Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAlanaLakAMThA prayoga pAyAnI pratibhAonI vAtsalyadhANa prabhupremI jJAnacaMdrajI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAla naLakAMTho prayoga pAyAnI pratibhAonI vAtsalyadhArA prabhupremI svAmIzrI jJAnacaMdrajI lekhaka dulerAya mATaliyA mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, amadAvAda-4
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka aMbubhAI zAha maMtrI, mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, amadAvAda-4 prathama AvRttiH jUna 1982 prata H 1000 kiMmata dasa rUpiyA mudraka : pravINacaMdra naTavaralAla gAmI praNava prinTarsa 11-a, vijaya kolonI, usmAnapurA amadAvAda-380013
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ arpaNa svAmI jJAnacaMdajInA AdhyAtmika mAgadazaka ane amane saune jIvanamAM vatsalarasanI preraNA pAnAra adhyAtmayogI munizrI saMtabAlajInAM pavitra karakamaLe A pustaka arpaNa karIe chIe saMtone sevake prerI dharmAnubaMdha vegamAM kAMta prayoga-traNetA saMtabAla kare dharuM.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakanuM nivedana 37 varSa pahelAMnI, sane 1946nI vAta che. naLakAMThAnA jhAMpa (tA. sANaMda) gAmamAM munizrI saMtabAlajInA. sAMnidhyamAM-vizvavatsala ciMtaka varga -cAlato hato. dharmadaSTie samAjaracanA' e viSayane kendramAM rAkhIne munizrInAM 17 vyAkhyAne uparAMta bahArathI jANItA samAjasevakonAM vyAkhyAne paNa gAvAyAM hatAM. eka divasa amadAvAdanA jANItA samAjasudhAraka Do. hariprasAda 9. desAI A vargamAM vyAkhyAna ApavA AvyA hatA. temaNe A vana-1mANasa ghaDavAnuM kArakhAnA-nI upamA ApI hatI. mANasa to IzvaranuM sarjana che, vaLI ApaNe mANasa te chIe ja te pachI Do. hariprasAda desAI AvI upamA dvArA - kArakhAnuM -ane "mANasa ghaDavo" ema kahIne zuM kahevA mAge che ? ane AvI upamA kema ApI haze ? - bhAla naLakAMTho prayoga para najara pheravatAM DokaTara sAhebane kahevAnuM tAtparya ane emanI e upamAnI yathArthatA samajAya che. eka vakhata munizrIne keIe prazna karyo? ApanuM svapna mahAna che. paNa svapnane sAkAra karavA mATe je zaktizALI vyaktie joIe te kyAM che ? munizrIe A matalabanuM kalyAne khyAla che : kuMbhAra mATInAM vAsaNa ghaDavAnI mATI sthAnika maLe tene upayoga kare che. jevI maLe tevI paNa vAsaNa banAvavuM ja che te sthAnika mATIne ja kAmamAM levI joIe. ema A prayoga cAle che. AmAM saheje kaheje A (bhAla naLakAMThA) pradeza ane A praja AvI majyAM. tene kendramAM rAkhIne ja A prayoga calAvavo rahyo.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAM emAM dUdhamAM meLavaNInI jema pUtirUpa banI rahe kharAM. 45 varSanAM vahANAM A prayogane vAyAM. prayoganA pAyAmAM nAmI-anAmI, hayAta-binahayAta, ema aneka vyaktionI sevAo dharabAyelI paDI che. eNe pAyAne nakkara ane majabUta banAve che. AmAMnAM keTalAMka pAtre te kahevAya ke sAva sAmAnya, ane chatAM emanAmAM rahelI asAmAnyatA dhIme dhIme pragaTa thavA lAgI. ane prayoganI vizALa imAratanA aneka thAMbhalAomAMnA eka sthaMbharUpa banyAM. temAM A praganA mAdhyame, munizrIno emanI sAthe jIvaMta saMbaMdha, saMparka ane satsaMgano phALo nAne sUne nathI. e pAtrane jIvanaghaDataramAM prayoganI racanAtmaka pravRtti pote ja prerakarUpa banI. to emanI sAtheno munizrIno patravyavahAra paNa jIvanadAyI banyo ema kahevAmAM kazuM anucita nathI. alabatta, bIja'mAM pitAmAM ja sarva hoya to ja kAMTA phUTe. anukuLa dharatI, kheDa, khAtara, pANI havAmAna vagere to mAtra nimitta ja banI zake. prAyogika saMghanAM keTalAMka pAtro ke je prayoganI pAyAnI pratibhAo kahI zakAya, temanA jIvananAM keTalAMka pAsAM pustikA rUpe jAheramAM prasiddha karavAmAM Ave to A prayogamAM rasa dharAvanAra parivAra vartuLamAM to avazya AvakArya ane ja, eTaluM ja nahi, je koI vAMce tene kaMIka aMze badhaprada paNa banI rahe. AvI AzA sAthe AvAM bahena-bhAIo paikI zakya bane teTalAMnI 'vAtsaladhArA'nuM pAna karAvatI AvI nAnI pustikAo pragaTa karavAnI, prayAganI vAhaka saMsthA bhAlanaLakAMThA prAyogika saMdhanI abhilASA hatI. enA anusaMdhAnamAM A pustako pragaTa karatAM mahAra sAhitya prakAzana maMdira gaurava anubhave che ane AvI taka maLavA badala AnaMda pragaTa kare che. bubhAI ma. zAha narara rara hitya prakAzana maMdira
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ be zabda "prabhupremI svAmIzrI jJAnacaMdrajI' e nAmathI A pustaka mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira taraphathI pragaTa thAya che. pustakanuM lakhANa bhAI dulerAya mATaliyAe lagAtAra ekAda mahine sakhata mahenata laIne taiyAra karyuM che. A lakhANa jema jema lakhAtuM gayuM tema tema bhAI mATaliyA mane te vAMcI saMbhaLAvatA gayA. temAM meM jyAM jyAM jarUrI lAgyuM tyAM tyAM sudhArA vadhArA sUcavyA, ane vAcakonA hAthamAM je taiyAra thaIne AvyuM che te tenuM chevaTanuM svarUpa che. bhAI mATaliyAnI pavitra bhAvanAvALI lekhanakaLA ane mArA pratyenI AtmIya lAgaNIthI A pustaka lakhAyuM che, tevuM mane darzana thayuM che. ethI huM rAjI thayo chuM. AmAM jJAnacaMdrajI to nimitta mAtra che, kharI rIte sAmAnya mANasanI prabhupremanI sAdhanAne A sahaja vikAsa che. zrI bhAlanaLakAMThA prAyogika saMgha sarva prakAre jahemata laIne A pustaka taiyAra karAvI prasiddha kare che, tene lAbha bhAvuka leke leze evI mane zraddhA che. jJAnacaMdajI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA pU. jJAnacaMdrajI mahArAjanA jIvanacaritra aMge mane lakhavAnuM kahyuM tyAre te vAta me svIkArI lIdhI. pU. svAmIjInA nikaTa paricayamAM te vinobAjIe gosevA ane gorakSAne yajJa AraMbhe tyArathI vadhAre AvyA. emanuM bALaka jevuM sarala hRdaya, mAtA jevo vatsala bhAva, pitA jevI cAritranI cekIdArI, guru jevI kapALatA ane gAyanI sevA tathA rakSAnI avirata laganane huM sAkSI banyo chuM. temanI sAthe pagayAtrA karI che, saMmelano aMge goSThi karI che ane mathurA, gAMdhInagara ane dilhInA zuddhi prayogamAM yathAzakti bhAga paNa lIdhe che, eTale emane e bhagavad kAryane huM pratyakSa sAkSI thayo chuM ethI emanA jIvana aMge lakhavA meM tatparatA batAvI. zrI kRSNazaMkara zAstrIjIe sANaMda bhAgavata kathA karI tyAre me svAmIjInI prabhubhakti ane prabhu premanAM najare darzana karyA hatAM. dilhI baladAna vakhate emanAM aMtaHraNe prabhukRpAne yAda karatAM azruaphATa rudana ane jagatanI lIlA joIne thatAM aTTahAsyano paNa huM sAkSI chuM. AvI sAcI kRSNabhakti, prabhu pratyeno prema ane UjaLa saMnyAsa meM bahu ochA mAM joyA che. saMtabAlajI mahArAja sAdhu ane saMnyAsIne mArgadarzaka AdhyAtmika baLarUpe AgaLa AvavA prere che. jJAnacaMdrajI enuM uttama udAharaNa che. saMtabAlajInA jIvana-cAritra dvArA jema mahAvIranA krAMtasAdhunAM darzananI bhakti mane puSTa thaI tema jJAnacaMdrajI nimite viSNavI bhaktine puSTi maLI che, mahAvIranuM zIla ane kRSNanAM rasa caitanyanI prema
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ nItaratI bhaktine saMgama khUba ja AhalAdaka che. zrImad rAjacaMdra nimitte gAMdhIjImAM evo adbhuta saMgama sakriya banyo che. jJAnacaMdrajInI pratyeka pravRtti saMtabAlane najaramAM rAkhIne thaI che e vAtanuM pratibiMba pADavA saMtabAlajI mahArAje "vizvavatsala mahAvIra', "abhinava rAmAyaNa", "abhinava mahAbhArata" ane "prAsaMgika bhAgavatamAM ApelA leno Thera Thera upayoga karyo che. temAMnA paNa bhAganA jema che tema ja ApyA che. paMdara TakA saMkSepa karavA be traNa zlokanAM caraNa bhegA karyA che. athavA saMdarbha badalAte hoya tyAM yacita pheraphAra karyo che ane jJAnacaMdrajInA bhaktibhAvane vyakata karavA daseka TakA anuNya lekhake ApyA che. A kenI phUlaguMthaNuthI jJAnacaMdrajIne vyavahAra ane saMtabAlajInA bhAvadarzane vyakta karavAno prayatna karyo che. temAM je kaMI kacAza ke kSati dekhAya to te mArI che tema mAnI vAcaka kSamA kare. A jIvanacaritra jJAnacaMdrajIne vaMcAvate vaMcAvato AgaLa vadhato hato. jyAMya atizayokti thaI hoya, pAThAphera vAta thaI hoya ke pote je manamAM dhAratA hatA tethI viparIta lakhAyuM hoya tyAM temaNe sudhAro karAvyuM che. eka zikSaka jema joDaNazuddhino Agraha rAkhI bhUla sudhAre che tema prasaMgo ane tenA paranA pratibhAva vyakta thayA che. temAMya temane jyAM jyAM suTI jaNAyela te sudhArI che ane A caritrane pragaTa karavAnI saMmati paNa premathI ApI che. A jIvanacaritra saraLa zailImAM tattvacarcAnA bhAra vinA saMkSipta lakhAyuM hota to baheno ane bALakone khUba ja upayogI nIvaData. e kArya keIe karavAnuM ja rahyuM. zarUnAM traNa prakaraNa sarala lakhAyAM. jyAM sudhI emanI premabhakti saraLa paraMparAmAMthI pasAra thaI tyAM sudhI saraLatA rahI paNa jevA saMtabAlajInA deva-guru dharma ane saMgha vicAramAM praveza thayo tevI ja mArI tAttvika zailI zabda
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane bhASAnA ADaMbaramAM DhaMkAI gaI te huM paNa joI zakuM chuM. paNa te mArI kSatine saMtavya gaNIne jJAnacaMdrajInI sAdhanAnAM gurubhakti ane prabhupremanAM be UjaLAM pAsAMne vAcaka samajI zakaze te mane saMtoSa thaze. mane paNa jJAnacaMdrajI mahArAjanI sAdhanAnI utkrAMtine abhivyakta karavAmAM temanA pratyenI viya-bhakti pragaTa karavAne saMtoSa thayo che. jJAnacaMdajI jevA prabhu premI che tevA ja saMtonA premI che; bALapremI che; gapremI che. paNa amane saune prabhu premI nAma gamI gayuM. eTale te vizeSaNathI temane biradAvIe chIe, temanI prabhubhaktine biradAvela che. jenI preraNAthI nAnacaMdabhAImAMthI jJAnacaMdrajI banavAnuM nimitta maLyuM ane jeo jIvananI chelI paLe paNa pitAnA paramapriya ziSyanA balidAna aMge ciMtA ne citana karatA hatA tevA parama zradaya AdhyAtmika saMta saMtabAlajInA karakamaLe emanA suziSyanA jIvana puSpanI parAga arpaNa karavAno lAbha ApavA mATe huM aMbubhAI, surAbhAI ane mahAvIra prakAzano AbhAra mAnuM chuM. pustaka samayasara pragaTa thAya mATe mArA lakhANane sArA akSare lakhI devAmAM bahena zrI vanitAbahena ane bIjA mitrono AbhAra mAnu chuM. bhAIzrI manu paMDita bhASA, joDaNI ane racanAmAM jarUrI sudhArA karI A kAryamAM je prema ne niSThA batAvyAM che te badala temane paNa dhanyavAda ApyA vinA rahI zakato nathI. zuddhisAdhanA kendra, navI dilhI dulerAya mATaliyA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhupremI zrI jJAnacaMdrajI anukramaNikA prakAzakanuM nivedana aMbubhAI zAha be zabda svAmI jJAnacaMdrajI lekhakanI prastAvanA dulerAya mATaliyA prabhupremane pAdurbhAva 1. gAvalaDI mArI mAvalaDI 2. bhAvuka kuLamAM janma 3. bhagavajIvananI zodhamAM 4. sadgarunI zodhamAM 5. saMdha mAdhyame sevA 6. zuddhipraganuM saMcAlana 7. bAlamaMdiramAM vatsala sevA 8. bhAva-saMnyAsanI sAdhanA 9. saMnyAsInA svadharma 113 10. gujarAtamAM govaMza rakSAyajJa 129 11. gerakSAne rASTrIya mahAyajJa 145 12. dilhImAM zuddhisAdhanA kendra 161 pariziSTa 1. Aje mAro svadharma-AmaraNa anazana 176
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhupremano prAdurbhAva (1939 thI 1982) A jIvanacaritra zrI jJAnacaMdrajInuM che, paNa temAM jJAnacaMdrajI te nimitta che. suMdariyANAnA sAmAnya vaNikane e putra. pitAnA gAmamAM cAra, ane dhaMdhukAmAM sAta gujarAtI bha. tetrIsa varasanI vaya sudhI nAnakaDA vepAra ke vyasanamAM saMsAranI mastI mANanAra e nAnacaMdabhAI mAMthI jJAnacaMdrajI banI gayo emAM prabhupremanA ArohaNanI kathA che. prabhunI prapattimAM prapana bananArane prabhu krame krame vikAsanAM sopAne caDAvI tenI daSTinI kSitijane kevI rIte vizvavyApaka banAve che tenI utkrAMtinI A kathA che. prabhu pitAnI zaktine bhaktomAM AvirbhAva karI, teno mAraphata bhagavad kAryo je rIte le che, eTaluM ja nahIM jagata ane bhagata baMnenA vikAsakramamAM prabhunI lIlAnI khUbI ane khAsiyatAnI abhivyakita vyaMjanA vyakata karatI e gaurava-gAthA paNa che. eTale ene jIvanakathA rUpe na jotAM sevAmaya bhakitanA vikAsa rUpe jovAnI mArI saune vinaMtI che. kharI rIte te te prabhupremanA prAdurbhAvanI kathA che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama pAna paraMparAgata dAsyabhakita (1939 thI 1941) zravaNa bhaktino mahimA anaMta janmathI jIva bhavasAgaramAM bhame che, paNa bhagavadbhaktimaya buddhi prApta thavI muzkela paDe che. paraMtu je bhagavAnanA zuddha bhaktanA saMgano raMga lAgI jAya to bhaktimaya buddhinAM bAraNuM khUlI jAya che. tetrIsa varSanI vaye nAnacaMdabhAIne tenA bhANeja DaoN. rasikabhAI jevA zuddha bhaktahRdayane saMga maLyo. e sasaMge emane bhagavad bhakti pratye vALyA, tethI jJAnacaMdrajI emane prathama dIkSAguru ane mArgadarzaka gaNe che. buddhi bhagavAna pratye vaLa eTale bhagavAnanA guNa. kIrtanamAM prema Upaje. zrI kRSNanuM mUrtimAna jIvana vyakta karatuM zrImad bhAgavata graMthAvatAra che. enA zravaNe 1938mAM nAnacaMdabhAInA hRdayamAM je bhAvo upagna karyA e emanA ja zabdomAM A pramANe che : kathAkAra bhagavAna zrIkRSNanI alaukika lIlA premathI saMbhaLAve che. tenI mArA aMtaHkaraNa upara bhAre asara thaI. gopIo gharanAM kAmakAja choDIne, bALabaccAM ane dharabAra choDIne prabhunAM darzana mATe ghelI banI, dehanuM paNa bhAna bhUlIne doDI jatI - evI evI lIlA sAMbhaLIne IzvaranA darzananI prApti mATe mAruM mana talasI rahyuM. AtmAne uddhAra karavo hoya to gepIenI mAphaka pitAnA sarvasva tyAga karavo paDe e tava ane zrImad bhAgavatamAMthI maLyuM mane thayuM ke, he prabhu ! huM have tArA pratyakSa darzana mATe talasuM chuM.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ mane paNa vrajanI eka bhUlI paDelI gopI samajI tArA virahanuM mAruM duHkha dUra kara." AvA AvA bhAvo AvatA tyAre te gadgadita thaI jatA. "prabhu prabhu' kahI DUsake DUsake raDI paDatA. Ama hadaya jyAre aMdaranI laganathI prabhune pikAre che tyAre te hadaya prabhu pratye ja DhaLI jAya che; ene saMsAranA sukha nIrasa ane tucha lAge che. nAnacaMdabhAInuM paNa tema ja banyuM. ekAMtasevana, "zrIkRSNa zaraNaM mama'ne satata jApa ane vAsanA tathA jIbha para vijaya meLavI emaNe pitAnuM hRdaya sevAbhaktimAM pUrepUruM sthira karI dIdhuM. bhagavAnanI sAkAra sevAbhaktinuM varNana karatAM teo kahe che keH "pUjAmAM huM zrIkRSNanI chabI rAkhato. A chabIne bhagavAnarUpa gaNIne tene sAkara-zIMga vagerene prasAda dharAvate. vADImAMthI phUla vINI lAvIne tenI mALA banAvIne paherAvato. ghIno dIvo karato. sAMje be mAIla cAlIne zyAmalAla bAvAnA maMdire dhaMdhukA jata, sevApUja ane darzana vakhate huM ekatAna banI jato. darzana TANe AMkhamAMthI azru TapakyAM karatAM. zrIkRSNa zaraNaM mama"nuM uccAraNa ghaDI paNa emAMthI baMdha thatuM ja nahi. rAtrInA sUtAM sUtAM paNa manamAM sevA ane darzananuM raTaNa cAlatuM. taMdrA jevI sthitimAM mArI aMtaranI bhAvanA ane kalpanAnuM darzana thatuM, jANe ke zrI zyAmalAla bAvAnI mUrtirUpe ane svarUpe zrIkRSNa prabhunI jhAMkhI karato. zyAmalAla bAvAnI mUrti mArI sAme khaDI thatI. A mUrtine zaNagAra dharavo, phUlanI mALA paherAvavI, hIMDoLe besADI jhulAvavA, thALa dharavo, kesuDAMne raMga tathA abIla gulAla uDADa, navAM navAM vastro dharAvavAM, jorathI ghaMTanAda sAMbhaLavo, hajAronI saMkhyAmAM dazanAthInI jhAMkhI thavI - AvuM AvuM badhuM jANe ke pratyakSa nihALI rahyo chuM, evuM ja mane lAgatuM. AvI paristhiti mahinAo sudhI cAlelI. ekAda be vakhata te zyAmalAla bAvanI mUrti jANe mArI sAme hasatI hoya
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 ane hAthapaganuM halanacalana thatuM hoya ema lAgeluM. Aja rAtre meM je prakAranI jhAMkhI karI hoya e ja rItanAM darzana bIje divase huM jyAre maMdiramAM darzana karavA jatA tyAre thatAM - Avo mAre namra khyAla che. Ane huM bhagavAnane sAkSAtkAra thayo che ke darzana thayAM che tema kahI zakato nathI. aMtaramAM ja tallInatA UbhI thayelI enI kalpanAnuM e darzana hatuM." dAsya bhaktinI bheTa (1941 thI 1952) jenA upara bhagavAnanI kRpA thAya tenAM manavAMchita prabhu pUre che. mAtAjI tathA nAnA bhAInI sevAno svadharma sAcavIne prabhucaraNanI sevA te jhaMkhatA hatA. prAraMbhika dAsya bhakitanI prApti dAsabhAve maMdira sevA prabhue emanI sthUla tathA sUkama eTale bhAvasevAne lAbha ApI emane dAsa tarIke svIkArI dAsya bhaktinuM dAna ApyuM. te aMge nAnacaMdabhAI kahe che: "paramAtmA chavanA kalyANa mATe madada doDI Ave che. zvelerAmAM vaiSNava havelImAM vyavasthApakanI jarUra chatI. tyAMthI saMdeze Avyo ke "tame AvI jAva." huM gayo. nirvAha pUrato pagAra karAvI prathama dvArakAnAtha ane pachI zrI govardhananAthanI havelIonA vahIvaTanI sevA saMbhALI lIdhI. bhagavAna zrIkRSNanAM bhajana-kIrtanane alabhya lAbha rAta-divasa maLe ane sAthe ja temanI sevAnuM kAma maLyuM eTale sonAmAM sugaMdha bhaLavA jevuM thayuM. vyavasthAmAM koI ThekANe juTha, prapaMca, anIti, kaMI ja nahi; prAmANika ane satya niSThAthI vahIvaTa saMbhALyo ane saune saMtoSa ApavAne meM prayatna karyo."
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 prabhunI bhAvAtmaka sevA jema bhagavAnanuM maMdira ne havelImAM mUrtirUpe prabhunuM sAkAra svarUpa che tema rAsalIlAmAM jIvasRSTi sAthenA premamadhura vyavahAranuM bhAva-svarUpa che - lIlA-svarUpa premarasa che. bhagavAne gepabALo sAthe mitrarUpe rahI, emane mAdhuryanA saMskAra ApI, sakhyabhakti zIkhavI, suMdara gopAlana zIkhavyuM, paraspara premathI rahevAnI kaLAnI keLavaNI ApI ane gAya ne bALanI sevAmAM prabhu sevA che te marma samajAvyo. nAnacaMdabhAIne prabhue kRSNabhAvanA rUpI bAla ane gAyanI sevAnI taka ApI tethI dhanyatA anubhavatAM nAnacaMdabhAI kahe che ke - dAsabhAve chAtrasevA maMdiranA kAmanI sAthe sAthe bIjI pravRtti tarapha paramAtmAe mAruM dhyAna doryuM. gAmamAM eka chAtrAlaya hatuM. jUnA gRhapatinI geravyavasthAne lIdhe baMdha thavAnI aNI para te AvI pahoMcyuM. chAtrAlayanA TrasTIoe Agraha karIne A kAma saMbhALI levA mane kahyuM. mane te sevAnI bhUkha hatI ja. TrasTIoe temAM mane sahakAra A ane pragati thavA mAMDI. gRhapati satyaniSTha, prAmANika ane cAritrazIla hoya to chAtromAM sadguNa Ave che. te bALakone premapUrvaka raI pIrase te gRhapati ane chAtro vacce prema jevA maLe che. mAre chAtronI vacce ja rahevAnuM hatuM. huM temanI mAtA banyA. teo paNa sAce ja mArAM bALako jevA ja mane vahAlA hatA. 1944 AsapAsa eka vAra eka gAmamAM rAtre samUhaprArthanA pachI chAtroe dhArmika pAtro bhajavI batAvyAM. vaLataramAM vyasana choDavAnI mAgaNuM karI. ghaNue maukhika rIte vyasana choDayAM. eka bhAIe to jIvanabhara bIDInuM vyasana choDavuM ane zarIrane khUba lAbha maLyAthI bALakane AbhAra mAnyo."
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAsabhAve gAyonI sevA jema chAtrasevAno lAbha maLyo tema gAyanI sevAnI paNa taka varNavatAM teo kahe che: "eka vAra naDiyAdathI AvatAM eka page lUlI apaMga gAyane paDelI joI hRdayamAM dayA UpajI, tenI sevA karavAne aMtaramAM Adeza thavA lAgyo. e gAyane UbhI karI dhIre dhIre maMdira sudhI laI AvyA. maMdiranA vaMDAmAM eka jagyAe tene sthAna ApyuM. bIjI pAMca gAya kharIdI saM. 2000nI sAlamAM sArvajanika gauzALA karI. duSkALa vakhate dholerAvAsInI dayAnI lAgaNIe gAyonI sevAthe gauzALA bAMdhavAne prabaMdha karyo. Ama, gosevAne lAbha maLe tene huM mArA jIvanane sAce laDAvo gaNuM chuM." Ama bhagavAne nAnacaMdabhAIne trividha svarUpe sevAmAM joDAyA. temaNe paNa khUba premapUrvaka prabhunuM kAma samajI dAsabhAve sevAya bhaktithI dAsyabhakita siddha karI niraMtara prabhukRpAmAM teo taraboLa snAna karatA rahyA, sadagurunI jhaMkhanA ane prabhukRpA-rasapAna gopIe bhagavAna kRSNanI sajIva sRti sAthe rahI hatI. emane bhagavAnanA saguNonI pratIti thaI hatI. bhagavAne gopIone potAnA svarUpanuM dAna ApIne temanI apAra kRpAnAM darzana karAvyAM hatAM. bhagavAnanA virahane gopIoe bhagavAna je kAryo karatA hatA, bhagavAnane je kAryo gamatAM hatAM te te karIne viraddhanA duHkhamAM emaNe premano anubhava karyo. jJAnacaMdrajI paNa saguNa kRSNamUtinAM pratyakSa darzana karavA jhaMkhatA hatA. te sthiti varNavatAM te kahe che: "darzanaprApti mATe koI koI vAra AMkhomAMthI azrunI dhArA cAlavA mAMDe, tyAre vrajagokuLanI gopIonA virahanAM duHkhane, temanA nirmaLa premano anubhava thavA lAgyA,
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 "zAstranAM vacano ane saMtonA samAgamathI jANeluM ke paramAtamaprApti mATe saMta sadagurunA mArgadarzananuM avalaMbana Avazyaka che. mArI mAnasika sthiti prabhudarzana mATe evI vivaLa thaI gaI ke huM guru sAMnidhya mATe talapApaDa thaI gayo. e dhUnamAM ne dhUnamAM khule mAthe, paheraNa dhotIbhara, khullA page pagapALA amadAvAda tarapha cAlI nIka . sAMja sudhI cAlyA karyuM. page taDa thavA lAgI. khUba thAka lAgyo. bhUkha kakaDIne lAgI. eka gAmanI bhAgoLe mukAma karyo. eTalAmAM eka bharavADa tyAMthI jato hato te samajI gayo ke - bhUkhyo, sAdhu-musAphara che. tethI gAmamAM jaI khajUra ane zIga laI AvyA, meM premathI bhojana karyuM ne prabhumaraNa karate ghasaghasATa UMghI gayo. amadAvAda pahoMcI mAlasara bAju AgaLa vadhyA. thAka khUba lAgela; bhUkha kahe mAruM kAma. rastAmAM kAThInA jhADa nIce pAku kAThuM bhALyuM. AkhuM phaLa khAI gaye. paramAtmAe ja parokSa rahIne mane tRta karyo. mahIsAgaranA kAMThe khullI retImAM paganAM taLiyAM jhAya, garamI tenuM jora ajamAve, paganAM taLiyAMmAM phelA UpasI AvyA. AgaLa cAlavuM musIbata bharyuM hatuM. eTalAmAM pAchaLathI eka khaTArAno avAja saMbhaLAyo. tene vAgyuM. khaTAre Ubho rahyo. DrAivare pUchyuM "mahArAja keNa che ? zuM karo cho ? kayAM jAvuM che ?" meM kahyuM : dholerA chAtrAlayane saMcAlaka hatA. gurunI zodhamAM nIkaLyo chuM." tyAM te bolI UThayo : "are Apa te mArA gurujI che. besI jAo khaTArAmAM." tenI pAse zrIphaLa hatuM te vadheryuM ne mane suprata karyuM. e vakhate mane thayuM ke paramAtmA bhakata upara keTale dayALu che. e pachI narmadAtaTa paranA tIrthadhAma mAlasara pahoMcyo. trilokacaMdrajI mahArAja ane temanAM dharmapatnI devIbahene mAtA-pitAnI adAthI kALajI lIdhI ne mane pitAne tyAM doDha mAsa rAkhe. pAchA pharatAM toraNa gAme eka paTela temane ghera laI gayA ane apUrva vAtsatyapUrvaka bhojana karAvyuM ane sarabharA karI. toraNathI kaThalAla jatAM
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ rastAmAM khullA page garama retIthI dajhAya ne vagaDAmAM bhUkhyA paDyA rahevA sivAya chUTako na hato. paNa saDakane kAMThe kerInuM mIThuM phaLa jovAmAM AvyuM. sudhAnI tRpti thaI gaI. Ama prabhukRpAnA guNa gAte-anubhavate dayAnidhi paLepaLa phikara rAkhI rahyo che tevI pratIti karI dholerA pahoMcI gayo. mane khAtarI thaI gaI ke bhagavAna sadgurune bheTe karAvaze ja." A pravAsamAM emane jagatanA adhiSThAna rUpa, pAlaka, piSaka ane rakSaka zrIharinAM darzana thayAM. "akhila brahmAMDamAM eka tuM zrIhari jUjave rUpe anaMta bhAse te narasihanA padanI jANe ke pratIti karAvatA ja hoya tevA bharavADa, sAMDhiyAvALo, Traka DrAIvara, prophesara, vepArI, sAdhaka daMpatI, toraNanA paTela ane taruvara rUpe jema prabhue pAlanapoSaNa karyuM, tema dUdha ApavAne InakAra karI apamAna karanArA vratarakSaka harinA svarUpamAM prabhukRpAnAM nAnacaMdabhAIne satata darzana thayAM. prabhunA A pAlaka, poSaka ane rakSaka kRpAmaya svarUpamAM nimajjanA karatAM emane spaSTa thayuM ke, "prabhunI kRpA jarUra emane sadgurune bheTo karAvaze - evI zraddhAthI dholerA pahoMcI gayA.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya sena sadagurunI prApti ane daza lakSaNa bhakti (1944 thI 1952 je zuddha sevAparAyaNa bhakta rasikabhAIe svAmIjIne prabhupremane mAge vALyA, emaNe ja nAnacaMdabhAIne saMtabAlajInA satsaMganuM nimitta banAvyA te prasaMganuM varNana karatAM nAnacaMdabhAI lakhe cheH "mArA bhANeja rasikabhAIe mane kahyuM ke "sANaMdamAM eka jaina muni padhAryA che. teo ghaNA ja pavitra che ane lokajIvananA ghaDataranuM kAma paNa bahu sAruM kare che. te ApaNe temanAM vadana arthe jaIe." ame baMne sANada AvyA. rAtrI prArthanAmAM bhAga lIdhe, huM jema jema prArthanAnI kaDIo sAMbhaLatA gayo, tema tema mAruM hRdaya bharAvA lAgyuM, ane pachI to raDI paDayo. mane thayuM ke je puruSanI zodhamAM huM pharuM chuM tevA ja puruSa mane bhagavAne bheTADI ApyA che. te divasathI mArA aMtaHkaraNamAM sAcA guru tarIke A pavitra puruSa maLI gayA, mArA hRdayane khUba zAMti thaI. aMtaramAMthI avAja Avyo ke mAre joItI vastu mane prApta thaI che. temanI dinacaryA, AtmadarzananI tAlAvelI, nirmaLa prema, sarvadharmasamabhAva ane kahitArthe sevAvRttinI pravRtti joI temanI tarapha mAruM kheMcANa vadhatuM gayuM. mane temanI lagana lAgI. rajA laI lagabhaga eka mAsa temanI sAthe pagapALA pravAsamAM rahyo. tyAre sAdhujIvana kevuM talavAranI dhAra para cAlavA jevuM che tene pratyakSa anubhava thayo. paramAtmA tenA Azare rahelanuM gakSema kema calAve che tenuM darzana thayuM ane meM paNa yathAzakita temane anusaravA mAMDayuMe vakhatanI mArI paristhiti pramANe koI paNa bAbatamAM zaMkA ke
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 matabheda jevuM lAge tenuM samAdhAna carcA dvArA sArI rIte thaI jatuM ane mane saMtoSa thato. vihAramAM gogalA gAme huM temanI sAthe hato. tenA gora tenA yajamAnAmAM sapati bhojana kare. temane tyAMthI mahArAjazrIe bhikSA grahaNa karI. mArA aMtaramAMthI avAja AvyuM ke je sAdhuvRtti dhAraNa karavI che, ekabIjA sAthenA paDadA uThAvavA che, aMtara eka karavAM che, Aaukyane anubhava meLavavo che te mAre judAI choDI devI joIe. jyAMsudhI UMcanIcanA jJAtibheda che tyAM sudhI prabhuprAptinI vAta phogaTa che. prabhukRpAthI jJAtibheda choDI devAnI ane zakti maLI, te ja gerabhAIne tyAM bhejana svIkArI game te vidana sahI levAnuM meM nakkI karyuM custa AcAravicAravALA havelanA vahIvaTadArazrIne ane chAtrAlayanA TrasTI bhAIone meM mArA vicAra ane vartana jaNAvyAM ane baMne saMsthAmAMthI mukti meLavI chevaTe gauzALAmAMthI paNa mahAmuzkelImAM mukti meLavI. e badhuM cheDI daI mahArAjazrIne mArge cAlI nIkaLyo. mArA aMtaranA avAjane mAna ApI, guruzrInI AjJAne AdhIna rahI. jIvananaukAnuM sukAna paramAtmAne bharose soMpI, saMtane soMpI, saMtanI sevAmAM jhaMpalAvyuM. mahArAjazrIe mane khUba ja premapUrvaka AnaMdathI apanAvI lIdho. teozrI pAsethI ghaNuM ja jANavAnuM-anubhavavAnuM ane AcaraNamAM mukavAnuM maLyuM. teozrInA aDaga niyamo, aDaga siddhAnta, makakamatA temaja zuddha-pavitra AcaraNanA suMdara pATha mArA jIvanaghaDataramAM ghaNe moTo phALo che. gAyane pUjya mAnI tenI sevAnI meM cIvaTa rAkhelI." te gAyane katalakhAne jatI rokavA mATe prArthanAmaya upavAsa tapa dvArA zuddhi sAdhanAne mathurAmAM-kRSNa janmasthAnamAM prayoga karIne temaja upavAsa, mauna vagere niyamonuM pAlana karIne jJAnacaMdrajI zaraNa, samarpaNa, sevA, samajaNa, zikSaNa, anusaraNa, sagavaDa ne nekarI vagerene tyAga; ayAcakavRtti sabhara saMtoSa, tIrthadhAmamAM nivAsa ne dharmaprayAsa; bhakto, gAyo pratye pUjya.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 bhAva ane siddhAntapAlana rUpI dasa lakSaNA bhaktithI gurudevanI pa pAsanA karI, gurudevanAM sataSa ane kRpA pAmyA che. samAjagata sAdhanA ane sevAmaya bhaktine pratyakSa prayAga samAjamAM ke janatAmAM jatAnanuM zuddha svarUpa jevuM ane jyAM jyAM glAni thatI hAya, nirdoSa janane dunA pIDatA heAya, tyAM dunatA dUra karavA, sajjanenI zakti vadhAravA ane vyakti tathA samAjanA aMtaramAM rahelI sArapanuM sauMdaryAM. pragaTAvavA satata prayatna karavA te janAInanI sevAmaya bhakti che. A mATe sAdhake jANavuM jarUrI che ke peAtAnI Atmazuddhi sAtheAsAthe ja samAjanA anubaMdhanI zuddhi karatA rahevI joIe, samAjamAM AvelI DhIlAza, bhIrutA, khIjAnA du:kha pratye upekSA ane svakendrI hitabuddhi DAvI paramAtmAnA zubha ane zuddha sauthI tenI sRSTine su Mdara banAvavAnuM ke NugAravAnuM kA prabhunI parama sevA che; prabhunAM saMtAne te zAlanA zaNagArathI zaNagAravAM e ja sAcI zaMgArapUjA che. pratlAde pitAnA ahaMkAramaya mada sAme. prabhupadane mahimA vadhAravA satata satyAgraha karI bhagavAnane avataravuM game tevI sudharmadRSTi prasarAvI, dhruve rucinI bhAgapradhAna nIti sAme zreya sAdhatI sunotinuM sthApana karavA tama karI paristhiti palaTAvI nAkhI. duryodhananA anyAya sAme jInyAya sthApavA kRSNanA sArathipaNA nIce arjuna laDayo tenI pAchaLa sudharma, sunAMti ane sunyAyathI prabhunI STi zuddha, svaccha ane svastha banAvanArI sevAmaya bhakti che. AMtarakhAdya pavitratAnA AvA cinmaya sauMdarya ne sAdhatI sAdhanAne sa tAla zuddhiprayAga kahe che. bagaDanA zuddhi prayAganA pratyakSa anubhava ApI saMtabAlajIe nAnacaMdabhAIne zuddhiprayAganuM saMcAlana soMpyuM te aMge te lakhe che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ A eka vilakSaNa prayoga hatA. gAmaDAnA ajJAna loke keTalIka vAra khUna para AvI jAya, cerIo thatI rahe, lUMTaphATa cAle koInI paraNetara strIne bIjo upADI jAya, mAthAbhAre loke ke adhikArIe cheDaeka anyAya kare, game tema AcaraNa kare, paNa keI kAdanuM jenAra ja nahi, garIbanuM koI sAMbhaLe ja nahi. mahArAjazrIe AvA anyAyano ilAja zodhavA AtmamaMthana karyuM. je kAMI 2 nyAyanI vAta temanI pAse Ave tenI pUrI tapAsa kare, gunegArane rAdhI kADhe, tene khUba samajAve, upadeza Ape, tenA A jAgrata ka-A badhA prayatna chatAM na mAne te zuddhikaga kare, gunegAra sAme yavata anazana zarU thAya, gunegArane premathI zarade nave, chevaTe guneda kabUla karAvI prAyazcitta karAve" rAjya mArapha ke e ja rIte rIrika sajAne temAM rathAna na hatuM. naitika daSTinuM dabANa ane tapa-prArthanA ane sAmAjika mUlyo jAgRta karavAthI gunegAra: aMtaHkaraNane spazane zuddha karavAne tenA aMtaramAM rahelA zubha ya karI tenuM bhaluM karavAno e rasevAmaya prayoga hate. ddhi prAga dvArA hRdayatha prabhune sAkSAtkAra mahAra: zrInA madadana ne emaNe karela. zuddhiprada samAjane zuddha sevAmaya bhakinAre khyAla Ave che. samAja re janArdananuM pragaTa svarUpa che. tenI vedane dUra karavAnuM kAma-Ata A pIDitanI vahAre dhAvAnuM kAma bhaktonuM che. bhaktomAM karUNA anukaMpA sahaja hoya che ane dayAmAM te kayAreka prabhu karatAMe savAyAM caDhe che. A bAbatamAM nAnacaMdabhAInA anubhaka sAra temanA ja zabdamAM je. (1) pApa-kAya sAme zuddhiprayoga ma. paMkhInA zikArano virodhaH eka pheka gAmanI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 dharma zALAmAM utaryo. rAtre nirdoSa pArevAne pistolathI vIMdhI tenuM mAMsa raMdhAvI bhojana karyuM. gAma leke potAnA TIMbe thayelA pApathI kakaLI UThayA, mArI pAse AvyA. meM phojadAra sAthe vAta karI. emaNe kSamA mAgI ane pharI AvuM nahIM kare tenI khAtarI ApI. ve, haraNanA zikArane virAdha: eka gADAvALAe mane vAta karI-esa. TI. nI meTaramAM traNa sAheba AvyA. traNa haraNa ane eka kALiyArano zikAra karI esa. TI. nI moTaramAM zikAra laI gayA. huM tAlukAnA AgevAna sAthe esa. TI. nA adhikArIne maLe. temaNe bhUla mATe dilagIrI batAvI kSamA mAgI pharI bhUla na thAya tenI khAtarI ApI. (2) dharmane nAme thatI kurUDhi sAme zuddhiprayoga e. bakarAnA bala aTakAvyA : eka gAmamAMthI navarAtrinI AThame mAtAjIne gheTAM-bakarAne bhoga dharAvavAnA che tevA samAcAra AvyA. meM tyAM jaI gAma sAthe vAta karI. navarAtrimAM prabhAta pherI, rAtrisabhA, vyaktigata samajAvaTa dvArA gAmamAM sAttvika vAtAvaraNa jAmyuM. bhUvA dhamapachADA ne dhamakI chatAM saue lApasI cokhAnAM nirdoSa nivedya karavAno nirNaya karyo. gheTAM-bakarAM cheDA mUkyAM ane kAyama mATe nirdoSa naivedyano rivAja paDI gaye. - 2. bIbhatsa phAga baMdha karyA : kamaLA hoLIne divase gheraiyAnA bIbhatsa phAgathI bahene trAsa pAmatI hatI tevI phariyAda eka kabAnAM gAmanAM bahenoe karI. hutAzaNI vakhate chAMNa-lAkaDAM ceravAM, bIbhatsa gIto gAvA ne phAga balavI, dArU pIvo vagere alIla rivAje e jamAnAmAM cAlatA. kabAmAM pharI gAmane samajAvI phAgane badale rAmadhUna bolavI, nirdoSa ramatA rAkhavI, mAgIne chANuM-lAkaDa bhegAM karavAM vagere rivAja zarU karAvyuM ne betraNa varSamAM
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 karabA ne pharatAM gAmamAMthI bahenone trAsa Apato ane kizora-kumAramAM kusaMskAra siMcato bIbhatsa phAgano rivAja baMdha thaI gayo. (3) gAyanA nAme chetaranArA sAme zuddhiprayoga 3. chetarapiMDI: eka vAra gAmane cere AgevAna sAthe huM beThA hatA. tevAmAM gaubhakta jevo poSAka, khabhe paTTA ane pAvatIbuka laIne be bhAIo phALe karavA AvyA. bhoLapaNathI gAma leke ApavA taiyAra thayA, mane zaMkA jatAM UMDI tapAsa karAvI. te leke pachAta kemane hatA, prapaMce peTa bharavAne A dhaMdho laI beThA hatA ane lokonI gAya pratyenI dayAne durupayoga karI chetarapiMDI karatA hatA. samajAvavAthI temaNe pastAvo jAhera karyo. pahAMca phADI nAkhI ane dasa rUpiyA rAkhI bAkInA rU. 41) gAyane kapAsiyA mATe ApI cAlatA thayA ne gAmaDAMne chetaravAnuM baMdha karyuM. va. ThagAI sAme virodha : eka kabAmAM pAMca bhagavAMdhArI sAdhu gauzALAnI pAMce ApI phALo kare. mane vezadhArI Thaga lAgyA eTale temane rokyA. teoe polIsamAM mArA sAme phariyAda karI. meM kahyuM : "jUThANAne zekavuM te mAro dharma che. tame tapAsa kare. tapAsamAM temanI dhUrtatA chatI thaI. phojadAre mejisTreTa pAse rajU karyA. temaNe gunAne ekarAra karyo ne dareka rU. 15) daMDa ApI chUTI gayA. bAvA ja mane korTamAM ghasaDI gayelA. temAM satya samajAyuM dhUne sajA thaI. (4) zirarI ane bhraSTAcAra sAme zuddhiprAga eka gAmamAM traNa pilIse eka nirdoSa AbarUdAra sajajana pAsethI paisA paDAvavA jaDatI lIdhI. tenA kAThalAmAM dArUne zIzo seravI daI prapaMce tene gunegAra TheravI paMcanAmuM karyuM. tene doraDethI bAM. tenA kuTuMbe raDAroLa karI mUkI. gAmanA lokoe varace paDI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 nevuM rUpiyA peAlIsane apAvyA tyAre cheDayo. vADa UThIne cIbhaDAM gaLe ane dharamIne ghera dhADa pADe.tevI vAta sAMbhaLI huM tyAM paheAMcyA. sAcI vAta jANI. gAmanA gheADA samajaNA nANusAne laine temAMnA eka peAlIsane maLyA. tenA hRdyamAM mArI vAta vasI. eNe bhUla kabUla karI. paMdarame divase gAmanI mAphI mAgI nevu rUpiyA pAchA ApyA ane A pApane dhaMdhA cheADI e peAtAnA gAmaDAmAM peAtAne dhaMdhe lAgI gayA. khIjA eka prakaraNamAM gAmanA talATI leAne pajavI paisA le che; kAI kheAlavA Aya teA vera rAkhI parezAna kare che--te vAta meM TreinamAM sAMbhaLI. mahArAjazrIne mukAma e ja gAmamAM hatA. huM tyAM pahe McyA. mahArAjazrIne talATI aMge vAta karI. teezrIe ghaTatI tapAsa karI talATIne kheAlAvyA. talATIne peAtAnI bhUla sama jANI. tenA ekarAra karyA ane jenI pAsethI paisA lIdhA hatA tene pAchA ApyA.'' yAmaya prabhunA saumAM nimajjanA kanDakaTarAnI gerarIti; TI.TI. nI bArobAra paisA khAI javAnI vRtti ane jUThANA sAme, peAtAnA saMdhanA gaNAtA kheDUta AgevAnanI bhUla sudhArI, jene hakka hatA tene jamIna pAchI ApavAthI mAMDIne ghaNA zuddhiprayAgA karyAM. emAM emane be vastunAM darzana thayAM. (1) mANusanA hRdayanI sArapa jAge, (2) ane naitika vAtAvaraNanuM baLa maLe tA te bhUla sudhAravA taiyAra hAya che. samAjamAM jene anyAya veDavA paDe, tenA pratye samagra samAjanI sahAnubhUti hoya che, anukapA haiAya che. mAtra tenI paDakhe rahI dU k devAya tA sAmudAyika sadbhAvanA sakriya dayAnIne samAjazuddhinA kAmamAM lAgI jAya che. AthI ja saptazatImAM gAyuM che ke, je devI cita rUpe badhAnA hRdayamAM save dana jagADe che, je sarva bhUtAmAM dayArUpe paDelI che, je sa` bhUtAmAM
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtRrUpe paDelI che tene namaskAra ho, namaskAra he ! cetanyanA A cinmaya saundaryamAM sanAna karIne nAnacaMdabhAIe sevAmaya bhaktine puSTa karI ane paramAtmAnI sRSTi ne sarjananI sevAmAM prabhusevAne sAkSAtkAra karyo. prabhune pratyeka sajanamAM rahelI susaMvedanAmAM emaNe cinmaya dayAnAM darzana karyA. biMdu biMdu maLIne jema sAgara thAya che tema jIvAMzanA aMzI samA dayAnA sAgara prabhunA dayAmaya sAMdaryanAM sAkSAta darzana karIne temano AtmA belo UDyo : he bhagavAna ! dayAnA sAgara : tane namaskAra ho, namaskAra he ! cittazuddhinuM A pAvana svarUpa batAvanAra gurudevanI chabI temanA haiyAmAM maDhAI gaI. gurudevanuM "abhinava rAmAyaNa" temane hRdayastha thaI gayuM. ane jaina daSTie gItAnuM to emaNe suMdara akSare sAradahana karyuM, tyAre jANe ke gurudevanA sarjaka, pAvaka sauMdarya rasamAM masta rahetA hoya ema emaNe anubhavyuM. sakala pravRttimAM saddagurunI chAyA sevAmaya bhaktimAM cittanI nirmaLatA ane hRdayanI zuddhine laIne aMtaHkaraNa vuM Tika jevuM nirmaLa thAya che ke temAM mUrtimaMta guru devanA AdarzanI chAyAnuM pratibiMba paDatuM hoya che. hanumaMtanA hRdayamAM jema rAmajInI chabI paDatI hatI. gopIonAM jevAM svaccha hadayamAM jema kRSNanI chabI paDatI hatI, saMtabAlanA hRdayamAM emanA gurudeva nAnacaMdrajInI jema chAyA paDatI hatI, e ja rIte jJAnacaMdrajInI pratyeka pravRtti ane sevAvRttimAM saMtabAlane AdarzanI chAyA jovAmAM Ave che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya pAna aMtaryAmI prerita AdhyAtmika bhakti [(1964 thI 1975) prabhu premIne prabhu ja uttarottara u-kRSTa bhUmikAe caDhAvate jaya che. sadgarane prApta karAvI bhagavAna azubhA aniSTane rokI, zubha ne ISTa prata preraNA Ape che, e ja prabhu aMtaryAmInI preraNA pragaTAvI zuddha adhyAtmane AnaMda, mastI ane nAda jagave che. jJAnacaMdrajI mahArAjanuM dha enI sAkSI pUre che. kudaratane baLa prabhu emanI mastI nAmajapana : "mane tA. 11-2-6 nI rAtre bAranA sumAre ekAeka e vicAra Avyo ke "kudaratane che tAruM badhuM ja cheDa de." A vicAra mane bhara majabUta banAvI dIdho. 1939 mAM bhAgavata saptAha sabhaLavA je avasara prApta thayo tyArathI dina-pratidina mAruM mana A 8 thI nirALuM bane jatuM hatuM. jagatanI kaI cIjamAM esA na rahe e mATe saMthana anubhavIne suMdara mArga kADhI letA hatA. badhuM sevAnuM kAma karatAM chatAMya ghaDI paNa bhagavAnanuM nAma na vasaya ene kALajI rAkhata. tA. 23-6-63nA IzvaraciMtana ceDe vakhata chUTI gayuM, aDAka kalAka rudana rahyuM. IzvarI zaraNAgatina ThIka pramANamAM vicAra AvyA. Ama kALajI letAM Aje mane bhaNavanAra aMtargata thayuM che evuM anubhava thAya che. Ajana, yue saMta ane sevAnuM kAma e lAge che ke lekanI nikaTa paherIne be ke teTale IzvaranA nAmano guMjArava kara,
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 prabhumaraNa : rAtane ekAeka AMkha UghaDI gaI. gepIo ane caitanya mahAprabhujInuM zrIkRSNa pratyenuM AkarSaNa najara sAme taravA lAgyuM. emanA aMtaranI tAlAvelI ane vedanAno khyAla AvatAM hRdaya bharAI AvyuM ane dhrusake dhrusake raDI paDAyuM (15-8-6 3). bAlamaMdiranA kAryamAMthI saMpUrNa muktinI taiyArI karI lIdhI. divaso jAya che ane haju ghaNuM prApta karavAnuM bAkI che. he mA ! tuM mArA mATe zuM vicAre che ?-e vicAre hAsya ane rudana thayAM. mastI khUba lAgI. mane to eka bhakti sivAya jIvanamAM bIjI koI apekSA jAgatI nathI. he mA ! haju tArA rUpe jagatane joI zakato nathI. paNa tuM mArI sAthe ja iM-AvI prIti hAI mane ciMtA nathI thatI. Ama mAnA bhAve AvI jatA. hAsya sArA pramANamAM thayuM ane thoDuM rudana paNa thayuM. (18-10-63) Aje vahelI savAre svAmI rAmakRSNa paramahaMsa ane devI zAradAmaNanAM svarUpe keTalAka samaya pUratAM najara sAme taravaryA. (23-10-62) mA pratye cittanI ekAgratA vadhAre thaI. temAM kudaratI lIlAnAM darzana thatAM sAruM evuM hAsya thayuM. mAyAne tAMDava nRtye hasAve che. kudarata maiyAnA darzane hasAvyo ane raDAvyo, paNa manamAM khUba mastI che." sarvatra prabhudarzana ane savanI sevA saumAM prabhudarzana : dhIme dhIme sarva prANI mAM zrIkRSNanA svarUpane jovA lAgyA eTale samabhAvathI te sarva prANa pratye jevA lAgyA. krUra prANane Dara gayo ane vRkSa, pazu paMkhI ane mArA badhA pratye temanI Atmatulya buddhi thavA lAgI. sarva pratye anukaMpA jAgI ane tethI bhaktimaya sevAne sahaja vikAsa thaye. emAM prAdhAnya bhaktinuM che, tene pariNAme sevA sahaja rIte thaI javA lAgI. jaMgalamAM sevAkuTira bAMdhI jJAnacaka rahevA lAgyA. e matanA anubhave kahe che ke "jagatanA sarva nAnAMmoTAM kAryo ane jaMtuo pratye
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prema jaNAya che. sarva pratye prema pAtharavo jarUrI che. paNa aMtaranI tRti te eka Izvara pratye ja hoI zake. eTale sarvamAM Izvara che tevI pratIti karI. pratIti karavAthI tRpti maLa ane nirbhayatA sAMpaDe. pustake mAMthI vIchI nIkaLyA, sApeliyuM pagamAM AvI gayuM. meTo sApa paga pAsethI pasAra thaI ga. mATe jherI vIMchI jovAmAM Avyo paNa Dara na lAge. kAnakhajUro, paiDe taruM, be kALA vIMchI ane nAgane joyA ne AnaMda thayo. mRtyuno bhaya lagabhaga TaLyo che. zAhIne khaDiye kUtarIe DhaLI nAkhyuM ane be bAkasa corAI gayAM paNa gusse na Ae. huM ne meTApaNuM ghaTayuM. kAma, krodha ane lebhanI khAsa evI koI pajavaNuM nathI; chatAMya jagRti rAkhavI ja paDe che. satya ane ahiMsAnA pAlana mATe khUba ja prema che. nirbhayatA sArI AvI che, paNa hajI vadhAre puruSArtha jarUrI jaNAya che. he mA ! mArI buddhi ane zakita pramANe jIvananI pragati mATe huM yatna karIza, paNa jyAM pahoMcI na zakuM tyAM tArI sahAya mAgIza." A bhAva AvatAM raDI paDAyuM." anukaMpA ne sevA : "eka dukhiyArI kUtarI joI haiyuM bharAI AvyuM ane tenA mATe roTalAnI vyavasthA karI. kuTiramAM nAne vIMchI nIkaLyo. cIpiyAthI pakaDIne mUkavA jatAM te cipAye tethI du:kha thayuM. paMkhIe. caraka karIne kuTara bagADatAM hatAM, paNa temane uDADavAnuM mana na thayuM. bicAronuM vizrAmarathAna che tyAMthI kema kADhI mukAya? saDakanA kAMThe parabaDInI zaraDImAM eka dukhiyAre mANasa mAMdo paDayo hato. sAravAra karanAra koI na hatuM. gaMdakI tathA tenI sAphasUphI karI, sAravAranI vyavasthA karI. eka khetarane cheDe eka gAya viyAI rahI hatI ane khUba herAna thatI hatI. gAya vAcharuMne bahAra kADhavA prayatna kare paNa baLa ochuM paDe. meM tene bahAra kheMcI sahAya karI ane tene A duHkhamAMthI chuTakAro thayo. jagalamAM eka varAgI sAdhu paDayA rahetA, khulA zarIre. meM temane pUcha "TADha
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 vAtI nathI ?'' temaNe jaNAvyuM "jevI prabhunI icchA.'' meM eka bhAInuM dhyAna doryuM. temaNe eka navI rajAI ApI. eka dAdA tenI sutarAu pacheDI AgrahapUrvaka ApI gayA. meM te eka garIba pravAsIne ApI dIdhI, dhIme dhIme satsaMgIomAM gAya, garIba, dIna, dukhiyAM te sAdhu-saMtAno muzkelI joI te prabhusevA che evI zraddhA dRDha thatI gaI ane mane spaSTa thayuM ke AjanI sAmAjika pravRttimAM je AdhyAtmika vicAra sAthe nahi haiAya te sAmAjika sevAnI pravRtti pazu duHkharUpa thavAnI che. mATe sevAnA kArTImAM AtmAnI sajAgatA rAkhavI jarUrI che, ethI leAkajIvanamAM AdhyAtmika dRSTie dhaDatara karavAnI kAmanI icchA thAya che, bhikSA levA jatAM sAtao ati tAkAnI ane khinasaskArI bALakeA joyAM. temanA mATe prema pragaTo, e paNa bhagavAnanAM ja bALakI che.--e bhAvanA pragaTI ane bALAnA saMskAra mATenA kAma pratye gAmanuM dhyAna doryuM . samAja pAsethI bhikSA tathA jIvanane jarUrI cIjavastu maLe che tenA vaLatara khanI zake teTalI AdhyAtmika pravRtti cAlu rAkhavI ane dharma pracAra rUpe bhagavAna mArI pAse je karAvaze te AnaMdapUrvaka karI chUTIza." samatva ane anukapAnA prabhAve jJAnacaMdrajInuM jIvana paNa sevAbhakita ne yAmaya banI gayuM, tenI sAme mahAvIranuM dRSTAMta udAharaNarUpe taravaratuM hatuM. kevuM hatuM e ?-- badala Achu levuM vadhu devuM, varte e bhAvathI khadhe; sarva kSetre kare sevA, kavya rUpa mAnIne, e sevA badhAM prANIne prabhuvat ke Atmavat mAnIne karatA hatA. eTale te ktimaya hatI, jemAM satya madhura ne sArtha, vANI vade ahiMsa te; nAnAM moTAM badhAM prANI, peAtAnA tulya gaNI rahe AvI bhaktimaya sevA, anuka pAmaya bhakti adhyAtmane prANa gaNAya che.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 satya prabhunA krAMta saudayamAM nAna parama satya e ja zrIkRSNa che, e ja paramAtmA che. satyanuM zAzvata pragaTa svarUpa prema che ane kALa pramANe tenAM badalatAM svarUpe te lIlA che. te haMmezAM parivartanazIla che. dezakALa pramANe bAhyAcAro, rItarivAje, paraMparAo ane praNAlikAo badalAyA kare paNa te haMmezAM mAnava mAnavane ane mAnava tathA naisargika prANIsRSTi sAthe prema vadhAravA mATe, premane vistAra karavA mATe, prema mAdhuryathI advaita ne ekatA sAdhavAnA kAryane AgaLa vadhAratA hoIe te ja temAM prabhunA krAMta svarUpanuM lAvaNya dekhAya, te ja karamAyA vinAnI tAjagInA tAjA svarUpanuM teja sIne AkSI zake. kRSNanuM krAMta svarUpa ja AkarSaka che. narakAsura soLa hajAra eMsI AryAne baLAtkAre laI jAya, temane pajave, parezAna kare paNa rUDhamaDha A temane apanAvavA taiyAra na thAya. e tyakatA nArIono zrIkRSNa uddhAra karI pitIka tarIke pratiSThita kare temAM temanA krAMta lAvaNyanuM darzana che. pAMDavo maMtraputra ane dropadI yajJaputrI temane pUrepUrAM apanAvavA acakAtA kulAbhimAnI samAjane zrIkRSNa bharasabhAmAM dropadInI vahAre dhAIne ane pAMDavonA mAdhyame subhadrA, uttarA jevI AryakanyA uparAMta nAga, rAkSasa, gAMdharva jevAM Ayetara kuLe sAthe lehInA saMbaMdha bAMdhyA; bhagavAna rAme aDavA-AbhaDavAnA bheda toDayA; nokara-Azritane bheda toDayA; zabarInAM bera khAIne chUtaachUtanA bheda toDyA, gIdharAjane zrAddha apIne dharma vidhimAM pravezanA bheda toDayA; paNa lohInA saMbaMdhanI maryAdA rAkhI hatI. pUrNa puruSa kRSNa svayaM ATha kuLanI paTarANue grahaNa karI. sarva kuLa, caMdravaMza, sUryavaMza, rIMchAdi vaMzanA bheda toDyA ane pAMDavo dvArA sarva-varNa ekatA siddha karI samagra rASTrane bhAvAtmaka, premAbhaka aThavane saMdeza Ape. sAthosAtha nArI ane zramajIvI vaizyane pratiSThA ApI te
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 yugakAryanA vAhaka banyA. jJAnacaMdrajI paNa saMtabAlane krAMta darzanane pacAvI, krAMta rasamAM taraboLa banI potAnA saMnyAsa ane sAdhujIvanane phAMta rase rasI dIdhuM. temanAmAM caitanya mahAprabhunI krAMtabhakti ane rAmakRSNa paramahaMsanI jIvane ziva mAnI tenI sevAne suMdara sumeLa jovA maLe che. e sumeLa zIkha mahAtmA gAMdhIe ane saMtabAla dvArA jJAnacaMde jhI. tenI jhalaka temanA saMnyAsI jIvanamAM jovA maLe che. emane saMka9pamAM ja te najare taravare che. jema ke (1) emaNe koI paNa paraMparAgata sAMpradAyika saMnyAsa, kriyAkAMDa ke bAhya svarUpane dIkSA nathI lIdhI, paNa potAnA aMtarane anusaryo che. (2) saMtabAlane guru tarIke hRdayamAM rAkhela che, paNa keIne dIkSAguru ke maMtraguru tarIke svIkAryA nathI. dattAtrayajanI jema guNa joyA tyAM guru gaNAya che. temanA saMnyAsane saMmati ApI pramANita gaNanAra svAmI satyamitrAnaMdajI paNa sAkSIrUpe che. (3) pitAnI sAdhanAnI paraMparAnI salAmatI mATe ke sukha-sagavaDa mATe kaI ziSyavRda, saMsthA ke Ama nathI banAvela. emanI bhASAmAM kahIe to nIce pramANe saMnyAsane saMkalpa lIdhe che: "Aje 30-6-69nA meM saMkalpa karI lIdho che--have mAre kuTiranivAsa choDI devo ane AkhA vizvane kuTira gaNIne rahevuM, havethI huM pagapALA vicarIza, saMnyAsIne paisAnI jarUra nathI rahetI eTale huM kayAreya paisA nahi rAkhuM ane sparza paNa nahi karuM. saMnyAsanI mArI vRtti mujabanuM pratIka sAcavIne jIvana gALavA IcchuM chuM. samAjanA dharmo je huM samajyo chuM te huM jIvanabhara barAbara pALIza ane dharma pracAra karIne samAjane upayogI thaIza. bhikSA sivAya bIjI koI paNa cIja mATe koInI pAse hAtha lAMbo nahi karuM. zarIranI zakti pahecaze teTaluM tenI pAsethI jarUra kAma laIza. kaphI vyasana che ja nahi, karIza nahi ane saMnyAsIne hevuM
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 paNa na joIe. jIvanamAM pUrI nilepatA keLavI IzvaranI nikaTa pAMcavA prayatna karIza.' saMnyAsane jhAMkhapa lAge tevAM sAdhana-sagavaDa emaNe rAkhyAM nathI. sAdAI ane parigrahamukti e emanI vizeSatA che. gorakSAnA kAmanuM rASTravyApI kAma AvI paDayuM tyAre saMtabAlajIe ja emane vAhana vAparavA chuTa levA jaNAvyuM ne e kArya arthe chUTa lIdhI che. A emanA saMnyAsamAM ja prabhAtapherI kADhI, sUtelA mAnavInA kAnamAM prabhu nAma guMjArava karatA tyAre cetanya mahAprabhunI muslima rAjya sAme nIDaratAthI rAmadhUna belI samAjamAM nirbhayatA jagADatI te bhAvavibhora bhaktinuM samaraNa karAve che. nAtajAtanA bheda sAme e yugamAM caitanya deve kahyuM ke "haridhUna bole che te zuddha bAhmaNa thaI jAya che. "sanAtanIonA pracaMDa virodha sAme Ave krAMtamaMtra devAmAM ja caitanyanI nirbhayatA ane kAMtatA che. emaNe mukhamAM rAma ane hAthamAM rAmanuM kAma"nI jema gAMdhIne phAMta sAdane anusarI rAmanAma ane rAmanA kAmano sumeLa sAdhyuM che. emAM emanA saMnyAsa-dharmanI krAMtatA che. e jhaMkhatA hatA ke, "dharmasaMsthAnA AcAryazrIo, sAdhusaMto, sevAnI bhAvanAvALA bhAIe ane bahenoe pharaja samajIne gAya ane tenA vaMzajone jIvatadAna divA mATe thaI zake te karI chUTavuM joIe, badhAM sAthe maLIne kAma kare to ekatra baLa zuM na karI zake?" bhagavAne emanI pAsethI e kArya yajJarUpe lIdhuM te ApaNe temanA jIvanacaritramAM joI zakIe chIe. premamAdhurInuM AsvAdana jJAnacaMdrajI jevA pitAnI kuTira cheDI vizvanA banyA tevA ja jaNe ke viSe temanI badhI javAbadArI saMbhALI lIdhI hoya
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 tema kAI beTarI te kAI cAdara, kAI khAdI tA kAI sAbu, kAI TapAlaTikiTA tA kAI phUla, kAi dhAkhaLAe tA kAI ghaDiyALa - ema cIja vastupe premane teA jANe ceAtarapha varasAda varasatA haiAya tema lAgyuM. kuberanA bhaMDAranI jema bhagavAnanA akhaMDa premane! bhaMDAra khullA mukAyA. sat nuM vAstavika rUpa prema che. e premarasamAM te tarakhALa 2nAna karatA hoya tevu temane bhAna thayuM ane narasiMha mahetAnI hU ne kuvarabAInuM mAmeru pUranAra prabhuna premanA bhaMDAra joI te khelI UcA H "he bhagavAna! premanA bhaDAra tane namaskAra heA, namaskAra hai." judAM judAM pAtro ne prasa MgAmAM vidhavidha premapAtra rUpe sudhArAne puSTi detAM, krAMtine jhIlanArAM svarUpAnAM darzana thayAM. Ama, satra prabhudarzananA krAMtimaya snAnamAM kelaLa paramAtmAne premanA bhaMDArarUpe, premanA mahAnidhi rUpe, premanA pArAvAra rUpe jeyA ane emAM nimajjanA karatAM emane dhAkaDImAM pAMca divasanA mauna vakhate hRdayamAM sphuraNa thayuM, jemAM paramAtmAnuM trividha svarUpa maMtrarUpe sAMpaDayuM he bhagavAna ! he kRpAnidhAna ! he dayAnA sAgara ! he premanA bhaDAra tane namaskAra heA ! bhAvasanyAsa ane saMnyAsIne svadharma' e prakaraNa emanI A unnata ane ujajavaLa bhUmikAnAM darzana Ape che. "mAMDalanA ATha mAsanA nivAsa daramiyAna zrI nagInadAsabhAI gAMdhI, nAgaradAsabhAi zrImALI, ane saMpratabhAI dAsI jevAM sahAyaka pAtro maLavAthI sevAkAryomAM sugaMdha bhaLI. emanA sevApriya svabhAve Aja sudhI mane emanI sAthe sevA saMbaMdhe sAMdhI rAkhela che ane nAnAmeTA kA mAM temane yathAzakti sevAsahayeAga prApta thatA rahe che. DA, rasikabhAInA nidhana pachI emanA bhAI ramaNabhAI jeeka svAmInArAyaNa kAlejanA prAdhyApaka ane prinsipAla hatA emanI dUka ane AdhyAtmika dAravaNI mane maLyA karI che. emanuM tattvaprema
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtana, samatva pradhAna ane ananya IzvaraniSThAe mArA tathA mArA bhANejenA parivAramAM evA saMskAranI suvAsa jALavavAmAM amUlya phALo Apela che. rasikabhAInI putrIo ane bahene parivAra sAthenA mIThA, madhura vasala ane sevAparAyaNa saMbaMdhane huM mArI vaDIla maNibahenanA prabhuparAyaNu premALa havananA madhurasmaraNa tarIke sadAya yAda karuM chuM." A badhA premALa saMbaMdhamAM huM prabhupremanuM mAdhurya mANuM chuM, caturtha epAna (1975) prabhupremanI sAdhanAmAM utkRSTa udAharaNa rAdhikAjI kahevAya che. te rAdhikA eTale saccidAnaMda paramAtmAnI AnadamayI AlAdinI zakti. jyAre bhakta prabhunA svarUpanI zraddhAmAM taraboLa rahe, enA ja zaraNamAM, enI ja prapattimAM prapanna rahe, jyAre prabhu ane prabhunI kRtinA premamAM bhAvavibhora mastInI mojanI mahephilamAM te mazagUla rahe, tyAre sahaja premamAMthI pragaTato AnaMda AhalAda AtmAnI zakti pharita karato hoya che. ene aMtarane avAja kaho, aMtaryAmInI doravaNI kahe, prabhune payagAma kaho ke kanaiyAnI moralIno nAda kahe, e nAda para sAdhakanuM jIvana paramA. bhAnA kArya pratye prerAya che. enuM vyaktitva mAdhuryathI chalakAI jAya che. jJAnacaMdrajIe paNa jyAre saMnyAsInA svadharmane sahaja banAvyo ane emanuM aMtaHkaraNa prabhumaya premathI suvAsita banyuM, tyAre temanAmAM vAtsalyabhAvanuM prAgaTaya thayuM. sarva pratye samAna prIti ane sAdhaka pratye sahaja vAtsalyathI emanuM vyaktitva UmaTavA lAgyuM. e vakhate bhagavAnane sauthI vadhu priya evuM lalitamAdhavamAM (4-1) zrI kRSNa odhavane kahe che, "vahAlA mitra ! mane gopabALaka geviMdanuM svarUpa AkarSe che. kharekhara mane vrajanI gopI thavuM game che. A gepabALake gAyo cArI, vAcharaDAnuM rakSaNa karyuM', bhagavAna zrIka
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 baLadevajIne sAthe rAkhI emanA hAthamAM haLa mUkI, dharatIrUpI gAyanI sevA karavAnuM emanA dvArA gopALane zikSaNa ApyuM. pite gAyo cArI gAyonuM saMgApana ane saMvardhana karavAnI vidyA gepabALakane zIkhavI premanA nAde anuzAsana karavAnI madhurI mAdhurI ApI. ane ethIya vizeSa gopI ane gopI madhe rAdhAjIne rAkhIne jIvanane prabhunA kAryamAM samarpita karavAne, prabhumaya banI javAne ane prabhunAM kAryomAM masta rahevAno maMtra rAdhikAjIe vrajanArI ane vrajavAsI mAtrane zIkhavyo. vraja-vRMdAvananAM sarva le ke, pazuo, paMkhIe ane vRkSane paNa kRSNamaya mAnI temanA pratye je nirmaLa, niSkAma, niyaMja premanuM saMgopAna ane saMvardhana zrIkRSNa zIkhavyuM che te zikSaNa pramANe jIvavAmAM ja prabhu premI jIvananI dhanyatA che. 1975 pachI jJAnacaMdrajInuM jIvanakArya ja gosevA-govaMzarakSAnA kAryamAM bhagavad-kArya mAnI ekAkAra banI gayuM. mahilAonI ane nArI-samAjanI sahaja bhaktie e kAryanA bhAvane jhIlI lIdho. e sevA ane gorakSAnuM kArya karatAM karatAM jANe ke gAya potAnI mAtA che ane baLada bhAI che tevuM saMvedana saMvedavA lAgyA. emanI pIDA joI goLa, dUdha vagere tyAgavA lAgyA. enI pIDA nivAravA sANaMda mAmalatadAra korTamAM dharaNAMthI mAMDIne gAMdhInagaranA rAja darabAramAM je ma dhAraNa karyA ema prabhunA darabAramAM seMkaDo upavAsa ane hajAro ekaTANAM karI prArthanA dvArA dAda mAgI gujarAtamAM govaMzahatyA para ThIka pramANamAM pratibaMdha mukAvyo. mathurA ane dilhImAM paNa zuddhisAdhanA karI gAyane anyAyane avAja rAjadarabAra ne prabhudarabAramAM rajU karavA rASTravyApI somya satyAgrahama lAkho upavAsIna aMtaHkaraNanA avAjane saMmilita karyo chevaTe AtmabalidAnanI AkarI tapazcaryA sudhI emane prabhuprema emane kheMcI gayo che. tevA jJAnacaMdrajInI parama pAvanI bhakti ArAdhanA rajU karavAnI meM A prakaraNamAM anadhikAra ceSTA karI che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ " ke, che ke '' e -- $ 1 ma , ka che - 1e karo : * + prabhupremI svAmI zrIrAmacaMdrajI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. gAvalaDI mArI mAvalaDI bhAlanI dharatImAM jhADavAnuM nAma na maLe. cAra cAra gAumAM pIvAnuM pANI na maLe. unALAnA dhoma tApamAM mANasanuM mAthuM pharI jAya ane gADAnA cIlA cUkI javAya to mAraganAM nizAna paNa na maLe. evA bhAlanuM baMdara dholerA. ane dholerA pAsenuM moTuM gAma bhaDiyAda. eka vakhata eka musAphara herAlerAthI bhaDiyAda jaI rahyo che. raste cAlatAM rastAnI bAjumAM eNe eka vAcharaDIne taDakAmAM paDelI joI. vAcharaDIne paga bhAMgI gaye hato. tethI ghaNIe tene choDI dIdhI hatI. ghaNI vinAnA Dhora pratye gAmaDAne napharata hoya che. temAMye A to laMgaDI thayelI bhUkhathI rIbAtI hatI. samabhAvamAMthI saMvedana pele musAphara te jue che ane tenA paga tyAM ja thaMbhI jAya che. duHkhA vAcharaDI pratye tenuM hRdaya samabhAvathI chalI jAya che. samabhAvapUrvaka te vAcharaDIne joyA ja kare che, jeyA ja kare che, ne AMkhamAMthI AMsu vahevA lAge che. hRdaya gadagadita thAya che. tenuM vaiSNavI hRdaya pokArI UThe che ke mArA lAlAnI gAyanI A hAlata ! gAyana romeroma deva mAnI pUjanArA samAjanI, apaMga gAyanI durdazA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ praye AvI niSpharatA ! gAyane pUchaDe pANI reDI pitRzrAddhanuM puNya kamAvAno lahAvo letI pokaLa bhakti othe hiMdu samAjanI gAya pratyenI kaThoratA joI pelA vaiSNava musApharanuM hRdaya dravI gayuM. rajhaLatA ane na dhaNiyAtA DhAra pratyenI samAjanI ghora upekSAe musApharanA aMtaH karaNane valovI nAMkhyuM. saMvedanamAMthI saMkalpa enA valovATamAMthI eka sat saMkalpa jamyA. e hate, A vAcharaDInI sevA te karIza, paNa je geviMde- gapALe vrajamAM gAye cArI gopAlana ane gausaMvardhanane dharma zIkhavyuM te govardhanadhArInA gedharmanuM huM pAlana karIza. huM gauzALA UbhI karIza. bhulAI gayelA gAyanA kAmane bhagavAnanuM kAma mAnI temAM ja goviMdagapAlagovardhananAthanI sevA mAnIza. RSirUpA gAyane mAtA mAnI, mAnI jema tenI sevA karIza. AjathI gAvalaDI mArI mAvalaDI bane che. saMkalpamAMthI sakriya sevA A musAphare sat saMkalpane sakriya svarUpa ApavA pAMca gAye kharIdIne havelImAM gauzALAnI zarUAta karI. A saMka9pa karanAra musAphara te nAnacaMdabhAI, e ja AjanA svAmI jJAnacaMdrajI. A saMkalpane tana, mana ane dhanathI sAkAra svarUpa devAmAM madada karI narottamabhAI e, ane pelerAnA sajajane e. emAMthI sArvajanika gauzALA
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ TrasTa sthapAyuM ane TrasTamAM rahIne nAnacaMdabhAIe dasa dasa varSa gAyanI uttama sevA karI, suMdara gauzALA nirmANa karI, pitAnI kRSNa bhaktine puSTa karI, puSTi mArgane paNa nava pallavita karyo. eka bAjuthI gesaMvardhana ane gopAlanane vaizya dharma bajAvI dholerA ane tenI AsapAsanA gAmamAM bhulAI gayelA gopAlananA saMskArane jAgRta karyo ane bIjI bAjuthI duSkALanI bhIDamAM gerakSAnA kAryamAM avirata puruSArtha karIne hajAre gAyone jIvana dAna ApavAnA kAryamAM bhAlanaLakAMThA prAyogika saMghane sAtha Apyo. pratyakSa sevA dvArA samyak zikSaNa I. sa. 1948mAM dholerA AsapAsanA gAmamAM bhAre duSkALa paDyo. munizrI saMtabAlajInI preraNAthI bhAlanaLakAMThA prAgika saMghanA kAryakaro chAvaNI nAkhIne duSkALa pIDitonI madade AvyA. pU. zrI. ravizaMkara mahArAjanA pramukhasthAne duSkALa kartavya samitinI sthApanA karavAmAM AvI. ane ATha ATha mAsa saMtabAlajIe temanA kAryakarone pratyakSa sevA dvArA dharmamaya samAja racanAnuM zikSaNa ApyA karyuM. cittamAM vijJAna, hRdayamAM bhaktinI uSmA ane vyavahAramAM vAtsalya sabhara zuddhi e saMtabAlajInI samyapha tAlImanI viziSTatA hatI. nAnacaMdabhAI paNa e tAlImamAM palaTAtA gayA, duSkALanA kAryamAM rAta divasa joyA vinA avirata zrama karatA rahyA. lokone samajAvatA rahyA. varSaRtu beThI. loko duSkALa pAra karavAnI taiyArImAM hatA
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 tyAM pAMceka hajAra DhArAne sthaLAMtara karI khAnadeza khAju laI gayela te badhAM pAchAM pharyA. varasAda kheMcAyA. mUMgAM DhAranI mUMjhavaNe nAnacaMdabhAInI UMgha UDI gaI. pAMca hajAra gAya khaLadanuM zuM thaze ? saMtamAlajI ane cheTubhAi pAse emaNe mUMjhavaNu rajU karI, mane khelI UthA : 'eka paNa DhArane bhUkhe maravA na devAya.' prAyeAgika saMgha pAse je kaMI mUDI hatI--te badhIye mUDI eTale ke pAMtrIsa hajAra rUpiyA kharcavAnI sagha vatI temaNe chUTa ApI. kAmanI pUrepUrI svataMtratA ane pUrepUrA vizvAsa mUkavAmAM AvyA. satAnI zraddhA mUkavAnI ane kAma levAnI rIta ja sa*sArIe karatAM nyArI heAya che. A nyArI rIte nAnacaMdabhAI ne dhRSTie jotA karyAM. saMtamAlajInA dharmaSTinA sevAkAmAM dAna karatAM kAmane mahattva hatuM. mAnavane rAhata devAmAM, kAma devAmAM ke RNu devAmAM mANasanA sanmAnane gaurava jALavavAnI sAvadhAnI uparAMta garIkha zramajIvIonI khAnadAnImAM zraddhA mUkavAmAM AvatI hatI. te zraddhAmAM ja jJAnacaMdrajIne saumAM sArapa jonArI bhagavat dRSTinAM pratyakSa darzana thayAM. ane janasevA ne geAsevA dvArA prabhusevA karavAnA temanA aramAnA dRDha thavA uparAMta jJAnazraddhA yukta banyA. Ama gAvalaDI kevaLa temane dUdha denAra mAvalaDI ja nahIM paNa dRSTi denArI nimitta banI gaI. tyArathI ja gAye parama upakArI mAtA tarIke nAnacaMdabhAInA hRdayamAM samajapUrvakanuM sarvottama sthAna dhAraNa karyuM che.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvasatyanI prApti nAnacaMdabhAInI jema ghaNAe AvI vAcharaDI joI haze. paNa te daye nAnAcaMdabhAInA hRdayane kema jAgRta karyuM? tene ja kema saMkalpabaddha ane sakriya karyuM? nAnAcaMdabhAInA samagra jIvana tarapha jotAM emAM hRdayazuddhi ane hRdayavikAsanuM prAdhAnya raheluM che. emanuM hRdaya atyaMta saMvedanazIla che. emanuM bhAvuka hRdaya sarvamAM prabhune tuM hovAthI paraduHkha dekhI raDe che. Ama niSkAma, nircAjabhAve vahetAM azru emanA aMtaHkaraNane svaccha kare che. AvA nirmaLa aMtaHkaraNamAMthI satya saphUraNarUpe sevAbhAvano saMka9pa jAge che. e saMkalpane sakiya sevA dvArA amala karIne ja te prabhupada sevananuM samAdhAna meLave che. samabhAva, saMvedana, rUdana, saMkalpa, satkArya ane samAna dhAnane SaDra krama emanA aMtaHkaraNamAM sahaja anukrame vikase che, vistare che. ane prabhukRpA rUpe puSTi pAme che. Ane ja prabhukRpA ke puSTi kahe che, bhAvasatyanI prApti kahe che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. bhAvuka kuLamAM janma jhADa phaLathI oLakhAya che. mANasa kuLathI oLakhAya che. bALakanuM sAta varSa sudhI ghaDatara karavAmAM kuTuMba jIvanano phALo mukhya hoya che. zikSaNazAstrIo kahe che ke A kALamAM paDelA saMskAro jIvananuM pradhAna prerakabaLa banI rahe che. nara janma maLavo, saMskArI kuLa maLavuM ane dharmanuM zravaNa maLavuM te mahAbhAgya gaNAya che. nAnacaMdabhAIne AvuM tevaDuM saddabhAgya sahaja rIte prApta thayuM hatuM. - svAmInArAyaNa bhagavAnanA samayathI emanA kuLanA ItihAsamAM bhagavad bhaktinI saMskAradhArA satata vahetI AvI che. nAnacaMdabhAInA pitA cunIlAlabhAInA prapitA-- maha hemarAja zeThane suMdariyANAmAM sarasa vepAra cAlato hato. suMdariyANA te vakhate hAMDe eTale haTANAnuM gAma hatuM, ane kahevAya che ke hemarAja zeThanI levaDadevaDa paisA gaNune nahIM paNa jokhIne thatI. jJAtimAM temanuM sthAna agresaramAM zobhatuM hatuM. pharatAM gAme zeThanuM gaurava jALavatAM ane puSTi saMpradAyamAM temanuM sthAna mokhare hatuM. te paNa svAmInArAyaNa bhagavAnanI sattvazuddhi ane samAja sudhArAnI vAtamAM rahelA satyane svIkArI teo temanA prazaMsaka ane pUjaka banyA. svAmInArAyaNa bhagavAna emane tyAM padhAryA hatA temanAM pAdacihnonI prasAdI kuTuMbe gauravapUrvaka
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ jALavI hatI. puSTimArgamAM rahevA chatAM satya ane sudhArAne svIkAra karavAne saMskAravArase temaNe potAnA parivArane Apyo che te nAnacaMdabhAI sudhI jaLavAI rahyo che. nAnacaMdabhAInA pitAzrInA vakhatamAM vepAranA saMge ane sthaLanuM mahattva badalAI gayuM hatuM. emanA pitA cunIlAlabhAI saraLa bheLA ane bhaktahRdayI hatA. puSTimArganI paraMparAne emanAM patnI samaratabahenanA AvavAthI khUba baLa maLyuM. samaratabA ane emanAM moTAM bahena maNibahena khUba ja haripremI hatAM. bhajana, kIrtana, dhoLa, sAdhu saMtanAM svAgata, zakti pramANe dAna ane vallabha paraMparAnI bhaktine pUrepUrI jALavIne kuTuMba AkhAne bhaktiraMge rasAyeluM rAkhatAM hatAM. AvA bhakta kuLamAM saMvata 1962nA kArataka vada 4the (sana 1906) nAnacaMdabhAIno janma thayo. nAnacaMdabhAIne nAnapaNathI ja sevA, pUjA, bhajana, kIrtana, dhoLa ane puSTimArganI prema-bhaktino saMskAra emano parivAra poSatuM hatuM. ane nAnapaNanA A saMskAre emanA bhAvuka hRdayanuM ghaDatara karyuM. abhyAsa ane AvaData nAnacaMdabhAInA ghera eka be gAya hatI. tene pANI pAvAnuM, nIravAnuM tema ja gharanAM nAnAM moTAM kAma nAnAcaMdabhAI kuzaLatApUrvaka karatA. te dvArA gAya ane kuTuMba pratyenI bhaktinA saMskAra poSAtA hatA. te sAtame varSe zALAe beThA ane cAra gujarAtI sudhIno abhyAsa
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 suMdariyANA karyA. prathamathI ja smaraNazakti ane buddhi sateja eTale zALAmAM AgaLa nakhara rAkhatA. gaNitamAM tA e ekko gaNAtA. emanA pitAzrIne pakSAghAtanA humalA thatAM temane dhaMdhukA pheravavA paDayA. eTale nAnacadabhAI paNa pAMcathI sAta dhAraNa dhaMdhukA bhaNyA. tyAM paNa emaNe prathama varga ane gaNitanI sarasAI pUrepUrI jALavI rAkhI sAtheAsAya pitAzrInI mAMdagImAM pUrepUrA madadarUpa rahyA. bheLapaNamAM lUMTAI gayA dhaMdhukAmAM cunIbhAInI pakSaghAtanI mAMdagI, samaratakhAnI sevA, nAnacaMdabhAInuM zikSaNa kharAkhara cAle. dukAna vepAra tA baMdha hatAM. karakasarathI ghara calAve tANa sAdhu satA ane bhagata bhikhArInI avarajavara ane AgatAsvAgatA cAlu rahetAM. eka vakhata eka bhagavAMdhArI sanyAsI AvyA. khUba ja vidvAna, vAcALa paNa evA ja ane bhAlanA camakAra ane caherAnuM teja joI prabhAvazALI lAgatA. cunIbhAI teA tene khUba ja mAnatA thaI gayA hatA. eka vakhata eka tAMkhAnI rekhamAMthI seAnuM banAvI dIdhuM Aya tevI eNe cAlAkI batAvI ane cunIbhAI aMjAI gayA. peAte cunIbhAInI sevA bhaktithI prasanna thayA hai|vAthI temanuM dAridraya jAya tevA hetuthI gharanA badhA trAMbAnuM seAnuM karI devA tatpara thayA. bhaThThI taiyAra karavAmAM AvI, trAMbAnI leATI sahita gALI devAmAM AvyAM. chellA divase prasAda levAne ahAne saMnyAsI
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahArAja chU thaI gayA. ane cunIbhAInA dAgInA, vAlanI viTIye laIne cAlatA thayA. gharanuM badhuM lUMTAI javA chatAM samaratabAe samatA kheAI na hatI. bhagavAnanI marajImAM saMtoSa mAnavo te te temano svabhAva banI gayo hato. cunIbhAI bheLapaNa mATe pastAvA lAgyA. nAnacaMdabhAIne te ADaMbarI vANI ane bhagavAvastra ke bAhya dekhAva tarapha napharata jAgI ane badhAMthI cetIne cAlavA lAgyA. gharanI sthiti jotAM AgaLa bhaNavuM muzkela hatuM. tethI dhaMdhukAthI be mAlaI dUra vAsaNA gAmamAM nAnI hATaDI mAMDavA vicAra karyo. nANunI sagavaDa thAya te pahelAM eka varSa dhaMdhukA ane pALiyAda gAmamAM zikSaka tarIke nokarI karI.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. bhagavad jIvananI vATe nAnacaMdabhAI e lagabhaga sattara varSanI vaye vAsaNamAM dukAna nAMkhI. te vaye bIjA yuvAnanI jema e paNa pisA kamAvA ne dhanavAna thavA jhaMkhatA hatA. eTale nyAyanItino lAMbo vicAra karyA vinA bIja vepArI je rIte kamAya che te rIte vepAramAM raLI levA mAMgatA hatA. svabhAva maLatAvaDe eTale saMbaMdha khUba vadhatA. gAmaDAmAM satsaMgane abhAva hato ane aNasamaju loke sAthe panAro paDyo. emAMthI cA bIDInuM vyasana vaLagyuM. bIjA yuvAnanI jema kapaDAM lattAM ke khAnapAnamAM majA mANavI paNa emane gamatI hatI. paraMtu vepAramAM te gharano kharca upADavA jeTalI kamANe mAMDa thatI. jAga re jAga ! saMvata 1980mAM pitAzrIno svargavAsa thaye. nAnAcaMdabhAI lagabhaga vIsa varSanA thayA. juvAnI raLavAmAM vyatIta thatI hatI. jIvanadhana amanacamanamAM veDaphAtuM hatuM. samaratabAe eka vAra samajAvIne kahyuM : "nAnu, bhAgavata to sAMbhaLa ! Ama rakhaDaze zuM vaLaze ?" mAnavadeha maLyo che te bhagavAnane mahimA jANI levo. bAe jagADavA ane nAnacaMdabhAI e bhAgavata kathA sAMbhaLavAnI manomana
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 taiyArI karI lIdhI. purANI mahArAjanI teo tana manathI sevA kare. pagacapI kare. temanA paDavo mela jhIle ane kathAkAre paNa A yuvAnanI bhakti joI pUrepUrI kathA saMbhaLAvavAnuM vacana ApyuM te eTale sudhI ke bhara kathAmAM nAnacaMdabhAI cApANI ke bIDI pIvA jAya tyAre teTale vakhata kathA madha rAkhatA. nAnacaMdabhAIne A vAta khaTakI. kathA sAMbhaLI tyArathI bIDI khaMdha karavA prayatna karyo. sAta, sAta vAra khIDI cheADIne pAchI cAlu karI. evAmAM nathurAma zarmAnA pustakamAM vAMcavAmAM AvyuM ke mIDInA dhumADAthI hRdayamAM beThelA bhagavAna mUjhAI jAya che. bhagavAna pratyenA preme nAnacaMdabhAI ne vicAra karatA karI mUkaLyA. mArI kuTevathI mArA nAtha mUjhAya ne huM te cAlu rAkhuM te na bane. ane evA dRDha sakalpa karyo ke bIDI kAyama mATe gaI. ekAMta sevana ane bhagavad bhakti bhAgavata kathA bhaktipUrvaka sAMbhaLI. bhagavAnanA guNA ane cAritryane mahimA sAMbhaLatA jAya ane prabhu virahanI vedanAe raDatA jAya. hRdaya gadgati ane, gaLe DUmA bharAya ane nayanAmAM nIra vahe. Ama aMtaranuM jhera nIceAvAtuM jAya, bhAgavat kathA pUrI thaI tyAre sa'sAra pratyenI mAyAmamatA paNa nIcAvAI gaI. nAnacaMdabhAInA cAritryanI suvAsa khUba sArI hatI. zarIra pavitra rahyuM. hatuM paNa mana kayAreka kAmavRttithI calita thatuM hatu.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgavata zravaNe e manovRttine paNa nirmaLa karI. AjIvana avivAhita rahevAno ane bhagavaparAyaNa jIvana jIvavAne nAnacaMdabhAI e saMka9pa karyo. prabhune mahimA sAMbhaLe te divasathI mana prabhumAM evuM masta rahe ke vikAra vAsanAe emane pajavyA ja nathI. ane ene ja e prabhukRpA kahe che. vepAra baMdha karyo. prabhu Ape temAM ja saMtoSa mAnavAne saMskAra mAtuzrI pAsethI maLe hato. e saMskAre lobha tRSNAmAMthI sahelAIthI choDAvyA. ane kodha jItavA khUba prayatna karyo. te paNa ThIka ThIka jitAye. Ama eka bAjuthI vyasano ane mojamajAne tyAga ane bIjI bAju AMtarazatru para vijaya meLavavA emaNe doDha varSa ekAMta sevana karyuM. bhagavat bhajana karyuM. * zrI kRSNa zaraNaM mamarano jApa karyo. bhagavAnanA viraha kaI kaIvAra dhrusake dhrusake temane raDAvyA to kaI vAra naTavara nAgaranI lIlAe khaDakhaDATa hasAvyA paNa kharA. covIsa kalAkamAM eka TaMka ja ghI vinAne bhUkhe jAra- bAjarAno reTala ane tela maracA vinAnI kaDhI khAIne svAdane paNa jItyA. mana prabhu dhUnamAM evuM masta rahevA lAgyuM ke rAtre svapnamAM paNa kanaiyAnI mUrti darzana detI dekhAvA lAgI. lAlAne hIMcaLatA hAya, lAlAnAM guNagAna gAtA hoya, dhoLa ane bhajana kIrtanathI aMtaHkaraNa ajavALatA hoya ane navadhA bhaktinI mastImAM masta. nAnacaMdabhAI kahe che ke e divase evA divyAnaMdamAM pasAra thayA ke tenuM zabdamAM varNana karavuM muzkela che. Ama
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 ekAMtamAM doDha varSa pasAra thayuM. ane bhagavadda jIvana jIvavAno je nirdhAra karyo hato tevuM jIvana prapatti eTale kRSNa zaraNAgatinI daDhatAthI taddana sahaja banI gayuM. emanuM aMtaHkaraNa bhaktibhAvathI nirmaLa, namra ane saraLa banI gayuM. aMtaHkaraNanI zuddhinI A bhUmikAne bhaktanI bhUmikA kahe che. e bhUmikAmAM bhAva satyamaya jIvana jivAtuM hoya che. nAnacaMdabhAInA jIvanane have pAye bhAvasatyasabhara nyAyanItinA AcaraNa para caNAvA lAgyA. nyAyasaMpanna AjIvikA doDha varSamAM aMtaHkaraNa zuddhi ane prabhu prapattinI prApti thaI eTale nAnacaMdabhAI mAtAjI ane kuTuMba kartavya pratye pharI sakriya banyA. vANI ane kAyAthI asatyanuM AcaraNa na thAya te mATe sajAga banyA. e sabhAnatAe ene saMpUrNa nyAyanIti saMpanna jIvikAnI zodhamAM joDyA. sAbaramatI AzramamAM grAmodyoganA sanAtana sAbu banatA hatA tenI pherI emaNe zarU karI. khAdI grAma udyoga saMghanA niyama pramANe eka ja bhAva ane zuddha vyavahArane emaNe jALavI rAkhyAM. sADAtraNa paisAnI eka goTI te vecatA, grAmodyoganA sAbunI pherIthI jIvananirvAha cAlu karyo. emanuM aMtaHkaraNa te jhaMkhatuM hatuM ke kevaLa nIti ja nahIM, sAthosAtha prabhubhakti paNa puSTa bane tevI zuddha sAvika jIvikA hevI joIe, tethI tenI te dhamAM hatA. temanA jIvanaparivartana ane prAmANiktAnI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 suvAsa samAjamAM prasarI gaI hatI. ethI dholerAnI govardhananAtha ane dvArakAdhIzanI havelInA TrasTIoe baMne havelIone vahIvaTa karavAmAM nAnacaMdabhAInI sevAnI mAgaNI karI. jenI zodha cAlatI hatI te sAme AvIne maLyuM. eTale emAM Izvarano anugraha mAnIne nAnacaMdabhAIe havelInA vahIvaTane Izvara sevAnuM kAma mAnI svIkAra karyo. Ama bhAvasatya eTale aMtaHkaraNanI zuddhinI prApti pachI, karaNasatya eTale satyavAdI vyavahAranI prApti svAbhAvika krame nAnacaMdabhAIne thaI. havelInA vahIvaTane prabhukRpA mAnI tenI vyavasthA karavAnuM nAnacaMdabhAIe svIkAryuM. prabhu prAptinAM sAdhane nAnacaMdabhAIe baMne havelIno vahIvaTa saMbhALyo. tenI pAchaLa pagAra meLavavAno hetu gauNa hate. eTale keTaluM vetana maLe che tenI leza paNa ciMtA vinA jIvananirvAha jeTaluM laI rAtadivasa maMdiranA kAmamAM ja rata rahetA. vahIvaTa uparAMta maMdiramAM satsaMga maLe, suvAcana maLe tema ja bhajana kIrtana ane kathAdi kahI emaNe maMdiranI AMtarakAyAne bhaktirase rasI dIdhI. ane sAcA arthamAM havelInA TrasTI banI gayA. sAthosAtha AMtara zatruothI aMtaHkaraNa zuddha karavA satata prayatnazIla hatA. ahaMkAra vikAranuM visarjana thAya to ja prabhunA caraNazaraNamAM samAI javAnI zakti Ave tema mAnI zarIra
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 zrama, sAduM bhejana ane saMyamI jIvana jIvatA hatA. nitya pitAnA cittane ajavALatA hatA. ane potAnA cittamAM kayAMya kacAza, bhUla, kSati ke nabaLAI jaNAya to te dUra karavA jAte prayatna karatA ane prabhunI kRpA yAcatA hatA. dhIre dhIre prabhuzraddhA, ane satata prayatna emanuM citta nirmaLa thayuM. jema jema cittanI nirmaLatAe emanI bhaktine sAtvika tathA vikasabhara karI tema tema nibhayatA sahaja banatI gaI ane beTuM thatuM hoya tyAM spaSTa kahevAnI vRtti paNa vadhatI gaI. dholerAmAM lohANA chAtrAlaya cAlatuM hatuM. nANuM ane suvyasthAnA abhAve te bhAMgI paDayuM. kevaLa sAta ja vidyArthI rahyA ne devuM rUpiyA 800nuM hatuM. kaI kaI chAtro havelInA darzane AvatA. keTalAka saMskArI ne namra hatA. keTalAka garIba gharanA paNa hatA. chAtrAlaca bhAMgI paDe te nAnacaMdabhAIthI jovAyuM nahIM. jAte gAmaDAmAM pharyA. bhaDaLa bheguM karyuM. chAtrAlayanA pramukhanI mAMgaNI AvI ne havelIenuM tathA bIjuM kAma karavAnI chUTe gRhapati banyA. bALakone vAtsalya ApyuM. vyasanatyAga, saMyamI sAduM jIvana ane sAttvika saMskAra ApavAnuM kAma emane khUba ja gamI gayuM. potAnI zuddhi uparAMta samAjamAM paNa premapUrvaka susaMskAra nirmANa karavAnI kaLA temane hastagata thaI gaI. eka vakhata bhaDiyAda jatAM laMgaDI vAcharaDInA daye emanAmAM prANadayA, gAya ane mAnava sevAvRtti
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmAvI. Ama dholerAnA dasa varSanA bhaktimaya tapathI emanI pAse cittazuddhi, saMskAra vRddhi ane sevArUpI prabhuprAptinA sAdhana samAM traNa ratno sAMpaDyAM. hRdayamAM brahma jijJAsAnI jhaMkhanA thavA lAgI ane pagapALA guru nI zodhamAM nIkaLI paDyA.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. saddagurunI zeAdhamAM dheAlerAmAM prabhusevA, mAtAjInI sevA, khALasevA, gausevA evI caturvidha sevAnA yAga maLyA hatA. jIvanamAM prasannatA hatI paNa aMdaranI icchA keAI saMtapuruSanA zaraNane jhaMkhatI hatI. e jhaMkhanAe emane pagapALA paTana karAvyuM. keTalAka sajjanA ne saMtAnA samAgamamAM AvyA. emAMthI banArasa hiMdu yunivarsiTInA tattvajJAnanA nivRtta preophesara zrImAna trileAkacaMdrajI ane devIbahenanA bhagavaparAyaNa, sAdA, vatsala ane prapattipUrNa jIvane khUba suMdara preraNA ApI. svAmI mAdhavAtInI jJAnApAsanA, emanA pratyenuM vatsala audArya ane vairAgyapradhAna brAya jJAnAkAravRttie ne bhagavAM dhAraNa karavAnI TakAre emanAmAM susanyasta bhAvanAnuM khIja rAkhyuM paNa mAtAjInI javAbadArI hatI eTale e khIja suSupta IcchArUpe ja hRdayamAM sacavAI gayuM. vilAkacaMdrajI ane mAdhavAtItha mahAvidvAna, vairAgya-pradhAna ne adhyAtma-raMge raMgAcelA mahAsAdhaka ke saMta koTinA hatA, tema chatAM emane vizeSa preraNA maLI emanA bhANeja DokTara rasikabhAI pAsethI. saMsAramAM rahevA chatAM, jaLa kamaLavat rahI, paLepaLanI sAvadhAnI, janasevA ane satsaMgamAM ja prabhune pichAnanArI temanI sevA-sAdhanAe nAnacaMdabhAI ne preraNA 2
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 ApI ke dharma tA jIvananA sarva vyavahAramAM jIvI batAvavAmAM che. eka vAra te pagapALA cAlyA jatA hatA, bhUkha kakaDIne lAgI hatI, tevAmAM kAThAnA jhADa parathI kharI paDela meTu kehuM maLyuM. te khAI ne satASa pAmyA. bIjI eka vAra e ja rIte mATI kerI maLI. A prasaMgathI temane vizvAsa besavA lAgyA ke sAdhakanuM bhagavAna dhyAna te rAkhe ja che. ethI sAdhanA zIkhave tevA guru pAmavAnI tAlAvelI savizeSa vadhI. rasikabhAI e eka vAra nAnacaMdabhAI ne patra lakhyuM ke saMtakhAla nAmanA eka jana muninA satsaMga karavA jevA che. patra vAMcI 1944mAM sANaMdramAM sa'tamAlajInA cAturmAsa cAlatA hatA tyAM nAnacaMdabhAI saMtabAlajI mahArAjanAM darzana karavA gayA ane prArthanAmAM bhaLyA. prArthanAnA pade pade temanuM aMtaHkaraNa gaLatuM jatuM hatuM. prArthanA zravaNu sAthe dhrusake dhrusake rudana zarU thayuM. e hatuM prathama milana. satabAlajI te joI rahyA paNa kazuM na khAlyA. paNa maneAmana nAnacaMdabhAI ne samAdhAna maLI gayuM ke je satpuruSane huM zeAdhatA hatA te A ja che. premAzru, rAmAMca, hRdayanuM pulakita thavuM, samAdhAna ane e kramamAM nAnacaMda. bhAI nA AMtaravikAsa prathamathI thatA hatA tenuM ja punarAvartana ahIM thayuM. ane nAnacaMdabhAI emanAmana saMtabAlane gurusthAne sthApI, temanA satkAryamAM sakriya
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevArUpI artha Apavo zarU karyo. bhAlamAM pANIne trAsa dUra karavAmAM madada karavA jIvarAja bhAla jalasahAyaka samiti sthapAI hatI ane bhAlanA pANI saMkaTane dUra karavA A saMsthA prayatna karatI hatI. nAnacaMdabhAIe temAM saMpUrNa sahaga Apyo. duSkALa vakhate annadAna ane Dhorane nIraNa pUrI pADatI duSkALa kartavya samitimAM te temanuM kArya mokhare rahe tevuM hatuM, kema ke 1947mAM maNibhAI, mIrAbena, DaoN. rasikabhAI, maNibena, kAzIbena jevAM AjIvana sAdhako sAthe cAra mAsanI jJAna zibiramAM rahIne saMtabAlajInI dharmadaSTine marma te samajatA thayA hatA. samAdhAna ane samajaNa emane sAcI sevAnA mArge preratAM hatAM. A jJAna zibira daramiyAna saddagurunAM lakSaNo jANavA maLyAM. saMtabAle ja "vizvavatsala mahAvIramAM te varNavatAM kahe che leza nA bhIrutA jemAM, che bharapUra vIratA; ne jAnamAlanA bhege, sAcave satya ne dayA. udAra vIra satyAthA, abhaya je banAvatA; je sAdhu satyalakSI che, tene guru gaNo tame. emaNe joyuM ke saMtabAla aMtaranA satyane pragaTa karavAmAM je saMpradAyamAM temanAM bahumAna thatAM hatAM te saMpradAya, prANapriya gurudeva ane saMghane Azraya cheDIne ekalA paDe aMtaranA satyane anusare che. zikAra rokavAnuM AMdolana karavAmAM rAjyanA adhikArIo ane zikArI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 baMdhuna khepha vahorIne aDagatA batAvI che. briTiza satanata sAme sAdhutAnI maryAdAmAM rahIne beMtAlIsanA kAMtikArone ahiMsaka doravaNI ApI che. kapAla samAjamAM vyasana ane kurUDhi sAme sudhAraka preraNA ApI, rUDhicusta AgevAnInA AkramaNane premathI pacAve che. naitika kheDUta saMgaThana ane sahakArI pravRtti dvArA sthApita hitone roSa vahore che chatAM, badhAM pratye premALa, premALa vartana rAkhe che. bhAlanI pANInI tANamAM, naLakAMThAnA rogIone madada karavAmAM ane jIvamAtra pratye dayAnAM jharaNAM vahetAM karavAmAM je rAta-dina prayatnazIla che. zreyArthIo, bhAvuka ne madhyama vargane dAna, Doma ne satyanA mArge AgaLa vadhavA zibiro, saMmelano ane pravacano Ape che. kemI hu laDanA khunnasabharyA bATA vAtAvaraNamAM che kema vacce nirbhayatAthI vicarI eka bIjI pratye birAdarInI bhAvanA prere che. bhaMgIo pratye samAjanI karaNabhAvanA jAta karI, bAlamaMdiro kADhI vyasanAdi tyAganA saMsakAra sice che. jIvananAM sarva kSetromAM satya ane vAcanI daSTa sicI dharma daSTie samAjanI punaracanA mATe maLe che. e saMtabAla pratye hRdayanA prabaLa saMvedanathI ? gurabhAva jAgRta thayo hato, te have samajaNa ane vivekapUrvaka vikAsa pAmyuM ane emanA kArya pratye emanA hadayamAM ahobhAva jAgRta thavA lAgyA. Ama chatAM pUrva saMskAra haju kAma karyuM jatA hatA. cAturmAsa zibira pUro thavAmAM mAtra pAMca divasa
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 bAkI hatA, tevAmAM cAMdarAnA eka camArabhAI zibiramAM dAkhala thayA. zibiramAM nAtajAtanA bheda tA hatA ja nahIM eTale ekapa'gate sahubhAjana hoya te svAbhAvika che. peAte sahabhAjana kare ane te vAta havelI ane chAtrAlayanA TrasTIthI gupta rAkhe te te nAnacaMdabhAInA svabhAvamAM nahIM. enI satya khelavAnI Teka sAthe te dha paNa na bese ane nAtajAtanA bhedamAMyAta nathI mAnatA tema jAhera kare ! te sasthAnA rUDhicusta TrasTI temane chUTA kare. saMtabAlajI pAsethI maLela sauMskArane Agraha rAkhavA ke pachI je sasthA dvArA temanA bhagavatRbhaktine saMskAra ghaDAyA hatA, je saMsthAnI keTalIka pravRtti ne sevA peAtAnA bhaktahRdayane puSTa karatI hatI te sasthAne cheADavI? e vacce pasaMdagI hatI. saMsthAmAM daMbha, anIti ke doSa hAya tA tA tene ghaDInA chaThThA bhAgamAMya cheDavA emanI tatparatA hatI. saMsthAmAM satya ne premanuM sattva na jaLavAya tAya te cheDavA taiyAra hatA. paNa eka navA khIlatA, UgatA sAnika AcAranA amalanI utAvaLa mATe jUnI sasthAnA sarvAM premaLa saMbaMdheA cheDavAnI ane Arthika asalAmatI vaheAravAnI temanI taiyArI na hatI. e vAta emaNe saMtamAlajIne paNa kahI. emanI pAse satakhAlanI jIvaMta sAdhanA dRSTAMtarUpa hatI. tenI karuNA-pravRttimAMthI udbhavatAM sevA-kAryAnA paNa saMteASa hatA, paNa dharmasaMsthA dvArA ghaDAtuM sAmAjika svarUpa haju spaSTa thayuM na hatuM. khaDamAkaDI jema eka
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 paga sthira karI pachI bIjo paga mUkatI mUkatI gati kare che tema dholerAnA sevA-kAryamAM sthira thayelA pagane bIje mUkavAnI spaSTa bhUmikA haju dekhAtI na hatI. ane tethI ja harijano sAthe samUhamAM bhojana levAnI utAvaLa karavA karatAM nAnacaMdabhAIe zibira chaDI dholerA sevAsaMsthA sAthenuM sAtatya jALavI rAkhavAnuM pasaMda karyuM. pUrNAhatine divase nAnacaMdabhAI hAjara thayA tyAre saMtabAla mahArAje jAheramAM Takera paNa karI ke nAnacaMdabhAI jevA sAdhaka mATe A barAbara na kahevAya. A Takora chatAM nAnacaMdabhAIno saMtabAla pratyeno prema ane zraddhA leze paNa vicalita na thayAM. prabhune pAmavAnI ane puruSane anusaravAnI emanI lagana evI ne evI ja rahI ane saMtabAlajIne paNa nAnacaMdabhAI pratyenI lAgaNI ne AzA paNa ekadhArAM ja rahyAM; kema ke emane khAtarI hatI ke-- caitanya-jyotane mATe, manuSya yatana mAMDaze; manamAM dRDha je satya, kriyAmAM to ja Avaze." nAnacaMdabhAIne paramAtmAne prakAza pAmavAno yatna satata cAlu ja hato eTale ja A mUlyanuM satya temanA manamAM daDha haze to te kriyAmAM AvavAnuM ja. ane kharekhara, A prasaMgane pUrAM traNa varSa thayAM tyAM te nAnacaMdabhAI paMkhI jema IMDAnuM kavaca toDI khullA AkAzamAM bahAra Ave che tema saMpradAya ne nAtajAtanA bhedanI dIvAlo teDI vyApaka dharmarUpI khullA AkAzamAM AgaLa AvyA.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 sAdhupuruSanI khUbI ja e che ke sumUlyanA bIjane ziSyanA aMtaramAM vAve che, potAnA satata nehathI poSe che, ziSyanI svayaMnI zaktithI UgavA de che. suziSyanI dhIraja evI hoya che ke pratikULa saMjoga vacce paNa gurunI zIkhane hRdayamAM saMgharI rAkhe che ane anukULa mosama AvatAM e bIjane vRkSa ke vela rUpe vikasAve che ane vistAre che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. saMdha mAdhyame sevA saMte mArgadarzaka bane che paNa tenuM mArgadarzana haMmezAM lokasamUha dvArA lokaudyata karavAnuM hoya che. lokone AtmapuruSArtha jagADI temane sa>>AgamAM preravA ne joDavAnuM hoya che. AvA sAMpradAyika prayoganuM mAdhyama ekasarakhA vicAra-AcArane vikasAvatA saMgha bane che. saprayoga ane prAyogika saMgha mAnava aMtarmukha banI, satya prabhune pAmavAne AtmapuruSArtha kare tene jana dRSTi (abhisaMdhI) sapravega kahe che. je mANasa pote mAnelA saMsArasukha mATe puruSArtha kare tene (anabhisaMdhI) asa>>ga kahe che. Atma vIrya pragaTAvata sapuruSArtha te ja paramArtha che. AtmAthI parama utkRSTa saprayoga karI, zuddha, buddha ne mukta banI zake che. paNa samagra samAjamAM bhinna bhinna bhUmikAnA jIva hoya che te badhA potapotAnI bhUmikAe rahI saga pratye vaLe te mATe sAmudAyika sa ge javA. bhagavAna mahAvIre caturvidha saMghanI racanA karI, saMgha pragAne paNa protsAhana ane preraNA maLyA kare tevI vyavasthA karI hatI. saMtabAlane abhinava praga mahAtmA gAMdhIe A yuge jAte satyanA utkRSTa
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 5 prayogo karI karIne samAjane paNa saMgha, saMsthA ane susaMgaThano dvArA sAmudAyika rIte satya ane ahiMsAnAM prago tarapha preryo ane doryo che. munizrI saMtabAlajI paNa mahAvIra ane gAMdhIjInA prAganA samanvaya karI zramajIvInI sRSTine ane khAsa karIne pachAto, gAmaDAM, ne mahilAone satya prabhune pAmavA satyanI sAdhanAnA prAge mATe prerI-dorI rahyA che. tenI sAmudAyika sAdhanAne suvyavasthita karavA "bhAla naLakAMThA prAyogika saMghanI sane 1947mAM sthApanA karI che. sadadharmanA prayoga sanA prayogo mana, vacana ne kAyAne satyanA raMge raMgavAthI eTale ke satyamaya karavAthI thAya che. aMtaHkaraNane satya bhAvothI bhAvita karavAnA kAryane bhAvasatya, vANIne satya vacanabhASI banAvavAnA kAryane karaNasatya ane mana, vANI ne zarIranA sarva vyavahAro satyamaya karavAnA kAryane gasatya kahe che. vyaktinI jema sAmudAyika sAdhanAmAM naitika baMdhAraNa racI, tenA vartana pramANe saMgaThana dvArA kAyasatyano, vyavahArazuddhi vyakta karatAM satya vANI, saMka9pa ne TharAva dvArA karaNasatyano ane vicArazuddhi ke mUlyazuddhinA prayogo dvArA bhAvasatyane vikAsa thAya che. traNeyanI ekasUtratA ane saMkalana karata saMgha trividha satya dvArA ahiMsaka samAjanuM nirmANa kare che. saMtabAlajInA abhinava prayogamAM vyakti
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 ane samAjanuM zreya sAdhatI vyaktigata ane sAmAjika sapAsanAnI vividha sAdhanA, prema sAdhanAnA premaLa prAga dvArA che. ane te pragaTa thAya che vAtsalya-sAdhanA dvArA, premasAdhanAnA premaLa prayoga dvArA. nAnacaMdabhAI paNa prabhuprApti mATe ja mathatA hatA. emanuM aMtaHkaraNa bhagavaddabhAvathI bhAvavibhera banyuM tyArathI te bhAvasatyanA bhakta banI gayA hatA ane sevAkAryamAM sAMgopAMga nIti ne satyanuM pAlana karIne, karaNasatyane paNa svAbhAvika banAvyuM hatuM. saMtabAlanA samAgame ane sasaMge kame kame te vyaktigata ane sAmAjika jIvanamAM mana, vANI ne kAyA dvArA satyanI trividha sAdhanA karatA munizrIne ane temanA sAmUhika kAryane mUrtimaMta karatA prAyogika saMghane premapUrvaka apanAvI temanA dvArA emanI zreyasAdhanAne apanAvatA gayA. saMtabAlanuM lokasaMskaraNanuM kArya Adarza samAjavAda' pustakanI prastAvanA lakhatI vakhate saMtabAlajIne spaSTa thayuM ke yuganI mAga samAjavAdanI che. e samAjavAda je saMgharSa, kaleza, hitasvArtha ne vargasaMgharSa dvArA Ave to mAnavIya mUlyone kAsa thAya. kevaLa gAMdhIjInI satya, ahiMsA ne varga-sumeLanI daSTi ja vizvane ghera hiMsA ne vidveSathI bacAvI zake tema che. mATe sAdhu jagatanI pharaja che ke zramajIvI ne pachAta gAmaDAMne samajAvIne dharmadaSTie samAja-racanAnA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 kArya pratye vALe. aMtaranA e satyane vaphAdAra rahevA temaNe eka varSa ekAMta maunamAM rahI sAdhanAne nakaze spaSTa karyo. bIjA varase ekAda divasa bolavAnI chUTa rAkhI grAmasamAja vacce rahI potAnuM jIvanakArya nakakI karI nAkhyuM ane e pachI daza daza varSa bhAla naLakAMThAnI bhUmimAM virArI emaNe vicAra, viveka ne sevAne saMskAra sispe. emAMthI UbhI thaI dharmadaSTie samAja racavAnI bhUmikA. 1 vyasana-mukitane saMskAra naLakAMThAnA pachAta vistAramAM zikAra, mAMsa, dArU, cerI, koInI paraNetaranuM haraNa karavuM, jugAra, verajheramAM eghA saLagAvavA vagere aniSTamAM prajA sapaDAyelI hatI. saMtabAle pachAta, koLI samAjanAM saMmelane bharI, premapUrvaka potAnI vAta samajAvI. eka bAjuthI jJAtioe baMdhAraNamAM sudhArA apanAvyA ane bIjI bAjuthI hajAro mANasane pratijJA ApI, vyakti ne samAjamAM navacetanA jagADI vyasanamuktinuM vAtAvaraNa racyuM. mAMsAhAra ane madya, padArAdi sevana, jugAra, saMga vezyAne, zerI ne pApanuM dhana; moTA vyasana e sAta, kephI cIje taNAM bIja; prajamAMthI karyA dUra premanI zaktithI badhAM. junavANuM AgevAnIno roSa vahArIne paNa A kAryane pAra pADanArA lokapAla-samAjamAM navA sudhAraka taiyAra thayA. AvAM sudhArAnAM kAma karatAM karatAM pitAne jAna ApIne kALu paTele zahAdata vahorI hatI. e ja jJAtinA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 eka sudhAraka kavie garabA, gIta ne rAsaDA joDIne gAme gAma ne ghare ghara sudhArAne sAda saMbhaLAte karyo hato. 2 mAnavasevAne saMskAra bhAlapradezamAM pANIne bhAre trAsa ane naLakAMThAmAM rogane trAsa. A trAsa nivAravA mATe mahArAjazrIe sajajanenAM hRdaya DhaMDhoLyAM. gAmaDAMnI zramazakti, saMpattivAnanI dAnazakti ane sevakonI sevAzakitanuM saMjana karI "jIvarAja jalasahAyaka samiti" ane "vizva vAtsalya auSadhAlaya" dvArA emaNe e pradezamAM sevAkAryana saMskAra siMcyo. tenA vAhaka banyAM cheTubhAI ane kAzIbahena. choTubhAImAM jaina dharmanA saMsakAra hatA. rAjacaMdranA vAMcane AtmArtha pratye preryA, gAMdhIjIe rASTradharmanA mAge vALyA ne saMtabAlajInA samAgame emane sevAkAryamAM samapita karyA. saMtabAle samajAvyuM ke lokasevAmAM ja AtmArtha che. je pitA jevA bIjAne samaje che te AtmAthImAM sahaja anukaMpA prerita sevA hoya ja. te varNavatAM saMtabAla kahe che? na dayA chIcharI, jemAM anukaMpA ajoDa te; tethI ja satyane prema, baMne tyAM sacavAya che. sva ne para baMnenuM, preya-zreya sadhAya che; vidhavAtsalya rekhAne, ahIM prAraMbha thAya che. vidhavAtsalyalakSI lokasevA ane AtmArtha ekabIjA sAthe otaprota che. te samajAvatAM kahe che?
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokasevA nathI jemAM te AtmAthI nahIM khare; AtmAthI lokasevAmAM. AtmAthe loka sevatA. AvI lokasevA supAtrane ja jare. AvI pAtratA prApta karavA choTubhAI e brahmacaryAdi vrata lIdhAM ane temanI putrI kAzIbahene nAnI vaye ja supAtratA keLavI lIdhI hatI. te supAtratAnuM lakSaNa varNavatAM saMtabAla kahe che : brahmacarya vrate nehI, ekaniSTha, kSamApriya; sAdhaka sAdhikA baMne, samucita supAtra che. jema choTubhAIne kAzIbahenamAM A lakSaNa spaSTa dekhAya che tema gherA rahyAM rahyAM nAnacaMdabhAI paNa supAtratAne sahaja karI, "jIvarAja jalasahAyaka samitimAM potAnI sevA ApI rahyA hatA. potAnA vidyArthIomAM vyasanamuktino saMskAra paNa sAcI rahyA hatA. sANaMdamAM DaoNkaTara zAMtibhAIe paNa loko pacegI kAma gaNI, "vizva vA-sahya auSadhAlayane tana, mana ne dhanathI pitAnI sevA ApI, saMghanA kAmane suvyavasthita karavAmAM mada karI. 6 jIvanazikSaNano saMskAra sAcuM zikSaNa e che je jIvana dvArA jivAya che. jIvanane je keLave, ghaDe ane avidyAthI mukta kare te ja vidyA. bhAlanaLakAMThA kSetramAM have saMskArI jIvana jIvavAnI jijJAsA jAgI hatI, sevAkAryamAM sahaga devAnI vRtti jAgI hatI. A sujijJAsA ne suvRttine sAce mAge vALe tevA sevaka ne sarjananI kSetrane jarUra
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 0 hatI. AthI zahera ane gAmaDAMnA bhAvukone saMtabAlanI jIvanadaSTi samajAya te hetuthI jayaMtIlAla khuzAlacaMda zAhanA varasItapanA pAraNI nimitte bakarANAmAM eka ciMtana zibira thayo. temAM dharmadaSTie samAjaracanA ane bAra vrato dvArA jIvanaghaDatarano vicAra samajAvavAmAM AvyuM. bIje zibira araNejamAM thayo. temAM gAmaDAM sAthe tAdAmya sAdhI prArthanA, saphAI ne reTiyA dvArA grAma sevAne saMskAra suvyavasthita karavAmAM AvyA. trIjo zibira jhAMpamAM thayo. temAM nAtajAtanA bheda vinA mAnavatAne agratA devAno saMskAra ApavAmAM Avyo. ane 1947mAM prAyogika saMgha racavAno TharAva thayA pachI enA kAryakaronA ghaDatara mATe cAra mAsane zibira rAkhavAmAM Avyo. "vizva vAtsalya" pAkSika dvArA ane traNa traNa divasonA nAnA zibira dvArA paNa jIvanazikSaNane saMskAra ApavAmAM Avato. saMtabAlajIne bAlazikSaNa ne vAlIonA zikSaNanI agatya lAgatI hatI te tema ja bhAvi kAryakara maLyA kare tevI AzramI tAlImano vicAra paNa te saMgha pAse mUkatA hatA. maNibahene sANaMdamAM bhaMgI bALako ane bhagI samAjanA ghaDatarane lakSamAM rAkhI "Si bAlamaMdirathI zikSaNakAryano AraMbha karyo. navalabhAIe gUMdImAM bhaMgI bALakone potAnI sAthe rAkhI tenA dvArA Azrama zikSaNanI zarUAta karI ane puMjala kavie traNa bharavADa bALakone potAnI sAthe rAkhI gepAlaka zikSaNanA zrIgaNeza mAMDayA. te badhA sAme saMtabAla
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 sarvAgI zikSaNane Adarza rajU karatAM kahe che? Arya saMskRtinAM sUve, svAvalaMbana ne saMyama; janarakSaNa, gausevA, kRSivijJAna ne kaLA; Apa-le vastunI evuM vANijya, rASTrasevana; samAjazAstra ne dharma, tattvajJAna samanvaya; Arogya, jJAna AtmAnuM, mananuM ne zarIranuM; maLe tAlIma tyAM nitya, abhyadaya mAkSasAdhana. TUMkamAM jIvananAM badhAM pAsAMnuM svastha ne svaccha ghaDatara thAya tevI samagra jIvananI tAlIma to garbhAdhAnathI maraNa sudhI cAlyA ja kare che. sava kSetrane ghaDavA mATe paNa sarvAgI tAlIma dvArA samyak vicAra ne viveka pAMgare te jovAnuM kAma saMskRti-sAdhake ne zikSakanuM che. sANaMdanA vargamAM cAra mAsa rahI saMtabAlajI mahArAja, ravizaMkara dAdA, kurezabhAInAM pravacana, rasikabhAI, mIrAMbahena, maNibhAI, maNibahena tathA mumukSu jijJAsu mitra sAthe sahacarcA-vicAraNA karI nAnacaMdabhAI e potAnI jIvanadaSTinuM sArI rIte ghaDatara karI lIdhuM. 4 kRSaka-jIvanamAM naitika saMsakAra saMtabAle joyuM ke grAmajIvananA vikAsamAM moTuM avarodhaka baLa garIbI che. gAmaDAnI karoDarajju samA kRSakamAM nathI nyAyI bhAvanItinI samaja, nathI saMpa, nathI saMskAra ne nathI samajapUrvakanuM naitika jIvana ke saMgaThana. A saMskAranuM siMcana karavA naitika kheDUta saMgaThana dvArA emaNe mahApuruSArtha karyo ane prAyogika saMghane paNa e
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 mAge preryo; kema ke anna, vastra ne AvAsanI kAcI sAmagrIne utpAdaka kheDUta eTale jagatAta je TrasTIzipanI nItine anusare te ja grAma saMskRtino ke dharmadaSTie samAjaracanAne pAye majabUta bane, kema ke - nIti che dharmano pAye, mATe te daDha rAkha, zrame gaLA sadAcArI, rahevuM sAra nItino. vyakti samAja baMneno vikAsa nItithI thata; nIti vinA nathI thAta, pacAva tattvajJAnano. kheDUta ane gopAlakonAM naitika saMgaThano racI, paSaka bhAvanIti, sahakAra, lavAdI dvArA nyAya, paraspara ne upagI vuiM ane nabaLA vargane madadarUpa thavAnI dRSTithI kheDUtone pAlakama samAjasudhAraNA ne zikSaNano saMskAra sicavAnuM kAma A saMgaThanoe karyuM. bubhAI, phalajIbhAI, surAbhAI e potAnA sAthI mitra ane vizALa kRSaka gopAlaka samAjanA rAhagathI, ramelA, sahakAra ane sakriya evAthI A saMskArI paNa suvyavasthita ne sudaDha karavA gayAsa karyo hato. duSkALa vakhate kheDUta maMDaLanA prayatnathI kheDUtoe ApelI nIraNa ghAsanI madada, banAsakAMThAne ApelA biyAraNa ane pratidAnamAM, dholerA AsapAsanA duSkALapIDita kheDUtoe ApelA suMdara pratyuttarathI nAnacaMdabhAI kheDUta maMDaLanI pravRttithI vikaselA naitika dhoraNethI sArI rIte prabhAvita thayA hatA.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 3. saMghanuM sAmarthya ane zakti pichAnI dholerAmAM duSkALa kartavya samitie je kAma upADyuM temAM nAnA moTA aneka kAryakaranI te najIka AvyA. choTubhAInuM sAdhanAmaya jIvana, navalabhAI-bubhAInI kAma karavAnI lagana, aneka kAryakaronA saMpa ne utsAha tema ja sAMgopAMga aNizuddha pramANika vahIvaTa vageremAM emaNe saMtabAlajInA vicArane sAkAra thatA joyA, tema ja sAmUhika sAdhanAnAM zista, sAmarthya ne zaktinAM paNa darzana thayAM. je rIte emanAmAM saMghe vizvAsa mUkyo te jotAM paNa te saMgha sAthe otapreta banI javA lAgyA. mahArAjazrImAM kevaLa upadezaka ja nahIM, paNa saM jaka, preraka ne Ayejaka evA jAgrata saMtanAM darzana thayAM. emanI vyavahAru ane vAstavika nItimAM kaI svapna sevI nahIM, paNa paristhiti palaTanArA kAMta saMtanAM darzana thayAM. emanuM hRdaya saMta ane saMdha pratye bhAvavibhoratAthI bharAI gayuM. bhedanI dIvAle bhAgI gaI e pachI saMtabAlajI mahArAja baeNlerA-kSetranI spazanA karavA AvyA tyAre vihAramAM pate sAthe rahyA. eka gAmamAM eka kaLI gore mahArAjazrIne bhikSA mATe prA. mahArAjazrIe tyAMthI gecarI (bhikSA) lIdhI. emaNe nAnacaMdabhAIne paNa bhAvabharyuM AmaMtraNa ApyuM. krAMta saMtanI preraka chuM ke have temanI pAMkhAmAM UDavAnuM baLa AvI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 gayuM hatuM. emaNe bheAjana lIdhuM ane havelI tathA chAtrAlayanA TrasTIne jAhera karyuM" ke nAtajAtanA ane spardhAspanA bhedamAM pote mAnatA nathI ane svaccha, saMskArI ne saMpUrNa zAkAhArI kuTuMbamAM jamavAmAM temane khAdha nathI. bahu premapUrvaka te saMsthAmAMthI chUTA thayA ane eka e varSa sArvajanika gauzALAnA kAma upara ekAgra thayA. gauzALAnA vikAsa paNa sArA thayeA. pramukhazrI paNa utsAhI hatA. tevAmAM sa'tamAlajInA 1951mAM khasa (tA. dhaMdhukA)mAM cAturmAsa thayA. agaDa zuddhiprayAganI preraNA 1951mAM sa'tamAlajI mahArAjanA khasa gAmamAM cAturmAsa hatA. nAnacaMdabhAI avAranavAra mahArAjazrInA satsaMga karavA dheAlerAthI khasa AvatA hatA; cAturmAsa pUrA thavA AvavAmAM hatA. evAmAM eka divasa khagaDathI eka vidhavA kuMbhAraNu kalpAMta karatI saMtamAlajI pAse AvI. bApu mAruM badhuM lUMTAI gayuM. mArI garImanI maraNu mUDIye keAI cArI gayuM. ATaluM kahI te dhrusake dhrusake raDI paDI. mahArAja kahe, "tame peAlIsane jANa karI che ?" bApu! turata ja jANa karI, paNa keAI casakatuMya nathI." gAmanA AgevAnone kahyuM ?" "emaNe ja mane tamArI pAse meAkalI che. e badhAya jANe che ke kALA kAmanA karanArA kAThI darabAro che. paNa
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 emanI bIke badhAnAM meM sivAI gayAM che." "sAruM tyAre mArI pAse temane mekalaje." rAtre gAmanA AgevAno AvyA. paNa Dara eTale ke koInuM nAma levA taiyAra nahi. mahArAjazrIe AnI tapAsanuM kAma nAnacaMdabhAIne sepyuM. nAnacaMdabhAI bagaDamAM pharyA. badhAnI sahAnubhUti kuMbhAraNa pratye hatI. badhAne vahema kAThI DAyarAne, paNa badhA DarathI phaphaDe. pANiyArI be bahenonI vAtacItamAMthI nAnacaMdabhAIne zakadAranuM nAma jANavA maLyuM. e aMge tapAsa karatAM zaMkAmAM vajUda lAgyuM ne mahArAja sAheba pAse vAta mUkI. saMtabAlajInuM satata ciMtana cAlyuM. temaNe nAnacaMdabhAIne kahyuM: "rAjyanA karmacArI bhraSTAcArane laIne ane prajA svArtha ne Darane laIne paDozInI madade javAno dharma cUkI jatI hoya tyAre saMte-bhakatonI pharaja tene jAgrata karavAnI che. dharmasmRta prajA rAjya, dharmalakSI banAvavA, dharmalakSI bane tyAre, temane hUMpha ApavA; satata saMta-bhakatonI, sAcI evI paraMparA, bhArate sAcavI rAkhI, tethI pUjAya te rada. saMte, bhakto je dharmaglAnine na aTakAve jo DagelAne dharmamAM sthira na kare to bhagavAnanuM kAma keNa karaze? Aje to e kArya khUba Avazyaka che. vyaktinAM pApa dhovAne, eka mArga samAjanI; sAcI zuddhi karo vive, mukhya e mAMga AjanI.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 nAnacaMdabhAI jijJAsAthI pUche che: "samAjanI zuddhi karavI kevI rIte ? - saMtabAlajI kaheH "asatyane ughADuM pADavuM, gunAne pragaTa kare, pApane apratiSThita karavuM chatAM gunegAra pratye aMtaramAM prema rAkho, guno karato hoya tyAM sudhI samAjamAM gunegArane pratiSThA na ApavI. gunAnI na pratiSThA che. evA samAja jAgRti; thaze tyAre ja pastA, gunegAra jarUrathI.' nAnacaMdabhAIne mArga maLI gayo. bagaDamAM zuddhiprAga Adaryo. prArthanAsabhA tathA sUtroccAra sAthe prabhAtapherI zarU karI. gAmegAmathI kheDUta maMDaLanI TukaDI prArthanAmaya upavAsa karavA Ave. pote paNa gAma hiMmata na batAve tyAM sudhI gAmanuM pANI na pIvAne saMkalpa karI moTerAne zaramAvyA. dhIme dhIme bhajana, dhUna, kAMtaNa ne prArthanAmAM bALako ane moTA AvavA lAgyAM. hiMmata AvavA lAgI. nAnacaMdabhAI paNa A gunegAro je varganA hatA temane saMbodhIne teo dharma cuke che ema rapaSTa kahevA lAgyA. pAMca paMdara divasamAM bhaya khaMkherAI gayo, samAjamAM jAgRti AvI ane jyAM cAturmAsa pUrA karI saMtabAlajI bagaDa padhAre che tyAM te vAta pragaTa thaI. tyAM te gunegAro paNa narama paDI samAdhAna mATe taiyAra thayA, nAnacaMdabhAI e mahArAjazrI pAse vAta mUkI. mahArAjazrI kaheH "polIsane seMpavAne, zarIra sajAno ke daMDano ApaNe mAga nathI. kema ke,
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 zArIrika sajA daMDe, gunAo aTake nahIM; gunAkhorI kane dhama, zIkhave saMta premathI." saMtanI A zIkha sAMbhaLI gunegAronAM hRdaya paNa narama paDayAM. emaNe jAherasabhAmAM bhUla kabUlI, paNa mAla vecAI gayo hato ne nANAM vaparAI gayAM hatAM. paMce nakkI karyA pramANe kuMbhAraNubahenane pAMcaso rUpiyA ApavAnuM nakakI thayuM. prAyogika saMghamAM praveza saMtanI mArgadarzaka zakti, bhaktanI zraddhAzakti ane grAmajanI naitika zakitano prabhAva pratyakSa thaze. nAnacaMdabhAIne paNa potAnA AtmAnI zaktinuM bhAna thavA uparAMta kartavya sUjhI gayuM. mane to samAjajIvanamAM jIvate karavAno che, maMdironAM kiyAkAMDa ne kIrtanamAM ene sImita ke kuMThita karavAthI sAro dharma gUMgaLAI jAya che. have teo samagra rIte saMtabAlajInA prayoganuM vAhana banavA tatpara thayA. bIjI bAjuthI gauzALAnA pramukha ane TrasTIoe temane kahyuM: "nANunI sagavaDa thaI raheze. tame tamAruM dhyAna gauzALAmAM parovo ane saMtabAlane choDe." zALAmAM gAyonI sevAbhakita thatI hatI te sAdhanAnuM eka aMga hatuM. paNa e aMga to harinA mArga sAthe bhaLe te ja harinI kRpAne pAtra bane. ane harine mArga te saMto cIMdhatA hatA. pramukha ke TrasTI pAse vyavahAra
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 hato ane chIcharI dayA hatI. sAcI dayA te gAya ane gopAlano sarvAgI vikAsa kare, gopAlane khetI tarapha vALI gAyanuM sAcuM saMvardhana kare ane kheDUto gopAlana kare tevI dharmanItinA anusaraNamAM che. gAya bicArI bApaDI nahIM paNa saddhara banIne saddhara banAvanArI thAya tevI sAcI gosaMvardhananI nItimAM dayA che e vAta te samajI gayA hatA. eTale gauzALAnuM kAma choDI teo saMtabAlajInA dharmadaSTinA prAganA mAdhyama banyA. prAyogika saMghanA mAdhyame emaNe potAnI sevA-sAdhanAno AraMbha karyo. prAcegika saMghe ati ullAsa ne AnaMdapUrvaka emanA pravezane vadhAvI lIdhe. nAnacaMdabhAIe joyuM ke mIrAMbahena ane maNibhAI brahmacarya ane vrataniSThA jALavI saMtabAlajI mahArAjanI aMgata sevAmAM otaprota che, choTubhAI ane kAzIbahena sevAkAryamAM ekAgra che, tema huM paNa temanI samagratAnI sAdhanAnAM masta banI zuddhiprAgane AgaLa vadhAruM. prAyogika saMghe temanA nirNayane premathI AvakAryo, prayAganuM saMpUrNa svAtaMtrya ApyuM, kuTuMbanI citAthI nacita karyA ane saMghanA badhA sabhyo ane nAnacaMdabhAI parasparanA prema ane AdarathI ekabIjAmAM otaprota banI gayA. dhamIne dhamIne bheTa, sarva sthaLe thaI jatA; AkarSe che anAyAse, sva-jAtine sva-jatina. saMtabAla
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjagata sarvAgI sAdhanA samAja dharma rakSe to, thaze rakSA tamAmanI; vyakti, kuTuMba, rAjyAdi, zubhatAM sarva samAjathI. kuLa, samAja ne rASTra, samagra vizva sAmaTAM, samAya te khare dharma, AtmArtha paramArthamAM. saMtabAla nAnacaMdabhAI e otAriyAmAM rahevAnuM nakkI karyuM. otAriyA rahI samagra ane sarvAgI sevA karavAnAM emanAM aramAna hatAM. e aramAne siddha karavA teo mahArAjazrInI doravaNI mATe gayA. keTalIka vAtacIta pachI emaNe kahyuM: "Aja sudhI tamee zrI kRSNanI bhakti vyaktigata rIte karIne tamArA mana, vANI ne karmane satyamaya karyA che. bAlabhaktimAM lAlAnI sevA, bALasevA, gausevAo sevAbhAvanI puSTi karI ane cittanI zuddhi karI. have bhAgavate jene paramAtmArUpe gAya che te kanaiyAnA parama pAvana satya svarUpane pichAnavuM. parama satya e ja kRSNa che ane A jagata emAMthI pragaTa thayuM che, enI ja kAyA che. eTale kuLa, samAja, rASTra ane samagra vizvane prabhunAM aMgopAMga samajI temanI sevA karavI, sarvamAM kRSNane je, sarvane prabhurUpa samajI temane sukhI karavAM, svastha rAkhavAM, svaccha rAkhavAM, zuddha rAkhavAM emAM kRSNanI sevA mAnavI. jema mUrti pAse sAmagrI dharAvAya che tema bhagavAnanAM sarva bALane khAnapAnanI tRpti maLe tevI sAmagrI kema maLe tevI vyavasthA karavI. bhagavAnane zaNagAra
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajIe chIe tema bhagavAnanAM badhAM svarUpane, bALakone vastra ane AvAsa maLe ane suMdara vastra ne AvAsa, suMdara citra, zobhA ne kaLAothI bhagavAnanA jagatane zobhAve tevI sAMskRtika racanAonuM sarjana karavuM. sarvanA hita-sukha mATe tene upaga thAya tema karavuM. saunAM mana zAMta thAya, ravastha thAya, saMvAdI thAya tevI saMgIta ane bhASAzailIthI prabhunI sRSTimAM saMvAda raca. e saMgIta prabhu-bhajana che, zAmanAM gAna temAM ja che. bhedamAMthI abheda UbhuM kare, samAja, kema ane rASTrane - mAnavamAtrane ekatAthI sAMdhe tevA AtmajJAna ne vijJAnanA sAhityathI jagatane AnaMdamaya karavuM te ja sAhityapUjA che. chevaTe sarvajanahitAya, sarva janasukhAya satata sevA rata rahevuM e ja prabhunI sevA che. sAmagrI, saMgIta, zaNagAra, sAhitya ne sevAno kevaLa havelInI pUjAmAM upayoga thato te samagra samAjanA caraNe dharaze eTale kuSNapUjA vyApaka banaze, kRSNa paNa vyApaka banaze ane pUjArInI dharmabhAvanA paNa vyApaka banI jaze. sarvAtmAnI sevAmAM hAjarAhajUra thaI javAnI A ja sAcI bhakita che." A samAjagata bhaktinI rIta batAvatAM saMtabAle kahyuM : "samAjakArya je thAya, Atmadharma cUkyA vinA; vyakti samAja banenAM, te ja zreyo sIdhatAM. samAjane zraya-mArge vALavo hoya to anna ne khAdya sAmagrI pedA karatA kheDUta, gopAlaka nItithI anna-dUdha nipajAve te ja tenuM sarva sattvazIla samAja
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 racI zake. kalAkArA ane kArIgare peAtAnI badhI sarjakazakti sAmAnya jananAM sukha-sagavaDanA lAbhArthe vApare tA sAcI sa skRti vikasI zake. sa`tA, bhakto sarvAMne premarasathI ekarasa karatuM sAhitya prasarAve te vyakti te samAja zrayanA mArga saralatAthI samajI zake. AvA kramabuddhe ghaDAramAM ja sAcI sAdhanAne puruSArtha rahela che. kema ke dhAnyanA tAta kheDUtA, saMskRtittAMta sadhA; mAnatAta anAsakta, saMte bukatA susAdhue je tarI anyane tA, surata tuMbaDA sA; vizvavAsa pAme, evuM pada sukhA' salamA annabrahmanA sAdhaka ne samagra samAjanA TrasTIrUpa jIvatA anaMtAta-kRSake; tapatyAga dvArA sucAritryapradhAna saMskRtijJAtA, sauMskRtitAta-sAdhakA; jJAna, bhakti ne karmayoga mAraphata AdhyAtmika vijJAna vikasAvatA jJAnatAta-satA, bhakto ne susAdhue dvArA vidhavAtsalyanA samagratAe ane sarvAMgI rIte vistAra ne vikAsa karavAnA mArga nAnacaMdabhAIne spaSTa thaI gayeA. te mATe sakriya kArya karatAM saMghanuM svarUpa paNa samajAI gayuM ane e mAnA preraka satakhAlajI pratyenI apazutA paNu dRDha anI gaI. sadgurunuM kAma have pUruM thayuM. dharma tA sAdhakanA aMtaramAMthI Uge che aMtaramAMthI UgelA dharmanuM pAlana sAdhakanA svadharma banI jAya che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene ja anusaravAnI saMtabAle preraNA ApIH aMtarnAda thakI jANe, mAnavI je svadharmane; tevo svadharma bIjA ke', sAdhanathI jaNAya nA. guru, saMgha, ane aMtaH preryA svadharmano anubaMdha jALavI nAnacaMdabhAIe etAriyAmAM samAjagata dharmanI sarvAgI sAdhanA AdarI. otAriyAnI bhUmikA etAriyA saMskAra pAmeluM gAma hatuM. kheDUta maMDaLanA sabhya mahArAjazrI pratye bhakti ane saMgha pratye zraddhA rAkhatA hatA. duSkALa vakhate khAdI-kAma dvArA je sevAkArya thayuM hatuM teNe garIba lokone paNa saMgha pratye abhimukha karyA hatA. nAnacaMdabhAI jevA sarala, snehALa bhakta potAnA gAmamAM rahevA Ave che te sAMbhaLI gAma rAjI rAjI thaI gayuM ane nAnacaMdabhAIne umaLakAthI vadhAvI lIdhA. emanA nivAsanI tathA bIjI badhI sagavaDo jALavavAnI keTalAka sajajanoe javAbadArI lIdhI ane nAnacaMdabhAI otAriyAmAM rahevA gayA. temanuM mukhya kAma hatuM cAritrya-ghaDataranuM. sa skA2-ghara sucAritra ja che sAcuM, kAyamI dhana A jage; UMcA vicAra cAritra, AtI prajA jage. nAnacaMdabhAInA sucAritrathI gAmaloke temanA pratye kheMcAyA. AvuM cAritradhana petAnAM saMtAna pAme tevI
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 heAMzathI keTalAMka kuTubee temanA khAra-cauda varSanA kumArAne nAnacaMdabhAI pAse satsaMga mATe mAkalyA. divase peAtAnA kAmamAM rahe ane sAMjathI savAra sudhI nAnacaMdabhAI sAthe rahe. AthI nAnacaMdabhAInuM ghara vyaktigata ghara maTI sa`skAradhAma banI gayuM. prArthanA, saphAI ane reTiyAne nAnacaMdabhAI e grAmasevAnAM sAdhana tarIke apanAvyAM hatAM. dhIme dhIme 'skAradhAma paNa saphAI, kAMtaNa ne bhajana-bhaktinuM grAma-mAdhyama banI gayuM. 1. prArthanA dvArA a`taHkaraNa zuddhi saMgIte DAlate dile, prAtaH saMdhyAnI prArthanA; zistabada thatI zAMta, niyamitapaNe tathA; 'ame ne rakSaje saMge, saMge snehe jamADaje; vaya meLavIe saMge, saMge ullAsa Apaje; tejasvinI hanne vidyA, saMge sau rahIe. ame; kadI vidveSa na heAjo, yAcIe prabhu tuM ka' A vedamaMtranA dhvaninA bhAva jhIlI sarala gujarAtI prArthanApade ane dhUnathI saMskAragharanuM vAtAvaraNa savAre ne rAtre gUMjI UThatuM. chAtravAsa sivAyanAM bIjAM nAnAM meTAM bhAIbaheneA paNa prArthanAmAM bhaLatAM prAnA pachI nAnacaMdabhAI, sarala vANImAM bedhaka dRSTAMtA ApIne satyama va ane dharmam cara'nI RSizIkhane samajAvatAM kahetA hatAH vicAre satya vAvIne vANImAM satyane vaNe; pravartoe satya varte, vizvane satyamaya ghaDe.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 sacarAcara che sRSTi, saMbaMdhita paraspara; rakta bane sva-kartavya, rahI premI niraMtara. 2. saphAI dvArA Arogya zuddhi prArthanA pachI makAna ane tenI AsapAsa rahaphAI thatI. dhIme dhIme gAmanA ukaraDAnI saphAI karavAno, jyAM gaMdakI thatI hoya tyAM samUhasaphAI karavAno ne potAnA gharaAMgaNa sApha rAkhavAne saMskAra, saMskAraghara dvArA gAmamAM phelAvA lAgyo ane samUhasaphAImAM gAmaloko sAtha ApIne svacchatAnA saMskArane apanAvatA gayA. zarIra, vaya, AvAsa, rakhavAM cha sughaDa; bahiru svachatA sAthe AMtarazuci jALave. 3. riyA dvArA vikazuddhi nAnacaMdabhAI niyamita kAMtatA. reTi sAdAI, svAvalaMbana ne nItinyAyapUrvakanI AjIvikAno saMdeza ApIne garIbamAM garIba mArA sAthe aMtaranA tAra sAMdhe che; ahiMsaka samAjaracanAnA Adezane pahoMcavAnI yAda Ape che e dRSTithI nAnacaMdabhAI kAMtatA ane bIjAne khAdI ne kAMtaNanI vAta samajAvatA. dhIre dhIre samajapUrvaka kAMtavAnuM vAtAvaraNa paNa jAmavA lAgyuM. Ama, saMskAraghare gAmanuM vAtAvaraNa taiyAra karavAmAM ane nAnacaMdabhAInI vidhavAtrAlayanI bhAvanAne saMskAra-ghaDataranI sevA dvArA sakriya banAvavAmAM agatyane bhAga bhajavyA.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4pa vyasanatyAga otAriyA saMskArI gAma hatuM eTale zikAra, dArU, mAMsAhAra, cerI, vyabhicAra jevAM mahAvyasano tyAM bahu dekhAtAM na hatAM. tene pratiSThA paNa na hatI. koI mArga bhUlele chAnAM-chapanAM karma Acare te judI vAta che. paNa cA-bIDInuM vyasana te sarvasAmAnya banI gayuM hatuM. saMskAragharano lAbha lenArA to rasa pahelAM ja te vyasanamAMthI chUTI gayA. pachI gAmamAM kapi ne pratijJA levAnuM vAtAvaraNa jamAvyuM, jemAM khUba sArI saphaLatA prApta thaI hatI. jugAra sAme jehAda e jamAnAmAM gAmaDAmAM jugAranuM vyasana ThIka ThIka piThuM hatuM. khAsa bhIma agiyAraza ane gokuLa aSTamI para jugAra vyApaka pramANamAM ramAto. te divase jugAra ramavAmAM dharma che tevo bhrama paNa vyApaka pramANamAM vyApI gayelo hato. gItAmAM bhagavAne kahela ke "chaLakapaTa karanAramAM vrata huM chuM ene anartha karI te divase jugAra ramavAmAM AvatuM. kharI rIte to "chaLa karanA sarvanAza karI ThekANe pADanAra vrata che te vAtane yAda karAvI nAnacaMdabhAI e ghUta sAme jehAda jagAvI. jugAra aMge saMtabAlanI zIkha samajAvatAM te kahetA : ghate ghaTe prabhuzraddhA, thAya harAma dAnata; ne kaleza pAMDavo je, mATe dharme niSiddha te;
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvanAza thaze dhrute, dUte adharma vyApaze; evuM jANyA chatAM meTA, bhUlA pravAhane vaze; janapravAhanuM evuM, jora mATuM jage dize, tethI ja sat puruSa, pAra pAmI pravAha pherave. AvA janapravAhane pheravavAnA nAnacaMdabhAI e nirNaya karyo. yuvAnAne ne taruNAne, baheneAne ne bhAIene, sAmAnya janane ne agraNIone maLyA. paMcAyata ne sahakArI maMDaLInA kAryavAhInA sabhyA ane kheDUta maMDaLanA adhA sabhAsadAe emanI vAta vadhAvI lIdhI. samagra gAmanI gAmasabhA maLI. sabhAmAM sarvAnumate gAmamAM kAMya jugAra na ramAya tevA niya thayA. gAma pote peAtAnuM anuzAsana pALaze tevI zraddhA paNa vyakta karI. nAnacaMdabhAI ne ethI mAMtASa thayA. gAmamAM jugAra na ramAyA, paNa cha eka mitronI mAnyatA ja avaLI hatI. gAmane ane dharmanI vAtane avagaNI battI laIne teo sImamAM gayA ane sImamAM chAnAchapane! jugAra ramyA. A vAtanI nAnacaMdubhAI ne jANu thaI. khUba lAgI AvyuM. mana-vicAra valeANe caDayuM. emane pU. saMtabAlajInI zIkha yAda AvI : gunA vadhe che saMsAre, apratikAra kAraNe, rahe che kALajI ethI sadA sevaka-sa'tane, gunAne AraMbhamAMthI ja rAkI devAya te aniSTa prasare nahI.. jugAra tA doSarUpa hatA ja paNa guptatA ane grAmasaMkalpa ne zistanA bhaMga calAvI levAya tA nItinA badhA ja na baMdhAya. eTale bhUla karanArane zuddha
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 buddhi maLe te dRSTie nAnacaMdabhAI e upavAsamaya prArthanA dvArA zuddhiprAgane AraMbha karyo. doDha divasa tapa cAlyuM haze, tyAM che mAMthI cAra jaNe bhUlanI kabUlAta karI, kSamA mAgI. eTale nAnacaMdabhAIe paraNuM karyuM. temaNe vicAryuM ke - sajajane jema che vizva, dujene tema hoya che dujanonI pratiSThAne toDavI satyanA baLe. be bhAIo haju netA mAnyA. teo nAnacaMda bhAI ane emanA sAthIdAra sAme jhera okatA hatA. e lakAe eTalI hada sudhI kAvataruM goThavyuM ke eka bahenane nAnacaMdabhAInI kuTIra para ekalI, beTI hohA karAvI. temanI pratiSThA para e phaTakA mAravA mAgatA hatA, paNa emAM kArI na phAvI. emanA paga bhAMgI nAkhavAnA peMtarA racatA hatA. AvI duSTa dejanAnI jANa gAmanA keTalAka bhAIone thaI ane nAnacaMdabhAInA rakSaNa temanI pAse ceka karavA AvavAnI teoe mAgaNI karI. nAnabhAIne prabhumAM bharose hato. emane sAmA para dhAka bese tevI dhamakI ke hukama karatAM premanI zaktimAM zraddhA hatI. eTale jemAM baLanuM pradarzana jaNAya tevI ekedArI na svIkArI, paNa dhIrajapUrvaka te baMne bhAI sAthe premaLa vyavahAra goThavatA gayA. temane khAtarI hatI ke - AjJA ke dhamakI mAtra, keIne nathI sudhAratI; dUpha premALa haiyAnI, saMge rahI sudhAratI. satabAha
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 jyAre avakAza malyA tyAre nAnacaMdabhAIe darajI pAse khule haiye pitAnI vyathA rajU karI. tenI darajInA mana para paNa ThIka asara paDI. pachI te saMga vadhato gayo. Aje nAnacaMdabhAInA AgamananI vAta sAMbhaLatAM sau pahelAM e doDI Ave che ane haiyAmAM temanA pratye suMdara bhakti dharAve che. enA mitra paTelabhAI para paNa premALa haiyAne prabhAva paDyo ane gAmamAMthI jugAranA aniTe vidAya lIdhI. ja tAtanuM ghaDatara re che. tuM khara jagatane tAta gaNAve che A nA gora pALato tuM ja jaNAya. dalapatarAme je kheDUtanuM varNana karela che tevA kheDUtathI te vakhatanAM gAmaDAM dhabakatAM hatAM. anna, kaThoLa, tala, kapAsa ne ghAsa pakavI manuSya ne DhoranuM pAlanapoSaNa karavAnuM mahAkArya kheDUta karate hate. piote ardhabhUkhyA rahIne paNa majUra, vasavAya, sAdhu, brAhmaNa ne abhyAgatane mUThI dhAna ApIne tenA pAlananI javAbaDhArI bajAvI jagatAta eTale pAlaka ke TrasTInA birudane sArthaka karate hato. mATe ja saMtabAlajI bhajana-prArthanA vakhate kheDUtane smare prAraMbhamAM prabhu pade, namIe tame ame; ne te pachI kRSakane, smarIe tame ame; A anna nItimaya, mahenatanuM banela je; te sarva piSaka bane, cAhIe ja ApaNe.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacelA annanuM bhaga, vahe vAtsalya-mAgamAM; AtmA ne vizvanuM zreya, saMge sadhAya je thakI. AtmA ne vizvanuM zreya sAdhe te jagatAta taiyAra karavo hoya te sau prathama kheDUtane harAmanI kamANIno casake na paDe, paNa hakanI apUratI kamANImAMthI saunuM dhyAna rAkhate rahe emAM ja enI zreSThatA che, temAM ja sAcI sajjanatA ane gRhasthAI che tevuM sabhAnatApUrvakanuM mUlya UbhuM karavuM joIe. pramANikSaNe jene. mAMDa AjIvikA maLe, chatAMya saMskRti mATe, mathe khare pRhastha te. kheDUta sahakAra karI potAnuM zeSaNa aTakAve, peAtAthI nabaLI sthitinAne madada kare, gAmanA tathA gopAlake potAnA jhaghaDA lokaadAlatanA nyAyapaMcathI patAvI saMpIluM jIvana jIve te mATe nAnacaMdabhAI satata samajaNa ApatA ne kheDUta maMDaLanA zista nIce ghaDAvAnI preraNA detA; kema ke - sAcavI satya ne nIti, va pratyeka mAnavI; teo samAja je rAiTre. tyAM khIle zreSTha saMskRti. gopAlakomAM paNa jJAti-sudhAraNa, sahakArI khetImaMDaLI ane tevAM kAryo zarU thayAM hatAM. paDatara jamIna gopAlaka mAge ne kheDUta virodhamAM paDe tyAre kheDUtone samajAvI gepAlakane khetImAge caDhAvavAmAM ja gAmaDAnuM priya che te temane samajAvatA. kheDUta ne gepAlako vaccenA
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 ghaNA prazno patAvavAmAM nAnacaMdabhAInI madada saMghane uparogI banI hatI. nAnacaMdabhAI baMne vargane naitika mArgadarzana ApatA ane satya ne nIti jALavIne, aMgata ane samUhajIvananuM ghaDatara thAya tevI sAcI salAha ApatA. kheDUta ane gopAlakamAMnA samajaNuM varganI emaNe cAhanA meLavI hatI. kurUDhinI zirajorI sAme zuddhipraga kALo bharavADa otAriyAnA bharavADavAsane Age vAna gaNAto hate. nAno paNa vAyaDe vadhAre. samajaNa ochI eTale enI vAyaDAI zirarImAM varatAya. kALAno bhAI devagata thaye. bhAbhI potAnAM bALako sAcavI svataMtra rahevA mAgatI hatI. bharavADamAM bhAryA kuLa mAlikInI vastu gaNAya che. moTAbhAInuM maraNa thAya te diyarane paraNe ane je lAMbI sagAIe diyera na hoya te velanA piyeravALA pisA Ape te ja vela chUTI thAya te rivAja hato. surAbhAI vageree jJAti ane gepAlaka maMDaLa dvArA emAM sudhArA karAvyA hatA. kanyAnA paisA levAya nahIM tema ja rAMDelane paNa paisA lIdhA vinA chUTI karI devAnuM ane deravaTuM marajiyAta karavAno TharAva to jJAtioe paNa karyo hato. paNa kALe jJAtinA sudhArA samajavA jeTale Tharela na hatuM. eNe te haTha lIdhI ke enI bhAbhIe deravaTuM vALavuM joIe ane enA gharamAM besavuM joIe. bhAbhI samajaNa ane DAhI hatI, paNa
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zirajorI pAse raMDAyela vidhavAnuM DahApaNa kyAMthI cAle? kALa tene pajavavA lAgyA. eka vAra bajAra vaccethI cATale kheMcIne DhasaDato DhasaDato ne mAra mArato tenA vAsa sudhI kheMcI gayo. tenI madade AvanAra tenA kuTuMbane kuhADI mArI hospiTala bhego karyo. kALAnI ADAInA Dare gAmanA sau jue paNa sI udAsIna. bIjAnI vAtamAM koNa paDe ? nAnacaMdabhAI pAse vAta AvI. emane bharasabhAmAM draupadIne kheMcI gayAnI vAtanuM maraNa thayuM. bAI raMDApa svecchAe gALavA mAge che. jJAtie deravaTuM marajiyAta karyuM che te chatAM A julama ? duryodhananI sabhA jevuM gAmanuM mauna temane kahayuM. bhagavAna jema draupadInI vahAre dhAyA tema bhagate asahAya nArInI vahAre dhAvuM joIe evo temane aMtarAtmA pakAra hato. tevAmAM saMtabAlanuM sUkta yAda AvyuM. vyakti ke jUthanI sAme, sadA prema TakAvaje; kunIti rItinI sAme, tame sadA jhajhUmaje. temane kartavya sUjhI gayuM. kALAne premathI samajAvavA prayatna karyo, paNa paththara para pANI jevuM thayuM. aMte zuddhiprAga nimitta upavAsano AraMbha thaye. upavAsanI vAta comera prasarI gaI. eka divasa thaye tyAM to bIjA upavAsanI bapore bharavADanI nAta bhegI thavA lAgI. bAInI ane kALAnI vAta sAMbhaLI. bAIne deravaTAnA baMdhanamAMthI jJAtie mukti ApI.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 kALAe mAphI mAgI. Ama chatAM bAI ne bhaviSyamAM pajave nahi mATe kALA jAmIna Ape tevI vyavasthA karI, jethI mAphInAme chaTakI jaI mananuM dhAryuM na karI zake. sAmAjika kAryamAM AvI jAgRtinI AvazyakatA batAvatAM saMtabAle kahyuM che ke durga NIne bhale Ape, mAphI aMgata savadA: samAje mAphIno khoTa, upayoga na do thavA. kALAnI bhAbhInI vahAre nAnacaMdabhAI dhAyA ne tene mukti maLI. nAnacaMdabhAIe pAra karyA. te vAta gAmamAM prasarI gaI. nAnacaMdabhAIne traNa upavAsa thayA paNa saune tapanI tAkAtamAM zraddhA beThI. mAtAtine Adara mahilA che mA zakti, vizvane dara khare ! je e mAna zaktino sadupayoga thAya . eka vidhavA bharavADaNanI vahAre dhAIne tene rUDhinA bharaDAmAMthI mukta to karI, AsapAsanAM gAmaDAMnI strIjAtimAM paNa eNe eka AzA UbhI karI. amArI phariyAda sAMbhaLanAra kAka che ! amArI sAcI vAtanI paDakhe rahenAra keIka che. eTalI AzAe ja sanArImAM navajAgRti UbhI karI. eka harijana bahenanA dasa rUpiyA kALu bharavADa Apato na hato. enI zirajorI pAse te bAI belI zakatI na hatI. have tenAmAM hiMmata AvI ne nAnacaMda
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 bhAIne vAta karI. nAnacaMdabhAI e kALune samajAvyuM ne harijanabAI rAjI thatI gAmamAM nAnacaMdabhAIne AziSa detI pharI vaLI. dInadukhiyArI bahenanI madade AvanAra sevaka pratye mAtRjAtinI zraddhA vadhI. ghaNI bahene temanA duHkhanI vAta kahI hRdayanA Ubharo ThAlavI jatI. strIone mAravAno, dhamakAvavAno, tarachoDavAno ane gALAgALI karavAne kurivAja gAmamAM eTale svAbhAvika hato ke mAtRjAtino mAnamaratabA jALavavAno saMskAra reDayA vinA e kuTeva jAya ema na hatI. ekabAju mAtRjAtimAM zalasaMrakArane pratiSThita karavAne ane bIjI bAju temanA pratye vizvAsa ne AdarathI jovAno saMskAra puruSajAtimAM khIlavo jarUrI hatuM. vizva vAtsalya sAdhanAnuM e avibhAjya aneruM aMga paNa hatuM. te khIlavavAno anAyAse maLI jatAM nAnacaMdabhAIe kathA -kIrtana, gharagharano saMparka ne bahenonI phariyAdo dUra thAya tevI samajadArI keLavavAno prayatna cAlu karyo. bALako mAbApane page lAgavAnI mAtAjI pratye ne sAsujI pratye Adara keLavavAnI ane vahune dIkarInI jema jALavavAnI vAtathI mAMDIne vahu ne putrI vacce bheda na rAkhavAnI zIkha paNa nAnacaMdabhAI mahilA samAjane ApatA. e ja rIte mAtRjAti pratye AdaravRttino saMskAra temaNe khIlavyA. te kahetA ke- 'trIonI mAtRtA pUje, jJAnIo zAtra ne mRti; pratiSThApAtra strIti, pUjavI pUjyabhAvathI.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 strIonuM zuddha vAtsalya, vizva vibhUti vibhunI; strIonI mAtRtA pIne, sneha sAdheA akaTaka.' satamAla A rIte eka bAjuthI tee puruSomAM mAtRjAti pratye niLa vizuddha saMskAranuM vana karatA. ane khIjI bAjuthI strIjAtine zIkha ApatA ke dIkarA dIkarI vacce bheda na rAkhavA tema ja strIpuruSanA saMbadhAne paNa dehabhAve na jotAM AtmabhAve jovA ane nirmaLa karavA. AvuM Atmatattva varNavatAM kahe che "AtmA tA ekadharmI che, bheda mAtra zarIranA; eka mATI thakI jema bane, gAgara ne ghaDA. bhale puruSa ke strI hA, deha ghATe judA judA; putrIne putra vaccene dRSTibheda maTADave. pitA-putra rUpe pekhe strInati nara natine mAtA-putrI rUpe pekhe strIjAtine puruSa sau." jema dIkarAdIkarI vaccenA bheda na rAkhavA joI e tema parapuruSane strI pitA ke putra bhAve jue ane parastrIne puruSa mAtA ke putrI bhAve jue teA je rIte kuTuMbamAM mAtAputra, pitAputrI, bhAIbahena bhANeja vagere sAthe rahevA chatAM temanA jAtIya sabadhA nirdoSa, nirmaLa, premALa ane madhura rahe che tema gAmamAM paNa rahI zake. gAma Akhu' parivAra che te bhAvanA jeTalI keLavAya teTaluM te sahaja bane. zIla ane srIpratiSThAnA nAnacaMdabhAInA satata
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 prayatna gAmanA vAtAvaraNane bhAvuka banAvyuM. suzIlavAna rajI thayAM. svacchaMdI puruSone mahArAja akArA lAgavA lAgyA ane tenI teo khAnagImAM beparavAI karavA lAgyA. pratyeka kAma ne rASTra, satya asatya beu che; viSe saMsthApavuM satya, e ja ApaNuM kRtya che. AvI samajathI upahAsanI paravA karyA vinA ravakartavya mAnIne nAnacaMdabhAI te ghera ghera ne Thera Thera mAtRpUjAnI ne zIlanI preraNuM pAtA jatA hatA, evAmAM kaseTI Apate prasaMga banyo. eka vidhavA bahene pitAne rahela garbha nAnacaMdabhAIne che tevuM temanA para ALa mUkayuM. otAriyAmAM Azrita rahelA vasavAyA kuTuMbanI eka mahilA keTalAka vakhatathI khoTA mArge caDI gayelI. pitAnI bhUle DhAMkavA cAreka vakhata to garbhapAta paNa karAvela. ene A vakhate eka ucca varNanA yuvAna sAthe saMbaMdha baMdhAya ne garbha rahyo. AvA kukAryamAM rasa letI ToLakIne nAnacaMdabhAInI pravRtti khaTakatI hatI. emaNe vicAryuM ke A doSano Tepala je nAnacaMdabhAI para oDhADIne je dabAvIe te teo ALathI kaMTALIne gAma choDI cAlyA jaze. AvA hetuthI ke game te hetuthI, emaNe bhAInuM nAma ApyuM. A vAta sAMbhaLI sajajanoe AMcake anubhavyo. aDukadaDukiyA rnidArasa-premI kUdI paDyA ane pitAnI sAcI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa6 TI vAta umerI aphavAne phugAvo cagAvyA. nAnacaMdabhAI kAMI kAmasara amadAvAda gayA hatA. AvIne A aphavAno gabAro sAMbhaLyA. emanI AMkha sAme peluM zrIkRSNa sAme tRNAsure UbhA karelA vaMTeLanuM citra taravA lAgyuM ane zIlA jevA daDha kanaiyAe tRNasurane haMphAvyAnA prasaMgamAMthI zraddhA meLavIne teo nizcita thayA ke-- 2maNi paLe kasoTIo, aparaMpAra Avata; e same paNa zraddhA ja, Akhare tyAMja jItI jatI. nAnacaMdabhAIe khUba dharyathI kAma lIdhuM. prArthanA ane sUtro mAraphate TheraThera jaI jenI bhUla thaI hoya tene bhUla kabUlavA vinaMtI karI. gAmamAM nAnacaMdabhAI taraphanI sahAnubhUtinuM vAtAvaraNa jAmavA lAgyuM. AkSepa mUkanAre ghAyuM hatuM tevuM pariNAma na AvyuM. aphavAne Ubho besavA lAgyo. navalabhAI ane kAzIbahene A vAta sAMbhaLIne otAriyA AvavAne kAryakrama rAkhyuM. emanA AvavAnI vAtathI e bahena ane enI sAthe saMkaLAyela bhAInA parivAramAM khaLabhaLATa macI gaye. kesubhAI ane abhesaMgabhAI jevA AgevAno paNa bhUlelAne sAce mArge vALavAno prayatna karavA lAgyA. e bAInA bhAIoe kahyuM : "amArI bahenanI bhUla to thaI che paNa jAheramAM AvuM kabUla karI phajetI vahoravA karatAM te kAMIka karI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa7 besaze. tene bhulAvanAra bhAInA parivAranI samajaNathI e paNa bhUla kabUla karavA taiyAra hatA. AvI vAta gAmanA cire ke sabhAmAM rUbarU bhUlanI kabUlAta karI mAphI mAgI levAya ane AgevAno gAmane sAcI vAta jaNAve te rasto samajaNa AgevAnone ThIka lAge. strI jAtinI AbarU ane mAnanI salAmatInI khevanA rAkhanAra nAnacaMdabhAI e paMcanI rUbarU kSamApanA thaI jAya ane AgevAno gAmane sAcI vAtathI paricita kare tene ja uttama mArga gaNAvyo. te viSAda ane gaLagaLA avAjamAM gumarAha strIpuruSe bhUlanI kabUlAta karI, paMca pAse kSamAnI mAgaNI karI tyAre nAnacaMdabhAI e saMtabAlanA zabdo yAda karatAM kahyuM ke - bhUla-pAtra gaNI saune, vive rahe che : kSamA kare, kSamA rAkhe, sva-para zreya sAcavI. paMcanI rUbarU bhAI ane bAInA garbhane nukasAna na thAya tevI goThavaNa karavAmAM AvI. tene kharca bhUla kabUla karanAra puruSe rUpiyA eMsI ApI upADI lIdhA. bAIne bALakI AvI ne pachI tene tenA bhAI ee tenI nAtamAM kayAMka vaLAvI dIdhI. AvA AvA AkSepa-vikSepa thavA chatAM nAnacaMdabhAI e te beya parivAra sAthe premano saMbaMdha jALavI rAkhe. keme kume je loke jhera phelAvatA hatA te ja temanA nehathI kheMcAI temanI nikaTa AvyA ane pitAnA
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 jIvanane sAce mArge vALanAra snehI tarIke nAnacaMdabhAInI salAha levA lAgyA. tyArathI te Aja sudhI temanA aMgata svajana jevA banI rahyA che, jJAnIoe sAcuM ja kahyuM che ke - virodhIo vame jhera, bharI vairanI kothaLI; jherane amRte jIto, premanI zakti vAparI. sataAla pApa-kamANI sAme zuddhipraga sAta mahAvyasanamAM pApa-kamANI paNa mahAvyasana gaNAya che. cerI ke lUMTanuM dhana rAkhavuM, tenA sedA karavA ke dalAlI karavI te pApa-kamANI che. lAMca-ruzvata, lohIne. vyApAra, dagA ke drohathI keI ne phasAvIne kamANI karavI te pApa-kamANa che. e kamANI tenA karanAranuM, tene upabhaMga karanAranuM ane tenI sAthe saMbaMdha rAkhanAranuM akalyANa kare che. keTalAka loke AvA pApanA roTalA para ja potAnI pratiSThA, salAmatI ane vagavasIlApaNuM jamAvatA hoya che. A badhAne pApa-kamANImAMthI pAchA vALI puNyamArge lAvavAno nAnacaMdabhAI prayatna karatA hatA, tevAmAM ja otAriyAnA vALaMda zikSakanI bheMsa keI corI gayuM. nAnacaMdabhAI e te pAchI meLavavAnA prayatno cAlu karyA. zuddhiprAganI havA te hatI ja, paNa te karavo paDe te pahelAM te bIje ja divase bheMsa pAchI AvI gaI hatI.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 A badhA anubhava pachI nAnacaMdabhAInI tapaHzaktinA sAmudAyika prayAgamAM khUba zraddhA jAmI. etAriyAmAM namUnArUpe thayela prayAganI vizALa kSetramAM asara UbhI thai. A prayAgane kSetrIya rUpa ApavAnuM saMghe vicAryuM, ane nAnacaMdabhAI zuddhiprayAganA mukhya prayegakAra banyA.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. zuddhiprayAganuM saMcAlana sadA sarvoparI satya, vyakti ne samaSTimAM; mATe ja satyanI rakSA, prANa te karavI paDe. vivekabuddhitha satya, haiyAmAMthI jaDI ro; taiyA 4 thavI satya, ka sa sAdhanA tamAla satya-prabhunuM sarvocca sthAna batAvatAM zrImad rAjacaMdra kahe che ke-- A jagata satya vaDe dhAraNa thayeluM che. jo samAjavyavahAramAM nIti-dharma ane rAjyanItimAM satya na hAya te! A jagata kevuM banI jAya? gurutvAkarSaNa vinA jema pRthvI bharabhara bhUkA thaI jAya tema satya vinA sa'sAranA badhA saMbadhA ne vyavahArA chinnabhinna ane verivakhera anI jAya. sarvatra aMdhera ne avyavasthA vyApI jAya. satya vinAnA atha moTA anarthanuM kAraNa banI jAya, satya vinAnI samAjanIti anAcAranA akhADA banI jAya, satya vinA dharmomAM dhatiMgeA vadhI jAya ane satya vinAnA rAjyavahIvaTamAM vahIvaTadArA ane AgevAnA lAMcaruzvata ne leAbhathI prajAnI lUMTa karatA thaI jAya. AjanI leAsthiti evI che ke sarvatra asatyanA Agraha rahe che. Ama ane tA kALe karIne asatyanA prabhAva prasarI jAya. te rokavA satyanA Agraha rAkhanArAe
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 dharma chavI te AgaLa vadhAravo joIe. rAjyasattA prajAlakSI, nItipradhAna artha jyAM saMyamalakSatA kAme, tyAM na dharmaviruddhatA. jIvananA puruSArthanAM cAra kSetre, dharma, artha, kAma ne mokSamAM dharma viruddha AcaraNa ke bhraSTAcAra dekhAya to tene zuddha karavA sAdhaka sadA prayatnazIla ane sajAga rahe. prajAne rova sAthe, rAkhIne jAgatA rahe; pALe prabhAva je satya, sevake daSTivaMtane; ekI sAthe saDe. jyAra, vyApe che vizvamAM badhe; tyAre saue maLI saMge, zuddA mathavuM paDe. saDa phara karavAnI tamanya kriyAne saMtabAlajI zuddhiprAga kahe che. jIvAtmA ane lokAtmAnA dardInI cikitsA karI tene zuddha karavAnA prayogane zuddhiprayoga eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke emAM AtmacikitsA ane Atmodhana mATe samUhAcitana, svAdhyAya, prArthanA ane upavArAnI prakriyA joDI pUrvagraha ane rAgadveSathI para rahuM vyakti ane samAja sAcAM mUlyo para vicAra karatAM thAya che, teno Agraha rAkhatAM thAya che ane satyAgraha dvArA anyAya, adharma ane anItirUpI saDAne maTADavA samUhagata tenI zuddhi mATe dhyAna karatAM thAya che. AvA dipragarUpI dharmayuddhanuM saMcAlana karavAnI kSamatA te ja dharAve che jenAmAM- na pUrva pravu, na Sa, DaMkha jene dile nathI; tevo sugya senAnI, dharmayuddha karI zake.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ s uparanA guNA jeNe sArI rIte keLavI lIdhA hatA tevA bhakta hRdayI nAnaca'dabhAI ne zuddhiprayAganA sacAlananuM senAnIpada prAyeAgika saMdhe ApyuM ane AtmAnI zakti vaDe te kArya pAra pADavAnuM nAnacaMdabhAI e bIDuM jhaDapyuM. sAmAM, zastramAM niSThA, sAcA vIra dhare nahIM; Atmazakti taNI bhakti, tenI rage rage vasI. A Atmazakti vaDe emaNe badhAM kSetrane kema ajavALyAM te have joI zuM. Arthika zuddhiprayAgeA tA kheDUta maMDaLa ane geApAlaka maMDaLa dvArA yAjavAmAM AvatAM nAnacaMdabhAInI dAravaNI rahe, paNa peAtAnI naitika javAbadArIe e maDaLe kAma karatAM thAya teA sAmUhika jIvananuM ghaDatara thAya ane AgevAnI paNa UbhI thAya. kAInI phariyAda Ave tyAre paMca tenI tapAsa karavA jatuM. pacanI vAta sAcI lAge tyAre jenI bhula hoya tene samajAvavA prayatna thatA. te na mAne tyAre zuM pagalAM levAM tenA para samajadAra kArya - karAmAM carcA-vicAraNA karI kAryakramanA vicAra karavAmAM AvatA ane chevaTe e prazna sAthe jenA hitasaMbaMdha na hAya tevA taTastha nAgarikAne tAmaya prArthanA dvArA zuddhiprayAgamAM bhaLavAnuM AhvAna ApavAmAM AvatuM. lAgatA-vaLagatA pakSo ane gAmane sAMbhaLyA pachI je nyAya lAge te nyAyanI paDakhe rahenAruM naitika, sAmAjika, sAttvika ne javAbadAra khaLa UbhuM karavAneA puruSA jAgRta
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAnuM kAma e zuddhiprayoganuM lakSya raheluM che. zuddhiprayogo te ghaNu thayA paNa laMbANane bhaya nivAravA dareka kSetrane ekAda namUne ApI, ApaNe A prakaraNa pUruM karazuM. 1. bhraSTAcAra sAme zuddhiprayoga nAnacaMdabhAI garIba, dukhAta ane saMkaTamAM AvI paDelI bahenonI madade jAya che ane pApakamANIthI thatAM kRtya sAme dharma dRSTithI laDe che te vAta te otAriyAmAM thayelA prayogoe AkhA kSetramAM phelAvI dIdhI hatI. eTale jyAM koI aniSTa ke anyAya tarapha rAjyAdhikArI, grAmajo ke gAme cUMTelA pratinidhio AMkha ADA kAna kare ke anyAyane dAda na Ape tyAMthI madade AvavA mATenA patro ke kaheNa nAnacaMdabhAI para AvatAM. ane nAnacaMdabhAI janajAgRti artha temanI madada pahoMcI jatA. kema ke te jANatA hatA ke dezanA bacAva mATe jarUrI che ke nIcenI nabaLAI e ghaTe-- rAjA daMbhI, prajA daMbhI, DhIlA jaya layanAtha, adhikArI jane lebI, te deza nAza pAmatA. bagaDathI eka patra Avyo ke eka kuMbhAraNubahenane vagaDAmAM tenI ekalatA joIne eka musalamAna bhAIe pajavI che, tenI cheDatI karI che. bahene ghare AvIne vAta karI. gharanAMe polIsamAM phariyAda karI paNa polIsa adhikArIe te tenI DokaTarI tapAsa karAvavI paDaze, beTA Aropa nAkhI paisA paDAvavAnI tarakIba nathI karAtI tenI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAtarI karavI paDaze, korTamAM game tevI jubAnI sAme UbhAM rahevuM paDaze vagere bIka batAvI chokarInA bApa pAsethI paisA paDAvyA ane pelA musalamAnanA bApane paNa khaMkherI nAkhyo. vADe ja cIbhaDAM gaLavAM zarU karyA. baMne pAsethI paisA laI adhikArIe mULa vAtane ja DhAMkI dIdhI ke uDAvI dIdhI. prajAmAM A vAta carcAvA lAgI paNa khulA paDIne kahevAnI ke kaMI karavAnI koInAmAM hAma na hatI. eTale nAnacaMdabhAI para patra lakhI temanI madada mAgI. nAnacaMdabhAI e tapAsa karI. vAtamAM vajUda lAgyuM. adhikArIne tathA suslima parivArane jAheramAM kSamA mAgI AvA kRtyamAMthI chUTI javAnI nAnacaMdabhAIe salAha ApI. tema na thAya to zuddhiprAganI anivAryatA batAvI. polIsa adhikArI mAphI mAgavA nA kahI. tethI saubhAgyacaMdra ajamerA elIsakhAtAnA vaDAne maLIne enA para kesa karAvyo. e adhikArI jugAra, raMDIbAjI, vyabhicAra, dArU, mAMsa ane lAMcamAM DUbele hato ane khUba ja julamI ne bhraSTAcArI hatI. loke tenA trAsathI vAja AvI gayA hatA. tenA DarathI sAkSIo ane phariyAdI paNa khasI jAya te saMbhava hato. nAnacaMdabhAIe saune aDaga rAkhyA. chokarInA bApane khuba damadATI ApavAmAM AvI. sAraMgapura maMdiranA koThArIe chokarInI bhera levAne badale tenA bApane phADavA khUba koziza karI. nAnacaMdabhAIe dharma
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 sasthAnA agraNI thaI te dharma cUke che tema kahI cetavyA. bhaya, lAlaca chatAM chokarInA bApa aDaga rahyo. sAkSI paNa TakI gayA. pelA musalamAna yuvAne ane tenA khApe jAheramAM bhUla kabUlI mAphI mAgI. gAmanA mukhIe paNa peAtAnI bhulanA svIkAra karyAM ane pheAjadAra sAme tAjanA sAkSI banyA. pariNAma e AvyuM ke mukhI chUTI gayA, pheAjadAra ane jamAdAra Disamisa thayA. AvA julamI pheAjadArane rukhasada maLI, tethI leAkeAmAM ne khAsa karIne kharavALA ceAvIsIe chuTakArAnI rAhata anubhavI ane anyAyanA sAmanA karavA mATenu saMgaThita khaLa meLavyuM. AgevAnanI Apa-matalabI TALI AkarU pAse eka gAmamAM bharavADa sarapaMca ane gAmaneA AgevAna hatA. tene talATI ane adhikArI sAthe saMbaMdheA paNa sArA. peAtAnAM sthAna ane vaganA upayAga karI eka paTelanI pAMca vIghA jamIna te sarapace dabAvI dIdhI, tenA kabaje karI pALeA paNa karI nAMkhyA. nAnaca`dabhAI e vigata jANI. pUrI tapAsa pachI vigatanI saccAInI khAtarI thaI. sarapaMcane samajAvyA paNa na mAnyA. paTela DhIlA hatA, paNa paTalANI majabUta mananI hatI, kacheATA vALIne kabajo levA taiyAra thaI. chevaTe jamIna pAchI maLI. 5
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. gerANu zuddhiga [kuladharma rakSAthe zuddhipraga] strI zIlanI mahAzakti, nihALI zAstra mUlave; sva pati saMga maryAde, seve toya satI kahe. sarvabhAve patisevA, susevA parivAranI; patibhaktA kare nitye, vahAvI neha sau prati, bhAratIya nArInI A zIlanI saurabhe ane nircAja nehe kuTuMbajIvanamAM pavitratA, udAratA ne nirmaLatAnA saMskAra paDyA che. kAmanuM saMyama dvArA zuddhIkaraNa karavAnuM ghaDatara mAtAnuM vizuddha vAtsalya ja kare che. kuTuMbanA A pAyAnA dharmane jALavI rAkhavAmAM je kacAza Ave te sAMskRtika jIvanane pAye ja hacamacI jAya. gorAsu gAmanI eka sannArI zIladharmanI rakSA karatAM karatAM potAnA prANanI chAvarI karIne paNa kAmAMdha jeThane na namI. te vAta sAMbhaLatAM ja nAnacaMdabhAI e nirNaya karyo ke kuladharmathI bhraSTa thayela jeThane apratiSThita karAya ane te sannArIne gaurava apAya to ja zIladharmanI pratiSThA jaLavAze. emaNe jAte tapAsa karIne prAyogika saMgha pAse vAta mUkI ke gorAsu gAmanA eka parivAramAM kajoDuM lagna thayelAM. pati zarIre nAne lAge paNa patnI patibhaktA ane ziyaLanuM gaurava jALavanArI hatI. gharanAM saune he rAkhe. bAI pratye tenA jeThanI najara bagaDI. eka athavA bIjA bahAne bAIne phasAvavA prayatna kare ne cenacALA karIne mUMjhavaNamAM mUke. bAIe enI mAne vAta
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 karI. mAbApane lAgyuM ke phajetI ne haihA karavA karatAM ekAda varasa kADhI nAkhI nekhA thaI javuM, jethI jokhama maTe. dIkarIe mUMjhavaNa kahI paNa piyaramAMye Azaro na maLe. have jeThanI pajavaNI vadhavA lAgI. ghauMnI mosama hatI. dADiyA, dADiyA gayA pachI bAIne peMtarAmAM levA prayAsa karyo. bAI nAsI chUTI. gAmamAM vAta thaze ne phajetI thaze te Dare, bAIne mArI nAkhavAmAM AvI. be divasa tapAsanuM nATaka karI gharamAM kuMvaLa nIce saMgharI rAkhI maDaduM kUvAmAM nAkhyuM ane polIsa, gAmanA keTalAka maLatiyA ane khaMdhA mANasone nANAM ApI A prasaMgane ApaghAtano kisse gaNAvI pApa DhAMkI devAmAM AvyuM. bAInA bApe vigate vAta karI. nAnacaMdabhAInuM hRdaya pUjyabhAvathI e nArI pratye namI paDyuM ne bolI UThyAH "na cUke zAla prANAMte, vAsanAnA nimittamAM; dharAzI strI khame Apada, tethI pUjaya sadA jaze. A nArInI pratiSThA karavAnI sAthe ja enA kAmAMdha jeThane paMcAe sajA karavI joIe, polIsa ane paisAthI bhale kesa uDAvI dIdhuM hoya paNa samAjanI lokaadAlatamAM paMce sAce nyAya Apa joIe e mATe jarUra paDe to zuddhiprayoga paNa karavo joIe. kema ke - na zuddha zIlanI niSThA, pratiSThita thaze jage; tyAM lagI zastra pUjanI, pratiSThA nahi tUTaze. zastranA pratinidhi polIsa ane nANAMnI madadathI UbhuM thate bhraSTAcAra jo toDa hoya to zIla ne saMyamanI
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ niSThAne pratiSThita karavI ja joIe. A bahenanI sahana karavAnI zakti, saMyama ane marIne paNa jeThane na namI evI niSThAne biradAvI gunegArane ughADA pADI sunyAya sthApe joIe. prAyogika saMgha" ne kheDUtamaMDaLe zuddhiprayoga zarU karatAM pahelAM bAInA jeTha ane gAmanA eka AgevAna sAthe vAtacIta karavA gayA paNa emaNe to jAkAro Apyo. kaI paNa vAta para hAtha mUkavA ja na dIdhuM. aMte nakakI thayela divase zuddhiprAga zarU thaye. gAmamAM makAna na maLyuM. eka jaNe vADe Apyo hato, paNa tenA para dabANa thavAthI eya khAlI karAvyo. taLAvanI pAse jhUMpaDuM bAMdhI zuddhiprayoga zarU thaye. paMcAyate noTisa ApI ke amArI jamInamAM AvI dhAMdhala nahIM karI zakAya. chevaTe gADAnA chAMce rahIne ane kUvAtaLAvanuM pANI pI upavAsI gAma bahAra rahetA. sAMje prArthanA pahelAM sUtro pikAratI pherI nIkaLe to gAma leke ADA paDIne rekatAM, gusso ThAlavatAM ane rakajhaka karIne ja javA detAM. kaSTathI kaMTALIne upavAsIo bhAgI jaze tema mAnIne emane kanaDavAnAM kAvatarAM racyAM. temanI sAthe gAmanA keI vAtacIta kare to tenI upara paNa dabANa lAvavAmAM AvatuM. paNa zuddhipraga-vIro A badhAMthI TevAyelA hatA. temane khAtarI hatI ke - kAvatarAkheranA hAthe, aMte heThA paDe ja che; satyArthInI sthira zraddhA aMta lagI je nA cale. dhIme dhIme bahAragAmanA upavAsInA saraghasamAM
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 69 gAmanA paNa becAra bhAIo bhaLyA. gAmanA dAba chatAM teo acaLa rahyA. pAMca sAta divasa pachI mAMge bharavADa sAme cAlIne upavAsIone potAnA ghera laI gaye ane pitAnuM makAna chAvaNI tarIke ApyuM. barapha ogaLavA lAgyo. gAmanI bahenonI kUNI lAgaNI to hatI ja eTale e paNa bhaya saMkoca cheDI zuddhipracAga karanArA sAthe bhaLavA lAgI. dhIme dhIme kaDIbaddha vAta nIkaLavA lAgI. tapazcaryA aDhAreka divasa cAlI tyAM to, eka svAmInArAyaNa satsaMgIe vahelI savAre maDadAne kUvAmAM nAkhatAM joyuM hovAnI vAta chatI karI. bahenomAMthI paNa vAtonI kaDI maLavA lAgI. kaNabI jJAtimAM paNa A prasaMgathI bhAre uhApoha thayo. temanI jJAti maLI ane nAtapaMce prayogano bhAra pitA para laI lIdhe. eTale zuddhiprayoga baMdha thaye. jJAtipaMce bAInA jeThane doSita ga, bAInI bahAdurIne biradAvI amuka daMDanI sajA jAhera karI. te na svIkAre to amuka mudata sudhI bahiSkAra karavAnuM TharAvyuM. Ama jyAM rAjya ane kAyado lAcAra banI gaye hata, AMdhakArI ne AgevAno nANuthI dabAI gayA hatA, khUna DhaMkAI gayuM hatuM tyAM A zuddhiprayoge netika hiMmata ApI, sAcI vAtane pragaTa karavAnuM baLa ApyuM. eTaluM ja nahIM paNa jJAti dvArA sAmAjika nyAya maLe ane maranAra bahena ziyaLa mATe zahAdata vahoranAra tarIke
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 sArI pratiSThA pAmI. chevaTe tA gAmanA mATe bhAga manathI prayAga sAthe AvI gayA hatA. Ama nArI ane zIlanI pratiSThA karanArA anubhUta prayAga pUrI rIte saphaLatA pAmyA. 3. sAragapura zuddhiprayAga [dharma sasthAnI zuddhi arthe prayAga] pAThAphera karI vAtA, dha dAra calAvatAM; mathe rIjhavavA saune, dharmanI etha je laI, ALasu dharmane nAme, tige! je calAvatAM; zuddhiprayAga yojIne, temane mArga caDhAvavAM. dharmanuM ane dharmatIrthaM tathA saMsthAnuM kAma che vicAra ane viveka vadhArI mANasane nirbhaya ane sattvazIla banAvavAnuM. samajadArIpUrvakanuM dharmamaya jIvana jIvatAM dharma zIkhave che. satAe dharmanA vyavahAra zIkhavyA ane jagyAdhArIee dharmane veApAra AryAM. dha jyAre vApAranI vastu ane tyAre IzvaraniSThAne badale jara-jamIna, sAdhanasapatti ne lakSmImAM jagyAdhArI salAmatI zeAdhe che. te camatkAra para tene vepAra mAMDe che. A dhama nA vikAra che. emAMthI pAmaratA ane vahema pAMgare che. zuddhiprayAganuM kArya A dUSaNA kADhavAnuM che. sattA, lakSmI, camatkAra, par-strIdha vikRti; lAMca, vahema ne kADhe, saMge zuddhiprayAgathI. sAraMgapura e svAmInArAyaNa paraMparAnuM tI dhAma che. tyAMnA hanumAnanI mAnatA cAle che. jhADa-jhapaTa, vaLagADa
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 71 ane tevA vahemothI gherAyelAM dadI tyAM mAnatA levA ke pUrI karavA Ave che. maMdiranA nibhAva mATe ghaNI moTI jamIna maLelI. e jamInamAM gaNotiyA pAsethI bhAgabaTAI levAtI. gaNotadhArAne lAbha tene maLato na hato. eka vAra te gAmanA lokoe potAnI mUMjhavaNa saMgha pAse raju karI, saMghanI doravaNI mATe taiyArI batAvI. A vAta sAMbhaLI maMdiravALA che cheDAI gayA. sAma, dAma, daMDa, bhedanI yukti-prayuktithI moTA bhAganA to mAgaNImAMthI khasI gayA. hanumAnajI kAMIka karI mUke to te Dara. uparAMta gAmanA mAthAbhAre loko paNa kahetA ke, "joIe chIe maMdiranI jamIna paDAvIne kevI rIte khetI karo cho ? kheDUto harerI gayA. aDhAramAMthI pAMca makakama rahyA. temanI makkamatAnA pAyA para zuddhipravega karavAne saMghe nirNaya karyo. dharmasaMsthA te kAyadAnA pAlana uparAMta dharmabhAvanI udAratA ane nIcenA mANasa pratye prema batAve temAM ja dharma rahela che. ene badale nIcalI pAyarInI tarakIbo goThave, adhikArIone pheDe athavA vagathI vaza kare, daphataromAM ghAlamela karAve ane ekabIjA sAme pAThAphera vAto karI pitAne svArtha sAdhyA kare te sAmAnya saMsArIna vahIvaTa ane dharmasaMsthAnA vahIvaTamAM phera zuM? ane temAMya jenA mAthe sadAcAranI javAbadArI che te dharmasaMsthA je sane eke asat Acare to te te sAme laDaye ja chUTako
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ asatyo ne asatyo javAM, laDe tyAM satya UMdhatuM; laDAI satyane eThe, tyAM nakakI satya jItatuM. nAnacaMdabhAInI doravaNuM nIce zuddhiprayogane AraMbha navalabhAIthI thaye. navalabhAI e pAMca upavAsa karyo. tenA pAMcamA upavAse, maMdire kheDUtanI mAgaNI kabUlI samAdhAna karyuM. pharI laData sau samAdhAnanA bharamamAM rahyA. paNa maMdire bahAnAM kADhIne vacananuM pAlana na karyuM, eTale zuddhi athe traNa traNa upavAsInI TukaDIo UpaDI. cAra mAsa ane bAra divasa zuddhiprayoga cAlyo. keI upavAsI hAjara na thaI zake te tenI jagyAe nAnacaMdabhAI besI jatA. ekalA nAnacaMdabhAIe ema agiyAra vAra besI tetrIsa upavAsa karyA. niSkapa aDAlatA satyAthInI jaI pUche, sadA duHkho pharI vaLe; meru ze nitya niSkapa, teno AtmA nahIM Dage. samAdhAnanA bahAne maMdire zuddhipraganA sAmanAnI taiyArI karI lIdhI. potAnA satsaMgI ane bIjAne bharamAvI zuddhipragavALAne pajavavAnI ane jeo makkama rahyA hatA temane teDI nAkhavAnI tamAma tarakIbe ajamAvI. prArthanA vakhate gAMDA jevA mANasane prArthanAsabhAmAM mekalI tenI pAse bakavAda karAve. prArthanA vakhate
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 ja pacIsa-pacAsanuM ToLuM zerabakora kare, gIta gAvA lAge ane "nAnacaMda muMDe cAlyo jAya, aMbuDo hAlata thAya, suriyAne bhagADI mUko" - evAM tochaDAM asaMskArI sUtro pokArI, saraghasa sAthe saraghasa kADhI nAnacaMdabhAIne gherI vaLe. sUtro saMbhaLAvA na de. eka be vAra to saLagatI mazAlanuM garama tela temanA mAthA para paDe e rIte mAthA para mazAla dharI rAkhI. chAvaNI jalAvI devAnI dhamakI ApI. temane e sthaLethI e jAkAro Apyo ke hajAmane temanI hajAmata karavAnI paNa nA kahI dIdhI. Ama eka bAjuthI satyAgrahIne mUMjhavavA pajavavAnI piravI karI to bIjI bAjuthI kheDUtonI lAta saLagAvI devAmAM AvI. temanAM sagAMvahAlAM taraphathI temanI sAthenAM sagapaNa, lagno, saMbaMdha toDI nAkhavAnAM, temano bahiSkAra karavAnAM dabANe AvavA lAgyAM. Ama, cetaraphathI satyAgrahIone saMkaTothI gherI levAno vyuha racAco paNa pAMceya kheDUto ane satyAgrahIo makkama rahyA. nAnacaMdabhAI to meru jevA aDaga hatA. satyane jaya jayakAra pU. saMtabAlajI maMdirane paNa dharma samajIne kheDUtone nyAya ApavAnuM samajAvatA to bIjI bAjuthI satyAgrahIne preraNA ApatA ke-- badhAM zastro mukI heThAM, eka nisarga Azraye; jAya che vara tene ja, saMpUrNa jaya sAMpaDe.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 nAnacaMdabhAI ane zuddhiprayeAga chAvaNane kudaratI nyAyamAM zraddhA hatI, ane tethI ja rAjyanA kAyadAno ke sAmAnI nabaLAI para prahAra karanArI yukti-prayuktinA Azrayano vicAra ja na karatA. eka vakhata dhArAsabhya kurezabhAI kalekaTarazrIne laIne AvyA. gaNetiyAnI vigate jAte sAMbhaLI kAyadA pramANe nyAya devAnI emaNe tatparatA batAvI. tyAre nAnacaMdabhAI e kahyuM: "A sAmAjika prayoga che. samAjane, samAja mATe samAja dvArA je prayoga thAya che tenI badhI vAta samAja pAse khullI che. paNa rAjya pAse mana khelIne vAta karavAnuM kArya amAruM nathI." ema kahIne kazI phariyAda na kahI. satyAgrahanI saccAI sabhara ImAnadArIe vaga ane prabhAva chatAM rAjasattAne upaga na karavAnI sAvadhAnIe gAma para ane maMdira para paNa UMDI asara UbhI karI. emAMe jyAre maMdiranA sekreTarIne maMdira sAthe aNabanAva thaye, tyAre te badhI rIte sAtha-sahakAra ApI kheDUtanI bAjI jitADavA tatpara thaye; paNa nAnacaMdabhAIe kahyuMH pitAnA matabheda mATe ke svArtha mATe maMdirane nukasAna karavAnA AzayathI tamo madada ApI rahyA che. AvI madada zuddhiprayAga na laI zake." tema kahI vinayapUrvaka tenI madada pAchI ThelI. A badhI vAte satyAgrahInI satyaniSThAnI suMdara chA5 ane mAnanI lAgaNI UbhI karI. dhIme dhIme gAmanA paNa sabhAmAM AvavA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 lAgyA ane khAnagImAM sAtha devA lAgyA. TrasTIoe paNa maMdiranI pratiSThAne dhakako lAgato bacAvavAnA hetuthIya samAdhAna karI levAno Agraha rAkhyo ane ekavIse ekavIsa beDUtanI vaye vIghA jamIna maMdire tenA pUrA hakka sAthe suparata karI. pU. nAnacaMdabhAInuM hAra paherAvI sanmAna karyuM, satyAgrahIne premapUrvaka jamADI maMdire ane zuddhiprayeAga chAvaNIe sAthe utsava UjavyA. keInI hAra nahIM, keInI jIta nahIM, paNa satyanA jayano e vijayotsava hato. 4. gaNetadhArA zuddhipraga [zAsanazuddhi artha zuddhipraga]. lekarA maLe pUrNa, sarva rIte svataMtratA; te rAjyanI prajA mAMhI, joIe jAgarUkatA. na je anyAyanI sAme, jehAda jagave prajA; to te rAjya prajA rAjya, taNI pAme na pAtratA. saMtabAla pU. saMtabAlajI mahArAja jIvananAM sarva kSetromAM satya-ahiMsAnI pratiSThA thAya ane asatya, anyAyAdi ahiMsaka pratikAra dvArA dUra thAya tevuM dharmadaSTie mArga darzana ApatA hatA. rAjakIya kSetranI zuddhi te A kALe ati Avazyaka che, paNa prajAnA ghaDatara vinA, jAgRti vinA ahiMsA dvArA bhraSTAcAra nAbUda kara ati mukela che. AjanI lekazAhImAM dhana ane sattAno lAbha jema jema vadhato jaze tema tema nyAyanItinAM mUlyone hAza thato
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 jaze ane patanano mArga saraLa banaze. mATe pratyeka rAjakIya samasyAno ukela karavAne lokone ahiMsaka mArga zIkhavo paDaze tema temanI ArSadRSTi jotI hatI. bhUtakALamAM mahAvIra ne gAMdhIjIe je mArga zIkhavyuM che te mArge cAlatAM cAlatAM janajAgRti ane anyAyanA ahiMsaka pratikAranI lokakeLavaNI ApavI paDaze. te dRSTie pU. saMtabAlajI samajAvatA ke sattAlebhI ane rAjya, dhanAbhI pratinidhi; asAvadha rahe che, to AvyuM patana jANaje. gAdI mATe nathI rAjya. prajA adhe ja rAjya che; nItine nyAya jivADe, prajA te thAya che sukhI. jyAre dharmadaSTinA progakSetranI prajAne nyAya mATe jAgRta karavAno prasaMga Avyo tyAre pU. nAnacaMdabhAInI zaktino paNa A prayogane pUro sahayoga maLI rahyo. rAye gaNatadhArA dvArA gaNotiyAne jamInane mAlika banAvavAnI prakriyA AraMbhI hatI. eTale chelle kheDUta jamIna mAlikane sAMtha tarIke mahesUlanA be paTa Ape tevo kAyado cAlato hato. rAjya ane kheDUta vaccenI jamInadAranI kaDI nAbUda karavAnA hetuthI gaNotiyAe pharajiyAta jamIna kharIdI levAne navo kAyado Avato hato, temAM jamInanI kiMmata mahesUlanA 200 paTa sudhI nakakI karavAnI revanyu adhikArIne sattA ApavAmAM AvI hatI. nakkI karelI kiMmate kheDUta jamIna levAnI nA pADe to te jamIna khAlasA karIne harAja thaI zake tevA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 pharajiyAtI lAdate kAyado hato. kheDUtonI mAgaNI hatI (1)jamIna pharajiyAta kharIda karavAno niyama rada karavAmAM Ave. (2) kheDUtane kAyamI gaNotiyA gaNuM saurASTranI jema mahesUlanA cha paTa jeTalI kiMmate tene jamIna ApavAmAM Ave. (3) koIpaNa saMjogomAM bhAlanI jamInane prakAra jotAM jamInanI kiMmata 25 paTa karatAM vadhAre na hovI joIe. no kAyado kheDUtane anyAya karato hato. e kAyadAthI kheDUtane na poSAya teTalI bhAre kiMmata devI paDe tevI dahezata hatI. te anyAya dUra karAvavA sabhA-saMmelano, pratinidhionI mulAkAta, rAjyanA maMtrIone samajAvaTathI mAMDIne keMgresa dvArA kheDUtone nyAya apAvavA tanatoDa prayatna karavAmAM AvyA, paNa kayAMya pAkI khAtarI maLI nahi. keMgresane kheDUtanA matanI khAtarI hatI ane garAsadArane rIjhavI te potAnI sattA puSTa karavA mathatI hatI. pratinidhiomAMthI bahu ochA A praznane samajI zakatA hatA. muMbaI rAjyano vistAra evaDo moTo hato ke pratinidhi potAnA kSetranA lAbhAlAbhathI vadhAre vicAravA ke samagratAthI kAma karavA TevAyelA na hatA. badhA prayatnamAM niSphaLatA maLyA pachI zuddhiprayoga karavAnuM nakkI thayuM.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 tapa-tyAganI keDI prazna ghaNe vizALa hato. muMbaInA dvibhASI rAjyane vistAra jema vadhyo hato tema A prazna vadhu muzkela banyuM hatuM. eTale muzkela samasyAnA ukela mATe zuddhiprayoga paNa e tejavI ane prANavAna tha joIe ke jene paDaghe dezabharamAM paDe. pU. saMtabAlajInI hAjarImAM prayAgakSetranA pratinidhio maLyA. rAjya pharajiyAta jamIna mAthe ThekI besADe tenA virodhamAM sAmethI aneka kheDUto jamIna cheDI devA taiyAra thayA. pU. saMtabAlajIe pacIsa kheDUtone tyAganA pratIka tarIke pasaMda karavAnI salAha ApI. traNa divasanI upavAsanI sAMkaLano zuddhipraga karavA keTalAMka gAmaDAM sAbadAM thayAM. te papaikI pAMca gAmamAM triupavAsano zuddhipraga cAle tema nakkI thayuM. pU. saMtabAlajIe samajAvyuM ke ApaNe koMgresa sAme nathI laDatA. tene majabUta karavAnI che, eno vadhAre prema ne vizvAsa prApta karavAno che. eTale koMgresa virodhI baLAno sahavega ApaNe nahIM ja laI zakIe." Ama sAdhanazuddhi uparAMta jAhera laDatamAM egya ja saMsthA ke saMgha sAthe saMbaMdhane sahaga sadhAya tevI saMgazuddhinI vAta samajAvI. laDatano pAye AtmabaLa che ane tenA amUlya sAdhana tapa-tyAga paranI zraddhAne daDha karAvatAM kahyuM ke - tapa-tyAga thakI dhULa, deha che nabaLA paDe; kiMtu sAcA tapa, tyAge, Ama to sabaLa thato,
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 mahAna prazna ukale, dharma STi thakI pate; hAya jo tapa ne tyAga, tenI saMge kSaNe kSaNa..." saMtamAla pU. saMtamAlajI mArgadarzana pramANe bhAlanaLakAMThA kSetramAM zuddhiprayAganA AraMbha thayA ane pacIsa kheDUtAe tyAgapatra para sahIe ApI. A prayeAga ATha mahinA cAlyeA. 1-8-56thI zarU thayA ne tA. 31-3-57nA rAja pUrNa thaye. lekakeLavaNInI kaseATI gaNAtadhArAnA zuddhiprayAgamAM kaoNMgresa sAthe rAjakIya saMbadhA jALavavA chatAM koMgrese rajU karela kAyadA sAme laDavAnuM hatuM. vyakti ke sasthA pratye prema ane tenA kR ke kAyadAnA virAdha jALavavAmAM leAkakeLavaNInuM ghaDatara hatuM. saMghanA je sabhyA koMgresanA javAbadAra hAddA dharAvatA temane ane dhArAsabhyAne prayAgathI dUra rahevAnI ane koMgresanA vicAra rajU karavAnI chUTa ApavAmAM AvI hatI ane koMgresaniSTha ane saniSTha ane kAryavAhI pAtapeAtAnI rIte calAvatA. chatAM eka saoNMsthAnI chAyA nIce rahI zakAya tevI mata-sahiSNutA ane lacIlApaNAne sa`ghe AvakAra Apela hatA. Ama chatAM jemanAM mana matabhedathI ALAM thaI jatAM tevA tIvra savedanazIla leAkeAnA mana dhIme dhIme prAyeAgika sa`ghathI dUra javA lAgyAM ane koMgresa tarapha DhaLI gayuM. prema-AdaranuM valaNa jevuM vyakti pratye
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhavAnuM hatuM tevuM ja saMsthA pratye paNa rAkhavAnuM hatuM. koMgresa pratye pUruM mAna jaLavAya, te cUMTaNImAM vijaya prApta kare, tenI zakti vadhe te maMDaLa satata prayatna karatuM hatuM. koMgresa temanA pratye udAsInatA batAve, avizvAsa batAvI ataDApaNuM rAkhe to paNa keMgresane Teke ApI tene jitADI ane bIjI bAjuthI pAMceya gAmamAM triupavAsa cAlu rAkhI kAyadAno virodha karavAnI zuddhiprAganI jhuMbeza paNa cAlatI. ghaNI vAra te gAmaDAnA AgevAna kahe paNa kharA ke "bhAI ame to jenI sAme laDIe tenI sAme badhI rIte laDIe. paNa A te cUMTaNImAM bhaLIe ane maMDaLImAM laDIe e saMtabAlano mAraga te dharmarAjA jevA che. rAtre pAMDavo bhiSma pitAmahane page lAge, sevA cAkarI kare ane pAchA divase kurukSetramAM laDe. paNa enI sAthe sAme ja evuM thAya che tyAre saMghanA ApaNu kAryakarone samajAvatA ke-- eka pAse rahe neha, kartavya bIjI bAjue; tyAre kartavya palAmAM, besavuM satyazodhake. moha kartavya baMnene, saMgharSa je sthaLe thata; kartavya AcarI meha, tajavo te jarUrane. saMtabAla A rIte vastu ane vyaktine, kAnUna ane saMsthAne judAM pADIne tenA guNadoSa para vicAravAnI vyApaka lokatAlIma A prAge pUrI pADI.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 81 prayogane prabhAva prajAne sevake sA the, rAkhIne jAgatA rahe; pADe prabhAva je rAjI, temAM samagranuM bhaluM. zuddhipraganA lAMbA gALAmAM grAmaprajAne jAgRta karavAmAM AvI. pracArathI, puritakAthI ane pratyakSa pravegathI pradezamAM navI cetanA AvI. racanAtmaka kAryakaro, sarvodaya maMDaLanA mitro, vidhAnasabhAnA sabhya keMgresanA kAryakaro ne kheDUta pratinidhionI pariSada vagerene sAhitya, saMmelana vaDe ane vyaktigata maLI maLIne AkhA rAjyamAM vAtAvaraNa UbhuM karavAmAM AvyuM. baMdhAraNIya rIte je je prakriyA karavI joIe te badhI karavAmAM AvI. - sAraMgapura zuddhipravega pUro thatAM ja pU. nAnacaMdabhAIe badhAM gAmaDAMnI javAbadArI saMbhALI lIdhI hatI. javAraja, nAnI berU, mIMgalapura umaragaDha, gUMdI e pAMca gAma kendro hatAM. tyAMnI sthAnika AgevAnI ja jAgRta hatI. nAnacaMdabhAI temane mIThuM mArgadarzana ApavAnuM kAma karatA hatA. Ama gAmaDAMthI muMbaI sudhI sakriya hilacAla cAlu karavAmAM AvI. revanyu maMtrI zrI rasikabhAI parIkhe pU. saMtabAlajI mahArAjanI hAjarImAM kheDUta maMDaLanA, saMghanA ane AmAM rasa dharAvatA AgevAno sAthe bilanAM badhAM aMge aMge vigate vicAra karyo ane koMgresapakSe dhArAsabhAmAM kheDUta maMDaLa ane saMghanI badhI mAgaNa maMjUra
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ karate kharaDo pasAra karyo. kheDUtone kAyamI gaNotiyA gaNune tene cha paTamAM jamIna maLe tevA lAbha maLavAnA samAcArathI sarvatra AnaMda vatI rahyo. e pachI jamInadAroe suprima korTamAM kAyadAne paDakAryo ane dharmayuddhamAM maLelo lAbha kAyadAnI kerTamAM osarI gaye. Ama, koMgresa ane keMgresaniSTha saMghanA kAryakaronA vicArone sahiSNutApUrvaka avakAza ApavAne ane tyAgatapane prayoga saphaLa thatAM AtmavikAsanA sAdhana tarIke kartavyane meha vaccenA DhaMDhamAM zuddhiprayoganA marmane nAnacaMdabhAI gItAnA marma tarIke aMtaHkaraNamAM ghUMTavA lAgyA ane satsaMgamAM paNa vyakti-samaSTinA sumeLanI yAda ApatI kaDI guMjatI rahI ke - sahiSNutA ane tyAga, baMne vikAsa lakSaNe; vyakti samaSTinA meLa, IcchanArA na bhUlaze. saMtabAla (5) tephAna sAme zuddhi prAga prijAdharmanI zuddhi arthe prayoga lokazAhI apekSe che, prajAmAM nitya jAgRti; zista samajadArI, ane kAnUnapAlana. jevuM svAtaMtraya pitAnuM, rakSo tevuM ja anyanuM rakSavAM nyAya-svAtaMtrya, laghumatI vipakSanAM. lekazAhImAM prajAne dharma che ke prajAnA pratinidhienI bahumatIe karela kAnUnanuM pAlana karavuM ane temAM kSati jaNAtI hoya te lokajAgRtipUrvaka tenI sudhAraNA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 ane sazAdhana mATe prayatna karatA rahevA. bahumatInuM paNa kavya che ke laghumatIne pUruM svAtaMtrya ApI, tenI sAthe nyAyapUrvakanA vartAva rAkhI, tenA abhiprAyane pUrA pracAra karI bahumatI khanI zake tevI taka ApavI, paraMtu kAI jUtha samajadArI ane javAbadArI cUkI, leAkamata ghaDavAne badale khajara, tAkAnA, ane zerInI laDAI dvArA praznanA niveDA lAvavA mathe te arAjakatA ane aMdhAdhUMdhI phelAI jAya, je leAkazAhIne ja gaLI jAya; eTale prajAnA pAyAnA dharma ja cukAI jAya. parasparanA vAta tryanI rakSAne badale TALAnI hiMsAne ja jo sattA prAptinuM sAdhana anAvAya te cetavA jevuM che. leAkanIti ghaDanArI prajAzakti tUTI jaze te tyAM saramukhatyArI Ape!Apa zarU thaze. sasalu mahA dvibhASI rAjya vakhate kharekhara muMbaI--gujarAtamAM evI ja sthiti pravartI gaI. mahAgujarAtanI mAgaNI karanArA ane muMbaI sahitanA mahArASTranI mAgaNI karanArAe pArlamenTa ke peDutapeAtAnA rAjyanA kAyadAnA saMzodhanane neve mUkI hiMsA, tAphAna, anyabhASI prajA para AkramaNa jevI nileAkazAhI paddhati AcarI ane aMdhAdhUMdhIe mAjhA mUkI. cAtaraphathI vAdavivAdapUrNa ane pUrvagraha bharelAM netAonAM nivedanA Aga ekavA lAgyAM A pUramAM bhalabhalA AgevAnA taNAI gayA. kahyuM che ke
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 mera pUra Ave tyAM sthira keNa rahI zake, moTA moTA Dage, mAtra Arya puruSa nA Dage. saMtabAla amadAvAdamAM paNa hiMsaka tophAne zarU thayAM. haDatAlanuM elAna ApanAranuM na mAne tenI dukAno lUMTAvA lAgI, khAdIbhaMDArone Aga lagAvavAmAM AvI. peLI TopI paheranArAnI TopI utarAve athavA pITavA lAge. koMgresanI sabhA bharI ja na zakAya tevI sthiti pedA thaI. janatA karaphayunA nAme janatAne bahAra nIkaLavAnI manAI karavAmAM AvI ane chatAM koI nIkaLe to ToLAM tene gherI vaLe ane satAmaNa kare. daMDazaktine sthAne hiMsaka ToLAe zahera para kabajo meLavavAne AraMbha karyo. saMtabAlajI aDaga rahyA. AMdhInI pele pAra rahevA prakAzapathane cIMdhatAM emaNe zIkha ApI ke hiMsA-tophAnane bhAI, vidheya mAnaze nahIM, kiMtu anyAyanI sAme, ahiMsAthI jhUjhe tame. - saMtabAlA pU. saMtabAlajI pU. ravizaMkara mahArAja ke anya kaI saMtapuruSanI zIkha mAnavA jeTaluM lekamAnasa sthira rahyuM na hatuM. TeLAvAdanA nazAe potAnuM nizAna koMgresane banAvI hatI. rAjyane damana karavuM paDe tevA tIvra kAryakramo ApI ApI, rAjya lAThI-gaLI calAve te zahIdonA lehI para janamata ukerI, koMgresa haTAvavAnI nItinAM mahAnagaro agresara banyAM hatAM. zAMta ne zANuM lekone, zramajIvIne avAja A hehAmAM dabAI gayA hatA.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 85 TALAthI judA mata ApanAra chApAM, sasthA ke vyakti TALAnA uzkerATanA bhAga manatAM hatAM. pU. saMtabAlajIne lAgyuM ke A aMdhAdhUMdhI koMgresa, leAkazAhI temaja mAnavIya mUlyAne gaLI jaze. ethI emaNe spaSTa karyu" ke aMdhAdhUMdhI prazna pyAsI bane tyAre kharekhara, kAM hAmAe ja pratyakSa kAM parAkSa ka tapa. pU. sa'tamAlajIe tapa zarU karyuM ane prAyeAgika sadhAe pratyakSa haiAmAvAnI dhAraNA ane hinatathI amadAvAdamAM pachAta jAti, gAmaDAM ane mahilAne avAja rajU karavA kamara kasI. saMghe ane ma`DaLe amadAvAdamAM saraghasanA jAhera kAryakrama gehavI kADho tema ja zAMtisenAnI paNa pahela karI. pU. nAnacaMdabhAInA sahakAra sAthe kheDUta maMDaLe gAmaDe gAmaDe, pU. satakhAlane saMdezA paheAMcADayo. rajapUtA, kALIe! bharavADa, kaNabIe pachAta jAtie ane bahenA zAMtimAM sAmela dharyAM. jeenuM ghaDatara sazastra sAmanAnI paraMparAthI thayuM hatuM tee Aje ahiMsAnI tAlIma levA AvyAM hatAM, kALAzAhInI jabarajastIne ahiMsaka sAmanA karavA AvyAM hatAM. samAjane ToLAnA AkramaNamAMthI bacAvavAnA nArA laI ne AvyAM hatAM ke TALAzAhI namAve jo, hiMsA-dhArTa samAjane, karA zAMta pratikAra, sadha, maMDaLa, saunikA' sa'dha ane maDaLanA sainikA amadAvAdanA rastAmAM nArA gajavatAM pharyAM. kheDUta maDaLa, gopAlakama nA sabhyA
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 prAgika saMghanA kAryakaro, zAMtisainike ane mahilAone paNa sudharelA ane saMskRta gaNAtA zaherIjanee kaDavA kaTu veNe kAM, bIbhatsa gALa ApI, khUnasa ceSTAo karI, dhakake caDAvyAM, gaDadApATu mAryA, kapaDAM kheMcI levA ane nagna karavA sudhInI kaI ke hevAniyata batAvI, koIe Dhora chUTa mUkI DarAvyA, tucchakAra ane apamAnathI uzkeravA mathyA, paNa jenA khamIramAM khUnasa bharyuM hatuM tevA grAmajanoe pratikAramAMya kaDavuM veNa paNa na uccAyuM. pUrI makakamatA chata sahiSNutA ane namratA batAvI. eka pachI eka TukaDIe AvatI gaI. emaNe TALazAhIna. julma ane Akramaka baLAnI saramukhatyArI ughADI pADI. gAmaDAnA lokena nIDara ahiMsaka sAmanAthI zaheranA samajaNa mANase mAMce hiMmata AvI. e paNa saraghasamAM bhaLavA lAgyA. kAsimenana grAmazatinAM zista ane sAmarthyanuM bhAna thayuM. prAgika saMgha, kheDUtamaMDaLa ane nAnacaMdabhAI saMcAlita zuddhi-samitie lekaghelachA ane sAmAjika uttejanAnA nAnA gAMDAtara pUra sAme gAmaDAM, pachAta jAtio ane mahilAonI susajaja zakitane ghaDIne jAhera jIvanamAM tene pratiSThA apAvI. je gAmaDAnI pachAta kome ane strI-jAtine. avAja saMbhaLAtA na hatA tyAM tene gauravayukta mAna ane sthAna maLyuM. kharekhara pachAta, gAmaDAM, strIo, sugya sthAna pAmaze; tyAre A rASTramAM, nice nitya vijaya maLaze. saMtaala
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 tophAno ghaTavA lAgyAM. koMgrese paNa koMgresa holamAM sabhA rAkhavA hiMmata karI. AgevAnoe saMghane biradAvyo. pachAta, gAmaDAM ane strIonuM saMskaraNa, navajAgaraNa ne zuddhIkaraNa karavAnA kAryamAM otAriyAnA pravezathI mAMDIne sANaMda zuddhiprAga sudhI pU. nAnacaMdabhAIe pitAnAM sarva karo, sAdhane ne bhAve sane samarpita karyA hatAM. emanA e samarpaNamAMthI zuddhikaganI bhUmikA majabUta ane suvyavasthita banI. guddhiprayAga e gAMdhIjIe ApelA satyAgrahanuM svarAjyanA lokataMtramAM saMdhita kareluM ahiMsAnuM svarUpa ja che. AjanAM rAjya, samAja ne saMsthAmAM thatI kSatio ane bhraSTAcAra nivAravAnuM e amegha ajoDa sAdhana che. prAyogika saMghe tene ghaNe sthaLe ajamAvIne tenI kAryasAdhakatA ane saphaLatA sAdhaka zaktine anubhava karyo che. kata saMtanuM mArgadarzana, sevakasaMghanI doravaNa ane sAmudAyika vicAraNAsabhara kAryazaktinA saMkalanathI zuddha satyAgraharUpI zuddhiprayoganI vyApaka ajamAyaza karavAnuM sadabhAgya pU. nAnacaMdabhAIne maLyuM hatuM, chatAM hamezAM yaza te saMghane ja Ape che, kema ke, te kahe che ke mahArAjazrInuM mArgadarzana ne saMghanI zaktinuM samarthana che mATe ja kArya thAya che. khara ja ekale ke, bhale samartha he ghaNe to ja kArya karI zake, sAdhe che sAthe sarvane, saMtabAla
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 A sarvane sAtha meLavavAmAM pU. nAnacaMdabhAInI saralatA. namratA ane mRdutA sabhara sahajapreme agatyano bhAga bhajavyo hato. te guNe emanA sAdhanAmaya jIvanamAMthI pAMgaryA hatA.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. bhAlamaMdiramAM vatsala sevA sarpI rase mahI` zreSTha, vAtsalya rasa mAno; vahAvI vidhavAtsalya, mAtRtva vikasAtro, mAtRbhAva vikasAvavAnuM uttama sAdhana nAnAM bALakAnI nirvyAja sevA ane mAtRtinA satata nirvikArI saMparka che. nAnacaMdubhAInAM havelI cheADayA pachI e varSe geAsevAnI bhakti, cAra varasa grAmabhakti ane traNa varSa tAmaya zuddhisAdhanAmAM gayAM. evI zuddhi pachInA sahaja krama zuddha premanA prAgaTava ke vizuddha vAtsalyanA vikAsamAM Ave che. sANaMda zuddhiprayAga pachI sANaMdanuM bAlamaMdira sabhALavAnuM nimitte te nAnacaMdabhAI ne sahajarUpe prApta thayuM ane e dvArA emanuM haiyuM, vANI ane vyavahAra mAtA jevA pyArathI nItaravA lAgyAM. 1959-1960 mAM khAlamaMdira sabhALyuM tyAre enA jUnA sTAphanAM pAMceya bahenA rAjanAmAM ApI nivRtta thayAM hatAM. vidyAthI emAM kevaLa sAta bALakAnI hAjarI hatI. eTale badhuM ekaDe ekathI UbhuM karavAnuM hatuM. be mAsa dIvAnasa`gabhAI sAthamAM rahyA ane nAnacaMdabhAI e bhagI ane harijana bALakenI bharatI mATe prayatna karyA. jAte ja bha'gIvAsa, harijanavAsamAM jatA; nAnAM meTAMne maLatA ane tyAM ja emaNe varga paNa cAlu karI dIdhA. betraNa
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAsamAM emanI sarala tathA nirmaLa vANIe ghaNAMkharAne prema jItI lIdhA ane RSi bALake tathA harijana bALake bAlamaMdiramAM AvavA lAgyAM. mAbApa paNa sahakAra devA lAgyAM. e pachI sANaMda gAmanA judA judA lattAne paricaya karavera zarU karyo. mAtA ane bALakone prema divase divase vadhavA lAgyA ane ekAda varSamAM te bAlamadiramAM sArI evI saMkhyA jAmI gaI. bALake te eTalAM badhAM hevAyAM thaI gayAM ke je lattAmAM nIkaLe tyAM bALake premathI bApu-bApu karI gherI vaLavA lAgyAM. bALake pratyenA hete mAtAone paNa bApu pratye AdarathI jotI karI. Ama mahilAo ane bALako bApunA vatsala raMge raMgAyAM. zikSakA bahenonI bharatIno paNa prazna hato. bApue bhAvuka ane dhagazavALa eka eka karatAM cAreka baheno zodhI kADhyAM. eka bahenane to enI bhAvanA-bhaktimAM khUba sahAyabhUta thaI saMyama tarapha vALavAnA prayatnamAM paNa khUba madada karI. e bahenamAM dhIme dhIme AvaData vadhavA lAgI ane bIjA bahenae tenI madadamAM rahI bAlamaMdiranA kAmane upADI lIdhuM. nAnacaMdabhAInI kALajI, kAryakartA bahena pratyenuM vAtsalya ane mAtA jema dIkarIne taiyAra kare tema pratyeka vAtamAM keLavavAnI sAvadhAnIe zikSikA bahene taiyAra thaI gayAM, temaNe bAlamaMdiranI bAbatamAM nAnacaMdabhAIne naciMta karI dIdhA.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 nA phebruArImAM emanuM AMtaramana aMtamukha banavA lAgyuM. tyAga vairAgyano raMga ghUMTAvA lAge ane eka varSamAM bAlamaMdiranI badhI javAbadArImAMthI mukta thavAnuM emaNe saMghane jaNAvyuM. bAlamaMdiranA cAkamAM ja jhUMpaDI karI rahevA lAgyA. gAmamAM bhejana mATe bolAve to jatA agara bhAkharI zAka banAvI letA. vetana levAnuM paNa baMdha karyuM hatuM ane tyAga-vairAgya pratye emanA aMtaHkaraNe doTa mUkavI zarU karI. khAnapAna, rahana sahana badhAne tyAga ane vairAgyane mUle mUlavavAnA gajane ja emaNe prAdhAnya ApyuM. ane 1963 nA phebruArImAM to emaNe e dizAmAM prANa aDadayuM. tAdAo ane tathya ApavI preraNA zreSTha, laI kAma badhAM kane; sAdhe tAdA-ya te sauthI, tAraNya toya na cUke; rahe taTastha nile pI, chatAM tanmaya sarvamAM; tevA saMta bALa ni, jarUrI jagamAM sadA. saMtabAla nAnacaMdabhAIna. guru kopI nIkaLe che emana tAdAmya ane taTasthatAmAM. nAnacaMdabhAIe bAlamaMdiranA sakiya sevaka tarIke bhale nivRtti lIdhI paNa preraka baLa tarIke te te Aja sudhI rahyA ja che. emanuM vAtsalya ja mAtA jevuM nirmaLa hatuM. eTaluM bALako, vAlIo ane kAryakaranI sAthe sahaja rIte te tadAkAra banI gayA hatA?
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ tema saMsthAnA deha ane AtmA sAthe paNa emaNe tAdAmya sAdhela hatuM. eTale saMsthAnuM sattva ane zuddhi jaLavAya te mATe satata jAgRta rahetA hatA. eka bAjuthI aDhaLaka prema, puSpathI paNa komaLa hRdaya ane bIjI bAjuthI je saMsthA pratye beparavAI ke bevaphAdArI jaNAya to saMtrInI jema "Alabela" pokArI ja hoya. je kyAMya kSati ke beImAnadArI thAya te kaDaka AlocanA ane kaDavAM lAge tevAM pagalAM letAM paNa na acakAya. mAtA jema kaDavI davA pAIne bALakane naravuM kare che tema tana, mana ke vyavahAramAM kayAMya asvacchatA, azuddhi ke apramANikatA dekhAya to tene sudhAravA sadAya tatpara rahe. emAM keInI leza paNa zeha-zarama na rAkhe. goLa-goLa vAta na kare. paNa spaSTa ane saceTa vAta karI sAmAnAM tana, mana ane vyavahArane zuddha kare. temane sneha nirmaLa paNa rAgAtmaka bilakula nahIM. pitAnA priyamAM priya ziSya ke ziSyAnA khATA kRtyane leza paNa na chAvare. UlaTA te na samaje to temane ughADAM pADI sAce mArge lAvavA mathe. kusuma jevA komaLa nAnacaMdabhAI jyAre doSa ukheLatA hoya tyAre keIne vajA jevA kaThora lAge, paNa mA jema ThIkarIthI mela ukheDe che tema tene lADakavAyAM ziSya-ziSyAne cholIne paNa vyasana ane vyavahAranI azuddhimAMthI pAchAM vALe. badhAnA guNa doSa jue, zakti-azakti jue, vyaktigata ane sAmAjika upayoga jue ane vivekapUrvaka taTastha vivecaka tarIke je sAcuM lAge te kahe ne te pramANe varta. AvuM tAraNya
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanA vairAgyanuM dyotaka che. vairAgyano sAra ja che nirAsakta tAraNyavRtti. tethI ja saMtabAlajI kahe che keH sava guNa mahIM zreSTha, che saddaguNa taTasthatA; jage sakriya ne sAcI, durlabha che taTasthatA." saMtabAla
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. bhAva-saMnyAsanI sAdhanA rahe taTastha nilepI, chatAM tanmaya savamAM; evA saMtabALo viSe, jarUrI jagamAM sadA. DAne saMga cheDIne, sarvane sneha jhaMkhatA; tapasvI sAdhu ekAMte, rahI duHkho sahe ghaNAM. saMtabAla sANaMda bAlamaMdiramAM kuTIra karI gAmamAM ghera ghera bhojana karI nAnacaMdabhAI virAgyanA aMtaraMga bhAvane taTasthatAthI nIrakhavA lAgyA ane jema jema te aMtaramAM DAkiyuM kare tema tema vadhu ane vadhu tyAganA umaLakA Ave. gAma vacce rahevAne badale nisargane khALe ekAMte gAmathI dUra khetaramAM rahevuM, mauna dhAraNa karavuM ane abhyAsathI Atmaviveka vikasAvavAnI emane lagana lAgI. pAMca mahAvrato ane anya niyamo sANaMdathI be mAIla dUra eka kheDUtanA khetaramAM kaMtAnanI jhUMpaDI banAvI tyAM maunavAsa karyo. gAmamAM bhikSA levA eka vakhata Ave ane saMtabAlajInA Adarzone najara sAme rAkhI jIve. saMtabAlanI dIkSA, tene svAdhyAya, tenuM kASTamIna, ane sva-paranuM zreya sAdhatuM vratamaya sAdhujIvana badhuM temane preraNA ApatuM hatuM ane aMdaranA kuraNathI emaNe mahAvrata dhAraNa karyA.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95 ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya vratI hatA; dhanano sparza tyAgIne, pAMca mahAvratI thayA. rAtribhejanane tyAga, mauna bhikSAcarI vaLI; svIkAryo pAda vihAra, ane sthAna ekAMtamAM. titikSA aherAtri vadhu kALa nivRttimAM rahe have; mauna ekAMta abhyAsa sAdhe vaLI dine dine. jJAnacaMdrajIne vananI ekAMtano pahelo anubhava hato. rAtrIe jema vanapazu ke paMkhInI tINI cIsa ughamAMthI jagADI de, tema Daphero ane asAmAjika tattvonA aNadhAryA Agamana ane pUchagAcha paNa DabalarUpa lAge, AraMbhanA varSamAM to akhaMDa mauna rahetuM. hAthanI saMjJAthI samajAvI tevAM tattavone pAcho vALI devAtAM. bapore bhikSA mATe gAmamAM AvatA. jenA khetaramAM jhUMpaDI karela te kheDUtane prema khUba vadhate ja gaye, tethI kaMtAnane badale traNa rUpiyA khacI eNe patarAMnI mallI banAvI dIdhI. paNa khetarAu jamInanA khoLe sUvAnuM eTale keTalAMka kudaratI kaSTane sahaja banAvyuM chUTake. ethI ja titikSAne tapamAM sthAna maLyuM che. jherI kALe vichI to keI koIvAra pathArImAM AvI jatA ane nAga paNa ghaNI vAra dekhA dete. dhIme dhIme e badhAMthI tana-mana TevAvA lAgyAM. tethI glAni kheda ke arati manamAM na thAtI ke sArA sagavaDavALA sthaLanI IrachA ke vikalpa paNa na Avata.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 jIrNa kuTiramAM ke'dI, kIDI cAMcaDa machara; jherI vIMchIo sarpo, makaDA kadI dare; aMdhakAre bhame pAse, aMge kadI aDI jatAM; bhIti saMkeca ke sUtra, arati manamAM nathI; mahaviSa tuphAne ke, dhULa vaMToLa AvatA; citta nisarga premInuM, kadI asthira na thatuM. zarUmAM je sthiti thoDI kaSTadAyaka lAgatI hatI e pachI AnaMdadAyaka lAgavA maMDI. jIvasRSTi sAthe tAdAmya jema jema khetaramAM rahevA lAgyA tema tema jagalanAM pazu prANI ne paMkhIne tene premanA lecane jevA lAgyA. eka vakhata premanI najara AvI pachI badhAya prasaMge premanI AMkhe ja ApoApa mUlavAtA jAya che. jJAnacaMdrajInI kuTira vRkSa nIce hatI, kuTira pAsenI eTalI lIMpIgUMpIne rAkhatA. paNa roja rAtre paMkhIno meLo jhADa para jAme ane savAra thAya tyAM caraka ne hagArathI lIpeluM badhuM bagADI nAkhe. eTale paMkhIne patharo pheMkI uDADI mUkavAne vicAra Avyo. paththara pheMkAyo tethI paMkhI DarIne UDIne dUra beThAM. pharI paththara upADe che tyAM emane vicAra Avyo "jhADa te paMkhIne kAyamI visAme che, enuM ghara ja. ane tArI jhUMpaDI to hamaNAM ja thaI. tenI zobhA mATe paMkhIne ghara vinAnAM karAya? ne tene tenA gharamAMthI bhagADAya ?
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 pratyakSa ke parokSa vA, pazu-paMkhI dubhAya jyAM; pratyAghAta susaMtonA, hRdayamAM jaNAya tyAM. A pratyAghAtamAMthI satya sUjhayuM "nisarganA meLAmAM saune sarakhe adhikAra che. sva-nA sukha mATe parane na paDAya." Ama, aMtaramAM Ugela jJAnamAMthI sAcI dayA sahaja banI gaI ane jIvamAtrane abhaya Apato siddhAMta hAtha lAgyo ke- "jevuM caitanya pitAmAM tenuM ja saumAM rahyuM; evA vivekathI vizva sau prANI pratye vartavuM." saMtabAla bhikSAcarI nAnacaMdabhAI tApamAM roja bapore bhikSA mATe nIkaLe. bhikSAmAM sAdo AhAra, ghI-telavALA rasALa bhajanane badale sAdo sAttvika khorAka letA. miSTAnna ane taLelAM pharasANAdi na ja letA. jana muninI jema gocarIthI bhikSA letA. ethI ghaNuM parivArano sahaja paricaya paNa vadhavA lAgyA yAcanAmAM dInatA nathI paNa vyApakatA che. yAcanA namratA Ave, mithyAbhimAna jAya che; lokahRdayano UMDo paricaya sadhAya che; ghaTe saMcayane vyAdhi zraddhA nisarganI vadhe; tethI ja bhAva-saMnyAsI, zuddha bhikSA para jIve.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98. pAdavihAra nANunA tyAganA saMka9pa sAthe nANAMnI jarUra ja na paDe tevI svAvalaMbI jIvanacaryA goThavAya te ja saMkalpa lAMbe vakhata Take. bhejana-vastra bhikSAthI maLI rahe ane pravAsa pagapALA thAya te nANAMnI jarUra ja na rahe tema mAnI pAdavihArano saMka9pa paNa karyo. sAthe sAtha mAMdagI ke aNadhAryA saMgemAM chUTachATanI AvazyakatA samajAtI hatI paNa AraMbhamAM to pAda vihAra para pUruM baLa lagAvavAnI daSTie apavAdane sthAna ja ochuM Apela hatuM. vAhane anyane trAsa, yaMtro haNaya saMskRti; pAdavihAramAM tethI, vRtti ja rAkhavI bhalI; sargika maLe moja, lekanubhava svAzraya; vadhu pramANamAM mATe le, ene bhikSa AkAya; svAdhyAya ane sAhitya saMta durlabha ne tethI samAjogI dohyale; senuM mATI judAM pADI, sarvane sthAna ciMdhate; je paLe paLa pitAna, kartavya mArgamAM dhare; savamAM tema sarvatra, samava sAcavyA kare. A yuga samAja-yegIno che, ane ethI ja evA cagInA anubhavonuM vAMcana zAstrarUpa banI jAya che kedAranAthajInuM sAhitya e keTInuM che. "viveka ane sAdhanAthI AraMbhI enuM vyavahAra zuddha karatuM sAhitya hRdayane satyane
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 vivekathI rasI de che. tene paripuSTa kare che kizorabhAInI "jIvanadaSTino prakAza pAtharatuM sAhitya. nAnacaMdabhAI have jJAnAcaMdrajI banyA emaNe nAthajI ane kizoralAlabhAIne pahelA vAMcyA. ane emanA ajavALe gAMdhIjInA sAhitye emane jIvaMta dRSTi, vyApaka bhAvanA ane vAstavika daSTinA prAgothI protsAhita karyA. gAMdhIjInA guru samA zrImad rAjacaMdranA patronuM vAMcana ane uttama pAtheyarUpa lAgyuM. A sAhitya pharI pharI vAMcyuM. tenA arka jevuM lAgyuM tenI noMdha karI. e noMdha para satata ciMtanamanana cAlatuM ane enI paNa TUMkAmAM TUMkI yAdI thatI. emanA vAMcanano jhoka jIvananuM pratyakSa ghaDatara kare tevAM jIvanacaritra, anubhavI puruSonA anubhava ane puruSArtha para vadhAre hato. tAttvika zAstrIya carcAmAM na to temane rasa hato ne eTalI zikSAnI taiyArI hatI; kema ke te mAnatA hatA ke-- vyAkaraNa chaMdo nyAya, vizeSika vyavahAradinAM strotaNuM he jJAna topaNa, zIla uttama sarvamAM, ethI ja jenAthI saddaguNa vadhe, zIla vadhe, divya guNa vadhe, tevA vAcanane ja te prAdhAnya ApatA hatA, temane bhAgavatamAMthI je preraNA maLI te parathI emane spaSTa thayuM ke bhAgavata rAmAyaNa jevuM kathA-sAhitya bALako, bahene ane grAmavAsIonA hRdaya-ghaDataramAM uttama zikSaka jevuM kAma kare che. saMtalAlajInA abhinava rAmAyaNanuM te emane raTaNa thaI gayuM hatuM. bhAgavata para
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100. judA judA kathAkAranA bhAve paNa mANatA. pU. DoMgarejI, mAdhavatIrtha, kRSNazaMkarazAstrIjI vagerenI zaulI temane gamatI. saMtabAlajInA "jaina dRSTie gItAdarzana' para vAMcana-ciMtana karI saMkSepa oMdha paNa taiyAra karI hatI. svayaMne je sUjhatuM tenI paNa noMdha rAkhatA hatA. je vAMce tenI potAnA jIvana sAthe tulanA karatA ane suadhyAyane svAdhyAyarUpe pacAvatA hatA, pacelAne jIvanamAM utAratA hatA. AthI emanAmAM jJAna ane AcaraNa vaccene suMdara sumeLa jovA maLato hato, e ja vAMcananI viziSTatA hatI. siddhanAtha mahAdeva pAse kuTira sarvAgI sAdhanA mahIM, evo ke kALa AvatA, ekAMte mauna sevIne, AtmA UMDANamAM jato. choDe che saMga sIne je, tene nisaga goda de; bheTAve mAtRrUpe tyAM, premAmRta nimitta ke. - saMtabAla kAzIrAmabhAInA khetaramAM pUrNa maunathI eka varSa rahI pachI sANaMda najIka siddhanAtha mahAdevanA maMdira pAsenI rUkhaDAnAM chAyAnI othe jhUMpaDI bAMdhI nAnacaMda. bhAI cAreka varasa tyAM ja rahyA. teo ATha kalAka mauna rAkhatA. bhikSA mATe gAmamAM AvatA. satsaMga nimitte prArthanA pachI, ke gAmanI anukULatA pramANe ATha kalAkanA mana pachI kyAreka vArtAlApa ApatA hatA. emano aMtaraMga vairAgya, emanuM satatuM vahetuM vAtsalya, emanI sarva,
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ janamAM rahelI samadarzitAnI jhalake ane mana, vANI ane karmanI satyamaya ekarAgatAe keTalAMka bhAvuka hRdayanuM temanA pratye kheMcANa vadhAryuM. teo emanI kALajI rAkhavA lAgyA. tyAre jJAnacaMdrajIe kahyuM : "mArI nahIM, mArI vAtanI kALajI rAkhe. emanI vAta eTale satsaMgano raMga vadhAravAnI vAta, emanI vAta eTale dInadukhiyArAnI madade javAnI vAta, emanI vAta eTale zALAnA zikSaNanI sAthesAthe bALakane dharmanuM ane saMskRtanuM zikSaNa maLe te vAta, emanI vAta eTale jIvanamAM saMyama ane sadubhAvanA vadhe tevA vyavahAranI vAta. A badhI vAta para aMdaroaMdara vicAravimarSa thayA. jJAnacaMdrajI te vAtamAM nahIM sakriya AcaraNamAM mAnanArA hatA. pariNAme vicArane vyavahAramAM mUkavA mATe thoDA sasaMgIe taiyAra thavA lAgyA. tene tenI bhUmikA pramANe teo mArgadarzana ApatA hatA. pagapravAsa ane samAjadarzana cize kharA verAgI , sadgururUpa vizvamAM tattvabedha laI sAco, AcarI AcarAva; pAkhaMDa rUDhi bhedIne, satya grahavuM dohyaluM; mATe vivekanI AMkhe, sarvatra bhALavuM bhaluM. eka varasa kAzIrAmabhAInA khetaramAM saMpUrNa mauna ane ekAMtamAM cAra varSa siddhanAtha mahAdeva pAsenI kuTiramAM ATha kalAka mauna ane satsaMga caryAmAM gALyAM. pachI svayaM nivRtta rahI sadagRhasthone sevA-pravRttimAM preryA.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 pachI emaNe cAreka varSa paga-pravAsamAM gALyAM. Amadarzana pachInuM pagathiyuM anaMtanAM darzananuM, samagratAnA darzananuM Ave che. A pAnane svAbhAvika kramamAM ja caDavA lAgyA. saurASTra, vIramagAma, ane amadAvAda jillAnAM gAmaDAMmAM emaNe pravAsa karyo. judI judI racanAtmaka saMsthAo, sArvajanika saMsthAo, gauzALA, pAMjarApoLo, sevA-saMsthAo, zikSaNa saMsthAone saMparka sAdhyuM. tenA kAryakaro, sevA, karmacArIo, zikSakanA mIThA paricayamAM AvyA. duparAMta bALako, mAtAo ane kheDUta, zramajIvI uparAMta dareka sthaLe harijana-bhaMgIvAsamAM jaI temanI sAthenA hRdayane saMparka sAdhI te aMtaranA tAra sAMdhatA jatA hatA. ATha kalAka maunamAM gALe, sAdA AhAranI bhikSAcarI le. zALAnA, mahAzALAnA ke mAdhyamika zALAnAvidyAthI zikSakone saMbodhe. banI zake te baporanA bahenonI sabhA paNa rAkhe ane rAtre prArthanAsabhA ne pravacana Ape. sarvatra guNa jovA, Izvara smaraNa, mAbApane vinaya, saMyamanuM pAlana, paropakAranAM kArya karavAM ane pAkhaMDa anyAya vagereno satya ane prema jALavI pratikAra karavAnI vAta te badhe samajAvatA. comAsAnA cAra mAsa eka sthaLa rahI ciMtana, manana ne vAMcana karatAM karatAM lokasaMparka gADha karatAM vAsaNa, valAda, dhAkaDI - traNa sthaLe cAturmAsa karyA. Ama-- ATha mAsa pharI gAme, page viharatA hatA, cAra mAsa rahI ThAme, deha thAka utAratA;
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 kathA-satasaMga ApIne, leka-udyota sAdhatA, anubhavo thatAM tene, kharo nicoDa kADhatA. A anubhavanA niceDarUpe emaNe "samAjadarzana nAmanuM pustaka paNa lakhyuM che. samAjane jovAnI saMtoe Akha ApI che. samAjanA vikArane cheDIne guNane grahaNa karanArI haMsadaSTi ja pratyekamAM rahelA prabhune pichAne che. parAvA guNa pi che, do dukhe nahIM kadI; pitAnA deSa dekhIne, kADhe te saMtanI mati, saMtabAla samayogI sevAmUrti dAdAjI dAdAjI eTale DaoNkaTara raNachoDarAya tribhovanadAsa bhaTTa. dholerAmAM DokaTara tarIke emaNe khUba ja lekacAhanA meLavelI. aneka dInahIna ane garIbanI emaNe hRdayapUrvaka sevA karI hatI. nAnacaMdabhAInA parivAranuM e kuTuMbanA svajana hoya te rIte dhyAna ApatA. meTuM oparezana hoya, ke nAnI moTI mAMdagI hAya kAMI paNa phI lIdhA vinA emanI sevA hAjara ja hoya. nAnacaMdabhAInA ghArmika vikAsamAM paNa emanuM sthAna hatuM. te hRdayanA kemaLa ane premALa te hatA ja paNa emanI IzvaraniSThA ane je maLe tenAthI saMtoSa pAmI sau sAthe samabhAva rAkhanArI vRtti, kSamA, dayA vagere saddaguNene laI ne nAnacaMdabhAI emane pUjanIya mAnatA hatA. duSkALa vakhate gAyonI madade rahevAmAM ane jaLa sahAyaka samitimAM emaNe bhAla
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 na. prA. saMghane sevA ApI hatI. ziyALa vizvavAtsalya auSaghAlayamAM paNa be varasa kAma karI gayelA. karaja karIne paNa garIba-gurabAMne madadarUpa thavA jeTalA e vatsala hRdayanA hatA. ane kSamAzIla to evA ke kaMIka gerasamajathI keIe emanA para talavArano ghA karyo, jarA ghavAyA paNa kharA, chatAM na to tenA para kesa karyo ke na Thapako Apyo paNa pUrepUrI mAphI ApI. AvA dAdAjI jIvanano chello Azrama mAMDalamAM gALatA hatA, sevAthe jIvatA hatA. eka bAjuthI phakIrI, bIjI bAjuthI karajadAra sthiti ane trIjI bAjuthI mAMdagIe emane gheryA hatA, paNa emanA mananuM samatva to ekadhAruM ne ekasarakhuM ja hatuM. jyAM jyAre je anAyAse sAruM-mAruM maLe kaMda; rAkhe saMtoSa tenAthI. jage te zreSTha mAnavI. tevA samavayegIne, saMga saubhAgya che; sevAne lAbha pAme te, sAdhanA dhanya thI jatI. pravAsa karatA karatA jJAnacaMdrajI mAMDala AvyA. dAdAjInA sasaMge AnaMda ane AhalAda ApyA. bIjI bAjuthI emanI mAMdagI ane ekalatAe jJAnacaMdrajIne vicAra karatA karI mUkyA. zuM vairAgya ekalapeTo hoI zake ? potAnA Atmahitane ja vicAra kare ane je vyakti ane samAjanuM potAnA vikAsamAM traNa che te pratye bedarakAra rahe te te vairAgya gaNAya? samagratAnA khyAla varAgya zobhe tema vicArI dAdAjInI sevA mATe tatpara
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 thayA, ane temanI sevA levAnI dAdAjInI IcchA paNa hatI. eTale chUTaka chUTaka ATha mAsa jeTaluM mAMDalamAM rahyA ane dAdAjInI sevA karI, RNamuktino saMtoSa meLavyo. A sevAthI vairAgyamAM mAdhuryanI suvAsa bhaLI. premano parAga vikasyo ane vairAgya premamaya banyA. samatvayegI sevArthI raNachoDabhAI ane prabhu-premI vairAgI jJAnacaMdrajI A milanamAM bhagavAnanI lIlA nIrakhI nIrakhIne prabhukRpAnuM sukha mANuM rahyA hatA. baMnenI kudarata kaTI karatI hatI. eka ne ekalatAmAM sahAyatA maLI ane bIjAne parivrAjakatAmAM premaLatA maLI, kharekhara jJAnI kavie sAcuM kahyuM che ke - bhAvanAnI kasoTImAM, hAya sAtha nisargane; nisarga mokalI Ape tyAM sahAyaka pAtrane. saMtabAla jJAnacaMdrajIe DaoNkaTara sAhebanI zuzraSA to karI paNa dAdAjInA dehAMta pachI jJAnAcaMdrajI e "sevAmUrti dAdAjInA nAme pustikA pragaTa karIne ja kRtajJatA batAvyAne saMtoSa meLavyA. jIvanagI DaoN. rasikabhAI siddhAMta jIvato nitya, vizvane bodha Apate mRtyune bhaya jite te, nara amara jANo. bhUlavuM sarva saMsArebhUlavI nija jAtane; premIe vizvamAM mAtra, premanI smRti rAkhavI. saMtabAla
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ janasevAmAM prabhusevAne siddhAMta mAnI jemaNe potAnA jIvana dvArA jAte satata sevA karI, aneka sAthIdArone sevAmAM preryA hatA, akhaMDa IzvarazraddhAthI tophAno, mahAmArI ane bhayagrasta kolerA vistAromAM khaDe page dadI paDakhe rahI jemaNe mRtyunA bhaya para jIta meLavI hatI, sAta varSanI uMmare jeNe vyasana tyAga ane bharayauvane sattAsaMpattine badale sevAmaya jIvana jIvavAnI pratijJA karI, jIvanabhara tenuM pAlana karyuM evA jIvanagI DaoN. rasikabhAI jJAnacaMdrajInA prathama dikSA guru hatA. te sagapaNathI sagA bhANeja thatA hatA, paNa lehInA saMbaMdha karatAMya baMne vacce AdhyAtmika saMbaMdha vizeSa hato. emanuM jaLakamaLavat jIvana sAta IzvaranuM sAnnidhya jhaMkhatuM hatuM. enI IzvaradarzananI lagane jJAnacaMdrajIne paNa e mArge preryA-daryA. kevaLa e mAge prerIne ja DaoNkaTara aTakI na gayA, paNa patravyavahArathI cagya pustaka ane puruSonA paricayane paNa nirdeza karatA hatA. e nirdeza ja saMtabAlajIne pAmavAnuM nimitta banyo hato. prabhubhakti, samAjasAdhanA ane vairAgyamAge vaLyA pachI e emanI vizeSa kALajI rAkhatA hatA. mAMdagImAM madade doDI AvatA ane ghera paNa laI jatA hatA. Arthika rIte paNa teo nAnacaMdabhAIne madadarUpa thatA hatA. Ama saMsAre bhANeja chatAM temanAmAM e mAtAnAM darzana karatA. emanA upakAra ane premALa bhAvane yAda karIne nAnAcaMdabhAI ghaNI vAra raDI paNa paDatA. evA preraka premaLa pAtrane paramAtmAe petA
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 pAsethI laI lIdhA. pagayAtrAnI pratijJAne kAraNe temanA chellA divasamAM temanAthI dilhI paNa na jaI zakAyuM, pratyakSa zarIrasevA dvArA RNa paNa na cUkavI zakAyuM; kevaLa hRdayamAM temanuM maraNa ne nayanamAM premAzrudhArAthI temanuM tarpaNa karyuM. premInA sukRtyanI anumodanA e ja smRti eka bAjuthI emanA sukRtya ane premanI smRti ane bIjI bAjuthI karmakAnUna ane nisargamayAnI anubhUtie jJAnacaMdrajanA vairAgyane vadhAre jJAnagarbhita ane sudaDha karyo. zAzvata rAtra saMsAre, saune lAgu paDela che; sau saunAM bhagave karmo kama kene na cheDatuM; saMsArI jIvasRSTine karmo ape sukhe duHkhe; naisargika jagatataMtra, cAle che jJAnathI juo. A jJAna daSTie emane nisargamAM vadhAre zraddhALa ane karmanA kAnUnane vijJAnathI jotA karyA. karmanA kAnUnamAM saMtabAle eka navI duTi ApI hatI te e ke kamane bhegavavA khapAvavAmAM ane khaMkheravAmAM mAnavIya puruSArthano ghaNe moTo hisso che. eTale karmanuM nAma laI akarmaya ke pramAda na pASatA vyakitagata ane sAsudAyika puruSArtha karatA ja rahevuM joIe. kema ke- che vyakti yathA karmo, sAmudAyika che tathA; vyakti tathA samudAya, bhogave te yathAtathA. che keTalAMeka karmo, saMgaThita prayatanathI; pala zIdhra pAme che, samUha cetanA thakI.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 DaoN. rasikabhAIe jIvanabhara samUhacetanA dvArA samUha sevAdharma bajAvavAnuM kAma karyuM hatuM. samUhacetanAne jAgRta karavA, jAgRta thayA pachI tene sakAryamAM joDavA, asatkAryano pratikAra karavA tema ja prabhu pratye vALavA ne doravAnuM kArya saMta, sAdhu ane bhaktonuM che. e vAta pUrepUrI jJAnacaMdrajIne spaSTa thatAM pagapravAsa pUrA thayA pachI sANaMdamAM sAmUhika sadabhAvanA ane saMyamanI vRddhi thAya tevA sAmudAyika saMgha-puruSArthamAM potAnI aMgata ane vyakti sAdhanA joDIne ja vairAgya mArge AgaLa vadhavAno nirNaya karyo. e nirNayamAMthI pAMgaryo AdhyAtmika AMtarika maMDaLano sevA-saMskAra ke Do. rasikabhAI e sANaMdamAM pratyakSa kAma nathI karyuM, paNa AdhyAtmika AMtarika maMDaLanA preraka jJAnacaMdrajInI janasevAnI bhAvanAno mULa strota ja Do. rasikabhAI rahyA che. eTale jJAnacaMdrajI dvArA jyAM sudhI e bhAvanAnI suvAsa maMDaLamAM maghamaghatI raheze, tyAM sudhI rasikabhAInI smRti avyakatarUpe rahevAnI ja che. "premaLa jyoti"mAM "Adarza mUrti dIkSA gura" nAme lekha lakhIne jema potAnI bhAvAMjali arpaNa karI skUla RNa adA karyuM, te ja rIte sAmUhika sevA-upAsanA ane saMyamanI bhAvanAnuM mAdhyama AdhyAtmika AMtarika maMDaLa banI rahe tevI zubhecchAthI teo maMDaLane sadAya preratA ne doratA rahI temanA pratyenuM sUkSama RNa paNa adA karI rahyA che ja.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 saMnyAsa-dIkSA dIkSA paMtha nathI sahele, dIkSAmAM megyatA khape, jJAna-garbhita vairAgya, vinA dIkSA nahIM dIpe. eka vakhate khAdInI jarUra hatI. bhaMDAramAM sapheda khAdI na hatI. bhagavA jevI kekaTI khAdI maLI tene svIkAra karyo. te dhAraNa karatI vakhate svAmI mAdhavatIrthajI yAda AvI gayA. emaNe bhagavAM dhAraNano saMketa karyo hato, paNa pahelI pAtratA pachI vastraparidhAna tevI mAnyatAne kAraNe haju bhagavAM nahotAM dhAraNa karyA. paNa bhagavAMnA spaze hRdayamAM rahelI saMnyAsanI bhAvanAne maharAvI ane sahaja prasannatAthI bhagavAM vastra dhAraNa karyo. tenI jANa pU. saMtabAlajIne karI. emAMthI madhura vivAda Ubho thayo. pU. saMtabAlajI kahe ke, "saMnyAsanI vidhisara dikSA laIne pachI vastra dhAraNa karo." jJAnacaMdrajI kahe, "je kaMcanane na spaze, vaibhava vilAsathI dUra rahe, paga vihAra ne bhikSAnA premI hoya, jene vairAgya tenA tyAgamAM sAkSAt dekhAte hAya, damAma, camatkAra ane bAhya dekhAvathI dUra bhAge ane aMtaramAM bhagavad bhakitathI bharelo hoya te puruSa maLe te jarUra guru karuM. tevA gurunI rAhamAM agiyAra varasa nIkaLI gayAM. jJAnacaMdrajI saMnyAsa-bhAvamAM masta rahe. jagata "bApu ke svAmIjI" kahe paNa saMtabAlajI to temane nAnacaMdabhAInA nAme saMbodhe ane jJAnacaMdrajInA manamAM paNa saMtabAlajIne kema saMtoSa ne samAdhAna ApavuM tenuM maMthana thavA lAgyuM. evAmAM
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 satyamitrAnaMdajI sANaMda padhAryA. svAmIjInuM jIvana, kavana, kathana ane tyAga prabhAva pADe tevAM hatAM. emanI sAthe pUrva paricaya paNa kharo. eTale jJAnacaMdrajIe emanI pAse mananI vAta mUkI. e sahasA bolI UThyA, "tame saMnyAsI ja che ! je prabhune samarpita thaye che, e prema-saMnyAsathI sadAno saMnyAsI che." ema kahI jJAnacaMdrajInA svayaMsaMnyAsane emaNe vadhAvI laI AzIrvAda ApyA emanA saMnyAsane mAnyatA maLI gayAnI jANa pU. saMtabAlajIne thaI tyAre te khUba ja khuza thayA. nAnacaMdabhAI jJAnacaMdrajI banI gayA. e have saMgha saMpradAya ke samAjanA na rahyA. e sarvanA banI gayA ane sarvane svadharma pratye preravA lAgyA. vyathI saMnyAsI: bhAvathI muni sarva baMdhanathI mukta, draSTA vizva-hitecchu je; te mahAmuninAM veNa, sImAM svadharma preraze. pratiSThA prANa ne bIjA, sAdhano sarva tyAgavAM; sadA taiyAra je teo, nakakI svadharma sAdhatA. jJAnAcaMdrajImAM prANa, parigraha ane pratiSThA hemavAnI tAlAvelI ane tevaDa baMne hatAM. sarva saMbaMdhanAM baMdhananI Asakti chUTI gaI hatI; rahI hatI kevaLa zuddha premanI suvAsa. saMtabAlajInA saMge vizva-hitanI dRSTie vicAratA ane vicaratA thayA hatA. evA supAtra saMnyAsInI saMtacaritatAne saMtabAlajIe pramANI hatI. nAnacaMdabhAImAMthI
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 have saMta jJAnacaMdrajInuM sthAna pUruM hRdayamAM praveza pAmyuM hatuM ane teo zrI svAmI jJAnacaMdrajIne nAme sa MbeAdhana karatA patra lakhavA lAgyA. jJAnacaMdrajInA bAhya veza hiMdu sanyAsIne!, AcAra paNa bhAgavata premI sanyAsInA; paNa pagavihAra, dhanaspatyAga, ane gaucarImAM janAcAranI chAyA dekhAya. bhAvamAM tA emane ApaNe guNa-dRSTie mUlavIe te tenI bhAva-sAdhutAne vaMdana karavAnuM mana thAya. jaina dRSTi mukhyapaNe jINulakSI ane aMtardaSTi che. e dRSTie joIe te pAMca mahAvrata ane rAtribhAjanatyAganuM vrata emaNe aMgIkAra karyuM hatuM. mana, vacana ane kAyAne sAvadha-karaNImAMthI mukta karI, pavitra ane nima La rAkhI pApathI tene rakSatA hatA. eTale triptinuM paNa pAlana thatuM hatuM. manuSya, pazu, prANI, paMkhI, jaMtu ke vanaspati sahita akAraNa na dubhAya tevI sAvadhAnI temanAM halana-calana ke pravRtimAM jovA maLe che. vANI satya, madhura ne hitakara khAle che. bhikSAmAM rasatyAga ane svAda-tyAga para bhAra mUkI nirdoSa geAcarI vahAre che. cIja-vastu levAmUkavA ke tenI levaDadevaDamAM vyavahArazuddhi ane jAgRti jALave che. maLamUtra, thUMkavAmAM ke nAka chIMkavAmAM paNa svacchatA ane zucinA viveka rAkhI, pramAdathI sUkSma jaMtu pazu na vadhe tevI sajAgatA che. kSamA, saralatA, namratA, satASa, satya, tyAga, tapa, brahmacarya, pavitratA ane akAMcanyanA guNeAnA vikAsa mATe satata prayatnazIla che. ahiMsA, sauMyama ane tapanI tripuTInI ArAdhanAmAM masta
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 che eTale munipaNAnA sattAvIza guNeA mATenA yatnAthI ne bhAva-sAdhu ke bhAva-munI gaNavAmAM jainanI guNagrAhI STine khAdha na ja heya. Ama sahaja-prApta svadharma vaiSNavanA sanyastanI ujjavaLa upAsanA ane jainatvanI samatArUpI sAdhutAnA svAmIjImAM suMdara saMgama thayeA.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. saMnyAsInA svadharma paraparAzrayI vizva, eke eka pravRttimAM; samasyA vizvanI tethI, Ukale vizvadRSTithI dharmagurujane jyAre, vizvaprazna ukelaze; tyAre ja vizvamAM dharma, tattvanuM teja khIlaze. A vizvane sukhI ane suMdara banAvavA mATe bhautika sukhanI dRSTie vicAranArAe vijJAnanI madadathI saMpatti khUba vadhe tevI zedha karI che. dhana ane sattAnA jore vizvanA bahujana-samAjane achata ane kheMcamAM rAkhanArI paristhiti dUra karavA mATe saMpattivAnanI vagavALI lokazAhI vyavasthA, zramajIvInI lazkarI saramukhatyArIne nAme samAjavAdI vyavasthA ane sAMpradAyika saramukhatyArI vyavasthAno pracAra thayA karyo che, Aje potAnI vaga, pakaDa ane prabhutva vadhAravA A vicAranI pakaDa nIce jUtha sAmasAme yuddha karavA dhasI rahyAM che. ANuzastro ane rasAyaNazAstra dvArA duniyA mahAnAza bhaNI dhasI rahI. che. lokazAhI, samAjavAda, ke sAMpradAcikavAdanAM svarUpe bhalene judAM hoya paNa tenuM lakSya te bAhya sukha-sagavaDa vadhAravI ane kAyadA dvArA samAja para sattA jamAvanAruM taMtra UbhuM karavAnuM che. eTale teno pAca sattA dvArA bAhya vyavarathA ane bhautikavAdane che. A sattAvAda ane jJA, 8
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 bhautikavAdanA vikArane nivAravA prAcIna kALathI bhAratIya saMskRtie AdhyAtmika AMtarika dRSTi mUkI che. Aje paNa enA dvArA ja vizva vinAzamAMthI bacI zakaze te sUcavatAM pU. saMtabAlajI kahe che-- bhautika dRSTi rAkhIne, sauMsAre nara sa Mcare; pAmavA bhAga ne kIti, vizva adhama Acare. bhautikavAdanuM jhera, mAtha bhAva thakI vadhe; aMtarbhAvA vadhI jatAM, bAlratA nAza pAmaze. satamAla AdhyAtmika AMtarika dRSTinA pAce AdhyAtmika AMtarika dRSTinA pAyA tyAga ane sevA upara che. tyAganA Adarza rajU karatAM zrIvyAsajI kahe che-- kulAthe` ekanA svArtha, grAmArthe kula Rsitane; rASTrAthe gAmane lAbha AtmAthe saghaLuM to; eka bAjuthI tyAganA Adarza ane khIjI bAjuthI madhurAdvaitanI prema-sAdhanA dvArA ekabIjA sAthe premathI ekarasa karanArI sevA-bhaktimAM AnaMda mANatI sayamaparAyaNa kartavya-buddhinuM ghaDatara bhAratIya sAmAjanA pAyA che. varga ke vaNu sva-kartavya pAra pADIne catuvaNI samAjamAM sau ekarUpa ane ekarasa banI jAya tevAM saMyama ne zistathI samAjanI kAyamI zAMti Take che. tethI kahyuM che ja-- saiA varNA saMyame varte, rAkhI prIti paraspara; tyAre ja vizva AkhAmAM, Take zAMti niratara.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 vizvazAMtine prazna patAvavAnI tyAga ane sakriya sevA-svarUpa premanI rIta bhAratanI AdhyAtmika AMtaradaSTi batAve che. dharmagurue AvA dharmadaSTinA prAga karI-karIne bhautikavAdane pratyakSa prayoga dvArA navI vyApaka dharma-daSTi ApavAnI che. ane te draSTine sArvatrika prabhAva pADavAne che. nArI-zakti, prajA-zakti, sevakasaMgha-zaktio; ghaDIne rAjya saMsthAmAM, pADe prabhAva sAdhuo: A deze sAdhu-saMsthAnI sadA jarUriyAta che; tethI prajA ane rAjya, potAnA dharmamAM rahe. nArIomAM, prajAmAM saMyamanI zakti khIlavavAnuM kArya saMyama, niyamI sevakanA saMgha karyA kare to traNeyanI zakti vikAsa pAme. ethI AdhyAmika AMtarika dRSTivALA sevakanuM ghaDatara kendramAM rAkhI prajAne saMyamane mArge ghaDavI joIe. jema jema prajAghaDatara thatuM jAya tema tema rAjyanI sattAnI pakaDa ApoApa ghaTe tevI sthiti saMte UbhI kare che, kema ke - jyAM prajA saMyamI raheje, svarUpa e rAjataMtramAM; jarUra kAyadAnI te, alpamAM alpa hoya che. sAme pUre daDha sAmane Adhunika yugamAM bhautikavAdane juvALa che. khUba khAo, pIe, bhagave ane mANe, jarUriyAta vadhAro ane te meLavavA game te rIte kamANI kare, spardhA kare bIjAnA dhaMdhA bhAMgI, tene bhagADIne paNa dhana-sattA bhegI
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 kare, pratispadhIne ke virodhIne khatama karI ekachatrI sattA vadhAra-bunA zera-bakarane jere hoya che. rAjya paNa bahumatInA zera-bakora ane TUMkI dRSTinA hitone paMpALIne cAle che. pariNAme zeSaNa, vargavigraha, yuddhano bhaya, zatrunA sAcA ke kalpita bhayee UbhA karela hAunA Dare prApta sukha paNa duHkharUpa banI jAya che. taMgadilI, taMga mana ane taMga paristhitimAM saMtoSa, sukha ane zAMti harAma thaI jAya che. A juvALanA pUranI sAme jaIne paNa saMtoe, dharmaguruoe prajA ane rAjyane sAce mAge ghaDavAM paDaze, satyamAM pUrA daDha rahIne AMtarika guNa keLavavA paDaze. te ja yuddhanA mahAnAzamAMthI A jagatane bacAvavAnuM kArya dharma saMsthA karI zakaze. na yuddha, rAga ke dveSa joze satyAthI saMdha te; ne rAjyane ahiMsAnI dizAe darazeya te. prajA prajA vacce gerasamaje, pUrvagraha, rAga-dveSa ane yuddha-javara na vadhe te jovAnuM kAma ane rAjyo paNa yuddhane badale parasparanA prazno sAmasAme besIne vizva-lavAdI vizva-kerTa ke evI keAI saMvAdI sahakArI paddhatithI ukele tevI vizvasanIyatA vadhe tevA prayane AdhyAtmika mArgadarzana ApanArA satyAthI saMghe karyA ja karaze. pariNAme prajAnA saMghe dharmabhAvanA ane dharmadaSTinA prayogamAM daDha niSThA dharAvatA thaze ane saMte paNa paristhitinA pravAhamAM taNAyA vinA sakriya, taTastha, madhyastha mArgadarzana dvArA prajAne, rASTrane ane vizvane sAcI doravaNuM Apaze. AvuM
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 thaze te ja vizvamAM yuddhanI samasyA hala thaze ane vizvazAMtine mAga hAtha lAgaze. dharmaguru ane saMsthAe vizvanA yuddhane paDakAra jhIlIne daDhapaNe sAmane kara ja joIe. prAsaMghe ane saMto, daDhadhamAM na jyAM lagI; jage sazastra yuddhonI, raheze bhIti tyAM lagI. vizva samasyAnA ukelamAM AvI daDha AsthAne abhAve dharmaguru ane dharma saMsthAo Aje vizvapraznamAM prabhAva pADI zakatAM nathI. tenA mULamAM dharmadRSTinA prayogo karIne anubhava nathI lIdhe tethI dRDha zraddhAno abhAva ane sAcA tyAga ane niSkAma sevAnI kacAza mukhyapaNe che. paMkhInI jema saMpUrNa aparigrahI rahI nisargamAM viharanAra zramaNa saMtonA upAzrayonI bhavyatA, garIbI, brahmacarya ane sevAnAM vrata lenAra khrista saMtanA bhavya mahela jevA nivAse; pasInAnI kamANI karI kherAta ane dInanI ahaleka jagavanAra, phakIranA rAjAnI rezanI; kaMcana-kAminInA sparzano tyAga karanArA svAminArAyaNa sAdhunAM Adhunika sagavaDavALAM dharmAla; karatala -bhikSA ane tarutala-vAsanI vairAgya-lagana lagADanArA zaMkarAcAryanA zobhAyamAna mATe ane e badhAMmAM UbhI karelI khAna-pAna rahana sahananI sagavaDo ane sAdhanoe tyAganA Adarzane jhAMkha karyo hoya tema nathI lAgatuM? vadhA sAdhana, tyAga jhaMkhavAI jato juo; mATe ja jAgRti rAkhe, sAcA tyAgI susAdhake.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 A jAgRtinA abhAve sAdhusaMsthAmAM vikAra pese che. bhabhakA, dekhAva ane saMkhyAthI janatAne AMjI devAnI vRtti, camakAro, prabhane ane pracAranAM sAdhanothI anyane kheMcanAruM vyApArI mAnasa; pramAda; beparavAI ane bhUtakALanA vArasAne vaTAvI khAvAnI dAnata hoya tyAM sAcA dharmano prabhAva na paDe. jJAnacaMdrajIe ethI sAdhusaMnyAsInA jagatane apIla karIne, rUbarU maLIne premapUrvaka tyAganA, sAdAInA, parizrama ne sAcI sevAnA mArge vALavA mathAmaNa karI che. pote eka oraDA jevaDI kuTira, betraNa joDI kapaDAM, lAkaDAnAM bhajananAM pAtra, ekAda pATa, pathArI sivAya kaze parigraha rAkhela nathI. ane te vastuo para paNa aMgata mAlikInI mUccha nathI. sIdhI ke ADakatarA nANAnuM bhaMDoLa nathI rAkhela. mAtra satyanA saMdezavAhaka banIne vicaryA che. te mAne che ke saMnyAsInuM kAma satyanA saMdezA jhIlI zake tevuM kSetra taiyAra karavAnuM che. jJAnacaMdrajIe sANaMda-kSetranuM kheDANa satyanA mizanane lakSamAM rAkhIne ja zarU karyuM che. kema ke- satya mizanane jyAM ho, tyAM rahI sAtha Apavo; tene sAru badhAM kSetro, kheDI sArAM banAvaje. saMtabAla brahmacaryanI pratiSThA na brahmacaryanI niSThA, pratiSThita thaze jage; tyAM lagI zastra-pUMchanI, pratiSThA nahIM tUTaze.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 vizvasamAjamAM vyApta, karavA brahmacaryane; navA rUpe have mUlyo, tenAM svIkAravAM paDe. sANaMdamAM jJAnacaMdrajIe koI moTuM kAma karyuM hoya te brahmacaryanI pratiSThA vadhArI che. vizvamAM pUchavAda ane sattAvAde je bhautika sukha-upabhega ane jarUriyAto vadhAravAnAM mUlya UbhAM karyA che temAM zarIra-samAgamanuM sukha bhogavavuM ane saMtatinirodhanA kRtrima upAya karI saMtati para aMkuza rAkhavAnI vAtane jorazorathI pracAra thaI rahyo che. mane vijJAna ane vaijJAnika sAdhanamAM AdhunikatAnI phezana UbhI karI dezabharamAM je havA UbhI thaI che e bhautikavAdanI pratiSThA to ja tUTe je Atmazakti, Atma-sAmarthya ane AtmazuddhinA niSThApUrvakanA prayoga karI AtmazaktinuM bhAna karAvavAmAM Ave. Ama, bhautika sukhanAM mojAM sAme AtmAnaMdanI nikA kAragata nIvaDe to ja samAja navAM mUlya pratye vaLI zake. jUnAM brahmacarcanAM mUlyamAM naranArIdehanI niMdA ane alagatA pratye bhAra mUkavAmAM AvyA che. navAM mUlyomAM daha pAchaLa rahelAM dehInAM sauMdarya ane pavitratAne pichAnI jema pari. vAramAM rahelAM bhAIbahena AtmIyatAnI bhAvanAthI sAthe rahevA chatAM ekarUpa banI pavitratAmAM ramamANa rahe che te ja rIte strI-puruSe potAnAM zarIra, mana ane tanyamAM rahelA strI-puruSatvanA aMze saMvAda sAdhI mAnA jevuM hadaya ghaDIne pUrNa pAvitrya pragaTAvavuM paDaze.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 AtmAmAM suratA rAkhI, pUrNa mAtRtva keLavI; ekava nara-nArInuM, sadhavuM brahmacaryathI. vikAro vegaLA rAkhI, mANo Ama-abhinnatA; mAtA putra pratye jevI, sumUlya brahmacaryanuM. lagnane mukhya Adarza, je nArI-nara ekatA; to sAcA eka meLApe, thAya saMtoSa pUrNatA. AtmA te eka che saune, Agama nigamo vide; dile dehe bane eka, saMdhAI prema sAMkaLe. bhAva-kadara banenI, banee karavI sadA; strI-puruSa taNA bheda, bhUlI sAdhI suekatA. pitAnI sAdhanA vizva, caraNe dharatAM ahA ! naranArI taNAM evAM joDAM dIpAvaze dharA, jJAnacaMdrajIe jyAM sudhI sahaja mAtRvanI dazA prApta karI na hatI tyAM sudhI strI sparza varjya gaNya hate. sahajatA prApta thaye mAtRjAtinA bALaka banI nArIne mAtArUpe jovA lAgyA. pariNAme pote ja mAtA jevA banI gayA. malikajI, ravAmI AnaMda ane jJAnacaMdrajI jevAmAM strI jAti pratyenA nirmaLa vatsala premanI nirdoSa sugaMdha jovA maLe che. emanI AMkhamAM amI nItaratI jovA maLe che. te brahmacArImAM navA mUlyanI rozanI rajU kare che. paraNela daMpatImAM paNa saMyama dvArA saMtAna-nirodhanI vAta svAmIjI sahaja rIte karatA ane saMyamapAlananI sarerAza rojanI vyasana-tyAgane pAMca vyakti ane maryAdita mudatane saMyama mATe eka vyakti saMkalpa kare te pachI ja dUdha vAparavuM. tema na bane tyAM sudhI dUdhano tyAga karavo. AthI
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 aneka strI-puruSAe peAtAnA lagnajIvanamAM sayamathI rahevAnI kaLA keLavI. 19 varSa jeTalAM pukhta uMmaranAM strIpuruSe pUrNa brahmacaryanI jIvanabharanI pratijJA lIdhI, tenA utsava UjavyeA. lagna karatAMya sacamane utsava adakera gaNAvyA. pU. vineAkhAjInA tene AzIrvAda maLyA ane sANaMdamAM be varSa AvI samUha-pratijJAnA utsave ujavAyA. mahu nAnA pAyA para eka gAmaDAnAM ja kevaLa keDI da'patIe pUratA bhale A prayAga thayA hoya paNa sAmA pUre cAlI brahmacaryaniSThA batAvI hiMdu sAdhusaMtA ane dharmaguruo mATe A kSetra kheDavAnA sAcA puruSArthanI dizA cIdhI emaNe jaina samAjanI jema hiMdu samAjamAM paNa brahmacarya vratane mahApratiSThA ApI pratiSThita karyuM, samUhaprAnA ane pravacana-prabhAva svAmIjI jyAM heAya tyAM svAra-sAMja samUhaprArthanA avazya thatI hAya che. savAranI prArthanA pahelAM keTaloka vakhata te teo prabhAtapherI kADhatA. emAM te eTalA badhA niyamita hatA ke temane 'ghaDiyALa' upanAma maLyuM hatuM. baheneA kahetAM ke amAre UThavA mATe ghaDiyALa jevuM ja nathI paDatuM. bApunI prabhAtapherI ne ghaDiyALanA TaMkArA ekasarakhAM ja niyamita che. svAmIjInA paraMparAprApta ma'trA "zrIkRSNa zaraNa mama" che, e matre ja emane prattimAM prapanna rAkhyA che; paNa dhAkaDI gAme pAMca dina mauna vakhate bhagavAnanA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 sarvavyApaka saguNa svarUpanuM paNa emanA aMtaHkaraNamAM ApoApa kuraNa thayuM tyArathI e hRdayakurita maMtra emanA vyaktigata ane sAmUhika sAdhanAnuM avalaMbana banI gayela che eTale savAra-sAMjanI prArthanAmAM tenuM jAheramAM raTaNa thAya che. he bhagavAna ! he kRpAnidhAna ! he dayAnA sAgara ! he premanA bhaMDAra ! namaskAra hai, namaskAra che. khrista, muslima, hiMdu, jaina, bauddha ane jarathostIoe prabhumAM Apela guNone A triguNAtmaka svarUpamAM sAra AvI jAya che. kRpALutA ane premaLatAnA saghana guNapiMDa samAM prabhune namaskAra eTale aMte guNene prApta karavA savaze samarthatAne uddeSa karato e maMtra svAmIjInA hRdayanuM AbehUba pratibiMba pADe che. prema, kSamA ane dayA emane eTalAM sahaja banI gayAM che ke e ja emanuM vyaktitva che tema kahI zakAya. phuraNathI Aja sudhI A maMtra emanuM aMtaragAna rahyo che ane jAheranuM sAmudAyika sUtra banI gayA che. emanI prabhuprema -sAdhanAmAM prathama prabhupremanI prApti, pachI bhagavAnanI anahada dayAmaya sauMdaryanA darzana ane trIjI bhUmikAe prabhune premamaya prakAza prApta thayA che. prArthanA ane pravacanoe zravaNa dvArA zubha saMskAra sIMcavAmAM keTalo agatyano bhAga bhajavyo che e te emanI nikaTa rahetAM ane prArthanAmAM jatAM satsaMgIonAM jIvana dvArA nakkI
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 123 thaI zake tevuM che. tevI vyaktinA jIvanano paricaya atyAre ahIM Apa asthAne che; paNa te zubha saMskArI AMgaLIne veDhe gaNAya teTalAM hoya te ya prArthanA ne satsaMganI patitapAvanI zaktinAM sAkSIbhUta che. rAgadveSa, bha, matsara ane kAmakrodhAdimAM ragadoLAtA jIvanane prabhuprema, pramANiktA ane paropakAra patye laI javAnuM sAmarthya aMtaHkaraNanI prArthanA ane uddagAromAM raheluM che ---enI e pratIti Ape che. eTale ja e ApaNA jevAne prArthanAmAM zraddhA prere che. saMyama ane saddabhAvanAne pracAra dArU ane kephI mAdaka pINAno tyAga to karavAno ja hoya; paNa rojiMdA jIvanamAM ghara ghAlI gayelAM ane AdatarUpe vaNAI gayelAM bIDI, sigAreTa, tamAku khAvAnI -sUMghavAnI ke dAMte lagADavAnI Teva; cA-kophI, sinemA jevAM vyasana paNa tana-dhanane kerI khAtAM hoya che, manane gulAma banAvatAM hoya che. temAMthI chUTavuM te saMyama che. juvApeDhI mATe to te ati jarUrI che. ethI vyasanatyAganI jhuMbeza svAmIjIe zarU karI. Adatano casake lAgyA pachI temAMthI chUTavuM kevuM vasamuM che te svAmIjI saMkalpa karanAranA caDavA-paDavA uparathI samajavA lAgyA. emaNe pitA para vicAra karyo ane emane lAgyuM ke svAda jIta vAnI, jIbha jItavAnI vAta siddha karavI jarUrI che.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 asvAda ane jIbha 52 jIta : bhagavat sAdhanA vakhate doDha mAsa jAra bAjarIno lU raTala ane tela-maracAM vinAnI kaDhIthI emaNe calAvyuM hatuM. dholerA boDiMgamAM ekatrIsa divasa kevaLa rojanA traNa zera dUdha para rahyA hatA. gurunI zodhamAM nIkaLyA tyAre mAlasaramAM eka mAsa kevaLa ghauMnA phaNagA para, traNa mAsa dUdha, zIMga, khajUra ne pharALa paNa mAgyA vinA sahaja maLe to ja vAparatA. miSTAnna ane pharasANana to tyAga karyo hato to paNa rasanAnA svAda para vijaya meLavavAnA prayogo AdaryA. emane goLa bahu ja bhAvatuM hatuM. eka vakhata baLadanuM eka TeLuM katalakhAnA tarapha jatuM joyuM ne temanuM hRdaya raDI paDyuM. manomana nakkI karyuM-'jyAM sudhI A upakArI pazunI hatyA baMdha na thAya tyAM sudhI goLa nahIM khAuM." jyAre gujarAta rAjya baLadahatyA para niyaMtraNa mUkatuM bila pasAra karyuM tyAre ATha varase meLa khAdho. kharaja ke cAmaDInAM darda nimitte mIThuM paNa ghaNo vakhata choDI dIdheluM. gAya-vAcharaDAMne judAM pADIne laI janAruM dazya kezIkalAmAM joyuM ne emaNe dUdha choDI dIdheluM. A badhA prasaMgethI emane svAdendriya para kAbU AvI gayo hato. ethI ja e mAnatA hatA keInidraya ke mana para nigraha karavo te keLavaNInI jarUra che." Adato badalavAnI tAlIma niyame AdatanA badalavAnI tAlIma che. e tAlIma
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 rUpe emaNe samajAvI-samajAvIne keTalIye vyaktione niyama ApI cA, bIDI, pAna, sinemA jevAM vyasanamAMthI cheDAvela che. AdhyAtmika AMtarika maMDaLanI pravRtti dvArA ane bAlamaMdiranA mAdhyame paNa sANaMdamAM strIzaktine jAgRta karavAnuM, prajAne paNa racanAtmaka mArge vALavAnuM ane prAgika saMghanA, gopAlaka saMghanA ane sANaMdanA sevAkAryanA kAryakarone paNa ghaDavAnuM kArya emaNe karyA ja karyuM. pariNAme sANaMda-kSetranuM kheDANa thayuM ane vividha zakti dharmadaSTie vicAratI thaI. AdhyAtmika AMtarika maMDaLanI sthApanA karavAmAM AvI. tenA mAraphata dhIme-dhIme saMyama ane sadabhAvanAono vikAsa ane vistAra thavA lAge. maMDaLanI sthApanA te thaI 1976mAM. paNa maMDaLane vyApaka banavA mATe kaIka vyApaka pravRttinI jarUra hatI. kudarate govaMzarakSAnA yajJakArya mAraphata suMdara nimitta pUruM pADyuM. vIsa varSa ekale hAthe puruSArtha karIne svAmIjIe keTalIye vyakitane vyasanamukta karI. mejazekhanA A yugamAM sAbita karI ApyuM ke mejazokha pAchaLa jema jema doDaze tema tema bhega-tRSNa vacce ja jaze. paraMtu saMyamapAlanamAM rasa Avaze te te chUTI jaze. vAsanA vyasana page, keAI kALe na te zame; kiMtu saMyama lone ArAdhe te zamI jaze. AdhyAtmika aMtaSTine sAmUhika vikAsa vizvahitecchu satyAthI, ne mahA puruSAtha je; eka puruSa jAge tyAM, jagADe anya mAnavI.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 judAM jayAM eka ne zanya, apUrNa mUlya che rahe; kiMtu bheLAM yathAsthAne, thatAM te pUrNatA vare. eka varasa saMpUrNa mauna-ekAMta; cAra varSa siddhanAtha kuTira ane cAreka varSa maMgala pravAsanAM gayAM. e dilamAM je AnaMda ane ullAsa emanA aMtaramAM hato e to kevaLa svasaMvedya che, zabdathI te varNavI zakAto nathI. chatAMya sAdhanAnA anubhavamAM enI jhAMkhI karAvavAnA jJAnacaMdrajIe prayAsa karyA che. bhakto-saMtonAM zIlamAM eka mAdhurI hoya che. madhurAdvatanI e hinI saMvedanazIla haiyAne AkarSe che. emane paNa sAruM jIvavAnI jhaMkhanA thAya che. evA jijJAsu haiyAmAM satya, jJAna, prema, dayA, zAMti, nyAya ane pramANikatA sAcI bhaktinI sAthesAthe ja vikasatAM jAya che. tene anubhava karAvavA sAmudAyika upAsanAnuM kendra banAvavuM jarUrI hoya che. AdhyAtmika AMtarika maMDaLa - sANaMda eka bAjuthI AMtaradaSTi UghaDatI jAya ane bIjI bAjuthI AtmAnubhUtinA AviSkAra mATe sevA-sAdhanA vikasatI jAya tevA hetuthI AdhyAtmika AMtarika maMDaLanI sthApanA karavAmAM AvI. AtmAnA sahajAnaMdanI prAptinA sAdhanarUpe nAnA pAyA para nAnI nAnI sevA-pravRttinA paNa prAraMbha thaye. je sevA jJAnapUrvaka ane jJAna sevApUrvaka hoya te ja te mukti ane bhaktinuM sAdhana bane che. te batAvatAM pU. saMtabAlajI kahe che ke -
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 sevA niHsvArtha sajJAna, pUrNa jo hAya teA kha; sukha khAnanuM dhAma, sAcI sevA svaya thaze, dIna-dukhiyArAne madadarUpa thavAnI ane nabaLI-dUbaLI gAyAne nIraNa, khANa ane bhUsuM vagere ApavAnI anukaMpAmAMthI ma`DaLe sevA-pravRtti upADI ane gAyAnI dekharekha tA jJAnacaMdrajInI rAhabarI nIce geAsevAnA agarUpe Ara'bhAI, sevAkti mahilA maMDaLe Thera Thera ane ghera ghera samUha-prArthanAe ane pravacanA tathA satsaMga ne bhagavad kathAzravaNanI geAThavaNa karI. sANaMdamAM prArthanA ane bhaktinuM vAtAvaraNa guMjatuM karyuM. AdhyAtmika pustakAlaye jijJAsu hRdayane sAMcana pUruM pADavAnI sagavaDa UbhI karI. gItA ane saMskRtanA adhyayana mATe pAThazALAnI pravRttimAM jJAnacaMdrajI sakriya rasa levA lAgyA. AdhyAtmika AMtarika ma`DaLanA Azraye e bhAgavata saptAha ane eka rAmAyaNa navAha maMgala jJAnapava yeAjAyAM. jeNe leAkeAnA haiyAne bhaktithI tarakheDaLa karyA.. sAtheAsAtha suryeAgya vaidyarAja maLatAM sAnika auSadhAlayanA kharcanI ane makAnanI rakama paNa saptAha nimitte maDaLane maLI. paTela baLadevabhAI AsAbhAI e peAtAnA gAmanI madhyamAM Avela pleTa maDaLane aNu karyAM ane pAThazALA tathA auSadhAlayanA nAnA sarakhA makAnanuM paNa nirmANa thaI gayuM. 1976mAM A badhI pravRttio calAvavA jAhera TrasTa banAvI AdhyAtmika AMtarika maDaLe rajisTrezana meLavI lIdhuM ane geAsevA, mAnavasevA, dharmazikSaNa ne saMskAranA kAryane vega maLyA.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 jJAnacaMdrajI kevaLa saMsthAnA zubhecchaka, rAhabara rahyA. jyAM jyAM jJAnacaMdrajInA cAturmAsa thayA tyAM paNa jijJAsu zubhecchake supravRtti IcchatA hatA. AdhyAtmika AMtarika maMDaLa te badhAMnI kaDIrUpa banI kSetrIya pravRtti karavA lAgyuM.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. gujarAtamAM govaMza rakSAyajJa vrajavAsI badhAM lake, pazu paMkhI ane taru; prabhu ne cAratA bhALI, sudhanyatA anubhave; cAryA goviMda gopAle, govaMzanI rakSA karI; govardhana nakhe dhAryo, de pratiSThA yajJane, bhagavAna kRSNane AdhyAtmika prakAza jyAM jhaLahaLe che te pradezane "golaka vRMdAvana" nAma ApI bhagavAne gAyanI pratiSThA karI che. jIva mAtra kRSNanA aMzarUpa-gosvarUpa che te jANIne prabhupremIo je prema kRSNa sAthe rAkhe che te ja prema gAya pratye rAkhe che. brahmA jyAre vAcharuM ane gopabAnuM haraNa karI gayA tyAre svayaM bhagavAne potAnA svarUpamAMthI vAcharuM pragaTAvI, bAra-bAra mAsa govaMza rUpe rahI, gAya ane gopIonA gopabALa banI vatsalIlA karI tyArathI vAcharuM ane gAyamAM prabhunuM pragaTa svarUpa bhALI bhakto tenI sevArakSAmAM bhagavAnanI sevAmaya bhakti mAne che ane gAya ne govaMzanI sevArakSAmAM lIna rahe che. kema ke - adhyAtma teja geleke, ne vRMdAvana gokule; kRSNarUpe prakAze che, gosaMvardhana-yajJamAM; brahmA jyAM gepa vatsa, ane gopALa bALake; banI varlsa ane bALo, kRSNAtmA geya rame.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 bhagavAna pote vAcharuM banyA ne naMdakuMvare naMdIne pratiSThita karyo. bhagavAna zivanuM vAhana ane RSabhadevanuM lAMchana vRSabha to ahiMsAnuM pratIka che, premanuM parivahana che. baLada khetI karI, dhAnya, phaLaphUla ApI jIvana jIvavAmAM sahAyaka thAya che; bhAravahana karI achatavALAnI vahAre dhAya che; maLamUtranuM khAtara ApI dharatIne samRddha kare che; bIja jIvane abhaya denArI mAsAMhAra-mukti enA kAraNe ja saphaLa bane che. ahiMsaka vRSabhane laIne tenI mAtA gAya "ahiMsAnI jananInuM biruda pAmI che. bhaktone to te tenA romeromamAM garIbAI, naravAI ane premano payagAma saMbhaLAya che. nAnAM-moTAM badhAM prANIne poSanArI RSirUpA, mAtRrUpA gAya ane govaMzanA guNa gAtAM gAtAM RSie dharAtA ja nathI. gosevAyajJanuM vizvarUpa samajAvatAM teo nAnAM moTAM badhAM prANa, anna-brahma rakSAya che; anna-AdhAra che khetI, khetI govaMza Azrita. gavaza kRSine peSo, paze jIvana sRSTinuM; dharma govaMzarakSAne, A rASTra vizavayajJa che. gAya ane gavaMzarakSAne vizvayajJanuM kArya samajIne, sahaja svadharma samajIne tema ja gAya ane govaMzamAM prabhunuM premasvarUpa pratyakSa nihALI nihALIne jJAnacaMdrajIe gosevA ane gerakSA pratye prajAne vALavA aDhAra-aDhAra varSathI satata prayatna karyo che. nabaLI gAya ane vAcharuM sAthe sneha rAkhI-rAkhIne, temane premathI poSIne bhakti mAraphata
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 31 emaNe kRSNabhakti poSI che. emanI dekharekha nIce sANaMdamAM rajarAja nabaLI gAyane kapAsiyA, nIraNa ke bIjI khAdya vastuo ApavAmAM AvatI hatI ane emanI doravaNa pramANe katalakhAne jatA baLadone choDAvela hatA. gujarAta rAjyamAM gohatyAbaMdhI hatI ane nabaLI sthitinA gAyanA mAlike lAcAra banI ThAra hAMkI mUke tyAre pAMgaLAM ne nabaLAM DhAranI dekhabhALa rAkhavAne prajAdharma te samajAvatA hatA. AdhyAtmika AMtarika maMDaLa ane sabhAvI sANaMdavAsIo potAnA gajAmAM rahIne gogrAsa ApavAno dharma bajAvatA hatA, gujarAta rAjyamAM gAyanI katala pUrepUrI baMdha hatI, paraMtu bAdamAM pAkaTa ane binaupayegI baLadanI hatyA para pratibaMdha na hato, tethI sArA baLadone paNa khaDa-khAMpaNavALI banAvI ke beTuM sarTiphikeTa meLavI, laI javAmAM AvatA hatA. jJAnacaMdrajIne eka vAra anAyAse eka bhAI katalakhAnuM jovA laI gayA. tyAM je dazya emaNe joyuM teNe emanuM hRdaya evuM to hacamacAvI nAMkhyuM ke katalakhAnethI govaMza choDAvavAnA kAryamAM ja temane bhagavAnanuM kArya dekhAyuM. kamakamATI bharyuM kAraNa dazya emaNe katalakhAnAmAM jaIne joyuM to pAMca sArA ane sazakta baLadonA cAreya paga doraDethI bAMdhyA hatA, meDhAM dorIthI sajajaDa bAMdhyAM hatAM. te pravezyA te ja samaye eka yuvAna kasAI e sajAvelA charA vaDe temanAM mAthAM ghaDathI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 judAM karyA hatAM. eka bAju baLadanAM mAthAM dUje ane bIjI bAju dhaDa dhruje. e dRzya joyuM jAya evuM na hatuM. khUba ja kamakamATI bharyuM ane karuNA Upaje tevuM e dRzya jeIne jJAnacaMdrajInuM hRdaya kaMpI UThayuM. karuNa azru vATe UmaTI paDI. citta ciMtane caDayuM. "mahA upakArI baLadanA A hAla! TADha-tApamAM kAma laI-laI anAja pakave ane garaja ochI thatAM kasAIne havAle kare tevA naguNA samAja para prabhunI kRpA kema Utare? baLadane bhagavAna zaMkaranuM vAhana gaNyuM che. zAstramAM baLadane dharmanuM pratIka kahyo che. vyavahAramAM paNa eno atyaMta upakAra che. AvA upakArI jIvanI katala samAja kema pasaMda karI le che ? evuM ciMtana karatAM karatAM manamAM nizcaya karyo ke govaMza-hatyA ba dha karAvavAnA kAme lAgI javuM joIe. e ja mAro dharma che. mAro svadharma vaMzarakSAnA yajJakAryane pAra pADavAno che ane te kAryamAM gAma, samAja ane rAjyanI prajAne paNa jotaravI jaze kema ke - vyakti-vikAsane mATe, yajJa, dAna ane tapa; jarUrI tema te nakkI, rASTravikAsa sAruya. saMtabAla goLanA tyAgathI yajJa AraMbha sANaMdamAM eka vAra kuTiramAM svAmIjI beThA hatA. tevAmAM eka baLadanuM TeLuM katalakhAnA tarapha laI javAtuM temaNe joyuM. e jotAM ja katalakhAnAmAM joyeluM dazya tAjuM
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 2 3 thayuM. emanuM haiyuM bharAI AvyuM. gabharu paropakArI prANanI hAlata para lagabhaga paMdareka miniTa AMsu sAryA. pachI mana maMthane caDayuM: "mAre kevaLa zuM javAnuM ja ane rovAnuM ja che ke kAMI kartavya karavAnuM thAya che? gharamAM koI mAMduM hoya ane asahAya thaI jaIe tyAre jema manabhAvatI vastuono tyAga karI prabhune prAthIe chIe tema jJAnacaMdrajIne kudaratI sakuraNa thatAM ja emane khUba bhAvatI vastu goLane emaNe tyAga karyo. ema managamatI IcchAne nirodha karavArUpI tapa ane manabhAvatI vastu bhagavAnane arpaNa karIne choDavArUpI tyArathI temanuM mana haLavuM thayuM. jyAM sudhI baLadanI tala saMbaMdhI sarakAra tenI maryAdAmAM megya kAnUna na kare tyAM sudhI goLanA tyAgane temaNe saMkalpa karyo. A zubha saMkalpane sAmudAyika svarUpa kema ApavuM tenuM teo ciMtana karavA lAgyA, "jema bhAgavata zravaNa vakhate azrudhArA vahIne bhagavat jIvanane temAMthI saMkalpa pAMgaryo, jema saMtabAlanA milana vakhate azrudhArA vahIne temAMthI temanA kAryamAM samarpita thavAno saMkalpa pAMgaryo tema A vakhatanI azrudhArAmAMthI gorakSAnA kAryamAM tapatyAga dvArA samagra jIvana joDavAno saMkalpa pAMgaryo. emanA saMkalpane pAra pADavA mATe prabhune anugraha Utaryo ane kame kame te gujarAta ane bhAratane saMkalpa banI gaye.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 tapeAmaya prA nAnA sAmUhika prayoga jJAnacaMdrajI bIje divase bhikSA levA gayA tyAM geALa na lIdhe ane te zA mATe na lIdhA te vAta karatA gayA ane AkhA gAmamAM vAta phelAI gaI ke gAyabaLadane bacAvavA bApue geALa cheDayo. ame zuM karI zakIe - te vAta vicAravA sevAbhakti mahilA maMDaLanAM bahenA maLyAM ane baLadahatyAbaMdhI na thAya tyAM sudhI upavAsamayI prArthanA, bhajana ane satsaMganA kAryakrama rahe ane temAM geAva hatyA-kha MdhInI vAta paNa mukAtI. A nimitte sANaMdamAM sAtase pAMsaTha (765) ekalA pANI upara upavAsa thayA. tenI sahAnubhUtimAM hajArA ekaTANAM thayAM. gAmamAM bhaktimaya vAtAvaraNa jAmyuM. te havA AsapAsanAM khadhAM ja gAmamAM prasarI gaI ane pharatAM gAmemAM paNa upavAsa ane ekaTANAM thavA lAgyAM. vAtAvaraNa gAya ane geAvaza pratyenI bhaktithI bhAvuka banavA lAgyuM. mahAlakacerIe dharaNAM prajAne avAja sarakAramAM paheoMcADavA mATe mahAlakArIzrIne Avedana ApavAmAM AvyuM. temAM maLahatyAbaMdhI karavAnI sarakArazrIne vinaMtI karI hatI. savAranA AThathI sAMjanA cha sudhI kevaLa pANI para rahIne dasa kalAkanAM dharaNAM thatAM. sAMjanA pAMca vAge kacerInA AMgaNAmAM baLadehatyA khaMdha karavAne lagatAM sUtreA pekArAtAM.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 mAmalatadArazrI rajane riporTa kalekaTarazrI ane upalI kacerIne ravAnA karatA. jJAnacaMdrajI sAthe ekabe bhAIe paNa dharaNAMmAM bhaLyA ane bhejana lIdhA vinA kacerIe besatA. jJAnacaMdrajInuM karmacArI pratyenuM valaNa vatsala hatuM ane karmacArIe jJAnacaMdrajIne khUba ja vinaya-Adara karatA, potAnI maryAdAmAM rahIne madadarUpa thavA prayatna karatA hatA. A savinaya dharaNAM lagabhaga dasa mahinA cAlyAM. virodha sarakAranI nIti sAme hato, vyakti sAthe te premAdara che - te vAte gAma ane karmacArI para suMdara chApa pADI. jJAnacaMdrajI ane karmacArI A prazna nimitte nikaTa AvyA. te eTale sudhI ke mAmalatadAra para eka bAIne tarakaTathI caDhAvIne mAmalatadAranA virodhIoe AkSepa mukAvyA, ane temanI sAme keTalAMka virodhI tattae UhApoha jagavyo tyAre jJAnacaMdrajIe sAcI tapAsa karI ane AkSepa karanAranI khaTapa ughADI pADI, mAphI mAgavAnI sthiti karI mUkI. Ama jJAnacaMdrajIe satyanI paDakhe rahI saMta hRdayanI vizALatA ane saccAInI pratIti karAvI, uttama satyAgrahanuM udAharaNa pUruM pADyuM. sahI jhuMbeza sANaMda ane pharatAM gAmamAM jema upavAsamaya prArthanA zarU thaI tema grAmapaMcAyato ane samagra gAma sahIo karIne sarakArazrIne baLadahatyA baMdha karavA vinaMtIpatra mekalavA lAgyAM. Ama eka bAjuthI lokamatane jAgRta
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 karI baMdhAraNIya mArge tenuM ghaDatara thavA lAgyuM ane bIjI bAjuthI lekamatathI sarakArane sajAga karavAnI prakriyAne paNa prAraMbha thayo. - jJAnacaMdrajInA pagapravAse ane sAmUhika pagayAtrAe A prakriyAne gati ApI ane hajAro nAgarikanI sahIovALAM AvedanA sarakArazrInI kacerIe pahoMcavA lAgyAM. baLada roko AMdolana sarakAra samaje ke na samaje paNa je samajyA che teo baLadane katalakhAne jatA rokavAnA kAme lAge te prajAdharma sakriya bane tema mAnI sANaMda pAsethI amadAvAda katalakhAne laI javAtA eka DhoranA TeLAne rokavAmAM AdhyAmika AMtarika maMDaLe ane mahAjanoe sAtha Apyo. DhAra rokIne mAjI mukhyamaMtrI bAbubhAI paTela ane pazusaMrakSaNa khAtAnA maMtrI navalabhAI zAhane kaula maLatAM ja baMne maMtrIoe DaoNkaTara ane gya adhikArIne sANaMda mokalyA. teoe sAtamAMthI cAra baLada sArA gaNe chUTA karyA. jJAnacaMdrajInA mate sAteya baLada sArA hatA. ethI emaNe kasAIne premathI samajAvyA. AvA pApanA dhaMdhAmAM nahi paDavAnI zIkha ApI. have AvuM nahi karIe tema teNe kahyuM. sANaMda mahAjane sAteya baLadanI paMcakyAse kiMmata TharAvI te ApIne kharIdI laI pAMjarApoLamAM rAkhyA. A pramANe traNa vakhata pazu roka
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 vAmAM AvyAM. eka dara cAra bheMsa, eka pADA ane aDhAra baLadane katalakhAnethI bacAvI jIvanadAna ApavAmAM AvyuM hatuM. AnI asara khIje paNa paDavA lAgI. kaTAsaNunA mahAjane paNa eka ToLuM reAkI khadhA jIvane kharIdI bacAvI lIdhA hatA. A vAtanI khabara paDI javAne kAraNe katalakhAne DhAra laI janArAoe sANaMda khAjuthI DhAra laI javAne badale rastA ja badalI nAMkhyA hAya tema manavAjAga che; kema ke te pachI sANaMda khAjuthI DhAra laI jatA jovAmAM AvyA na hatA. patrikA ane pracAra jhuMbeza jJAnacaMdrajIe dhArAsabhyA, AgevAnA, nAgarakA ane geAsevAmAM rasa letA sevakaiAthI mAMDI grAmajanAne gAvaza-hatyAbaMdhInA kAmamAM sahakAra mAgatA ane sarakAra para asara pADavAnI prakriyA samajAvatA patrA eTalA moTA pramANamAM lakhavA zarU karyAM ke satata kalAka sudhI te e ja kAmamAM khUMpI rahetA hatA. patrAthI paheAMcI na zakAtAM patrikAo, pustikAo ane ahevAlA eTalA badhA pracura pramANamAM mokalavAM zarU karyA ke te gAmaDAM, kasbA, zahera, nagara ane chevaTe dilhI ane zuddhiprayAga vakhate te rASTra sudhI pracAra ane prabhAva UbhA karavAmAM baLavAna sAdhana banI gayAM. jarUra paDe presa keAnsa melAvavAnuM, patrakArAne maLavA javAnuM, chApAmAM samAcAro mekalavAnuM ane pracAranuM kAma paNa vyavasthita thatuM gayuM. AdhyAtmika
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 AMtarika maMDaLa ane bIjI sasthAee sahacega ApI jJAnacaMdrajInI mahenatamAM ghaNI bhAgIdArI ApI. paNa ThaMDa sudhI cIvaTapUrvakanI javAbadArI emaNe ja pAtAne mAthe rAkhI. trA lakhavA, tenI noMdha rAkhavI, jAvaka caDAvavA ane hisAbanI dRSTie paNa kharAkhara cAkasAI jaLavAI rahe e rIte emaNe je kAma karyu che te jotAM 'addabhuta' beAlAI jAya eTaleA puruSArtha enI pAchaLa reDayo che. ene ja ceAga kahe che. satata niratara chatAM kauzalyapUrNa ekAgratApUrvaka kArya ne vaLagI rahevuM te yAga. anekane e kAmamAM rasa letAM karI sakriya banAvavAM ane ekalatAne sthAne samagratAne sAmudAyika vAyumaMDaLa UbhuM karavAmAM sAdhanAnuM AdhyAtmika khaLa uparAMta sarva sAthe tAdAtmya joDatI premasAdhanAnI puSTi paNa bhaLavAthI samagranI cetanA jagADavAmAM A jhuMbeze bahu suMdara kArya kareluM che. pagayAtrA Do. raNacheADabhAInI sevA nimitte mAMDalamAM nagInabhAI gAMdhI, nAgarabhAI zrImALI, saMparitabhAI doSInA paricaya thayA. temanI sahakAranI bhAvanA ane tAlukApramukha paTela kAntibhAI (rAma)nA pUrepUrA sAtha-sahakArane laIne jJAnacaMdrajIe viramagAma tAlukAnAM ekasA pAMtrIsa gAmanA pagapALA pravAsa karyA. sANaMda, bAvaLA, dheALakA ane dhaMdhukA tAlukAmAM pagayAtrA gADhavI. gAmegAma zALAonA sapa mAM rahIne zikSakA ne vidyArthIone vAta samajAve,
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 bapore bahenonI sabhA, rAtre grAmasabhA bhare, temAM govaMzahatyAbaMdhInI vAta samajAve. "gAya ane baLada gAmaDAnA kendramAM che, khetI pradhAna grAmasaMskRtine AdhAra sAduM saMpIluM ane nirvyasanI jIvana che." tema kahI jugAramaTakAmAMthI chUTavA tema ja bIjA vyasana paNa gAvaMzarakSA nimitteya choDavA preraNA ApatA hatA. vinobAjIe gohatyAbaMdhI mATe upavAsanI jAherAta karI tyAre to kaTekaTImAM paNa janacetanAmAM uSmA AvI. IndirAbahenanI haiyAdhAraNathI upavAsa eka varSa mulatavI rAkhyA. te gALAno jJAnacaMdrajIe gujarAtamAM govaMzanI katalabaMdhInA yajJakArya mATe upayogamAM lIdho ane A AMdolanane rAjyavyApI banAvavA prayAsa karyo. A yAtrAmAM gAmaDAMnI paMcAyatoe TharAva karyo ne gAmanI sahIo lIdhI. sANaMda, dhoLakA, bAvaLA ane dhaMdhukAnI nagara paMcAyata ane tAlukA paMcAyatanA pramukhazrIoe govaMza hatyAbaMdhInA TharAva karI rAjyane melyA. viramagAma tAlukA paMcAyata tenA pratinidhi ane gAma AgevAnonI sAmAnyasabhA belAvI, baLadahatyAbaMdhIno TharAva karI sarakArazrIne mekatye. Ama, AraMbhamAM sANaMda pachI viramagAma, dhoLakA ane dhaMdhukA tAlukA eTale bhAlanaLakAMThA progakSetranA vistAranI saMmatti meLavI. jJAnacaMdrajI mahArAjane A kAryamAM amadAvAda jillA sevA saMgha, sarvodaya maMDaLa ane bhAlanaLakAMThA prAyogika saMghe suMdara sahakAra ApyA. prAyogika saMghe potAnA sahakAranA pratIka tarIke rU. 500/
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 ApI jJAnacaMdrajI mahArAjanA A prayogane pUro sahakAra ApavAno TharAva karyo. saMtabAlajI mahArAjanA paNa AzIrvAda maLyA. gujarAta vyApI yajJakArya jJAnacaMdrajI vyaktigata rIte je kArya karatA hatA te kAryane gujarAta vyApI banAvavuM hoya te gujarAtanI saMsthAonuM saMkalana ane samarthana tene maLe te jarUrI hatuM. e mATe jugatarAmakAkAne vAta karI. emaNe gujarAtane doravaNI ApavAnI taiyArI batAvI. akhila bhArata kRSigosevA saMgha vatI sevAgrAmathI rAdhAkRSNa bajAja paNa mArgadarzana ApavA atithivizeSa tarIke AvavA saMmata thayA. eTale bhAlanaLakAMThA prAyogika saMgha, gujarAta sarvodaya maMDaLa, gujarAta gosevA saMgha ane gauzALA pAMjarApaLa saMghanA pramukhazrIonI sahIthI AmaMtraNa patrikA kADhI. svAgata ane saMmelananI taiyArI sANaMdanA AdhyAtmika AMtarika maMDaLe upADI lIdhI. gheragherathI kameda, ghauM ne cIjavastu saMmelanane bheTarUpe AvavA lAgyAM. suMdara saMmelana maLyuM. gujarAtanI pAMjarApoLa, gozALA ane gosevAmAM kAma karatA sevake ne pratinidhio hAjara rahyA. maMtrImaMDaLamAMthI lallubhAI zeTha ane navalabhAI zAha hAjara rahyA. ravizaMkara dAdAnA AzIrvAda maLyA. jagatarAmabhAI, babalabhAI mahetA, kurezabhAI jevA viziSTa netAonI hAjarImAM gujarAta bharanI gosevA saMrathA-kArya
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 karAe geAvadha pratibaMdha, gAva zahatyA pratibaMdhanI vAta vadhAvI letA TharAva karyA ane jJAnacaMdrajIne bhagavAne soMpeluM kArya gujarAta vyApI banyuM. gAMdhInagaramAM dharaNAM khaLadahatyAbaMdhIneA kAnUna na thAya teA gAMdhInagaramAM dharaNAM karavAnA nirNayanI jJAnacaMdrajIe mukhyamaMtrI khANubhAI paTela ane pazusaMvardhana saMrakSaNanA ma trIzrI navalabhAI zAhane pistAlIsa divasa agAu jANa karI hatI. chelle divase navalabhAI e rAjya sarakAranI taiyArInI jANu karI, dharaNAM na karavA samajAvyA paNa niNya thaI cUkayo hatA. svAmIjIe gAMdhInagaramAM taMbU-rAvaTI nAkhI ane pAMca mahinA dharaNAM cAlu rAkhyAM. adhikArInAM badhAM seTaremAM jJAnacaMdrajIe saMparka sAdhyeA. temanA parivArAnAM bahenA ane bALakeAnI bhaktimAM teo IzvaranA anugrahe bhALatA hatA. matrIe tatha! adhikArIvarganI sahAnubhUti, mahenAnA sahakAra vagerethI jJAnacaMdrajInuM mana khUba ja prasanna rahyuM. pradhAnamaMtrI meArArajIbhAInA hArdika sahakArathI rASTrapati sudhI vAta pahoMcI ne sarakArazrInI bhalAmaNathI baLadahatyAbaMdhInA orDinansamAM rASTrapatie sahI karI. erDinansa pasAra thatAM dharaNAM pUrAM thayAM. gujarAtabharamAM Thera Thera vrata-tapa gAMdhInagara dharaNAM nimitte jyAM sudhI khaLadahatyA baMdha
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 na thAya tyAM sudhI dara mahine eka upavAsa ke ekaTANu tathA koI vyasananeA tyAga, ghera gAya rAkhavI, gAyanAM ghI-dUdha vAparavAM vageremAMthI eka vrata laI ne jJAnacaMdrajInA sakalpanI pUrtimAM hajAre naranArIo bhaLyAM. jAmanagara, bhAvanagara jillAmAM pagayAtrAe zarU thaI hatI. zuddhiprayoganI saphaLatA gujarAta rAjye baLadahatyA-baMdhInA vaTahukama te kAtho, paNa tenI mudata pUrI thaI tyAM sudhImAM kAyado pasAra karAvI na zakAyeA. vaTahukama pUrI thaye be aDhI mahinA cAlyA gayA. jJAnacaMdrajI citita thayA. gujarAta bharamAMthI kArya - karAne belAvyA. gAMdhInagara phreMca laI javAthI mAMDIne pharIne dharaNAM sudhInAM sUcanA AvyAM. A kAryane pAra pADavA pharatA gALAe nidhi bhegeA karavA zarU karyAM. sANaMdamAM bIjuM adhivezana bharAyuM. tenuM kharca nidhimAMthI thayuM. e sa MmelanamAM navalabhAI zAhe pharI sarakAra kAyado karaze tevI khAtarI ApI. sarakAranI sthiti kramekrame hAlaka DeAlaka thavA lAgI hatI, ane bahumatI gumAvyA pahelAM kAyadA thAya te mATe AMdolanamAM jhaDapa lAvavI Avazyaka hatI. tethI jJAnaca`drajIe amadAvAda traNa divasa rahI presanA saMparka sAdhI presanI mITiMga khelAvI. gAMdhInagara dharaNAM paDAva nAMkhyA. mukhyamaMtrI bAbubhAI paTela, pazu sudhAraNA maMtrIzrI navalabhAI zAha, sahakAra maMtrI lallubhAInI sakriya sahAnubhUti, spIkarazrI kuMdanabhAInu
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 kAnanI ne baMdhAraNIya mArgadarzana, pakSanA maMtrI narasiMhabhAI diyAno utsAha kAMtibhAI paTela (rAma) ane gAMdhIbhAI nA prazna pratyenI tIvra sahAnubhUtie janatA pakSane sarvAnu matIthI A prazna para ekamata karyA. koMgresanA zrI mAdhavasiMha solaMkI, sanata mahetA ane sabhyazrI karamazIbhAI makavANAe "seLa varSanI vayamaryAdAmAM sudhAro thAya te saMmati ApI. koMgresa (5)nA gokaLadAsa paramAra tathA jerAmabhAI paTelanA sahakAre soLa varSa nIcenA baLadanI na thaI zake te kAyado thAya tevuM vAtAvaraNa racyuM paNa svAmIjI saMpUrNa gavaMza hatyAbaMdhInA AgrahI hatA. eTale zuddhitapano AraMbha thayo. pAMca upavAsa pUrA thayA tyAM ravizaMkara dAdAnA sAMnidhyamAM navalabhAI e bila pasAra karAvavAno kola Apyo ane jJAnacaMdrajIe pAraNu karyA. Apela kola sarakAre pALyo, gujarAtane zebhe te rIte keMgresa pakSe ane bIjA pakSoe mULa bilamAM 18 varSa hatAM tene badale 16 varSanI vayamaryAdAne sudhAro mUkIne bila lagabhaga sarvAnumate pasAra karyuM. bila pasAra thavAthI mAMDIne rASTrapatinI maMjUrI sudhInI badhI prakriyAmAM pradhAnamaMtrI zrI merArajIbhAInI sakriya sahAnubhUti rahI hatI. svAmI jJAnacaMdrajIe ekale hAthe upADeluM A ahiMsAnuM kArya sANaMdamAMthI sANaMda tAlukA sudhI ane dhIme dhIme bhAlanaLakAMThA sevAkSetramAM ghaniSTha banI gujarAtabharamAM vyApI gayuM. badhI saMsthAo ane badhA pakSone
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 tene TekA maLyuM ane gujarAta rAjye baLadahatyAma dhInuM vizALa pagaluM laI bhAratamAM pahela karI. kAzmIramAM te rAjAnA vakhatathI gAva zahatyAbaMdhI hatI. bhAratamAM gujarAta rAjye 16 varSanIcenI geAva zahatyA para pratibadha mUko, temAM jJAnacaMdrajInA pradhAna hissA che, jJAnacaMdrajImAM A zaktinA AvirbhAva bhagavad kRpArUpe thayA che. emanA prabhupreme prabhuzaktine AkarSI ane paramAtmAnI kRpAzaktie jJAnacadrajIne vAhana manAvyA. ahiMsaka gujarAtane ahiMsAnA vikAsamAM gAva zarakSAnuM stutya pagaluM bharavA preryuM.... ahiMsAne vijaya thaye. A bila para kasAI lAke e hAI korTamAM arajI karI. tyAM hAI koTe rAjyanI tarapheNamAM cukAdo ApyA che. atyAre suprima kaiAmAM kasAI sAme gujarAta rAjya laDI rahela che ane bhAlanaLakAMThA prAyegika sauMgha, jIvadayA maMDaLa-muMbaI vagere aneka sasthAe khilanA samarthanamAM UbhelI che.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. gorakSAno rASTrIya mahAyajJa yuga puruSanA saMtrI, janonAM veNu sarvadA; pALavA sAru A vive, to sajaja rahe badhAM. pUrNa saphaLatA pAme, yugakArya vibhUtinuM; niraMtara umerAya, jema je sAthIo taNuM. saMtabAla vinobAjInA rASTrIya gorakSAyAmAM samarpaNa vinobAjI yugapuruSa mahAtmA gAMdhInA saMtrI, sAthIdAra che. vyaktigata satyAgraha vakhate Adarza satyAgrahI tarIke gAMdhIjIe emane sau pahelI pasaMdagI ApelI che. svayaM jAte ane potAnA baMne bhAIone satyAgraha mAge prerI AjIvana naiSThika brahmacArI rahyA. traNe bhAIoe kaMcana-kAminI-tyAganAM mahAvrata pALyAM che. evA sahaja saMta vinobAjIe bhUmi-samasyA ukelavA rASTra pAse bhUmidAnanI mAgaNI karI. rASTra lAkha ekara jamIna temanA caraNe dharI. hajAre grAmadAna thayAM ane svecchAe saMpatti-tyAganA A udAharaNe jagatane vimAsaNamAM nAkhe tevuM Azcarya batAvyuM. e vinobAjIne lAge che ke bhUmi mAtAne je samRddha karavI haze, je grAmaarthataMtrane vyavasthita rAkhavuM haze ane deza paNa bacAva haze te gAya bacAvye ja zA, 10
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 chUTako che. gAya rASTranI mAtA che. mAtAnI hatyA kadI na karAya. rASTra vacanabaddha che. baMdhAraNamAM nirdeza che eTale gehatyAbaMdhI rASTramAM thavI ja joIe. ane je te na thAya to AmaraNAMta anazananI emaNe jAherAta karI. AmaraNa upavAsanI temanI udUSaNathI deza saphALe jAgI UThayo. Thera-TherathI tene sAtha devA sajajane sAbadA thayA. jJAnacaMdrajIne lAgyuM ke saMta vinobAjInA saMkalpamAM pitAno saMkalpa bheLavI devo ane bAbAnA kAryamAM ekarasa ane ekarUpa thaI javuM e kartavya che, svadharma che. ethI bAbAnA gerakSAyane pUrepUre sAtha ApavA te yajJakAryanA sainika tarIke vinobAjIne pote samarpita thayA. saMtabAlajIe paNa temanA zubha saMkalpane AzIrvAda ApyA. rAdhAkRSNa bajAje jJAnacaMdrajIno, rASTrIya mahAyajJamAM pUrepUro upayoga thAya te prakAranI rASTrIya vyavasthA goThavI ane jJAnacaMdrajIne sANaMdamAM AraMbhela gosevAyajJa bhAlanaLakAMThAmAMthI jema gujarAta vyApI banyA hatA tema tene rASTravyApI banavAnuM vinobA jevA vivisaMtanuM veNu nimitta banyuM. ane jJAnacaMdrajI samajatA hatA ke sau sAthIdAro taNuM jema saMka95mAM umerAya te ja kArya siddha thAya, mATe pote joDAyA ane saMtasevaka samudyamane paNa te mArge preryo. saMtasevaka samudyamane sahayoga pU. vinobAjIe rASTranA saMtone bhAratanA naitika
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 utthAnanuM kArya upADI levA buddhagayAmAM DhebarabhAI mAraphata AmaMtryA hatA. prayatna mATA karyA paNa AvakAra joI e teTale na maLyu. saMtabAlajIne lAgyuM ke bhale bilakula nAnA pAyA para paNa je kArya karavA jevu che teA te cAlu rAkhavuM joIe. DhebarabhAI tathA janendrajI jevA rASTranA AgevAnAnA sahakArathI munizrI sa'tamAlajIe 1972 mAM cicaNamAM saMta sevakAnuM samelana rAkhyuM. e kA mAM sevA ApavAnI vinAbAjIe mAnavamunine anujJA ApI, AcArya tulasIjIe paNa samarthana ApyuM. eTale sarvodaya kArya kara, AcArya tulasInA parivAra ane saMtakhAlajI mahArAjanA saMdyA ane RSi-paraMparAnA munioe dilhImAM be samelanA kheAlAvyAM. rASTranA saMtAmAMthI keTalAka tyAM AvyA. temAMthI mAMsAhAratyAga, aspRzyatA nivAraNa, dArUniSedha, bhUdAna, gAhatyAbadhI, sarvAMdha samavaya vagerenA sasa'mata kAryakramA pAra pADavAnA sa'kalpa yeA. tenI gujarAtanI javAbadArI jJAnacaMdrajIne mAthe AvI paDI ane teo saMta-sevaka samudyamanA maMtrI banyA. pramukha vaDedarAvALA svAmI zivAnaMda zAstrIjI thayA ane vaDAdarAmAM gArakSA samelana bharAyuM. temAM vinAkhAjInA geAhatyAbaMdhInA yajJakAmAM saMpUrNa sAtha devAne TharAva thayeA. jJAnacaMdrajIe te A kAryane peAtAnuM samarpaNa karyuM. hatuM. saMtabAlajInI preraNA uparAMta saMta-sevaka samudyamanuM pIThabaLa maLavAthI pAte sanyAsIdharmane AgaLa vadhArI rahyA ane sakriya banAvI rahevAnA satASa anubhavyA.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 te sAthe rAdhAkRSNa bajAjajI rASTranA koIpaNa kAryamAM sAtha ApavA sAbadA thayA. e kArya nimitte vAhana vAparavAnI chUTanI jAherAta karI. hiMdu saMnyAsI vAhanano upayoga karatA hoya che eTale samagra bhAratamAM pharI zakAya ane yajJakAryane pUro nyAya ApI zakAya te dRSTie saMtabAlajI mahArAje paNa mULa saMka9pamAM eTalA pheraphArane saMmati ApI. mathurA zuddhisAdhanA prayoga nisarganuM mahAyaMtra, bAhya, AMtare tathA jage; che tAlabaddha sarvatra, ekaluM tyAM na koIe. sAdhanA te Take jemAM, hoya sAtha nisargane; naisargika jagatatra, cAle che jJAnathI juo. - saMtabAla vinobAjIe bhAratamAMthI gehatyAbaMdhI na thAya to 21 eprila 1979 thI AmaraNAMta anazananI jAherAta karI. rAjya kAnUna kare ke na kare paNa prajAkIya mahApuruSArtha mATe emaNe elAna ApyuM. bhagavAna zrIkRSaSNanI janmabhUmi mathurA ane AsapAsanA vistAramAMthI dara mahine hajAro gAye kalakattA katalakhAnAmAM kapAvA jAya che - te sAMbhaLI temanuM aMtaHkaraNa kaLI UThayuM. mathurA, vraja, vRMdAvana, gokuLa e bhagavAnanI lIlAbhUmi, bhagavAne jAte gAye cArI, gesaMvardhanane maMtra jyAMthI dIdho e bhUmimAMthI hajAra gAyone katalakhAne jatAM rokavI ja joIe. akhila bhArata kRSisevA saMghe gAya rokavAno paDakAra jhIlI
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 lIdhe ane temanA maMtrI zrI rAdhAkRSNa bajAjajIe jJAnacaMdrajIne dilhIne badale kRSNajanmasthAnamAM gehatyAbaMdhI mATe zuddhisAdhanAne praga karavA vinaMtI karI. bhaktone mATe gokuLa-vRMdAvana-mathurA bhaktibhUmi che, tapobhUmi che, sevAbhUmi che. je bhUminI yAtrA paNa puNyasmaraNa bane che, te bhUmimAM sAmudAyika tapemaya prArthanA thAya, te paNa bhagavAnanA janmasthaLe ja emAM prabhukRpA ane nisarganI madada sivAya bIjuM zuM hoya! je bhUmimAM sevAmaya bhakti karavA vaiSNavAcAryo ane avatArI samA puruSa jhaMkhI rahyA hatA te bhUmimAM zuddhisAdhanA prayoga karavAnuM sAmethI bhAgya maLyuM e ja nisagano tAla che. bhagavAna potAnA tAla sAthe bhaktano tAla meLave che. prabhuprema pyAsI jJAnacaMdrajIne premane AdhIna prabhu pitAnA janmadhAmamAM prabhunI pyArI gAyane anyAyI katalamAMthI mukta karavAnAM AMdolanamAM zuddhisAdhanAnA prayoga mATe jANe ke bolAvI rahyA hoya e rIte ApoApa rAdhAkRSNajI dvArA vyavasthA goThavAI gaI. jJAnacaMdrajIe paNa zuddhisAdhanAmAM Arthika ke svayaMsevakanI sahAya nisarga para cheDI. kRSigosevA saMghanI pAse kazI apekSA na rAkhI. kudaratI kramamAM ja jANe AraMbhamAM ja upavAsamaya prArthanAmAM zraddhA bese tevo prasaMga banI gayo ane pachI gujarAta uparAMta sarvodaya jagatanA mitronI ane rathAnika tapazcaryAnI sahAya ApoApa maLI gaI. A yAganA saMmelananI javAbadArI svAmIjIe mane saMpI. prabhukRpAe jAmanagara pAMjarA
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ poLa saMcAlita sevA saMghe Arthika badhe bhAra upADI lIdhe ane vadhArAmAM jAmanagara pAMjarApoLe rU. 3500)nI kRSige sevA saMghanI madada ApI. e badhAMmAM jANe ke prabhu paDe ja A kArya karAvI rahyo hoya te amane anubhava thayo. kema ke - prabhu tAbe rahe bhakta, prabhue tema bhaktane; AdhIna rahIne cAle baMnene dharma eka e. tamaya prAthanA phaLI mathurA jillAnA kosIkalAthI dara aThavADiye cArathI cha hajAra gAye katalakhAnAmAM jAya che tevI pAkI jANakArI meLavI rAdhAkRSNa bajAjajI cAlIsa satyAgrahIne laIne tyAM pahoMcyA. rAro sabhA thaI. bIjA divase satyAgrahIo gAyane katalakhAne laI janArA vepArIo ane dalAlone samajAvavA saraghasAkAre sUtra bolatA-bolatA gayA. baheno paNa satyAgrahamAM sAmela hatI. kesIkalA kasaba che. eTale sArA gAmamAM vAta pahoMcI gaI. badhAMnI sahAnubhUti satyAgrahI pratye hatI. satyAgrahanA pAchA pharyA bAda vidyArthIo paNa gAye rokavA gayA. teo pUrA ahiMsaka rahyA to paNa katalakhAne gAye laI janArAoe Dhorane bhaDakAve che. te bahAne vidyArthIone sArI mArapITa karI. keTalAkane to jhUDI nAkhyA tema kahIe to cAle. vidyArthI e sva-bacAvamAM tenA para paththaramAro karyo. betraNa muslima vyakti marI gaI che tevI aphavA phelAvavAmAM
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 AvI ane satyAgrahane badale kema tephAnamAM mAmale khicakAvI devAnuM kAvataruM amalI banyuM. kAMI tophAnanI ghaTanA bane te pahelAM ja bajAjajIe pAMca divasanA anazananI jAherAta karI dIdhI ane tenI sahAnubhUtimAM chAvaNInA badhA satyAgrahIoe te divasane upavAsa jAhera karyo. gAmamAM sarvatra vAta phelAI gaI ane sahAnubhUtimAM upavAsa karavA keI taiyAra thayA te kaI bajAjajI pAse zuM karavuM te salAha levA AvyA. polIsa AvI pahoMcI ane marI gayAnI aphavA phelAvavA je AdamIne suvADI rAkhyA hatA temane pakaDI gaI. aphavA galata sAbita thaI. aphavA uDAvanAra para kAma calAvavAnI kAryavAhI thavAnI dahezata UbhI thaI. kalekaTara kacerI paNa sajAga banI gaI ane gAnuga evo che ke relavenA adhikArIne dilhIthI hukama maLyuM ke gAyane veganamAM buka na karavI. kalekaTarane paNa satyAgrahIo sAthe zAMtipUrNa vartAvanI sUcanA maLI gaI. je leke tephAna cAhatA hatA temanA para A badhI vastuono prabhAva paDyo. teo samAdhAna mATe AvyA. trIja upavAsanI savAre kesIkalAthI gAya kalakattA nahi caDhAvavAnI tenA vepArIoe khAtarI ApI. gAyane kalakattA mekalavA paramITa nahi ApIe tevI kalekaTare khAtarI ApI. baMne kemanA AgevAnoe-baMne kema zAMti ne ekhalAsathI rahIzuM evI khAtarI ApI ane bajAjajI pratye zubhecchA vyakta karavA lIMbu ne mIThAnuM pANuM ApyuM. khorAka ke phruTa ke Tyukejha
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra to bajAjajIe traNa divasamAM lIdhela nahi. A upavAsanI rAjaya, sAmAja ane gAyanA vepArI para suMdara asara paDI. tenI asarakArakatA joIne satyAgrahIone paNa zraddhA jAgrata thaI. jJAnacaMdrajI mahArAje mulAkAta laI prathama satyAgrahI bajAjajIne abhinaMdana ApyA ane mathurAmAM zuddhisAdhanAnA prayAgamAM satyAgrahIoe pUrI zraddhAthI sAtha ApavAnI tatparatA batAvI. Ama zuddhisAdhanAnA AraMbha pahelAM ja prabhue puSTi maLe tevI madada mokalI ApI. zrIkRSNajanmasthAna TrasTe AvArA, ne bhejananI badhI vyavasthAmAM pUrA sahAganI khAtarI ApI. DAlamiyAjInI sUcanAthI TrasTanuM AkhuM vyavasthAtaMtra khaDe page madadamAM rahyuM e paNa prabhukRpAnI pratIti hatI. mathurAmAM zuddhipraganI tapazcaryA zrIkRSNajanmasthAnamAM zuddhisAdhanAne AraMbha thaye. nitya prabhAtapherI, savAra-sAMja prArthanA ane kevaLa pANI para eka sAthe traNa upavAsa mukhya upavAsa kare ane tenI sahAyamAM eka upavAsIo rahe. upavAsIoe kendra para ja traNeya divasa rahevAnuM hatuM. Ama tapa, sAtatya ane sevAmaya bhakti zuddhisAdhanAnAM mukhya aMga hatAM. saMsAra pakSe saMtabAlajI mahArAjanA mAmAnAM dIkarI ane AjIvana kaumAryavrata laI sevApravRttimAM jIvana gALanAra vanitAbahenanA kevaLa pANI upara traNa upavAsathI zuddhisAdhanA prayegano AraMbha thayo. pUrNAhutinA traNa upavAsa paNa
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 3 vanitAbahene karelA. bAkInA 45 upavAsa 15 triupavAsIoe karelA. evAM AjIvana brahmacArI ane sevAvratadhArI zAradAbahena zAha, sevAparAyaNa ane gujarAta sarvodaya maMDaLanA agraNuM Do. dvArakAdAsa jozInAM sevAparAyaNa patnI ratanabahena ane bAbAnAM eka vakhatanAM AzramavAsI sarojabahena triupavAsamAM hatAM. pramANika ane saMyamI jIvana jIvatA rAdhezyAmabhAIe mathurAmAMthI tri-upavAsano prAraMbha karyo ane AsapAsanAM gAmanAM gopremI vRddhA lakSamI, kAMtibhAI paNa tri-upavAsamAM joDAyAM. pagayAtrAmAM nIkaLela eka sevaka paNa joDAyA ane baMne AMkhe aMdha chatAM caMdrakAntabhAI e tri-upavAsa karyA. atithi tarIke chAvaNInI mulAkAte Avela bhagubhAI paTela traNa upavAsamAM besI gayA to satyAgraha chAvaNImAMthI rAmajIbhAI ane madhya pradezanA eka kAryakara paNa tri-upavAsamAM bhaLyA. bAbApuranA jUnA kAryakara araviMdabhAI ane khAdI kAryakara mehanabhAI mAMDaviyAe paNa traNa upavAsa karyA hatA. upavAsamAM lIdhuM ke mIThAnI chUTa na hatI; kevaLa UkALeluM ke sAduM pANI ja levAnuM hatuM. svAnubhUtinA upavAsamAM zrIkRSNajanmasthAnanA kAryakarathI mAMDIne mathurA ne tenI AsapAsanA bhaNelA chatAM zramathI prAmANika roTI kamAnAra bhAvuke AmAM AkarSAyA e tenI khUbI hatI. mathurAnAM thoDAMka samajaNa bhAI-baheno ane yAtrALuemAM A abhinava sAdhanA-proga pratye jijJAsA jAgI
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 hatI. gAya rAnAra satyAgrahIone vAtAvaraNanuM maLa ApavAmAM zuddhiprayAga sahAyaka thatA hatA. dUdhanA tyAga zuddhisAdhanA pratyeAgamAM ekAgra chatAM gAya rokanAra satyAgrahIonA saraghasamAM jJAnacadrajI ane zuddhi--chAvaNInAM sAthIdAre bhaLatAM, DhArabajAramAM pharatAM, samAvavAnI vAta paNa karatAM, kevaLa kAnUnabhaMga na thAya tenI te cIvaTa rAkhatAM. kAzIkalAmAM jJAnacaMdrajIe joyuM ke gAya vecanArA vAcharaDAne parANe judA pADe che. 'mA vinA jhUratA vAcharaDAnA duHkhathI jJAnacaMdrajInuM haiyuM valeAvAyuM ane jyAMsudhI geAhatyA aMdhI na thAya tyAMsudhI dUdhanA emaNe tyAga karyAM. ese vIsa gAcA cheDAvI ekAeka evA banAva banyA ke jene lIdhe mathurAnA samagra vAtAvaraNamAM navuM cetana AvyuM. pAsenA gAmaDAmAMthI eka zikSake samAcAra pahAMcADavA ke IMTanA bhaThThI pAchaLa gAyeA saMtADI che ne TUMkamAM laI jAya che. vAta sAMbhaLatAM satyAgrahIe tyAM paheAMcyA. kasAIe gAye cheDIne bhAgI gayA; kema ke temanI pAse paramITa na hatI. ekaseA vIsa gAyA cheDAvI. temane hAra paherAvI mathurAmAM saraghasAkAre pheravI. traNa divasa rAkhI. je gAya pALavA taiyAra hatA, tevA gRhasthane pAkI khAtarI karI gAyA maphata ApI. gharaDI gAyAne pAMjarApeALa paheAMcADI. ApaNA saMgha taraphathI paNa
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 gAyane geLa, khANuM ApavAmAM AvatAM. saphaLa pUrNAhuti AkhA jillAmAM vAyuvege A vAta phelAI gaI ane paramITa baMdha che tenI jANa thatAM gAmaDA ane rastA parathI jayAMthI jANa thAya tyAMthI loke gAyane rokavA lAgyA. grAmapaMcAyata, mahAlapaMcAyata ane jillAnAM samelane maLyAM. sarvAnumate TharAvo thayA. chevaTe sarakArazrIe paNu gAyanI nikAsa baMdha karI ane bAMkebihArInA maMdiramAM pUrNAhuti utsava ujavAye. nisarganI yejanAnI kevI khUbI che ! bagaDamAM zuddhi pragano AraMbha thaye; 1lpara mAM bhAlanaLakAMThAnA kAryakSetramAM te puSTa thaye, gujarAta ane bRhada muMbaI rAjyamAM te vistAra pAmya ane gehatyA baMdha karavA nimitta akhila bhArata kRSigasevA saMghanA Azraye te bhAratanA hadaya samA mathurAmAM sarva saMte bhakto ne sevakenI anumati pAmI Adarza satyAgraha rUpe sarvodaya parivAramAM paNa sthAna pAmya. mathurAnAM madhura maraNa nisarga-zraddhALunI zraddhAne baLa maLe tevuM zrIkRSNajanmasthAnanA sevakavarganuM jIvana hatuM. janmasthAnanA eka mALIne be AMkhe aMdha ane apaMga dIkarI hatI. tenI mA marI gayelI. bApa dIkarInI pUrI kALajI le. tenA para dayA AvatAM svAmIjIe e bApa-dIkarIne madadarUpa thavAnI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 IcchA darzAvI. bApa-dIkarI baMnee kahyuM ke ame bhagavAnanAM mALI chIe. bhagavAna amane je Ape te prasAdamAM ame rAjI chIe, garIbImAM amIrI bhagavatAM bApa-dIkarInA saMtoSathI ame rAjI thayA; paNa Azcaryajanaka banAva e banyo ke aMdha ane apaMga dIkarIe eka di' haTha lIdhI ke-"mArAM lagna karo. badhAMne bALaka ane mane kema nahi? " mALI mUMjhAyA. jJAnacaMdrajI pAse mUMjhavaNa rajU karI. "prArthanA karo, prabhu sArAM vAnAM karaze." teTalI hiMmata ApI. banyuM evuM ke A vAtane bIje ja divase sAdhunI jamAta yAtrAe AvI. jamAtanA gurune A dIkarI para dayA AvI ane enA yuvAna svarUpavAna ziSyane AjJA karI. "A aMdha sAthe lagna kare. tene prabhunI bheTa mAnI tenI sevA karo. ziSya lagna karavA taiyAra thayA. jamAta cAlI gaI. ziSya aMdha-apaMga chokarI ane tenA pitAnI sevAmAM lAgI gayo. enI zraddhA camatkArika rIte phaLI. amaneya zraddhA beThI ke zuddhi prayoga ane satyAgraha jarUra saphaLa thaze. tyAMnA maMdiranA sevakanuM sAduM, saMyamI, saMtoSI ane prabhusamarpita jIvananI amArA aMtaHkaraNamAM suMdara chApa paDI. zrIkRSNa-janmasthAnanA mukhyazrI DAlamiyAjIe, zarmAjIe khUba sahaga Acce te paNa smaraNIya che. vinobAjInA AmaraNAMta upavAsa vinobAjIe bhArata sarakArane jANa karI hatI ke suprima korTanI maryAdAmAM bhAratabharamAM jo gehatyAbaMdhI na
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pats thAya te 21 eprilathI teo AmaraNAMta anazana karaze. pU. vinobAjIne AmaraNAMta anazana karavA na paDe te daSTie dezabharanA sarvodaya kAryakaro ane pavanAra AzramanI baheno, kRSi-go-sevA ane sarvasevA saMghanA sevako mathurA kalakattA ane keralamAM gAya rokavAna AMdolanathI mAMDIne pracAra, pikeTiMga ane samajAvaTathI prayAsa karI rahyA hatA. munizrI saMtabAlajIe 21 divasa upavAsa kevaLa ukALelA pANI para karI satata prArthanA dvArA bAbAnI saphaLatA prAthI hatI. jJAnacaMdrajI mahArAja ane prAyegika saMgha amadAvAdamAM tri-upavAsa kendra calAvI rahela hatA. muMbaI ane kacchamAM pAMceka sthaLe triupavAsa kendro cAlatAM hatAM ane sahAnubhUtinA eka-upavAsI to hajAronI saMkhyAmAM kevaLa gujarAtamAMthI ja thayA hatA jANe ke tapazcaryA svayaM vinobAjInI sevAmAM hAjara thaI hoya tevuM vAtAvaraNa racAyuM hatuM. jJAnacaMdrajI mahArAje paNa pradhAnamaMtrI merArajIbhAI desAIne patra lakhyo. pU. vinobAjIne upavAsa na karavA paDe tevI sthiti sarjavA vinaMtI karIne mulAkAta mAgI. merAjabhAI e 11mI eprilane samaya A. niyata samaye vIsa miniTa khullA mane vAtacIta thaI. merArajIbhAI e pAlAmenTanI ane baMdhAraNanI sthiti samajAvI. vinobAjI upavAsa na kare ema emane samajAvavA kahyuM. kendra sarakAre kAyado karI rAjya para e lAdavo evA matanA pote nathI ema paNa spaSTa karyuM. Ama chatAM pArlamenTanA Adezane mAna ApavAnI tatparatA batAvI. te
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 rAtre jJAnacaMdrajI narendrabhAI nathavANIne maLyA. bIje divase dharamazIbhAI paTela ane kaccha-mahesANAnA saMsada sabhyAe A dizAmAM rAmasihajIne TharAva pasAra karAvavA prayatna karaze tema paNa kahyuM ane jJAnacaMdrajI mathurA paheoMce tyAM tA 12-4-81 ne dine pAmenTe TharAva karyo ke A pArlamenTa badhI sarakArane Adeza Ape che ke bhAratIya sa'vidhAna dhArA 48 anusAra sarvocca adAlatanA cukAdAnI maryAdAmAM pazusa rakSaNa ane vikAsa samitie ApelA sabaLa Arthika kAraNu temaja pU. vinAbAjInA 21-7-79 nA sakalpita upavAsane dhyAnamAM rAkhIne badhI umaranI gAya tathA vADAnI hatyA para pratibaMdha mUke. anazananI siddhi pradhAnamaMtrI mArArajIbhAI e rUbarU jaI ne ane patrathI kerala tathA pazcima baMgALanI sarakArane geAhatyA para pratibaMdha mUkavA samajAvyuM paNu ane sAmyavAdI vicAra dharAvatI sarakArAe sthAnika prajAnI jarUriyAta che' tema jaNAvI gAhatyAbaMdhIne kAnUna karavA inkAra karyo. pariNAme 21-4-79 nA khAkhAnA upavAsa zarU thayA. deza AkhAmAM ane pAla menTamAM halacala macI gaI. pAMcame upavAse vineAkhAnI tapriyata kathaLI. chaThe upavAse sarvodaya kAryakara dAdA dharmAdhikArI vagere ke jemane khAkhAe vAtacItanA adhikAra ApyA hatA temanI sAthe samajAvaTa
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 159 thayA pramANe pradhAnamaMtrI morArajIbhAIe pArlAmenTamAM ghASaNa karI ke sarvodaya kAryakartA sAthe thayelI vAtacIta pramANe pazuonA vikAsa ane rakSAno viSaya rAjyasUcimAMthI samavatI sUcimAM hastAMtarita karavo joIe. A mATe baMne gRhomAM saMvidhAna parivartana karavAno kAnUna banAvavAmAM badhA pakSe madada karaze ane tRtIyAMza bahumatI meLavavAnI raheze, tema ja cha rAjyanuM samarthana paNa meLavavAnuM thaze. A badhI kiyA 1980 mArca sudhImAM pUrI karavAnI che. racanAtmaka puruSArtha vinobAjInA chaThA upavAse pradhAnamaMtrInI pArlAmenTamAM jAherAta thatAM sarvatra AnaMda prasarI rahyo. je hetuthI upavAsa zarU thayA hatA te siddha thatAM zrI vinobAjIe pAraNuM karyA. sArAye dezanI tapazcaryA ane prArthanAmAM paramAtmAno saMketa dekhAvA lAgyo. tenI zraddhA atyaMta vadhI ane gAyanA dezavyApI praznano ukela Ave tyAM sudhI gujarAtamAM govaMza hatyA baMdhane kAnUna thAya te pahelAM gujarAte baLadanI hatyA para aMkuza mUkI dezane navI dizAmAM prayANa karavAnuM baLa ApyuM. e bAbatamAM prajAzakti jagADavA ane rAjayane daDha karavAmAM jJAnacaMdrajIe ke vyApaka puruSArtha karyo hato te ApaNe joI gayA chIe. bhAratamAM saMpUrNa gehatyAbaMdhI kare ne vaMza
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 hatyA baMdha thAya tyAre gAya ane govaMzane jALavavA mATe gauzALA, pAMjarApoLa, gosadana ane gAmegAma gorakSAnAM Ayojana thAya tevAM racanAtmaka kAma pratye AgaLa vadhavA emaNe gujarAta ane saurASTranI saMsthAone pravAsa karyo ne Thera Thera peraNuM ne baLa ApyAM.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. dilhImAM zuddhisAdhanA kendra mANe sukhe! para-pIDa ApI, lUTe pratiSThA paranI uthApI; anyAya evA atize vadhe jyAM; jAgI jatuM sattva nisargInuM tyAM. sa tamAla saMta vinobAjIe pAraNAM karyAM. mArArajIbhAI desAI ane temanA pakSe geAhatyAbaMdhInA kendrIya kAnUna mATenI taiyArI zarU karI tyAM ja rAjadhAnImAM sattAnI sAThamArI cAlI. ekakhIjAnI pratiSThAnuM khaMDana karavAnI hoDa maDANI. mArArajIbhAInA cAritrakhaMDana mATe temanA pakSanA ane virAdha pakSanA pratinidhie eka thayA. sattAnI spardhAmAM janatA pakSamAM bhAgalA paDyA. merArajIbhAInI sarakAra tUTI. carasiMhanI sarakAra AvI, teca tUTI ane cUMTaNI AvI. cUTaNImAM indirAbahenanA koMgresa pakSa jhaLahaLatI phatehathI AgaLa AvyA. navI vyavasthAe, navI cUMTaNIonA jagamAM AkhA deza paDI gayA ane gAya bhulAI gaI. gAya bhulAI gaI eTale geAhatyAbaMdhInI vAta bhulAI gaI. tA. 11
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 gAya ke, je gorasanA bhAva Take to ja dUdha-ghInA tUTatA bhAve gAyane Arthika kSetramAMthI hAMkI kADhI hatI. gopAlaka varga ane temAMya gujarAtasaurASTranA bharavADa ane gopAlaka keme kRSNa bhagavAnanA vakhatathI gAyanI olAda potAnI jAta ghasIne paNa sAcavI rAkhI hatI. e paNa lAcAra banIne, gAya choDIne majUrInA ke bIjA dhaMdhe vaLagI gayo ane dhImA meta ke katalakhAnAmAM gAya ane teno vaMza homAvA lAgyo. gAya ne govaMzanA anyAyane DhaDhero svarAjamAM saune matAdhikAra ApavAmAM Avyo hato. mata meLavavAnA svArthe matadAronA dhaMdhAdArI svArtha papalAvIne, tene lebha ApIne dhUrta netAgIrI jugAra jIte ema mata jItatI hatI ane matadAranA hitane dekhAva karavA mATeya keIka ne koIka prakAranI rAhatanA TukaDA pheMkatI hatI. paNa gAmaDAnuM arthataMtra je khetIgopAlana ane grAma-udyoga para beThuM che te tUTatuM jatuM hatuM; anyAyanA bharaDAmAM bhIMsAtuM jatuM hatuM. zramajIvInA zeSaNa upara paropajIvI buddhijIvI-varga saMpanna banI sukha mANatA hatA. gAmaDA ne zaheranA saMpanna varge saMpatti prApta karavA jema nabaLA vargane hAMkI kADhI zrama vecate karI dIdho hato tema sattAnI spardhAmAM caDelA varge pratispardhInI pratiSThA teDI AkSepabAjInA nArA para AgaLa AvavAnI heDa mAMDI hatI. sattAlakSI ane dhanalakSI
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ doTanAM be paDa vacce gAmaDAMnA garIba ane nIce madhyama varga bharaDAye jatAM hatAM. jIvavA mATenA saMgrAmamAM e bIjAne madadarUpa thavA jeTalo samaya phAjala karI zakato na hatuM. jenI pAse paisA ke nAno sarakhAya ho hoya te paisA ne sattA vadhAravAnI harIphAImAM garIba ane gAma mATe samaya, saMpatti ke sevA ApavA navaro na hato. tenuM Abehuba citra meTAM nagara, rAjyanI rAjadhAnI ane dilhI pUruM pADe che. bolakI prajA ane belakAM saMgaThananA zerabakeramAM gAmaDAnAM garIba zramajIvI ane gepAlakanA anyAyanI vAta to kyAMya saMbhaLAtI nathI. briTiza rAjya, kAgadI nANuM zarU karyuM tyAre vacana Apela ke "eka rUpiyAnI noTa sAme eka tolo cAMdIno rANa chApa sikako Apaze. paMdara rUpiyAnI noTa sAme gInI eTale eka tolA sonuM maLatuM hatuM. 1936mAM gepAlakane be liTara dUdhanA badalAmAM eka tole cAMdI maLatI hatI. eka tolo senuM levA mATe 80 liTara dUdha ApavuM paDatuM hatuM. Aje eka tolo cAMdI mATe paMdara liTara dUdha ane eka tolA senA mATe 800 liTara dUdha ApavuM paDe che. ene artha e ke svarAjyamAM gAyanA bhAvane poSaNa ne puSTi devAne badale AThathI dasa gaNe ocho bhAva maLe che. eTaluM ja nahi paNa dUdhanA utpAdana-kharcamAM e vakhate kapAsiyA, khANa vagerenA bhAva hatA tenA karatAM 30 gaNu bhAva atyAre vadhAre che. nIraNa vIsa gaNuM mevuM che. Ama, utpAdana mevuM ane vecANa-bhAva ati
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 sAMghA thavAthI gAya Arthika rIte paravaDe tevI ja rahI nathI. gujarAtanA keTalAka vistAramAMthI to te ati ochI thaI gaI che. saurASTramAM keTalIka jJAtio paraMparApremI hovAne kAraNe rUDhithI gAya meMghI paDe toya tene pALe che. gAya dUdha para nahi paNa baLada-vecANa para kAMIka TakI rahe che. paraMtu baLadanA khUba bhAva ApIne katalakhAnAvALA baLada DhasaDI jAya che ane khetIne kheMca ne kheDUta para beja vadhAravA uparAMta gavaMzano eTalo badhe hrAsa thAya che ke, govaMzanA nAza sAthe khetI ane pariNAme dezane nAza thaze - khetIpradhAna saMskRtino nAza thaze. AvaDA meTA anyAya sAme zaMkarAcAryajIe AMdolana karyuM, upavAsa karyA paNa teNe rAjakIya svarUpa pakaDI lIdhuM ane je rIte AMdolana dabAI gayuM teNe dezamAM bhAre nirAzA UbhI karI. vinobAjInA AmaraNAMta upavAsa pachI paNa gehatyA cAlu ja che. ethI e hatAzAmAM khUba ja umero thavA lAge. gAya ane govaMzanA anyAya ane vadha sAme jJAnacaMdrajIe sau pahelI jehAda jagavI. Aja paNa lekamata jAgrata karI gAya para thatA anyAya nivAravA jehAda jagavavAnA hetuthI jJAnacaMdrajIe dilhImAM be-be upavAsanI saMkaLarUpe zuddhisAdhanA zarU karI. vinobAjInA tene AziSa maLyA. kRSigasevA saMghe tenuM AhavAna karyuM ane jJAnacaMdrajInA sAMnidhyamAM 2 jI okaTobara 1980 thI 2 jI okaTobara 1981 sudhI ekadhAruM AMdolana cAlu rahyuM. dezabharamAMthI tene samarthana maLyuM. eka varSanA anubhave
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16pa svAmIjIne lAgyuM ke rAjyakartA varga saMpUrNa udAsIna che. prajA paNa jIvanasaMgharSamAM eTalI pravRtta che ke A dizAmAM gatizIla nathI banI zakatI. evI sthitimAM kevaLa balidAnane ja mArga rahe che ane A hetuthI AmaraNAMta upavAsanI emaNe saMtabAlajI mahArAja ane vinobAjI pAse mAgaNI mUkI. vinobAjIe 6 mAsa zuddhisAdhanA laMbAvavAnI AjJA karI. ethI jJAnacaMdrajIe re jI eprila sudhI dvi-upavAsanI sAMkaLa laMbAvI ane A kaTobara 2 jI thI 6 mAsanI mahetala ApI. rAmanavamIthI AmaraNAMta upavAsanI sarakArane jANa karI. saMtabAlajInA prAyogika saMghe upavAsI ane kharca bAbata sahAyarUpa thavA tatparatA batAvI ane jJAnacaMdrajIe 6 mAsa zuddhisAdhanA-prayoga laMbAvyA. emanA samarthanamAM kRSigosevA saMghanA sArAye bhAratamAM be-upavAsanI sAMkhalArUpa saumya satyAgrahanuM elAna karyuM. dezabharamAMthI rAhAyaka ane jhi-upavAsanI saMkhyA lagabhaga ATha lAkha jeTalI thavA AvI. gAmaDAMo ane bahenone gujarAta-saurASTramAM khuba sAtha maLe. bhAratabharamAM upavAsa, prArthanA, ravAdacaya ane sevAnA pratIkarUpe dAnAdi Apane khUba utsAha batAvavAmAM AvyuM. vinobAjI jevA vibhUti saMta ane akhila bhArata kRSi sevA saMgha jevI vAsaMsthAnA puNya prabhAve sAttvika paribaLe AgaLa AvyAM, potAnA satyanuM teja batAvyuM ane e tejamAMthI ja devanArAnA katalakhAnAmAM jatA baLada rekavAnA satyAH AraMbha thaye che. sAta
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 lAkha upavAsI ane hajArA satyAgrahInA prayAsa chatAMya sarakAranA peTanuM pANIya na hAlyuM. agAuthI jAhera karyo pramANe jJAnacaMdrajIe pharI dhASaNA karI ke eprila 2 jI rAmanavamIthI emanA agAuthI jAhera karyA pramANe AmaraNa anazana zarU thaze ja. guruAjJAthIya meATIsatyanI AjJA sa tabAlajI vineAkhAjI jevA gurujanAnI AjJAthI 6 mAsa sudhI emaNe upavAsa mekUpha rAkhyA, paNa emanA aMtaranA satyane vaphAdAra rahIne emaNe AgaLa vadhye ja chUTake che tema nakkI thatAM temaNe jaNAvyuM ke -- mAtA, pitA, sakhA, baMdhu, te sathI guru mahA; paraMtu satyanI jANo, guruthIye mahattvatA. pitRAjJA, guruAjJA, AtA sa vaDIlanI; te sAmAM satyanI AjJA, sarvakoSTha svIkAravI, vivekamuddhithI satya, haiyAmAMthI jaDI jaze; raNujA vinaye saiAe, Acarajo svasatyane. baMne ekaDA na jyAM, bRdhAM mIMDAM tethI ja sAcavI satya, karo thatAM thA; sa sAdhanA. satabAla Ama, saMtamAlajInI pAse aMtaranI vAta mUkI emaNe vinayathI gurujananA, svajananA, mitrAnA, zubhe chakeAnA upavAsa na karavAnA abhiprAye! tema ja karavAnI yeAgyatA saMbadhI maMtavye! sAMbhaLyAM. namratA pUrI batAvI
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa potAnA satyane vaphAdAra rahevAnA siddhAMtane makkamatAthI vaLagI rahyA. tethI khUba ciMtita chatAM saMtabAlajIe kahyuM ke vAta pUrI thAya che. tamAro aMtarAtmA kahe tema karo. vinobAjIe gokuLaaSTamI sudhI saMkalpa laMbAvavAnuM jaNAvyuM; paNa e pahelAM bajAjajIe jyAre bAbAne kahyuM ke "jJAnacaMdrajI upavAsa karyA vinA rahI zake tema nathI" tyAre bAbAe "ThIka che tema kahyuM. tenI jANa bajAjajIe tema ja bALavijayajIe patrathI karI hatI. tethI rAmanavamIthI AmaraNa anazananI jAherAta prajA samakSa thaI gaI hatI eTale bIjA cAra mAsa ThelavAnI vAtane jJAnacaMdrajI svIkAra na karI zakyA. bAbAnA AzIrvAda vinA ekalo jAne re tevA aMtargatanAde pote potAno saMkalpa pAMcamI mArce jAhera karI dIdho. balidAnane saMkalpa jage hemAya AraMbhe, tapavibhUti sarvathA; to ja anyAyanI sAme, jehAda jagave prajA. viSe asaMkhya bhUlene, bhUsaje na uvekhaje; svanuM daI balidAna, jagane svaccha rAkhaje. saMtabAla vinobAjI jevAe sAda pADI-pADIne kahyuM ke "gAya bacaze te ja deza bacaze. gAya ane gavaMzanAzanI nIti dezanA hAsa karaze. keraLa sarakAranA sattAvAra AMkaDA pramANe ekalA keraLamAM ja 1978-79nI sAlamAM cauda lAkha gAyabaLadanI katala thaI che. kalakattAmAM te adhikRta
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 anadhikRta evAM se kasAIkhAnAM che. temAMnA ekamAM ja 1977-78mAM 82,850 gAya ane baLado kapAyAM hatAM. savAse kasAIkhAnAM nAnAM-moTAM haze tema mAnIe topaNa pacAsa lAkha govaMza eTale trIseka lAkha gA ane vIsa lAkha baLada tyAM kapAya che. ekalA devanAramAM ja 1979-80mAM 1,18,248 (eka lAkha ogaNIsa hajAra base aDatAlIsa) baLada kapAyA hatA. je rAjyomAM gohatyAbaMdhI hatI tyAM paNa govaMzanI hatyAnI baMdhI na hatI. eTale hajAro vAcharaDAM ane baLadonI katala dezamAM cAlyA kare tevI bhUlavALI rAjyanI nItine khetIvADI kolejo ane zikSita loko paNa jamIna ane ghAsa para bhAraNa na vadhe te mATe nakAmAM, na poSAtAM gAyabaLadanI katalane Teko ApatAM hoya che. buddhijIvIo presa ane bhautika sukhanI doTamAM AgaLa vadhavA mAgatA Ajako bhUlabharelI A nItine AgaLa vadhAye jatA hoya che. saMta, sajajano ane bhakto nirAza thaI e bhUla pratye AMkha ADA kAna karI tene uvekhatA hoya che tyAre jJAnacaMdrajIne eka ja mArga lAye - A bhUla bhUsavA mATe jagatane AMcake ApIne paNa svaccha ane sAcI dizAmAM vicAratuM karavA pitAnuM balidAna anivArya che. eTale 1982nI 2 jI eprile rAmanavamInA divase rAdhAkRSNa bajAja ane dilahI temaja gujarAtanA gomI saMsthAo ane sevake rUbarU emaNe AmaNa anazanano AraMbha karyo che.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 ghaghATa ane bhautika sukhanI dhamAlabharyA avAjamAM emano A avAja DUbI jato hoya tevuM lAge che. emane lAgatuM hatuM ke rAjya dekhAvamAM cUMTaNIo cUMTe che, paNa cUMTaNImAM je jJAtivAda, zehazarama, dAba ne lAMcathI pratinidhio cUMTAya che temAM pAyAnuM parivartana na Ave tyAM sudhI sAcI lekazAhI pAMgaraze nahi. Aje lokazAhI hovA chatAM lAkho lokono zAMta, prArthanAmaya, upavAsa dvArA rajU karele avAja sAMbhaLavA ane pote ApeluM vacana pALavA jeTalA lokazAhInA kAna ughADA nathI. lokazAhI cUMTaNInI kharcALa prasthAe rAjakAraNamAM badhI kakSAe bhraSTAcAra UbhA karyA che. rAjya karatA pakSa ke vipakSa saunA manamAM gAyanI rakSA ke sahitakArI nItine badale potAnAM pakSa, jUtha, saMpradAya ke kemanA hitanI TUMkI ane AMdhaLI dRSTie dezane bhraSTAcAra ane aMdhAdhUMdhI tarapha dhakelI dIdhe che. meTAM meTAM rASTrAnA netA, pradhAnamaMtrI, mukhya maMtrIo ane prajAnA pratinidhio tema ja temane ekalanArI rAjakIya jAhera saMsthA paNa A bhUlabharelI nItinuM UMDuM avalokana karavA ke bhUlamAMthI pAchA haThavA taiyAra na hoya tyAre balidAna sivAya bIjo mArga ja raheto nathI. kAyadA chatAM bekAyadAnI aMdhAdhUMdhI rAjya ane madhyastha sarakAra kAyA kare paNe lAMcakuta cAne lAgavagathI kAyadAnA pAlanamAM ridhita vartAtI
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 hoya ke pAlana ja na thatuM hoya tene aMdhAdhUMdhI sivAya bIjuM zuM kahevAya? paradezamAM gomAMsanI nikAsane pratibaMdha che. sarakArI DokaTaranuM mAMsa nathI tevuM pramANapatra meLavyA pachI ja gAya sivAyanuM mAMsa bahAranA dezamAM caDI zake tevo niyama che. Ama chatAM eka athavA bIjA prakAre hajAro Tana gemAMsa paradeza caDI rahyuM che. je rAjyamAM gAyanI katala thatI hoya te rAjyamAM gehatyAbaMdhIvALA rAjyamAMthI gAya ane upAgI baLada ke vAcharaDAM katala mATe na jaI zake te kendra sarakArane Adeza ane rAjya sarakAranI nIti hovA chatAM kalakattA ane keraLamAM lAkhe gAya ane vAcharaDAM rAjyomAMthI game te prakAre ke bahAne Ave che ane kapAya che. te badhAM gAya-vAcharaDAM gehatyAne pratibaMdha che tevAM rAjyamAMthI ja Ave che. jyAM gAyanA vagha para pratibaMdha che tevA rAjamAM paNa khAnagImAM gAye kApI tenuM mAMsa vecAya che. temAM saMbaMdhita adhikArIne lAMca ApIne kAyadAno bhaMga thaI rahyo che. khetIupayogI baLadanI kAla na thaI zake tevo kAyadA chatAM devanAranA katalakhAnAmAM AvatA baLadonI moTI saMkhyA khetImAM kAma Ape evI che. tevuM variSTha adhikArIne najare batAvavA chatAM kevaLa "DaoNkaTare maMjUra kare che eTale zuM thAya tevI lAcArI batAvI baLadanI thatI katala aTakAvI zakatA nathI. eTale upayegI baLado rAjya bahAra na jAya tevA kAyadAno ane rAjyamAM paNa binaupayogI baLadanI ja katala thAya tevA niyamane cheDAka bhaMga thAya che. emAM rAjakAraNIo,
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171 tenA para prabhAva pADanArAM Arthika parabaLe, lAgavaga ane adhikArIo tathA AgevAnonA bhraSTAcAranI ghaNI moTI asara che. tene keNa nivArI zake ? mukhya pradhAno ane pradhAnamaMtrI paNa lAcArI anubhave che. ethI ja jJAnacaMdrajI kahe che: "kAyado chatAM tenuM pAlana ja na hoya, rAjya chatAM dekhabhALa na hoya ne lokazAhI chatAMya sajjana lokenuM AdhArabhUta maMtavya paNa saMbhaLAya nahi to te aMdhAdhUMdhI ja gaNAya. te TALavA balidAna sivAya bIjo koI rasto dekhAto nathI. kema ke rAjanItinI A bhUlane moTA rAjakAraNIo ane rAjakIya saMsthAo cUMTaNI jItavAnA mohamAM Teke ApI rahyAM che. emAMthI je aMdhAdhUMdhI jevI bhraSTAcAra bharelI viparIta paristhiti janmI che te TALavA mATe balidAnane AMcake ApI rAjyakartA ane prajA saune jAgRta karavA paDaze." kema ke- mahAna puruSo bhUle, susaMkhyAo paNa bhUle, tyAre to jANavuM nakkI, saMge viparIta che. AvI sthiti bane tyAre, balidAne sivAyanA; vRthA jatA bIjA sa, IlAje mAnavI taNA. zuddhiprayoga ke mauna, na anyA nivAratA; tyAre anyAya sAme thaI, vIra prANa tajI jatA. aMdhAdhUdhI prajAvyApI, bane tyAre kharekhara; kAM homAo pratyakSa, kAM parokSa kare tapa. jJAnacaMdrajInA zuddhiprAga, saumyatara satyAgraha ane baLada ke satyAgraha agara vinebAnA mauna rUpe asara
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 vega paNa rAjyane bhUlamAMthI pAchA lAvavAmAM samartha na nIvaDe to kAM to pratyakSa prANa, parigraha ane pratiSThAne homavA taiyAra thavuM paDe, kAM satata sAmudAcika tIvra tapa cAlu rAkhavuM paDe. jAgrata janatAe ATheka lAkha upavAsa karI vyApaka rIte tapa to karyuM paNa tenI asara jyAre na thaI tyAre viparIta saMjoge ke kALabaLane jANIne saMto svecchAe homAI jAya che. balidAnanI paraMparA ja nUtana Adarzane vyavahArajanya banAvI zake che. AvAM zraddhAvizvAsathI jJAnacaMdrajIe balidAnano AraMbha karyo che. A balidAna prabhucaraNe che. eTale emano mudrAlekha cheH "he bhagavAna! tAruM ja dhAryuM thAo" eTale emAM nathI graha lAdavAne durAgraha ke ahaMkArano abhiniveza bharelo matAgraha. che kevaLa potAne lAgelA satyanuM prAgaTa. satata prabhu nAmanA jApamAM, satata prabhu je kare temAM premabharyuM samAdhAna meLavavAmAM, satata zaraNAgatinI bhAvanAmAM emanA prabhupremanI akhaMDa bharatI jAmI che. sarakAranI polIsa emane pakaDIne hospiTalamAM dAkhala kare che, tyAM parANe ijekSano Ape che, tenA virodha kare che; InkAra kare che chatAMya prabhu je sthitimAM rAkhe tene prabhukRpA samajIne premI ane prasannatAthI badhI baLajabarI, sahI rahyA che tyAre prajA tarIke ApaNe temanI bhAvanA kevI rIte pUrNa karIzuM ? tene khuza rAkhIne - zuddha bhakti kara bIvana, pitAnA pUjaya pAsa; tyAre khUba khuza thAya, rIta che satyabho .
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 jJAnacaMdrajInA pUjya pAtra gAya sahitanA gApAlakRSNa. eTale jayAM jyAM gAya ane gepAlakRSNanI bhakti hAya, jyAM jyAM gAyanI sevA heAya ane jIvamAtramAM kRSNa pekhI dIna-dukhiyAnI sevA thatI hoya tyAM tyAM jJAnacaMdrajI khuza thAya che. AvI sevAbhakti mahilAemAM vizeSa hAya che ane ethI ja bhaktAdathI mahilAo ane mahilAmaDaLAnA satsaMgathI te khUba ja pAvanatA ane prasannatA anubhave che. je gAya mATe jJAnacaMdrajI peAtAnA prANanuM khalidAna ApavA mATe tatpara thayA che emanA AtmAnI prasannatA ane zAMti vadhAravA mATe ApaNe kAMya gAya du:khI, bhUkhI na rahe mATe Thera Thera gesanA UbhAM karIe ane duSkALa ne nIranI achata vakhate gAmanI eka paNa gAya kegAvaza bhUkhyuM na rahe tenI kALajI rAkhatAM sevAmaDaLeAnI racanA karIe. madhya saurASTranA rAjakoTa jillAnI AsapAsa Ava sAeka sevAmAMDaLeA uttama prakAranI gAsevA kare che. e joI ne jJAnacaMdrajI prasannatA anubhave che. pAMgaLa DhAranI pAMjarApeALa paNa evI rIte calAvavI ke DhAra du:kha na anubhave, mUAne vAMke na jIve. temanAM maLamUtranAM khAtarane gesa UbhAM karIe te peAdaLiyAM TAra paNa paravaDe evI vyavasthA karavI joI e. ghera ghera gAya bhale gAmaDAM rAkhI zake paNa zaheranAM sukhI kuTuMbe sahiyArI gauzALA ke gAyagRhanI ceAjanA karI uttama olAdanI gAyAnAM dUdhaghara ane vazavelanA evA uchera kare ke peAtAnA dUdha uparAMta gepAlananI vRddhimAM sArA phALA ApyA ja kare.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 sahakArI maMDaLI ane kheDUto paNa gAyanAM vaijJAnika gopAlana ane gausaMvardhana sAthe gAya Arthika rIte paravaDe tevA prayogo karI gAyane bicArI-bApaDI rahevA na de. garIbamAM garIba mANasa paNa varSamAM traNa divasanI sevA sevAnA kAmamAM Ape. bIjA pitAnI traNa divasanI kamANI gogrAsamAM ApI karoDo bhAratavAsIo gAya ane vaMza -nibhAva kharcamAM potAnuM RNadAna Ape. gAya je mAtA che, govaMza je bhAtRgaNa che to te mAtra vevalI bhakti ane sUtrothI nahi paNa gAyanAM ghI-dUdha vAparavAnA saMkalpane te vyavasthita maLyA kare tevI vyavasthA; tenA paravaDe tevA piSaNabhAva ApavAnI taiyArI uparAMta sArAye bhAratamAM gaubhaktonAM sahakArI DherabajAra UbhAM karI gAya ne govaMza tene pALanAra pAlakane tyAM jAya ane ajANyA grAhaka ke katalakhAne na ja jAya te mATe khAdI grAmaidyoga bhaMDAra jevI vyavasthA thavI joIe. gorasanA vAjabI, naitika bhAva apAya; baLada, gAya paNa je sAcA pAlaka hoya tyAM ja jAya tevuM Ayojana karI khAdI grAmodyoganI jema ja gAya ane govaMzasevAne ahiMsAnuM mAdhyama banAvI, kRSi Adi sevA ane grAmodyoganuM ahiMsaka arthataMtra UbhuM karavAnA puruSArthamAM vijJAnane upayoga karI, vyavasthita vahIvaTI taMtra, aNizuddha prAmANikatA ane sarvanA zreyane hitakArI nItine sumeLa karavAnI preraNA jJAnacaMdrajInuM zuddhajIvana ane zuddha balidAna Ape to ja emane zuddhi-prayAga ane zuddha balidAna saphaLa nIvaDe.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 svabhAve zuddhatA sAcI, jeNe jIvanamAM vaNI; prabhunA uramAM pese, tevA bhakta-zirAmaNi, kayAreka prabhuthI ema, prabhubhakto caDhI jatA; jANe bhaktajanA pAse, prabhukArya karAvatA. jJAnacaMdrajInA prabhupremamAMthI pAMgarelI bhakti prabhukAya karI rahI che ane ApaNAM jevAM saune prerI rahI che. AvA prabhupremanI preraNA, gAmAtA ane geAvaMzanI sevA dvArA prabhu pAmavAnI ApaNAmAM zakti prereza e ja emanA jIvana cAritranA sUra che. ApaNe e jhIlIe ane prabhunA nAma ane kAmamAM enA jevA pAgala banI jaI e te kevuM sAruM !
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-1 1. Aje mAre svadharma-AmaraNa anazana vahAlAM svajane, gaurakSAnA hetue kartavyarUpe mArA AmaraNAMta anazananA saMkalpa mujaba tA. 1lI eprila '82 sudhImAM govadhabaMdhI mATe kendrIya kAnUna lAgu nahi thAya to 2jI eprila '82 rAmanavamInA pavitra divasathI mAruM anazana zarU thaze ane cAlu anazane je evo kAnUna banaze to pAraNuM karIza. nahitara AmaraNAMta sudhI te anazana cAlu raheze. rAmanavamIne divasa najIka AvatA jAya che tema mitro, snehI svajano tema ja gapremI sajajano taraphathI mArI samakSa premathI bhArapUrvaka ghaNI dalIle sAthe rajUAta karavAmAM Ave che, jemAM mukhyatve AmaraNAMta anazananA saMka9pane punarvicAra karavAnI vAta hoya che. mitronI dalIlamAM tathya hoya che. paraMtu mArA saMkalpanA saMdarbhamAM prApta evA mArA svadharmAcaraNanI dRSTie mAre mATe te satya nathI. namrapaNe kahIza ke, mArI pAse kaI vAta Ave che to tenA para vicAra karavAnI mane Teva che. karelA nirNaya viSe punavicAra karatAM emAM pheraphAra kara ucita jaNAya to e pheraphAra karavAmAM pratiSThA ke bIjI trIjI kaI gaNatarI karyA vinA ucita pheraphAra karavAmAM huM mAnuM chuM. mArAM ciMtana ane nirNaya vyaktilakSI rAkhavAno prayAsa karuM chuM. A daSTie A dalIla viSe meM UMDANathI vicAryuM che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 alabatta mArA jevA eka sAmAnya mANusanA ciMtanamAM bhUla na heAya ema nathI ane tema chatAM mArA pUratuM mane je vakhate je sAcuM lAge te ja mAre karavuM joIe ema huM mAnuM chuM; bhale pachI emAM huM ekale ja heAM. matalakha mAre sahu prathama mane sAcuM lAge tene ja vaphAdAra rahevuM joIe. khUba ja ciMtana ane maneAma thana pachI ane nikaTa rahelAM svajrane!, gurujane sAthe vicAra-vinimaya karyA bAda paNa mane mArA saMkalpamAM karaze pheraphAra karavAnuM ucita jaNAtuM nathI ane agAunI naherAta mujaba AgaLa vadhavA sivAya mArI samakSa bIjo krAI vikalpa nathI ema namratApUrvaka kahevAnuM jarUrI lAge che. Ama kahevAmAM svajane, mahAnubhAve pratye ke temanI dalIle pratye saheja paNa anAdaranA bhAva nathI ja. pUrA Adara sAthe, enA para vicAra karIne ja A AherAta karuM chuM. vahAlAM svajane jJAnacaMdrajI nAmanI vyaktinA deha A jagatamAM rahe ke jAya enI kazI kiMmata nathI, enI evI kAI haisiyata paNa nathI, savAla bhAratIya saMrakRtinuM je prANatattva che, temAM gAyanuM je mUlya che te mUlyanI rakSAnA che. A mUlya sAcavavA sAru mArA jevA mATe tapeAmaya prArthanA dvArA prANunuM balidAna ApavuM anivA` banyuM che--ema mane spaSTa samajyuM che. AjanuM jagata vijJAna ane TekanelAjImAM eTaluM badhuM AgaLa vadhyuM che ane je jhaDapathI AgaLa vadhI rahyuM che tenAM saMbhavita pariNAmenA khyAla karatAM lAge che ke mArIne jIvA' jIvA ane jIvavA dyo' ke 'jivADIne jIvA' e dhAM ja sUtrA pAchaLa dhakelAI gayAM che. have bharIne jivADA' sUtrane amala ja kAragata banI zake tema che. Ama marIne jivADavA'nA yugamAM mAnavAta AvIne UbhI che. dhanAprakhanA, sattAlAlasA, ane padapratiSThAnI AMdhaLI doTamAM
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 paDelo mAnavasamAja gAya jevA upakArI prANune mAravAnuM cAlu rAkhe tene zabdothI-upadezathI-TaluM samajAvI zakAya ! bhArata jevA vizvanA sahuthI meTA lokazAhI rASTranA babbe vaDA pradhAnoe AzvAsana ane khAtarI ApIne vacanabaddha thayAne varaso vItyAM chatAM, haju A sthiti che. dhIraja pramAdamAM na pariName ane samAja, samAjasevake, sarakAra ema sahu jAgRta bane, sakriya bane, ane gaurakSA mATe pitapitAnuM kartavya bajAve te sAru have balidAna ja madadarUpa banaze ema mane spaSTa lAgyuM che. mitro, mArA manamAM sarakAra ke sarakAranA vaDA pradhAna zrI IndirAbena gAMdhI pratye ke keIne viSe saheja paNa kaTubhAva nathI. badhAM ja nimitta che. jJAnacaMdrajI paNa nimitta che. Akhare te kudaratanuM dhAryuM ja thAya che. nisarga dhAryuM phaLatuM sahu ke, che mAnavI mAtra nimitta hetu. Ama niyati mujaba ja thaIne rahe che evI aTala zraddhAthI anAsaktabhAve aMtaraskUryA svadharmanuM A sahaja AcaraNa ja che. emAM sahunI zubherachAo ane gurujanenA AzIrvAdanuM baLa maLA e ja prArthanA. ahIM RNa adA karavAnI daSTie keTalAMka nAmone ulekha karI temanA pratye mArI zraddhA, bhakti ke AdaranI lAgaNI pragaTa karavAnI A taka lauM chuM. mArA pUrvAzramanA bhANeja parama sevAmUrti evA sva. rasikabhAI DokaTare mArAmAM IzvaradazananI tAlAvelI tema ja nirAgrahI ane anAsakta vRttinuM bIjAropaNa karyuM che. mArA A saMkalpamAM A ja vRtti kAma karI rahI che evI mane namra anubhUti thaI rahI che. A joI rasikabhAIno AtmA jyAM haze tyAM prasanna thato
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ haze evI AnaMdanI lAgaNuM huM anubhavuM chuM. AvA AtmAnaMda mATe nimitta bananAra sva. rasikabhAIne huM RNuM . gaurakSAnA hetuthI dI9hI zarU thayelA zuddhisAdhanA prayogamAM babe upavAsanI sAMkaLanA tamaya prArthanAnA kAryakramane pU. saMta vinobAjInA AzIrvAda maLyA che ane akhila bhArata kRSi gosevA saMghe A prayogane mAnyatA ApI che tene huM mAruM sadbhAgya samaju chuM. temane huM AbhArI chuM. pU. munizrI saMtabAlajI mahArAja ane teozrInI preraNAthI sthapAyelI saMsthA bhAla naLakAMThA prAyogika saMgha mATe te zuM lakhuM ? munizrI te mArA gurusthAne che. emanuM mArgadarzana ane preraNa meLavIne huM dhanya banyo chuM. aho ahIM zrI sadguru, karuNasiMdhu apAra, A pAmara para prabhu karyo, ahA aho upakAra. zrImanI A kAvyapaMktinA bhAvo pragaTa karavA sivAya vizeSa zuM lakhuM ? bhAlanaLakAMThA prAyogika saMghanI samAjasevAnI pravRtti dvArA mAruM jIvanaghaDatara thayuM che. Aje jJAnacaMdrajI je kaMI che temAM munizrI ane prAyogika saMdhano phALo nAnosUne nathI. jIvanabhara huM emano RNI chuM. AthI vizeSa lakhavA mATe mArI pAse zabdo nathI ane janatA-janArdane gorakSAnA A zuddhisAdhanA prayogamAM temaja gujarAtanA govaMza-vadhabaMdhIne kAnUna banAvavAnA kAryamAM mane je snehapUrvaka sahakAra Apyo che temaja mArA pratye je saddabhAva batAjo che tenI mArA dilamAM UMDI kadara che. e ahIM pragaTa karIne temanA pratyenI mArI kRyajJatAnI lAgaNI vyakta karatAM AnaMda anubhavuM chuM, tA. 1lI eprila 1982, zuddhisAdhanA prayogane chelo divasa che. tyArathI babe upavAsanI sAMkaLane kAryakrama baMdha raheze
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 ane 2 jI eprila 1982 rAmanavamIthI mArA vyaktigata AmaraNAMta upavAsa zarU thaze. A saMbaMdhamAM huM pU`paNe prasanna chuM. dAI enI ciMtA na kare evI vinaMti che. upavAsa daramyAna mAtra pANI levAnI chUTa rAkhI che. A divaseAmAM prAyaH mauna ane Izvara-smaraNamAM ja samaya pasAra thAya emAM sahune sahakAra maLe ema huM icchuM chuM. anivA` haze te sivAya lakhavA-vAMcavAnuM baMdha raheze. patravahevAra sadaMtara baMdha raheze. kAraNavazAt nivedana ApavAnI ke mArA saMkalpanI puSTimAM jarUra paDaye yeAgya kAryavAhI ke vyavasthA karavAnI jarUra paDaze te te mATe nIcenI kamiTI ghaTatA nirNaya karaze. 1 aMbubhAI zAha 2 dulerAya mATaliyA anazana daramyAna mAruM mRtyu thAya te mArA zamane peAtAne yogya lAge te rIte ane te sthaLe a Mtima saMskAra karavAnuM kA bhAlanaLakAMThA prAye|gika saMdha karaze. mArAM netrAnuM cakSudAna kAI supAtra vyaktine ApavAnu agAu nakkI karyuM che te pramANenI vyavasthA prA. saMdha karaze. zuddhisAdhanA prayoga kendra dilhImAM je kaMI cIjavastu vadhe te a. bhA. kRSisevA saMgha varSAne sAMpavAmAM Ave. kAIpaNu svarUpamAM mAruM smAraka karavAmAM ke mArA nimitte kaMI paNa krUDa karavAmAM na Ave tema huM icchuM chuM. A dehAdi AjathI, varto dAsa dAsa huM dAsa chuM, teha prabhu AdhIna prabhuneA dIna. jJAnacaMdrajInA premapUrvaka prabhu smaraNa
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-ra AmaraNu anazana ke dina suni jJAnacaMdrajI kA nivedana bhAratabhara meM geAhatyAbaMdhI kendrIya kAnUna nahIM. khanegA vahAM taka merA anazana cAlu rahegA / yaha saMkalpa aMtarAtmA ka! preraNA se huA hai| kisI bhI rAjakIya yA sAMpradAyika AMAlana ke sAtha isakA kAI sabdha nahI hai / kisI bhI paristhiti me mere zarIra ke yAne ke hetu purAka, auSadhi, injekazana Adi kisI rUpameM na deM yaha sarakAra se tathA mitramAM se merA anurAdhA hai / mere pavitra saMkalpakA balapUrNAMka yA premapUrvaka teDane kAkAI bhI prayatna heAgA teA vahu mere lie ati anyAyakArI evam duHkhada rAga ! merA yahu anazana kisI bhI prakAra kI sAMpradAyikatA yA rAjakrIya uttejanA ke nahI. baDhAyegA, ki dezavAsiyeoM ! gArakSAgesevA ke prati racanAtmaka kartavya nibhAne ke lie prerita karegA asA mujhe vizvAsa hai / jaba prabhu ke prati pUrNa samarpaNu kara diyA tA phira, jaisI bhI bhalIjIrI paristhiti paidA hai. use IzvarecchA mAnakara sahana ka asI merI bhAvanA hai / zarIra rahe yA jAya, geAhatyAbaMdI kA dhyeya prApta heAne taka apane nizcaya para daDha rahene kI bhagavAna zakti de, yahI prArthanA ! jJAnaca
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-3 zuddhisAdhanA kendra, 1-aMsArI roDa, (dariyAgaMja) naI dillI-110002 dinAMkaH aprala, 1982 saMsada sadasyo se nivedana priya zrI... Apa saba hamAre pratinidhi hai rASTra kI sAMskRtika bhAvanA aura aramAne ke Apake dvArA abhivyakta karane ke lie prajA ne Apake eka gauravAnvita sthAna diyA hai Apa jAnate hI hai ki svAmI zrI jJAnacandrajI ne gata DeDha varSa se bhArata meM gavAbaMdI kAnUna banAne ke lie dillI meM "sAdhanazuddhi prayoga kendra' calAyA hai Isa prayoga ke mAtahata bhArata ke kene-Ane karIba 250 ane go bhakto ne do-do dina ke upavAsa kiye hai. isakI jAnakArI AdaraNIya pradhAnamaMtrI tathA Apa legAM kA samaya-samaya para dI jAtI rahI hai ! bhArata meM govadhabaMdhI phI mAMga bhArata ke saMvidhAna, sarvocca nyAyAlaya ke nirNaya, bhArata ke do pradhAnamaMtriyo dvArA diyA huA AzvAsana aura vacana, saMsada ke prastAva tathA akhila bhArata koMgresa kameTI kI beThaka ke prastAva ke anusAra ora pUrti meM hai kisI bhI mAMga ke ItanA vyApaka samarthana aura AdezAtmaka mAnyatA nahIM milI huM esI paristhiti meM bhI jaba svAmI jJAnacaMdrajI kI sarva
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 svIkRta mAMga ke prati udAsInatA baratI jAtI rahI te phira saMvedanazIla svAmIjI ke Izvara ke samakSa apane ke arpaNa karane tathA balidAna karane ke alAvA dUsarA rAstA hI kayA he sakatA thA che ataH svAmIjIne 2 aprala, 1982 se AmaraNAMta upavAsa karake apane jIvana ke balidAna kI ghoSa kI hai ! ataH Apase prArthanA hai ki bhArata meM govadhabaMdhI ke lie rASTrIya kAnUna bane tathA gAya ke rASTrIya prANuM ghoSita karAke svAmIjI kI mAMga pUrI karAve tathA udAtta bhAvanA se upavAsa karanevAle saMta para pulisa AtmahatyA ko Aropa lagAkara phesibalI phIDiMga karake unakI ucca bhAvanAo kA anAdara na kare ! hama AzA karate hai ki Apa zIdhra hI sarakAra aura saMbaM. dhita sattAvAloM kA dhyAna AkarSita karAyeMge che Apane isa saMbaMdha meM je bha kadama uThAyA he, kRpayA usakI sucanA hameM avazya de ApaThA, abubhAI zAha dulerAya mATaliyA
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-4 patra naM. 1 pradhAna maMtrIzrIne patra AdaraNIya pradhAnamaMtrIzrI, bhArata sarakAra, navI dilhI bahena zrI IndirAbena gAMdhI, Apa jAnatI hI hai kI sAta mAsa pahele se maine sUcita kiyA thA ki govadhabaMdI kA kendrIya kAnUna 31 mArca '82 taka nahIM banA yA adhyAdeza nahIM nikalA te AmaraNa anazana ke rUpameM merA balidAna hegA ! sarakArane isa bIca kucha bhI nahIM kiyA ! apanA pavitra kartavya nibhAne ke lie rAmanavamI-2 eprila 8rase upavAsa AraMbha karanA paDA. 14 dina kevala pAnI lekara upavAsa cale. paMkahave dina AtmahatyA kA prayAsa kahakara pulisa jabaradastIse je. pI. aspatAla le gaI aura 4 dina taka merI IcchA ke khilApha lukrejha kI beleM caDhAI. bIca meM 4-5 dina cheDa diyA thA. tA. ra7 ke phira se pulisa le gaI. tabase barAbara aspatAlameM rakhA hai. mere virodha ke bAvajUda na meM gyukejha caDhAyA jA rahA hai evaM nAka meM nalI DAlakara pravAhI padArtha diye jA rahe hai yaha Apase chipA nahIM hogA. bhArata jaise saMskRtipradhAna deza meM govadhabaMdhI jese ucca ora pavitra kArya ke lie balidAna ke pavitra adhikAra ke kayA sarakAra chIna sakegI ? Apa zAMti se vicAra kIjiye. balidAna kA merA aMtima nirNaya hai, jJAnacaMdrajI ke bacAnA he te gAmAtA ke bacAnA hegA; sarakAra jabaradastI se jJAnacaMdrajI ke bacAne kI AzA rakhatI he te vyartha che. Apake pAsa baDI rAjasattA he te
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 hamAre sAtha prabhusattA hai, isaliye mujhe jarA bhI parezAnI mahasUsa nahI hatI. Apake likhane kA maname bahata ( lekina patra meM kitanA likhA jAya? Apa jahAM bhI jAtI hai saMtamahAtmAo ke darzana karatI haiM, unase AzIrvAda letI hai. yadi Apake sacce AzIrvAda lenA he te gAya ke bacAkara lIjiye. merA anazana AtmahatyA kI prayAsa na hokara, Apake zabda meM vijJAna kI zakti ke prAcIna aMtaH preraNA ke sAtha joDane kA vivekayukta prayAsa hai, choTe muMha baDI bAta kaha rahA hUM, esA he sakatA hai lekina bahanajI ! mere aMtarameM IzvarI preraNA se je uddagAra nikale hai, jinameM ApakA aura rASTrakA hita samAyA hai, ve hI likhe hai. Aja subaha 5 baje prArthanA ke bAda yaha patra likha rahA hUM. bhagavAna Apake gerakSA kI zakti che. ApakA saracA yaza IsI meM hai. tA. 11-5-82 jJAnacaMdrajI pUjya jJAnacaMdrajI mahArAjanuM nivedana Ape upara joyuM. temaNe bahu vicAra maMthana bAda svayaM phuraNAthI A pagaluM bharyuM che e AnaMdanI vAta che. saddaguru saMtabAlajInI vidAya bAda sAcA guru aMtara AtmAnI AjJAthI svIkAra thaye. tA. 3-6-82 savAranA 9-00 vAgye jaina jainatara bhAI bahenonI hAjarImAM mArA hAthe mosaMbIne rasa laI pAraNuM karyuM. temanA zarIranI nabaLAInA kAraNe paMdara-vIsa divasa pathArImAM rahevuM paDaze. tyArabAda temane kAryakrama nakkI thaze. IzvarakRpAthI temanI aMtara preraNAthI A nirNaya lIdhe tethI prasannatA ghaNI che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 ApaNI saunI pharaja che ke bhAratanI saMskRti sAcavavA gAvaMcavadhabaMdhI mATe ApaNuM sthAnethI yathAzakti madada karIe. dilhI tA. 3-6-82 alamukharAya khImANI pramukha, gujarAta kRSi gosevA saMgha patra naM. 2 pradhAna maMtrIzrI bhArata sarakAra nyu dilhI bahena zrI iMdirAbahena ! savinaya, Apa jAnatI hI hai ki govadhabaMdI ke bArameM mere cittameM bahuta dine se vyAkulatA hai. citta duHkhI hai. 2 okaTobara 1980 se 2 eprila 1982 taka deDha sAla zuddhisAdhanA prayoga ke rUpameM de de dina kI upavAsa zaMkhalA dilhI meM calatI rahI hai 2 eprila 1982 rAmanavamI se gohatyAbaMdIkA kendriya kAnUna bane isa nimitta ne AmaraNa anazana AraMbha kyiA thA. paha dina taka nirvidana zAMti ke sAtha anazana calatA rahA. bAda me pulisane AtmahatyA kA Aropa lagAkara giraphatAra karake zrI jayaprakAza nArAyaNa IspitAlameM rakhA. vahAM merI IrachA ke khilApha na meM lujha caDhAyA gayA aura Age jAkara nAkamaeN nalIse dUdha evI pravAhI piSaNa diyA gayA. merI zAMti meM isa dakhalase kaSTa to bahuta huA lekina prabhukA nAma lete hue meM baradAsta karatA raho. acAnaka tA. 31 me '82 ke DAkaTara, mejisTreTa, pulisa adhikArI Adi Aye. mejisTreTane kahA ki keTa meM ve bhulAve taba upasthita rahane kI ma svIkRti te ve mukta kara sakate haiM. keTa ke bulAne para upa
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 sthita rahane meM mujhe kaI ItarAja thA hI nahIM, isalie svIkRti ke hastAkSara kara diye. tA. 31 me ke dopahara 3 baje 1 aMsArI roDa zuddhisAdhanA kendra para pahuMcAyA gayA. de-tIna dina taka citta meM maMthana calA. pU. vinebAjI kI orase likhita saMdeza milA thA. unake sekreTarI bAlavijayajI bhI Akara mila gaye. gujarAta ke maMtrI ke patra barAbara Ate hI rahate hai. dilhI ke mitro kA bhI Agraha rahA kI bila phIDiMga lete hue aspatAlameM paDe rahane kI apekSA upavAsa choDakara pU. vine bAkI sUcanA ke anusAra pracAra kAryame laganA arachA hai. mujhe yaha bhI spaSTa dIpa rahA thA ki merA upavAsa pUrvavat calatA rahegA te sarakAra mujhe phirase aspatAla le jA sakatI hai, ye naye tarIke apanA sakatI hai. ciMtana-maMthana ke bAda tA. 2 juna kI rAtameM karIba de baje ekAeka prakAza milA aura nirNaya huA ki pharsIbala phIDiMga lene rahane ke mukAbale upavAsa cheADa denA hI svadharma rahegA, Isa nirNaya ke bAda cittameM saMtoSa evaM prasannatA I. Isa AmanirNaya ke anusAra tA. 3 kI subaha 6 baje upavAsa kA pAraNuM kara liyA gayA. upavAsa cale yA na cale govadhabaMdI kA kAnUna hene taka merA pracArakArya barAbara calatA rahegA. pracArakArya kisa prakAra che, kahAM hai Adi ke saMbaMdha meM bujhurga mitro kI rAya milatI hatI rahegI. merI Apase punaH prArthanA hai ki bhAratIya saMskRti eva bhAratIya grAmavyavasthA ke bacAne ke lie saMpUrNa govaMza kI hatyA turaMta baMda kI jAya. evuM Apa yaza kI bhagI bane. bhagavAna Apake zakti de. jJAnacaMdrajIkA nArAyaNa smaraNa
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-5 upavAsanI pUrNAhutI kayAM balidAnane saMkalpa ane vacamAM Aje pAraNanI paristhiti! paristhiti evI UbhI thaI ke tA. 31-5-82nA baporanA 3-30 vAge sarakAre ApaghAtano kesa cAlu rAkhIne hospiTalamAMthI mane mukta karyo. ahIMyAM AvIne turata ja pUrvavata mArA upavAsa zarU karI dIdhA mane ema thayuM ke sarakAre ApaghAtano kesa dAkhala karyo che eTale have pharIthI mane hospiTalamAM nahi laI jAya. paNa gaI kAle gRhakhAtAnA ophisara AvyA ane vAtacIta uparathI lAgyuM ke A upavAsamAM mArI tabiyata kathaLe ke tarata ja pharIthI mane polIsa hospiTalamAM laI jAya. have A cothI vakhata mane polIsa hospiTalamAM laI jAya ane tyAMnI paristhiti kevI bane eno citAra mArI najara sAme tarI Avyo. mAruM zarIra paravaza banAvI de ane mane ijekazana dvArA evI sthitimAM mUkI de ke huM kAMI paNa na vicArI zakuM. A vicAroe mane UMDANanAM ciMtanamAM mUkI dIdho. zrI amulakhabhAI khImANI sAthe mAre A saMbaMdhamAM vicAra vinimaya thayo. emAMthI be vAta AvI ke eka te pAraNAM karI levAM ane bIjI-dilhI choDI cAlyA javuM ne bahAra upavAsa karavA. zarUAtamAM mane lAgyuM ke bahAra javuM ThIka gaNAya paraMtu rAtrInA ciMtanamAM kudaratI ekAeka phuraNa thaI AvyuM ke "bahAra cAlyA javuM e barAbara na thAya. paraMtu AjanuM sarakAranuM valaNa ane anya paristhiti jotAM mAre pAraNAM karavAM e vadhAre zreya che. AvuM mArA manamAM spaSTa thatAM bahu ja prasannatApUrvaka jarA paNa
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 mananI nabaLAI ke glAni vinA meM pAraNuM karavAno nirNaya karI lIdhe. mArI prasannatA atyaMta vadhI gaI. upavAsa zarU karatI vakhate mArA manamAM je AnaMda hate eTalo ja AnaMda pAraNAM karI levAnA nirNayathI thayo, A TANe koIne ema kahevAnuM mana thAya ke to. pachI pUjya saMta vinebAjIe pAraNAM karI levAnuM kahyuM tyAre kema na karyA? to enA javAbamAM e samaye sarakAranuM AvuM valaNa akhatyAra thaze tevI mArA manamAM ka9panA na hatI ane bIjI bAju mArA aMtaramAM paNa phuraNa na hatuM. aMtaraAtmAnI preraNuM vinA bAbAnI vAtane huM kema svIkArI zakuM? e mahApuruSa mATe mArA aMtaramAM bahu ja mAna ane pUjya. bhAva che. huM emanI jarA paNa avagaNanA na ja karuM. have A anazananI mArI gheSaNa vize lekene kahevAnuM mana thAya ke tame lakhatA hatA ke "meru Dage paNa jenA manaDAM na Dage. bhale bhAMgI paDe brahmAMDajI," ane "jJAnacaMdrajI enI mAtAnI kUkha nahI lajave" enA javAbamAM huM bahu ja namrapaNe kahuM chuM ke jJAnacaMdrajI jarAya DagyA nathI. mAtAnI kUkha paNa lajavI nathI. kAraNa ke mArA mananI nabaLAIne kAraNe huM pAraNAM karuM chuM evuM nathI. paNa upara lakhyuM tema saMjogo anusAra meM A pagaluM bharyuM che. mArA manamAM pUrI khabaradArI che. gAya ane tenAM saMtAne mArA prANa che. jIvananI chellI paLa sudhI enA mATe jhajhUmavAne chuM." A vAkayo mArA aMtaranAM bahu namratApUrvakanA che. mane lAge che ke bhagavAne mane A bahu uttama preraNuM ApI che. enA AbhArI zrIyuta amulakhabhAI che. vizeSamAM thavuM kahI dauM : "mArA pAraNAMthI ghaNA svajanone bahu khuzI thaze.. ghaNuM AnaMda anubhavaze. koIne mArI nabaLAI lAgaze. paNa mArA manamAM saheja paNa lekaDara nathI. bhagavAne sujhADayuM te meM karyuM che. mArA
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 mATe amuka svajano ema mAnatA hatA ane temanI saunI mArA pratye pUrI zraddhA hatI ke jJAnacaMdrajI emane vicAramAM jarA paNa pheraphAra nahi kare, paNa A pramANe pheraphAra thatAM emanA manamAM jarA lAgI Avaze. paraMtu mane zraddhA che ke AgaLa upara eka divasa emane jarUra khyAla Avaze ke jJAnacaMdrajIe pAraNuM karIne gya karyuM che. mane lAge che ke AthI vizeSa lakhavApaNuM jaNAtuM nathI. chevaTamAM pharIthI jaNavuM chuM ke "khUba ja prasanna chuM. khabaradAra chuM. nizcita chuM. bhagavAna mane je preraNA Apaze te pramANe AgaLa cAlIza." sarvathA sau sukhI thAo, samatA sau samAcare; sarvatra divyatA vyApe, sarvatra zAMti vistaro, >> zAMtiH zAMtiH zAMtiH jJAna
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ to ja gAya bacaze zrI jJAnacaMdrajIe saMta vinobAjIne tA. 11-5-82nA patra lakhyo hato. patra vAMcIne bAbAe kahyuM ke "eka jagA upara besavAthI ke upavAsa karavAthI jJAnacaMdrajI karI zake che paNa gAya bacI zakatI nathI. gAMdhIjI kahetA hatA ke "gAya kapAya che e mane mAruM pitAnuM gaLuM kapAtuM hoya ema lAgyA kare che. gAMdhIjI gayA ane gAya kapAtI rahe che. gAMdhIjIno irAde ghUmavAne hato paNa gaLI lAgavAthI e zakaya na banyuM. kAma adhUruM rahI gayuM. bAbA 13 varSa ghUmyA che. sArAya bhAratamAM ghUmavAnuM zarU kare te ja gAya bacavAnI che." bAbA : jJAnacaMdrajI keTalAM varSa ghUmyA che ? rAdhAkRSNa : jJAnacaMdrajI 13 varSathI vadhu ghUmyA che. bAbA H mAtra gujarAtamAM dhUmavAthI kAma nahi cAle, sArA bhAratamAM ghumavuM joIe. rAdhAkRSNa : munijInA svAthya mATe sArAya bhAratamAM 2 jI jUne upavAsa-prArthanAne kAryakrama rahe e mATe sarva sevA saMghe anurodha karyo che. bAbA : prArthanA karavAthI lAbha nahi thAya, sArAya bhAratamAM ghUmavuM paDaze. ghUmIne pracAra kara paDaze. te ja gAya bacaze. a. bhA. kRSisevA saMgha rAdhAkRSNa bajAja gApurI vardhA
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAbAnI zubha kAmanA zrI jJAnacaMdrajI ke lie bAbAkI zubha kAmanA 8--282 rAmahari maMgaLavAra brahmavidyA maMdira, pavanAra zraddheya zrI jJAnacaMdrajI, zrI rAdhAkRSNa bajAja tathA zrI amulakhabhAInA patra dvArA ApanA vrata samAptinI jANakArI bAbA tathA amane saine maLI. ApanuM nivedana tathA zrI iMdirAjIne je patra lakhela che te bAbAe vAMcyo che. vrata samAptimAM ApanI kaI kamajorI nathI paNa ApanI buddhinI paripakavatA siddha thaI che. bAbAnI apekSA e che ke ApanuM svAsthaya sAruM thaye Apa vyApaka pracAranA kAme lAgI jAo. ApanA sAthIo ke jeo gehatyAbaMdhInA kAryamAM je jagyAe kAme lAgyA che emane paNa AthI preraNA maLaze. bAbAnuM abhiyAna ApanI tarapha raheze. bhagavatakRpAthI ApaNuM kArya mAM ApaNane jaladI saphaLatA maLaze evI AzA che. bAlavijayajI kA praNAma sekreTarI, AcArya vinobA bhAve
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ) vyavi 'bIna sa ) ni pAna vyAja tyAma tyA? nA (ma. urvadharmauue 212 dA bhojana . zvAsa ma hakama mAlikI vacaryo tyA . ) OM methI AvaraNa ' naTavara smRti prinTarsa : amadAvAda-1 : phona : 361434