________________
૧૦૪
ન. પ્રા. સંઘને સેવા આપી હતી. શિયાળ વિશ્વવાત્સલ્ય ઔષઘાલયમાં પણ બે વરસ કામ કરી ગયેલા. કરજ કરીને પણ ગરીબ-ગુરબાંને મદદરૂપ થવા જેટલા એ વત્સલ હૃદયના હતા. અને ક્ષમાશીલ તો એવા કે કંઈક ગેરસમજથી કેઈએ એમના પર તલવારનો ઘા કર્યો, જરા ઘવાયા પણ ખરા, છતાં ન તો તેના પર કેસ કર્યો કે ન ઠપકો આપ્યો પણ પૂરેપૂરી માફી આપી.
આવા દાદાજી જીવનનો છેલ્લો આશ્રમ માંડલમાં ગાળતા હતા, સેવાથે જીવતા હતા. એક બાજુથી ફકીરી, બીજી બાજુથી કરજદાર સ્થિતિ અને ત્રીજી બાજુથી માંદગીએ એમને ઘેર્યા હતા, પણ એમના મનનું સમત્વ તો એકધારું ને એકસરખું જ હતું.
જ્યાં જ્યારે જે અનાયાસે સારું-મારું મળે કંદ; રાખે સંતોષ તેનાથી. જગે તે શ્રેષ્ઠ માનવી. તેવા સમવયેગીને, સંગ સૌભાગ્ય છે; સેવાને લાભ પામે તે, સાધના ધન્ય થી જતી.
પ્રવાસ કરતા કરતા જ્ઞાનચંદ્રજી માંડલ આવ્યા. દાદાજીના સસંગે આનંદ અને આહલાદ આપ્યા. બીજી બાજુથી એમની માંદગી અને એકલતાએ જ્ઞાનચંદ્રજીને વિચાર કરતા કરી મૂક્યા. શું વૈરાગ્ય એકલપેટો હોઈ શકે ? પોતાના આત્મહિતને જ વિચાર કરે અને જે વ્યક્તિ અને સમાજનું પોતાના વિકાસમાં ત્રણ છે તે પ્રત્યે બેદરકાર રહે તે તે વૈરાગ્ય ગણાય? સમગ્રતાના ખ્યાલ વરાગ્ય શોભે તેમ વિચારી દાદાજીની સેવા માટે તત્પર
