________________
૩૩
પણ ન જોઈએ. જીવનમાં પૂરી નિલેપતા કેળવી ઈશ્વરની નિકટ પાંચવા પ્રયત્ન કરીશ.'
સંન્યાસને ઝાંખપ લાગે તેવાં સાધન-સગવડ એમણે રાખ્યાં નથી. સાદાઈ અને પરિગ્રહમુક્તિ એ એમની વિશેષતા છે. ગોરક્ષાના કામનું રાષ્ટ્રવ્યાપી કામ આવી પડયું ત્યારે સંતબાલજીએ જ એમને વાહન વાપરવા છુટ લેવા જણાવ્યું ને એ કાર્ય અર્થે છૂટ લીધી છે. આ એમના સંન્યાસમાં જ પ્રભાતફેરી કાઢી, સૂતેલા માનવીના કાનમાં પ્રભુ નામ ગુંજારવ કરતા ત્યારે ચેતન્ય મહાપ્રભુની મુસ્લિમ રાજ્ય સામે નીડરતાથી રામધૂન બેલી સમાજમાં નિર્ભયતા જગાડતી તે ભાવવિભોર ભક્તિનું સમરણ કરાવે છે. નાતજાતના ભેદ સામે એ યુગમાં ચૈતન્ય દેવે કહ્યું કે “હરિધૂન બોલે છે તે શુદ્ધ બાહ્મણ થઈ જાય છે. “સનાતનીઓના પ્રચંડ વિરોધ સામે આવે ક્રાંતમંત્ર દેવામાં જ ચૈતન્યની નિર્ભયતા અને કાંતતા છે. એમણે મુખમાં રામ અને હાથમાં રામનું કામ”ની જેમ ગાંધીને ફાંત સાદને અનુસરી રામનામ અને રામના કામનો સુમેળ સાધ્યું છે. એમાં એમના સંન્યાસ–ધર્મની ક્રાંતતા છે. એ ઝંખતા હતા કે, “ધર્મસંસ્થાના આચાર્યશ્રીઓ, સાધુસંતો, સેવાની ભાવનાવાળા ભાઈએ
અને બહેનોએ ફરજ સમજીને ગાય અને તેના વંશજોને જીવતદાન દિવા માટે થઈ શકે તે કરી છૂટવું જોઈએ, બધાં સાથે મળીને કામ કરે તો એકત્ર બળ શું ન કરી શકે?” ભગવાને એમની પાસેથી એ કાર્ય યજ્ઞરૂપે લીધું તે આપણે તેમના જીવનચરિત્રમાં જોઈ શકીએ છીએ.
પ્રેમમાધુરીનું આસ્વાદન
જ્ઞાનચંદ્રજી જેવા પિતાની કુટિર છેડી વિશ્વના બન્યા તેવા જ જણે કે વિષે તેમની બધી જવાબદારી સંભાળી લીધી હોય
