________________
તેમ સંસ્થાના દેહ અને આત્મા સાથે પણ એમણે તાદામ્ય સાધેલ હતું. એટલે સંસ્થાનું સત્ત્વ અને શુદ્ધિ જળવાય તે માટે સતત જાગૃત રહેતા હતા. એક બાજુથી અઢળક પ્રેમ, પુષ્પથી પણ કોમળ હૃદય અને બીજી બાજુથી જે સંસ્થા પ્રત્યે બેપરવાઈ કે બેવફાદારી જણાય તો સંત્રીની જેમ “આલબેલ” પોકારી જ હોય. જે ક્યાંય ક્ષતિ કે બેઈમાનદારી થાય તે કડક આલોચના અને કડવાં લાગે તેવાં પગલાં લેતાં પણ ન અચકાય. માતા જેમ કડવી દવા પાઈને બાળકને નરવું કરે છે તેમ તન, મન કે વ્યવહારમાં કયાંય અસ્વચ્છતા, અશુદ્ધિ કે અપ્રમાણિકતા દેખાય તો તેને સુધારવા સદાય તત્પર રહે. એમાં કેઈની લેશ પણ શેહ-શરમ ન રાખે. ગોળ-ગોળ વાત ન કરે. પણ સ્પષ્ટ અને સચેટ વાત કરી સામાનાં તન, મન અને વ્યવહારને શુદ્ધ કરે. તેમને સ્નેહ નિર્મળ પણ રાગાત્મક બિલકુલ નહીં. પિતાના પ્રિયમાં પ્રિય શિષ્ય કે શિષ્યાના ખાટા કૃત્યને લેશ પણ ન છાવરે. ઊલટા તે ન સમજે તો તેમને ઉઘાડાં પાડી સાચે માર્ગે લાવવા મથે. કુસુમ જેવા કોમળ નાનચંદભાઈ જ્યારે દોષ ઉખેળતા હોય ત્યારે કેઈને વજા જેવા કઠોર લાગે, પણ મા જેમ ઠીકરીથી મેલ ઉખેડે છે તેમ તેને લાડકવાયાં શિષ્ય-શિષ્યાને છોલીને પણ વ્યસન અને વ્યવહારની અશુદ્ધિમાંથી પાછાં વાળે. બધાના ગુણ દોષ જુએ, શક્તિ-અશક્તિ જુએ, વ્યક્તિગત અને સામાજિક ઉપયોગ જુએ અને વિવેકપૂર્વક તટસ્થ વિવેચક તરીકે જે સાચું લાગે તે કહે ને તે પ્રમાણે વર્ત. આવું તારણ્ય
