________________
૨ ૫
પ્રયોગો કરી કરીને સમાજને પણ સંઘ, સંસ્થા અને સુસંગઠનો દ્વારા સામુદાયિક રીતે સત્ય અને અહિંસાનાં પ્રગો તરફ પ્રેર્યો અને દોર્યો છે. મુનિશ્રી સંતબાલજી પણ મહાવીર અને ગાંધીજીના પ્રાગના સમન્વય કરી શ્રમજીવીની સૃષ્ટિને અને ખાસ કરીને પછાતો, ગામડાં, ને મહિલાઓને સત્ય પ્રભુને પામવા સત્યની સાધનાના પ્રાગે માટે પ્રેરી-દોરી રહ્યા છે. તેની સામુદાયિક સાધનાને સુવ્યવસ્થિત કરવા “ભાલ નળકાંઠા પ્રાયોગિક સંઘની સને ૧૯૪૭માં સ્થાપના કરી છે.
સદધર્મના પ્રયોગ સના પ્રયોગો મન, વચન ને કાયાને સત્યના રંગે રંગવાથી એટલે કે સત્યમય કરવાથી થાય છે. અંતઃકરણને સત્ય ભાવોથી ભાવિત કરવાના કાર્યને ભાવસત્ય, વાણીને સત્ય વચનભાષી બનાવવાના કાર્યને કરણસત્ય અને મન, વાણી ને શરીરના સર્વ વ્યવહારો સત્યમય કરવાના કાર્યને ગસત્ય કહે છે. વ્યક્તિની જેમ સામુદાયિક સાધનામાં નૈતિક બંધારણ રચી, તેના વર્તન પ્રમાણે સંગઠન દ્વારા કાયસત્યનો, વ્યવહારશુદ્ધિ વ્યક્ત કરતાં સત્ય વાણી, સંક૯પ ને ઠરાવ દ્વારા કરણસત્યનો અને વિચારશુદ્ધિ કે મૂલ્યશુદ્ધિના પ્રયોગો દ્વારા ભાવસત્યને વિકાસ થાય છે. ત્રણેયની એકસૂત્રતા અને સંકલન કરત સંઘ ત્રિવિધ સત્ય દ્વારા અહિંસક સમાજનું નિર્માણ કરે છે. સંતબાલજીના અભિનવ પ્રયોગમાં વ્યક્તિ
