaH / anubamAriyomena -santatiA, gapurAtA pitanitiH, nRvAtahatitvam, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 AbhijAtyAcAravizuddhatvama, devAtibibAndhavasatkArA mArA', " arthAt zuddha patnInA lAbha thavA e vivAhanuM La che. azuddha zrI maLatAM ghara naraka bane che. vivAhanuM mULa e che ke, patnInuM rakSaNa karanAra patine sArI putrasannatinA lAbha, nirAbhASa cittacAnti, dhara-kAryanI suvyavasthA, satkalAcAra-vyavahArazuddhi ane deva-gurU-atithi-AdhavAnA satkAra-sanmAnanA Ananda-lAbha, hemacandranI pUrva, haribhadrasUrinA " dhama bindu " nI TIkAmAM municandrasarie paNa A prakAranuM nirUpaNa karyuM che. vAcaka ! eka muni yA AcAya? AvI saMsAranI kathA mAMDavI atre ke ? zA mATe na zobhe ? e temanI pharaja che. evA mahAt purUSo saMsArasudhAranA upadeza nahi Ape teA pachI saMsArabheAlipta gRhasthanuM krANu sAMbhaLe tema hatu ? . * vivekavilAsa ' mAM tenA raciyatA AcAya zrIjinadattarijI saMsArasudhArAnA upadeza karatAM keTale dura sudhI cAlyA gayA che, meM khAsa dhyAna ApavA jevI bAbata che. te AcArya te granthamAM cauca, kasarata, dAtaNu, snAna, bheAjana-vidhi ane pAnabIDAM khAvAnI bAbatamAM tathA evI aneka dunyavI bAbatAmAM bahu vicAra karyo che ane yAgya rIte saMsAra-vyavahArasaMbadhI upadeza karyo che. temaNe rAjanIti, vANijyanIti ane roTha-zAhukAra- nItinA Adarze samajAvavA paNa prayatna sevyeA che. temaNe ka RtumAM kevI rIte vartavuM. e upara paNa prakAza pADayA che. bIjI paNa aneka gRhastha-jIvanane lAbhakArI bAbA para temaNe nirUpaNa karyuM che. patnI dharmanA saMbaMdhamAM paNa temaNe khUba vivecana karyu che. uMDyA ! jarA namUnA-- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " " gavila ho modArI no vaH / yAdRmanA: pitA''dhAne putrastatsadRzo bhavet // arthAt--gRhastha patnI-saga kare te ekAntamAM prasanna cittathI. kemake te samayamAM pitA jevA manavALA hAya che, tevA prakAranA putra utpanna thAya che..' AvI viSaya-kathAmAM utaranArA jaina sAdhuone ApaNe kevA gaNuvA ? jagatanA tAraNahAra gaNuvA. te maharSioe duniyA upara peAtAnI jJAnanyAtinA vistAra na karyo hAta tA Aje A jagat ajJAnanA anya-kUpamAM paDeluM hota, temanI samajamAM gRhasyAzrama e sarva AzrameAnu mULa hatu. te gRhasthAzramane sava dhama-kSetronA AdhAra samajatA hatA. ane eja kAraNa che ke, dhavRddhine mATe pazu gRhasthAzramanI unnati temane bahu Avazyaka jAi. temane e spaSTa samajAtu hatu ke vizvanuM kalyANu karavu, eTale lagabhaga gRhasthAzramanuM kalyANa karavuM, jagatanA uddhAra karavA eTale lagabhaga gRhasthAzramanA uddhAra karavA ane saMsAranA sudhArA karA eTale lagabhaga gRhasthAzramanA sudhArA karavA. kemake vizva, jagat ke saMsAra e lagabhaga grasthAzramarUpaja che. sAdhu-jIvananA pravAsa tA ArIya darabAranI saDaka upara hoya che, ane tevAonI saMkhyA pazu gheADI hoya che, jevI rIte -- .. ke zaile na mAryuM mahi; na maLe mahA sAdho nahi sarvatra padama bane par3e // te dhamezika munivarAte e dIvA jevu cema dekhAtu hatu. gAmamanI vyavasthA je sara haze temaja temAMthI sAdhuo tyAre sAdI, sarasa paravAnA, zi ipayoga paNa suMdara banavAnAM ane te savanI pUjA-sevA tathA hA mAruM jIvAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cetAo ane behAe, tyAgIo ane vairAgIo, dhIre ane vIre, zrImAne ane dhImAne, adhikArIo ane amaladAre, devIe ane satIo, badhA eja AzramamAMthI niSpanna thavAnA. Ama gRhasthAzramarUpI bagIcAne supallavita banAvavAnuM temane bahu yogya, jarUrI ane zreyaskara lAgyuM. ane eTalA mATe temaNe gRhasthAnA vyavahAra-dharmanAM sarva aMgo para prakAza nAkhavA samAjazAstra tathA nItizAstra racyAM. " anIti ' je hAlamAM pracalita che te hemacaMdrAcArya kRtaka manAya che, jemAM rAjanItinAM vividha aMgo upara ane bIjA dunvayI viSaya upara bahu vivecana karyuM che. " AcAra-dinakara " je zrIvardhamAnasari-racita che, temAM gRhasthajIvananA saMskAronA saMbaMdhamAM khUbaja vivecana che. "zrAdha-vidhi," zrAdhdhaguNavivara' vagere sadA vyAkhyAnamAM vaMcAtA graMthomAM paNa gazAsa," dharmabindu," " vivekavilAsa" vagere graMthanA AdhAra para gRhasthAzramane lagatuM kayAM eAchuM varNana chevirakta, sarvaviratidhArI munine paNa AvA sAMsArika nItirItinA prakaraNamAM ane tene lagatI samasyAo ukelavAmAM bhAga levo e temanI anadhikAra-ceSTA cA mArgakhalana na kahevAya, kintu temanA aMtaHkaraNamAM vizvakalyANanI bhAvanA hei, rAjA ke prajA, zeTha nekara, dhanI ke garIba, gRhastha ke sAdhu, strI ke purUSa badhA pota potAnI kakSAmAM rahI karIne paNa pitAnA jIvanane sukhI ane sAruM kevI rIte banAvI zake, eja udezane daSTibindu para rAkhI, darekanI sthitine anurUpa upadezanI rasadhAra varasAvavI e teonuM mahatva kartavya gaNAya. * " avanIti " ganya kAvAvanI kati keya, ema mane lAgatuM nathI. anAra te pati sAthe tArI hemacaMdrAcAryanuM nAma e vAmAM AvyuM hoya nema bhAse che. "bhadrAbA-saMhitA" vagerenI jema A mana vija paNa khAsa AlApanA karavAnI jarUra che. - - - - - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 vaLI jainAcAyAMe racelA jyAtiSa, vaidaka Adi viSayAnA granthAmAM saMsArI jIvanane lagatA viSayapratipAdana sivAya bIjuM kaMI che ke ? temaNe nyAtiSanA granthAmAM saMsArI sasArI kAryomAM saphaLatA meLave, e mATe jyAtiSanI Dhabe upAyA darzAvyA che. vaidyaka granthAmAM ArAgya-lAbhane mATe vanaspatyAdi-prayAgA ane cikitsAnI rItio samajAvyAM che. ane nimittAdi granthAmAM tathAvidha nimitto dvArA lAbhAlAbha jANuvAnu zikhavyu che. te parApakArI hatA. gRhastha-sasAra upara temanI amI dRSTi hatI, udAra buddhi hatI ane dayALuvRtti hatI. eja kAraNa che ke teAe sasArInI saMsArayAtrA AnaMdapUrNa pasAra thAya, e mATe nyAtiSa, vaidyaka vyAdi viSayAnA granthAnI racanA karI. temaNe tevA granthAmAM sasArIonA lalAnI khAtara saMsArI nAma saMbadhI kevu lakhyu che, e najara khAlI jovA jevu che. A muddAnI vAta evI nathI ke samajIe na samajatA hoya. * eTale tevA guNagrAhI udAra sajjanAne A viSe vadhu nivedana - karavAnu zu hAya ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat khaka www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIradharmano punaruddhAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmano punaruddhAra. - ba . upakrama. e mAja e dharmanuM manira gaNAya. dharmanA pUjArIonuM ja kartavya che ke teo e mandiranI malinatAne dUra kare. e mandiramAM je phaDA-kacaro bharAya che, je malinatA phelAI gaI che ane je phATe paddha che, tenuM pramArjana, saMzodhana ane tenI marammata karavA mATe zIdhra taiyArI karavAnI jarUra che. AjasudhI beDarakArImAM rahyAnA pariNAme samAjanI akathanIya hAni thatI rahI che. paNa gaI tithi vAMcavAne atyAre samaya kayAM che? have te e maniramAM paDelA saDAone jotajotAmAM daphanAvI devA mATe utsAhI varAe kamara bAMdhI bahAra AvavAnI jarUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dhamatA punaruddhAra. jaina-saMkhyA-hAsa. Talu Azcaya che ke je jainadhama kSatriyAnA----vIrAnA hatA, te Aja amuka saMkhyAmAM kevaLa vANiyAoneAja rahI gayA che. ApaNe game teTalI bUma mArIe ke 21 hajAra varSa sudhI jainazAsana rahevAnu che, paNa atyAre ApaNI najara hAme je bhISaNa hALI saLagI rahI che te jotAM hRdayamAM apAra glAni utpanna thAya che. samrAT akabaranA zAsana-kALa i. sana 1556 thI 1605 nA che. te vakhate kahevAya che ke, jainonI saMkhyA lagabhaga 40 lAkha jeTalI hatI. pachI aMgrejonA zAsanamAM sana 1881 nI ma manumArImAM jaina-saMkhyA 15 lAkha jeTalI rahI gaI. samrAT akabara pachI phakta 25-300 varSamAMja jaina--saMkhyAmAM lagabhaga 25 lAkha jeTalA ghaTADA thai gayA ! aneka dazakAAthI jaina-saMkhyAnA ghaTADA keTalA thatA cAlyA che te nIcenA AMkaDA uparathI samajI zakAze. sana 1881--15 lAkha lagabhaga. sana 1891--1412638 sana 1901-1334140 sana 1911-1248182 sana 1921-1178592 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina saMkhyA--hAsa. kevA gajaba sahAra ? AnA doSa pAMcamA ArAnA mAthe DhALI, lamaNe hAtha mUkI besI rahevuM e cAkhkhu bAyalApaNu che. purUSArthavAdI mahAvIranA laktAne e nathAle. paNa pAMcamA Are ekalA jainoneja mAthe che ke AkhI duniyAne mAthe pAMcamA ArAmAM hindustAnanI bIjI kAmA peAtAnI unnati vadhAratI jAya ane ekalA jainoneja tyAM jananAzanI hAnI saLage e pAMcamA ArA kevA ! 3 hindustAnanI AbAdI sana 1881 nI mamanumArImAM lagabhaga 25 karADa jeTalI hatI, je sana 1891mAM vadhIne 28 karADa, sana 1901 mAM ethI vadhIne 29 karoDa, sana 1911mAM ethI vadhAre vadhIne 31 karoDa ane sana 1921 mAM tA lagabhaga 32 karoDa jeTalI thaI gaI. Ama hindustAnanI vadhatI jatI AkhAdImAM nainAtinA ugra hAsa hRdayane kapAve evA che. je samAjamAM, upara Apela AMkaDA pramANe prativaSa sAtaATha hajAra jeTalA zvANu vaLatA hAya, eTale hareka dazakAmAM sittera-eMzI hunnara jeTalA saMhAra thatA hAya, te samAja, tevAne tevA sa'hAra cAlu rahetAM savAseA-deoDhaso varSathI vadhAre jIvI zake kharA ! sana 1872 thI sana 1921 sudhI 49 varSImAM hindustAnanI janasaMkhyA 2001 pratizataka vadhI che. A hisAbe jainajanasaMkhyA paNa game teTale aMze paNa vadhavI joItI hatI, kintu gata 40 varSomAM ulaTI 3-5 pratizataka ghaTI che, juo ! AgaLanuM kASThaka ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat histAnanA sarva dhamAMvahastionA ghaTADA-vadhArAnuM digdarzana. kula janasa khyA prati daza hajAre pramANa. sana 1881thI sana 1921 6. sana 1ra1 nI | sudhI jana saMkhyAmAM janasaMkhyA. pratizata vadhArAnuM cinha + 19ra1 1911, 1901 1891 1881 ane ghaTADavAnuM cinha - sanAtana dhamara 16761000' 6841 ii + 1409 418000 4569 7432 + vIra-dharmane punaruddhAra. + 747 35. 248 2385 N + 3239000 1178000 boha 1157000 musalavAna! 68735000 pasANa 454000 pArasI 102000 1 2000 2174 + 370 www.umaragyanbhandar.com 150 + 1552 12 + + Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina-saMkhyA--hAsa. A kASThaka uparathI sApha oi zakAya che ke hindamAM kevaLa jainoja ghaTI rahyA che, jyAre bIjA dhamavALAe vadhI rahyA che. priya vAcaka | gujarAta-kAThIyAvADamAM jainonI vastI vadhAre bhALIne ane jamaNa, varagheADA, ujamaNAM, upadhAna, saMgha-yAtrA vagere mhoTAM mhATAM bhapakAbharyAM dhanAM kAme thavA uparathI rakhene jainasaghane ujaLe samajatA ! rakhene evu anumAna karatA ke duniyAmAM jainayamanA udyota thaI rahyo che ! jaineAnI sthiti tA Aje paDI bhAMgatI jAya che. kharA uddAta tA e rIte thAya. eka tA jaina dharmanA Ama-pablikamAM mahimA prasaravAthI, ane bIjo jaina samAja unnata thavAthI. A bannemAM eka paNa evAya che vAr ! dezanI hindu ane strIjI kAmAnA mhATA bhAga jainone ane jainadharmane kevI STithI jue che enI tamane khakhara che ke ? gujarAta-kAThIyAvADanAja brAhmaNA vagere jainadhama yA sAdhu-zrAvakane age kevA upahAsa kare che e tame kadI anubhavyuM che ke ? e viSe je tame anubhava karaze te tamArA bhAvika hRdayane kheda thayA vagara nahi rahe. cU. pI ane pUrva dezanI prAthamika musApharImAM ame spaSTa anubhava karyA che ke te vakhate tyAMnI sAdhAraNa prA. 'jaina' eTale zuM e paNa nhAtI jANatI. ane kAzI, mitrilA, magadha vagere dezeAmAM te jainAne khulla khullA nA staka, mleccha vagere vizeSaNeAthI navAjatA. Aje jo ke e akAra keTaleka aMze na!bUda thai gayA che. eTaluja nahi, aneka ra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com y Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. vidhIo paNa jainadharmane mAnanI draSTithI jovAnuM zikhyA che. paNa AvA heTA dezanA medAnamAM che te AgIAnI camaka gaNAya. hajI te ghaNuM ghaNuM karavAnuM che. dezanI bahu hATI prajAnAM hadamAM jainadharma viSe ajJAnatA ane kusaMskAra je ghaNA vakhatathI ghusI gayelA che tene dUra karavA e kaMI ochuM mahAbhArata kAma nathI. jyAre A dizAmAM samucita prayatna thAya tyAre jainadharmane khara udyota thayo gaNAya. - have rahI jenasamAjanA unnata thavAnI vAta. te paNa be rIte. jaina-saMkhyA vadhavAthI athavA jenakemanI sthiti sudharavAthI. pahelI vAtane vicAra karatAM eja uddagAra nikaLI paDe che ke pappA pApa na kIjIe, puNya karyuM se vAra." navA jene thavA te dUra rahyA, paNa jeTalA che teTalAya je kAyama rahe te bhAgya samaje ! gujarAta-kAThIyAvADanI bahAra amuka pradezane bAda karatAM AkhA dezanAM lagabhaga tamAma medAne jenAthI ekadama khAlIkhama che. eka samaya e hatuM ke AkhA dezamAM jainadharmane dundubhi vAgatuM hatuM. prakhara pratApI jainAcAryo jyAM-tyAMthI bIjI jAtavALAone upadeza ApI jainajAtimAM bheLavatA hatA ane jaina kemane heTI banAvatA hatA. tyAre Aje amuka thaDA pradezone che A dezane deza-AkhuM bhAratavarSa janetara saMskRtithI vyApta che. bIjA pradezamAM jyAM-jyAM jenenI vastI che tyAM paNa sarvatra te lokonI ekandara, baha kI sthiti che. temanI dharma-bhAvanAo prAyaH atyanta zithila dazAmAM AvI gaI che. dhArmika teja www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina-saMkhyA-hAsa. temanAmAMthI uDatuM jAya che. te pradezanA ghaNA jaino jainetara thaI gayA che ane thatA jAya che. ghaNA osavAle jaina dharmane ched vaiSNava dharmamAM cAlyA gayA che. eTaluM ja nahi, vaiSNava mandirA paNa temaNe baMdhAvyAM che. paravADemAM paNa AvI sthiti che. dazAmAM paNa A dazA che. kaTaka, purI, bakuDA, vardhamAna, viSNupura, rAMcI, mAnabhUma vagere baMgIya jillAomAM rahenArA "zrAka" jAtivALAe eka vakhate badhA zrAvaka hatA-jenadharmI hatA. nAgapura ane barAraprAntamAM "jaina kalAra"nAmathI jANItI kema kevaLa pitAnA kemI nAmanI sAtheja "jaina" nAma dharAve che, bAkI dharma te temane hindu che. raMgavAnuM kAma karanArI "chIpA' jAtimAM "sarAvagI" (zrAvaka) getravALA paNa mejUda che, jeo eka vakhate jaina hatA ane Aje vaiSNava che. punA, sitArA ane ahamadanagara jillAomAM "kaMsArA" jAti eka vakhate jaina hatI, je Aje zivadharmane mAne che. emanA pUrvajoe baMdhAvelAM jaina maMdiro paNa mojUda che. dakSiNamAM zivane "liMgAyata" nAmane eka pantha che. A patthavALAomAM adhikAMza pahelAM jene hatA. gujarAtanI kapALa, nAgara, meDha jJAtiomAM paNa pahelAM jainadharmano pracAra hatuM. temanA pUrvaja zrAvakenA aneka zilAle paNa mejUda che. nImADamAM "gAMgarADe nAmanI eka vaizya jAti che. kahevAya che ke te loke eka vakhate jainadharma pALatA hatA. "sAgara jillAmAM bilaharA" nAmaka sthAnamAM "mA" yA " nImA" jAtinA halavAI che, ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. jainadharma pALe che, parantu e jAtimAMthI seMkaDe ghara Aje vaiSNava thaI gayAM che. mALavA taraphanA ghaNuM "nImA vaizyA te jenadharmanA anuyAyI che. budelakhaMDanI "gaheI" vaizya jAti vaiSNava che, jemAM eka "sarAvagI' getra paNa che, je temanA jaina havAnI sAbitI che. "avadha" ane tenA AsapAsanA prAntanA agravAle jainadharma chaDI vaiSNava thaI gayA che. paMjAba ane bIjA sthaLanA ghaNA agravAle jainadharma cheva Arya samAjI thatA jAya che. keTalAka ItihAsanuM kahevuM che ke agravAla badhA pahelAM jaina hatA. paNa Aje te e jAtine bahu heTe bhAga hindu dharmane mAne che. A bAbatamAM jema jema vizeSa anveSaNa karavAmAM Ave tema tema vadhAre prakAza paDavA saMbhava che. jenonI vyApakatA eka vakhate comera phelAyelI hatI, tene badale Aje je ATalI saMkucitatA che, te ja e vAtane spaSTa sAbita kare che ke, jenene bahu maheATe bhAga jainetara dharmomAM ane jainetara jAtiomAM vakhate vakhata bhaLate gayo che. madrAsa prAntamAM IsAIonuM mizana bahu kAma karI rahyuM che. kahevAya che ke, te taraphanA lagabhaga eka lAkha jenI IsAI dharmanI dIkSA laI cukyA che. agAu jainAcAryoe darekane mATe jenadharmanA daravAjA khullA mUkI dIdhA hatA. pUrvakALamAM "zuddhi" nuM mizana jenomAM khUba dhaDAdhaDa cAlatuM hatuM. mArI dhAraNa pramANe, huM na bhUlate houM te AjanI jainajAtine mATe bhAga "zuddhinA mizanathI jaina bane che. paraMtu aphasosa ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jena-saMkhyA-hAsa. Aje sthiti viparIta che. Aje te jainonA daravAjA pitAnI andaranA bhAIone bahAra kADhavA mATe khullA che, paNa bahAranA mANasane aMdara AvavA mATe tadana baMda che. jAvaka te ghaNuM che, jyAre Avaka kaMI nathI ! AnuM pariNAma kevuM ? jena jAtinA hAsanuM eka kAraNa daridra hAlatane lIdhe agara jIvanavidhinA niyamonI anabhijJa dazAnA pariNAmasvarUpa mRtyu-pramANAtireka che, tema lagna-saMsthAnI kakSetra sthitine lIdhe nirvaza marI khuTavuM ane dharmopadezanA abhAve dharmAtaramAM cAlyA javuM e paNa sabaLa kAraNa che. mukhyatve jyAM kemI lAgaNuM na hoya tyAM samAjanAM dareka aMga karI sthitimAM mUkAya e banavA joga che. tyAre kema kahI zakAya ke jenadharmane udyata thaI rahyA che ! sabUra ! jeno paNa Aje kaI sthitimAM che ! bacyA-khuccA jaine paNa je sArI hAlatamAM hoya, teya santoSa manAya. emAMthIye khAso vaMzavele vadhe. paraMtu te paNa kyAM che ! kAya kayA che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 nidAna. vIra-dharmanA punaruddhAra. nasamAjanI AvI paDatI dazA je kAraNeAne AbhArI che te upara samAja--hitaiSIee vicAraNA karavAnI sakhta jarUra che. jyAM sudhI vyAdhinuM barAbara jJAna na thAya, tyAM sudhI cikitsA thavI zakaya nathI. kayA rAgeAnA uphALA samAjanA saMhAra karI rahyA che e parakhavAnI pahelI take jarUra che, mArI namra buddhi pramANe,pUrvakALanI samAjanI jAheAjalAlI je kAraNeAne AbhArI hatI, te che-saMgaThana ane vyavasthita gRhasthAzrama, gRhasthAzrama kharI rIte te gaNAya ke jenuM caNatara brahmacaryAzramanA pAyA para thayu' hAya. ane jyAM brahmacaryAzramapUrNAMka gRhasthAzramanI sAdhanA hoya tyAM pachI vidyA, viveka, sadAcAra, bala, zakti ane zauya viSe zuM pUchavuM ! A ja kAraNeAnA AdhAra para samAjanA bhUtakALa jAheAjalAlI bhAgavatA hatA. AnA ja pratApe samAjanI gArava-patAkA dezamAM sUkatI hatI. AnA ja prabhAve samAja Dhaulatamanda ane sukhasampanna, yazasvI ane tejasvI hatA. dhama vIrA tathA dharadharAnI utpattinAM paNa kArA A ja hatAM. Aje nathI saMgaThana--khaLa, ke nathI gRhasthAzramanI vyavasthA. eTaleja samAjanI adheAgati thaI rahI che. A kAraNeA viSe kaMika vicAraNA karavI e A lekhanA viSaya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgaThana. nenI aMdara Aje kusaMpanI je AMdhI uDha rahI che, te samAjanI dArUNa durbhAgyatA sUcave che. mahAvIra deve je caturvidha saMghanI sthApanA karIne badhAyane saMgaThananA sUtramAM baddha karyA hatA, temAM Aje Thera Thera phuTa pesI gaI che. saMsArane sAmyavAdane mahAna upadeza ApanAra mahAvIrasvAmIe sAmyavAdI saMghanuM je mizana sthApyuM hatuM, temAM Aje sAmyavAdane badale vaiSamyavAde sthAna lIdhuM che; ane tenuM viSama viSa samAjane vicitra meha-mUchamAM paTakI rahyuM che. jyAM juo tyAM prAyaH phATapuTa hoya ja. bhAgye ja koI gAma evuM nikaLaze ke jyAMnA saMghamAM ke nAta-jAtamAM taDa paDela na hoya. je samAjanI AvI channa-bhinna dazA hoya ane je samAjamAM IrSyA-dveSanAM ghanaghora vAdaLa cAre bAju chavAyelAM hoya, te samAjanI caDhatI samajavI ke paDatI ? isAio, musabhAne ane AryasamAjI AgaLa vadhI rahyA che te temanA saMgaThanane AbhArI che. saMgaThana vagara keIpaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dhanA punaruddhAra. 12 deza yA samAje kadI unnati sAdhI nathI, e nirvivAda che. vItarAga-dhama jevA dharmAM maLavA chatAM vera-jheranA kaluSita adhyavasAye upara kAbu na meLavI zakAya tA te dhama meLavyAnI asara zI thai gaNavI ? vicAra-bhinnatA e te chadmasthAne naisargika svabhAva che eka-bIjAnI vicAbhinatA sahI levAmAM je Atma--gaurava che, te kaluSita pariNAmanA ubharA kADhavAmAM nathI ja; balki tema karmavAmAM te Atma-patana che. madhyastha vRttithI, shAmA pratye hita-buddhithI ane *AyALu vyavahArathI sTAmAne, peAtAne sAcuM jaNAya te samajAvavuM' e ja sauja jinya-svabhAva gaNuAya. vicAra-bhinnatAne virUddhatAnu rUpa ApavuM e khareja mAnasika kamajorI che. ApaNuA banne hAtha bhinna che, paNa jo te eka-bIjAthI virUddha thai jAya, te te bannene melA ane gA thavA vakhata Ave. te eka-bIjAnI saphAi mATe kAma na Ave, eTale te bannenA upara melanAM thara mAjhI jAya ane temAM kIDA paDe ane pariNAme te bannene saDavAnA vakhata bhAve. A virUddhatAnuM phaLa. jyAM badhAnAM hRdayamAM vItarAga-dhamane ArAdhavAnu eka ja lakSya-bindu hoya, tyAM sAdhAraNa mata-bhedIne mhoTAM rUpa ApI kalaha-kAlAhala vadhAravA e DahApaNu na gaNAya. je viSNuke--je mahAjanA peAtAnI ke khIjI nAta-jAtanA game tevA AMTI-ghuTIvALA kAyaDAne ukelI nAkhavAmAM ane kajIyA-Dha'TAAne patAvavAmAM ghaNA maheAza gaNAtA, te ja vaNikA--te ja mahAjano, bahu dilagIrI sAthe kahevu paDe che ke, pAtAnA gharamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgaThana. 14 saLagatA kalahAnalane zamAvavAmAM khareja kAyara banI gayA che. A kAyaratA temanA buddhi-brazane eTalI AbhArI nathI, jeTalI temanI kusaMpattine AbhArI che. "ziyALa tANe sIma bhaNa ne kutarUM tANe gAma bhaNI vALI dazA je samAjamAM vartatI hoya, tenI zI sthiti thAya ! kaI paNa takarArane pheMsalo lAvavA mATe sarvaprathama madhyasthavRtti dhAraNa karavAnI jarUra che. ane "sAcuM te mAruM " evuM udAra mana rAkhavAnI jarUra che. jyAM abhiniveza, pakSa-meha yA matAndhatA hoya tyAM saMtoSakAraka pariNAma na ja Ave, samAdhAna kayAMthI thAya? DAhyA mANasanuM kAma eja heya ke, samAja-hitanI AgaLa teo pitAne pakSa meha ja te kare, ane taTastha draSTie svAmI bAjune vicAra karatAM potAno pakSa nabaLo jaNAya te tatkALa tene tyAga karI hAmAnI kharI vAtane grahaNa kare. ahaMkAra-vivaza thaI pitAne kakake khare karavA jatAM samAja-hita chuMdAI javAnuM je ghora pApa lAge che, ene vicAra karavAmAM Ave ane evA pApathI DaravAmAM Ave te evA pApa-bhIrUonI beThakamAM azAntivALuM pariNAma AvavAne bhAgye ja saMbhava rahe. A dezanuM zAsana ane vyavasthApana 5000 mAIla jeTale dUra rahenArAo kevI khUbIthI kare che, jyAre jene pitAnAja samAjanI paNa vyavasthA karavA jeTaluM sAmarthya pheravI zakatA nathI! je samAjanA pUrvavata mahAnubhAvoe haTAM moTAM rAjyanAM zAsaka-mastrI-pradhAna padane dIpAvyAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vIra-dharmanA punaruddhAra. che, te samAjanI Aje nathI lAgavaga rAja-prakaraNamAM, ke nathI gaNatarI rASTrIya kSetramAM. nathI e samAjamAM Aje kAI rAjamutsaddai, ke nathI kAi tevA rAjanItivizArada. AvI hAlatamAM te samAjanA avAja sattAdhIzanA sihAsana sudhI kevI rIte paheAMcI zake ! pelA pAMcaseA subhaTA jevI temanI nirdeyaka dazAe temanA sAmAjika baMdhAraNane bahu zithila karI mUkayuM. che. ane ethI nathI rahyo temanAmAM joIe tevA Atma-sammAnanA sAcA bhAva, ane nathI rahyuM temanAmAM peAtAnI aMdaranA ja jhaghaDAone hAlavavAnuM sAmarthya ! AvI namaLAI ane mujha-dilIne aMge teo kharekhara bIjA samAjonI dRSTimAM keTaleka aMze utarI gayelA jovAya che. kusa'5, nabaLAi ane vANiyAzAhI-svabhAva-sulabha bhItA-DhAthe teo peAtAnA tejane gumAvatA jAya che, ke je teja eka vakhate AkhA dezamAM jhagamagI . rahyu hatu. temanI dukhaLatA Aje spaSTa jovAi rahI che ke jyAM, avasara para pArasI, sikakha, musalamAna, isAi ane Aya samAja vagerenAM nAma bahAdUrInI sAthe levAmAM Ave che, tyAM jaina jAtinuM nAma bhUlIne paNa koi letuM nathI. AvI hAlatamAM kadAcit kayAreka bhAratane ' svarAjya ' maLe, tyAre nAnI gaNatrI kAM thavAnI ! temanI dazA zI thavAnI ! sasAranA niyama che ke baLavAn jAti ja vizvanA samRddha maMDapamAM TakI zake che. morAne mATe tA saMsAramAM gulAmI sivAya mIne AsarA zAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - saMgaThana. 15 khulI vAta che ke je je rege samAjamAM ghuselA che, jenAthI samAjanI khuvArI thaI rahI che te saghaLAne IlAja karyA vagara temanuM kalyANa nathI. sarva-prathama DAhyA vicAraka sajajanee samAjanI rUNa dazA para vicAraNA karavAne ekatrita thavAnI AvazyakatA che. ane, tamAma dugati eka mAtra vizaMkhalatA (kusaM5) ne AbhArI che, e samajAI jatAM saMgaThananA upAya tarapha vicAra-daSTi doDAvavAnuM sugama thaI paDaze. bhalA, jenenI eka janarala pArlAmenTa hoya te kevuM sArUM! enI andara hindustAnanA jaina vastIvALA dareka prAntanA DAhA, prauDha vicArako cuMTAyelA hoya. A mahAsabhAnuM evuM sabaLa baMdhAraNa hoya che, e eka prakAre jaina samAjanI zAsana-katra gaNAya. A "samAja-sabhA taraphathI vyAvahArika ke dhArmika sudhArAonI je je janAe pAsa thAya, tene amala AkhI jaina AlamamAM barAbara thAya. saMsArika rItarivAja, lagna-paddhati, dIkSA-prakaraNa ane dhArmika rUDhiomAM je je sAdhana e samAja-sabhA taraphathI prakAzita thAya, te pramANe jeno pitAnuM pravartana calAve. jema InDiyana pArlAmenTanA zerA hindanI prajAne amalamAM levA paDe che, tema jaina pArlAmenTanA zerA jena hindamAM pracArita thAya. vizRMkhalatA yA chinna-bhinnatAne aMge jaina samAjamAM bahudA rAga AlApAya che, vicitra sUre nikaLe che, ane jene jema AvyuM tema te hAMkaye rAkhe che, managamatA khela chelAya che, nathI koI pUchanAra, nathI keI kahenAra, nathI ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punarUddhAra. sAMbhaLanAra ane nathI keI sudhAranAra, A badhI adhAdhundhI saMgaThana-zaktine vikAsa nathI thaye tyAM sudhI che. saMgaThanasUtranA dera para jyAre jaina jIvana zarU thaze, tyAre samAjanuM navajIvana prAraMbha thaze, ane anukrame tenI caDhatI kaLA tenuM prAcIna gaurava tene pAchuM apAvaze. upara batAvelI "pArlAmenTa" kaI paNa mahattvanI ke sAdhuzAhInI, keI zeThanI ke zrImantanI khATI zarama nahi rAkhe. te pitAnI prajJA-zakti ane gaMbhIra TaSTi anusAra samAja-vyavasthA karaze. temAM bIjAone vyartha vacce AvavAnI ane nakAmuM mAthuM mAravAnI cokhkhI nA pADaze. eTaluMja nahiM, paNa je rUDhi-vyavahAre tene samAja hAni karanArA jaNAze, tene paNa te ukheDI pheMkI devA cUkaze nahiM. gaMgA-pravAhane mUlagama jema himAlayamAMthI che, tema rASTrIya ke sAmAjika unnati-pravAhane mUlegama akayamAMthI che. antaHkaraNemAMthI mela nikaLI jatAM jyAre temane paraspara meLa thAya che tyAre teo ekIbhAvanA sUtramAM baddha thAya che. - ane temAMthI je saMgaThana-zakita prakaTa thAya che te ja te manasvIene temanA aspRdayanI upAdAna-sAmagrI pUrI pADe che. e saMgaThana-zakitanA prabhAve temanI aMdaranI nabaLAIo jema jema dUra thatI jAya che, tema tema teomAM AtmabaLane vikAsa te jAya che, ane pariNAme te manasvIone samAja duniyAnI draSTimAM mAnavate gaNAvA lAge che. A ekatAnuM phaLa che. pAnAMnI ramata ja ApaNane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgaThana. 17 batAvI Ape che ke, ekatAne keTale prabhAva che. pAnAM ramanArAone khabara che ke-be, traNa, cAra, pAMca ema daza dANA sudhInAM pattAMne sara karI janAra "gole che; paNa jyAre rANuM " sAhebanI padharAmaNI thAya che, tyAre govAne pAbArA gaNa javA paDe che ane "rANa" nAM gIta gavAya che; pachI jyAre "bAdazAha" nI savArI Ave che, tyAre "rANa"ne paNa ejhala-paDadAmAM bharAI javuM paDe che ane bAdazAhane sAmrAjyake vAgavA mAMDe che. bAdazAha te rAja-rAjezvara gaNAya, eTale tenuM zAsana cAhe te anukULa hoya ke pratikULa, vyAjabI heya ke geravyAjabI, game tevuM hoya, paNa te prajAne mAnya karyuM ja chuTako. paNa tame jANe che ke eka pAnuM evuM jabaradasta che ke tenI hAme bAhazAhane paNa narama thavuM paDe che. te che ekko. kevaLa pokAra karavAthI saMgaThana thaI zakatuM nathI. saMgaThananI pAchaLa balidAnane soIe che. saMsA2te ja rASTranI hAme pitAnAM marataka jhukAve che jyAM balidAna-zakti kRtimAM mUkAya che. yuropa, jApAna, amerikA A zaktinA prabhAvathI saMsAranA vidhAtA banyA che. sAmAjika unnati yA jAtIya utthAnane e mULAdhAra che. balidAna vagara saMgaThana nathI banI zakatuMasahakAranA jamAnAmAM balidAna-zakti uttejita thaI gaI hatI. eNe je karI batAvyuM te bhAratanA ItihAsamAM cirakALa paryanta yAdagAra raheze. kintu e A dezavyApI aMdhakAramAM khadyota(agIA) nI camaka hatI.svArtha ane IrSonAM vAdaLa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. enI upara pAchAM zIdhra chavAyAM ane punaH timira-AvaraNa patharAI gayuM. chatAM e AndolananI asara haju kAma karI rahI che. nidAna, samAja-saMgaThanane mATe balidAnanI, svAtha-tyAganI, utsarganI bahu jarUra che. je amArA zrImAne daSTisaMkeca mUkI daI pitAnI zrIno sadupayoga karavA na cAhata hoya, amArA zeThIyAo potAnI zeThAIne ghamaMDa narama pADavA na mAMgatA hoya, amArA mahAjane ane vepArIo samAja kalyANuthe potAnI bhilAlacane yathocita bhAga devA na dhAratA hoya, amArA navayuvakenI palaTana samAja-sevA mATe medAnamAM utarI paDavA taiyAra na hoya ane amArA pUjya munivarene mAnApamAnanI paravA che, eka rAgathI, samayAnukUla nirbhaya upadeza dvArA janatAne jagADavA hiMmmata na pheravavI hoya te saMgaThananI vAto kevaLa bAlapralApa gaNAya. jyAM ucita balidAnanI uttejanA na hoya tyAM saMgaThananI AzA rakhAya ja kevI rIte? sAdhamika-vAtsalyanAM guNagAna jenomAM jANItAM che. saMgaThananuM mULa emAMja samAyeluM che. sAdharmika-vAtsalyanI bhAvanAomAM saMgaThananI ja bhAvanAo bharelI che. saMgaThanabaLanI puSTinA IrAdA para ja te bhAvanAonAM maMDANa che. kintu sAdharmika-vAtsalyanI bhAvanAone amala pArasIo, musalamAne, IsAIo ane AryasamAjIomAM jeTale aMze thAya che teTale aMze jenomAM nathI thatuM. vAstavamAM manuSya sAmAjika prANI che. te te ja samAjamAM rahevA cAhe che ke, jyAM tene sammAna, sahAyatA ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgaThana. sahAnubhUti maLe, jyAM tene kaI adhikAra hoya. kintu khedane viSaya che ke hinduo ke jenomAM pArasparika premanI khAmI che. musalamAnomAM paraspara je hamadardI che, te hinduomAM ke jenomAM nathI. dAkhalA tarIke, keI musalamAnane chokarA kayAMya pITate haze te AjubAjuthI-AsapAsanA musalamAne ekadama tyAM ekaThuM thaI javAnA. kintu ke hindu ke vANiye kyAMya phasA haze te tenI khabara levA keI nahi uThe. keI musa mAna-strIne keI chete ghaNA musalamAne tyAM deva AvavAnA; paNa kaI hindu-strIne ke guDA pajavato hoya te hinduo AMkha ADA kAna karI levAnA. bIjI kemavALA potAnA dhaMdhA upara pitAne dharma-aMdhu maLe tyAM sudhI bIjAnI nimaNuka nahi karavAnA, eTaluM ja nahi, paNa pitAnA bhAIone cAlatAM sudhI potAnI ja kemamAM kaI jagyA para caDhAvI devAnI koziza karavAnA. A udAratA jenomAM kayAM sudhI che e pratyakSa jevAI rahyuM che. sAdharmika-vAtsalya Aje lagabhaga pothImAM rahI gayuM che; athavA ekAda divasa nhAnA-mahaTAM jamA karI devAmAM samAyuM che. paNa pitAnA dharmaadhuonI kI sthiti sudhAravA rUpa je kharUM sAdharmika-vAtsalya che te tarapha jeno ghaNe aMze bedarakAra che. AcArya hemacaMdra pitAnA yogazAstranA trIjA prakAzanA 120mA zlekanI vRttimAM lakhe che ke - "sArmikANAm-samAnadhArmika NAM saMgamo'pi mahate puNyAya, ki punastAnurUpA pratipattiH / sA ca vaputrAdi-janmo www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmanA punaruddhAra. tsatre, vivAhe, anyasminnapi tathAvidhe prakaraNe sAdharmikANAM nimantraLam, viziSTamonanA nyUjha-vasrAmaraLAviyAnama, mAva- nimagnAnAM ca khadhanavyayenApyuddharaNam, antarAyadoSAcca vibhavakSaye puna: pUrva bhUmikAprAvaNam, gharme viSIdatAM ca tena tena prakAreNa ghaneM sthairyAropaNam, xxx zrAvikAta ghanavapanaM zrAvaRd anpanAtimuiAtham ' / arthAt-- sAdhama pheAnA samAgama paNu mahAn puNyane mATe che, te temanI ucita bhaktinu zu pUchyuM. sAdharmika bhAIonI bhakti e che ke, svaputrAdinA janmAtsava yA vivAhanA prasaMge athavA tevA bIjA avasara para temane nimantraNa karavuM. viziSTa bheAjana, tAmbula ( pAna-paTTI ) ane vastra- AbhUSaNNAnuM dAna karavu. tathA ApattimAM phasAyelAonA peAtAnI lakSmI khacIne paNa udghAra karavA, antarAya doSathI paisA cAlyA jatAM kaMgAla hAlatamAM AvelAone pharI pahelAMnI sArI hAlata para pahoMcADavA ane dharmamAM DhIlA paDatAone te te upAye dharmAMmAM sthira karavA. A ja pramANe zrAvikA-varganI pratipatti ane temanA uddhAra mATe paNa samajI levuM.' AcAya mahArAjanA garIba bandhuone uddhAravA viSena upadeza khAsa lakSamAM levA joga che. kemake sAdharmika andhu sArI hAlatamAM hoya teAja dharmanA thAMbhalA TakI. zake, kintu mAje adhikAMza temanI kaphoDI sthiti che. dAridrayane trAsa garIba jainonAM kALAMne raDAvI rahyo che. daridratAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgaThana. aMge temanI dharma-bhAvanA lupta thatI jAya che. temanA sAMsArika jIvananI durdazA temanA dhArmika jIvana upara paNa kuThArAghAta calAvI rahI che. tamAma pAponuM mULa bhUkhamare che e koNa nathI jANatuM. bhUkha je pApa na karAve te thoDuM !"kuAiraH hi ? fa vivjU !"bhUkhamAMthI chaLa, prapaMca ane tareha tarehanA kAvAdAvA karavAnuM sUjhI Ave che. garIbAI Izvara sAthe paNa anyAya karAve che, gurU svAme paNa mAyAjALa racAve che ane dharmanA upara pistola marAve che. manuSyane sahuthI prathama saMsArI sagavaDa joIe che. tenI AbAdImAM te dharma karavA utsAhita thAya che. nekarI yA vepAranI sthiti baMdhabesatI na hoI, gharanuM gujarAna muzkelIbhayu thaI paDayuM heya, DosADosI-strI-bALabaccAvALAne jIvananirvAha puratA sAdhananA abhAve te badhAne peTa-pUjA karavAnI athavA paheravA-oDhavAnI pUrI sagavaDa na hoya, gharanA AMgaNe sAdhu-atithi-mahemAna AvatAM lAja-zarame temanI khAtaramAM ghI ThalavIne pachI divase sudhI kerA kaDAkA karavA paDatA hoya, gharamAM kaI mAMdu paDatAM tene mATe athavA bALa-baccAM mATe dUdha lAvavA puratA paisAnI goThavaNa na haya, jyAM AvI jAtanI muzkelIo ane kaThaNAIo hoya tyAM dharma-bhAvanA kayAM sudhI TakI zake ! jyAM dAridrayanI Aga saLagatI hoya, jyAM ArtadhyAnarUpa pizAca zarIranuM lehI cUsI rahyA hoya tyAM bhalA ! dhana yAda karanArA keTalA ! zrImanta lADa- vAgAnA vilAsamaya vAtAraNamAMthI www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 vIra-dharmano punaruddhAra. mAthuM uMcu kare ane samAjanI hAlata jANavA IntajAra thAya te avazya, je samAjamAM teo rahe che, te samAjanA AvA dukhiyA badhuonI temane bheTa thayA vagara na rahe. te dayALu zrImanta potAnA sAmAjika badhuonI durdazA eka vakhata nihALe, te jarUra teone e samajAI Ave ke, sAcuM sAdhamikavAtsalya amArAmAM heta te amArA badhuonI A dazA na hata-agara na thAta. Ama vicAra AvatAM, te DAhyA purUSanuM dhyAna pArasI jevAonI udAratA tarapha jhaTa kheMcAya, ke jeonI moTI moTI sakhAvato temanA sAdharmika-vAtsalyane javalaMta purAve che. A badhuM te mahAnubhAvonI najara hAme AvatAM temanAM uMDA antaHkaraNamAMthI eja devI avAja nikaLe ke - sarva dharmakSetranA AdhArabhUta zrAvaka-zrAvikAvarganI sthiti sudhAravA pahelI take kamara kaso ! Arthika-hInatAmAM rIbAtA tamArA baMdhuonI bAMha pakaDe! ajJAnarUpa andhakAramAMthI temane bahAra kADhe ! ane te nabaLAone baLa Ape ! mArI samaja mujaba, kanyAvikraya jevAM pApa paNa adhikAMze garIbAIne aMge thAya che. tevA sAdhamika baMdhuonI garIbAI tarapha dhyAna ApI temanA gRha-jIvanane ucita Teke ApatAM ane lagna AdinA prasaMge phila-khacIMnA rIta-rivAja ochA karI nAMkhatAM kanyAvikrayanI dArUNa ghaTanAo bahu ochI thaI jAya, ane sAdhAraNa sthitivALAone paNa tevA prasaMge hADamArI lAgavavAne vakhata nahi Ave. garIba mANasane paNa thoDAmAM dIkarInAM lagna karatAM na sakeca khAvuM paDaze, ke na zarmic. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgaThana. thavuM paDaze. matalaba ke lagnAdika-kharcanA rivAja eTalA haLavA hovA joIe ke garIba mANasa paNa tene pahoMcI vaLe ane potAnuM svamAna jALavI zake. nirvAhaga sAdhana-praNAlI, jJAna ane bALa sAmAjika madhuone pUrAM pADavAM eja temanuM kharUM sAdharmika-vAtsalya. che. AvAM sAdharmika-vAtsalyanAM satra sthApavA mATe tyAganI jarUra che. tyAgane je prabhAva paDe che te kerI lekacarakhAjIne ke bAhya ADaMbarene nathI paData. Antarika lAgaNI vagara tyAga-bhAva ke balidAna-zaktinuM puraNa thatuM nathI, eTale sAdharmika-vAtsalyanI bhAvanAo kayAMthI pAra paDe! pachI saMgaThana-kAya to kayAMthI ja bane ! zrImAne, dhImAne ane yuvake saMgaThana-kAryamAM potAne yAcita bhega ApavA taiyAra thAya ane sAcA mizanarIonuM daLa taiyAra thaI prema ane sahAnubhUtinA pATha bhaNAvavA ane janatAne jAgRtimAM lAvavA bahAra Ave ane upara kahyuM tema "jaina pArlAmenTa"nI sthApanA thAya, pachI joI , samAjanI vyavasthA kevI sarasa sudhare che! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagna-saMsthA. jaya mAja rUpI bilDiMganuM baMdhAraNa lagna-saMsthA para - nirbhara che. ata eva kaI paNa samAja-hitaiSInuM dhyAna te tarapha vizeSarUpe AkarSAya e svAbhAvika che. samAjane sajIvita rAkhavA mATe lagna-saMsthAmAM sudhAraNA karavAnI sakhta jarUra che. ATa ATalI vidhavAo-bAlavidhavAo haMmezAM ubharAtI jAya e lagna-saMsthAnI kI sthitinuM marmavedhaka pramANa che. "bIcArInA nazIbamAM raMDApo lakhyA hatA te kema maTe ?" AvA uddagAro kADhanArA bheLA mANase ekAntabhAvibhAvavAdanA paMjAmAM phasAI jaI anekAnta-darzananI virAdhanA kare che. temaNe potAnA purUSArthamAM keTalI khAmIo che, ene vicAra karo ghaTe. upayoga vagara pramAdathI cAlatAM jIva marI jAya, toya tenuM pApa lAge che, ane eTalA mATe dhyAna pUrvaka-upagapUrvaka dareka pravRtti karavAnuM jema pharamAna che, tema lagna-samAraMbha paNa dhyAnapUrvaka-parIkSApUrvaka have . jarUrane che. ucita parIkSA pUrvaka je lagnasamAraMbha thAya te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagna-saMsthA, 25 bhayaMkara raMDApAnA dAkhalA bahu ochA bane e samajI zakAya tema che. kIDA jevA jatune bacAvavA mATe ApaNe upagapUrvaka cAlIe, yA pravRtti karIe, te bhalA, eka paMcendriya, manuSyajAti kanyA bALavedhavya yA tarUNa-vedavyarUpa bhISaNa ajagaranA mukhamAM sapaDAvA na pAme e viSenI puratI kALajI lagna-kriyAmAM na rAkhavI joIe ke? navayauvananA navIna vegamAM AvI paDatuM vaidhavya e nArIjAtine mATe dArUNa vApAta che. je kriyAmAM AvA prakArane bhaya-pUrNa prazna che, jIvana-maraNa je dAruNa prazna che, te kriyA-te lagnakriyA ucita parIkSA vagaraja karI naMkhAya che? Arya manuSyamAM dayAnI lAgaNI svAbhAvika hoya, temAM vaLI pitAnI saMtati pratye vAtsalyabhAvanuM zuM pUchavuM! chatAM jyAre samAjanuM baMdhAraNa vyavasthita nathI hotuM, tyAre temane potAnI vhAlI kanyA paNa bejArUpa thaI paDe che, ane tene kayAMya ThekANe pADI daI te upAdhinA kaSTamAMthI chuTavA viSenI saMtApapUrNa cintA ubhI thAya che. pachI enuM pariNAma e Ave che ke potAnI pyArI kanyAnI lagna-kriyA mATe ucita parIkSA na karatAM jevA tevAnI sAthe tene vaLagADI devAmAM Ave che. vaLI keTalAka mA-bApo pisAdAranuM ghara meLavavA mATe evA ghelA thaI jAya che ke teo potAnI vaDAlI kanyAnuM hita vicAravAnuM ekadama visarI jAya che, athavA tevuM ghara meLavavAnA lebhe teo pitAnI pyArI kanyAnuM hita jovAmAM jANI joine AMkha ADA kAna kare che; ane ethI AgaLa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 vIra-dharmane punaruddhAra. vadhIne evA paNa leka kayAM ochA che ke, jeo chaDecoka kanyAnI dukAna kholIne beThA che! AvAM ajJAna cA lobhanAM vAdaLo jyAM gherAyelAM hoya tyAM lagnakriyA cAgyarUpamAM kevI rIte banI zake ! ane pachI enA pariNAmamAM vidhavAone rAphaDe na phATe to bIjI zuM thAya! avvala te hAnI ummaramAM vivAha kare eja geravyAjabI che. 14 varSanI ummara thavA pahelAM kanyAne vivAha na thavo joIe teTalI ummara sudhImAM te suzikSaNa ane sadAcaraNamAM pravINa thayA bAda lagnagranthInI adhikAriNI bane che. teTalI ummara pachI yaMgya pAtra maLatAM tenuM saubhAgya khIlI uThaze. kadAca te jega ( gya pAtra) samaya para nahi maLe, te paNa te ayogyanI sAthe te nahIM joDAya; kemake teNIe pitAnA zikSaNa-pAThamAM e zikheluM haze ke avivAhita rahevuM e ThIka, paNa agya sAthe joDAvuM e kharAba che. sazikSaNa ane sadAcaraNanA saMskAronA prabhAve maryAdAmAM rahI kumArI-jIvana gALavuM te pasaMda karaze, paNa agya vivAhamAM phasAvuM teNuthI nahIM banI zake. kharI vAta to e che ke - na trAdisthati khUthane phi tatA" a "ratna bIjAne kheLavA nikaLatuM nathI, kintu bIjA, ratnane kheALavA nikaLe che." * mahAkavi kAlidAsanA kumArasaMbhavamAM che pArvatI " pratye kadAcAriveSana mahAdevanI ukti, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagnasaMsthA. dhIraja ane zuddha Atma-bhAvanAM phaLa mIThAM hoya ane saccAritranA prabhAva ajavALuM nAMkhyA vagara na rahe; paNa utAvaLa karIne ayeAgya lagna-kriyA karI nAkhavI e te anucita che. 27 lagna kriyAnI ceAgyatA mukhyatayA cAra khAkhatAthI jovAnI che. ummaranA meLa, tandurastI, sadAcaraNu ane jIvananirvAhoga kamANI, A cAre jemAM hAya te ceAgya pAtra gaNAya. bhale te paisAdAra na hoya, paNa jIvananirvAhaglega kamAI zakanAra hoya eTale harakta nahIM. matalaba ke ummaranA meLa, tandurastI ane sadAcaraNu e traNemAMthI kei eka vagaranA purUSa game tevA dhananA DhagalArI paNa vivAha-ceAgya nathI banI zakatA, jyAre sAdhAraNa-sthitivALA ( nirvAhaga kamAnAra ) mANusa paNa e triguNa-zakitane aMge vivAhane pAtra che. rahasyanA vicAra karatAM jaNAze ke nArInuM mukhya ArAdhya pada zakti-khaLa che. temAM je lakSmInA sahayeAga maLe, te sAnu ne suga Mdha ! kintu zakti vagaranI lakSmI teNIne santASakAraka nathI thai paDatI, balke trAsarUpa thaI paDe che, jyAre sAdhAraNa sthitimAM paNa, garIkhI hAlatamAM paNa zakti-cega teNIne prasAdIrUpa thai paDe che. kanyAnA mAbApA yA vhAlesarIe A tattvane samajI jAya tA teo samajI zake ke temanI peAtAnI lADakI khALAnu AnandAzrama kAr` lakSmI-mandira nathI, kinta zakti-mahira che. ane e prakAranI nArIjAtinI naisagika bhAvanA tarapha manana karatAM te peAtAnI kanyA mATe kArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 vIra-dharmane punaruddhAra. paisAdAra ghara tarapha DoLA na phADatAM saguNa zaktine zodhavAnuM pasaMda kare; ane e rIte pitAnI putrIne sukhanA raste mUkavI e temanuM svAbhAvika ane Avazyaka kartavya che. e kartavyane pAlana karavAmAM teo jeTalI khAmI rAkhe, teTalA teo te kanyAnA virAdhaka thAya, eka manuSya prANInA virAdhaka thAya ane sAthe ja sAthe potAnI priya sakhtatinA paNa virAdhaka thAya. eka vRddha amIre eka bALA sAthe lagna karyuM, ane teNIne heTA bAdazAhI mahelamAM lakSamInI apUrva saundaryachaTAthI sajAyelA kamarAmAM suvarNa-siMhAsana para birAjamAna karI tenI AgaLa bhAre bhAre jhaverAta-hIrA, motI, mANeka, ratna pAtharyA, ane pitAnI vividha aizvarya-lakSamIne nirdeza karate te teNIne rIjhavavA lAgyA. tyAre te kanyA himmata karIne bAlI ke-huM samajuM chuM ke tamArI pAse dariyA jeTalI lImI che, chatAM huM spaSTa zabdomAM kahI nAMkhIza ke, eka sAdhAraNa kuTImAM, jenI jaMghAmAM bANa vAgyuM che, evA paNa yuvakanA vakSasthaLa upara mAthuM TekavIne padya rahetAM mane je prasannatA bhAse, teno A lakSmI--maMdiramAM mane haDahaDate dukALa lAge che. vRddha-lagna yA anamela vivAha mATe A che phiTakAra nathI. ummaranA meLa vagarane vihi e anamela-- viha che. enuM ja bIjuM nAma kaDA-lagna che. evAM lagnane, kharuM jotAM zarIra-lagna kahI zakAya, paNa e hRdaya-lagna yA premalagna te na ja hoI zake. ane jyAM-hRdaya lagna nathI, tyAM kevA bhavADA thAya che e jANItI bInA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagna-saMsthA. raha ummaranuM AntarUM cAlu jamAnAnI havA mujaba ochAmAM ochuM pAMca varSanuM hovuM hitAvaha che. cauda varSanI ummaranI kanyA sAthe 19-20 varSanA hRSTa-pucha, sucarita yuvakanuM lagna e ThIka lagna gaNAya. pAMca varSathI laI nava- daza varSa sudhInuM AntarUM aghaTita nathI. paNa ethI vadhAre AntarAvALe vivAha e ameLa-vivAha gaNAya. vRddha-lagna e te anameLa-vivAhanI parAkASThA. vIsa varSathI vadhAre AtarAvALo vivAha e vRddha-vivAha che. ummare vRddha thavA chatAM paNa jemanI kAma-tRSNA zAnta thatI nathI ane jeo uMTanA jevI pitAno gardana upara bakarI yA bilADa laTakAvavA jevuM nIca kRtya karavA lAgI jAya che, teo kharekhara lagnanA bahAne eka bAlikAne baLatI bhaThThImAM paTake che. dhananI kathaLIonA lAbhamAM AMdhaLA banI pitAnA parasevAthI utpanna thayelI pitAnI vahAlI putrIne buDhAne hAthe vecanAra mAbApa,kasAIne hAthe gAya vecanAra narAdhamo karatAM paNa vadhAre kUra che evA jIvatAM mAMsane vecanAra tevA pApI mAbApane joI maDadAM-mAMsane vecanAra kasAI paNa eka vAra jaratharI uThe. paNa mane te AvAM mAMsane bhArobhAra vecanAra narAdhama mAbApa karatAM paNa tevA jIvatAM-mAMsane kharIda karanAra buThThA vadhAre cAMDALa lAge che. tevA chakI gayelA kAphara buddAoja lakSmInI kathaLIo hAme dharIne chokarInA mAbApane chekarInuM jIvatu mAMsa vecavA lalacAve che, ane pachI e haiyAnA kuTela mAbApa te harAmakhera buThThAonA rAkSasIya prabhanamAM phasAI jaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 vIradhamane punaruddhAra. pitAnI jIvatI kanyAnI chAtI para maga bharaDavA lAgI jAya che ! 12 thI 14 varSanA chokarAne 45 yA 50 varSanI DozI sAthe cheDAcheDamAM bAMdhavAmAM Ave che te chokarAne keTalo trAsa chUTaze! eja pramANe 12 thI 14 varSanI kanyA 5 yA 50 varSanI avasthAvALA sAthe cheDachamAM baMdhAtAM te kanyAnA hRdayamAM duHkha-dAvAnaLa nahi saLagI uThe ke? chatAM tenI paravA karyA vagara kanyAne vecanAra ane lenAra bhayaMkara pApanA poTalA upADavA sAthe samAjane ane dharmane jeTale droha kare che, tethIya vadhAre droha te mANase kare che, ke jeo tevA pizAcika vivAhamAM zAmila thAya che, ane e rIte AsurI tephAna ane chAkaTAveDAne uttejana Ape che, pachI bhale te nAtanA zeThIyA heya, ke mahAjananA AgevAna haya, yA bIjA keI hoya, paNa te badhA pelA kharIdI ane vakare karanAra cAMDALe karatAM vadhAre kura cAMDALa che. je teo bhayaMkara "kanyA-bali'mAM zAmila na thAya ane evA pApI vivAhane niSpharatAthI phaTakArI nAkhe evA hatyArA prasaMge Apa Apa zamI jAya. jema mAMsa-bhakSaNa karanAra, pazunuM hanana karavA gaye nathI, chatAM te pazu-ghAtakamAM gaNAya che, eTaluM ja nahi, balake hemacandrAcArya nA ja kathana pramANe mAMsabhakSaka ja kharo " * ye bhakSayansyanyapalaM svakIyapampuSTaye / ta ghAta yA vaSo maNa vinA " . (gazAstra, trIjo prakAza) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagnasaMsthA. ghAtaka che, kemake bhakSaka vagara ghAtaka hAtA nathI, tema ' kanyAali' nA paizAcika utsavamAM zAmila thai miThAI uDAvanArA, te kanyAnA drohIomAM eka apekSAe mukhya gaNAya. 31 *sAInA AMgaNe marAtA jAnavarane bacAvI levAnA prayatna karAya, jyAre ' kanyA-ali ' nA prasaMge te kanyAne acAvI levAnI vAta teA dUra rahI, balke te AsurI utsavamAM hasate vadane, harakhate cehare zAmila thaimAla-pANI uDAvAya e kevI vAta ! AvA mANasAmAM pazu-dayA jeTalIye manuSyadayAnI lAgaNI hoya te tee tevI ' kanyA-hAma ' nI kriyAmAM zAmila thAya kharA ke ? are ! tevA sthaLanu pANI paNa temane khUna kharAkhara lAge. astu. mAnava-jIvananI unnatinA unnatinA pAcA brahmacaryAzramamAM naMkhAya che. brahmacaryAzramanA pAlanamAM ja jIvananI saMpUrNa vibhUtionAM khIja vavAi jAya che. e AzramamAMthI sahIsalAmata pasAra thavu' enuM nAma ja divya jIvanamAM dAkhala thavuM che. e AzramanI rakSAmAM je samaya nivaDayA ane saphaLa thayA, teNe - kharekhara mhoTAmAM mhoTA killA sara karI lIdhA.e brahmacaryAzramanI hada ochAmAM ochI 19 varSa sudhInI hAvI joIe. teTalA vakhata akhaMDa brahmacaya pUrNAMka vidyAyana karavAnA che. paraMtu vata mAna samayamAM bAlavivAhanI prathAe ane ajJAna-dazAe A sanAtana paddhatine lagabhaga aNumAnItI jevI karI mUkI che. ane enu ja e pariNAma che ke AAjanA navayuvaka ane khALAonA paMceharA ghaNe bhAge nisteja ane IkA paDI gayelA jovAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmanA punaruddhAra. 3ra Ave che. kauvata, utsAha, ullAsa temanAmAMthI lagabhaga jatAM rahyAM che. juvAnInI hAlatamAM teo kevA pANIdAra, kevA jussAdAra, kevA tagamagatA caherAvALA ane tandurasta hAvA joIe, tene badale nabaLA, badasUrata ane kamatAkAta jovAmAM Ave che. je ummaramAM zaktinA vikAza AraMbhAya che te ja ummaramAM khAlalagna rUpI ghAtaka kIDAne ghuseDI detAM piraNAma e Ave che ke, zakti-vikAza thavAne khadale zakti-hAsa thavA mAMDe che. prAcIna kALanA mahApurUSAnI jIvanI e jotAM spaSTa jaNuAI Ave che ke teo ceAgya ummare vivAhita thavA pahelAM vidyAdhyayananI sAtheja sAthe aMga-khIlavaNI ane zastra-kaLAne pazu abhyAsa karatA. durgaMdhana, bhIma ane arjunanI mAlaavasthAnI kasaratA ane temanA zasra-khele e vAtanI sAbitI che. carama tIthakara mahAvIra devanA pitA rAjA siddhArthanAM vividha prakAranAM vyAyAmAnuM vana, je kalpasUtramAM Apelu che, te spaSTa puravAra kare che ke prAcIna kALanA purUSonI dinacarcAmAM vyAyAmakriyA paNa eka Avazyaka kriyA gaNAtI hatI. rAjakumAra hAya ke viNakumAra hAya darekane prAcaya ane vyAyAma dvArA zArIrika khIlavaNInI sakhta jarUra che. pahelI ummaramAM bAMdhA baMdhAi gayA. te malAi gayeA. pachI te, ne "" jagyA tyAMthI rahevAra " che ja, kintu " rAInA bhAva rAte. " emaja kahevAya. 66 gayA zArIrika khIlavaNI purUSAne mATe jema agatyanI che. tema strIone mATe paNa agatyanI che. pUrvakALanI kumArIe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagnasaMsthA. 33 ane mahilAonI zArIrika zaktinAM varNane joIe chIe, tyAre hAlanI kamara abaLAonI nabaLI dazA khareja dilagIrI utpanna kare che. pariNAme jevI bhUmi te pAka thAya emAM navAI zI? jyAM sudhI mAtAo balavatI nahiM nipaje, tyAM sudhI balavAnuM santAnanI AzA rAkhavI vyartha che. AjanI kanyAo te AvatI kAlanI mAtAo che. ane rASTrIya bilDiMganA thAMbhalA temanI pAsethI pUrA paDavAnI AzA che. mATe brahmacarya-kALamAM teNIone paNa vyAyAma ane bala-gamAM pravINa banAvavAnI AvazyakatA che. je kaikeyIe, samarAMgaNamAM dazaratha rAjAnA rathanI dharI ekAeka tuTI jatAM potAnI AMgaLIne te dharInI jagyAe goThavIne potAnA svAmi-nAthane nirAzAmAMthI ugArI lIdhe hato; je sItA, rAvaNa jevA madonmatta rAkSasathI paNa jarAya bhayabhIta rahetI thaI ane je draupadIe jayadratha rAjAne dhakko mArI nIce pADI dIdho hato, temanAM parAkrama kevAM haze! evI balavatI mAtAonA putra mahAna vira-ce nikaLe emAM zuM Azcarya! uMdaro ke gulAme te uMdarI ke gulAmImAMthIja pedA thAya. bahAdUra nepolIyana sApha jaNAve che ke- vIratAne pATha mane mArI mAe bhaNAvyuM che. " ItihAsa e vAtane sAkSI che ke, game te kALe ane game te sthaLe, jyAre jyAre mahAna purUSa dvArA je pradezanI unnati thaI che tenuM Adi kAraNuM te pradezanI nArI-zakti che. nArI-jAtine tuccha, ajJAna, nirmaLa ane eka prakAranuM "mazIna" samajIne atyAra sudhI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 vIradharmane punaruddhAra. rivAja che ane dezanI e abaLA tenI je avagaNanA thatI AvI che tene ja lIdhe "zakti-mAtAne kepa deza upara utarI AvyA che ane dezanI dIna-dazA sudhAce sudharatI nathI. atyAre dezanI ane khAsa karIne jyAM paDadAne sakhta rivAja che te prAntanI abaLA eTale darajaje abaLA banI gayelI che ke e viSe eka kiseja raju karo basa thaze. eka vakhate kaI sTezana upara eka gRhastha pitAnA oLakhItA eka sajajanane kahyuM: "bhAI, jarA ahIM khabara rAkhaje. A mArA pAMca TUMkA paDayA che, huM jarA TikiTa laI AvuM." tyAre pelo sajajana bolyo, " maherabAna ! A to cAra TUMka che, pAMca kyAM che ?" tyAre te gRhastha he malakAvIne bolyA, "A hArI aurata e pAMcame TUMka che!" paraMtu na bhUlavuM joIe ke, nArInI Atma-sattAmAM eka evI vilakSaNa zakti chupAyelI che ke, jene samucita vikAsa thatAM tenA AdhAra para AkhA rASTranuM utthAna thaI zake. eka vidvAnanA zabdo che - " The band that rocks the Cradle rules the world. " arthAta je sukumAra hAtha baccAMne pAlaNAmAM jhulAve che temAM jagatanuM zAsana karavAnI zakti paNa mejUda che." A vAta sAcI jaNAtI hoya te e paNa sAcuM jaNAvyuM joIe ke ene vyavahAra "mabaLA" nAmathI karIne dezanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagnasaMsthA. 35 prajA paNa prAyaH abalA banI gaI che. kintu samaya-dharma have sApha kahI rahyA che ke e junA saMskArane bhUMsI nAMkhI emane sabaLA banAvavAno prayatna kare atyaMta Avazyaka che. temanA AtmAmAM guptarUpe rahelI zaktione vikAsamAM lAvavAnI sAdhana-sAmagrI prastuta karavAnI bahu jarUra che. A mATe sarva-prathama bAla-vivAhanI duSTa rUDhine ukheDI pheMkI devAnI parama AvazyakatA che. bAla-lagnanI hoLI ekalAjenomAMja nahi, paNa prAyaH tamAma hindu kemamAM saLagI rahI che. A ghAtaka prathA eka rAkSasInI jema lAMbA samayathI dezanuM khUna cusI rahI che. dezanI durgatinAM aneka kAraNemAM bAla-vivAhanI rUDhi paNa eka jabaradasta kAraNa che. A adhama rUDhinA pratApe je dezamAM nhAnAM nha nAM bALaka-ALikAone paraNAvI devAmAM AvatAM hoya ane tera tera varSa jeTalI ummaramAM te bALaka-bAlikAo mAtApitA banI jatAM hoya, te dezanI unnati kaI rIte thaI zake? eTalI ummaramAM te zarIrane bAMdheya pUre baMdhAte na hoya, tyAM lagna karI nAMkhavAM ane mAtApitA banI javuM e keTaluM aghaTita che ? kAcI ummaranAM mA-bApathI utpanna thanAra sattAna paNa dubaLa ane regIja nikaLe, e ughADuM che. kAcI ummaramAM banelAM mAbApe mAtA-pitA tarIkenI pitAnI jImedArI kevI rIte pUrI karI zakavAnA hatA? asamayamAM AvI paDate lana-bhAra ja jyAM vyAdhirUpamAM pariNava thaI jato hoya ane evI vyAdhimAM sapaDAyalA khuda pote ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - A A A A vIra-dharmane punaruddhAra. durbaLa ane rogAtta hoya tyAM pachI temanI saMtati nirmAlya ja pedA thAya,emAM pUchavuM ja zuM? bAla-mRtyunI adhikatAnuM kAraNa, adhikatara kanyAonuM jhAnI ummaramAM mAtA banI javuM e che. je dezamAM bAla-vivAhanI prathA che, te dezamAM bAlamRtyunI saMkhyA vizeSa che. bhAratavarSamAM bAlamRtyu-saMkhyA bIjA deze karatAM bahu vadhAre che, ane tenuM pradhAna kAraNa bAlavivAhanI prathA paNa che. laghu vayamAM bALakane khAMdhe lagnanuM dhuMsaruM nAMkhavuM e kharekhara temanI jindagImAM viSama zalya ghuseDavA barAbara che. kAcI ummaramAM bALakane viSayarUpI AgamAM paTakavA e temanI upara ocho atyAcAra na gaNAya. hAnI ummaramAM bALakane paraNAvanArA mAbApa te bALakanI AkhI jindagI upara pANI pheravavAnuM adhama kRtya kare che, ke je eka duzamana paNa na karI zake. zarIranI jaDa paripakava thayA pahelAM kumAra-kumArIne vivAhanA bandhanamAM nAMkhavA e kudaratanI hAme kharekhara humalo karavA jevuM che. lagAra vicAra karavAno viSaya che ke-taLAvamAM pANI bharAtuM hoya, te vakhate bIjI taraphathI pANIne nikaLavAne raste ApavAmAM Ave, te te taLAva pANIthI bharAvAnuM ke? egya ummare pahoMcyA pahelAM vivAhita rIte yA uchukhalA rIte potAnA savane kSaya kare e kharekhara potAnA jIvana para kuThArAghAta karavA jevuM che. ema karyothI AgaLa zI rIte jIvI zakAze? zArIrika ArAma zI rIte laI zakAze? jigInA vahevAra vacce zI rIte ubhI zakAze ? are, www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagna-saMsthA. 37 jindagIne takalAdI banAvavAnI A kevI mUrkhatA ! bala-kSaya thayA pachI, yAda rahe ke game teTalA mAlatI, makaradhvaja ke candrodaya jevA rAsAyaNika padArtho sevavAmAM Ave, ane garamAgarama badAmanA halavA-zirA uDAvavAmAM Ave ke garamAgarama kahelAM masAlAdAra kezarIyAM dUdha pIvAmAM Ave, paNa zarIrane naSTa thayela bAMdhe pharI baMdhAvAne nathI.jeNe potAnuM sarva jALavyuM che tene sUkA roTalA paNa makaradhvaja-samAna che ane jeNe potAnA zarIranA mobhane ukheDI nAMkhe che tene mATe game tevA pauSTika padArtho paNa nirarthaka che. vIza varSanI bharajuvAnImAM juvAnIyA kevA zakitazALI, kevA tejasvI nikaLavA joIe, tene badale AjanA yuvake teTalI ummaramAM adhikAMza pILA pacakI gayelA, caherA uparathI nura gumAvI beThelA ane kamatAkAta levAmAM Ave che. je yuvakemAMthI dezanuM senA-daLa ubhuM karavAnI AzA rakhAtI hoya te ja yuvakonI A dazA ! kharekhara asamayamAM revaMsa thatAM, arthAt zarIrarUpI zelImAMthI rasa nikaLI jatAM zarIra, zelanA kUcA sarakhuM banI jAya che. zarIrarUpI dahIMmAMthI satvarUpI mAkhaNa nikaLI jatAM zarIra chAzanA pANI sarakhuM niHsattva banI jAya che. brahmacaryanI agAdha zakti che. ane te yogya ummara sudhI sAcavavAmAM Ave ane vivAhita thayA bAda paNa maryAdita rIte gRhasthAzramanuM pAlana karavAmAM Ave te jindagI-paryata AnandanA kalela uDe, emAM zaka nathI. " jo marga' , vedyagrantha "bhAvaprakAza" nuM vacana RtukALamAM ja patnI-ga karavAnuM gRharane darzAve Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 vIra-dhamanA punaruddhAra. che. arthAta Rtu-snAna thayA khAda 12 divasanI aMdara ja patnI-ceAga karavAnuM kathana che. te garbhAdhAnanA kALa che. te divaseAmAM bhAgAbhilASIne satati-kAmanAthI prerAi saMga karavAnuM lakhyuM che. vaLI garbhAdhAnanA divasathI lai santAneAtpatti thAya ane santAna dhAvaNu cheADI khArAka levAnuM zarU kare teTalA vakhata sudhI purUSe brahmacaya pALavAnI jarUra che. santAneAtpatti thayA pachI paNa ochAmAM oche| aDhAra mahInA jeTalA samaya prAcaya pALavAnA che. viSaya-saga jema Ache, tema sukha- zAnti vizeSa. viSaya--saMga jema vadhu, tema santApa-paritApa vadhu, viSaya-saMga mahu ja niyamita banAvavAthI zarIra-khaLa khIle, AtmallAsa pragaTe ane gRhasthadhanuM mahAn phaLa meLavAya. paraMtu je khIcArA kamamAM kama eka eka divasanu paNa Antar nathI rAkhI zakatA, tithi-parvAnI paNa kadara nathI karatA, temane te tulasIdAsajI mahArAja ThIka ja kuTakA mAre che keH---- "9 " kArtika mAsake kUtare taje anna aura pyAsa, tulasI vAkI kayA gati, jinake bAre mAsa ! jee parI cAMDInA cazakAmAM paDelA che, je peAtAnI patnI upara kAmAnya anI bhAna bhUlyA che temane eka gujarAtI kavi jIe ! kevuM sarasa saMbhaLAve cheH-- - " re! re! kuMbha! kuvA viSe utarIne pAkAra tuM zuM kare? jo AyuSya haze have tuja taNuM te tuM ahIM ugare; je thAro nara nArInAja vazamAM tenI dazA A thaze, phrAMsA dhAlI gaLA viSe jarUra te OM kuve nAkhaze. 19 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dampatidharma. Oaa ja kAla adhikAMza gRhasthajIvana kalApUrNa ane azAMta jevAmAM Ave che. enuM kAraNa vivAhasaMskAranI anabhijJatA che; agya prakAranA vivAhanuM pariguma che. egya la-paddhatinI bAbatamAM pUrvAcAryoe ghaNuM sarasa upaderyuM che, paNa te te badhuM pustakamAM rahyuM. Aje vicitra rUDhivAde samAjane gherI lIdho che, ane tenA pariNAme gRhastha-saMsAranI je durdazA thavI joIe, te najara mhAme jevAI rahI che. dharmAcArya mahApurUSoe varNavelA gRhasthadharmanA saMskAramAM vivAha saMskAra e eka rahasyapUrNa saMskAra che, jenuM yathAvidhi pAlana karavAmAM Ave, te gRhasthAzrama kharekhara sukhasampanna nivaDe. - vivAha e kevaLa moja-majAnI cIja nathI; paNa e gRhasthAne mATe eka dhArmika saMskAra che, ane te IzvaranI sAkSIe pratijJApUrvaka karavAmAM Ave che. strI sarakhA daraje purUSanuM aDadhuM aMga che. e evuM kapaDuM nathI ke mana na mAnyuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmanA punaruddhAra. ke badalI nAkhyu. e purUSanI ardhAMginI-sahacAriNI-dhapatnI che. e banneprANIoe paraspara eka bIjA sAthe ucita ttavya pALavAnI paramezvaranI sAkSIe pratijJA karI che. 40 uttama zikSaNano khAmI te samAjamAM mULathIja che; temAM --va upara te ajJAnanu mhATu' vAdaLa chavAyelu che. mAma ajJAnanI AMdhImAM purUSA prAyaH srIne kevaLa peAtAnI krIDA-vastu samajI beThA che. karttavya-jJAna na heAvAnI A durdazA che. ane enAja pariNAme koDA-lagna, khAla lagna ane vRddha-lagnanI dhUma macelI che. ema paNa bane che ke kanyAne ke bALakane hajI e paNa khabara nathI ke vivAha zuM che ? vivAhanA uddeza zA che ? chatAM evI hAlatamAM paNa tene vivAhanI beDImAM AMdhI devAmAM Ave che. jenI sAthe AkhI jindagI gALavI che tenuM zArIrika baMdhAraNa kevu che ? e rAgI ke svastha ? sadAcArI che ke durAcArI ? e jANavAnA kanyAne adhikAra nathI. mAbApa che.karIne jenA gaLe maDhe, tenI sAthe te cheAkarIe kai paNa " cuM cAM " karyAM vagara cAlI nikaLavu joIe. tevIja rote kumArane paNa, jenI sAthe tene sabandha thanAra che, te viSe agAuthI kaMi paNa jANavAnA adhikAra nathI. tene gaLe game tevI alA vaLagADI devAmAM Ave, teneteNe cUpacApa svIkArIja levI joIe. cr AthI zuM khane che ? kanyA je suzIlA hoya che, te karA budhdhe hAya che. eka tarapha sauntaya hAya che, tA bIjI AjI karUpapaNuM hAya che. eka tarapha jJAna-zikSaNa hAya che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dampati-dharma 41 te bIjI tarapha jatA hoya che. AvI ja rIte ravabhAva vageremAM paNa virUddhatA hoya che. AvA kajoDAne gRhasthAzramanI sukhazAnta maLe ke? bIcArA ghaNAne pitAne saMsAra mahAmuzIbate ane bahu burI hAlate pasAra kare paDe che. lokamAM kahevAya che ke- zAka bagaDayuM te divasa bagaDa, athANuM bagaDayuM te varasa bagaDayuM, bAyata bagaDI to bhava bagaDe." AcArya municaMdra hAribhadra dharma-bindunI vRttimAM ane AcArya hemacaMdra cegazAstramAM ATha prakAranA vivAha batAve che. temAM brAhma, prAjApatya, ArSa ane deva e cAra vivAhane dharme batAve che. A cAra vivAhamAM bhinna bhinna rIte kanyA-dAna ApavAmAM Ave che. ane gAndharva, Asura, rAkSasa ane paizAca e cAra vivAhane adhamya kahe che. mAtApitAnI sammati vagara paraspara anurAgathI milana karavuM e gAndharva vivAha che, zaratathI kanyA-grahaNa e Asura che, baLAtkArathI kanyAgrahaNa e rAkSasa che ane sutelI cA pramatta-asAvadhAna kanyAne uThAvI laI javI e pizAca che. eka gAndharvane cheDI bAkInA traNe (Asura, rAkSasa,paizAca) spaSTa adhamya che; paNa gAdharva vivAha adhamya na hoI zake. kemake tyAM pArasparika rUci che. kadAcita Asura, rAkSasa ane paizAca vivAhamAM paNa * bhAyaDe paNa gaNavo. 1 prAraMbhika 12 mA satranI vRttimAM. 2 prathama prakAzanA 47 mA kanI vRttimAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 vIra-dharmane punaruddhAra. je pArasparika rUci hoya te te adhamya paNa dhamya banI jAya. municandrAcArya ane hemacaMdrAcAryanuM paNa kathana che ke"ydi vadhU-varayoH parasparaM rucirasti, tadA aghA api dhAH / " teeja vivAhanuM phaLa batAvatAM lakhe che ke - zuddhAtraDhAma vivAda addhimAhiroLana narava " arthAt vivAhanuM phaLa zuddha strIne lAbha che, jyAre kubhAryAne yoga e naraka che." vaLI teo ja AgaLa jatAM vivAhanuM phaLa batAvatAM lakhe che ke - " tatphalaM vadhUrakSaNamAcarataH sujAtasutasantatiranupahatA cittanivRttirgRhakRtyasuvihitatvamAminAtyAcAravizuddhatvaM devAtithibAndhavasatkArAnavadyatvaM ceti / " arthAta-vivAhanuM phaLa e che ke, vadhurakSaNa karanAra patine sArI santatine lAbha, cittanI nirAbAdha zAnti, gRhakAyanI suvyavasthA, satkalAcaraNazuddhi ane deva, atithi, bAjone cagya satkAra-lAbha. nisaha. " gRhacintAmaraharaNaM mativitaraNamakhilapAtrasatkaraNam / kiM kiM na phalati gRhiNAM gRhiNI gRha-kalpavallIva " // ( jinamaMDanagaNita grAhaguNavivaraNa. ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dampati-dharma. 43 - gharane cintA-bhAra dUra kare, DahApaNabharI salAha ApavI, sAdhu-atithionuM sanmAna karavuM e ane bIjA kayAM kayAM phala sahiNI nathI phalatI ! kharekhara te gharanI kalpalatA che." " dakSA tuSTA priyAlApA pati cttaanuvrtinii| kulaucityAd vyayakI sA lakSmIriva cAparA // " (zrAddhaguNavivaraNa. ) -"hAhI, sateSI, madhurabhASiNa, patinA cittane anusaranArI ane kucita rIte kharca karanArI sadgahiNI bIjI lakSamI che." viSama joDuM thavAnAM kAraNemAM eka kAraNa jezIne joza paNa che. tenA vacanamAM bheLAo eTalA badhA zraddhALu banI jAya che ke vara-vadhu cAhe game tevA viSama hoya, ekabIjAthI viparIta hoya, te paNa temane vagara vicAryuM, kevaLa jozInA jelanA AdhAra para ja lagna-granthImAM ja de che. je yugala cekhI rIte eka bIjAthI virUddha dekhAtuM heya, athavA je cekhI rIte nAlAyaka dekhAtuM hoya, temane kevaLa janmakuMDaLInA kahevAtA meLa upara jaIparaspara lagna-ceAgya samajI levA, agara tene vivAhane lAyaka samaja e avvala darajajAnI mUrkhatA che. jayAM bezInA joSa 60 varSanA DekarA sAthe 12 varSanI kanyAne paNa meLa karAvI detA hoya tyAM tevA jeSanI zI kismata ! kaMDalInI ADamAM keTalAka kahevAtA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. paMDite taraphathI bhAre anartha thAya che ane chaDecoka dampatijIvana para dArUNa bahAra paDe che. kuMDalIne ucita upayoga karavAmAM Ave te dinadahADe AvI lUMTa na cAle. vastutaH janmakuMDalInI apekSA guNa-kuMDalIne vadhAre mahatva ApavuM yogya che. pUrvakALamAM svayasvara-prathA hatI ane vara-vadhU ekabIjAnA guNa, svabhAva jANIne potAnA bhaviSya-jIvana-pathane nirdhArita karatA hatA ane akhaMDa neha-zraddhA sAthe AnandapUrvaka pitAnI jIvanayAtrA saphaLa karatA hatA. paNa Aje vastusthiti badalAI gaI che. dIkarA-dIkarInA saMrakSake potAnA IcchA tathA sagavaDa mujaba temanA vivAha karavA lAgyA. eTale pachI temAM temanI sammatinI jarUra na manAvA lAgI. AthI adhikAMza, dampati-jIvananI kevI durdazA thaI rahI che te vAcakethI ajAyuM na hoya. strI-purUSamAM paraspara manemilana na haya, sneha-zraddhA na hoya ane temanA gharanA AMgaNAmAM kalaha-kalAhala sadA cAlatA rahetA hoya, e kevuM zAnta (!) jIvana gaNAya ! ane unmArga-gamana khulAM paDatAM gharanI chinnabhinna dazA khareja zecanIya bane. dareka vicAraka samajI zake che ke vaivAhika jIvanane sukhI banAvavuM e kevaLa patnInAja vazanI vAta nathI. jayAM sudhI pati-patnI banne e mATe prayatna na kare, jyAM sudhI e banne pitAnA AcAra-vicAranuM dhyAna na rAkhe, tyAM sudhI temane te bAbatamAM saphaLatA na maLI zake. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dampati-dharma. 45 jema strIone sudharavAnuM kahevAmAM Ave che, tema purUSa-- vargane paNa sudhAranI lAIna para kheMcI lAvavAnI jarUra che. vastutaH purUSa je suzikSita ane susaMskArita hoya te gharane andhakAra ghaNe aMze ocho thaI jAya. strInuM sadAcAra-teja uzRMkhalatArUpI kAMTAnI vADamAM phasAyelA purUSa sudhI pahoMcatAM kadAca vAra lAge, paNa purUSanI dhArmika rezanI gharamAM ajavALuM nAkhavAmAM satvara saphaLa thaI zake. keTalAke nuM ema paNa mAnavuM che ke patnI sArI cA kharAba thavI e adhikAMza patinA upara avalaMbita che. eka sArI strIne paNa kharAba pati kharAba banAvI zake che. patnInI jIvana-dazAne ghaNe khare bhAga patine banAvela hoya che. kumArI kanyA pigaLela sIsAnI barAbara che. teNIne patirUpI jevA sAMcAmAM DhALI devAya tevI te bane che. purUSa yadyapi sAruM kamAte hoya, te paNa teNe pitAnI patnIne mitavyayI banavAnI jarUrIyAta samajAvavI joIe. ucita karakasarathI thayela bacAva kamANu barAbara che. potAnI sthiti ane kulInatAne anurUpa kharca rAkhavAmAM potAnI zebhA che. vizeSa udbhaTapaNuM chAkaTAveDAmAM pariNata thAya che. AthI lekamAM hAsyapAtra thavAya che. hemacandranuM vacana che ke - "vyayamAyocita kurvana veSaM vittAnusArataH / / * yogazAstranA prathama prakAzanA chellA " kulaka " zlokonI atargata. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. gRhane kArya-bhAra strIe pote bajAvavAne hAya. daLavuM, rAMdhavuM, chevuM vagere strIne mATe sarasa kasarata che. ene mATe nakara rAkhavA ane pAnI sukhazIliyA banI besI rahe, emAM patnIne mATe zArIrika ane naitika ane jAtanA geralAbha samAcalA che. kAmakAja vadhAre pramANamAM hoI, ekalI patnIthI pUruM paDatuM na hovAnI hAlatamAM nakara rAkhave e judI vAta che, paNa sAdhAraNa rIte gRha-kAryanuM sampAdana patnInA pitAnA hAthe thavuM e vadhAre ane anudanIya che, temaja dareka rIte lAbhakArI che. paraMtu Aje aMgarejI phezana ane kahevAtI sabhyatAe bhAratIya devIone, khAsa karIne nagaravAsinIone evI zithila banAvI dIdhI che ke temane pitAne hAthe gharanuM kAma-kAja karatAM thAka caDhI Ave che, zarama Ave che ane temane te pitAnA eTikeTathI virUddha dIse che. A eTikeTanI lekara bhAvanAe nArIvarganuM jIvana nirbaLa banAvI dIdhuM che. Aje paNa gAmaDAnI mahilAo parizrama ane mahenatanAM kAma karavAthI kevI haThThI-kaThThI javAya che. svAcya, bala ane ullAsa e parizrama ane mahenata para avalaMbita che. uTa phezananI burI havAthI nArI-dharmanI bahu kharAbI thaI rahI che. bIjAo potAnAM aMgopAMga joI zake evAM kulaphaTAka jhINAM-bArIka vastra paheravAmAM AnaMda manAte hoya tyAM nArI-dhamanI ujajavaLatA keTalI kapAvI? strInuM kharUM AbhUSaNa zIla-dhama che. tenI AgaLa bIjA AbhUSaNa kucha samajAvAM www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dampati-dharma. 47 joIe. pavitratA, lajajA saMyama alaMkAra evA suMdara che ke jADA kapaDAmAM DhaMkAyelA zarIrane paNa te jhagamagatuM banAve che. ane ethI khIlatA Atma-baLanI AgaLa manuSya to zuM, deve paNa pitAnAM mastaka namAve che. sAdAImAM je majA ane dharmasiddhi che te udabhaTatAmAM nathI. sAduM khAvuM, sAduM paheravuM ane sAduM jIvana, kevuM sundara ! heTuM khAvuM, maheTuM paheravuM ane moTuM kAma karavuM, kevuM majAnuM! gharamAM ubhaTa phezananA casako lAgatAM, sAdhAraNa raLanAra dhaNIne bhAre muzkelImAM utaravuM paDe che. jIvana-nirvAha puratuM meLavavAmAM jyAM muzkelI paDatI hoya, tyAM gRha-devIne phezanebala sAo ane AbhUSaNe pUrAM pADavAmAM pati-devatAne keTaluM lohInuM pANI karavuM paDatuM haze ! A rIte patine takalIphamAM nAMkhave e suzIlA, patibhaktA patnIne zebhe ke? paNa jyAM durbaLa mananA patine ja, pitAnA dhananA, zarIranA ke AbarUnA bhoge paNa pitAnI bIbIne ubhaTapaNe zaNagAravAmAM rasa paDatuM hoya ane emAM te abhimAna letA hoya tyAM pachI bIjuM zuM kahevAnuM rahe ! phezananI burI lata paDatAM dhananI keTalI khuvArI thAya che, naitika cAritrapara keTalo AghAta pahoMce che ane dezanI parAdhIna zAne keTale Teke maLe che, ene amArA yuvaka mitroe vicAra karavAnI jarUra che. keI paNa vicAraka jaI zake che ke dezanI Arthika sthiti keTalI hInadayAe pahoMcI gaI che. vAstavamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 vIradharmano punaruddhAra. mAkhaNa je mAlamAla videzIe. laI jAya che, jyAre dezanA nazIbamAM chAzanuM pANu zeSa rahe che. AvI kI sthitimAM phezananA nazAmAM masta rahevuM e gAMDAI na gaNAya? kamANInA phAkA uDatA hoya ane vilAsapriyatA choDAtI na hoya, te enuM pariNAma e Ave ke kAM to lUTa pADavAnuM sujhe, yA bIjAne mAla gaTa karI javAnuM mana thAya. kharekhara eka burAImAMthI hajAre burAIo jame che, ane eka pagathIyuM cUkanAra TheTha nIce gabaDI paDe che. AbarU-Ijajata salAmata rAkhavI eja mATe zaNagAra samajAve joIe. AbarUnA kAMkarA thAya evI phezana yA. vilAsa-sAmagrI para dhULa pache. sAdAI yA garIbAInI hAlatamAM paNa je nizcita vRtti che ane Ijajata-AbarU sArI che te te sAde-garIba mANasa paNa bhAgyavAna che. vAstavamAM, puratI kamANune nahi pahoMcI zakanAra mANasa game tevI vilAsasAmagrI bhAgavavA chatAM paNa tenA cittamAM zAnti ke ArAma. nathI hatAM ke je majUrI karIne paNa peTa bharanAra sAdA mANasane kudarate bayAM che. zrImAne paNa uttejaka phezanathI pitAnA gharamAM naitika malinatAnI AMdhI na ghuseDatAM vyAjabI zobhA rAkhe ane pitAnA lakSamIne teve kheATe raste upayoga na karatAM, deza-sevA ke dhama-sevAmAM vadhu upayoga kare te temane keTale lAbha thAya ! nyAnI ummaramAM bALa-baccAM para jevA saMskAra naMkhAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dampati-dharma. 48 tevAM temanAM jIvana ghaDAya. A ja kAraNa che ke zrImAnenAM gharamAM bALaka-bAlikAone nhAnapaNamAMthIja phezananI burI latamAM pADavAthI mahekI ummare teonI jIvanacaryA prAyaH kaluSita banI jAya che. suzIlA patnI paNa evI hoya ke aDadhAthI cAlatuM hoya tyAM sudhI AkhA mATe potAnA patine takalIphamAM na nAkhe. ane sAthe ja pati paNa pitAnI patnI pratye e vAtsalyabhAva rAkhe ke banatI zaktie vyAjabI rIte pitAnI patnIne rAjI rAkhavAnuM kadI na cUke. dampatine jIvana-vyavahAra paraspara hArdika sahAnubhUti ane zraddhA-nehapUrvaka cAlavAmAM ja temanuM- bannenuM kalyANa samAyeluM che. paraMtu purUSoja jyAre udabhaTa viSa-vinyAsa karIne mhAle, tyAre temanI patnIo upara tenI zI asara thAya ! pitAnI patnIone je teo sAdAIne pATha zikhavavA mAMgatA hoya to pahelAM temaNe khuda te pAThane potAnA vartAnamAM mUkavuM joIe. tyAre bIjA para tenI sArI asara thaI zake. pahelAM kahyuM tema, ghaNIvAra purUSanAM durgyusane temanI patnIomAM dAkhala thAya che, je temane potAne trAsarUpa thaI paDe che. patine te durAcaraNanI andhArI raMgabhUmi upara tAmasI khele bhajavavA che, ane potAnI patnIne sadAcAriNI banAvI rAkhavI che, e keTaluM badhuM asamaMjasa che. pitAnI patnIne sadAcAriNI jevA IcchanAra patie prathama pate sadAcArI banavuM joIe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 vIra-dharmane punaruddhAra. che. patinI durAcArI hAlatamAM patnI sadAcAriNI banI rahe e bahu muzkelIbhareluM che, ane e muzkelIne pAra karanArI patnI kharekhara vandanIya satI che. patnInA gRha-kAryamAM patnI-vatsala pati paNa yathAvakAza madada ApavA taiyAra ja rahe. e tenuM kartavya ane bhUSaNa che. patnInI mAMdagInI hAlatamAM pati teNInI jeTalI sevA-suzruSA kare, teNIne sukhI, nIrogI ane nizcitta banAvavA jeTalI mahenata le eTalI ochI che. prema ane snehazraddhAnI kaTI samaya para thAya che. patinI bImArImAM patnI tenI sevAmAM jema tanmaya banI jAya che, tema patnInI mAMdagImAM patie paNa teNInI sevA-zuzraSAmAM sarvatebhAna tanmaya banI javuM joIe. e tenuM mahatva kartavya che. - sAdhvI patnInI priyamAM priya vastu eka pati-prema che. te meLavavA ane tene lAbha jALavI rAkhavA te sadA prayatnazIla hoya che. sAthe ja patinuM paNa e mahAnuM kartavya che ke te prANa-paNathI potAnI patnIne teNInA premane badalo Ape, teNune sadA prasanna rAkhavAnuM dhyAnamAM rAkhe. patnI pratye potAnA hArdika premanuM yathAsaMbhava sahuthI he pramANu pati e ApI zake che ke, te teNIne pitAne samaya Ape. vepAra-dhaMdhA yA karI athavA bIjA kAmakAjathI je samaya maLe, te teNe potAnA parivArane Ape joIe. te samayamAM potAnA parivArane jJAna-goSThIne AnaMda tathA lAbha Apa joIe.evA manuSyane zuM kahevuM, ke jeo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dampati-dharma. peAtAnA khacelA samayamAM peAtAnI saMgatanA lAbha peAtAnI patnI yA parivArane na ApatAM, khIje ThekANe ADe avaLe laTakatA phare che. jeo aDadhI rAta lagI khIjAonI sAthe nirarthIka gapasapa lagAve che ane phakta sAjanAdi mATe ghare Ave che, temane mATe ghara vAstavamAM ghara na kahevAya, paNa vIzI-utArA ke leAja gaNAya ! pati, patnInA yA gharana jema mAlika che, tema te gharanA zikSaka paNa che. eTale teNe phurasadanA vakhatamAM peAtAnI patnI ane peAtAnAM khAla-baccAMne peAtAnI seAhakhatanA lAbha ApavA joie. suzikSita patinI sAhebatamAM gharanA parivArane jJAna ane edha prApta karavAmAM je mAnada Ave che. te eka auraja hAya che. parivAra vacce patidvArA premapUrvaka karAtI maneAraMjaka jJAna--gASThI gharamAM je ajavALu nAMkhe che te apUrva AlhAdaka hoya che. patnI tathA bAla-baccAMne pAtAnA gRhasvAmI pAsethI peAtAnA mana tathA AtmAnA jJAnarUpI khArAka maLatAM temanuM antaHkaraNa prasanna thAya che ane hRdaya khIlI uThe che. jeA leAbhAtirekathI AkhA divasa kAmadhaMdhAnAM gADAM DhAMkavAmAM lAgyA rahe che temanI susaMgatinA lAbha temanA parivArane nathI maLI zakatA ane tethI te parivAranuM jIvana zuSka, nirAnandI ane kadAcit viparIta-saMskAravALuM paNa banI jAya che. 51 keTalAka teA phurasada maLavA chatAM paNa tene upayega yA tA nATaka, sInemA, sarkasa evAmAM yA bIjAone tyAM jaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para vIra-dharmane punaruddhAra. hokkA gaDagaDAvavAmAM yA cAra-dAstAnI sAthe haravA-pharavAmAM ane TI-TIphIna uDAvavAmAM kare che. AvI AdatavALAo pitAnA gharane pitAnI saMgatine rItasara lAbha nathI ApI zakatA, ane tenuM pariNAma kadAcit e Ave che ke temane gRha-sukhathI hAtha dhoI nAMkhavAno vakhata Ave che. e svAbhAvika che ke navarAzanA vakhatamAM pitAne TAIma pasAra karavAnuM mana tyAM ja thAya ke je pitAnuM sahuthI vadhAre ISTa hoya. tyAre jeo patnI ane bALabaccAMvALuM pitAnA gharanuM AMgaNuM paDatuM mUkI, potAnA gharane potAnI saMgatidvArA lAbha nahi ApatAM bIje ThekANe vyartha samaya pasAra karyA kare, temane mATe temanI patnI ane temanA bAla-baccAMnAM hadayamAM ke khyAla baMdhAya! teo spaSTa samajI jAya ke temanA gharane mAlika temane spaSTa rUpe kahI rahyo che ke - mane tamArI saMgati karatAM bIjAonI saMgatimAM vadhAre rasa paDe che. pachI Ane javAba teo kevI rIte vALe ? basa, gharanI durdazAnuM mULa AmAMthI udabhave. patinuM kartavya che ke teNe pitAne AcaraNa-vyavahAra e zuddha rAkha joIe ke tenA viSe tenI patnIne saMdeha lAvavAnuM kAraNa na maLe. e bAbatamAM strInI aMdara AtmasammAnane bhAva vizeSa hoya che. bIjI strI pratye potAnA patine anurAga joI teNInA hadayamAM dAha pedA thAya che ane ethI te bahu duHkhI thAya che. Ama potAnI patnIne dukhI thavAne www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daspati-dhama. 53 avasara na Ave e mATe patinuM avasarecita evuM mAyALu, dayALu ane kemaLa AcaraNa hovuM joIe ke patnInA hRdayamAM e pramANita thAya ke saMsArabharamAM tenA patinI sArAmAM sArI vastu te che. kadAcita patnInA saMbandhamAM kaMIka aniSTa aphavA sAMbhaLavAmAM Ave te te upara patie jarAya utAvaLa na karavI joIe. jagata vicitra che, lokapravAha beDhaba che, duniyA deraMgI che, pratyakSa paNa juhu nikaLe che ane bhrAnti, daSTideSa, ajJAna, asAvadhAnatA tathA ISya-dveSa-asahiSNutA vagere tenA kAraNe paNa keTalIka vakhata vicitra aphavA phelAvA pAme che. mATe utAvaLa karIne potAnI patnIne anyAya Apa e sarvathA pApa che. AkhI ayodhyA nagarIe rAma-patnI sItAnA sambandhamAM je aniSTa vArtA phelAvI hatI te vAstavamAM beTIja hatI. Ama lokemAM aneka vicitra jAtanA pravAda prasarI jAya che, je vAstavamAM beTA hoya che. chatAM duniyAne pravAha te tarapha jhukI jAya che. pati ghaNe bhAge patnIne aMge hemI-prakRtivALA hoya che, ethI ghaNI vakhata temanA taraphathI temanI patnIone anyAya maLI jAya che. sArA gaNAtA purUSathI paNa keTalIka vakhata temanI patnIone temanA vahemI svabhAvane aMge dusaha santApa * mahAtmA gAMdhIjI pitAnI AtmakathAmAM sAtamA prakaraNamAM lakhe che ke " nokara upara beTo vahema jAya tyAre nokara nekarI choDe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 vIra-dharmane punaruddhAra. uThAvavuM paDe che. mATe ja AvI bAbatamAM DAhyA patie jarA paNa sAhasa na karavuM ghaTe. gaMbhIra hadayathI, dhIraja rAkhI, ThaMDA peTe nirIkSaNa karavuM joIe. kadAca sAmAnya bhUla, je manuSyamAtrane thayA kare che, jaNAI Ave te patie khAza pakaDavI joIe. e tenI Atma-udAratAnuM prabaLa pramANu gaNAya. te (pati) pote paNa DhagalA jeTalI bhUle reja karyA kare che, eTale tenA zANA hRdayamAM te bhUla vilIna thaI javI joIe. phakta teNe yuktipUrvaka premALa zabdathI DAhI patnIne IzAre mAtra karI devo ghaTe. vizeSa bhUla jANavAmAM AvatAM tenAM mULa kAraNonI paristhiti zedhavI joIe. te kAraNamAM potAnI Atma-durbaLatAne samAsa thato hoya te pote jAgRta thaI javuM joIe. ane vicitra-vikaTa saMgomAM bhalabhalA pANI thaI gayAne gaMbhIra khyAla karI, manane zAnta karI, andaranI premamaya lAgaNIne sapUrNapaNe jALavavA sAthe bahArathI aprasannatA ane kepane bhAva darzAvI teNInuM ucita rIte damana karavuM joIe. jethI pharI tevI bhUla thavA na pAme. putra upara evuM vIte to bApanuM ghara choDe, mitra mitra vacce vahema dAkhala thAya eTale mitratA tUTe, zrI dhaNI upara vahema lAve che te samasamIne besI rahe, paNa je pati patnIne viSe vahema lAve te patnInA te bIcArInA bhAgaja maLyA; te kayAM jAya? uMca manAtA varNanI hiMdu strI adAlatamAM jaI baMdhAyelI gAMThane kapAvI paNa na zake, evo ekapakSI nyAya tene sArU rahelo che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 55 dampati-dharma, patnI e patinI priyatamA, ane sAce ja priyatamA hAI karIne paNa patie teNInA gulAma-dabu-dAsa na banavuM joIe. tenI vicakSaNa daSTi ane tenA paurUSa tathA AtmasammAnanA bhAva tenI jANa-bahAra na rahevA joIe. - purUSanI bhUla je patnInI daSTimAM Ave ane teNe tene te bAbata yogya sUcanA kare te patie paNa zAntipUrvaka te sAMbhaLI levI joIe. arasaparasanI bhUla thatAM eka-bIjAne kahevAne adhikAra che, ane eka-bIjAne zAMtipUrvaka sAMbhaLavuM tathA bhUlathI pAchA haThavuM e banene dharma che. jo ke vicArazIlA patnI te tevI bAbatane ghaNI vakhata hRdayamAMja samAvI de che ane teNIe prAyaH samaya vicArIne tema karavuM paNa joIe. kintu pati-patnI saMsAra-rathanAM be cako heI ane bane cakonI sarakhAImAMja ratha barAbara cAlate heI, patibhaktizIlA patnI pratye patinuM paNa hRdaya teTaluM ja mAyALu hovuM joIe ke jeTaluM patnInuM hRdaya pati pratye mAyALu hoya che. eka kaThera ane eka mRdula, eka sugandhI ane eka dugandhI, eka rasIka ane eka nIrasa, eka premI ane eka svAthI, eka nItisampanna ane eka laspaTa-AvuM je hoya te tevA behudA pati-patnInA ghara-saMsArane te brahyA dUrathIja namaskAra kare, ane- che annano yatra tatra rA! vAstharam"-- kahenArI zrIdevI tevA gharane paDachAyo paNa zene ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 vIra-dhamano punaruddhAra. sArAMza ke vivAhanuM phaLa e che ke vivAhita bane prANIonI prema-tantrIonA nAda eka svara, eka rAga ane eka laya sAthe nikaLavA joIe. eka uddezyanI pUrti mATe sauraNita, puSpita bagIcAnAM be yukemaLa phale avibhinna rUpe pitapotAne manamehana Amera prasarAvatAM vizvezvaranAM zrIcaraNemAM samarpita thaI jAya ! - a & lAgI che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthAzrama. 1 rUSa-mAhAsya hoI zake, te nArI-mAhAtamya kayAM uThe javAnuM ? purUSa mahattvanI keTI para che te strIe ze gunho karyo ? te zuM mAnavajAti nathI? te zuM cAritrapAtra nathI? tene zuM ratnatrayane hakka nathI ? parama padanI adhikAriNI te nathI ? kiMvA purUSArthanAM kAryo purUnI jema strIoe nathI karI batAvyAM ke pachI kAM purUSaja mahatvanA darajaje heya ane nArI na hoya? purUe grantho lakhyA, purUSa zAsana karatA AvyA, eTale ? eTale purUSa-mAhAsya jaLavAyuM ane nArI-mAhAsya para paDade naMkhANe? paNa enuM pariNAma to e AvyuM ke-AkhA deza para AvaraNa patharAI gayuM ane dharma-dIpaka jhAMkhe pI gaye. yuga-dharmanuM kiMDima have e paDadAnuM utpAdana karavA pokAra karI rahyuM che. Aje jamAnAne paDakAra che ke-e paDadAmAM muMjhAI rahelI Atmazakitaone vikAsamAM lAvavA prayatna pherave. kAM bhUlavuM joIe ke, nArI-mahAbhyanuM devALu nikaLatAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dhamane punaruddhAra. mahAtmAonI pedAza para DhAMkaNuM devAI jAya. niHsajeha, mahAtmAonI pedAza mahAtmanIothI ja thAya. sutAM, guNene aMge prakaTa thatuM mAhAsya purUSa ane strI vaccenA bhedane naja gaNukAre. strI-jAtinA sambandhamAM halake mata dharAvanArane saMbadhIne AcArya hemacandra (gazAstranA 3 jA prakAzanA 120 mA zlokanI vRttimAM) je zikhAmaNa Ape che te dhyAnamAM levA jevI che. teo sAheba pharamAve che ke - nanu strINAM kutaHzIlazAlitvam ! kutovA ratnatrayayuktatvam ? striyo hi nAma loke lokottare ca, anumavAcca doSamAnanatvena prsiddhaaH| etAH khalvabhUminA viSakandasyaH, anabhrasambhavA vajrAzanayaH, asaMjJakA vyAghayaH, akAraNo mRtyuH, akandarA vyAghyaH, pratyakSA rAkSasyaH, asatyAcanasya, sAhasasya, bandhusnehavighAtasya, santApahetutvasya, nirvivekatvasya ca paramaM kAraNam, iti dUrataH prihaaryaaH| tat kathaM dAnasammAnavAtsalyavidhAnaM tAe yuktiyuktam ? ucyate / anekAnta eSaH, yat strINAM doSabahulatvamucyate,puruSeSvapi hi smaanmett| te pi krUrAzayAH, nAstikAH, kRtaghnAH, svAmidrohiNo devaguruvazcakAzca dRzyante / taddarzanena ca mahApuruSANAmavajJA kartuM na yujyate, evaM strINAmapi / yadyapi kAsAMcid doSabahulatvamupalabhyate, tathApi kAsAMcid guNabahulasvamapyasti; tIrthakarAdijananyo hi strItve'pi tattadguNagarimayogitayA surendrarapi pUjyante, munibhirapi stUyante / laukikA anyAhu: Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthAzrama. 59 "niratizayaM garimANaM tena yuva tyA vadanti vidvAMsaH / taM kamapi vahati garbha jagatAmapi yo gurubhAti " // kAzcana mvazIlapramAd agniM jalamitra, viSadhAM rajjumiva, maritaM sthalamiva, viSamamRtamiva kurvanti / caturvaNe ca saMghe caturthamaGgaM gRhamedhistriyo'pi / sulasAprabhRtayo hi zrAvikAtIrthakarairapi prazasyaguNAH, surendrairapi svargabhUmiSu punaH punarbahumata-cAritrAH, prabalamithyAtvairapi akSobhyasamyaktvasampadaH, kAzcit caramadehAH kAzcid dvi-tribhavAntaritamokSagamanAH zAstreSu zrUyante / tad AptAM jananInAmiva, maginInAmiva, svaputrINAmiva vAtsalyaM yuktiyumevo2thAmaH | >> _jA su AyA che. A arthAta- strIomAM suzIlabhAva tathA ratnatrayane ega kevI rIte hoI zake? kAraNa ke strIo lokamAM ke lokettaramAM, temaja anubhavathI paNa doSapAtra tarIke prasiddha che. strI eka prakAre viSa-kandalI che, vajAzani che, vyAdhi che, mRtyu che, vANu che ane pratyakSa rAkSasI che. juTha-mAyA, kalahakaMkAsa, duHkha-santApa vagerenuM moTuM kAraNa che. temAM viveka te che nahi. mATe tene dUrathI tyAga karI devo joIe. dAna-sammAna-vAtsalya tene karavAM vyAjabI nathI. javAba. doSabahula pIo jovAya che tema purUSe paNa tevA nathI detA ke? purUSe paNa nAstika, dhUrta, ghAtakI, vyabhicArI ane nIca, pApI tathA adhama hoya che; chatAM purUSa-jAti nathI bhaMDAtI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIradhamane punaruddhAra. tema nArIjAtina bhaMDAvI joIe. satyarUSanI jema satIonI paNa yaza prazastio mazahUra che. vidvAne yuvatinA ucca gauravane eTalA mATe prazaMse che ke te kaI evA garbhane vahana kare che ke je jagatane-sapUrNa vizvane gurU bane che. strIoe pitAnA zIla-prabhAvathI analAdi viSama upadrane viparItarUpe pariNumAvyAnA dAkhalA "kyAM ochA che? caturvaNuM saMghamAM strInuM paNa mAnavaMtu Asana che. "sulasA" jevI zrAvikAnA guNene svarganA samrATee gAyA che ane mahAvIra zrImukhathI prazaMsyA che. mATe purUSavarganI jema strIvarga paNa dAna-sammAna-vAtsalyane pAtra che. jananInI jema, bhaginInI jema, putrInI jema tenuM vAtsalya karavuM puNyakArI ane kalyANakArI che." vAMcanAra joI zakyA haze ke AcArya mahodayanA A udagAre strI jAtinA gauravapara ke sarasa prakAza nAkhe che. paNa Aje ajJAna dazAe te varganI zocanIya durdazA karI mUkI che. ajJAna dazAnuM ja e pariNAma che ke aneka hAnikAraka rItarivAjo ane hema tathA DhagathI tenuM jIvana niHsava banI gayuM che. tenAmAM kaMI paNa akakalane choTe heta te, maranAranI pAchaLa bajAra vacce lAInabaMdha goThavAI, chAtI khelIne kuTavAnuM haju A vIzamI sadImAM paNa cAlyA karata ke gujarAtIoe zaramAvA jevuM che ke A nirlajaja rivAja temanA gujarAta-kAThIyAvADa sivAya bIje nathI. bIjA zivALA gujarAtakAThIyAvADamAM Ad, cheDe cAka pIone chAtI kuratI jue che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthAzrama. 61 tyAre temane bahu aAyakhI upaje che. ame jyAre uttara hindustAnamAM vicaratA hatA, tyAre tyAMnA, gujarAtakAThIyAvADa jaI AvelA leAkA amane kahetA ke, "mahArAjajI ! hamane gujarAta meM eka baDe maje kA tamAzA dekhA !" tyAre ame temane pUchatA ke-" Ci ! thA phelA ?" | tyAre teo kahetA ke-- "vahA~ kI aurateM bAjAra ke bIca meM lAina se khaDI raha kara, chAtI khulI kie hue, isa taraha se hAtha u~cA u~cA kara ke kuTatI haiM, ki kyA batalAveM ! sAtha hI sAtha rAga-rAganiyA~ bhI alApatI jAtI haiM aura pAvoM ke thapake bhI detI jAtI haiN| kaI aurateM isa kalA meM apanI kuzalatA dikhalAne ke lie " pleTaphArma " para A kara ( Age A kara ) mukhya pArTa letI haiM, aura sabako nAnAva ja letI hai" gujarAtInA nArIvarga mATe A upahAsa keTaleA nAmeAzIbharelA gaNAya ! AvA bevakUfIbharelA rIta-rivAja ghaDIye nabhAvI levA jevA nathI. uparAMta, A duSTa rivAjathI ghaNI AIAne kSaya ane chAtInAM dardInA bhAga thavuM paDe che, ane garbhAvatInA garbho upara paNa mAThI asara thAya che. A badhuM vicArI raDavA-kuTavAnA rivAjane samrutara badha karI devAnI jarUra che. maranArane ghera, bahAra gAmathI paNa thAkakha lAke lAMbe www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 vIra-dharmano punaruddhAra. sAde pirANa mUkatA Ave che, ane bahArathI AvatI bAIo sAthe, vAre vAre gharanI bAIone chAjIyA levA ane chAtI kuTavA utaravuM paDe che. eTaluM ja nahi, paNa eka pachI eka bahAra gAmathI AvanAra te mahemAnonA TeLAne garIbanA ghara para eTalo sakhta be paDe che ke tenA saLagatA kALajA para kaDakaDatuM tela reDAya che! garIba dhaNI marI jatAM tenI nirAdhAra bALa-vidhavA khuNAmAM dhrusake dhrusake reI rahI che-duHkhanA sAgaramAM paTakAyalI te bALA hRdayabhedaka Akranda karI rahI che, tyAre bIjI bAju bahArathI AvelA ghImAM lacapacatA mAla-malIrA uDAvI rahyA che ! kevI niSpharatA ! A zeka jAhera karavA AvyA che ke mAla jhApaTavA AvyA che ? sahAnubhUti paNa temane kayAM batAvavI che? dilAze ke zAnti ApavAne badale teo ulaTuM evuM karI mUke che ke, dukhiyAonA zeka-saMtApane aura vadhAre uttejana maLe che. kANe-mokANe janAra revA-kuTavAnI ajJAna-jALa yA dakSmajALa pAtharI te dukhiyAone vadhAre rovarAve ane kuTAve che. jenAra jema vadhAre lAMbe sAde poka mUkI reve ane kuTanAra, jema vadhAre kuTe tema tenI vadhAre prazaMsA thAya, ane emAM pAchaLa rahenAra TIkAne pAtra thAya ! ajaba ajJAnatA ! kharI vAta e che ke, maranAranI pAchaLa Atma-bhAvanA karavAnI hoya,vairAgya-bhAvane piSIne baLatAM kALajAne zAnita ApavAnI hoya. leka-dekhAva mATe ke rUDhivaza thaIne rahevuM ke kaTavuM e mahAmukhatAnuM cinha che ane mahAAdhyAna tathA www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthAzrama. dAkSikatA hAI pApabandhananuM kAraNa che. hindudharmamAM te evuM lakhyuM che ke - " jevAthu purSi deto thatoDavAH to ja tivya hi kiar: vArtA vArita: | (yAjJavalkaya) arthAtu-maranAranI pAchaLa ranAra badhuo ane bAIonAM AMsu ane temanAM leSma marelA paravaza jIvane pIvAM paDe che. mATe revuM nahi ane zakti pramANe kriyA karavI. A pramANe dADo ke kharca karavAnI rIta paNa duSTa che. maranAranI asahAya vidhavA, yA tenA garIba bhAI-bhAMDunI dIna-hIna dazAnI saMbhALa levI, ke temane sahAyatA pahoMcADavI dUra rahI, paNa tenuM baccuM-khuNyuM paNa jhApaTavAne thALI-loTe laI dayA AvavuM e kaI vAtanI mANasAI gaNAya ! dayAnA himAyatIo kevaLa lIlavaNu-sukavaNInI jhINavaTamAM kAI jaI AvA mAnava-dayA karavAnA prasaMge niSphara vyavahAra Acare e temanA dayA-dhamane jhAMkhapa lagADanAra nathI zuM ? vastutaH dADo ke kharca karavAnI prathA mithyAtvanA mULamAMthI ja uddabhavI che. eTale evI nirarthaka ane hAnikAraka prathAne ukheDI ja nAMkhavI rahI. teTaluM dhana keLavaNamAM, sAdharmikenA uddhAra-kAryamAM yA paropakAra-kSetramAM vAparavuM ghaTe. kurivAjo phelAvAnuM mULa kAraNa ajJAna che. strI e suSTinI mAtA che, eTale tenI ajJAna-dazA te saMsArane mATe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 vIra-dharmanA punaruddhAra. bhAre zrAparUpa gaNAya. nArI-jIvanamAM jJAna-dIpaka pragaTayA vagara jaga andhakAra kadI dUra na thaI zake. nava mahInA sudhI bALakane peAtAnI kukSimAM dhArI rAkhanArI mAtA che. tene janma ApIne pachI ucheranArI-peASanArI mAtA che. mAtAnA ja kheALAmAM lAMbA kALa sudhI bALaka paLe che, ane teNInA ja adhika sahavAsamAM te mhATu thAya che. Aja kAraNa che ke, mAtAnA saMskArI bALakamAM utare che. mAtA jo susaMskArazAlinI hAya, teA bALakanA jIvanamAM sArA saMskArA utare che. mAtAnA vicAra, vANI ane vana ucca hAya, te tenA suMdara vArasA bALakane prApta thAya che. ucca mAtAnuM ucca vAtAvaraNa bALakane uccagAmI banAve che, ane 'akasmAt' vacce na AvI paDe te tene AkhA jIvana-pravAsa Adaza rUpa banI jAya che. kharekhara bALaka-khALikAenI sudhAraNAnA mukhya AdhAra mAtA ja upara rahelA che. eTale dareka mAtAe peAtAnI jAtane mATe, peAtAnAM bALakone mATe ane peAtAnA kuTumba-parivAra mATe vicAra, vANI ane AcaraNamAM ucca banavuM parama Avazyaka che, ane samAja tathA dezanA kalyANa mATe AzIrvAdarUpa che. paNa A uccatA Adaza zikSaNa vagara naja AvI zake. sutarAM, strIzikSaNanI anivAya AvazyakatA che. pAzcAtya tattvavettA smAIlsa kahe che ke-- If the moral character of the people mainly depends upon the education of the home, then. the education of women is to be matter of national importance. regarded as a "" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthAzrama. sa arthAt--agara manuSyanuM naitika cAritrya mukhyatayA gRhazikSaNa para AdhAra rAkhatuM hoya te strI-zikSaNa e prajAkIya jarUrIyAtavALI khAmata gaNAya. bALakonA e svabhAva che ke, te jevuM jue tevu' kare che. trIjAnI dekhAdekhI nakala karavA te jaladI prerAya che. gharamAM jevuM dekhe che tevu tenu jIvana ghaDAya che. gharanAM mANasAnI elIcAlI ane vyavaDAra bhaddo ane halake hAya te khALaka paNa tevuM ja zikhavAne, skUlamAM game tevu' sArU zikSaNa tene ApavAmAM Ave, paNa gharanI khurI havA AgaLa te radda thavAnuM. skUlanA saMga karatAM gharanA saMga tene vadhAre DAya che, eTale gharanA AMgaNAmAM je saMskArI ghaDAya te skUlanA zikSaNathI nahi ghaDAvAnA. balke skUlamAMthI maLatA sadAcAra--pAThAne gharanI ajJAna-pravRttie bhUMsI nAkhavAnI. kharekhara, bALakanA jIvana-vikAza mATe pahelI ane kharI skula je ' ghara ' gaNAya che te zikSAsampanna ane cAritravibhUSita hAvu joie. smAilsa kahe che ke-- .. "Home is the first and most important school of character. It is there that every human being receives his best moral training or hia worst. ' arthAta-- ghara 'e cAritranI pahelI ane pUrNa agatyanI skUla che. manuSya sArAmAM sArUM naitika zikSaNa yA kharAmamAM kharAba zikSaNa tyAMthI meLave che. 5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. AjanI kanyAo AvatI kAlanI mAtAo che; eTale temane pustaka-jJAnanI jarUra te che ja, kintu gRha-zikSaNanI, mAtRtva-zikSaNanI ane sadAcAra-zikSaNanI ethIya vadhAre jarUra che. vidyA, zikSaNa ane sadAcAra, zIla, saMyama ane lajajA, baLa, himmata ane viveka; patibhakti, kuTuMbasevA ane DahApaNa e ramaNanI ramaNIya vibhUti che, lalanAnuM lalita lAvaNya che, sundarInuM sundara saundarya che ane satI-savanuM sarasa saurabha che. AvI kanyAo jyAre yogya ummare yogya purUSa sAthe lagnagranthImAM joDAze, tyAre teNIo sAcI guhiNIe banaze. vastutaH AvI gRhiNI eja graha che, ane eja gRhane dIve che. AvI mahAtmanI gRhiNane uddezIne prakhara vidvAn AcArya zrIamaracandra sUrijIe kahyuM hatuM ke-- ja atimannA haMkAre sA rAma-rojanA vasijhamavA ro! vajuvAavAdarAH | AvA kalatrane zojinasUra munie gRhasthanuM vizrAmadhAma batAvatAM lakhyuM che ke - haMsAmAvAnAM nitro vizrAma-pAya: I apatyaM ca kalatraM ca satAM saMgatireva // AvI ahiNIonAM gRha-manira kevAM pavitra hoya temanI AhAra-viSi, jala-pAna, vA-paridhAna ane raheThANa upasargara' tetraprabhAvinI priyaMkarapakathAmAM A bleka che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 gRhasthAzrama. tathA jagyA kevAM svaccha hAya ! patine AhvAda ApavAmAM temanI vinaya--zakti kevI ujajavaLa hoya ! gRhasthAzramane sukha-sampanna manAvavAmAM temanI samayasUcakatA ane DahApaNu kevAM rUDAM hAya ! temanuM AreAgyajJAna ane bALa-ucheranI jANakArI gRha-parivAra ane bALa--baccAMne kevAM lAbhakArI nivaDe ! ane temanA sevA-dhama samAja ane dezane keTale upakAraka thAya gRhasthAzrama AvAM satI-ratnAthI kharekhara jhagamage che. samAjazAstravettA spensara kahe che ke--vivAhanA uddeza eja che ke samAja ane rASTranI utkarSAvasthA cirakALa tarka banI rahe, jethI dampatinuM, bhAvI satatinuM ane dezanuM kalyANu thAya. suprasiddha vidvAn arastu (Aristole ) e kahyuM che ke--" rASTranI unnati yA avanati strInI unnati yA avanati para nibhara che. yunAnI leAkeA ( Greeks ) pAtAnI strIone dAsI-samAna nhAtA rAkhatA, kintu temane rASTrIya unnatimAM sahAyaka samajatA hatA. temanI zArIrika, mAnasika ane Atmika unnatinAM kAryoMmAM hRttacitta rahetA hatA. A ja kAraNa hatuM ke teo ' bAraberIyana ' jAtine potAne svAdhIna karI zakayA hatA. aitihAsika vidvAna gimana lakhe che ke--rAmana rASTra peAtAnI srIo sAthe grIka leAkeA karatAM vadhAre sArA vartAva rAkhatuM hatuM. eja kAraNa hatuM ke rAmana rASTra grIsathI vadhAre baLavAna thaI gayu hatu ane grIsane tenI AgaLa peAtAnuM mastaka jhukAvavuM paDayuM hatuM. > Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmanA punaruddhAra. jANItI vAta che ke--rAme. eka nhAnA zaherathI unnatinA prAraMbha karI vadhatAM vadhatAM AkhI duniyApara peAtAnu prabhutva phelAvI dIdhuM hatuM. paraMtu rezamarASTranI unnati jema vismayakAraka che, tema tenI avanati paNa hRdayadrAvaka che. ceAgya itihAsakAra taisIrasa jaNAve che ke--rAmana jAtinA utkaSa vakhate rAmana nArIomAM pAtivratya svAtyAga, vAvalaMbana, dhaiya vagere je guNA dekhAtA hatA, te badhA tenI avanatinA vakhate naSTa thaI gayA hatA. A sArA guNAnA sthAne durAcAra, ajJAna, kalaha vagere du'NA dAkhala thai gayA hatA. AthI jamanAnI AgaLa temane dakhAi javuM paDayuM hatuM. sAceja-- "Two things are closely joined together, the education, the training and development of women and the greatness of a nation. When these women were the Indian mothers, heroes and Rishis were born. and now out of childmothers cowards and social pigmies come forth-cause and effect still in your power to change.'' arthAt--e khAkhatAnA paraspara ghaniSTha saMbaMdha che-[1] strIonI zikSA, mAnasika, dhArmika tathA zArIrika unnati ane [2] kai jAti yA prajAnuM mahattva yA gaurava. jyAre bhAratavarSamAM ceAgya AtAe hatI, tyAre te ratnagarbhA thaIne cADhA ane RSiratnA utpanna karatI hatI, paNa have mUrkhA Ala-mAtAethI prAyaH kAyara ane kaloMkita kuputrA utpanna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthAzrama. thAya che. kAraNa ane kArya ! kAraNane sudhArI kArya siddha karavuM haju paNa amArA hAthamAM che. DArvina kahe che ke - "Man sees with scrupulous care the character and pedigree of his horse, cattle and dogs, before be matches them; but when he comes to his own marriage, he rarely or never takes such care." arthAta-manuSya gAya, baLada, ghaDe ane kutarAne joDo lagAvavA pUrve emanAM kada, nasala, baLa Adi aneka guNe upara bahu sAvadhAnatAthI vicAra kare che, ane jAMca karIne joDe sthira kare che; paraMtu pitAnA ke pitAnI saMtatinA vivAha vakhate A badhA uttama vicArone bhUlI jAya che ! A ajJAnatAnuM ja e pariNAma che ke Ajano gRhasthAzrama divase divase vadhAre phIka paDate jAya che. dhyAnamAM rahe ke strIo kevaLa bhega-vilAsa mATe banAvI nathI gaI. je purUSa strIonA zarIrane, temanAM sukha-duHkha para dhyAna nahi ApI potAnA ja sukha-vilAsa mATe khudagaIthI kAmamAM le che, teo vivAhanA adhikAranI bahAra jAya che ane vivAha-zayAne apavitra kare che. AvA kAmI purUSanA vivAhane aMgrejImAM Married or legal Prostitution ( vyabhicAra) kahe che. AnuM pariNAma batAvatAM eka vidvAna lakhe che ke - " A nation wbicb reeks in sexual life nothin: but pleasure is bound to disappear. " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. ' arthAta-je prajA vivAha-zasyAne kevaLa bhega-vilAsane mATe ja ThIka samaje che tene vinAza avazyambhAvI che. je bIcArA strIne kaccAM-baccAM pedA karavAnuM mazIna samajI viSaya-saMgamAM lAgyA rahe che, teo te kharekhara bhAna bhUlyA che. teo pote potAnI strI sAthe khuvAra thAya ja che, paNa temanI viSayAtpa dazAthI nipajanArAM baccAMne paNa motanI sAmuM dhakele che. parAdhIna ane gulAma, daridra ane rAgI, azakta ane kAyara evA A dezamAM kukaDAM, kutarAM ane DukkarAnI jema santati vadhAryuM javuM emAM Atmadroha, patnIdroha, santatidroha, samAjadroha ane dezadroha paNa rahela che. A vAta khAsa dhyAna ApavA jevI che. dhaNI-dhaNIyANune purUM thAya eTaluMya muzkelIthI sAMpaDatuM hoya, tyAM bALabaccAMnI zI vale! lulA-laMgaDA, keDhI-rogI, vRddha-durbaLa badhAne vivAhamAM phasAvAnuM mana thAya che, paNa tema karIne teo apaMga, azakta, rogI santAna utpanna karI kevA anartho ubhA kare che ene vicAra temane zAne Ave ! AvA nAlAyake paNa kSaNika sukhanA AsvAda mATe vivAha karavA maM9 jAya e kharekhara gRhasthAzramane nIco pADavAnuM kukama che. AvuM anvera jeTaluM hindustAnamAM che teTaluM bIjA sabhya gaNAtA dezamAM bhAgye ja haze. grahasthAzramIe kamamAM kama eTaluM te avazya dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke " There should be no more children brought Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthAzrama. 01 into the world than can presumably be fed and reared. " arthAta--pAlanapASaNu sArI rIte karI zakAya eTalAM santAnathI vadhu santAna naja utpanna karavAM joI e. kAmAnya dazA santAnanI utpattimAM paNa kayAM vicAra rAkhavA de che. eka tasbIra ke vAsaNeAnA ghATa utAravAmAM paNa sAvadhAnInI jarUra paDe che, teA mAnavIya mUrtionA nirmANukarmImAM keTalI sAvadhAnInI jarUra che, e samajI zakAya tevI mInA che. raMgIla'gI, dArUDIyA, duvyasanI ane capaLIyA samaya-sthiti joyA vagara, Arogya ke prasannavRttinA khyAla karyAM vagara, dhIrajanuM lIlAma karI dIvAnI AsapAsa ghumarI khAtA phuTTAnI jema viSayAnalamAM paDatuM mUke che. A kai sa'ga--vidhi che ! AvI durdazAmAM garbhAdhAna thAya tA kevu thAya ! ane santati kevI pAke ! samajI levAnI jarUra che ke, garbhAdhAna tathA garbhAvasthAnA samaya-saMcAgA ane te vakhatanI vicAra-bhAvanA santati-nirmANumAM mhATo bhAga bhajave che. yAda rahe ke gRhasthAzramane a viSaya-saMgamAM lAgyA rahevuM e nathI. ethI teA e Azrama kalaMkita thAya che, khagaDha che. gRhasthAzramanA mukhya hetu e che ke, dampatie paraspara yuddha ane pavitra prema keLavI dhasAdhanamAM ane AtmAnnatinA kArya mAM eka IjAne pAta-peAtAnI zaktinA lAbha ApavA eie. dampati-yugala e dhama-ratha yA samAjazaTanI:khaLadru-- eDI che, eTale te bannenA zakti-ceAge te ratha yA zakaTanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 vIra-dharmane punaruddhAra. gatimAM vega maLe joIe ane teo unnatigAmI thavA joIe. be ekaDA bhegA thatAM jema agyAra thAya che, tema dampatinI bane zaktio ekaThThI thatAM temAMthI mahAna baLa pragaTe che. te baLane vadhAre vikAza temanA saMyamapara avalaMbita che. jeTaluM vadhAre brahAcarya paLAya teTaluM pALavAnI temanI khAsa pharaja che. brahmacaryanA prabhAvathI ja teo samAjane, dezane ane dharmane upayogI nivaDe. "putrApa: FAre vadhAre che e prAcIna-sUtrAnusAra eka tejasvI bALaka-bALikAne dezane caraNe dharI je-je strI-purUSa potAnI kAmaceSTA baMda karI de che, ane nirmaLa bahAcarya dhAraNa karI sevA-mArgane akhatyAra kare che, teo gRhasthAzramanA ucca zikhara para virAjamAna thaI prajAnI aMdara mahAna prakAza nAMkhe che. AvA mahAna AtmAo je dezane potAnI jIvanacaryAthI alaMkRta kare che te deza bhAgyavAna gaNAya che. A grahasthAzramane ucca Adarza che. prAcIna rASioe paNa "vavo thAzrama vagere uktio vaDe AvA Adarza ane mahatvapUrNa gahasthAzramanAM guNa-gAna karyo che. sutarAM, vIra-dharmanA punaruddhAranuM mULa gRhasthAzramanA punaruddhAramAM samAyeluM samajI levAnI pahelI take jarUra che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarlagna na dharmane mULa artha vItarAga-zAsana che. eTale temAM * vairAgya-mArgane ja prAdhAnya hoya. te te lanamAtrane ja vakha-sAdhAraNa rIte lagnamAtranAMja kaDavAM phaLa batAve. vItarAga-zAsanane upadeza kevaLa vairAgyaparatve che. tenI daSTimAM eka mAtra virAgI jIvana sArabhUta ane upAdeya che. saMsArI jIvana ane viSaya-saMgane te teNe mULathI ja asAra ane duHkhamaya karAvyAM che. tyAM pachI punarlagnane savAla tenI AgaLa zI rIte laI jaI zakAya? saMsArI jIvananA viSayamAM vizleSaNa karavAne tene viSayaja nathI. vairAgya-rasa-dhArAmAM DUbakI mAravI heya, Atma-svarUpane apUrva Ananda cAkhavo hoya ane AdhyAtmika koyaDA ukelavA hoya to e kAma dhama- zAstrathI sampAdana thaI zakaze ane te sundaramAM sundara rIte thaI zakaze; paNa dunyavI vyavahAramAM teNe mukhya bhAga lIdho nathI. teNe te mAtra brahmacaryaja pALavAnuM pharamAvyuM che. sarvathA brahmacarya jIvana gALavuM eja enuM pradhAna pharamAna che. hA, teNe zrAvaka-dharmanuM paNa vidhAna karyuM che ane te para sarasa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9: vIra-dharmane punaruddhAra. prakAza nAMkhe che, paNa te bAbatamAM dhArmika aMge viSe jeTaluM nirUpaNa karyuM che teTaluM sAMsArika aMgo viSe nathI karyuM. alabata, uttarakAlavata dharmAcAryoe gRhasthAzrama para prakAza nAkhatAM lagna-saMsthA viSe paNa pratipAdana karyuM che. kintu Aje te punarlagnanI carcAe samAjamAM ane dezamAM bahu moTuM rUpa pakaDyuM che. jaina dharmazAstra, vairAgyapradhAna ane AdhyAtmika-darzana hAI karIne paNa tenI eka udAratA khAsa dhyAna kheMce evI che. teNe dharma_vidhimAM manuSyanI cegyatA tarapha bahu dhyAna ApyuM jaNAya che. A viSenA dAkhalA ghaNuya jANItA che. eka mAmUlI sAde evihAraneja dAkhalo laIe. avala te teNe vihAra karavAnuM ja pharamAna karyuM, paNa sAtheja, ema paNa teNe upadezya ke, jenAthI te na banI zake, te tivihAra kare (pANI chUTuM rAkhe), ane te paNa jenAthI na banI zake, te duvihAra kare (pANuM ane IlAyacI vagere svAdima cIjo chuTI rAkhe). A vihAra, tivihAra ane duvihAranI vividhatAne vaivAhika jIvana sAthe sarakhAvatAM, kahenArA ema kahI zake ke, bilakula vivAha na karatAM sarvathA brahmacarya pALavuM e cAvihAranA sthAne che, ane te zAstranuM prAthamika vidhAna che, paNa jenAthI te na banI zake, te tivihArasthAnIya lagnanI chUTaye, arthAta svadArasantoSarUpa cA svapatisajoSarUpa gRhastha-dhamane ArAdhe te paNa 'jenAthI na thaI zake te duvihAra kare, eTale pharI vivAha kare. paNa AvI sarakhAmaNImAM vajaha na hoya, te enI kismata keTalI ? www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punagna. e banavA joga che ke, punarlagnanI khAmatamAM khAsa spaSTa niSedha dha zAstramAM STigocara na thAya ane granthakAra evI ghaTanAnA prasaMge rUDhinu kAraNa pradazita kare. dAkhalA tarIke, paramAtmA zrImahAvIra devanA agyAra gaNudharA paikI chaThThA ane sAtamA ' maMDita ' ane mauryAM putra ' gaNadharo evA hatA ke jemanI ( je bannenI ) mAtA eka ja hatI ane pitA judA hatA. arvAcIna upAdhyAya zrIvinayavijayajI jevA paDhitAe e bAbatamAM lakhyu che ke-- < 16 atra maNDita - mauryapRtrayorekamAtRkatvena bhrAtrorapi bhinnagotrAbhidhAnaM pRthak - janakApekSayA; tatra maNDitasya pitA ghanadevaH; mauryaputrasya tu mauryaH; iti / aniSiddhaM ca tatra deze ekasmin panyau mRte dvitIyapativaraNamiti vRddhAH / " 75 ( kalpasUtra, sthavirAvalI, aSTama vyAkhyAna. ) arthAta-- maDhita ' ane ' mo`putra ' nI mAtA eka hAvAthI te ane bhAi che, chatAM temanAM geAtra judA hAvAnuM kAraNu e che ke, temanA bApa judA judA che. maMDitanA bApa dhanadeva che, jyAre mauya putranA khApa mauya che. te dezamAM eka pati maratAM khIo pati varavAnuM niSiddha nathI; ema vRddha mahApurUSonu kahevu che. Avazyaka sUtranI TIkAmAM bhagavAna haribhadrasUrie dezakathAnuM varNana karatAM eka jUnI gAthA utArI che, jemAM jaNAvyuM che ke, deza-dezanA rIta-rivAne judA judA hAI, koI dezamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra--dharmane punaruddhAra. eka vastu jyAre gamya ke svIkArya hoya che, tyAre teja vastu bIjA dezamAM agamya ke asvIkArya hoya che. udAharaNArtha, aMga dezamAM tathA lATa dezamAM mAmAnI dIkarI gamya hoya che, tyAre gauDa dezamAM te bhaginI heI agamya gaNAya che. te gAthA A rahI - " to nAma naha mATa-ripaM-ArA ! khannemi sA magiNI golAINaM agammAu" // dharmazAstranA keTalAka abhyAsIonuM ema kahevuM che ke, jema dvAdazatratadhArI purUSa punarvivAha karavA chatAM paNa tene te zrAvaka-dhAzavratadhArI banyo rahe che, te pramANe dvAdazatratadhAriNI mahilA, teNune pati marI jatAM punavivAha karIne paNa tevIne tevI zrAvikA dvAdazatratadhAriNI banI rahe che. Ama teo strI-purUSa banene mATe sarakhe nyAya lAgu pADe che. nyAyazAstra, kAyadAzAstra, mAnasazAstra, prakRtizAsa ane dharmazAstranA dhoraNe punavivAhane adhikAra strI-purUSa banene mATe sarakhe batAvAya che. keTalAka te ema paNa kahevAnI himmata kare che ke, gRhasthadharmanA caturtha aNuvratanI svadArateSa ane paradAravajana ema bhinna prakAranI be dizA batAvIne, (yAda rahe ke A A gAthA jinadAsagaNi-mahattaranI nizIthacUNimAM paNa ApelI che. * " SaNDatvamindriyacchedaM vIkSyAbrahmaphalaM sudhIH / __ bhavet svadArasantuSTo'nyadArAn vA vivarjayet " // 6 // ( hemaca, yogazAstra, ditIya prakAza ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarlagna bane dizAmAM rahasyabharyo taphAvata che) dharmAcAryoe pitAne mAnavIya durbaLatAnuM jJAna kayAM sudhI che, tene je paricaya karAvyo che ane tevA durbalAtmAone mATe paNa temaNe aNuvratanA daravAjA je khullA mUkI dIdhA che, tene vicAra karatAM, tevA udAra dharmAcAryo, eka trAjave purUSone nyAya Ape ane bIjA trAjave strIone Ape, ema khATA vANiyA jevo durvyavahAra kadI kareja nahi, ema heje mAnavAnuM prApta thAya che. ane e rIte purUSanI jema strIone paNa punarvivAhanI chUTa heyaja, vaLI, keTalAka najIkanuM udAharaNa ApatAM jena-Iti hAsa-prasiddha paramahaMta, paramazrAvaka, vIraziromaNi mahA purUSa vastupALa-tejapAlane dAkhala Ape che ke, jeo punarlagna karela mAtAnI kukSithI janmyA hatA. A viSayamAM aitihAsika pramANa zrImerUtuMgasUri-viracita "prabandhacintAmaNi"nuM apAya che, jemAM te mahApurUSone janma punarlagna karela mAtAthI thayAnuM spaSTa jaNAvyuM che. vastupAlane svargavAsa vi. saM. 1296 mAM batAvAya che ane prabanyacintAmaNi" vi. saM. 1361 mAM racAya che, eTale e uparathI e "prabandha nA lekhaka, vastupAla pachI keTalA najIkanA vakhatamAM thayA che, e paNa cekhuM jaNAI Ave che. jinaharSanA vastupAla-caritramAM paNa ene maLato adhikAra che. lImIsAgarasUri tathA pArvacaMdrasUri vagerenA rAsamAM paNa A hakIkata nedhAyI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dhanA punaruddhAra. A badhu vAMcI keTalAkInAM hRdaya punarlagnamAM mAnavA taiyAra thAya kharAM. paNa sabUra ! dharmazAstra e viSe cUpa hAya te paNa eka zAstra evuM hullu rahI jAya che ke jenI paravAnagI lIdhA vagara te viSenI taraphadArI Dija na thaI zake, te zAstra che samAja-zAstra. te je te viSe virUddha haiAya, tene jo te vAta na sadghatI hAya tA te viSe dharmazAstranA vAMdheA na hAya tA paNa te AcaraNamAM na mUkI zakrAya. AvA sAMsArika praznanAnA nikAla samAja-zAstrathI thAya te SazAstrathI na thaI zake. dhAmika aMgeAnI vicAraNA mATe dhazAstra, ane sAMsArika tathA vyAvahArika bAmatAnI vicAraNA mATe samAjazAstra agara samaya--zAsra kAma lAge. dareka pAtapeAtAnI kakSAmAM upaceAgI thai zake. hA, eTale cAkkasa ke kAI paNa mAbata ne dhamazAstrathI virUddha haiAya te tenA amala na thaI zake. dharmazAstrathI ukela karavA sugama che, paNa samAjazAstrathI ukela karavA bahu suzkela che. dhamazAstranI sammati cA anumati meLavavA mATetenAM pAnIyAM phdI temAMthI tadanukULa vacana ke pramANa khALavu' rahyuM;, paNa samAja-zAstranI pasa'gI tapAsavA mATe kevaLa vamAnakALanI ja paristhitinA vicAra karavA puratA nathI, paraMtu bhUtakALanI saMskRtinI vicAraNA sAthe bhaviSyakALa upara pazu bahu khArIka najara dADhAvavAnI jarUra paDe che. punaHlagnanI khAkhatamAM, samAjanI nADI tapAsIne, samayanA pravAta oLakhIne, bhaviSyamAM pariNAmanA vicAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 78 www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarlagna. 79 karIne, nArI-dharmanA mULa Adarza para khyAla rAkhIne, sAhasa, Avega ke utAvaLa na karatAM, sthira daSTi, zAnta magaja ane gaMbhIra prajJAthI UhApoha karavAnI AvazyakatA che. kAnananI daSTimAM vidhavAnuM punarlagna teTaluM ja nyAo che, jeTaluM, vidhura purUSanuM punarlagna nyApya che. te paNa vivekanI daSTimAM te mane avasthAomAM bhAre antara che. jevI rIte, patnInuM vyabhicAra-karma patinA vyabhicAra-karma karatAM vadhAre ninya che, tevI ja rIte strIne punarvivAha purUSanA punarvivAhathI vadhAre bhado ane nikRSTa che. ethI strImAM te pavitratA ane te sahaja lajajanI bhAre kamI pragaTa thAya che, je, strI jAtinI sahuthI heTI cArUtA ane mAhinI zakti che. paNa jena-samAjamAM je bhayaMkara heLI saLagI rahI che, arthAt daravarSe lagabhaga sAta-ATha hajAra jeTalA mANasone saMhAra thatuM rahe che, eTale hareka hazake sittara-esI hajAra jeTalI manuSyasaMkhyA ghaTayA kare che, enuM kAraNa jaNAvatAM punarlagnanA himAyatIo je kahevA mAge che te A nIce mujaba che. jaina samAjamAM lagabhaga eka tRtIyAMza purUSa te grahavAsanA abhilASI chatAM sadAne mATe kuMvArA rahI jAya che, ane eka tRtIyAMza strIo vidhavA banI sadAne mATe raMDApe kahe che. gAma eka tRtIyAMza strIo ane eka tRtIyAMza purUSa jAtIya duzA ane sAmAjika balAtkArane loga thaI azAna citte santAnotpatti-karma thI bilakula alaga thaI jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmanA punaruddhAra. phakta OM strI-purUSoja gRhavAsI rahI jAya che. yadipa samAjamAM cheAkarA ane chAkarI karotra karIma kharAkharanI gaNatarImAM pedA thAya che, kintu purUSa vidhura thatAM te te khame, traNa traNa, caccAra kuvArI kanyAe sAthe vivAha karI le che ane sIA vidhavA thatAM temane sadAne mATe raDApeA kADhavA paDe che, eTale A pariNAma Ave che. arthAt jeTalA vidhurAnAM lagna kuMvArI kanyAo sAthe thAya che, teTalI kanyAo ochI thatAM teTalA purUSo kanyA na maLavAnA kAraNe sadAne mATe kuMvArA rahI jAya che. yadi 100 che!karA ane 100 kanyAo utpanna thAya ane temAMthI OM arthAta 33 kanyAe vidhurAne paraNAvI devAya te khAkI OM arthAta 66-67 kanyAe phakta 66-67 che!karAone maLI zakavAnI, ane 100 mAMthI zeSa 33 che.karAone kanyA nahi maLI zakavAnI. emane te jindagIbhara kuMvArAja rahevuM paDaze. jeTalI kanyAe vidhurAmAM echI javAnI, teTalI kanyAo sAthe teTalA vadhAre kuM vArA vivAhita thavAnA, paNa teTalA vidhurA punarvivAha vagaranA rahevAnA, agara koi paNa vidhurane punaHvivAha na thAya te bezaka kuMvArA te seAe seA vivAhita thai javAnA, paNa 33 vidhurAne vivAha vagara rahevuM paDaze. A hisAbe hara hAlate eka tRtIyAMza purUSAne avivAhita rahevu anivArya che. kevaLa OM srI-purUSoja gRhavAsa karI zakavA ceAgya rahI jAya che. mojI tarapha strI vagaranA kuvArA ane vidhurA je brahmacArI banyA rahetA hoya tA e mahAna sAbhAgyana! vAta gaNAya. paNa e khonA adhikAMza azraddheya che. te khIcArAe, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 80 www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarlagna. adhikAMza koine koi rIte svecchAnI pUtti kareja che ane bahu azAnti sAthe potAnu jIvana vyatIta kare che. 81 kanyAvikrayanI kuprathA paNa AvI koDI sthitimAMthIja utpanna thai che. kemakaeN pUrvokta hisAba pramANe kanyA te 100 che ane teNIenA umedavAra kuvArA tathA vidhurA maLIne 133 che, balki eka eka purUSa traNa traNa caccAra vAra vidhura thaI jAya che ane kuvArI kanyAne zeAdhe che, e hAlatamAM umedavAreAnI sa'khyA 133 thI paNa AgaLa vadhI jAya che; eTale pachI kanyA meLavavA mATe paraspara dhamAdhamI thAya che, ane zrImAn vidhurA lakSmInA khanakhanATathI mAjI mArI eTale khIcArA garIba javAnIyA hAtha ghasatA rahI A rIte garIba mAbApAne kanyA vecavAnA avasara maLe che. ane lakSmInI kethaLI tarapha AkarSAi te pAtAnI putrI pacAsa yA sATha varSanA buDhDhAne paNa ApavA taiyAra thai jAya che. te DaoNkarA peAtAnI nija vAsanA pUrI karI " ghAra-joga " thAya che tyAre pelI bAlikA ghara-joga " thAya che. paNa bALaavasthAmAMja teNInA zire vaidhavyanA vajra-pAta thatAM te khIcArInA khurA hAla thAya che. Ama eka vRddha-vivAhathI eka chekarA kuMvArA rahI jAya che ane sAtheja eka kanyAne paNa jindagI bharane mATe vaidhavyanI bhISaNu khAImAM dhakelI devAya che. Ama e bannenI taraphathI icchAvirUddha sRSTimA badha 66 thaI jAya che. mAla ane khapata ( Demand and Supply ) ne 6 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat jAya che, jAya che. www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. vepArI niyama che ke jyAM mAla De ane kharIdAra athavA tene meLavavAnA umedavAra vadhAre hoya te te cIjane bajArabhAva ( Market-Rate) vadhI javo svAbhAvika che. AvI dazAmAM kanyAvikrayanI virUddhamAM game teTalI bUmo pADavAmAM Ave paNa tenuM zuM pariNAma AvavAnuM? kanyAvikya te tyAre baMdha thaI zake ke jyAre teNInA kharIdanAra na hoya, arthAta vidhureno vivAha kuMvArIo sAthe na thAya; kuMvArIe sAthe kuMvArAoneja vivAha thAya. A hAlatamAM prAyaH na te kaI saMsArAbhilASI gya vyakti vivAha karyA vagara rahI zakaze, ane na keIne kanyA mUlya ApI levI paDaze. bALavivAha paNa baMdha thatuM nathI, tenuM paNa eka kAraNa A che. dareka chokarAvALo e ja cintAmAM rahe che ke keI rIte mArA chokarAne jaladI vivAha karIne A "ghADa-deDa" mAM jIta meLavuM; vilaMba karavAthI, na mAlama, zuM pariNAma Ave, ane rakhene mArA chokarAne kuMvArA rahI javAne vakhata Ave. vaLI AgaLa vadhI punarjananA pakSakAre pikAra kare che ke purUSa maheATI ummara sudhI, paripakava ummara thavA chatAM paNa, eka pachI eka bAlikAnAM pANigrahaNa karateja jAya ane bALa ummaranI bALAne pati marI jatAM teNIne vidhavyanI dArUNa bhaThThImAM paDatuM mUkavAnI jabarana pharaja pADavAmAM Ave e ke nyAya! kevI dayA ! kevuM hadaya ! anekavAra vivAha karavA chatAM paNa purUSanI kAma-tRSNA zAnta www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarlagna. 83 nathI thatI ne punaH punaH lagna mATe teo valakhAM mAryA kare che, te bALa-vidhavA thanArInI mane dazA kevI ka2vI! teNIne tRSNa-pravAha zI rIte aTakavAna!sAsu-mA, derANuM-jeThANI, bahena-bhAI vagere sadhavAonAM vilAsI jIvana vacce teNIne pitAnI caDhatI juvAnInA divase vitAvavA e keTalI vikaTa samasyA haze! purUSa karatAM strInI kAma-vAsanA adhika batAvI che, ane heTa heTA zratadhare ane tapasvIo paNa samayapara gabI paDayA che, tyAre bALa-vidhavAothI baLAtkAre brahmacarya paLAvAnI AzA rAkhavI e vicitra nathI ke ! Aje samuccaya hindu samAjamAM keTalIye bALa-vidhavAe avaLI ghANIe pIlAI rahI haze ! nItiSTa thaI rahI haze ! bhayaMkara pApa karI rahI haze! kasAIonA hAthe raheMsAI rahI haze ! o ! prabhu ! temane kaI belI! che ke temane ugAranAra! che ke te bIcArIonI kakaLatI AMtaraDIne ThAranAra ! upha gajaba trAsa ! bhayaMkara abhyAdhuMdhI! rAkSasIya atyAcAra ! AvI bALAonA ukaLatA nIsAsA, teNIonAM hadayadaka Akrandana ane teNIonAM kALajAMmAM bhabhakatI dukhAgninA bhaDakA samAjane kuzaLa-kSeme rahevA deze ke ! bahAranA vidharmIonA julama ane aMdaranA sahavAsI yA sahacArIonA anAcAra vacce AjanI vidhavA santapta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 vIradharmane punaruddhAra. niHzvAsa nAMkhI rahI che. parANe-jabaradastI vaidhavya paLAvavAnA pariNAme je anartho, je atyAcAra ane je braNahatyAdi pApe thAya che te tenAthI ajANyA che ! te bIcArI abhAgaNIo vidhamae ke guMDAonAM pralebhanemAM phasAI jaI . potAnA jIvana-dharma para kaTAra calAve che, hAmAM ghara mAM bese che ane teNIonA ja peTe evA kaTTara vidharmIe padA thAya che ke mAtAnA mULa dharma pratye temane haLAhaLa dveSa vyApele hoya che, ane te dharmane khAdI nAMkhavA mATe teo pUrA jurasAthI bahAra Ave che. musalamAne ane IsAIonA phAMsalA eTalA majabUta ane evA AkarSaka hoya che, ke dukhiyA ane santapta vidhavAe jhaTa teonI jALamAM phasAI jAya che. paNa pAchaLathI teNuMonA evA burA hAla thAya che-evI bhUdha dazA thAya che ke tebA ! tebA !! kharekhara tArIphanI vAta che ke, nava yauvananA unmAdasamayamAM paNa vidhavA thanArI bALAo dhIraja rAkhavA jeTaluM baLa avazya pherave che, paNa te bIcArIone kharekhara vidhure ke kuMvArA purUSe sukhe besavA nathI detA, teNIone teo pajave che ane vividha prakAranAM pralobhane ApI teNIone calAyamAna kare che. te bIcArIo tevA dhutArAonA paMjAmAM phasAI jAya che, ane pachI te purUSe ja temanA pApanuM aniSTa pariNAma prakaTa thatAM te abhAgaNIone dhakako mArI bahAra kADhe che ane pote DAhyA-DamarAne dekhAva karI "satIyA" banavAne dama bhare che! are! gharanI andara devara-bhejAI, zvasura-vadhU Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarlagna. ane oramAna mA-dIkarAnA khelAtA adharmI kissA bahAra AvyA che. hAya! mehAnmAda ! bahArathI dekhAtA ADaMbarI sadAcAranI pAchaLa gupta durAcAranA jIva-leNa saDAone nabhAvI rAkhanAra samAja pitAnuM astitva kyAM sudhI TakAvI zakaze? divase divase evuM kAtila jhera samAjamAM uMDuM utaratuM jAya che, ke samAjanA netAo saveLA sAvadha nahi thAya te samAja-Akhe hindu samAja kyAM jaI paDatuM mUkaze, e vicAra karatAM paNa hRdaya tharatharI uThe che. kAraNa ke musalamAna ane IsAIo hindu kemane aLI javA mATe mAM phAla beThA che. teo hiMduonI kuMbhakarNa nidrAne khUba lAbha laI rahyA che. hinduonI nidrA jeTalI laMbAze, teTaluM temanuM kalevara kapAtuM javAnuM, jemAM jaina jevI dubalI-patalI kemanuM bhaviSya te atizaya bhayAnaka che. juo ! sana 1921 nI manuSya-gaNanAnA riporTanA cothA adhyAyamAM kamiznara mahAzaye spaSTa jaNAvyuM che ke - " The Jains are rigid observers of Customs of early marriage and probibition of widowmarriage and like Hindus their proportion in population is steadily declining." arthAtu-jaino bALa-vivAhanI rUDhinA sakhta pakSapAtI che, temaja vidhavA-vivAhanA sakhta niSedhaka che, ane ethI hinduonI jema temanI paNa saMkhyA aTala rUpathI barAbara ghaTatI cAlI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. hindu jAti kareDhAnI gaNatarImAM che. 25 karoDa hindu ghaTatA ghaTatA paNa bahu lAMbA vakhate ghaTaze. vaLI teomAM adhika jAtio evI che ke jemAM vidhavA-vivAha pracalita che, jethI temanI saMkhyA ekadama kama thatI na lAge. paNa jaine te purA bAra lAkha jeTalA paNa nathI rahyA. temAM prAyaH traNa cAra jAtiomAM ja vidhavA-vivAha pracalita che, bAkI tamAma jAtio barAbara ghaTatI cAlI che. saMyukata prAntanA 1921 nI manuSya-gaNanAnA riporTamAM lakhyuM che ke - " Jains continue to decrease. This com. munity alone of all in the province decreased between 1881 and 1891 and there seems no doubt that it is dying out " ' arthAt jaina barAbara ghaTatA cAlyA che. sana 1881thI 1891 nA vacce A prAtamAM phakata A ja jAti ghaTI che. emAM zaka nathI ke A jAti khatama thavA beThI che. pUrva kALamAM satI-dAhanI rAkSasIya prathA evI hatI ke patinA mRtyu pAchaLa vidhavAne jabarana-pharajIyAta patinI citAmAM baLI maravuM paDatuM hatuM. hindu zAstranA nAme hinduo vidhavAone bhaDabhaDatI AgamAM saLagAvI detA hatA. bIcArI abaLA baLatI AgamAMthI bahAra chuTavA mathatI, ke purUSo TI heTI lADIothI ThokI ThekIne teNIne AgamAM khAsI www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punaHlagna " detA. Ama, musalmAnA yA kasAIonA AMgaNe marAtA jAnavara karatAM paNa vadhAre khurI hAlatathI dezanI vidhavA tala karANI che; ane vaLI te dharmanA nAma para ! e * dharma " kevA haze ! e dhama-peAthIe kevI haze ! ane e dharmanA ThekedAro kevA haze ! vadhAre tAnnuma thavAnI vAta teA e che ke, AganA jhapATAmAM saLagI rahelI abhAgaNInI rADa kAI na sAMbhaLe eTalA mATe citAgninI AsapAsa DhAla vagere vAjA'-gAjAnA khUba ghAMghATa karI mUkAtA. leAke paNa te khIcArInI bUma sAMbhaLavAmAM peAtAnuM amaMgaLa samajatA, kemake dharmanA ThekedAra e leAkeAne eTale sudhI evajhUka banAvI dIdhA hatA ke, citAgnimAM aLI maratI vidhavAnI khUma jo koi sAMbhaLI lye te te vAMjhiyA thAya ! hAya ! keTalA gajaba ! kevA paizAcika sa'hAra ! Ama, samAjanA khaLAtkAra, hindamAM lAkhA vidhavAone citAgninI bhaDabhaDatI jvALAmAM jIvatI baLI maravuM paDayuM che. paNa bhalu thajo aMgareja sarakAranuM, ke jeNe satI-dAhanI pApI prathAne jaDa-mULamAMthI ukheDI pheMkI dIdhI che. 87 jyAre jyAre samAja-saMskArane lagatA nhAnA-mhoTA praznane upasthita thAya che, tyAre tyAre sudhAraka ane sthiticuztAnI vacce bhAre ghasAghasI cAlavA mAMDe che. vidhavAone teNInA mRta pati sAthe citAgnimAM jIvatI khALI mUkavAnI paizAcika prathAne ukheDI pheMkI devA bAbata baMgALamAM jyAre pahela vahelI caLavaLa zarU thaI hatI, te vakhate rUDhipUjaka, lakIranA phakIra paDitA ane bIjAoe e AsurI prathAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 vIra-dhamano punaruddhAra. sahIsalAmata rAkhavA mATe ane sudhArakene utArI pADavA mATe kaMI ochA khaLabhaLATa nhote macAvyA. paNa te vakhatanA rAjA rAmamohanarAya" jevA vIra sudhArake tevA khaLabhaLATa sAme kaI meLA paDe tevA hetA. Akhare teo potAnA adamya utsAha ane aTala prayAsathI potAnA prayatnamAM vijayI nivaDayA, ane dharmane nAme citAnimAM hemAI jatI vidhavAone jIvita-da na maLyAM. Aje e (vidhavA-dAhanI ) vAta jamAnA-jAnI thaI gaI che, kevaLa kathA-vArtAmAM rahI gaI che. e prathA baMda thayAnA pariNAme kaMI hAni thavAnI kalpanA paNa kaI karatuM nathI. bake dareke dareka e mahA adhama heLI bujhayAne "bahu sArU thayuM mAne che. ane e kasAI-kamathI paNa vadhAre pApI prathAne atyanta ghaNAnI najare jue che. eTale, jarUrI sudhArA mATe pa7 hIlacAla prAraMbha thatAM, merathI ekadama virodhI AkramaNonAM ghanaghora vAdaLe tenI svAme caDhI AvavAnuM banatuM Ave che. kemake ghaNA jUnA vakhatanA saMskAramAM TevAI gayelA samAjanI evI dazA thaI jAya che ke, tene jyAM te paDaye hoya tyAMthI eka DagaluM paNa khasavAnuM sAruM lAgatuM nathI. paNa vakhata vakhatanuM kAma karyuM ja vaya che. samaya AvyuM, nutana buddhinA gaDagaDATa asAra rUDhionA cIMtharAmAM lapeTAI rahevAnI cokhkhI nA pADe che, ane bhAgya bhAvanAonA navya pravAhamAM jIrNa mAnyatAonAM asAra vAtAvaraNane zamI www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarlagna. javu paDe che. A rIte samaya samaya para samAjanuM saMskaraNa thatuM AvyuM che. astu. te upara kahyuM tema vidhavAone pati-zaba sAthe citAgnimAM ekadama hAmAi javuM e jema krUrajIyAta hatu, tema Aje khALa-vaidhavyanA gheAra naraka-kuMDamAM sadA rIkhAyA karavuM e paNa pharajIyAta che. kintu suprasiddha-nAmadheya, sudhArakazirAmaNI, * izvaracandra'vidyAsAgarajI jevAenA mahAna prayatne bhArata sarakAre punarlagnanuM dvAra khullu karI dIdhu che ane 5 jAmanA vIra sudhAraka sara ' gaMgArAma ' agravAla, rAyabahAdUra ke. TI. sI. Ai. i. ema. bI. e. mahAzaya, vidhavAonA uddhAra mATe Azrame ane punarlaMgnanI saMsthA pAchaLa cAlIza lAkha jevaDI rakama aNu karI gatavarSe paralAka sidhAvyA che. A badhuM vivecana punaHgnanA pakSapAtIonuM ApaNe joyu. emAM te zakaja nathI ke bIjI kemeA karatAM jaina kAmamAM vastI-saMkhyAnA ghaTADA mahu vadhAre pramANamAM thatA cAlyA che. paNa vidhavAvivAhanA pakSakArA A mATe je ilAjo batAve che temAM teo punarlagnanI prathAne cAlu karavAnI paNa bhalAmaNa kare che. A vAta khAsa vicAravA jevI che. punagna e samAjane dutinA khADAmAM dhakelI dhamanI adhogati karanAra hAya tA tA ezaka e prathAne dAkhala karI vastI vadhAravI ucita na ja gaNAya. gAMdhIjI jevA saMyamadhArI mahApurUSA tA Aje bALavidhavAonI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. hadayadrAvaka durdazA jotAM tevIonAM punarlagna mATe spaSTa upadeza ApI rahyA che ane yuvakane tevI bALA maLe tyAM sudhI kumArI sAthe lagna na karavAnI bhalAmaNa karI rahyA che. hindustAnamAM hindu vidhavAonI saMkhyA sana 1911 nI gaNatrI pramANe lagabhaga aDhI karoDa jeTalI (26421262) gaNAyelI, jemAM pacIsa varSa sudhInI AyuSyavALI vidhavAo 1537644, pandara varSathI kama ummaravALI 332472 ane daza varSathI kama ummaravALI 97854 jeTalI che. pAMca varSathI paNa nyUna ummaravALI cheka hAnI vidhavA bacIo paNa A agA dezamAM mojUda che! ane temanI saMkhyA lagabhaga 12024 sudhI pahoMce che. are ! eka varSathI paNa kama ummaravALI vidhavAo cha jeTalI ! je dezamAM bALa-patnIonI saMkhyA eka karoDathI vadhAre hoya, ane eka eka-babbe varSanI baccIo paNa paMdara-sattara hajAra jeTalI saMkhyAmAM bALa-patnIo thaIne beThI hoya, te dezanA durbhAgyanuM zuM pUchavuM ! AvAM bhayAnaka bALa-lagnothI yA te akALa metanA grAsa thavuM paDe, cA akALa vaidhavyanA bhaMga thavuM paDe, sivAya bIjuM zuM pariNAma Ave ! ATalI moTI saMkhyAmAM "vidhavA-paTana" A pRthvIpITha para hindustAna sivAya bIje kayAMya nathI. dezanI A dArUNa vyAdhinI cikitsA jyAM sudhI na thAya, tyAM sudhI dezadvAranI game teTalI bUmo pADae paNa kaMI na vaLe. bIjI keme karatAM jaina kemamAM vidhavAonI saMkhyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarjana. vizeSa vadhatI jAya che ane e samAjanI ghora bImArI che, emAM zaka nathI. Aje jainemAM 238808 paraNelI strIomAM 14395 vidhavAo gaNAya che! A bImArInuM nidAna, vAraMvAra jaNAvavAmAM AvyuM che tema bALa-vivAha, anamela vivAha ane vRddhalagna che. mATe tevA kulagnanA kAMTAone ja jaDa-mULamAMthI ukheDI pheMkI devA pUrajozathI prayatna karavAnI jarUra che. tevA vivAhaneja ekadama aTakAvI devAnI sakhta jarUra che. samAjamAM jAta-jAtanAM baMdhAraNanI evI kaDhaMgI sthiti thaI gaI che ke tevAM anucita ane ghAtakI lagna puSkaLa pramANamAM thayAM kare che. kanyAnI levaDa-devaDanAM kSetro Aje bahu saMkucita thaI gayAM heI, vyAjabI lagnanA lAbha ghaNA moMghA thaI paDayA che. pUrva kALamAM te mATe bhAge jyAM rATI vyavahAra tyAM beTIvyavahAra hatuM ane vivAha saMskAra yogya rIte ane yogya ummare thatA. ethI pahelAnA vakhatamAM ATalI vidhavAo hatI ja. bAla-vidhavA te kavacit ja najara AvatI. pAMca daza varSe kadAcita kaI bALA upara vaidhavya AvI paDatAM sarvatra akherArUpa hAhAkAra vartAI jate. AjanI sthiti te spaSTa che, kharI vAta te e che ke-gAmegAma, nAta-jAtamAM je bhAgalA patra gayA che te saghaLA sameTI levAvA joIe. dazA, vIzA, piravADa, osavALa vagere judA judA nAtabhede uDAvI daI badhAonI eka avibhakta jena-jAti niSpanna thavI joIe. vivAhakSetranuM Ayojana vizALa karavAmAM temane ghaNo lAbha che ane dharmanI unnati che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. paNa AvA ( lagna-sudhAraNanA) pAkAro te ghasAya thayA ane thAya che; paraMtu tene amala kyAM thAya che? ane enuM ja e pariNAma che ke, A viSama praznanI carcA samAjamAM have pUra jozathI cAlavA mAMDI che. ane samAja haju paNa nahi cete te jAte dahADe punarlagnane raste khullo thavA saMbhava che. Aje samAjane hoTe bhAga, sAmAnya rIte jeo punarjananA pakSakAra nathI tevAo paNa patinI saMgatamAM nahi AvelI evI kahevAtI vidhavA bALAone pharI paraNAvI devAnI tarapheNumAM che. mahATA maheTA anubhavI ane saccAritrazALI sajajane, vRddha ane prajAmAnya mahApurUSo paNa AmAM sammata che. bALa-lagna ane bejoDa lagna jevAM adhacce lagna baMdha pI jatAM ane bALaka-bAlikAone vidyAdhyayananI sAtheja sAthe vyAyAmanI paNa kharekharI tAlIma ApavAmAM AvatAM tathA lagnanI kSetra-sImA vizALa banatAM, temaja yogya varavadhUnAM lagna thavA pUrve yogya DAkaTara dvArA purUSanI tandurastInI khAsa jA ca karAvavAnI praNAlI cAlu thatAM je navadampatio prakaTa thaze, temanAthI dharmanI jyota jhagamagavAnI ane teo samAjanA vidhAyaka banavAnA. evI anekAneka devIe mejUda che, jeo bALapaNamAM ke caDhatI juvAnomAM raMDAtAM akhaMDa brahacarya pALavAnuM AtmabaLa dharAvI rahI che, tyAre evA juvAna vidhure keTalA nikaLaze, www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ~ ~ - ~ - - - - punarlagna. ke jemaNe pahelI patnI mArI jatAM punarlaganane vicAra mAM vALI brahmacArI-jIvana dhAraNa karyuM hoya ! dhIraja guNa strIo khIlavI zake ane purUSa na khIlavI zake evuM kaMI nathI. purUSo paNa dhIraja guNamAM AgaLa vadhI zake che. paNa svataMtratAnA madamAM pI purUSe potAnI maryAdA visArI dIdhI che. ane jyArathI strI-vaga para teNe "nAdarazAhI" calAvavI zarU karI tyArathI te varganI adhogati zarU thaI che. haju paNa nArIne sammAnanI vastu samajavAmAM Ave, vidhavAone amaMgaLa na samajatAM temanI pratye AdarabhAva rAkhavAmAM Ave, temanI AjIvikAnI agavaDe dUra karavAmAM Ave ane temanI sAme svaccha vAtAvaraNa rAkhavAmAM Ave te temanAM hRdaya para ghaNI sArI asara thAya ane teo potAnI jindagI sudhArI zake. maheATe bhAge AjIvikAnI kaThaNAIne lIdhe temane ADA-avaLA ke patananA vicAra Ave che, ane ghara-kuTuMbanA trAsathI akaLAIne paNa teo udhe raste doravAI jAya che. je temanA vaidhavya-vata pratye mAnabharyuM vatana rakhAya. te temane paNa Atmagauravane khyAla upaje, ane temanA svamAnanA bhAva temane temanA ucca Adarzane vaLagI rahevA majabUta Teko Ape. A sivAya ucca Adarza para jAelAM vanitAvizrAmAnAM vizuddha vAtAvaraNa paNa vaidhavya-jIvanane saphaLa karavAmAM bahu madadagAra thaI paDe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmanA punaruddhAra. ' sAdhAraNa rIte hindu-saMsAra taraph dRSTipAta karatAM jaNAya che ke hindu samAjamAM vidhavAnuM sthAna bahu nikRSTa mAnI levAmAM Avyu che. koi khAI akALa vaidhavyanA bhAga thatAM te khIcArI AkhA gharamAM tiraskArane pAtra khane che. gharavALA tene kAse che ke--' A DhAkaNa gharamAM AvI eTale Ama thayuM ! A rAkSasIe mArA bhAine bharakhI lIdhe. ' Ama tenA mAthe tiraskAranI jhaDI varasavA mAMDe che, eka te pati gumAvyAnuM duHkha te khIcAronI chAtIne khALI rahyuM che, tyAre khIjI taraph tenA upara AvA zabdonA mAra paDe ! e vakhate tenI maneAdazA zI thatI haze ! paDayA upara pATu ' te A nahi ? ATalethI khatama nathI thatuM. tenA pati jatAM te abhAgaNInuM mAna-sammAna badhuM lUMTAI jAya che, gharamAM tenI kaIMce kadara rahetI nathI. cAkarIthIye tenI bhUMDI dazA thAya che, kutaronI jema vAre vAre te dhUtakArAya che. karaDI najarathI tene khAvA apAya che. AvA sItama jyAM gujaratA heAya tyAM baLI-jhaLI yuvatione viSayI, kAmI ke guMDAonA kAsalAmAM phasAtAM vAra lAge kharI ? yauvananA unmAda ane ghara-kuTuMbanA trAsathI akaLAi bhAgI nikaLelI hindu haeNneAthI kalakattA, anArasa, bambai, dillI, lAhAra ane lakhanau jevAM zaherAnA vezyA-trArA bharyA paDayA che. tame kahezeA ke e badhI zuM hindu ja haze ? mAre jaNAvavu joie----ke hindustAnanA vezyA-bArA mhArTa bhAge hindu vezyAothIja ubharAya che. eka kalakattAnuja udAharaNa juo ke, sana 1852 mAM te zaheramAM 12419 vezyAe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 94 www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ punarlagna 5 hatI, jemAM 10461 hindu hatI. Aje e zaheramAM hindu vezyAo pacAsa hajArathI vadhAre che. khAsa vezyAne baMdha karanArI vezyAe sana 1911 nI gaNatrI mujaba hindamAM pAMca lAkha upara manAya che, jemAM evI vezyAo ke jeo vezyA-karma karavA chatAM, bhayathI ke zaramathI potAne "vezyA nathI kahevaDAvatI, temane ane bIjI vyabhicAriNIone samAveza nathI karyo. AmAM mATe bhAga hinduonI vahu-beTIo che. ane te hinduonI lagna-saMsthAnI anabhijJatA, samAjanI beTI zarama,bhIratA ane nirdayatAnuM mUtimasta pariNAma che. A pAMca lAkha vezyAonI caraNa-pUjA paNa kaMI ochI nathI thatI ! tenI pAchaLa varSa- dahADe lagabhaga 63 kareDa jeTalA rUpIyA hindustAna hame che! - A te khulA vyabhicAranI vAta thaI. paNa gupta vyabhicAranA saDAonI jAMca karavI e manuSyanI zaktithI bahAra che. A vyabhicAranA pariNAme dezanuM zakti-dhana luMTAya che, yuvakenAM baLa haNAya che ane teo aneka garamInA regonA zikAra bane che. AthI vaidyo, hakIma ane DAkaTarane bhAvatuM maLe che ane temanAM ghara bharAya che. dezanI A durdazAnuM mULa vidhavA-jIvananI durdazAmAM samAyeluM che, e bhUlavuM - nathI joItuM. eTalA mATe samAjanA saradAre ane dezabhakta yuvako tathA dhArmika sajajanenuM kartavya che ke teo e dayApAtra hetenI khabara ce. deza sevA tathA dharmonnatinAM kAryomAM te hene paNa purUSa-varga eTale pitAne phALo ApI zake tema che. temanAmAM kaMI ochI zakti nathI. temanI zaktione www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dhamane punaruddhAra. guMgaLAvavAmAM kaMI phAyade nathI. balake ethI te dezanuM eka sAruM ane mahatvapUrNa aMga nakAmuM banI jatAM deza pakSaghAtane zikAra bane che. dezanI unnatimAM ane dharmapracAranA kAryamAM e vargane mahattvapUrNa sAdhana samajI tene khIlavavAnI AvazyakatA che. jJAna ane zikSA dvArA jyAre temanI Atmazaktine vikAsa thaze, te dahADe temanA ujajavaLa jIvana je prabhA pheMkaze, te dharmane mahAna udyota karaze ane dezamAM jabbara ajavALuM nAMkhaze LHI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arogya ane brahmacaryAzrama. A nubhavIonu kahevu che ke-- dhayiAmamokSALAmaarogyN mUlakAraNam cha eTale ke dharma, artha, kAma ane meAkSanuM mULa kAraNu AreAgya che. Aregya nathI te sukha nathI, zAnti nathI, jIvana nathI. mAjhusa cAhe game teTale dhanavAna yA vidvAn hAya, paNa AreAgyanA abhAve te duHkhI che, jyAre garIkha ane azikSita mANasa paNa sArI tandurastInA prabhAve sukhApabhAga karI zake che. kharekhara, ahalaukika ane pAralaukika sukha-zAntinA lAbha mATe AreAgya jaLavAvuM jarUranuM che. ArAgya mATe cAkhkhI havA, zuddha khArAka, svaccha jaLa ane vastra tathA ghara-makAnanI cAkhkhAi vagerenI jarUrIyAta dareke darekane kabUla che. pazu e zabdemAMja kabUla hoya ane vanamAM na hoya te zA kAmanuM ! gujarAta-kAThIyAvADamAM eie chIe ke eThA-nnaSThAnA vicAra bahu ochA hoya che. 7 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 vIra-dharmane punaruddhAra. A ganTAIne lIdhe teo vagevAya che. bIjA dezavALAo temanI TIkA kare che, temane hase che. gaLAmAM pANI pIdhelA leTA ke pyAlA pharIthI baLAya e ochI malinatA che? evA pANImAM aneka mANasenAM moDhAnI lALa ke chokarAMnA nAkanAM lIMTa dAkhala thavAno saMbhava nathI ke? AthI dhArmika daSTie samUchima jIvonI virAdhanA thavA uparAMta kSaya, khAMsI vagere cepI rege paNa lAgu paDe. eThA bhAta hAMDalAmAM pAchA naMkhAya, eThI karela roTalI jeTalInA bhAjanamAM pAchI mUkI devAya, kaDachIthI kaDhI cAkhIne pachI enI e kaDachI kaDhInI hAMDalImAM naMkhAya, kALA meMza jevAM mahetAMthI kAma levAya, kaNeka masaLatAM paDakhe beThela bALakanuM nAka sApha karI evAne evA lIMTALA hAthe pharI kaNeka masaLAya, AvI AvI aneka gadAIo vANiyAonAM gharamAM ghUselI che, e kharekhara zaramAvA jevuM che. ArogyanA athae Ana-pAnanI bAbatamAM saMbhALa rAkhavAnI che. ajIrNanI hAlatamAM sahuthI sarasa upAya upavAsa che. upavAsane mahimA Aje pAzcAtya prajA paNa samajavA lAgI gaI che. tAva Ave tyAre hAlesarIo zIro karIne khavarAve, yA DhekaLAM-DhebarAM ke bhajIo maheDhe lagADe. A ajJAna ceSTA nathI ? tAvanuM rAmabANa auSadha upavAsa che. kherAka paccAnuM cinha e che ke dasta sApha Ave, ane tyAre ja kharI bhUkha lAge. kharI bhUkha vagara jamavuM yA AcaDa-kucaha peTamAM nAMkhavuM e rAgane netaravA jevuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arogya ane brahmacaryAzrama. cintAthI Arogya bahu haNAya che. e hAlatamAM nidrAdevI paNa rUThI jAya che. sukha-nidrAnA abhAve rAkanuM barAbara pAcana thatuM nathI, ane tabiyata bagaDe che. keTalAkanuM manebandhAraNa ja evuM hoya che ke sAmAnya bAbatamAM paNa temanuM mana ciMtAthI baLavA mAMDe che. ciMtAthI bacavA mATe vivekajJAna dvArA mana upara kAbu meLavavAnI jarUra che. Arogya mATe kapaDAM-lattAMnI jema bichAnAM paNa svaccha rAkhavAnI jarUra che. tene melAM-gajAM rAkhI chatpatti vadhAravI e jIvahiMsA karavA barAbara che. svacchatAnA niyama para dhyAna ApI jIva-jantuo upajavA na pAme tema pahelethIja cegya goThavaNa rAkhavI eja DahApaNabharyuM che. eja ahiMsApremInuM kAma che. khedanI vAta che ke-suvAvI tarapha ApaNA samAjanI evI ghaNa-daSTi che ke, te bIcArIne guTelA vANune khATale ane suvAvaDa khAtAnuM rAkhI mUkeluM gaMdhAtuM gAbhA jevuM godaDuM ke sArUM Ape che. jyAM ujAza nathI, havA AvavAnI jagyA nathI evI aMdhArI koTImAM te garIbane pUravAmAM Ave che. A keTalI mUrkhAI gaNAya! vaLI bIjI mUrkhAI e pesI gaI che ke suvAvanI suvAvaDa karavAmAM pApa manAyuM che. gajaba! suvAvaDa eka jAtanI mAMdagI ja gaNAya. evI mAMdagIvALInI sevA-cakRSA karavI e sevA-dharma che, anukappA ane dayA che, e paropakAranuM kAma che. emAM puNyalAbha che. bahene A vAtane khAsa dhyAnamAM che. ane sAdhu-sAdhvIo paNa evI bAdhA ApavAnI khaTapaTamAM bhalA thaI na paDe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 vIra-dharmane punaruddhAra. zarIrane zrama pahoMce ane kasarata maLe e paNa Arogyasampatti mATe mahatvanuM sAdhana che. zramajIvI lokone suke reTa paNa amRta je guNakArI thAya che. ghI-dUdhanA abhAve paNa parizramanA prabhAve temanAM zarIra tAkAtadAra bane che. mahenata karI kaDaka bhUkha lAgatAM rasa-kasa vagaranuM anna paNa mIThuM lAge che. parizramathI nidrA paNa gADha Ave che ane pAcana paNa barAbara thAya che. Arogya meLavavAnI A sarasa lAIna che. paNa badhA kaMI majura ke kheDUta jevA parizramI na hoya. jeo sukha-sampanna hAlatamAM mUkAyuM che, teo paNa, gya vyAyAmathI ane bahibramaNathI zarIramAM saMskRti meLavI zake che. sArA sArA garika padArtho khAIne paNa je na pace te nakAmAM che, balake zarIrane bagADanArA ane mAMdagIne netaranArA thaI paDe che. kaI paNa khorAkanI pauSTikatA tenA pAcana thavAmAMja che. ane ema thavA mATe vyAyAma, zrama yA bahibramaNanI anivArya AvazyakatA che. tAkAtane kAma karanArA ane zarIranI garamIne bagADanArA cAha, kerI, bIvra vagere paNa tajavA joga che. keTalAka dharmaghelAe malinatAne poSavAmAM "dhama ? mAnI bese che. teo bIcArA "zuddhi" nA taravathI ajANa che. bAhA zuddhi ane Antara zuddhine arasaparasa keTaluM lAge-vaLage che e samajavAnI jarUra che. zarIra e AtmadevatAnuM mandira che. eTale e meluM rAkhavuM kema pAlave?malinatA ane bImArI www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AreAgya ane brahmacaryAzrama. ne hileAjAna dostI che. zuddhinA abhAve nipajatA dAMtanA rAge paNa tandurastIne bagADe che. dhama evA na hAya ke, dAMtamAM mela saMgrahI rAkhavAnuM ane pachI tene saDavA devAnuM kahe AreAgyanA umedavAre A badhu vicAravAnuM che. 101 paNa brahmacarya vagara ArAgya nathI sacavAtuM e khAsa dhyAnamAM rAkhavAnuM che. ArAgyanuM rakSaNa brahmacarya pALavAmAM che. brahmacarya e jindagInA pAyA che. viSaya-rasamAM AkhuM jagata Dubela paDayuM che. viSayanI sAme thaI brahmacarya pALanAra ja duniyAmAM dhIra-vIra che. mAha--mAyAnA cALA tamAma duniyAne raMjADI rahyA che. tenAthI uMce uThanArAja kharA mahAtmA che. AvA mahAna AtmA banavA mATe mAnava-jIvanaja eka mahattvapUrNa rasthAna che. svanI bhAgabhUmimAM rahenArA devatAo ane indrAnA paNa nazIkhamAM evu` mAhAtmya kayAMthI hAya ! e indro paNa peAtAnI e bAbatanI naitika dru LatA samaje che ane mAnavale kavI evA mahAtmAone namana karIne peAtAnA siMhAsana para bese che. Atmazakti khIlyAnuM spaSTa pramANu viSayatyAgamAM raheluM che. viSayatyAga eTale viSayavAsanAnA tyAga. e tyAga jema jema utka-avasthA para Ave che tema tema AtmazaktinA vikAsa vadhatA jAya che. e tyAganI je kimmata che te bhAganI nathI. maharSi manu spaSTa pharamAve che keH" prApaNAt sarvakAmAnAM parityAgo viziSyate " x x manusmRti, khIjo adhyAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 vIra-dharmane punaruddhAra. atha-saMsAranA tamAma prakAranA bhegenA lAbha karatAM tene tyAga e vadhAre kismatI che. viSaya-vAsanA para jeNe vijaya meLavyuM che tene vijayanAda samagra brahmAMDa para gAjI rahyo che. dareke dareka Indriya para kAbu meLavyA sivAya saMpUrNa brahmacarya sAdhI zakAtuM nathI. paNa A brahmacarya te ekadama uMcI kakSAnuM che. ahIM ApaNe je vAta karavAnI che te vIryaniSedharUpa brahmacarya saMbaMdhI che. vIryanA patanamAM zaktinuM patana che. jindagInA cheDA sudhI paNa evuM patana jenuM thayuM nathI, tenA AtmabaLanI zI vAta karavI! tenA abhyayanuM zuM pUchavuM ! AvA mahAtmAo pUrvakALamAM thayelA che e ApaNe kathAothI jANIe chIe. atyAre paNa kaI hoI zake. brahyAcaryane mahimA apAra che. Aja sudhImAM jeTalAM mahAna kAryo thayAM che ane jeTalA mahAna AtmAo thayA che te badhA brahmacarya vratanA sAdhanathI. brahmacaryane rasAsvAda jeNe barAbara jANe che, e mahAna zaktinI mahattA jeNe barAbara pIchANI che tene game tevA Adarza vivAhamAM joDAvuM paNa mela cuMthavA barAbara bhAse che. vivAha-saMsthA e game tema paNa eka rAtanA durbaLa mananA mANasane rahevAnI bhUmikA che. gRhasthAzrama game tema paNa azakatAzrama gaNAya. e saMsthAmAM game tevI niyamita rIte rahevAmAM Ave, chatAM paNa teo brahmacaryanA mArge vicaranArAo AgaLa ThIMgaNu vAmana jevA dIse che. jagat mAtra viSayanA kAdavamAM lapeTAyuM che, eTale vivAhanI saMsthAmAM dAkhala thanArAo haMmezAM puSkaLa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arogya ane brahmacaryAzrama 103 pramANamAM hoya e bikula svAbhAvika che. chatAM brahyacaryAne Adarza tevA sajajanenI draSTi bahAra na hoya. kamamAM kama, pahelI ummara, je brahyacaryanuM mandira gaNAya che, temAM te mahAna devatAnuM ArAdhana thavuM jarUranuM che. mAnava-jIvananA cAra khaMDe paikI pahelA khaMDamAM brahmacarya deva virAjamAna che. tenuM apamAna yA virAdhana karavuM e potAnA jIvanane adhogatimAM paTakavA rUpa che. brahmacaryAzramane yeAgya rIte sAdhana karIne ja pachI AgaLanA khaMDamAM javAnuM che. e Azramane je bhaMga kare che te IzvarIya AjJAne bhaMga kare che, ane potAnI jindagInI dugati kare che. jema dUdhamAM mAkhaNa raheluM che, tema lehImAM zuka-vIya vidyamAna che. dUdhanuM mathana karIne temAMthI mAkhaNa kADhI levAthI te dUdha nakAmuM banI jAya che, tema zukra nikaLI javAthI rakta nakAmuM banI jAya che. jeTaluM zukra naSTa thAya che teTalA pramANamAM rakta nakAmuM banI jAya che. zuka e raktane yA zarIrane paramatkRSTa aMza che. jeTalA pramANamAM tenI rakSA karAya che teTalA pramANamAM zakti-lAbha vizeSa prApta thAya che. suprasiddha hAkaTara nikasane mata che ke, zuka zarIrane rAjA che. je strI-purUSanAM jIvana pavitra ane saMyata hoya che temanA zarIramAM A padArtha vadhAre puSTa banIne temane vadhAre ne - vadhAre sAhasI, dharmazIla, dIrdhAyu ane AnaMdita banAve che, jyAre mA pahAthane nAza mANasane durbaLa tathA asthira- Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 vIra-dharmane punaruddhAra. citta banAve che. ethI temanI zArIrika ane mAnasika zaktiene hAsa thAya che ane zarIrayanTanI kriyA manda pI jAya che. Akhare enuM pariNAma mRtyumAM Ave che. 5 bhAratavarSamAM vidyAraMbha-saMskAranA samaye bALakone brahmacaryanA mahimAne sadupadeza apAyA karate. AcArya ke gurU ziSyane pratidina brahmacarya pALavAnuM zikhavatA. temane A punIta mArgathI vicalita na thavA lA. pratyeka bALaka ane bAlikA cogya ummara sudhI akhaMDa brahAcaryapUrvaka vidyA saMpAdana karIne pachI gRhasthAzramamAM praveza karatAM. paNa durbhAgyavaza samaye palaTe khAdhe che, ane te e ke je ekanA sAdhanathI badhuM sadhAtuM hatuM, te brahmacaryanA sAdhananuM vidhAna ja Aje luptaprAya thaI gayuM che. samAjanI adhogati thavAmAM mukhya kAraNa brahmacaryane nAza che. Aje viSamaya vAtAvaraNa divase divase bahu vadhatuM jAya che. bALaka ane yuvakanAM caritrAmAM vadhAre saDe pesa jAya che. temane paheraveSa, temanI raheNI ane temanI rItabhAta kAmavAsanAne poSaNa ApanArAM hoya che. mAbApane temanA bALakanA cAritra mATe dhyAna ApavAnI phurasada nathI. raskUla ane kolejonAM vAtAvaraNa paNa kaMI ochAM melAM nathI. vRto duniyAnA kinAre beThA che, jyAre yuvake adhikAMza chelachabIlA banI viSayavilAsa zodhatA phare che. nATaka-sInemA ane hoTalanA zekha temane khuvAra karI rahyA che. gArika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Arogya ane brahacaryAzrama. 105 vAcana temanuM khUna cUsI rahyuM che. jamAnAne bhapake uparathI sArA dekhAya che, paNa aMdarakhAnethI brahmacarya upara bhAre kApa mUkAI rahyA che. enuM ja pariNAma che ke samAja divase divase vadhAre gaLate jaya che. AvI hAlatamAM dharmabhAvanA kyAMthI khIlI zake ! jema eka vyakti brahmacaryane nAza karIne AgaLa vadhI zakatI nathI, balake tenuM patana thAya che, tema samAja ane rASTra paNa brahmacaryanI sAme thaI pitAne satyAnAza vALe che emAM zaka nathI. jIvananI derI, samAjane staMbha ane dharmane AdhAra mukhya brahmacarya che. brahmacaryanuM teja e IzvarIya teja che. enI sAme bhautika teja hamezAM zIkAM paDe che. e mahAna prakAza samAjamAM phelAyA vagara tene kadI uddhAra nathI. atyAranI viSama sthitimAMthI samAjane ugArI le hAya, hAlanA dubaLa samAjamAMthI mahAna prajA utpanna karavI hoya te brahAcaryAzramanI saMsthAo kholavAnI khAsa jarUra che. bhinna bhinna sthaLe moTA pAyA upara tevA Azrame sthapAvAM joIe. e AzramamAM sAta-ATha varSanI ummarathI dAkhala thayelA bALake ochAmAM ochI 10-20 varSanI ummara sudhI je tAlIma meLavaze te keTalI mahattvapUrNa haze ene vAcaka khyAla karI zake che. teTalAM varSo sudhI akhaMDa brahmacaryanI sAdhanA sAthe vidyopArjana karIne pachI bahAra nikaLelA e brahmAcArI vidvAnenuM brahmateja duniyA para keTaluM ajavALuM nAMkhaze! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmane punaruddhAra. temanAM keLavAyalAM zarIra kevAM alamasta haze ! temanuM dehasaundarya kevuM tagamagatuM haze ! ane temanI hAkala dezane kevI gajAvI mUkaze! bahAcaryAzramamAMthI nikaLelA e vIra-caddhA vidvAna yuvake je saMnyAsane mArga grahaNa karaze te hemacandrAcAryanI punarAvRttio nikaLaze, ane jagatanA yugapradhAnanAM kAryo bajAvaze; ane gRhasthAzramamAM praveza karanArA dhuraMdhara dezabhakto, dharmavIra ane mahAna gRhastha nivaDaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-saMsthA. A jIvananA mAga eTale nigrantha-mArga. eTale ? dhu pASaNa ApanAra AcAra-vyavahAra e dravya-cAritra. tarka --paramparAnA taraMgIe ema kahI nAMkhaze ke, dravyacAritra e mukti-sAdhananuM khAsa Avazyaka aMga nathI. muktilAlane mATe te anyathAsidgha kAraNa che. tenA vagara pazu mukti pAmyA che ane pamAya che. anyaliMga-gRhasthali MgAdimAM paNa siddha thavAnuM ASa pravacana A AmatamAM jvalaMta pramANa che. mAtA marUdevI ane rAjA bharatane dravyacAritra kayAM hatu ? " nAzAmbaratve na sitAmbaratve, na tarkavAde na ca tattvavAde | na pakSasevAzrayaNena muktiH, kaSAyamuktiH kila muktireva 99 |! A zlAka paNa e viSayanA pASaka che. vaLI dravya--cAritra hovA chatAM paNa keTalAya mukti nathI pAmyA. nava caiveyaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 vIra-dharmane punaruddhAra. sudhInI vArAjya-rAddhi meLavI zakanAra abhane game teTale dravya-cAritra-vikAsa paNa muktilAbha mATe sarvathA asamartha nivaDe che. samaya-sAra rAga-dveSane zamana karavA para che. je kaI rIte tenuM prazamana thAya te rIta grahaNa karavA tenuM spaSTa pharamAna che. A ja pravacananuM sarvasva che. AthI paNa dravyacAritra asamartha sAbita thAya che. matalaba ke dravyacAritranA sadabhAvamAM mukitalAne avazyambhAva asiddha che ane tenA abhAvamAM tene sadbhAva paNa siddha che. Ama dravyacAritra kSa-lAbhAthe anyathAsiddha kare che. paNa duniyAmAM jene mATe jene upayoga karAya che te badhAM tenAM asAdhAraNa kAraNa kayAM hoya che? mAnyuM ke dravya-cAritra AtmacAritranuM "asAdhAraNa" kAraNa nathI, paNa tenuM te piSaka te che. abhavyamAM bhAvacAritra hatuM kaye dahADe ke dravyacAritra tene poSe ! asAdhAraNa na hoya ane sAdhAraNa kAraNa hoya che tenAthI sAMpaDato lAbha na uThAvavuM? dravyacAritra Atma-lAbha mATe sarvathA asamartha--ananukULa karyuM hate te te bezaka tenI upAdeyatA uDIja gaI hata; paNa te te svayaMbhU dharma che. ane duniyAnA tamAma paigambare, sAdhusaMnyAsIo ane phakIrAe Atma-lAbha mATe tenuM upAdAna judI judI rItie tathA e chevatte aMze paNa Avazyaka TharAvyuM che. tenA dvArA kadI kadI te ujajaDa pradezamAM paNa sadabhAvanA aMkurA kuTI nikaLe che. anAdimA havAsita hadayakSetrane dhama- bIjanA vapana mATe prathama eDavAnI AvazyakatA che, ane te, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-saMsthA. 109 dravyacAritranuM kAma che. Atma-cAritranA ucca zikharane paheAMcI vaLavAnA abhyAsa-kramamAM dravyacAritrane mahattvapUrNa sthAna che, emAM zaka nathI. jyAM AzAmbharatA ke sitAmbaratA nathI, jyAM munili'gADha nathI, tyAM paNa amuka paddhatinu dravyacAritra avazya vidyamAna haiAya che. bharatAdinA kevalajJAnanu khIja temanA pUrvabhavIya dravya-cAritrAbhyAsamAM samAyeluM che, eTale sAkSAt yA parasparayA dravya-cAritra niyamena AtmacAritrapUva hAya che; eTale te anyasiddha na ui, kintu apekSAkRta asAdhAraNa kAraNa che, dhyAnI ane vItarAga paNa amuka aMze dravya-cAritrathI yukta hAya che. paNa dravyacAritranI paribhASA bhinnabhinna che. je sadAcArayama-niyamA che te te Universal religion-vizvavyApI dharma che. paNa bhagavadupAsanAdino je je khAsa kriyAe che e te sarvAMtra bhinna bhinna che. eka dharmanA krikAomAM paNa tenI avibhinnatA rahI nathI. samaya-parivatanasahaSkRta rUcivaicitrya evuM svAbhAvika che ke sAmAnyataH kriyAkAMDamAM bennu paDI javA sahaja che; paNa ethI te Aje gacchanA vADA eTalA judA judA ane ekakhIjAthI nirapekSa badhAI gayA che ke eka bIjAne anAdara ane ghRNAnI STithI jue che. keTalAka pakSAmAM te vizeSa-vera-jhera vyApeluM che. paNa muni-dhanI zItaLatA adbhuta hAvI joIe. candana ane candre karatAMya tenIzItalatA vadhAre varNavI che. vRkSAdi ekendriyanI chAyAmAM jatAM TADhaka vaLe che, teA muninAM caraNAnI chAyAmAM besatAM keTalI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 vIra-dharmane punaruddhAra. zItaLatA maLavI joIe. muninA munidharmanuM savagrima sArAbha eja che ke tenI AsapAsanuM vAtAvaraNa zAntimaya hovuM joIe. tenuM saMyama-teja Atma-baLane bhAsa karAve, tenI zAntamudrA AlhAda Ape ane tenAM vacana mIThe rasa pAya. AvuM muni-jIvana kharI rIte guNasthAnakane vikAzaja che. chatAM Aje divase divase munivarga tarapha Adara kema ghaTate jAya che? A vAtane amAre pote ja vicAra karavo rahyo. amArA azAnta vyavahAre, amArA kalaha-jIvane, amArI upAdhidhamAle samAjanA vAyumaMDaLane bahu kSubdha karI mUkayuM che. pakSApakSI, kheMcAkheMcI ane ISya-zreSanA khaLabhaLATa evA macI rahyA che ke munivarga pratye janatAnI AsthA eAchI thatI cAlI che. eka te amArAmAM alpAkSaronI saMkhyA bahu adhika che ane vidvAna gaNAtAonuM paNa jJAna-teja prAyaH joitA. pramANamAM jhagamagatuM nathI. jethI Ajane zikSita-varga amArAthI AkarSAta nathI. ane bIjuM, amArI saMsthAmAM kusaMpa tathA jhagaDAonAM vAdaLa evAM gherAyelAM che ke, jethI amArA varga tarapha temanI arUci vizeSa vadhatI jAya che, ane ekandara tamAma samAjanI bhakti-lAgaNImAM bahu pheraphAra thaI gayela che. sugadha vagaranA puSpanI keTalI kadara ! aMgata rAgI yA vyakitagata meha dharAvanArA bhale amane gautamAvatAra (!) mAnatA hAya, ethI zuM hA vanyo? muni caryAnI vAstavika sthiti vicAratAM, jyAM TikiTa suddhAM saMgrahavAnuM ThIka na gaNAtuM hoya, tyAM bIjI anekAneka www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-saMsthA. upAdhionI vAta kayAM karavI ! mahAvratadhArIone tarapaNI-pAtarAM, kapaDAM-kAMbaLa, malamalalATana, AghA-vAghA ane pustaka--pAnAMnA peTI-paTArA bharavAnA hAya ? evA paTArA ane kamATAnA svamAlikInA sa Mgraha karavAnA hoya ? AvA parigrahanA pATalA rAkhavAnA hAya ! nintha-jIvananI vikaTatAnA khyAla karatAM amArAmAM paDeluM gAbaDuM amAre nihALavuM eie. zramaNa-jIvanamAM tA svAdendriyane thakavavAnI keziza cAle; tyAM satata sarasa mAlamalIdAnI gaveSaNA na haiAya. e sanyAsI-jIvana, taTastha sadrupadeza ApI AkhA samaya zubha jJAna--kriyAmAM jIvavAnuM che, e kaSAya-zamananI sAdhanA che, tyAM pachI rAga-dveSanA makheDAemAM paDavAnuM kevuM ? 111 '' 8 aSmavRmid saMgame kuN mavijJapha """ jevAM vacana AgaLa karI ame amArA zaithilyanA bacAva nathI karI zakatA. tevAM vacanAnA tAtparyAMtha eja che ke, jinakAlika yuganA zArIrika sahaeNnanathI jeTale darajje sacama-sAdhana khanI zakatuM hatu teTale darajje khanavuM Aje zakaya nathI. AkI AjanA kALamAM banI zake teTalI hade sAdhana na karAya teA e zramaNa-jIvananI cAkhkhI nakhaLAija gaNAya. ApaNe ApaNI sayama-bhAvanAnA upayoga karavAmAM salagna TAie tA padavIonI pAchaLa je dhamapachADA thAya che te zenA ane ! sadguNIne te pAvI zeAdhavA nikaLe che, jyAre nirguNI * kalpasUtra, chaDA kSaNu, 133 muM sUtra. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 vira-dharmane punaruddhAra. padavI pAchaLa deDama kare che. sadaguNIne saMga thatAM padavInuM mahAva vadhe che, jyAre nirguNIne pale paDavAthI te vagevAya che. umedavAra cAhe nirakSara-bhaTTAcArya heya, te paNa tapakriyAnA ye ge te "panyAsa thaI zake che. tevI ja rIte ekAda ziSyane sahakAra maLatAM agya hAlatamAM paNa "AcArya " padavInA zikhara sudhI pahoMcI zakAya che ! eka samaya e hatuM ke, padavInuM keTaluM mAna hatuM ! padavIdhArI kevA pUjAtA ! paNa Aje to padavIone rAphaDo phATatAM ghauM-kAMkarA bheLaseLa thaI gayA che, je ke sAcA vidvAnenuM jJAna-teja samaya para jhaLakyA vinA naja rahe. nIti-sUtra to e che ke - " First deserve and then desire." arthAt pahelAM yogya bane, pachI mane ratha kare. astu vaLI amArAmAM keTaleka sthaLe celA-cApaTa vadhAravA khAtara paNa kAvatarAM kaMI ochAM thatAM nathI. mahAhanuM vAdaLa evuM gherAyeluM che ke, eka samudAyamAM gurU-bhAIonI aMdara aMdara paNa ekanA celAne bIje haDapa karavA jALa pAthare che, ekanI kamANIne bIje "heyAM "karI javA mathe che! nhAnA-moTAnA vandana-vyavahArane aMge paNa manemAlinya bahu vadhyuM che. e bAbatanA vAMdhAe sAdhu-varganI bahu vicchinna dazA karI mUkI che. eka dharmazALAnA makAnamAM pacAsa saMsArIo potAnA utArA karI zakaze, paNa eka makAnamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-saMsthA. cAra sAdhuo ke be samudAye zAntipUrvaka nahi rahI zake. hAya! zramaNa-jIvananI te udAratA kayAM cAlI gaI ! zramaNa-jIvana e vizvabaMdhutvanuM vrata che. teo bIjAnuM bhaluM ja kare. temanAthI bIjAnuM buruM karAvAne saMbhavaja kayAMthI heya !temanA meDhethI kaDavI-kaThora bhASA nikaLeja zI rIte ? sugandhI hadaya-kamalamAMthI suvAsa ja nikaLe. teo bIjAne udavegamAM na nAkhe. " devatA e hAribhadra vacana temanA smaraNamAM hoya. temanI AlhAdaka jIvana-prabhAthI kadAca keI abhAgIyAne AhAra na thAya te sattApa te naja thAya. hepa karanAranI tarapha teo na aphaLAya. nindakanI tarapha paNa teo mahATuM peTa rAkhe. virodhIne javAba Ape te yuktisiddha zailImAM ane miSTa zabdamAM. nIca, glIca bhASAnI merI te, je hRdaya "pAyakhAnuM baneluM hoya temAMthI ja nikaLe. haribhadrAcArya sAdhu-jIvananAM lakSaNemAM eka lakSaNa ja vALAparisthAna: mUke che. mahAvatenI mahattA para dhyAna apAya te amArI mAyAdambha, phUTa-kapaTa, nindAvisthA, IrSyA-dveSa ane mRSAvAdanI pravRttio khare ja amane bhAna karAve ke ame kayAM sudhI nIce utarI gayA chIe. A te aMgata kathA thaI. jAhera paddhati paNa vicAravA 1-2 dharmabindu, pAMcamo adhyAya, 20 muM ane 25 muM sutra, 8 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 vara-dharmane punaruddhAralAyaka che. pahelI vAta dIkSA-praNAlInI vicAravA jevI che. mArA namra mata pramANe jIvanane sAdhAraNa mArga brahnacaryAzrama, gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyAsAzramanI parApUrvathI cAlI AvatI paddhatie jIvanayAtrA pasAra karavI e che. lagabhaga 19 varSanI ummara sudhI brahmacaryAzrama sAdhIne, jJAna-baLa-zaktimAM gyatA saMpAdana karIne pachI vIoMlAsane pariNAma vadhatAM ekadama-vaccenA beu Azrama paDatAM mUkI-cothA Azrama para pahoMcavuM e ghaNI khuzInI ane mahAna gauravanI vAta che. evA mahAtmAo pUrve aneka thayA che ane thaI zake. paNa etihAsika daSTie ane sAmAnya sthiti para vicAraNA karatAM e khAsa dherI raste ke "rAjasaDakana gaNAya. meM mArA "DhaDherA" mAM jaNAvyuM che ke "gRhasthAzrama sAdhIne saMnyasta thavuM e rAja-saDaka che. tIrthakare, gaNudhare, jJAnIo, mahAtmAo badhAya e rAja-saDake cAlelA che. gRhasthAzramamAM AvyA vagara ja saMnyAsI thayelAonI saMvyA, e rAja-saDake cAlelAonI saMkhyA AgaLa eTalI badhI juja che ke samudranI AgaLa jaLa-bindu. gRhasthAzramamAM AvyA vagara ekadama ja saMnyAsa grahaNa karavo e viralaprakRti-siddha heI ema karanArAonI sa khyA saheje juja ja hoya; jyAre gRhasthAzramamAM pasAra thaIne pachI saMnyAsa tarapha vaLavuM e vizvavyApaka ane sahIsalAmata rAjamArga rahyo. eTale thoDA apavAdene bAda karatAM badhAya e rAjamArgeja cAlelA ane cAle e dekhItuM che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-saMsthA. 1 15 Ama saMnyAsa-bhUmI para kUdako mArI pahoMcI janArA vIre jema pUrvakALamAM nikaLatA hatA, tema A kALe keI naja nikaLI zake ema kaMI nathI. paNa Aje te "anuvighA pAzupA" na rahIne moha, parivAravRddhi ane mAmaiSaNAnI vAsanAja maheTe bhAge dIkSA-muMDana karI rahI che. "manughariyA vApuvAma: "te e hoya ke upadeza apAya taTastha ane ene pariNAme mumukSu prArthanA kare tyAre tene lagatI AjubAjunI sthitine vicAra karI, kalaha-kolAhala ke zAsana-uDDAha thavAne prasaMga na ubhe thavAnuM khAsa lakSyamAM rAkhI kevaLa tenA Atma-Dita mATe kArUNika gurU tene pravajyA Ape. A dIkSAnI rIta che. vagara vicAryuM utAvaLa karI muni-dharmanA pavitra siMhAsana para "kAgaDo" besAe te e behu gaNAya ! paNa duHkhanI vAta che ke Aje dIkSA jevI mahattvapUrNa vastu, je Ave tene AMdhaLIyA karI muMDavAnI tAlAvelImAM bahu vagovAI rahI che. A ja kAraNa che ke bhAratavarSamAM sAmAnyataH sAdhu-saMsthA je mAnanIya-pUjanIya gaNatI hatI, te Aje adhikAMza pitAnuM teja gumAvI beThI che. AjanA pratiSThita mahApurUSo paNa chaDe coka vade che ke - Aja kAlanI levAtI dIkSAmAM kAyaratA sivAya kaMi jovAmAM AvatuM nathI. ane tethIja sAdhuo paNa tejasvI 1 " paropakAramudithI Agatuka mumukSune svIkAravA. " haribhada-dharmabindu, caturthI adhyAya, 31 muM sUtra. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 vIra-dharmane punaruddhAra. hevAne badale ghaNu kharA ApaNA jevA dIna ane jJAna-hIna hoya che." guNa-baLanI jema saMkhyA-aLamAM paNa huM mAnanAra chuM. chatAM ema te jarUra kahIza ke-nibaLonI saMkhyA vadhAravA karatAM sabaLa AtmAo paNa saMkhyAmAM pragaTe e vadhAre gya ane lAbhakartA che. paNa te bAla-dIkSAthI nahi. vicAraka joI zake che tema Aje samaya-dharma sApha kahI rahyo che ke Early Diksha is generally more dangerous than early marriage. arthAt "bAladIkSA ghaNe bhAge bAla-lagnathI vadhu bhayAvaha che." paNa zA mATe dIkSA ApavAmAM "hAyanvaya"karI utAvaLa karavI joIe ? haribhadrasUrinA "rUpAyata thavAnama", MAvavRddhiALa" e sUtra pramANe dIkSA ekadama na ApatAM ucita samaya sudhI dIkSArthIne rIkSAnA guNene abhyAsa karAvavAmAM Ave te zuM cheTuM ? pahelethI ghaDAvAmAM mumukSune kaMi geralAbha khare ? dIkSApUrvavatinI abhyAsI avasthA paNa kaMI ochI pavitra nathI. e avasthAmAM dravyataH bhale game te guNasthAna hoya, paNa Akhtara jIvanamAM bhAlAsa vadhatAM uMcuM guNasthAnaka pharasI jAya te kAma nikaLI jAya. *dhabindu, ce adhyAya, 39 muM ane 40 muM sUtra. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-saMsthA. 117 gurUjI to "vA" khAtA rahe ane cele (dIkSA-veSa vagara paNa) kAma kADhI ye ! evI avasthAmAM meta AvI jAya, teya sadgati hAjaraja che. dIkSA-guNenuM yogya parizIlana karyA pachI cagya ummare dIkSA grahaNa karAya te evA kRta- pUrvAbhyAsa mahAbhAga para cAritranI gula kevI dIpI uThaze ! tenuM saMyama-teja kevuM khIlI uThaze! ane janatAne tethI keTalo lAbha pahoMcaze ! Ama yogya ummare jJAna-cAritranI samucita zikSA saMpAdana karyA pachI ane anubhavamAM AvelI meha-rAjAnI vikaTa bANAvalIne pahoMcI vaLavAnI Atma-zaktine saMgraha karyA pachI dIkSA levAmAM kaMI khevA jevuM cheja nahi. mAtra dhIrajanI jarUra che. vilaMba thAya, paNa zaMkita karatAM azaMkita mArga grahaNa kara sAro. lagna-saMsthAne yathAyogya sudhAro thatAM na bAlavidhavAonI saMkhyA vadhavAnI ane na temane mATe dIkSAne prazna uThavAne. matalaba ke nhAnI bALA ke yuvatine dIkSA ApavI e ucita nathI jaNAtuM. AcArya zrIhIravijayasUrijInA samayamAM paNa AvI jAtanuM baMdhAraNa ghaDAyaluM. paNa Aje te bAlikA paNa vaidhavyanA kaSTathI kaMTALI ane celIo mATe tarasI rahelI sAdhvIothI bharamAI jaI * juo ! zA. bAlAbhAI kalabhAIe prakAzela "saMvisAdhuyogya niyamasaMgraha " nA trIjA pAne 33 mI kalama. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 vIra-dharmane punaruddhAra. jhaTa veSa dhAraNa karI le che. Ama zvetAMbara ke sthAnakavAsI samudAyamAM zIghra veSa paherAvI devAnuM bahu vadhI gayuM che. dIkSA na le tyAM sudhI te umedavArane mAna-sammAnathI rakhAya, ghaNu prema-vahAla dekhADAya, ane e rIte prayatna karatAM pakSI" phAsalAmAM AvyuM ke pachI joI , kevA daMDA uDe che ! eka te nArIjAtine tenI ajJAnadazAe jhagaDA-khera karI ja mUkI che ane ethI ja e tyAM sudhI gavAya che ke - cAra maLe eTalA kacchanA vALa eTalA." cAra maLe coTalA kacchanA bhAge roTalA." temAM vaLI dIkSAne hoddo maLe, pachI zuM pUchavuM ! hA, jemanA AtmAo jJAna-saMyamanI zikSAothI vibhUSita che, jeo vairAgyavAsita che ane jeo pApabhIra hAI cAritrasAdhanamAM satata dattacitta rahe che, teo kharekhara vaMdanIya mahAtmanIo che. temane pUrvokta TIkA sAthe kaMi ya na lAge vaLage. tevI zramaNuo te mahilA-samAjane sudhAravAmAM zrama karatAMya vadhAre saphalaprayatna thAya. evI zramaNIonuM cAritra vizva-kalyANa mATe paNa zramaNa-jIvananA jeTale darajaje jarUrI ane upayogI che. ane huM te eTale sudhI kahevAnI rajA laIza ke, bAIonAM je vivekapurassara upadhAna thAya te tevI bhikSuonA Azraya nIce thAya, jyAre sAdhue purUSane te karAve, paNa evI keTalI nikaLaze! mATe bhAga te jhaghaDAkheAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhusaMsthA. che. temanA laDAI-jhaghaDAnAM pradarzane, teNIe jyAM jyAM padhAre che tyAM tyAM barAbara khullAM mUkI de che. bhaNavA-gaNavAne utsAha te temanAmAM che kayAM ? laka-dekhAva sArU jaina-zALAnA zikSaka pAse jarA TeTe karI Avaze. basa, pachI patyuM. sAdhvI-saMsthA" upayogI ane mahAna upayogI hovA chatAM Aje te varga moTe bhAge nirUpagI je thaI paDayo che. mahaTe bhAge temanI dinacaryA sIvavA-sAMdhavAmAM ke kapaDAM dhovAmAM purI thAya che. temane vakhata ghaNe bhAge saMsArI bAIonI jema kathaLImAM ane gAma-gapATA hAMkavAmAM pasAra thAya che. teo paNa khaMtathI abhyAsa karI jJAne pArjana kAM na kare !teo paNa vidyAbhyAsamAM AgaLa vadhI viduSI kAM na bane ! teo paNa saMskRta, prAkRta ane sUtra-siddhAMta tathA dArzanika philasuphImAM pAMDitya saMpAdana karI sarasa dharmopezikA kAM na bane! vyAkhyAne ane dharmopadezadvArA teoe samAja ane zAsanane upayogI nivaDavuM joIe. ane e mATe vidyAvyAsaMganI sakhta jarUra che, e temanA dhyAnamAM utaravuM joIe. paNa sAdhuenA dhyAnamAM hajI e nathI utaratuM, tyAM pachI sAdhvIonI vAtaja kayAM karavI? sAdhueja niraMkuzapaNe dIkSAnI moja-majA mANavAmAMthI uMcA AvatA nathI, temane ja nirakSaronA sahavAsamAMthI nikaLI vidvAnonA satsaMgamAM rahevAne umaMga ke utsAha jAgrata thatAM nathI, teo ja vidvAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 vIra-dharmane punaruddhAra. ane mUrkha sAdhuonI mAna-pUjA sarakhI thatI dekhI vidyAbhyAsane nakAmo samajI beThA che ane teoja vANiyAonuM manoraMjana thAya eTalA puratuM zikhI levAmAM pitAnA jJAna-vaibhavanI itizrI samajatA hoya che ! jyAM sAdhuonI ja prAyaH A sthiti che, tyAM sAdhvIonI vAta kayAM karavI! paNa! Ama te gADuM kyAM sudhI cAlaze! cokhkhI vAta e che ke, sAdhu-saMsthAnI adazAnAM mULIyAM tenA saMgaThana-vicachedanA taLamAM samAyAM che. saMgaThana zaktine vikAsa thayA vagara e samAjanA saDA dUra thavA zakya na heI, vinAzane pathe tenuM vAhana vahetuM rahevAnuM. sAdhusaMsthAnA samuddhAra mATe sAcI dhagaza dharAvanAra mahAnubhAvoe andara-andaranAM vera-jhera dabAvavA evI lAIna gaThavavI joIe ke dhIre dhIre saMgaThanane mArga saraLa thaI jAya. te ja sAdhu-samAjanuM bhaluM thayuM che. nahi te e mahAna saMsthAnuM teja Aje eTaluM badhuM haNAI rahyuM che-haNAtuM jAya che ke, te saMsthAnuM bhayaMkara bhaviSya sAdI akkalane mANasa paNa khulI kalpanAthI joI rahyo che. khera. bIjI vAta ama lokone mATe e dhyAnamAM levA jevI che ke amAre amArI upadeza zailIne ucita mAtrAmAM udAra banAvavAnI jarUra che. lIlavaNI sukavaNI jevI bAbate tarapha samAjane AkarSavAne jeTalo prayatna thAya che, te tene naitika jIvana viSenA upadeza pUrA pADavAmAM nathI thatuM, e TI khAmI che. vaLI vyAkhyAnanuM aucitya paNa samajavAnI www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu sasthA. jarUra che. sAdhAraNa samajavALA zrAtRnaganI mAgaLa 'pannavA' jevAM sUtrA vyAkhyAnamAM vaheMcAya enA zuM atha ! temane temAM zuM rasa paDe ! tethI temane ze| jJAna--lAbha thAya ! hA, peAtAne tA sUtra--svAdhyAya thAya, paNa vyAkhyAna tarIke enI saphaLatA keTalI ! samAjanI paristhiti netAM te temane zrAvaka-gRhastha tarIkenAM kabyAnA pAThA niyamasara zikhavavAnI jarUra che. amArI vyAkhyAna zALA A rIte eka zikSaNa- zALA banavI joie. zretAomAM sArI vicAra-bhAvanA- A si cAya, temanA kavya--mAnuM temane bhAna thAya, hAnikAraka rivAjo dUra thAya ane temanI jJAna- zikSAmAM vRddhi thAya, e cAturmAsika vyAkhyAnAnAM phaLa che. dharmopadezaka munivareAnI dharmopadezakatA A rIte caritA thavAnI jarUra che. jene kharI rIte ' jAhera bhASaNa ' kahevAmAM Ave che, tenI paNa ama muniemAM khAmI che. vANiAenA ke zrAvakonA ToLAmAM vyAkhyAna Apavu e jAhera bhASaNa na kahevAya. jaina zAsananA viziSTa uuAta tA jainetara janatA ane jainetara vidvAnAvALI saNAmAM vyAkhyAnA ApavAthI thaI zake. vidvattAnI kharI seATI tyAM thAya. e mAge jaina dhamanI mahattA phelAya. tevI sabhAmAM jUnI tame peAtAnA dhamanuM pArAcaNa karavAthI kAma na cAle. tyAMtA vizva para prakAza pADhavAJa TAya. asiddhAntane bAdhA na Ave tema vizvamAnya siddhAntAnuM pratipAdana karavAnuM hAya.methI jainayamanuM mAna vadhe. AvI vyAkhyAtRtvazakti vikasAvavA mATe anyAnya bhASAnAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ra1 www.umaragyanbhandar.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 vIra-dharmane punaruddhAra. sArAM sArAM pepare avalokavAnI jarUra che, anya dhamazAstrAnuM samucita jJAna saMgrahavAnI jarUra che ane mahesuM mana rAkhI udAra svabhAva keLavavAnI jarUra che. ucita mAtrAmAM mata-sahiSNutA ane samaya-sUcakatAnA guNe vyAkhyAtAmAM avazya khIlavA joIe che. A bAbatanI ama sAdhuomAM je khAmI che te dUra thavI jarUrI che.ama munie AgaLa navIna zikSite Avato bhaDake che enuM kAraNa paNuM dUra thavuM joIe. temane jyAre temanA praznane mAphUla javAba nathI maLatuM, tyAre temane asatteSa thAya che. paNa evA mAphUla javAba ApanArA badhA kayAMthI hoya! paNa evA na hoya temaNe temane 8 nAstika " Adi vizeSaNathI tarachoDavA paNa na joIe. ema tarachoDavAthI teo ThekANe nahi AvavAnA. * " mopeDa ghanivAjha e haribhadranuM pharamAna che. kAM te jJAnazaktithI temanA buddhi-pradeza para prakAza nAMkhavuM joIe, yA te samatA guthI temanA hadaya para prabhAva pADe joIe. temane saMtoSavAne A be rIte che. jo ke te be rItemAM bahu bheda rahe chepaNa tucchakAravAthI te teo munivarathI vadhAre vegaLA khasatA jAya che. ane yAda rAkhavuM joIe ke, bhAvi samAja te emanAthI banavAnuM che. eTale temanA hRdaya-pradeza viparyasta thatAM temanI elAha para paNa zAyada tevA sarakAre paDavA saMbhava che. ane e sthiti dharma-saMsthAne keTalI bAdhaka nivaDe e vicAravA jevuM che. keTalIka vakhata * dharmaNi , bIjo adhyAya, 8 muM sUtra, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-saMsthA. 123 alpAkSara munionI jema sAkSara munivarA paNa te leAkeAnA vicitra prazneA upara uzkerAI jAya che. AthI te leAkeAne vadhAre nArAja thavAnuM kAraNu utpanna thAya che. vikaTa praznA para paDado nAMkhavAnI khUbIthI paNa vAkepha thavAnI jarUra che. ethI AkaNu na thAya teA saumanasya tA jaLavAya ja, vaimanasya tA naja ubhuM thAya. zvetAmbara, digambara ane sthAnakavAsInA pArasparika jhaghaDAe jaina dharmAMnI saMsthAne bahu hAni paheAMcADI rahyA che. mata-bhedane dveSa-bhAvamAM pariNamAvavA e DahApaNanuM kAma nathI. taTasthabhAve jJAna-gASThI karavI e phAyadAma che.tattvaninISAnA mULamAMthI utpanna thanArI vAda-kathA paNa IcchavAoga che; paNa sAmpradAyika meAhamAM lepAi matAgraha pASavAnA hetue kaMThazeASa karavA ke zuSka vAjALa pAtharavI e sathA amagaLa che. hRdaya jevA saMskArAmAM pASAtu Avyu hAya che temAM pheraphAra thavA saheja nathI. AkramaNa karavAthI kAIne pAtAnA vicAranA karI zakAtA nathI. sabhya zailIe peAtAnA vicAranu samarthana yA tattvacarcA karatAM zAyada bIjAnI upara tenI sArI. asara thAya; paNa ethI ulaTI rIte vatavAmAM kevaLa hAnija che. dareka phirakAvALAnI dhama-kriyAnuM mukhya sAdhya-bindu AtmavikAra-zAntinA lAbha meLavavA e che. A vikAra- zAntirUpI kSuSA-zAnti mATe nAnAvidha pakavAnA mAda che, jemAM eka bhagavanmutti-upAsanA paNa che. rUmyAM eTalAM pakavAne dareke grahaNa karyAM.eka paMgatamAM beThelA bhinna bhinna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dharmanA punaruddhAra. vastu graheNu karavA badala yA amuka vastu grahaNa na karavA badala kajIyA kare ke ? bhagavanmUtti-upAsanArUpI miThAi jee paDatI mUke che temane te miThAinI vAstavika miThAza suhRdabhAvathI jo samajAvavAmAM Ave te bahu phera paDe; paNa te khAtara temanI sAthe vaira-virAdha tA na ja karAya. bhagavanmutti-upAsanAnA uddeza kaSAya -zAnti che. enA ja mATe bhagavanmuttinuM Alambana che. have vicAra karavAnI vAta che ke je mUtti kaSAya--zAnti mATe che, tenIja khAtara kaSAya-vRddhi karavI e kayAM sudhI ucita che! teneja AzrIne kaSAya vadhArIe,te tenI upAsanAne uddeza kayAM rahyo ! sthAnaHvAsIe paNa samajI jAya ke je kaSAya-zAnti yA AtmakalyANane mATe eka vadhu sAdhananA upayAga kare che, teo kaI khATu' kare che ke I e temanI pAtAnI rUcinI vAta che ke, teo ghekharane grahaNa na kare; paNa jemane te rUce che temanI avahelanA tA temanAthI karAyaja kema! kharekhara, jeo pAtapAtAnA rUcatA kriyA-mAthI kaSAya-zAntinA abhyAsa karI rahyA hoya, te kriyA-mAga khAtara khIjA sAthe kaSAya-vananI pravRtti kema Acare ! kriyAmA kaSAya-zAnti mATe che, te kriyAbheda joine kaSAya kema sevAya ? A muddAnI vAta matavAsIo jo samajI jAya te vicArabheda yA mata-bhinnatA rahevA chatAM paNa temanAmAM saumanasya jaLavAI rahe emAM zaka nathI. evIja rIte digambara-mUtti tarapha paNa ghaNA lAvavAnuM kaI kANu nathI. zvetAmbar-digambare eka-bIjAnAM mandirA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 124 www.umaragyanbhandar.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-saMsthA. 125 tarapha Adara batAve to temAM temane kaMI khoTa na jAya.ulaTuM temanAM mane mAlinya dUra thAya ane temanAmAM maMtrIbhAva jAge. ane e rIte temanuM pArasparika saMgaThana thatAM saMgha-baLa keTaluM vadhe ghaNu vakhatathI vikhuTA paDelA e moTA samudAyenA bane jaththA ekatrita thatAM temanAmAM je baLa pragaTe e kevuM asAdhAraNa hAya ! e banne dariyAonAM pUra eka-bIjAmAM bhaLI jatAM huM kharekhara kahuM chuM ke, pRthvI-maMDaLanA tamAma dharmomAM sahuthI uMcuM Asana jaina dharmane prApta thAya. A "zekhasalI " nA jevI vAte huM nathI kahI rahyo. A zakya (Possible) che eTale kahI rahyo chuM. kemake e bane samudAye paramAtmA mahAviranA, ahaMna devanA, nibhya-pravacananA ane syAdvAda- darzananA cUsta pUjArI che. te bannenuM tatvajJAna taddana ekaja che. amuka juja bAbatene bAda karatAM AkhuM pravacana te banenuM ekaja che. te banne vargomAM moTA maheTA samartha tatvajJAnIo ane granthakAra thayA che ane e pracaMDa vidvAna taraphathI e bane samudAyanA sAhitya-bhaMDAra samRddhizALI banelA che. dareka viSayanA bhAre bhAre grantha e ane samudAyamAM majuda che. e bane heTA peDhIdAra zrImAne che. e baMnenAM jambara tarkazAstro eka bIjAne madadagAra thaI paDe tevAM mahattvapUrNa che. e bannenI gaMjAvara tijorIomAM bhAre kismatI jhaverAta bharyA paDayAM che. AvA eka pitA-paramapitAnA samRddhizALI parivAra sagA bhAI che. eTale mane mAlinya dUra thatAM ane udAra daSTi tathA vizALa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 vIra-dharmane punaruddhAra. bhAvanA prakaTa thatAM, e bane bhAIone meLa thavo e A yugamAM azakya jevuM kema gaNAya? TUMkamAM, dareka phirakAo ane mAM e bhAvanA hADAhADa prasarI jAya ke-"bhinna bhinna rItathI kriyA karavA chatAM paNa vItarAga-dharma ArAdhI zakAya che," te jaina zAsananA udyotanuM zuM pUchavuM. bAkI emAM te zakaja nathI ke- lagabhaga pacIza varSa pUrve thayelA bhagavAna mahAvIra devanA anuyAyI ane ahiMsAdharma tathA ucca tattvajJAnanA vistAraka evA zramaNanI saMskRti samaya-dharma pramANe aneka saMkeca-vikAsanA hiMDele hIMcIne hajI sudhI paNa akhaMDapaNe cAlI AvI che. e paramparAmAM vartatA vartamAna jaina sAdhuomAM paNa, samaya-prabhAve sanAtana niyamAnusAra, dareka rASTra, dareka prajA, dareka samAja ane dareke dareka vastumAM pheraphAra thatuM rahe che, tema kSatio AvavA chatAM paNa Aje hindustAnanA sAdhuomAM, nahi, nahi, duniyAbharanAM tamAma sAdhu-maMDaLamAM temanuM Asana ucuM che, emAM zaka nathI. Aje paNa temanA tyAgane, temanI kaSTa-caryAne, temanA vikaTa niyamane jagatanI kaI paNa sAdhu-saMsthA pahoMcI zake tema nathI. kAcI pRthvI, kAcuM pANI, agni ane lIlI vanaspati vagerene sparza paNa na karavAnuM, nhAnAmAM nhAnI bAlikAne paNa na aDakavAnuM, ke jeTaluM paNa artha-sAdhana nahi rAkhavAnuM, keine tyAM besIne nahi jamavAnuM, pIvAnuM jaLa suddhAM bIjAnuM ja mAMgI lAvIne pIvAnuM, mAthAparanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-sasthA. 127 vALa hAthe ukheDI nAkhavAnu ane peAtAnA khapa puratA sAmAna peAtAnA zarIra para lAdIne page musApharI karavAnuM Aje kayA sampradAyanA sAdhuomAM che A vIsamI sadImAM AvI kaSTa--carcA e kaI AchI vAta gaNAya ? zAsana-devane prArthIzuM ke AvI tapazcaryAM vizALa jJAna, vizALa prema ane vizALa bhAvanAthI sutheAbhita thaI zAsana-pracAranA kAryamAM sahAyaka ane. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima udgAro. ( 1 ) sa mAja ane zAsananI unnati mATe tamAma gacchavALAAe kriyAkAMDanA jhagaDAe melI dai ekasoMpI karavAnI sakhta jarUra che. e ! gacchavAsIo ! jarA samajI jAe ke, tamArI andara andaranI laDAimAM paramAtmA mahAvIranA zAsananI keTalI duti thai rahI che. prabhunA zAsana pratye tamane jo avihaDa rAga hAya, te jinendra bhagavAnA zAsananI vijaya-patAkA pharakatI jovAne tamArAM antaHkaraNa utsuka hAya tA kriyAledanA duha mUkI daI khadhAya eka premanI rassImAM addha thaI jAo. pAtapeAtAne rUce te kriyA karA, paNa bIjAonI kriyAone vageAvAnA. kriyAbhedane vadhAre paDatuM mahattva ApI, kheMcatANu karavI ane virAdha vadhAravA e avvala darajjAnI bevakuI sivAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima ugAre. 129 bIjuM kazuM nathI. kerI kriyA mokSe nathI laI janArI, paNa kiyAgata prazamabhAva ja mokSanuM upAdAna che. jarA dhyAna Apo ! eka ja sAdhyane pahoMcI vaLavA mATe zuM eka ja sAdhana heAya che ke eka ja sAdhya judA judA sAdhana dvArA nathI prApta thaI zakatuM ke? kriyA te eka bAhya aMga che, temAM ekarUpatA kadI hoI zake ja nahi. jarA uMDA utarI vicAra karatAM spaSTa mAlUma paDaze ke, kriyAmArga haMmezAM vividhatAvALe ja hoya che. ane e dareka mAge mumukSu je potAnA Antara jIvanane keLavI jANe te AtmakalyANanA zikhara para pahoMcI zake che. keI gache e bhAMjagaDamAM utaravuM na joIe ke kaye kriyAmArga zreSTha che ane kaye nikRSTa che. kriyAo te badhIya sArI che, je emAM potAne AtmA parevAtuM hoya che. anyathA zuSka kriyAthI te keInuM paNa kalyANa thayuM nathI. mokSane IjAre amuka gaccha ke phirakAne ja maLe che e mAnyatA bhUlabharelI che. kriyA jevI bAbata mATe jhagaDA karavA e te mane bahuja mUrkhAIbhareluM lAge che. kriyA-bhinnatAe bhinnatA gaNAvI ja na joie. kyiA-bhinnatAthI bhinnatA AvavI ja na joIe. eka gharanI aMdaranA mANase khAvAnI cIjo bhinna bhinna grahaNa karavA chatAM te badhAmAM ekIbhAva banyo rahe che, tema kriyAnI bhinnabhinna rIte grahaNa karavA chatAM badhA gacchamAM ekalAva banyo rahe joIe. judA judA gAnI je je judI judI kriyA-paddhatio che te paikI eka paNa "kriyA vagara jyAre aneke mokSane pAmyA che to pachI tene mATe ATale Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 vIradharmane punaruddhAra. Agraha kAM? kriyA karatAM samatA hATI che. kriyArahita paNa samatA kalyANakAraka thAya, paNa samatAvihIna kiyA te viphaLa che. bhinna paddhatinI kriyA karatAMya je samatAmAM ramaNa hoya te lAbha che, jyAre svasampradAyanI kriyAnuM saMpUrNa vidhAna paNa kaSAyayukata hoya te viphaLa che. kiyAne mudde mAtra eTale ja che ke temAM paramAtmAnuM smaraNa hoya ane pavitra AcaraNa heya; paramezvaranI stuti hoya ane pitAnAM duSkAnI nahIM cA AcanA heya, ucca vicAro hoya ane pavitra bhAvanA heya. A muddA barAbara hoya te, game te prakAranI-game tevI vidivALI-game tevI janAvALI paNa kriyA zreyaskara che, emAM koIe jarApaNa zaMkA lAvavA jevuM nathI. vAMcanAra! tamArA vicArapradezamAM kadI evI kalpanA utpanna thAya che ke tamAma gacchanA sAdhuonI mATI sabhA ekatra thAya ane madhyasthapaNe rItasara chUTachATa mUkI tamAmane mATe eka "kriyA" akhatyAra karavAno nirNaya kare. Avo nirNaya karavA ekatra thanArI sabhAnuM adhivezana to "mAthurI" ane "valabhI" sabhAnuM smaraNa karAve tyAre ene kA-pradeza keTalI viziSTatA dharAvate lekhAya ! AvI kalpanAne ja jyAM udaya nathI, tyAM eTale sudhI deDa lagAvavAnI vAta karavI nakAmI che. samayaparivartana sahakata rUcibhedanuM vaicicca vicAratAM paNa eTale sudhI mane ratha laI ja asthAne che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima ugAre 131 ( 2 ) Aje anya dharmavALAo pitAnA dharmane phelA karavA bIjAone potAnA dharmanI dIkSA Ape che, bIjAone pitAnA dharmamAM levA bharasaka prayatna kare che, tyAre jenonI cAla ethI ulaTI dekhAya che. je jainonA pUrva garAsIyA, rajapUta, kSatrI vigere bIjI komenI janatAne-durvyasanI janatAne paNa upadeza ApI, baMdha ApI, durbasane choDAvI, zuddha karI pitAnA dharmamAM dAkhala karatA hatA ane e rIte jainasaMkhyAmAM vRddhi karI jenadharmane phelAve karatA hatA, te jenomAM Aje navA jeno banAvavAnI pravRtti te uDI gaI che ane vadhArAmAM, teomAM ajara anAraja pitAnA dharmabaMdhuone apamAnapUrvaka potAnA dharmamAMthI bahAra kADhavAnI ceSTA thAya che! vANiyA yA jeno vidyAvyAsaMgamAM pachAta hAI, temanAmAM dhAmikajJAnavizALatA ane dhArmika utArabhAvanA ochI heya, paNa jeo dhamadhurandhara pade birAjelA che, temAM paNa adhikAMza evA sAMkaDA mananA ane saMkucita vRttivALA che ke jemane,AjanI duniyAne pravAha kaI tarapha vahe che, ane dhAmika udAratA kevI hoya enI khabara nathI. AgevAno ane zrImAne bIcArA saMsArI valopAtamAMthI agara AnaMdavilAsamAMthI potAnuM mAthuM UMcuM karI zakatA nathI, jyAre munivareAmAM bahu moTe bhAga e che ke, jemane dhArmika baMdhAraNanuM puratuM jJAna nathI; sAthe ja teomAM aMdara aMdara ISyadraSanAM ghanaghora vAdaLa evAM www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 vIra-dharmane punaruddhAra. chavAyelAM che ke, jenA pariNAme gRhasthavargamAM saMgaThana thavAne badale vighaTana vadhatuM jAya che. keTalAka munivaronA bhinna bhinna pakSo vacce eTalI badhI duzmanAvaTa phelAyelI che ke hiMdumusalamAna vacce paNa eTalI nahi hoya! svAma-svAme cakamaka jharatAM keTalAka sAdhu veSadhArI ane padadhara' gaNAtAonA gADhAMmAMthI paNa keLI-vAgharIone paNa herata pamADe evI gALe varasavA mAMDe che. samAjanuM A eNuM durbhAgya ! anAya nathati hRti ! zA ! have, bIjI bAju samAjanI dazA juo ke, ekaja dhamane mAnanArA ane eka ja jAtavALAomAM paNa vIzA, dazA, osavALa, poravALa vigere aMtatIya bhede ane teomAM paNa aMtavibhAge eTalA vadhI gayA che ke kyAMka dIkarI-vyavahAra nathI, te kayAMka jamaNu-vyavahAra suddhAM nathI. jyAM AvI vibhinnatAo hoya tyAM dharmane udaya kevI rIte thaI zake ! samAjane vikAsa kaI rIte thAya ! eka vidvAnanA zabdo che ke" United we stand, Divided we fall." ekatAmAM amAruM utthAna che, judAImAM amAruM patana che. eka vicArake potAnA vyAkhyAnamAM kaheluM ke - " antarmAtIya medarUpI dIvAroM ko toDa DAlanA caahie| seTI-beTIvyavahArakA kSetra saMkucita na raha kara adhika vistRta banAyA . nAnA bAlikA" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima ugAre 133 jyAM gharamAMja sAju na hoya tyAM parAyAnuM ThekANuM kyAMthI paDe! jenomAM aMdara aMdaraja saMgaThana, ekIbhAva ke sAcuM sAdharmika-vAtsalya nathI, tyAM parAyAne "jaina' banAvavAnI vAta kayAM karavI? paNa hAre mhArA anubhava pramANe jaNAvavuM joIe ke Aje deza-videzamAM jainetara vicAraka-vargomAM jenatatvajJAna ane jaina mArganI mahattA tarapha lokonuM dhyAna AkarSita thatuM jAya che. bhadra jI jainadharmane upadeza sAMbhaLatAM tenI tarapha AkarSAya che. A lekhakanI AgaLa paNa keTalAke jainadharmanI dIkSA grahaNa karavAnI mAgaNuM karelI. je jaina vidvAne ane samartha gRhastha A dizAmAM prayatna kare te ghaNuM jainadharmanI dIkSA graha karavA nikaLI Ave. guNa-baLanI jema saMkhyAbaLanI paNa AvazyakatA che. paNa navA jene thAya te kevI rIte? jenadharmanI dIkSA grahaNa karatAM temane potAnI kema sAthe sTAcheDA thAya ja, ane je jainoma paNa temane potAnI jAtamAM na saMghare te te temanA burA hAla ja thAya. trizaMkunI jema adhavacamAM ja teo laTakatA rahe! bebI kataro na gharano, na ghATano. " keNa evo hoya ke ghaDiyALanA lalakanI jema Amatema athaDAvAnuM pasaMda kare! AryasamAjIonuM zuddhi-prakaraNa navuM nathI. pahelAM kahevAI gayuM tema jainasaMpradAyamAM jainAcAryo ghaNA junA vakhatathI zuddhi karatA AvyA che. azudhane zuddha kare e mahAtmAone-pApakArI purUSone dharma che. unmAgIne mAga para lAva e mahAnu zubha kama che. vAta eTalI che ke, temAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- 134 vara-dharmane punaruddhAra. balAtkAra ke jera-jIlama na hovAM joIe. zuddha popakArabhAva upara ja zuddhinuM maMDANa levuM joIe. zAMtimaya upadezathI mahAmAnA hadayapara prabhAva pADavAmAM ja zuddhinuM vAstavika bIja samAyuM che. e rIte AkarSita thaelAone temanA hitanI khAtara "zuddhi" karatAM vyAvahArika ke sAMsArika sagavaDe paNa temane purI pADavI ja joIe. tyAreja navA jeno bane ! kerI vAte karavAthI, ke "savi chava karUM zAsanarasI" nA khAlI rAga alApavAthI, ke kevaLa vyAkhyAne jhADavAthI navA jaina nahi thavAnA. samaya samaya para pUrvAcAryoe "zuddhi"na karI hata te Aje janasamAjanI zI dazA heta? dharmasaMsthA udArenA hAthamAM AvatAM tene prasAra thAya che, jyAre sAMkaDA manavALAonA hAthamAM AvatAM tenuM sarkala saMkecAI jAya che. vANiyAo ke jeno jJAtibhedanuM jeTaluM abhimAna le che teTaluM dharmanuM prazasta abhimAna nathI letA. "ame osavALa chIe, ame vIzA chIe" ema magarUrInI sAthe potAne osavALa kevIzA jAhera karaze, jJAti paratve potAnuM gaurava batAvaze, paNa "ame jena chIe" evuM dharmaviSayaka AtmasammAna bahu ochA pramANamAM jovAya che. jema AkhA rASTramAM rASTrIya bhAvanA phelAvAnI jarUra che, tema akhila jaina samAjamAM dareka jenanI asara "jena" bhAvanAnA pracAranI jarUra che. jJAtibheda te temanI draSTimAM tuca7 samajAve joIe. teoe pitAne "jena" tarIkeja jAhera karavAmAM khuzI mAnavI joIe. potAnA nAma sAthe "jaina" viSaSa lagADavAnI rIti digaMbarAmAM kayAMka jovAya che, www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 atima ugAre. paNa vetAMbarAmAM prAyaH nathI jovAtI dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke, jatileparaka vyavahAro eka-bIjAthI vibhaktabhAvanuM ghatana kare che, jyAre dhama-saMgata jana vyavahArathI paraspara avibhakta saMvanI vizALa bhAvanA khIlI uThe che. vastutaH jAti kaI khAsa vastu nathI. bhinna bhinna guNakamane aMge judA judA vADA baMdhAvA enuM nAma ja jAti che. eTale e janatAnI kalpanAnIja vastu che. eja kAraNa che ke, natibaMdhAraNa ke varNavyavasthAmAM vakhate vakhata ghaNA ghaNA pheraphare thatA rahe che. prAcIna samayanI ane hAlanI varNavyavasthAmAM keTaluM badhuM aMtara che e khAsa vicAravA jevuM che. pUrva kALamAM brAhaNa-kSatriya-vezya-zudramAM eka-bIjA vacce anulama-pratima lagna thatAM hatAM. tyAre AjanA samayanI sthiti keTalI badalAI gaI che ! ekaja samAjamAM, amuka vizeSatAone age che kenuM maMDaLa juduM paDe che, te kALakame peTAvibhAga (upajAti) nA rUpamAM pheravAI jAya che. sagavaDanI khAtara, yA abhimAna-kapAyathI prerAI, athavA amuka kAraNu-vizeSane lIdhe jeo potAnAM baMdhAra alaga ghaDe che, temane eka te vADa baMdhAI jAya che. A rIte samAjamAM paDelA peTA* " zu tako , or it of pAsso kammuNA hoha, sarovara kmmunnaa"|| (katarAyana, adhyayana 25 mAmAM) brAhaNa karmathI thAva, kSatriya kamathI thAya, vaizya karmacI jAya ane zuddha kamathI thAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 vIra-dharmane punaruddhAra. vibhAge kaMi paNa mahattva rAkhatA nathI. eTale DAhAne mana te badhA upabhede-aMtajAtio tuccha ane heya che. e bhedaprabhe kharekhara saMghazaktine pholI khAnArA jherIlA koDA che. jene paraspara sAdharmika che, eTale temAM paraspara * sagA bhAI je neha hovuM joIe. sutarAM, peTAvibhAge yA upajAtio rahevIja kema jaIe ? vAstavamAM jene eka avibhakta jAti che. ahananA zAsana-tarU nIce jemane visAme , te badhAnI eka jena jAti hAya. kanyAnI levaDa-devaDanA vyavahAra mATe jJAtibhedanA vADA te nAkhI medAna vizALa banAvavuM joIe. na bhUlavuM joIe ke eka dharmanA anuyAyIomAM jeTalA peTAvibhAgo paDe che, teTalAja temanA judA judA bhAgalA paDI jAya che, teTaloja temanA ekIbhAvamAM dhakake pahoMce che, ane teTalI ja naDatare temanuM saMgaThana thavAmAM ubhI thAya che. nisandaha, saMgaThanazaktinA vikAsa mATe aMtajAtIya bhedanI divAle bhayaMkara aMtarAyarUpa che. samAjabaLanI puSTi mATe te divAlane te pADayeja chuTako che. tyAreja sAmAjika utthAnane mAga saraLa thavA saMbhava che. ane emAMja jAtIya kalyANanuM mULa bIja samAyeluM che. ja " sArA ajANat | jiNasAsaNe pavanA sabve te paMdhavA bhaNiyA" // bIjA-bIjA dezomAM janmelA ane bIjA-bIjA kherAkathI poSAyela zarIravALA, jinAsanamAM dAkhala thayA pachI badhA bhAI samajavA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima ugAre. 17 (3) mahAvIranI aitihAsikatA Aje bhUmaMDaLamAM kyA vidvAnane samajAvavI paDe tema che ! temanA jIvananI zreSatAthI duniyAne ka prAcatatvavettA aparicita che ! temanI tIrthakaratA eTale? vizva-kalyANa mATe prAdurbhata thayelI eka mahAna tejomaya vibhUti. A vibhUti prANImAtranI aMdara maujUda che. saMsAra enI tirahita dazAnuM ja nAma che. enAM tibhAvaka AvaraNene khaseDavAmAMja mahAvIranuM mahAvIratva gavAyuM che. sumerU mahIdharane halAvyethI ApaNe temane bhagavAna nathI kahetA? Indra-candra-nAgendroe temane cAmara DhaLyA ane asaMkhya devatAoe maLI ejanapramANu nALacAvALA hajAro-lAkhe kaLazevaDe temane havarAvyA, ethI ApaNe temane "prabhu" nathI kahetA. juo | zrIsamantabhadrAcArya mahArAja zuM vede che- " rAma-pothAna-zAtivimUtaHT mAyAvizvapi dRzyante nAtastvamami no mahAn " // (AmatA) arthAta-devatAonuM Agamana, AkAza-gamana ane cAmarAdi vibhUtio te mAyAvI-IjanaLIyAomAM paNa vAya che. ethI tuM amAre "prabhu"naze. lokettara camatkArI vAra te atIzvarene ame Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 vIra-dharmane punaruddhAra. paNa varNavAyAM che paNa te vanamAM je tava sudhI vakenI daSTi nathI pahoMcI, te tatvane siddha karavAmAM ja mahAvIranI mahAvIratA jaLahaLI uThe che. te tatva che-rAga-dveSa upara saMpUrNa vijaya. eTalA ja mATe teo "arihaMta" kahevAya che. eTalAja mATe teo "jina" tarIke oLakhAya che. emAM ja temanI sAcI prabhutA che. pAMca lAkha ke pAMca karoDane haMphAvavA karatAM pAMcane haMphAvavAnuM kAma bahu vadhAre duSkara che. e pAMca keNa che? jANe che ? e che pAMca indriye. manane parAjaya thatAM yA mana svAdhIna thatAM sarva Indriyo svAyatta thaI naya che, ane sarva dene khaMkherI zakAya che. AvA niNa sarva vie evuM zrImag uttarAdhyayana sutra spaSTa jAhera kare che ke, AtmA upara-potAnI jAta para kAbU meLavAtAM sarva jItI zakAya che. nisaneha " He alone is courageous, be alone is vigorous and learned, and he is the lord of ascetics, who gets mastery over his sensog by curbing his mind." athAta-eja khare dhIra che, eja khare vIra che, e ja khara vidvAna che ane eja khare munivara che, ke je potAnI manovRttione kAbUmAM rAkhI pitAnI iti upara pitAnI sattA jamAvI che. mahAvIranI vicAra-daSTimAM spaSTa bhAsyuM hatuM ke-AkhA saMsAranI baLatarAnuM udagamasthAna kevaLa rAgadveSaja che. rAga www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anima udagAra. 139 dveSa ja evA luMTArA che ke jeo tamAma burAI ane pApane pitAnI sAthe laIne phare che. kharekhara, e dArUNu pizAnA bhISaNa upadravothI AkhuM jagat rAI-kakaLI rahyuM che. rAgazreSanI e ananta zakti che ke Atma-vibhUti upara chavAyelAM tamAma AvaraNe phakata emanA ja baLa para TakI rahyAM che. dukha ane ajJAnanI asala jaDa rAga-dveSa sivAya bIjI eka ke nathI. A zodhane pariNAme mUrNa rAti paH rANA ' e nyAya mujaba rAga-dveSanI ja hAme yuddha mAMDavAne mahAvIre nizcaya karyo. rAja-pATa ane lega-vilAsane sarvathA tilAMjali ApI tema phakIrI dhAraNa karI. je rAkSasanA bhayaMkara humalAo hAme bhalabhalA cagIonAM paNa hAjAM gagaDI gayAM che, te rAga-dveSanuM nikanAna karavA mahAvIre pUrNa baLathI tapasAdhanA zarU karI. AdhyAtmika abhyAsamAM uttarottara prakaSa meLavatAM bahArathI AvI paDatI anoMlaka-paramparAne paNa te vIra pura je hatA ane samatAthI sahana karI che, temAM ja temanA AdhyAtmika jIvananI pUgI samAcalI che. pracaMDa baLa ane agApazakti dharAvavA chatAM paNa raste cAlatA koI lophara mANasonA hAthanA avAra navAra mAra sahana karI levA emAM e vIra AtmAne keTale uca abhiprAya haze! ATalI hada sudhInA samA uparathI e sapaSTa tarI Ave che ke, e vIra purUSane potAnI sarva zaktimAMnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. vIra-dhamane punaruddhAra. eka tilamAtra paNa aMza svArtha sAdhana sivAya anyatra vAparavo e ISTa hatuM. AtmabaLane pragaTAvavAnI A kevI dhUna ! kSamAnA ajaba akhatarA ! gajaba samAdhi ! rAga-dveSane haNI nAMkhavA pAchaLa e vIre khAvuM mUkI dIdhuM, pIvuM mUkI dIdhuM ane uMghavuM paNa taddana che dIdhuM. emanA samayanA bIjA tapasvI che te A pravAsamAM thAkI gayA, paNa A vIranI te dhIraja jarAya na khUTI. bAra bAra varSa Ama vItI jatAM jyAre e mahAtmAnuM dhAryuM pAra paDayuM, tyAre temane nirAMta vaLI, ane pachI japa vALI beThA. rAga-dveSa viparAtAM AkhuM mehanIya, ane sAthe ja tamAma AvaraNe tathA antarA tatkALa sukAI jaI vikharAI jAya che. Ama vItarAga dazAe pahoMcI mahAvIra prabhu" bane che. A prabhutA pUrNabrA-svarUpiNa che, anantatejomayI che ane akhaMDa saccidAnaMdarUpa che. A badhI jAjavalyamAna vibhUtio e vItarAga-dazAnI vibhUtio che. A sarva dedIpyamAna caitanyaprakAza e vItarAga dazAne prakAza che. vAMcanAra have samajI gayA haze ke mahAvIra ApaNuM zA kAraNe "prabhu" che. leTettara camatkArakArI kArya eka mAtra rAga-dveSane parAjaya kara e che. rAga-dveSanA mahAsAgarane oLaMgI gayela, saMsAramAM sahuthI moTo vIra che. e vIranI AgaLa duniyAnA mahArAmAM hATA vIra paNa pANuM bhare che. evA vIranAM kAraNe ja mAnavakanA cakravartIe, svarganA www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima udagAro. 141 samrATa ane pAtAlavAsI saradAre, AkhA saMsAranA lIDara ane samagra brahmAMDanA nAyake potAne mAthe caDhAve che. A e "vIra" nI vItarAga-dazAnI pUjA che. ApaNe paNa e prabhune vItarAgadazA meLavavA mATe ja pUjIe chIe. e prabhune ApaNuM namana-vandana-pUjana je ahalaukika phaLa mATe heya, athavA sAMsArika lAbha mATe hoya toya bhaktine prabhAva e che ke antarAnA paDadA cIrAI jatAM abhISTa phaLa sAMpaDe. kintu AvI manovRtti kaniSTha gaNAya. ApaNe prabhune vandana karavA jaIe chIe ene khare hetu ApaNA doSanuM prakSAlana karavAnuM che ane prabhunI guNarAzinuM cintana karI temAMthI yathAzakti guNagrahaNa karavA prayAsa karavAne che. prabhu-darzanane uddeza ApaNI jIvanazuddhi karavI yA AtmazAnti meLavavI e che. rAga-dveSanA bhayaMkara bhaDakAothI banyA-kanyA AtmAne AtmazAMti meLavavAnuM sAdhana vItarAga-zaraNa sivAya bIjuM ekake nathI. vItarAga prabhunI zAntamudrAnuM dazana tenA aneka guNenuM ApaNane smaraNa karAve che, tenA pratye bhakti jagADe che, tenA zAsana-pathe cAlavA utsAha pragaTAve che ane antaHkaraNamAM eka mahAna pavitra Anada reDe che. prabhunI zAMta yuvA nihALatAM ApaNane anekAneka urasa bhAvanAo jyurI Ave che ane ApaNA adhapatita jIvana mATe ApaNA hRdayamAM paNa upaje che. ApaNe darzana karavA jaIe chIe dhyAna vItarAganI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 vIra-dharmane punaruddhAra. zAnta AkRtinAM; ApaNe samaraNa karavA jaIe chIe te prabhunA ucca guNenAM; ApaNe levA jaIe chIe te prabhunA caraNe temanI guNa-vibhUtinA thoDA ghaNA aMze; A temanI kazanavidhi che. A vidhimAM temanA prazamAdi, kSamAdi, verAgyAdi, dharyAdi ane jJAnAdi guNenAM cintana-smaraNa-stavana samAyAM che. temanA A guNanAM gAna-tAna ane bhajanenA nAda antarnAda pragaTAvI manemaLane kSINa kare che. prabhunI A upAsanA Atma-prasAdarUpa prasAdI meLavavAne dherI mArga che. sAce jaM, ApaNe bhagavAnanA mAthAne mugaTa jevA nathI jatA, ApaNe temanI "lAkheNa" AMgInAM darzana karavA nathI jatA; ApaNe temanAM ghareNAM ke dAgInA nihALavA nathI jatA. nisaMdeha, e ApaNA darzanane viSaya che ja nahi. bhagavAnane mAthe mugaTa hoya, cAhe na hoya, AMgI ke alaMkAranI sajAvaTa hoya, ke na hoya, enI sAthe upAsanAne kai matalaba nathI, e upAsanAnA viSaya nathI. upAsakanI upAsanAnuM sthAna ekamAtra paramadhyAnastha guNataraMgita zAMta AkRti che. eja mAtra ApaNI ciMtAne viSaya che; eja mAtra ApaNuM smaraNIya tatva che, eja mAtra ApaNuM dhyeya-AlaMbana che. gAna-bhajana enI AtmavibhUtinAM karavAnAM che. vastutaH ghareNAM ke dAgInA vItarAga-mudrA para na ghaTe. astu. vIranI jIvana-caryA jevI sAmyapUrNa hatI, tethI tenI zAsanapaddhati paNa sAmyapUrNa che. "syAdvAda' nItine AvirbhAva e tenA sAmyavAdanuM pariNAma che. tenI sAmya-daSTija ja e www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima ugAre. 143 nIti'nuM udagamasthAna che. akhila jagata pratye jenI sAmyavRtti hoya ane jenA hadayapradezanA pratyeka paramANamAM vizvakalyANanI bhAvanAe ThAMsI ThAMsIne bharelI heya, e vIrapurUSanI tarava-prarUpaNA ekadezIya ke saMkucita hoya kharI? evA mahAna AtmAnI tatvavivecanAmAM samagra jagatanAM satya bharelAM heya. evA mahAna AtmAnuM pravacana vizvagAmI, vivepagI ane vizvakalyANa-sAdhaka heya. AvA pravacanamAM syAdvAdaSTinuM ekAdhipatya na hoya ema kema bane ! A daSTi" vagaranA nyAya-siddhAnta badhA adhUrA che. zAstrIya ke vyAvahArika, laukika ke pAralaukika dareka jAtanA keyaDA ukelavAmAM A "nIti'ne jabaradasta hAtha che A "nIti" ke "daSTi" barAbara samajavAmAM Ave te huM chAtI ThekI kahI zakuM chuM ke, jaina samAjanA phirakAonA jhaghaDA turaMta zAnta thaI jAya. mUrti-pUjAnI bAbatamAM jainaphirakAomAM je kalahakalAhala pracalita che, te kharekhara A "nIti' (syAdvAdadaSTi) ne nahi samajyAnuM ja pariNAma che. A nIti khulaMkhullA jAhera kare che ke-mUrtipUjana upayogI paNa che ane anupAgI paNa che. mAnasazAstranI paddhatie paNa samajI zakAya tema che, ke abhyAsakane prAthamika bhUmikAmAM mUrtipUjana lAbhakAraka che. ApaNuM manedazA keTalI caMcaLa ane vicitra che e ApaNe sahu jANIe chIe. A avasthAmAM ramaNanuM ramaNIya citra jema asara kare che, tema vaMtarAganI zAnta mudrA paNa asara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 vara-dhamane punaruddhAra. kareja, e nyAyasiddha ane anubhavasiddha bInA che. bhAvuka manuSya pitAnA hRdayamAM judI judI jAtanI asara utpanna karavA khAtara tevI tevI jAtanI tabIre pitAnI beThakamAM nathI goThavI rAkhatA ke? zRMgAra rasamAM sajAyelI ramaNI ane vIrarasamAM taraboLa thayela ddhAnAM citro jema gAra ane vIrarasanI asara utpanna kare che, tema tyAga, tapasyA, satya. ahiMsA ane sevA-dharmathI jAjavalyamAna AmAnuM tAdaza citra paNa ApaNuM hRdaya para kema asara na kare ! AvA rogI purUSanuM citra prabhAvetpAdaka thAya che te prazamarasanimagna, cogIzvara, vItarAgaprabhunI dhyAnamudrA kAM AlhAdaka na thAya? ApaNe haju evA bALaka chIe ke rAMDhavuM pakaDayA vagara nIsaraNI para nathI caDhI zakatA, eTale mUrtinuM avalaMbana levuM e ApaNA jevAo mATe rAMDhavuM pakaDavA barAbara che. kamamAM kama, vItarAga devanI zAnta AkRtinI sanmukha upasthita thaI te prabhunI AtmavibhUtinAM smaraNa-bhajana karavAM emAM to kaI paNa phirakAne vicAraka sajajana Apatti na batAvI zake. kemake e bhAvapUjA hoI emAM Apatti karavAnuM kAraNa che ja nahI. A thaI mUrti-pUjananI upayogitA. have guNasthAnanA abhyAsakramamAM jyAre chaThTha guNasthAna oLaMgI. jaIe, athavA gAbhyAsanI uMcI kakSA upara caDhI jaIe, tyAre mUrti-pUjananI jarUra rahetI nathI. je bALaka rAMDhavuM pakI nIsaraNI caDhatuM hatuM, tenI bALadazA vItI javA pachI tene nIsaraNa caDhatAM rAMDhavuM pakaDavuM paDatuM nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anima ugAre. 15 Ama upayogitAvAdanI dizA samajavAmAM Ave ane kaI paNa siddhAntanuM daSTi-keNu mAnasazAstranI paddhatithI vicAravAmAM Ave te sAMpradAyika kalaha ghaNe bhAge raphA-dakA thaI jAya. mUrtiniSedhaka ane mUrtipUjaka e badhAonA dhArmika jIvananuM lakSyabindu ekaja che, ane te jIvanazuddhi athavA kaSAyazAnti che. ene mATe bhAvike bhinnabhinna sAdhanene avalaMbe che. temAM mUrtipUjana paNa eka AlaMbana ja che. enuM avalaMbana lenArA zuM geravyAjabI kare che, e kaI batAvI Apaze ke? A ja pramANe kaSAyazAnti mATe mUrtipUjana karanAra, bIjA zabdamAM mUrtipUjana dvArA kaSAyazamanane abhyAsa karanAra, ne pArakI paMcAtamAM pI mUrtipUja nahi karavAnA kAraNe bIjA sAthe virodha jagave te te mUrtipUjAthI meLavavAnuM gumAvI bese. mahAvIranuM zAsana mukhyatyA vItarAga-dhamane prAdhe che. mahAvIra bhagavAnanA pravacanamAM jyAM jeze tyAM badhe kSamA ane samatAnA vaheLA vahI rahyA che. khuda mahAvIre potAnI sAdhakadazAmAM paNa apUrva samatA ane abhuta kSamA dhAraNa karI hatI, ane karaDavA tathA pUjavA mATe page lAganAra mahAviSadhara sapa ane batrIsa lAkha vimAnenA samrATuM saudharmendra para eka sarakhI mane vRtti rAkhI hatI, temaja eka rAtrimAM atizaya dArUNa vIza upasargo karanAra "saMgamadeva"upara paNa temanuM hadaya evuM dayAddha banI gayuM hatuM ke temanI AMkhamAM AMsa bAvI gayAM hatAM. AvA kSamAvIra, vardhamAnanA vacanamAM kyAMya paNa kaTutAne saMbhava hoI zake kharA!kaI vizvamAM 10 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 vIra-dharmane punaruddhAra. upara teNe kaTAkSa karyo nathI, keIne paNa tarachoDa nathI ane keIne kaDavuM veNa kahyuM nathI. evA samatAdhArI, vItarAga devanA upAsake Aje mUrtipUjAdi bAbatene aMge andara andara lava mare e keTaluM zecanIya che ! mAre khullaMkhullA kahI nAMkhavuM joIe ke AvA jhagaDAo karIne mahAvIranA upAsako mahAvIranA dharmane vagove che ane mahAvIranA zAsanane hINapa lagADe che. vAtamAM bhalIvAra nahi, ane phijUla jhagaDA ubhA karI zAsananI durgati karavI e avvala darjAnI mUrkhatA nahi te bIjuM zuM kahevAya? zvetAmbara-digambare A vAtane samajI jAya ke, vItarAga deva ne nagna hoya che, na anagna hoya che, kintu teo nagnanagna hoya che. nagna eTalA mATe nathI ke temanuM nagnatva dekhAtuM nathI; anana eTalA mATe nathI ke teo vastRta nagna hoya che. A vAta samajAI jAya te digambarone tAmbaramati ane zvetAmbarene digambara-mUrti avanta na kare. eTale pachI, tIrthone aMge e bane vargomAM je jhagaDA-ragaDA phelAyelA che te satvara nAbuda thaI jaI paraspara sahAnubhUtinA bhAva jAgrata thaze. e bane kemamAM vera-jhera dUra thaI paraspara bhrAtRbhAvane sAco bhAva pragaTa thAya to saMdha-baLa keTaluM vadhe ! ane mahAvIranA zAsananI keTalI unnati thAya! te bane vargomAMnA tAhA sajajane samajI zake tema che ke , vetAmbara-digambarone virAdha-bhAva prasaravAmAM durAgraha ane ajJAna sivAya bIjuM kaMI kAraNa nathI. teo bane ardhana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima ugAre. 147. devanA upAsake che. te banenuM tatvajJAna ekaja che. te banne parivAramAM maheTA mahArA granthakAra ane tattvajJAnIo thayA che. te bannenuM sAhitya samRddhi-zAlI che. te bannenA dhArmika ane tArkika grathA heTA pramANamAM jabaradasta ane kismatI che. sutarAM, te bannene manemaLa kSINa thaI jaI paraspara meLa thavAnI parama AvazyakatA che. je dahADe, ghaNA lAMbA kALathI vikhUTA paDelA e banne sagA bhAIo ekabIjAne hRdayanA umaLakA sAthe bheTaze ane ajJAnamUlaka jhagaDA-ragaDA vadhAryA badala AMsuo reke pApanAM prAyazcitta karaze te dahADe jainazAsanane suvarNa-yuga zarU thaze. mata-bhede te digambara-vetAmbaranI vacce che, tema zvetAmbaramAM andara andara nathI ke digambaramAM paNa andara andara nathI ke? paNa e matabheda upara sahiSNutA rAkhavIja rahI. matabhedane virodhanuM rUpa apAyate eka gharamAM be bhAIo paNa bhegA na rahI zake. " mAthAM eTalA mata hoI AkhA jagamAM uthala-pAthala macI jAya. kevalikavalAhArAdi jevA praznane tANa-kheMcIne mahatva ApavAnuM kaI kAraNa?AhAra kare che kevalIne, e AhAra kare, cAhe na kare, emAM ApaNe pakSa-meMhane vaza thaI sirapacI karavAnI kaMI jarUra? alabata, muktine prazna mahattvapUrNa kharo. dIrghadraSTithI vicAra karatAM jaNAze ke, strIzakonA svamAnanA haka chInavI laI temane halakI pAyarIe dhakelI denAra hinduo slAme mahAvIre avAja uThAvye hatuM ke, AtmakalyANanA kSetramAM manuSyamAtrano samAna adhikAra che. jeTaluM AtmakalyANa brANu ke vAva karI zake che, teTaluM ja www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 vIra-dharmane punaruddhAra. camAra ke cAMDALa paNa karI zake che. manuSyamAtrane mATe muktinuM dvAra khulluM che. jema purU jJAna-darzanacAritranI parAkASThAe pahoMcI zake che, ane pUrva-jJAna, zreNi tathA zukaladhyAnanA atima zikhare jaI caDhe che, tema strIo paNa te kASThAe ane te zikhara sudhI pahoMcI zake che. sarva karmajALathI mukta thaI kevalya dazAe pahoMcavuM e eka purUSa jAtineja mATe rajISTara' nathI thayuM, strI-jAti paNa te dazAe pahoMcI zake che. mahAvIrane A avAja keTaluM mahattvapUrNa che e jarA zAMta citte vicAravAnI ja che. A avAje tatkAlIna hindu samAjamAM heTa khaLabhaLATa macAvI mUkayo hato. A avAje tatkAlIna gurUDama-vAdanA-pAkhaMDane hacamacAvI nAMkhyuM hatuM. mahAvIranI A sAmya-ghoSaNAe vaiSamyavAdanI viSama jaMjIre teDI daI manuSyamAtrane potAnA mAnaSika hakakenuM bhAna karAvyuM che. mahAvIrane kamapega tatkAlIna prajAmAM chavAyelAM andhazraddhA, kriyAjaDatA, jAtyabhimAna, viSamabhAva ane dharma-pAkhaMDanAM duHkhamaya vAdaLAne vikherI nAMkhavAmAM vijayavaMta nivaDayo che. A abhyAdhundhIne uDAvI devAmAM mahAvIranA zAsananI viziSTatA che. mahAvIranA zAsananI A adabhuta udAratA che. A udAratA mahAvIrapravacanane sarvottama zRMgAra che. vIra-zAsanane sarvAtizAyI mahimA A vizALa bhAvanAne AbhArI che. mahAvIra jevA udhAra AtmAnuM zAsana paNa udAra ja hoya emAM kahevuM ja zuM? kharekhara mahAvIranA sAmyavAde jagatanA dhArmika www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima uThyArA. 149 itihAsamAM eka anerU tattva umeyuM che. je samadarzI, vADAkhandInAM pAkhaDA tADavA mATe janmyA hAya tenA hAthe navA vADA badhAya ja kema ? je AtmadarzI AtmatattvanA prakAza karavA pragaTa thayA hAya tenI dRSTimAM uMca-nIcanA bheda hAya zAnA ? je guNapujaka guNapUjAnA pATha bhaNAvavA avataryAM hAya tenI mAkSadIkSAmAM zudro ke strIone mahiSkAra hAya ja kema ? mahAvIranI A viziSTa udAratAne aMge tenuM zAsana sahuthI eka nirALI rIte jhagamage che. vIrazAsananI A prabhutA koi samaje ! vastusthiti Ama chatAM paNa nArI-nirvANune a Mge kheMcAtANu karI kalaha-kolAhala tA naja karIe. atyAre jyAre purUSane paNa meAkSa nathI, teA pachI nArI-meAkSa viSe takarAra calAvavI kinnula gaNAya. dareka strIe ke purUSe meAkSalAla mATe bharasaka prayatna karavA ane mAkSa-dvAra lagI paheAMcI javu. pachI jyAre meAkSanuM bhAraNu' ughaDe ke tarata badhAye jhaDapa daI andara ghUsI javuM. te vakhate jo kadAca strIone andara pesavA devAmAM na Ave te pachI strIoe ' purUSa ' anavA kaiAziza karI meAkSa meLavavA ! ' AvA matabhedone kalahanu rUpa ApavAnuM mUkI daI mahAvIranA tamAma anuyAyIoe peAtAnuM saMyukta baLa vadhAravAnI jarUra che. paramAtmAnA pavitra zAsanamAM aneka kAMTA pAI ApaNe ghaNuM laDayA, ghaNuM jhagaDayA, ane ene pariNAme Aje Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIra-dhamanA punaruddhAra. zAsananI naukA kharAbe caDhI gai che. vIranA bhakatAnI A vIrabhakti ! mahAvIranA upAsakeAnI A zAsana-sevA ! kharekhara ajJAnanAM paDaLa ApaNune udhe raste dorI rahyAM che ane divase divase ApaNe ApaNIchinna-bhinna dazA vadhAratA jaIe chIe. samAja sI rahyo che ane zAsana nisteja thatuM cAlyu che. A zAcanIya dazA para vIra-bhA jarA dhyAna Apaze ke ? phirakAenA jhagaDA,gacchAnA jhagaDA, nAta-jAtanA jhagaDA, dhamasthAnAnA jhagaDA, tIrthAnA jhagaDA, sAdhuonA jhagaDA, sAdhvIonA jhagaDA, zrAvakAnA jhagaDA, saMghanA jhaghaDA ema jainazAsananA gaganAMgaNamAM savatra kalaha-ka kAsanAM, kusa MpanAM, vera-jheranAM, irSyA-dveSa ane adekhAInAM ghanagheAra vAdaLa chavAi rahyAM che. paise-Take samAja ghasAtA jAya che. :garIbAinA trAsa nainAne khuvAra karatA jAya che. maLamAM, buddhimAM ane lAgavagamAM jaino pachAta paDI gayA che. vidyA ane maLanA pracAra karavA tarapha jaina saradArAnAM AMkhamIcAmaNAM che. pariNAma e Ave che ke varSoM-dahADe jaina kAmamAMthI sAta-ATha hajAranA ghANa vaLatA jAya che. jyAre navA jainanA umerA tA. AkAzamAM ! je samAja nAtajAtanA aneka TukaDAomAM kheMcAI gayA hoya, khaLa tathA kauvata gumAvI nabaLAInA bhAga thaI paDayA hoya ane kusa'panI zaDabhaDatI AgamAM khadakhadI rahyo hoya te samAjanuM' bhaviSya kevu' kalpavu ? urphe ! najara ughADIne jovAnI paNa kayAM navarAza che ke samAjanAM gADAM kayAM huM kAI rahyAM che ! A ! zAsanadeva! vinAzanA paMthe jatAM samAjane bacAva ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com 150 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima ugAre. 151 (4) AMkha khAlI jarA juo! duniyA kayAM doDa lagAvI rahI che. kAna daI jarA sAMbhaLe! yuga-dharmane duMdubhi-nAda zuM kahI rahyo che! je je saDAothI samAja-kalevara saDatuM jAya che tenI tapAsa kare ! tevA saDAone ukheDI pheMkI devA kamara kase ! dhyAnamAM rAkhaje ke A "ghaDa-daDa" nA jamAnAmAM tame leke je dubaLA sAbita thayA, to samaya AvatAM baLavAna asure tamane AkhA ne AkhA haDapa karI jaze. te vakhate tamArAM maMdiranuM zuM pUchavuM! AjanI samaya-veSaNa "baLIyAnA be bhAganI AgAhI ApI rahI che. tamAre jIvavuM hoya-kIDAnI jema nahi, paNa marahanI jema-te tamArA samAjamAM cAtAo ane bADhAonI palaTana ubhI karavA prayatna uThAve! tamArI kema " muDadAla" che, tame "mAyakAMgalA" che evAM tamAre mAthe cATelAM kALAM DholAM baMsI nAMkhavA bahAra Ave ! vidyAne phelAve karI tamArA pavitra dharmane vagevanArAonAM heThAM baMdha karI do! tamArA bahAdUra vIrAnA vara-nAthI AkhA deza gAjI uTho joIe. tamArI balavAna 5TananAM mA-baLa ane zasa-kauzalathI tamArA para lAgeluM DarapokapaNAnuM paheluM jovAI javuM joIe. sAce ja, korA " vANIyA" ke "baniyA" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 vIra-dharmane punaruddhAra. rahevAne A vakhata nathI. mahAvIra devanI paraMparAmAM AvelA tame potAne "vIra-saMtAna' jAhera karo! ane tamArI olAdane "kSatrizA strAvALA: " nA vIra-pATha bhaNAve ! khUba samajI rAkho ke A rAjanItika ane majahabI kaTekaTInA dArUNa samayamAM buddhi ane zakti, vidyA ane vIratA khIlavyA vagara hagija nahi cAle. je samAjamAM samayajJAna, kartavyazikSA ane zauryanI tAlIma nahIM ApavAmAM Ave te samAjane sahuthI nIce taLIye besavAne vakhata Avaze. andara adaranAM tamArAM vera-jherathI, ghara-gharanA tamArA jhagaDA-ragaDAthI, tamArAmAM sAro sAdhamika-vAtsalyabhAva chAM paDI javAthI, tamArAmAM saMgaThana-zakti na hovAthI ane tamArI nAtajAtanA hAnikAraka rIta-rivAjethI tamAre samAja ke khuvAra thatuM jAya che, tamArI vastI-saMkhyAne keTalo vinAza thaI rahyo che, enI tamane kaMI khabara che ke? tamArUM taravajJAna uMcuM che, tamArA siddhAMte mahatvazAlI che ane tamArI sAhitya-samRddhi zreSTha che, dezanA vepAra-dhaMdhAemAM paNa tamAruM sthAna uMcuM che, Ama dareka rIte tame sAdhanasampanna che, chatAM paNa tamArA samAjanI kevI apegati thaI rahI che, e tamArI samajamAM kaMI Ave che ke? samAjanI vadhatI jatI durdazA mATe tamArA dilamAM kharekhara je darda utpanna thatuM hoya te koInA paNa pakSaghAtarUpa pakSapAtamAM na Ave ! ane himmatapUrvaka vinAzakAraka paddhatithI alaga thaI jAo! zreSa-dAvAnaLanI lhAya samAjamAM je Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ antima udgAre, 153 phelAyelI che tenA jhapATAmAM na AvatAM, tenAthI na DaratAM ane tene vadhAravAnI ceSTA paNa na karatAM, mahAvIrane nAme, jainazAsanane nAme, samAjanA kalyANa upara daSTibindu rAkhI, tenA hitanI khAtara zaktibhara prayatna karatA AgaLa vadhe ! zAtavRttithI vicAra karavAnI jarUra che ke, heTAM moTAM derAsaro, heTA maheTA mugaTo, tathA saMgha, ujamaNuM vagerenI pAchaLa jeTalo kharca karAya che, eTale samAjasudhArAnI dizA tarapha karAya che kha? mitro ! tamane nathI lAgatuM ke duniyAnI bIjI keme pitAnA samAjane AgaLa dhapAvavA mahAna prayane sevI rahI che, tyAre jeno e dizA tarapha bahu ochuM dhyAna Ape che? A bedarakArI samAjanI paDatI dazAnuM kAraNa nathI zuM? derAsara, saMgha, ujamaNu vagere tarapha je dhanane vaheLo vahe che te samAjapuSTinAM kAryo tarapha vaLe temAM kaMI harakata kharI? ane ema karavuM e samAjakSetranA vikAsa mATe bahu jarUranuM che e vAta tamAre gaLe utare che vArU! samAja kevI rUNa dazAmAM che ene khyAla tamane Ave che ke samAjanI rUSNa dazA vadhatI cAlI, te daherAM vagerene lAbha te laI zakavAne ke? samAjanI ruNa dazA vadhatAM 'derAsara vagere saMsthAonI zI dazA thAya enI tamane kaMI gama paDe che? mArA namra mata pramANe Aje samAja unnati para hAya evuM ekake cinha dekhAtuM nathI. balake vinAzanA paMthe tenI vegabharI gati thaI rahI hoya ema levAmAM Ave che. tenI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 vIra-dharmane punaruddhAra. bImArI pArakhavAnI jarUra che. lagnAdika prasaMge tathA deharA, saMgha, ujamaNAM vagerenI pAchaLa thatA aDhaLaka kharcIne ochA karI te dhana-rAzi samAjanI roga-cikitsAmAM lagAvavAnI AvazyakatA che. e dravyarAzinI bacata eTalI badhI mATI che ke e dvArA eka ke be varSamAM ja moTI "jena yunivarsiTI" ubhI karI zakAya. e dhana-rAzine samAja-sudhAra tarapha pheravatAM sArAM sArAM gurUkule, vidyApITha, keleje, brAcaryAzrama, kanyAvidyAlaye, hospITale, ughogazALAo vagere saMsthAo khAlI zakAya. e vasudhArAthI garIba madhuone garIbAInA paMjAmAMthI choDAvI zakAya. A rIte samAjamAM uttama vidvAne tathA jabaradasta balavAnanAM maMDaLa utpanna karI zakAya; A rIte vidvAna dvArA jaina sAhityane udAra, vikAsa ane prasAra karI deza-videzanA moTA moTA skelanAM mAthAM dhuNAvI zakAya; A rIte AryasamAjIo tathA isAIonI jema, bhinna bhinna lekabhASAomAM janadharmanAM tattva ane upadezanAM hAnAMmoTAM pustake duniyAmAM phelAvI ahahmavarasanane pracAra karI zakAya, A rIte upadezake ane vyAkhyAtAo dvArA jainazAsanane comera mahimA phelAvavAnI sAthe navA jaino paNa saMkhyAbaMdha vadhArI zakAya, A rIte balavAnedvArA tamArAM tIrtha, dharma ke samAja para hama laI AvanArAone paNa sIdhA karI zakAya. ane huMkAM, A rIte bhAvI samAjane e utpanna karI zakAya, ke jemAMthI moTA zaktizALI yugapradhAne utpanna thaI, AkhA maMDaLa upara "jinazAsana" ne vijayavAvaTA pharakAvavA samartha thAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atima ugAre. 155 pasalA. have antamAM saMpUrNa lekhane sArAMza, nIcanAM pomAM raju karatAM A mArA laghu nibandhane samApta karIza ke - isa phUTa ne hI hama samI ko zaktihIna banA diyA, isa phUTa ne hI mAtiyoM ko china-mina banA diyA / isa phUTa ne hI dharma ko bhI glAnipUrNa banA diyA, isa phUTa ne hI deza ko mI naSTa-bhraSTa banA diyA / isa phUTa kA sira phoDa kara bhava aikya karanA cAhie, saba gacchavAloM ko paraspara mela rakhanA cAhie / vidyA tathA bala kA pracAraNa-kArya karanA cAhie, isa mArga se mina-dharma kA uddhAra karanA cAhie / OM zAntiH 11! - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com