________________
પ૭
બેસશે. તેને ભુલાવનાર ભાઈના પરિવારની સમજણથી
એ પણ ભૂલ કબૂલ કરવા તૈયાર હતા. આવી વાત ગામના ચિરે કે સભામાં રૂબરૂ ભૂલની કબૂલાત કરી માફી માગી લેવાય અને આગેવાનો ગામને સાચી વાત જણાવે તે રસ્તો સમજણ આગેવાનોને ઠીક લાગે.
સ્ત્રી જાતિની આબરૂ અને માનની સલામતીની ખેવના રાખનાર નાનચંદભાઈ એ પંચની રૂબરૂ ક્ષમાપના થઈ જાય અને આગેવાનો ગામને સાચી વાતથી પરિચિત કરે તેને જ ઉત્તમ માર્ગ ગણાવ્યો. તે વિષાદ અને ગળગળા અવાજમાં ગુમરાહ સ્ત્રીપુરુષે ભૂલની કબૂલાત કરી, પંચ પાસે ક્ષમાની માગણી કરી ત્યારે નાનચંદભાઈ એ સંતબાલના શબ્દો યાદ કરતાં કહ્યું કે –
ભૂલ-પાત્ર ગણી સૌને, વિવે રહે છે : ક્ષમા કરે, ક્ષમા રાખે, સ્વ-પર શ્રેય સાચવી.
પંચની રૂબરૂ ભાઈ અને બાઈના ગર્ભને નુકસાન ન થાય તેવી ગોઠવણ કરવામાં આવી. તેને ખર્ચ ભૂલ કબૂલ કરનાર પુરુષે રૂપિયા એંસી આપી ઉપાડી લીધા. બાઈને બાળકી આવી ને પછી તેને તેના ભાઈ એએ તેની નાતમાં કયાંક વળાવી દીધી.
આવા આવા આક્ષેપ–વિક્ષેપ થવા છતાં નાનચંદભાઈ એ તે બેય પરિવાર સાથે પ્રેમનો સંબંધ જાળવી રાખે. કેમે કુમે જે લોકે ઝેર ફેલાવતા હતા તે જ તેમના નેહથી ખેંચાઈ તેમની નિકટ આવ્યા અને પિતાના
