________________
૪૪
સચરાચર છે સૃષ્ટિ, સંબંધિત પરસ્પર; રક્ત બને સ્વ-કર્તવ્ય, રહી પ્રેમી નિરંતર.
૨. સફાઈ દ્વારા આરોગ્ય શુદ્ધિ પ્રાર્થના પછી મકાન અને તેની આસપાસ રહફાઈ થતી. ધીમે ધીમે ગામના ઉકરડાની સફાઈ કરવાનો, જ્યાં ગંદકી થતી હોય ત્યાં સમૂહસફાઈ કરવાનો ને પોતાના ઘરઆંગણ સાફ રાખવાને સંસ્કાર, સંસ્કારઘર દ્વારા ગામમાં ફેલાવા લાગ્યો અને સમૂહસફાઈમાં ગામલોકો સાથ આપીને સ્વચ્છતાના સંસ્કારને અપનાવતા ગયા.
શરીર, વય, આવાસ, રખવાં છ સુઘડ; બહિરુ સ્વછતા સાથે આંતરશુચિ જાળવે.
૩. રિયા દ્વારા વિકશુદ્ધિ નાનચંદભાઈ નિયમિત કાંતતા. રેટિ સાદાઈ, સ્વાવલંબન ને નીતિન્યાયપૂર્વકની આજીવિકાનો સંદેશ આપીને ગરીબમાં ગરીબ મારા સાથે અંતરના તાર સાંધે છે; અહિંસક સમાજરચનાના આદેશને પહોંચવાની યાદ આપે છે એ દૃષ્ટિથી નાનચંદભાઈ કાંતતા અને બીજાને ખાદી ને કાંતણની વાત સમજાવતા. ધીરે ધીરે સમજપૂર્વક કાંતવાનું વાતાવરણ પણ જામવા લાગ્યું. આમ, સંસ્કારઘરે ગામનું વાતાવરણ તૈયાર કરવામાં અને નાનચંદભાઈની વિધવાત્રાલયની ભાવનાને સંસ્કાર-ઘડતરની સેવા દ્વારા સક્રિય બનાવવામાં અગત્યને ભાગ ભજવ્યા.
