________________
૩૭
શારીરિક સજા દંડે, ગુનાઓ અટકે નહીં;
ગુનાખોરી કને ધમ, શીખવે સંત પ્રેમથી.” સંતની આ શીખ સાંભળી ગુનેગારોનાં હૃદય પણ નરમ પડયાં. એમણે જાહેરસભામાં ભૂલ કબૂલી, પણ માલ વેચાઈ ગયો હતો ને નાણાં વપરાઈ ગયાં હતાં. પંચે નક્કી કર્યા પ્રમાણે કુંભારણુબહેનને પાંચસો રૂપિયા આપવાનું નકકી થયું.
પ્રાયોગિક સંઘમાં પ્રવેશ સંતની માર્ગદર્શક શક્તિ, ભક્તની શ્રદ્ધાશક્તિ અને ગ્રામજની નૈતિક શકિતનો પ્રભાવ પ્રત્યક્ષ થશે. નાનચંદભાઈને પણ પોતાના આત્માની શક્તિનું ભાન થવા ઉપરાંત કર્તવ્ય સૂઝી ગયું. મને તો સમાજજીવનમાં જીવતે કરવાનો છે, મંદિરોનાં કિયાકાંડ ને કીર્તનમાં એને સીમિત કે કુંઠિત કરવાથી સારો ધર્મ ગૂંગળાઈ જાય છે. હવે તેઓ સમગ્ર રીતે સંતબાલજીના પ્રયોગનું વાહન બનવા તત્પર થયા.
બીજી બાજુથી ગૌશાળાના પ્રમુખ અને ટ્રસ્ટીઓએ તેમને કહ્યું: “નાણુની સગવડ થઈ રહેશે. તમે તમારું ધ્યાન ગૌશાળામાં પરોવો અને સંતબાલને છોડે.”
શાળામાં ગાયોની સેવાભકિત થતી હતી તે સાધનાનું એક અંગ હતું. પણ એ અંગ તો હરિના માર્ગ સાથે ભળે તે જ હરિની કૃપાને પાત્ર બને. અને હરિને માર્ગ તે સંતો ચીંધતા હતા. પ્રમુખ કે ટ્રસ્ટી પાસે વ્યવહાર
