________________
૨૮
એક સુધારક કવિએ ગરબા, ગીત ને રાસડા જોડીને ગામે ગામ ને ઘરે ઘર સુધારાને સાદ સંભળાતે કર્યો હતો.
૨ માનવસેવાને સંસ્કાર ભાલપ્રદેશમાં પાણીને ભારે ત્રાસ અને નળકાંઠામાં રોગને ત્રાસ. આ ત્રાસ નિવારવા માટે મહારાજશ્રીએ સજજનેનાં હૃદય ઢંઢોળ્યાં. ગામડાંની શ્રમશક્તિ, સંપત્તિવાનની દાનશક્તિ અને સેવકોની સેવાશકિતનું સંજન કરી “જીવરાજ જલસહાયક સમિતિ” અને “વિશ્વ વાત્સલ્ય
ઔષધાલય” દ્વારા એમણે એ પ્રદેશમાં સેવાકાર્યન સંસ્કાર સિંચ્યો. તેના વાહક બન્યાં છેટુભાઈ અને કાશીબહેન. છોટુભાઈમાં જૈન ધર્મના સંસકાર હતા. રાજચંદ્રના વાંચને આત્માર્થ પ્રત્યે પ્રેર્યા, ગાંધીજીએ રાષ્ટ્રધર્મના માગે વાળ્યા ને સંતબાલજીના સમાગમે એમને સેવાકાર્યમાં સમપિત કર્યા. સંતબાલે સમજાવ્યું કે લોકસેવામાં જ આત્માર્થ છે. જે પિતા જેવા બીજાને સમજે છે તે આત્માથીમાં સહજ અનુકંપા પ્રેરિત સેવા હોય જ. તે વર્ણવતાં સંતબાલ કહે છે?
ન દયા છીછરી, જેમાં અનુકંપા અજોડ તે; તેથી જ સત્યને પ્રેમ, બંને ત્યાં સચવાય છે.
સ્વ ને પર બંનેનું, પ્રેય-શ્રેય સધાય છે; વિધવાત્સલ્ય રેખાને, અહીં પ્રારંભ થાય છે.
વિધવાત્સલ્યલક્ષી લોકસેવા અને આત્માર્થ એકબીજા સાથે ઓતપ્રોત છે. તે સમજાવતાં કહે છે?
