________________
૪૧
રચી શકે. કલાકારા અને કારીગરે પેાતાની બધી સર્જકશક્તિ સામાન્ય જનનાં સુખ-સગવડના લાભાર્થે વાપરે તા સાચી સ ́સ્કૃતિ વિકસી શકે. સ`તા, ભક્તો સર્વાંને પ્રેમરસથી એકરસ કરતું સાહિત્ય પ્રસરાવે તે વ્યક્તિ તે સમાજ શ્રયના માર્ગ સરલતાથી સમજી શકે. આવા ક્રમબુદ્ધે ઘડારમાં જ સાચી સાધનાને પુરુષાર્થ રહેલ છે. કેમ કે
ધાન્યના તાત ખેડૂતા, સંસ્કૃતિત્તાંત સધા; માનતાત અનાસક્ત, સંતે બુકતા સુસાધુએ જે તરી અન્યને તા, સુરત તુંબડા સા; વિશ્વવાસ પામે, એવું પદ સુખા’
સલમા
અન્નબ્રહ્મના સાધક ને સમગ્ર સમાજના ટ્રસ્ટીરૂપ જીવતા અનંતાત–કૃષકે; તપત્યાગ દ્વારા સુચારિત્ર્યપ્રધાન સંસ્કૃતિજ્ઞાતા, સૌંસ્કૃતિતાત-સાધકા; જ્ઞાન, ભક્તિ ને કર્મયોગ મારફત આધ્યાત્મિક વિજ્ઞાન વિકસાવતા જ્ઞાનતાત-સતા, ભક્તો ને સુસાધુએ દ્વારા વિધવાત્સલ્યના સમગ્રતાએ અને સર્વાંગી રીતે વિસ્તાર ને વિકાસ કરવાના માર્ગ નાનચંદભાઈને સ્પષ્ટ થઈ ગયેા. તે માટે સક્રિય કાર્ય કરતાં સંઘનું સ્વરૂપ પણ સમજાઈ ગયું અને એ માના પ્રેરક સતખાલજી પ્રત્યેની અપશુતા પણુ દૃઢ અની ગઈ. સદ્ગુરુનું કામ હવે પૂરું થયું.
ધર્મ તા સાધકના અંતરમાંથી ઊગે છે અંતરમાંથી ઊગેલા ધર્મનું પાલન સાધકના સ્વધર્મ બની જાય છે.
