________________
૧૨૪
અસ્વાદ અને જીભ ૫૨ જીત :
ભગવત્ સાધના વખતે દોઢ માસ જાર બાજરીનો લૂ રટલ અને તેલ-મરચાં વિનાની કઢીથી એમણે ચલાવ્યું હતું. ધોલેરા બોડિંગમાં એકત્રીસ દિવસ કેવળ રોજના ત્રણ શેર દૂધ પર રહ્યા હતા. ગુરુની શોધમાં નીકળ્યા ત્યારે માલસરમાં એક માસ કેવળ ઘઉંના ફણગા પર, ત્રણ માસ દૂધ, શીંગ, ખજૂર ને ફરાળ પણ માગ્યા વિના સહજ મળે તો જ વાપરતા. મિષ્ટાન્ન અને ફરસાણન તો ત્યાગ કર્યો હતો તો પણ રસનાના સ્વાદ પર વિજય મેળવવાના પ્રયોગો આદર્યા. એમને ગોળ બહુ જ ભાવતું હતું. એક વખત બળદનું એક ટેળું કતલખાના તરફ જતું જોયું ને તેમનું હૃદય રડી પડ્યું. મનોમન નક્કી કર્યું–‘જ્યાં સુધી આ ઉપકારી પશુની હત્યા બંધ ન થાય
ત્યાં સુધી ગોળ નહીં ખાઉં.” જ્યારે ગુજરાત રાજ્ય બળદહત્યા પર નિયંત્રણ મૂકતું બિલ પસાર કર્યું ત્યારે આઠ વરસે મેળ ખાધો. ખરજ કે ચામડીનાં દર્દ નિમિત્તે મીઠું પણ ઘણો વખત છોડી દીધેલું. ગાય-વાછરડાંને જુદાં પાડીને લઈ જનારું દશ્ય કેશીકલામાં જોયું ને એમણે દૂધ છોડી દીધેલું. આ બધા પ્રસંગેથી એમને સ્વાદેન્દ્રિય પર કાબૂ આવી ગયો હતો. એથી જ એ માનતા હતા કેઈનિદ્રય કે મન પર નિગ્રહ કરવો તે કેળવણીની જરૂર છે.”
આદતો બદલવાની તાલીમ નિયમે આદતના બદલવાની તાલીમ છે. એ તાલીમ
