________________
૧૧૫
વિશ્વશાંતિને પ્રશ્ન પતાવવાની ત્યાગ અને સક્રિય સેવા-સ્વરૂપ પ્રેમની રીત ભારતની આધ્યાત્મિક આંતરદષ્ટિ બતાવે છે. ધર્મગુરુએ આવા ધર્મદષ્ટિના પ્રાગ કરી-કરીને ભૌતિકવાદને પ્રત્યક્ષ પ્રયોગ દ્વારા નવી વ્યાપક ધર્મ-દષ્ટિ આપવાની છે. અને તે દ્રષ્ટિને સાર્વત્રિક પ્રભાવ પાડવાને છે.
નારી-શક્તિ, પ્રજા-શક્તિ, સેવકસંઘ-શક્તિઓ; ઘડીને રાજ્ય સંસ્થામાં, પાડે પ્રભાવ સાધુઓ: આ દેશે સાધુ-સંસ્થાની સદા જરૂરિયાત છે; તેથી પ્રજા અને રાજ્ય, પોતાના ધર્મમાં રહે.
નારીઓમાં, પ્રજામાં સંયમની શક્તિ ખીલવવાનું કાર્ય સંયમ, નિયમી સેવકના સંઘ કર્યા કરે તો ત્રણેયની શક્તિ વિકાસ પામે. એથી આધ્યામિક આંતરિક દૃષ્ટિવાળા સેવકનું ઘડતર કેન્દ્રમાં રાખી પ્રજાને સંયમને માર્ગે ઘડવી જોઈએ. જેમ જેમ પ્રજાઘડતર થતું જાય તેમ તેમ રાજ્યની સત્તાની પકડ આપોઆપ ઘટે તેવી સ્થિતિ સંતે ઊભી કરે છે, કેમ કે –
જ્યાં પ્રજા સંયમી રહેજે, સ્વરૂપ એ રાજતંત્રમાં; જરૂર કાયદાની તે, અલ્પમાં અલ્પ હોય છે.
સામે પૂરે દઢ સામને આધુનિક યુગમાં ભૌતિકવાદને જુવાળ છે. ખૂબ ખાઓ, પીએ, ભગવે અને માણે, જરૂરિયાત વધારો અને તે મેળવવા ગમે તે રીતે કમાણી કરે, સ્પર્ધા કરે બીજાના ધંધા ભાંગી, તેને ભગાડીને પણ ધન-સત્તા ભેગી
