Book Title: Shreyansnath Prabhu Charitra
Author(s): Mantungasuri
Publisher: Jain Atmanand Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035266/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lene gIlAlabhAI saMganalAla sirijha tuM, 1 zrI mAnatuMgamarIzvarajIkRta zrI zreyAMsanAtha prabhu caritra ( je mAM para mAsanA traNa bhavAnuM caritra dayA, pApa kAritA, asAdhAraNa mahui mada, mAhAtmya, ane nAma-maraNa vagerethI thatu aAma kulyANa vagerethI thatAM lAbhAnu rasamaya vaNa na, pa'ca kalyANakAmAM devAe rela sa hAravA, samavasaraNumAM birAjamAna thai dIna, zAla, tapa ane bhAva tathA zrI zatra'jaya mahAnU tItha" nI utpatti ane sava" zreSThatAnuM vRtAMta, bIjI bAdha prada a'tagata ane anupama kathAo sAthe prAsaMgika jANavA lAyaka aneka vividha viSayeAnA vivecane vagere. mApavAmAM Avela che. ) ( tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya ) varaha--->> prasiddhakatta zrI jena AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara. COU23- COMykara :- (027 zrI mAmAnada je na tha mALA na kara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzaka : gAdhI valabhadAsa tribhuvanadAsa ( zrI jaina AmAnaMda sabhA taraphathI ) bhAvanagara vI. saM. 2479 vi. saM. 2009 atima saM. 59. IvIsana 1953 zrI zreyAMsanAtha jina stuti. vimalitabahutamasamalaM, sphUratprabhAmaNDalAstasaMtamasamalam / sakalazrIzreyAMsaM praNamata bhaktyA jinezvaraM zreyAMsam // (AryA ) bhAvArtha -"nirmaLa karyA che ghaNAja mala-yukta (Ivo)ne jeNe evA, vaLI skurAyamAna evA bhAmaDalavaDe dUra karyA che, (ajJAnarUpI) gADha aMdhakAra jeNe evA, tathA vaLI samasta lakSmIvaDe Azraya karavA yogya che khabhAo jenA evA zrI "zreyAMsanAthaprabhu"ne (he mumukSa jano ! ) tame bhaktipUrvaka atyaMta praNAma kare." pUjya zrI bappabhaTTasari. 'zreyAMsa'sarvavidamAGgigaNa ! triyAmA-kAntAnanaM tamahimAnama mAnavAte / yaM bhejuSo bhavati yasya guNAn na yAtaM, kAntAnanantamahimAnamamA navA te / / (vasaMta) bhAvArtha: he prANI vaga! ramaNIya guNone prApta karelA temaja niHsIma mahimAvALA evA je zrI zreyAMsanAthanI bhakti karanAra e je tu ke jene navIna daridratA thatI nathI, te caMdra samAna vadanavALA temaja gavarUpI pavananuM pAna karavAmAM sarSa samAna evA zrI zreyAMsanAtha sarva ne tame praNAma kare. zrI meruvijayajI gaNi. R myN mwmn myN myN myN mwm by mry mUlya rUpiyA sADAsAta, posTeja judu zrI AnaMda prI, presa. bhAvanagara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320X sadarAta ghANAmbhonidhi jainAcArya zrI zrI 1008 zrI mahilapAna ra AtmArAmajI) mazarAja "paya ukatA zrI caiva sAtmAnaMda samA bhAvanagara yogAbhogAnugAmI dvijabhajanajaniH zAradAraktirakko, digajetA jetRjetA matinutigatibhiH pUjito jiSNujihvaiH / jIyAd dAyAdayAtrI khalabaladalano lolalIlasvalaJjaH, kedAraudAsyadArI vimalamadhumadoddAmadhAmapramattaH // 1 // Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM zrIyAMsanAtha jinadrAya namaH // prastAvanA kara i paNa darzana, dharyuM, samAjanI surata (sikakala) sauMdayatA, pradhAnatA ane puruSA tyAgI, niHspRhI, satyavaktA, pramANika, vidvAna ane mAtra jagatanuM kalyANu vAnI ja bhAvanAvALA hAya tevA pujya puruSanu raceluM' sAhitya, deza, dharma ke samAjanI pragati karI zake che. jainadarzananA mahAna puruSo, pUjya pUrvAcAryuM, vidvAna, tyAgI mahAtmA tevA ja pUjya puruSo hatA ane tee zrInu' racelu sAhitya ke je dhama ke samAjanI pragati karanAruM hovAthI koI paNa dharmanA sAhitya karatAM sarvazreSTha ane prathama karI gaNAyu che. jIvanamAM je kAMi cira sthAyI mahattvanuM ane preraka che, temaja zAzvata ane mUlyavAna vastu jIvanamAM jene kahIe chIe, tenu' amRta sAhityamAM vyakta thaIne jIvanane samRddha banAve che. manuSyAne jevA sAgA, saMskArA, saMgata vagere maLe tevA thayAmAM tene vilaMba lAgatA nathI tethI je sAhitya manuSyane mAnavatA zikhave, saMskAra jamAve, Adaza paNu prApta karAve, maitri Adi cAra bhAvanAo pragaTAvI paramAtmApaTTe paheAMcADe te ja sAcuM sAhitya che. jainadananuM zrutajJAna cAra anuyAgamAM vaheMcAyeluM che, e cAra anuyegamAMthI pUjyapUrvAcAya mahArAjAoe adhyAtmavAda, AtmavAda, paramANuvAda, tattvajJAna, karmasvarUpa kriyAkAMDa, nATaka, zilpa, vyAkaraNa, nyAya, vaidaka, jyAtiSa, gaNita, bhUgALa, vagere vividha sAhityena graMthA judI judI (prAkRta, sa MskRta vagere) bhASAmAM lakhelA che, paraMtu manuSyanA mhoTA bhAga a5, sAmAnya buddhivALA ane sAhityamAM rasahIna hAvAthI temAM UMDA utaravA ke sAcuM jovA rAjI nathI, tethI ghaNI sarala rIte peAtAnI samaja mujaba Anada lai zake, vyavahAra ane paramArthane samajI mAnava . jIvana sukharUpe vyatIta karI zake, tevA sAhityanI jarUra tevA manuSya mATe che tema samajI ApaNA vidvAn pUrvAcAya mahArAjAoe kathA, itihAsa ane caritrA mhoTA pramANamAM sarala, suSedha ane suMdara bhASAmAM racelA che, je pratibhAzALI ane anupama sthAna dharAve che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 prastAvanA kathA-sAhitya tyAga, tapa, vairAgya, kSamA, niHspRhatA, satya, nirlobhatA, prANIsevA vagere aneka guNaiAthI vibhUSita hovAthI te te guNeA dhAraNa karavA vAcakane dorI jAya che, ane triratnanA ArAdhanAnI sAdhanAnA mArgane saraLa banAvI Ape che tethI kathA, caritra, itihAsa sAhityanuM mUlya anekagaNuM vadhI jAya che. jainakathA-itihAsamAMthI judAjudA dezAnA AcAra, vicAro, sAmAjika, vyavahArika, rItarivAjo, vividha kaLAkauzalyA, aneka prakAranA buddhicAturya, sAmAnyanIti, vyavahAra, anubhavA ane dhArmika zikSApAThA, edhapATho vagere aneka viSayA jANavAnuM maLI zake che. vaLI temAM tIrthayAtrAnAM varNanA, te vakhatanA deza, zahera, grAmeAghogA aneka sthAnAnA varNane, lazkarI vyUha racanA, pravAsavarNanA, RtuvarNanA vagere. jANavA lAyaka aneka viSayonA suMdara vivecane Ave che. jaina kathA-sAhityamAM pUjya tIrthaMkara bhagavAnA caritra prathama sthAna dharAve che. temAM ekalA caritra vahunA uparAMta te vakhatanA deza, kALanA varNanA rAjyavyavasthAvANijya, rAjyanIti, dharmAMnAM pharamAne, vyavahAra nizcayanuM svarUpa, lokika lAkottara dharmAMnA zikSaNapATha, dravya, kSetra, kALa, bhAvanu' te vakhatanu svarUpa, heya, jJeya, upAdeya zu che? tenI samaja ane te pramANe cAlI te te caritranAyaka pUjya devAdhidevanuM anukaraNa karatAM karatAM manuSya leAkeAttara puruSa banI zake che. jainadarzanamAM dhamakathAne ati mahattvanuM sthAna apAyeluM che ane temAM jinezvara bhagavaMtA, savazALI puruSa, Adaza strIratnAnu ane jinezvarabhASita AgamanuM rahasya vivecana samAyeluM hoi tene ja dharmakathA kahevAmAM Ave che. AvI kathAe sivAya prANI vairAgyane prApta karI zakatA nathI, sMsArajanya Adhi, vyAdhi, upAdhi dUra karI AnaMdajanya . sukhanA svAda paNu laI zakatA nathA. pUjya tIthaMkara bhagavAnA caritranu zraddhApUrvaka vAMcana karavAthI paramAtmA pratye advitIya bhaktibhAva prakaTe che ane anupama zraddhA utpanna thatAM te pramANe jIvanamAM vatA ke guNAnu anukaraNa karatAM karatAM AtmAmAM koi vakhata apUrva ullAsa anubhavAya che. ane jinezvaradevanI AjJAnuM ArAdhana karatAM bhavyAtmAne kalyANanI paraparA utpanna thatAM sava vAMchitanI siddhi ane chevaTe mAkSamAganI prApti avazya thAya che. A kALamAM te pUjya devAnI amRtamaya vANI AgamAmAM guMthAyelI che. te ja ApaNI sAcI AtmalakSmI che. tenAthI jIvananA Adarzo ghaDI zakAya che vagere kAraNeA ane hetuothI A sabhAe tItha kara devAdhidevAnA uttama koTInA pUya pUrvAcAya kRta ratrAnu bhASAMtara karAvI tenuM prakAzana kAya hAtha dharyu. che ane tethI atyAra sudhImAM A sabhA taraphathI zrI RSabhadeva paramAtmA, zrI supArzvanAthaprabhu, zrI caMdraprabhu svAmI, zrI vAsupUjya tIrthaMkara, zrI vimaLanAtha bhagavAna, zrI zAMtinAtha jinadra, zrIneminAtha bhagavata, zrImahAvIra devAdhideva ane vighnahara, zreyaskara pArzvanAtha jinezvara maLI nava paramAtmAnA vidvAna pUrvAcAya bhagavatA racita sacitra temaja suMdara, anupama caritrAnu' prakAzana kareluM che, ane klyANakAraka agiyAramA tIrthaMkara paramAtmA zrI zreyAMsanAtha prabhunuM A kalyANukArI apUrva caritranuM prakAzana karI A sabhA erIte jJAnabhakti karyAMnA AnaMda anubhave che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA - uparokta batAvelA dareka prakAzane mATe vidvAna munirAje, anya vidvAn sAhityakAre, zraddhALu jaina baMdhuonA te te vakhate AvelA prazasanIya abhiprAye zrI AtmAnaMda prakAzamAM prakaTa karavAmAM Avela che, teTaluM ja nahi paraMtu bAkI rahelA savatIthakara prabhunA pUjya pUrvAcArya mahArAjakRta AvA suMdara caritre prakaTa karavA AjJA-sUcanA vagere sabhAne vAraMvAra karavAmAM Ave che, tethI ja A agiyAramA devAdhidevanA caritranuM prakAzana Aje jana samAja pAse amo AnaMda sAthe mukIe chIe. " - A graMthanA racayitA pUjya A. zrI mAnatuMgasUri mahArAja che. A zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanA apUrva caritranI racanA 5125 lokapramANa saMta bhASAmAM mahAkAvyarUpe saM. 123ranI sAlamAM karelI che. te mULa graMtha pratAkAre cacAtha bhagavAna zrI vijaya labdhisUrIzvarajI mahArAjanI AjJAthI teozrInA vidvAna zive munirAja vimavijayajI tathA muni zrI bhAskaravijayajI mahArAje saMzodhita saMpAdana karIne pratAkAre prasiddha thayela jANavAmAM AvatAM, A sabhAnI IcchA tene anuvAda karAvI sacitra prakAzana karavAnI bhAvanA thatAM, pUjya AcArya mahArAjazrIne te mATe vinatipUrvaka pUchAvatAM, teozrIe uttama keTIne anupama caritrane A graMtha che ane anuvAda karI prakAzana karavA A sabhAne AjJA karavAthI teozrIne upakAra mAnI, chApelI prata maMgAvI tenuM gujarAtI bhASAMtara sAdI saraLa bhASAmAM taiyAra karAvI A graMtha sacitra prakaTa karavAmAM Avela che, mULa graMthakartA AcArya bhagavaMtane saMkSipta paricaya A caritranI pAchaLa Apela prazastimAM Avela che. bhagavAna zrI zreyAMsanAtha prabhunA caritramAM dareka bhavamAM prApta thayela vaibhava, saMpatti ane paropakAra vRtti, prApta thayelI padavIo, sAmAjika, vyavahArika, naitika, rAjakIya bAbatenuM varNana, te vakhatanI rAjyanIti, dhamanIti ane bIjA aneka jANavA lAyaka viSaye, avAMtara subodhaka rasaprada kathAo vistArapUrvaka ApavAmAM Avela che. tIthakara bhavamAM de ane manuSyoe karela bhaktipUrvakanA paMcakalyANaka mahotsava, kevaLajJAna prApta thayA pachI dee karelI samavasaraNanI racanA, prabhue karelI tIrthasthApanA ane gaNadhasadi parivAra e vagerenA vistArapUrvaka varNane temaja paramAtmA zrI zreyAMsanAthadeva samavasaraNamAM birAjamAna thaI saMsAratAriNI amRtamaya dezanAmAM dharmanA cAra prakAro-supAtra) dAna, zIla, tapa ane bhAva ane tenA upara Apela hadayasparzI upadeza, ane te upara kahevAmAM AvelI kathAo vagere zravaNa karI aneka AtmAoe sAdheluM AtmakalyANa-e sarvanA mananapUrvakanA paThana pAThana ciMtanavaDe kaI paNa zraddhALa manuSya AtmakalyANa jarUra sAdhI zake tevuM A anupama caritra che. A sabhA taraphathI agAu prakaTa thayela paramAtmA tIrthaMkara devonA caritramAM jema suMdara pheTAo ApI alaMkRta karavAmAM Avela che tema A caritramAM vividha raMganA suMdara, AkarSaka pheTAo ApavAmAM AvelA che. 'ATaluM prastAvanArUpe jaNAvI have A graMthanekSita paricaya ApavAmAM Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha paricaya dareka tIrthakara bhagavAnenA caritranA kartA pUjya pUrvAcArya mahArAjAoe tIrthaMkara deva mokSamAM padhAratAM sudhImAM paramAtmAnA keTalA bhava thayA tenI gaNatrI(saMkhyA) prathama jaNAve che, paraMtu prazna e thAya che ke anAdikALathI AtmA karmatha lepAyeluM hovA chatAM te pUjya AtmAnA bhavanI zI rIte ? gaNatrI gaNAya? zAstrakAra mahArAja jaNAve che ke jinezvara bhagavaMtanA bhavanI gaNatrI pUrve te AtmA je bhavamAM samakita pAme tyArathI mokSamAM jatA sudhImAM jeTalA bha thAya teTalI saMkhyA enI gaNAya. te rIte zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanA racayitA mAnatuMgasUri mahArAje prabhunA traNa enuM varNana vistApUrvaka A graMthamAM karela che. prathama bhavamAM nalinImuMba rAjA, bIjA bhave sAtamA zukra devaloka gayA che tema jaNAve che, jyAre " saptatizatasthAnaka, prakaraNa"nA kartA zrI samitilakasUrijI mahArAja zrI zreyAMsanAtha prabhune bIjA bhavamAM bAramA acuta devalamAM gayelA jaNAve che ATale mAtra matabheda che. trIjA bhavamAM zrI zreyAMsanAtha bhagavAna thayA te barAbara che. zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanA eka sAthe (mokSa sivAya) cAra kalAsuko (janmabhUmi) siMhapurImAM thayelAM che te viziSTatA che. . hAlamAM zrI saMdhe ke bhavyAtmAo pavitra samettazikhara tIrthanI yAtrAe jatAM ke, AvatAM jinezvarenI kalyANakabhUmiovALI nagarIe yAtrA karavA jAya che, tema siMhapurI paNa jAya che. je ke zrI zreyAMsanAthaprabhu jamyA te vakhatanuM siMhapurInuM varNana te A caritranA sAtamA sargamAM ApavAmAM AveluM che paraMtu vartamAna kALe jyAM siMhapurI che te kALabaLe Aje kevuM che ( te tIrthabhUmi hovAthI tenI vartamAna kALanI sthiti jaNAvavI A caritrane baMdhabesatI hovAthI jaNAvelI yogya lAge che. hAlanuM asiMhapurI tIrtha (paramAtmAnI cAra kalyANakabhUmi) banArasa(kAzI)thI cAra mAIla dUra hAlanuM zrI siMhapUrI tIrtha AveluM che. zrI zreyAMsanAtha prabhunAM yavana, janma, dIkSA ane kevaLajJAna ema cAra kalyANaka tyAM thayAM che. siMhapurInA sthAne atyAre hIrApura-hIrAvanapura nAme gAma che. sAmAnya rIte te gAme sAdhAraNa sthitinuM che. siMhapuranuM vetAMbara jaina maMdira gAmathI eka mAIla dUra jaMgalamAM che. tyAM AMbAvADIyuM che. sthAna ekAMtamAM dhyAna dharavA lAyaka che. tyAM eka suMdara dharmazALA che ane tenI bAjumAM ja suMdara maMdiranuM vizAla kampAunDa che. kampAunDanA madhya bhAgamAM eka suMdara jinamaMdira che jemAM zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanI bhavya mUrti birAjamAna che. tenI sAme ja samavasaraNanA AkAranuM eka maMdira che, je zreyAMsanAtha prabhunA kevaLajJAna kalyANakanuM sUcana kare che. temAM prabhunI cAra caraNapAdukA che. agnikhUNAmAM uparanA bhAgamAM nAnuM maMdira che, jemAM adhiSThAyaka devanI mUti sthApI che. neRtya khUNAmAM zrI zreyAMsanAthanA mAtA sUtelAM che ane cauda supana jue che te ArasamAM karelAM che. vAyavya khUNAmAM janma kalyANakanI sthApanA che ane izAna khUNAmAM prabhunA dIkSA kalyANanI prabhunI sthApanA che. temAM suMdara azoka vRkSa ArasanuM banAveluM che ane temAM nIce prabhu dIkSA le che e dekhAva che. nAcenI chatrImAM prabhunA avana kalyANanI sthApanA che ane bIjI eka chatrImAM meruparvatane AkAra, * munirAja zrI dazanavijya (viSa) mahArAjata jaina tIthalanA itihAsamAMthI dadhRta. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA IbrAdikanuM AvAgamana ane prabhune haNu AdinuM dazya ArasamAM Avela che. temaja eka chatrImAM zrI zreyAMsanAtha prabhu! suMdara pAdukAe birAjamAna che. , ... . . . . . . . . 'ke eka bAju A tIrthoddhAraka yativarya zrI kuzalAjI mahArAjanI bhavya mUrti birAjamAna che. kahevAya che ke-banArasamAM zrAddhanA paribaLane lIdhe jaina maMdironI vyavasthA barAbara na hatI, te vakhate yatizrI kalAjI mahArAje jagyA meLavI jainanA maMdira Adi badhuM samajAvyuM. jAnuM maMdira je hatuM tene paNa : uddhAra karAvyuM. pachI dhIme dhIme maMdiro vadhatAM gayAM. temaNe ane tyAMnA saMdhe maLIne bhalupura, banI ane siMhapurI AdimAM jIrNoddhAra karAvI, maMdire TakAvI rAkhyAM. zrI saMdhe bhakti nimitte zrI kuzalAjI mahArAjanI mUrti ahIM sthApana karI che.), ' , - sarga 1 ; (pA. 1 thI 5. 34 sudhInuM varNana) - maMgaLAcaraNagraMthakAre AcArya mahArAja prathama maMgaLAcaraNarUpe sAdhu tathA zrAvaka dharmanuM piSaNa karavAmAM satata puruSArtha karanAra zrI rASabhadeva bhagavaMta, kalyANanA nidhi samAna zrI zreyAMsanAtha prabhu, traNa lokanI zAMtine karanAra zrI zAMtinAtha bhagavAna, kAntithI dedIpyamAna zrI pArzvanAtha paramAtmA ane Atmika kAryasiddhivALA zrI mahAvIrajinezvaranI maMgaLAcaraNarUpe stuti kare che. pachI kArya siddhi karanAra zrI sarasvatI devInuM smaraNa kare che. guradbhaktine kAraNe je mekSalakSmIne dUra karI te gItamasvAmInI stuti karI potAnA gurudeva zrI devabhadrAcAryonI vANI kelyANane vitare tema guru bhakita ane bahumAna karI A graMthanuM saMzodhana karanAra zrI devAna nA ziSya zrI kanakaprabha muninA ziSya zrImadanamari jayavaMtA varto. zrI jinezvarasUrinA ziSya zrI ratnaprabhasUrinA ziSya zrImAnataMgasari ( A caritranA racayitA ) je zrI devabhadragurune udhAna samA A zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtanA caritramAM temanI paraMparAmAM AvelA hovAthI "padarUpI puSpa,. artharUpI phaLa dvArA bhAga laI rahyo chuM e rIte maMgaLAcaraNa karI graMthakartA AcAryazrI have A caritrano prAraMbha kare che. - pUrva mahAvidehamAM zabhA nagarImAM nalinI gudama nAmane rAjA (prabhune prathama bhava) rAjya karate hatuM. te mRtyu pAmI sAtama devaleke ( prabhune bIje bhava) gayo hato, tyAMthI ravIne zrI jakhkhadIpanA bharatakSetramAM siMhapura nagaramAM zrI viSNu rAjAnI rANInI kukSimAM putra utpanna thayA ne zrI zreyAMsanAtha bhagavAna ( prabhune trIje bhava) tenA mRtarUpI mahAsAgaramAM varNavAyela traNa bhave huM kahuM chuM, , , (caritra prAraMbha) puSkaradIpa nAmanA dvIpane mAnuSettara . parvate aDadhAmAM manuSya ane aDadhAmAM pazuone jANe vaheMcI ne A heya tema te dIpamAM parvata upara siddhayataMnenI zreNI zobhI rahela che. te dvIpanAM pUrvAdhamAM AvelA pUrva mahAvidehamAM ramaNIya nAmanI vijayamAM zubhA nAmanI nagarImAM bhuvanabhAnuM nAmane rAjavI che. jenI chAtI upara lakSmIe, bAhune viSe pRthvIe, mukhamAM caMdra, buddhimAM bahaspatie sthAna lIdhuM hoya tema zobhI rahela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA eka vakhata zarada Rtu' AvelAM bhuvanabhAnu rAja parvamar s' para svArI karI buddhi nAmanA * maMtrI vagere sAthe nagaranI bahAra jAya che; jayAM DAMgaramAM kSetramAM rahelA rananI ghuvaMrIe mALAthI zAmelA eka yuvAne joI tene pakaDavA mATe rAjA jAya che tyAM te mRma nAse che; pAchaLa gheDAne 5NuM choDI che. haraNanI pAchaLa jatAM rAja eka vanamAM dAkhala thAya che; ahiM rAjAne nahiM dekhavAthI dhaNA sakhatha sudhI rAha joyA pachI sAthe Avela subuSi maMtrI vagere nagaramAM jAya che, ane sarva sthaLe tapAsa karAvatAM zeSa nahiM lAgazathI prA vagere duHkhI thAya che ( 1vanAnuM jANyA yA parvata ane rAjyazALI nAnuM apaharaNa taidukhI manune sukharU5, muMjhAyelAne AzvAsanarUpa, pApI manuSyane pAttApakvaka pApamAMthI muktirU5, zrApanA nivAraNarUpa nimite bane che. ane tevA narapuMgane padaye jyAM jyAM jAya tyAM tyAM mAnasanmAna, prazaMsA, saMpatti, vaibhava, rAskanyAo, maNi, maMtra, oSadhio saheje maLI jAya che ane tene upayoga aneka puruSe upara upakAra karavA mana kare che te je rIte kuvanabhInu nRpatinA A thelA apaharaNamAM prasaMgamAM kyA che.) keTalAka divaso vItyA bAda subuddhi maMtrI pAse eka manuSma tenI AjJAthI Ave che, ane rAjamuMdrAvALe eka lekha ne Ape che, jemAM pura nagarathI vidhAdharanA cakravartipaNane pAmela bhuvanabhAnuM jaNAve che ke huM kuzaLa chuM. sarvanA rakSaNa mATe tamAre prayatnazIla rahevuM ane thoDA divasa pachI huM tyAM AvI pahoMcIza, te vAMcI maMtrI AnaMda pAme che ane lekha laI evanArane zuM baccuM ? tema pUchatAM te kahe che ke haraNuM pAchaLa gayele rAjA eka eTalI pAse Ave che. tyAM saravara joi azva parathI nIce utare che jyAM haraNa ane dhaDe paNa jhAda thAya che. sadharamAM ramAna karI madhyAnha kALa thatA, bheja karavAnI IcchA thatAM vRkSathI manahara eka udhAnamAM Ave che. jyAM rAtA vastra dhAraNa karela rUdrAkSanI mALA jenA kaMdamAM che tethI cAdhArI eka pIDha tapalIma jai tenI pAse ArthI namaskAra kare che. tApasI paNu rAjAne Asana Ape che. tApasI ke pachI hAthamAM laI eka jhADa pAse AvI UMce joI bhikSA mAMgatA paDI phaLathI bharAI jAya che. rAjA vismaya pAme che ane tApasanuM darzana pitAne mATe maMgaLakAraka mAne che. kaLAne Azara karI AgrahapUrvaka tApasIne tenuM vRttAMta pUchatAM tApaNI potAnuM vRttAMta jaNAve che. A vijyane viSe zivA nAmanI nagarImAM thanA nAmane dhanADhya sArthavAha ane tenI lamI nAmanI strInI ukSimAM huM carakhA nAmanI putrI utpanna thaI chuM. yauvanAthasthA prApta thatAM eka vakhata vasaMta RtumAM pitAnI AjJA laI sakhIo sAthe kAmadevanI pUjA karavA maMdiramAM jaI, pUjA karI "mane yogya vara Apa' ema mAMgaNI karI maMdiramAMthI bahAra nIkaLatAM eka suMdara navayuvAnane . mArI sakhIne jaNAvatAM te sAMbhaLIne te yuvAna paNa harSita thaI mArA pratye snehabhAva darzAvate mane jaNAyAthI mArI sakhIe ane te puruSanI pUjA karavAnuM jaNAvavAthI meM mArA pitAne nihAra hAsane opatAM te dAMsI te hAra te yuvAnanA kaMThamAM paherAve che chatAM mane tapti thaI nahi, (natizAstramAM jaNAvela che ke "lamAM, sukha, kIrtAi, saMgIta, chavita, priyajana milApa ne subhASita A sAte vastuonA saMbaMdhamAM kadApi tRpti thatI nathI."') have rAjakumArI rAtri paDI javAthI pitAne maMdira Ave che ane te yuvAna te zaheranA dhanasAra zreNIne caMdra nAmane putra che te pitAne AvAse jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA have mArA zarIramAM viraharUpI agni karela hovAthI mane cena paDatuM nahatuM. daramyAna eka dUtI mArA AMgaNe AvI ane mArI mAtA na jANe tema teNune meM praveza karAvyo. te dUtIe jaNAvyuM ketame je kAmadevanI pUjA karI che te tamArA vallabhe tamArA saMtApane dUra karatAra hAra mokale che. te meM hAra laI hArA kaMThamAM dhAraNa karyo che ane te dUtI ke je caMdranI dhAvamAtA hatI teNI eka lekha mane Ape che jemAM jaNAvela hatuM ke -tane rati tarIke samajanAra, kAmadeva mane kuddha banIne du:khI karI rahela che vagere. te dUtIe mane kahyuM ke tAre caMdrakumAra devanI mAphaka ArAdhanA lAyaka che. tArA vine lIdhe kAyama ciMtAtura bane te tArI jhaMkhanA kare che. teTaluM ja nahi paraMtu caMdrakumArane tenA pitA AvatI kAle dezAvara mekalavAnA che, prAta:kALe prasthAna che. samudrayAtrAe karIyANA paNa vahANumAM bharI devAyA che. pitAnuM vahANu karIyANAthI paripUrNa thayuM che. sarva taiyArI thaI gaI che teNIne udhAnamAM joyA pachI ciMtArUpI samudramAM paDavAthI bhAre hRdaya saMka95vikatAthI paripUrNa banyuM che. eka bAju pitAnI AjJA, bIjI bAju teNI che. pitAnI AjJAnuM pratikAra karavo duSkara che ane te pitAnI AjJAnuM pAlana karatAM teNI mRtyu pAmaze. mArA vinA nehavagaranI banaze ane teNInA pitAnI AjJAthI te bIje varaze, AnA karatAM mane tenuM darzana na thayuM hota to sAruM. AvI bhArI sthiti hovAthI te mAtA ! hAra devAnA bahAnAthI tyAM jaIne mAruM A sarva vRttAMta teNIne kaheje ane huM sneha rahita, dayA vinAne, kRtadhI ane svArthaparAyaNa chuM ema nathI, maraMtu pitAnA AdezathI dUra jatAM paNa tuM mArA hadayane viSe tahAranI jema hamezAM raheze, ema dUtInA kahevAthI ane lekhadhArA caMdrakumAranI sthiti meM jINI. have ahiM huM mArI caMdrakAntA nAmanI sakhI sivAya sarvane rajA ApI, pachI huM vicAravA lAgI ke "bALavayamAM vrata grahaNu karatI tAsIo dhanyavAdane pAtra che ke jenA manamAM premarUpI nare pragaTAvela mAyApI nATaka uddabhavatuM nathI vagere " vicAra karatAM vitane bhAga karavAno nizcaya karI huM udhAnamAM gaI ane bakula vRkSanI zAkhA upara pAsa nAMkhIne meM gaLAphAMso nAkhe. tevAmAM tatkALa koI eka charIvaDe mAre pAsa chedI nAMkhe ane mane khoLAmAM besADI zuzraSA karI. huM svastha thatAM caMdrakumArane joIne meM kahyuM ke tame rIte kevI AvyA che tema pUchatAM caMdrakumAra kahe che ke he suMdarI ! mArI dhAvamAtAne te jaNAvela saMdeza sAMbhaLI mAruM DAbuM netra pharakavA lAgyuM eTale aniSTanI zaMkA karate huM bahAra nIkaLe. jyAM tArI sakhI mane sAmI maLI ane azru sAratI tArA sAhasa. kAryane jaNAvavAthI huM ahiM jaladI Avyo ane tArA uccArAyelA vacana sAMbhaLyA. pachI mArI sakhI caMdrakAntA paNa AvI pahoMcI. caMdrakumAre aneka savaMde ApI ane mUlsathI aTakAvI. pachI kumAra mane kahI cAlavA lAge eTale meM samudradevanI tenA kuzaLa mATe prArzanA karI. mArI sakhI sAthe huM mAre ghera gaI. prAtaHkALe vaDilajAnA AzirvAda ane pitAnI zikhAma dhAraNu kanta, samudrapUna karI, pitAne namaskAra karI caMdrakumAra vahANumAM beThe. ane huM te ciMtAthI kRza banI gaI. have mAtApitA mArI thogya vaya thatAM mArA mATe yogya varane mATe ciMtAtura rahetA hatA. keTalAka divasa pachI maNiparanivAsI mArA mAmA tava zreNInI putrI caMdrazrInA lagnanI kaMkotrI laI 5rijana vargo sahita tyAM AvannA AmaMtraNa karavA mArA pitA pAse eka puruSa laI Avye mArA pitAe te puruSane bhUrA mATe koi lAyakavara che tema maLavAthI te sAMbhaLI huM bhayabhIta banI gaI. " durbhAgItA ane zuM pAra paDe che ? " ene huM manamAM vicAra karuM chuM teTalAmAM te puruSa caMdra nAmane sekIputra che, tema jaNAve che. sArA pitA kahe che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvane ke-te te samudrayAtrAe gayela che. mArI putrI yavanavatI banI eTale AvI avasthAmAM rakSaNa karavuM muzkela bane che mATe kaMIpaNuM bIje hoya te batA, jenA javAbamAM te sivAya bIjA koI vara lAyaka nathI ema kahetAM mane harSa thayA pachI mArA pitA vagere ane te samudramA vahANamAM maNipura gayA. tyAMnA keTalAka puruSo pAsethI e dhanapatinA putra dhanane mane ApavAne vArtAlApa sAMbhaLatAM vacce caMdra evuM nAma sAMbhaLatAM meM zakunanI gAMTha bAMdhI lIdhI. (kahevAya che ke je ApaNA mATe anya mukhathI Icchita sAMbhaLatAM zakuna tarIke kapaDAnI gAMTha bAMdhavAthI Icchita phaLa maLe che.) eka divasa mArA mAmAnI putrI caMdrazrInI DokamAM caMdrakumArane meM Apela ratnAvalI hAra joyo, te kayAMthI Avyo tema pUchatAM teNIe kahyuM kekeTalAka vakhata agAu eka mANasa te hAra vecavA AvatAM tArA pitAe eka karoDa sonAmahora ApI te hAra kharIdI lIdhuM hatuM. te puruSa te hAra kyAMthI lAvyo te pUchatAM abu sAratAM teNe jaNAvyuM ke-caMdrakumAra samadranA madhya bhAgamAM AvatA tenuM vahANuM vamaLamAM sapaDAyuM, varSAne gajarava ane vIjaLI vagerene hAhAkAra thavA lAgyo, te vakhate namaskAra maMtranuM smaraNa karI caMdrakumAra che. "he pUjya ratnAkarI je meM mArA pUjyajanI AjJAnuM khaMDana na karyuM hoya te mArA prANanuM rakSaNe karo." have vahANu tUTI jatAM daramyAna caMdrakumAre tene jaNAvyuM ke tamArI IcchApUrvaka sIne je juve te laI jAo. Ama kahevAthI huM sAthe hovAthI meM A hAra laI lIdho ane sadbhAgye taravAM mATe mane eka pATiyuM prApta thayuM. uparokta hakIkata sAMbhaLI meM agrupata karyo, ratnAkarane paNa meM upAlaMbha Apyo ke seMkaDo ratnothI tArI tapitana thaI ke jethI bAyuM A caMdrakumAra narastane harI lIdhuM. A rIte huM vilApa karavA lAgI, jethI caMdrazrIe kahyuM ke tuM duHkhI kema banI che. ? tArA duHkhamAM mane bhAgIdAra banAva. caMdrazrIne A karmaprasaMga hovAthI nirasatA na vyApe, tema dhArI meM kahyuM-te vahANumAM beThelA beMkanA duHkhathI duHkhI banI chuM. sAro muhUrta caMdrazrI ane guNacaMdranI pANigrahaNa vidhi pUrNa thaI, e yugalane jotI mArA hadhyamAM caMdrakumAra mATe saMtApa thavA lAgyo ane meM bhejana, nidrA ane alaMkArane tyAga karI dIdhe. pachI caMdrazrI uttama vara pAmatAM kAmadevanA maMdire namaskAra karavA gaI. huM paNa sAthe gaI ane dukhI evI mane tame niyapaNe kema saMtApI rahyA cho tema hRthathI kAmadevane jaNAvyuM. pachI mane koI na joI zake tema guptapaNe huM ughAnanA madhyabhAgamAM cAlI ane divane aneka bAbate saMbhArI saMbhArI upAlaMbhe ApyA. meM vicAryuM ke-anyabhavamAM caMdrakumAra mArA pati thAo. A bhavathI bhAre saryuM. A pramANe bolI meM gaLAmAM vRkSanI zAkhAne pAza nAMkhyo jethI mane AMkhe aMdhArA AvavA lAgyA. e samaye he. bALA ! A ceSTAthI sarSa ema kahete eka kAmadeva je puruSa tyAM AvI caDe, meM tenI bhaktipUrvaka stuti karI. teNe mArA pAzane chedI nAMkhyo, teNe mane oLakhI ane huM paNa temane mArA svAmI jANIne gaLe vaLagI huM rudana karavA lAgI, ane duHkhanI rAzI dUra thavAthI priyajananA darzana-rUpI amRtathI mArA hRdayane saMtApa dUra thaye. "puNyavaMta prANI koTIe caDayA pachI A rIte temane zAMti-Icchita vastunI prApti thAya che." pachI meM mAruM samagra vRttAMta jaNAvyuM ane temaNe pitAnI hakIkata jaNAvatAM kahyuM ke - : - vahANane bhaMga thayA pachI mArI jAtane meM koI samudrakinAre joI ane samudra deva pAse mAMgelI prANunI bhikSA teNe mane ApI che. ahe! A saMsAra nATaka kevuM vicitra che? mArA vRttAMtane jANI caMdrarekhA jarUra maraNa pAmaze, teNunA akuzaLa samAcAra sAMbhaLyuM te pahelAM mArA jIvanane huM tyAga kara ema vicAra karatA hatA tevAmAM AkAzavANI sAMbhaLI ke-"tuM je jIvatA rahIza te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA tane ISTa vastunI prApti thaze." (AvA prasaMge jarUra puSyavaMta puruSone ja sAMpaDe che.)) * " deva viparIta thAya che tyAre manu hiMmata hArI jaI chevaTe jIvanane parANe aMta ANavA mAMge che, paraMtu bhAgyavAna manuSya ne aMtima vakhate pitAnuM Ichidra prApta kare che." A sarva karmanI vicitratA (zubhAzubha karmanuM phala) che. pachI mRtyuthI virAma pAmI tApasa AzramamAM AvatAM meM eka zAMta munivarane joyA. temane namaskAra karyo. temaNe A suvarNadvIpa che, ema mane jaNAvyuM. pachI temanAM darzAvelA mArge jatAM pAchale pahore ahiM AvatAM caMdrarekhAnuM zuM thayuM haze? ema je paLe vicAra karate hatuM te ja paLe tArI dInavANI sAMbhaLI ke koI ane mAro sarakhA nAmavALA priyatamane vAraMvAra yAda kare che paNa tenuM Agamana ahiM kayAMthI hoya ? " have ahi kAmadevane namaskAra karI caMdrazrI cAlI ane mane nahi jevAthI samasta parivAra ane zodhavA lAgyo. jyAre huM najare caDhI tyAre meM zaramane tyAga karI mAro saMrva vRttAMta jaNAvI dIdhe jethI caMdrathI bolI ke "lakSmI ane vizvane saMyoga ucita ja che." pachI caMdrazrI amane baMnene ghera laI gaI. caMdrazrInA jaNAvavAthI mArA mAtApitA paNa atyaMta saMtuSTa thayA ane caMdrakumAranuM teoe tathA prakAranuM svAgata karyuM, ane zubha muhUrta jovarAvI amAre lagna mahotsava karyo. mArA mAtApitAe patibhakti karavA zikhAmaNa ApI. mArA mAmA dhanadeve mArA lagna vakhate AnaMdapUrvaka te ja ratnAvalI hAra mane bheTa Apyo, te ratnAvalI hAra meM mArA patine Apyo. pachI mArA mAmAnA ati Agrahane lIdhe keTalAka divaso amo savaM mArA pitA sAthe tyAM rahyA. viSayasukha bhogavatAM keTalAka divasa pasAra thayA pachI pitAnI samasta vastunA samarpaNathI mArA pati sAthe kvaTI dhanade kRtrima prema bAMdhyuM. te mArI sAthe ThaThThA-mazkarI karavA lAgyo. vaLI gharamAM koI na hoya tyAre premapUNuM vacano vagere kahevA lAgyo, ane te adhama kRtya karavA mane preraNuM karavA lAgyA, jethI meM tene gharamAM Avato baMdha karyo jethI te mArA svAmInA chidro jovA lAgyo. eka divase dhanasAra zreNIe potAnA putra caMdrakumArane bolAvavA eka dUtane maNipura mokalyo. teNe AvI caMdrakumArene jaNAvyuM ke-tamArAM mAtApitAnA netromAMthI azrudhArA vahI rahI che jethI have tyAM cAlo. mAre pitA paNa mArA mAmAnI raja laI sAthe AvyA pachI prayANa karavAne sarva sAmagrI taiyAra thatAM, kapaTI dhanade mArA svAmIne kahyuM ke- tamAro viyoga huM sahana nahi karI zakuM." ema kahevAthI dhanane sAthe lIdhe jagatamAM satapuruSo durjana janene paNa pitAnA AtmA jevA ja mAne che.) dhanada paNa pitAnA alpa parivAra sAthe amArA vahANumAM A dAnAdika kriyA vaDe amArA sarve parijanane vaza karI lIdho. pachI mArgomAM dhanade spaMDila mATe gayelA prathama mArA pitA ane pachI mArA svAmIne samudramAM pADayA ane zeka karavA lAgyo. sAthenA mANasoe paNa tenuM duSkRtya jANyuM kAraNa ke "jagatamAM pApa chupuM rahetuM nathI. " A rIte mArA svAmI tathA pitAnuM mRtyu jANu huM mUccha pAmI ane te du:khane lIdhe mArA durbhAgya ane pApanA udaye zvAsozvAsa vadhavA lAgyA, deDakAMti naSTa thaI gaI. mArA svAmI ane pitAnuM huM vAraMvAra smaraNa karavA lAgI. vahANu sAthenA leke cAlyA gayA ane samudramAM paDI maravAnI IcchAvALAnuM dhanada rakSaNa karavA lAgyA, ane huM "mArA svAmI, mArA pitA mane choDIne tame kema cAlyA gayA ? mAre aparAdha kSamA kare ! he samudradeva! mArA pitA tathA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I prastAvanA svAmInI tame rakSA kare." A rIte huM vilApa karatI hatI tyAM dhanade mArI pAse AvI mane zeka karavAnuM mUkI devA ane mane apriya vacane saMbhaLAvavA lAgyo, temaja potAnI duSTa mAMgaNI svIkAravAnuM kahevA lAgyo. tenAM AvA vacana sAMbhaLI huM mUvaza thaI paDI gaI. keTalIka vAra pachI huM saceta thaIne vicAravA lAgI ke-A duSTathI mArA zIlarUpI ratnanI have kevI rIte rakSA karavI ? huM mRtyu kema pAmatI nathI ? ema vicArI annapANIne tyAga karyo. dhanada pharI paNa pitAnI duSTa dhANuM mATe ayogya balavA lAgyo. meM tene ghaNuM samajAvyuM paNa te pApI aneka phITakAra ApyA chatAM na samaye, tethI meM samudradevane vinaMti karI ke-"mArA pati caMdrakumAra sivAya meM mArA manamAM anya koI paNa puruSanuM ciMtavana na karyuM te pApAtmA A dhanadane zikSA kare. " teTalAmAM parvata sAthe aphaLAI amAruM vahANa bhAMgI gayuM ane meM mArI jAtane samudrakAMThe joI. ': have samudrakinAre rahelA parvata upara huM jhaMpalapAta karavA caDavA lAgI, te daramyAna eka saumya tApasane meM joyA ane meM temane namaskAra karyA jethI temaNe mAro vRttAMta pUchatAM abu sAratA mAre sarve vRttAMta jaNAvavAthI temaNe kahyuM ke he putrI ! tArA pitA mArA nAnA bhAI thAya che. te sAMbhaLI huM khUba raDI ane mArA svAmI ane pitAnuM zuM thatuM haze ? mArA pitA ane pati mRtyu pAmyA jANI huM nRpApAta karavA icchuM chuM, tyAre temaNe joyuM ke he putrI ! viSayasukha madhubindu mAphaka tuccha che. A jagatamAM saMga viyogavALA che, saMsAramAM akhaMDa sukha kadi prApta thatuM nathI. AtmahatyAmAM mahApApa raheluM che, jethI bharaNu na pAmatA du:kharUpI vRkSane chedavA mATe amAruM tApasI vrata grahaNa kara. daramyAna mArI mA tyAM koI saMge AvI pahoMce che. ame arasparasa oLakhyA ane mArI mAtAe tApasIne namaskAra karyo. mArI mAtAne gaLe vaLagI huM ucca svare rUdana karavA lAgI. pachI tApase upadeza ApavAvaDe ame baMnene zAMta karI. ame baMnee temanI pAse vrata grahaNa karyuM, ane vairAgyane aMge pavitra anuSkAne ame karavA lAgyA. keTalAka divase pachI amone uttama maMtra ApI te tApasa svarge gayA. he rAjana! AmAruM vRttAMta che. have Apa samasta upadravanuM nivAraNa karanAra maMtra je amArA rakSaNahAra tApase ApyA che ke jenAthI ame nirupadrava rahIe chIe te Apa grahaNa kare. ema kahevAthI bhuvanabhAnu rAjAe bhakti ane zraddhAthI maMtra grahaNa karyA. pachI rAjAne viraha thavAne che ema jANI bhavanabhAnane te tApasI kahe che ke sUryAsta pahelAM Ape ahiMthI vidAya thaI eka jana prayANa karyA pachI je sthaLa Ave tyAM tamAre vAsa kare, kAraNa ke tApasanI A bhUmi adhamukha yakSanI che ane je kraI manuSya ahiM AvIne vAsa kare che tene te kadarthanA kare che ane te rAkSasane amArA parvaja tApa e paNa koI5NuM atithine ahiM rAtrivAse na rAkhavAnI kabUlAta ApI che. tamArA maMtrajApathI te vazamAM AvI zakaze nahiM ane amArA pUrvajoe ApeluM vacana niSphaLa nivaDe nahiM. te sAMbhaLI bhuvanabhAnu rAjAe te tApasIne jaNAvyuM ke "tame yakSane vacana na ApyuM hota to huM mAruM puruSArtha batAvavA A sthAnamAM vizeSa samaye rokAta', tema kahI bhuvanabhAnu rAjA namaskAra karI, teNInA AzIrvAda sAthe batAvelA mArge cAlI nIkaLyo. rAtri paDatAM aMdhakAra chavAI gayela hatuM tevAmAM dUrathI yakSamaMdirane dIpaka sahita joyuM ane tyAM AvI rAjA yakSamaMdiramAM praveza karatAM yakSanI mUrti khaDakhaDa hAsya karavA lAgI. pachI yakSa bolyo ke-he rAjA ? tuM bhale AvyA, tAruM svAgata che. rAjA yakSane hasavAnuM kAraNa pUchatAM te kahe che ke-pRthvInuM pAlana karanAra rAjA hoya che chatAM tArA azvanuM tuM rakSaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA karI zakyo nahiM te ja mArA hAsyanuM kAraNa che. rAjA kahe-te coranArane batAvo te mAre puruSArtha batAvuM. yakSe kahyuM ke-he rAja! zRMgAramaMjarI nAmanI vidhAdharIe mArI lAMbA vakhata sudhI ArAdhanA karIne gaI kAle mArI pAse prArthanA karI ke kaI upAye bhuvanabhAnuM ahiM Ave tema karo, jethI meM adharUpe tArI nagarImAMthI tAruM haraNa karyuM che. tene ahiM meM kaI prakArane upadrava karyo nathI, tyAre bhuvanabhAnuM pUche che ke tamArI bhUmimAM koI manuSyane kema rahevA detA nathI ? eTale yakSa pitAne vRttAMta jaNAvatAM kahe che ke-pUrvabhavamAM huM tApasa hatuM ane mArI priyA mArI sevA karatI hatI. teNIne eka mAsane garbha chatAM dIkSA grahaNa karavAmAM viddha thaze tema jANI te vAta mane jaNAvI nahiM. keTalAka kvisa pachI te garbhAdhAnanI hakIkata meM kulapatine jaNAvatAM teNe ekAMta sthAna ApyuM. jemAM teNIe eka sadazanA nAmanI putrIne janma Apyo ane teNInI mAtA cheDA vakhata pachI anucita AhAranAM kAraNe maraNa pAmI. tenA puchaye vanadevIe tene ucherI. teNInA darzana vinA huM rahI zakate nahe. anukrame te yauvanamAM AvI koI eka divase azvathI haraNa karAyela koI rAja teNInuM rUpa jovA ahiM AvyuM. mArI putrI paNa tenAmAM Asakta banI ane tApasa lo ke jyAre samAdhistha banyA tyAre mArI putrInuM te rAjAe haraNa karyuM. dhyAnamAM rahelA meM teNIne tyAM nahi jovAthI huM mUccha pAmIne cheDA vakhata pachI saceta thaze. tenI zodha karatAM te nahi maLavAthI huM kSiA rahita banele mRtyu pAmI ahi yakSa thaze. mArI, putrInA prasaMgane yAda karI huM koIne A vanamAM praveza karavA detA na hatA paraMtu tApasa lokonA atithi mATe mane Agraha thavAthI meM jaNAvyuM ke atithi divase rahI zakaze; rAtrinA nahiM. tevI kabulAta lIdhI. have mArI putrI sanAnuM haraNa karanArane jJAnathI jANI, jayakati nAmanA rAjAnA caMdrapura nAmanA nagaramAM dhULanI vRSTi karatAM krodhapUrvaka meM sarvane ISTadevanuM smaraNa karavA jaNAvatAM dhUpathI lekee mArI pUjA karI. ane teonuM rakSaNa karavA jaNAvatA te niraparAdhI lokone nahiM haNavAne vicAra karI rAjAne jaNAvyuM ke-teM mArI putrInuM haraNa karyuM che mATe tene hamaNAM hasuM chuM. mArI putrI te vakhate kahe che ke-mAro aparAdha che. rAjAne nathI. tevAmAM sudarzanane ucheranAra vanadevI pragaTa thAya che ane mane kahe che ke-azvane bahAnAthI A rAjAne vanamAM lAvI, meM surzanane tene arpaNa karI che. pachI tApasa prasanna thaI tyAM suvarNanI vRSTi kare che. pachI huM tathA vanadevI pitAne sthAne cAlyAM gayAM. rAjA jayakIrtie te sthaLe yakSamaMdira baMdhAvI bhArI vizALa pratimA padharAvI tyArathI huM rAtrinA samaye koIne vasavATa karavA detA nathI. pachI manuSya pratye roSa dUra karavA ane koI manuSya kaSTane aMge ahiM AvI caDe te tenuM rakSaNu karavA" (jagatamAM apakAra karavA te paNa zaktivAna che paraMtu upakAra karavAne Idra pazu samartha thai zakatA nathI" mATe mArI jiMdagI laI lyo ane tene jIvitadAna Ape. A rIte rAjA bhavanabhAnue varadAna mAMgavAthI yakSe kAyama tema karavA ane tamArA AgamanathI A vana pavitra thayuM che. temaja mAruM jIvita saphaLa banyuM che ane tamArA AgrahathI mane paNa A viSayamAM zAMti thaI che, ema kahI pachI yakSa rAjAne kaMI varadAna mAMgavA yakSa jaNAve che. rAjAnA nahiM mAMgavA chatAM yakSa bhuvanabhAnu rAjAne bhogAdi sAmagrIne pUranAra eka ciMtAmaNI ratna arpaNa kare che ane saMkaTa samaye smaraNa karavAthI huM tamane sahAya karIza ema kahe che. (jIe puNyane aMge Apatti paNa utsavama bane che.) (maMtranA prabhAvathI upadrava samUha naSTa thaye, yakSarAja ArAdhana vagara pratyakSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra prastAvanA thayA ane ratnathI bhAgaparaparA prApta thaI.") have yakSa aMtardhAna thayA, rAtri paNa pasAra thai jethI aruSNeAdhya thatAM rAjA AgaLa cAlatAM madhyAnha samaye eka sarAvara joi, snAna karI kherasalInA puSpavarDa yakSe ApelA ratnanI pUjA karI tevAmAM teNe sAta mALavALA prAsAda, zayyAvALA palaMga ane eka manahara ane joI, he puNyazALI ! divya rasAi, svASTi sugaMdhI zItaLa jaLa taiyAra che, tene upayogamAM laI sAka karI. ema teNInA kahevAthI rAjAe tene upayoga karyAM, tAMbUla ApI te strI adrazya' thatAM palaMga upara beThelA rAjA vicAre che keAvA zUnya mahelamAM rahevAthI zu ? ema vicArI rAjA cAlyA tevAmAM sa adrazya thAya che jethI rAjA ratnane prabhAva che ane kharekhara rana, maMtra ane auSadhine prabhAva na citavI zakAya tevA hoya che, ema vicAre che, pramANe vicAro, aTavImAM bhramaNa karatA te vINAnA nAda sAMbhaLe che ane UMce jotAM tene anusAre AgaLa cAlatAM jANe hAsya na karatA hoya tevA vaitADhya parvata jIve che. te parvata upara caDatAM rAjA sAta mALavALA prAsAdane ane temAM palaMga para beThela eka prauDha strIne vINAnA tatune barAbara karatI juve che ane sranAM rUpane jotAM tenA dareka avayavanu rAjA alakArika suMdara vana je che tenuM ciMtavana kare che je vAMcavA jevu che. (pA. 24) A te A UbhI thaI. tene ucita Asana ApI rAntanA satkAra kare che ane rAjA pUche che ke-Apa sukumAra chatAM AvA nirjana vanamAM eklA kema che ? teDDI kahe che ke--tuM vidhAdharI chuM, huM tamane zu' kahu' ? mahAbhayaMkara 'evA du.khamAM mArA priya janane meM nAkhyA tenu kaLa huM bhogavuM chuM, te vakhate teNItu DAbuM aMga pharake che tethI tamane vRttAMta kahevAthI mAruM sAruM' thaze ema kahI potAnu vRttAMta jaNAvatA kaDe che ke-vaitADhaya nAmanA parvata upara kanakapura nagaranA kanakaraca vidyAdharendrane kanazrI nAmanI bhAryAMne ghaNA putra upara huM prathama putrI janmI ane mAruM nAma zRMgAramajarI rAkhyu'. bahuA vakhata pachI mArA mAtapitAne khIjI putrI thai tenu nAma bhAnuzrI rAkhyuM. teNI mArA karatAM adhika rUpavAna DevAthI mArI mAtAne prema tenA upara adhika hatA ema kahI, eka pATIyA upara bhAnuzrInuM citra hatuM. te batAvatAM rAjA tanmaya banI jAya che. pachI amArA pitAnAM AdezathI ame te kyAbhyAsa karatA hatA paraMtu mArA karatAM bhAnuzrI vINuAvAdanamAM vizeSa nipuNu banI. eka visa ame bane heMne ratimadira udyAnamAM gayA. jyAM bhAnuzrI sakhIe sAthe ane huM ekalI narjIka rahelA vRkSAnAM puSpo cuMTatA hatAM tevAmAM, eka bhramare mArA hai!Tha upara Da Mkha dIdho, ke je meM dUra karyA, paraMtu A sa` vimAnamAM beThelA eka yuvAna vidhAdhare joi mArI sAme hAsya karI mane uddezI kahyuM ke-he kalyANI ! tu' A bhramara pratye kApa na kara kAraNa ke tuM stanarUpI gucchAvALI, adhararUpI pakSavavALI latA che. A pramANe kAmadevanAM bANuthI viMdhAyela te mane kahevA lAgyA ke tAre kaMi kahevuM hoya te kahe, kAraNa ke hu' kusumasAra nagaramAM jAuM chuM. tyAM virahathI mArA pitA duHkhI thai rahyA che ema kheAlI teNe vimAna calAvyuM. me UMce jotAM teNe mArI tarapha najara karI. meM krAdha pUrNAMka tene jotAM teNe nIce AvI mane kahyuM ke he 'darI ! mArI aparAdha kSamA kar ane tArA snehajanya krodhathI kRtArtha thayelA huM have tArA Adeza maLyA pachI ja ahIMthI jaIza, pachI meM tene puSpo ApyA. te lai AliMgana ApI teNe mane cheDI dIdhI. pachI bhAnuzrInA khelAvavAthI huM teNInI pAse gai. bhAnuzrI mane kahe che ke-tArA pAse hu` puSpa jotI nathI ane tuM vyagra kema dekhAya che? mArI satya hakIkata kahIza tA mArI mAtAne kahI deze temaja teNIne puruSa saMbaMdhI hakIkata gamatI nathI jethI bhramare Da Mkha dIdhAnI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA hakIkata ja mAtra jaNAvI. pachI huM vidhAdhara kumAranuM ciMtana karatAM vyagra banelI hovA chatAM paNa bhAnazrInA ghaNA ja AgrahathI meM sarva vRttAMta teNIne jaNAvye. ka divasa mArA pitA sabhAmAM beThA hatA. daramyAna kusumasAra rAjAne maMtrI tyAM Ave che, mArA pitA tene kasumasAra rAjAnA kuzaLa samAcAra pUche che, tyArabAda maMtrIe ekAntamAM rAjAne jaNAvyuM ke-ApanI putrI zaMgAramaMjarI amArA rAjAnAM putra siMhakamArane Ape, jethI mArA pitAe kahyuM ke-A maMgaLa prasaMga jaldI thAya tema karavA tamArA rAjAne jaNAvajo. e jANI huM saMtuSTa thaI. pachI keTalAka divase bAda siMhakumAra tyAM Ave che ane mArA lagna paNa tenI sAthe thaI gayA. pitAe Apela zikhAmaNa, temaja riyAsata vagere laI huM mArA pati siMhakumAra sAthe amArA nagare AvI ane mahelamAM praveza karyo. sAsare AvI mArA sasarAne praNAma karyA. ame sukhapUrvaka divasa vitAvavA lAgyA. tevAmAM vasaMta Rtu AvI. ( ahiM graMthakAra mahArAja RtunuM suMdara varNana kare che. pA. 30) tethI mArA pati sAthe vimAnamAM besI ame vanalakSmI jevA nIkaLyAM. cAlatAM cAlatAM vaitADhaya parvata upara nirjana evA eka udhAnane joyuM. jyAM caMpakavRkSanI suMdaratA joI eka puSpa mArA AbhUSaNa mATe lAvavA mArA patine jaNAvyuM jethI temaNe kahyuM ke-ahiM eka tapasvI mahAkrodhI muni rahe che, temane duHkha ApanAra puSpane teDavuM ucita nathI, paraMtu mAro Agraha joI mArI strI pitAne prANa tyAga karaze ane tenA virahe huM paNa mRtyu pAmIza tenA karatAM muninA krodhathI mane bhale du:kha prApta thAya, paNa teNIne : duHkha na thAo ema vicArI mArA patie jaNAvyuM ke A kArya karavAthI tuM duHkhamAM paDaze ane janatA kaheze ke siMhakumAra DAhyo hovA chatAM mUkhanI jevuM A AcaraNa kema karyuM ? (paraMtu bhAvI : bhAva baLavAna che tene koI mithyA karI zakatuM nathI.) pachI siMhakumAre eka puSpa lAvI ApyuM. te jANI tapasvI bolyo ke-he puruSAdhama ! mArA ISTadevanI pUjAne yogya puSpane tArI strI mATe kema grahaNa kayuM? kodhavaza thaI teNe zApa Apyo ke-mArA tapanA prabhAve siMha hovA chatAM tuM haraNuM banI jA. A zApa ApavAthI mArA pati haraNuM banI gayA. ane sAthosAtha tApase kahyuM ke tArA svAmInA mRgarUpe darzana - sivAya tuM tenI sAthe vANIthI paNa viSayasukha bhogavI zakIza nahiM. A vRtAMta sAMbhaLI bhuvanabhAnuM rAjA gaLagaLo thaI jAya che, kAraNa ke " uttama puruSone dharma ja e che ke te pArakAnA dAkhe dukhI bane che temaja potAnA duHkhamAM paNa haiye dhAraNa kare che. mArA patinA kathana upara zraddhA nahi rAkhavAthI have A du:kha kone kahevuM ? mArA pitA paNa , tApasa lokone kaMi karI zake tema nathI. mArA sasarA paNa pitAne kALa kema vyatIta karaze ? bhArA mATe zuM kaheze ? AvI haTha karavAthI meM strI samAjane paNa kalaMkti karela che. have mArA svAmIne cheDIne . kyAMya javAya nahiM mATe tenI sevA karavA ahiM ja rahevuM paDaze. pachI meM tApasa pAse jaI tenI kSamA mAgI ane kahyuM ke--mane zikSA karavI hoya te kare, paNa mArA haThAgrahathI mArA patie eka puSpa lIdhuM che te he pUjya ! mArA patine Apela zApa dUra kare. mArI AjIjIthI krodha rahita banela tApasa kahe che ke-RSioe Apela zApa kadI miyA thatuM nathI. paraMtu te AgrahathI eka upakAra karuM chuM ke-bhuvanabhAnu rAjavI jyAre tArI nAnI bahena bhAnuzrIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA paraNaze tyAre tAre svAmI mULa rUpane prApta karaze. ( A sAMbhaLI bhuvanabhAnu rAjavI manamAM atyaMta saMtuSTa thAya che.) * (yoganA anuSThAnethI tApase bhaviSyakALa kahI zake che. tapanA prabhAve jema AzIrvAda phaLe che tema kSepa paNa phaLa Ape che ane tenuM nivAraNa paNa hoI zake che. asAdhAraNa puNyavAna puruSe zApa dUra pavanA kAraNa (nimitta) banI zake che ema zAstranuM avagAhana karanArane jaNAya che.) * kaI rIte pachI mArA pati mRma pAse jaI meM mArI mAMgI ane mastaka dhuNAvI teNe te svIkArI. pachI mArA sasarAne sarva hakIkata jaNAvI koIne na kahevA vinaMti karI. have mArA mATe vanavAsa ucita che tema mAnI mArA kIDAparvata upara AvI rahI chuM, ane meM veNIbaMdha karyo che. strIo pitAnA dhaNInA virahamAM bhAthAne beDa pate bAMdhI rAkhe che, jyAre patine samAgama thAya tyAre tenA te veNInuM baMdhana dUra thAya che, Ane veNIbaMdha kahe che. e prAcIna kALathI cAlyo Avate patibhaktirUpa eka rivAja che. ). pachI mArA manorathanI pUrti mATe ArAdhana karAyela azvamukha yakSane * koIpaNa prakAre tuM bhuvanabhAnu rAjAne lAvI Ape,' ema meM kahyuM paraMtu AjasudhI javAba nahiM bhalavAthI "Aje javAba lIdhA sivAya DIza nahiM' ema meM pratijJA karI che. zRMgAramaMjarInuM A kathA sAMbhaLI bhuvanabhAnu rAjavI hasya ane jANyuM ke teNe mane nathI oLakhAtI. temaja A vAtanI teNIne zaMkA Ave che jANa bhuvanabhAnu jaNuve che ke huM nimittanAM nAnathI jANuM chuM ke rAjA Avaze tAruM kArya siddha thaze, mATe kheda na kara, A sAMbhaLI zRMgAramaMjarI zukananI gAMTha vALe che. tenuM DAbuM netra pharake che, tene tethI kharekhara zAMti thatAM rAjAne kahe che ke "mArI prArthanAne bhaMga nahiM karaze' tema kahI pitAnI pAsenI takSaNa prahAradhAtane aTakAvanAra mahAprabhAvavALuM auSadhirUpA valaya (ka) bhuvanabhAne Ape che, rAjAnA puchavAthI mRga banela tenA svAmIne batAvatAM smaraNamAM Ave che ke vicitra ghugharathI zobhate A mRga mane lalacAvavAne yakSe pUrve batAvyuM hatuM. pachI zRMgAramaMjarI pitAne samaya vIgAnA dhvanirvaka saMgItathI pasAra kare che. rAjA karmanuM phaLa mahAbaLavAna che ema teNIne jaNAve che. . (A prathama sargamAM bhuvanabhAnuM rAjAnuM apaharaNa tenI samakSa tApasI, yakSa, vidhAdhala, zRMgArmAjIe kahela kathA varNavavAmAM AvI che.) saga bI (pA. 35 thI 5. 60 sudhI) prAtaHkALe zRMgAramaMjarInI rajA laI bhuvanabhAnu rAjA cAlI nIkaLe che. zRMgAramaMjarI ratnaciMtAmaNI jevA puruSa pitAnA pAye cAlyA gayA" ema vicArI pachI yakSa pAse AvI, tene pUcha pitAnuM icchita kema karatAM nathI ema pUche che. daramyAna AkAzavANI thAya che ke-he suMdarI ! gaI kAle "bhuvananurAjA tArI pAse Avela hatA, te sAMbhaLI pite nahiM rokyA tathA nAma-ThAma paNa pUchayuM nahi, tene ucita satkAra paNa karyo nahiM, Ama vicArI kheda kare che. ("nidhAna-dhanabhaMDAra pAse hovA chatAM purInane dUra jaNAya che. ") pachI teNInI bahena bhAnuzrI tyAM Ave che. mAtapitAne sarvana kuzaLa samacAra pUchayA pachI bhAnuzrI jaNAve che ke-mane vivAha lAyaka joI temaja puruSajAta pratye bhAre dUdha jANI eka nimittayAne bolAvI pitAe mAro pati koNa thaze tema pUchatAM bhuvanabhAnu rAjavI thaze, pachI sAtI paNAne pAmaze. ema jANI pitA, rAjA bhuvanabhAnune kaI rIte lAve tema maMtrImaMDaLa sAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 5 aneka vicAraNA karyA bAda tenA AvAsamAM sutelA bhuvanabhAnune upADI lAvavA pavanagati nAmanA vidyAdharane mekale che ane tenA zaheramAM jaI bhuvanabhAnunA apaharaNunI hakIkata jANI te vidyAdhara pA Ave che. rAjA nimittiyAnI hakIkatamAM zaMkA lAve che, chatAM paNa cAre bAju rAjAne zekhavA vidhAdharA mokale che. ahiM zRMgAramaMjarI bhAnuzrIne kahe che ke akhaMDa bhAgyazALI tArA svAmI kAla ahiM AvyA hatA, te mahAtejasvI ane sAmarthyavAna che. te sAMbhaLI bhAnuzrI sAnaMda kAmavivala thAya che. pachI zRMgAramajarIe jaNAvyA pachI bhAnuzrI pAtAnA nagara bhaNI jAya che. A bAju jatAM bhuvanabhAnu rAjA eka nadInA kinArA uparanI kuMjamAM dvAra, kuMDala ane khAjuMthI zobhatA eka puruSa agrIvA chedAvAne kAraNe mUrchA pAmela, pIDita ane krAdha yukta, zatru taraph haMgAmelI taravAravALA hatA, tene joIne bhuvanabhAnu rAjAe eauSadhivalaya( kaDA )nuM ciMtana karavAcI te puruSa saceta thAya che ane hAthamAM talavAra laI are ! vidhAdharAdhama ! mArI priyAne laI kayAM jAya che ? te pramANe AvezapUrvaka kheAlato ubhA thAya che tyAM te bhuvanabhAnune jei lajjita thai javAthI tene namaskAra karI kahe che ke mane vitadAna ApavAthI huM ApanA . kharIdAyelA huM ane ApanA upakArano badalo vALI zakuM tema nathI. tema kahetAM bhuvanabhAnu rAjA jaNAve che. ke-jyAre hu' tArI patnIne lAvI Apu' tyAre mArA upakcara sArthaka gaNAze, te sAMbhaLI te puruSa rAjAne koi uttama puruSa che tema mAne che. " kharekhara maneArathayI ja uttamapaNu ke adhamapaNu jaNAI Ave che. ' pachI bhuvanabhAnunA kahevAthI te puruSa potAnuM vRttAMta jaNuAve che ke ' lakSmIpura nagaramAM makaratu rAntane makaradhvaja nAmanA huM moTA putra che. mArA pitAe jayapura nagaramAM jayazekhara rAnna pAse tenI ratisuMdarI nAmanI kanyAnI mAgaNI karavA dUtane mokalyA. te dUte tyAM jai, rAjAne namaskAra karI ane asparasa rAjAnA kuzaLa samAcAra pUchyA pachI dUta amArA rAjAnA meTA putra makaradhvajane ratisuMdarIne Ape tema kahetAM jayazekhara rAnta kabUla karI dUtane vidArya kare che. . tyArabAda ratnacUDa vidhAdharanA dUta AvI tenA putra maNicUDane tamArI putrI ApA tema kahetAM rAkha dakSiNyatAthI tenuM vacana paNa mAnya rAkhe che. ahiM jayazekhara rAjA ratnacUDa sAthe nakkI have yuddha thaze tema vicAra AvatAM citAmana thAya che tyAM ratisuMdarI AvI ciMtAyukta pitAne tenuM kAraNa pUchatAM pitAne kahe che ke-Ape lezamAtra ciMtA na karavI, huM pote te mATe sava su Mdara karIza tema kahI vidAya thAya che. pachI ratisuMdara bhavitavyatA nAmanI satyavAhinI devInI ArAdhanA karatAM devI pratyakSa thatAM potAnA pati kANu thaze? tema pUchatAM madhvaja thaze tema devI jaNAve che. kALakrame huM ane maNicUMDa eka sAthe jayapuramAM AvyA. banainA rAjAe satkAra karyAM. amArA ane pAse potAnA pradhAnoM mAraphata amAne jaNAvyuM ke tamArAmAMthI ekane kanyA apAya jethI bIjo amAro zatru thAya, mATe bhavitavyatA nAmanI satyavAdI devI che te kahe te pramANe tamAre baMnee karavu. pachI e pradhAnA rAjAnA ane eka eka pradhAna amAre ema cAra jaNAe rAtrinA devInA maMoNMdiramAM jaI pUjA karI, hAtha joDI, pUchyuM ka-ratisu darInAM vara kANu thaze ? devIe pratyakSa ya, tenA pati makaradhvaja thaze, tema kahevAthI hakIkata savAranA pradhAna potapotAnA svAmIone jaNAve che jethI macUiDa kAMtihIna bane che ane irSALu thai te vakhate besI rahe che, pachI amArA lagna thai jAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA ekA huM mArI priyA sAthe vanalIlA jotA hatA tevAmAM teNe tyAM AvI gupta rIte mate prahAra karyA, tethI thayela venAthI azakata banela me mArI haraNa karAyela priyAne karuNa svara sAMbhaLye, ane mane venAM thatAM te vadhAre pIDA upajAvI rahela che ane ratisu darI anyamanavALI banaze nahi. tema mane khAtrI che vagere meM mArA vRttAMta Apane jaNAvyo. have Apa ucita karo. cUDa Apa sAthe yuddha karavA asamaya ane mATe mArI pAsethI vidhA graDaNu karo. makaradhvarjha pAsethI vidhA graNa karI ane tenA kahevA pramANe te siddha karavA mATe te vanamAM AvelAM eka suMdara jinamaMdiramAM bhuvanabhAnune lai jAya che. jyAM samagra pApane nAza karanArI, bhagavatanI pratimAne joI pAsenA sAvaramAMthI suga MdhI kamaLA lAvI rAjAe paramAtmAnI te vaDe pUjA-stavanA karI prAthanA karI ke he kuvalayabhUSaNa he svAmin! Apa prasanna thA, mArI vidhAe siddha thAo. pachI vidyAe alpa samayamAM siddha thatAM AkAzamAMthI puSpavRSTi ane duMdubhI nAda jaya jaya zabda thAya che. cAmA vijAvA lAgyA. pachI makaradhvajanA pUchavAthI bhuvanabhAnu rAjavI potAne samagra vRttAMta jaNAvavAthI makaradhvaja potAnuM puNya hajI nathata che ema citave che. have makaradhvaja jaNAve che ke-vidyAdhara nareza kanakaraNe potAnI putrI bhAnuzrInA pANigrahaNa mATe Apane gedhavA pRthvIpI upara vidyAdharAne mokalyA che, ane zrIpuranagarane svAmI zrIka. nAmanA vidhAdhara cakravatI e bhAnuzrInuM adbhuta rUpa sAMbhaLI tenI yAcanA karavA tyAM pradhAna puruSone mokalyA che, jene bhAtuzrIe vicArI javAba devAnuM jaNAvela che. pachI kanakarye temanI putrI bhAnuzrInI cchA jANI naimittikanA kahela vayana anusAra kanakaratha rAjA jaldIthI bhuvanabhAnu rAjAne lAvavA khecarIte mekale che. ahiM nimittiyAnu vacana jANuvA chatAM gISTha anela zrIkaDe jAhera karyuM ke huM paraNavAnI IcchAvALA chatAM jene maravAnI icchA hoya teja puSa mArA sivAya teNIne cAMhI zake. 16 have temane ApanA AgamananI khabara Apu' tema kahetAM bhuvanabhAnu kahe che ke-prathama tArI ratisuMdarI meLavI ApuM kAraNu ke temAM kALakSepa karavA yegya nathI. buddhihIna zrIka bhAnuzrInI prAthanA karatAM rAja tajaze tevI citA karavA karatAM paropakAra karavA ja yogya che. A rIte rAjA kahe che teTalAmAM najIkamAM AtravRkSa upara beThela zukayugala kaMika kheAlatAM jaNAya che. pApaDI popaTane du:khI thayele oine pUche che. ke bIjAnA du:khane jote du:khI thatA nathI te tiya cathI paNa nIcenI pheTInA che ema pApa jaNAve che. (eka pazu jevI jAti bIjAnuM duHkha joi du:khI bane che evA suSama kALa te vakhate vatA hatA. Aje IjAnuM duHkha joi du:khI thanArA manuSya keTalA nIkaLarI? e pazu kALanI alihArI che.) have kAraNu jaNAvatAM popaTa kahe che ke-maNinidhAna nAmanA krIDAparvata para bagIcAmAM Avela mahelamAM ratisuMdarIne maNicUDa nAmanA vidyAdhara kahe che ke-tAro pati makaradhvaja mRtyu pAmela hovAthI have tene Agraha nahi rAkhatA mArA para kRpA kara. vagere sAMbhaLI ratisu darI vilApa karatI jaNAve che ke-makaradhvaja ane ma sivAya mAruM' kaI zaraNu nathI. ema sAMbhaLavAthI maNicUDa tyAM bIjI vidyAdharIne mUkI potAne nagara cAlyuM jAya che. A rIte ratisu darIne raDatI joI khecarIe paNa raDe che. A joI mane je duHkha thayu' te me' jaNAvyuM che. A pramANe popaTanuM na sAMbhaLI tenI zaMsA karI makaradhvaja ane bhuvanabhAnu vimAnArA jaladI tyAM paheoMce che, jethI khecarI tyAMthI nAzI jAya che ane vilApa karatI ratisu darIne joI huM AvI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA pahoMcyo chuM" ema makaradhvaja bole che, teTalAmAM ratisuMdarI avAja oLakhI harSapUrvaka UbhI thAya che, bAda sarva hakIkata jANI ane potAnA prANuEtA bhuvanabhAnu rAjavI jANI ratisuMdarI tene namaskAra kare che. bhuvanabhAnuM maNicUDane zikSA karavA jaNAve che paraMtu nItizAstramAM " puSpathI paNu yuddha karavAnuM" niSedha karela che. mAtra buddhithI ja zatrune parAbhava karavo joIe vagere makaradhvaje kahetA tene zikSA karavAnuM mAMDI vALI zrIkaMTha rAjA bhAnuzrInI hamezA mAMgaNI karyA kare che jethI have vilaMba nahiM karatAM prathama mArA nagaramAM AvI rAjyane saphala kare tema kahevAthI sarve tenA nagaramAM jAya che. rastAmAM sainya jotAM maNicUDa laDavA mATe Ave che tema jANuM bhuvanabhAnune yuddha mATe nIvArI makaradhvaja pite khaDaga laI tenI sAme jAya che, tevAmAM eka vimAnamAM AvatAM pitAnA mAmA saMgarasiMhane nihALI pote tathA ratisuMdarI tene praNAma kare che, ane kahe che keHArA pitAe tArI tapAsa karavA mane mokalyo che, tuM kyAM hatuM ane tArI sAthe A zreSTha purUSa koNa che? tema pUchatAM makaradhvaja pAsethI samagra vRttAMta jANatAM jenA uparane badale na vALI zakAya tevA A puruSanI hamezA tAre sevA karavAnI jarura che tema kahe che, pachI temanA pitAnuM sainya AvatA lakSmItilaka nagaramAM teo sarva Ave che, jyAM bhakaravaja bhuvanabhAnu rAjavIne AgrahapUrvaka tyAM rahevAnuM jaNAvavAthI jIrNoddhAra vagere zAsanaprabhAvanAnA kAryo karatAM bhuvanabhAnuM sukhapUrvaka kALa vyatIta kare che. makaravaja kanakaratha ane bhAnuzrIne bhuvanabhAnu rAjAnA melApanI vadhAmaNI Ape che ane bhAnuMzrIne lagnadivasa nakkI karI kanakaratha rAjA bhuvanabhAnune tyAM lAvavA makaradhvajane vidAya kare che, ane sarva dezanA rAjAone AmaMtre che. ahiM nagara zaNagAre che tenuM tathA bhuvanabhAnunA guNonuM varNana AcArya mahArAja kare che je vAMcavA jevuM che. (pA, ja) bhuvanabhAnu AvI pahoMcatA sarva grahonA baLavALa ane cha vargathI zuddha evuM muhUrta laI utsavaveka te bannenuM pANigrahaNa thAya che. ahiM zRMgAramaMjarI ane bIjI bAju siMhakumArane zApanI avadhi pUrI thatAM tenuM mULa svarUpe pragaTa thatAM te paNa tyAM AvI pahoMce che, zRMgAramaMjarIne A utsava mahotsavarUpa bane che. kanakara bhAnuzrIne zIkhAmaNa ApatAM (bhuvanabhAnu sAthe kema vartavuM te jaNAve che, temaja bhAnuzrI kevI saddaguNazIla che ahiM suzIla putrIo kevI hovI joIe vagere temaja bhuvanabhAnu rAjavIne paNa rAjyayogya zikhAmaNa Ape che, je hakIkata khAsa vAMcavA jevI (pA. 4pa) che. bhuvanabhAnu pitAnA sasarAne tenI putrInI ciMtA na karavA khAtrI Ape che. zRMgAramaMjarI ane bhAnuzrIne ahiM hAsya yukta vArtAlApa karatAM bannene premabhAva pragaTa thAya che, ekadA rAjasabhAmAM beThelA bhuvanabhAnu rAjavI pAse makara rAjAne dUta Ave che ane kahe che kemakaraketu rAjavIe Apane teDI lAvavA mane mokalyo che. te jANI kanakarathanI rajA laI bhuvanabhAnuM bhAnuzrI sahita tyAMthI prayANa kare che. te hakIkata jANI zrIkaMThacakrI tenA dUtArA te jANI sinya ekaThuM karI bhuvanabhAnue jyAM paDAva nAMkhe che tyAM tenI pAse dUta moklI zrIkaMTha pitAnI sevA svIkAravA ane bhAnuzrIne soMpI devA jaNAve che. bhuvanabhAnu rAjavI bhrakuTI caDAvI dUta pAse zrIkaMdanI nibhraMchanA karI, tenA nirlajjapaNa, amaryAdapaNuM ane vivekabhraSTatAne laI tArA rAjyanuM puNya naSTa thayuM che jethI te buddhine kahe tuM yuddha mATe taiyAra thA. te dUte zrIkaMThane uparokata hakIkata jaNAvatAM te bannenuM paraspara yuddha thAya che. tenuM varNana [ pAnA 48 mA che. ] Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - prastAvanA - have zrIkaMThanA sAmaMte, azvo tathA hastione nAza thate joI teNe potAnA dUta mAraphata janatAno saMhAra nahiM karatAM ApaNe banane yuddha karIe tema jaNAvatAM bhuvanabhAnu rAjavI pate taiyAra thAya che. te vakhate zrIkaMThane maMtrI matisAgara tene jaNAve che ke-bhuvanabhAnu rAjA parAkramI ane pavitra che. eka strInI khAtara rAjya tajavuM jema yogya nathI tema bIjAnI paraNelI strI grahaNa karavAnI IcchA karavI te nyAyI nathI. ApaNI sAthe rahelA becarendrane te racatuM nathI, tema puNyane kSaya thAya tyAre samagra lakSmI cAlI jAya che. jyotiSIonuM vacana paNa khoTuM karatuM nathI vagere maMtrIe jaNAvyA chatAM zrIkaMTha pitAnI pAse cakra hovAthI pite avazya nAza karI zakaze tevA abhimAnavaDe AgaLa Ave che. te vakhate bhuvanabhAnu aneka rIte zrIkaMThane nahiM laDavA samajAve che. zrIkaMTha pitAnA abhimAnavaDe puNya ane adhama baMnene vicAra nahi karatAM anyAa bhuvanabhAnuM upara mUke che. bhuvanabhAnuM medhAstra mUkI tenA bANane chedI nAMkhe che. zrIkaMTha pachI temanA upara nAgAstra mUke che, bhuvanabhAnu tenI sAme garUDAstra mUkI tene naSTa kare che. pitAnAM badho astra niSphaLa jatAM joIne chevaTe pitAnuM cakraratna zrIkaMTha cakrI hAthamAM laI mUkatAM pahelAM, bhuvanabhAnu tene nibhraMchanA pUrvaka kahe che ke-te tAre loDhAne TukaDe mArA upara cheDI. mAro bhoga levA Icche che te tAruM abhimAna che. tene dhikkAra che ema kahe che. daramiyAna zrIkaMTha cakI cakraratna mUke che tyAre deve ane manuSyone hAhAkAra thAya che. cakrana bhuvanabhAnu pAse AvatA bhuvanabhAnune pradakSiNA ApI tenA hastakamaLa upara bese che. deva puSpa tathA divya vastronI dRSTi karavA sAthe devaduda bhie vagADe che. badhA vidyAdhara bhuvanabhAnune namaskAra kare che. zrIkaMThanI rANI tene bhuvanabhAnunI sevA svIkAravAnuM jaNAve che, (ahiM jANavA jevuM che ke cakravartInuM cakraratna cakrI jenA upara mUke che tene prANa laIne pAchuM phare che, paraMtu bhuvanabhAnu rAjA cakrI che jethI tevA puruSane cakra haNI zakatuM nathI, A baMne rAjAo vaccenA yuddhanuM varNana vagere pA 7 thI pA. 50 sudhImAM che. A sarve yuddha dharma adhama, puNya pApa vaccenuM che ane chevaTe hIna puNyavALo e kaMTha vicAre che ke-te cakravaDe mArI nAza kema na thayo. mAro apayaza thayo. mArI lakSmI zatrunA hAthamAM gaI. A rAjAnI AjJA mAre zI rIte svIkAravI ? balika vyakitane anyAya kadI sahAyaka banatuM nathI tyAre nyAya svalpa baLavAnane phaLadAyaka thAya che. puNyanI prAptithI ja mANasa AbAdI meLave che mATe have huM jinezvara bhagavaMte upadezelI dIkSA dvArA puNyaprApti karuM ? ema vicArate zrIkaMTha paMcamuSTi loca kare che. tarata ja devatAo tene maniSa Ape che. te joI bhuvanabhAnu rAjavI vagere sarva bhaktipUrvaka te munivarane namaskAra kare che. ane bhuvanabhAnu rAjavI aMjalI jeDI bahumAna karate pitAnA aparAdhane khapAve che. zrIkaMTha muni pitAne saMyama prApta thavAnA nimittarUpa mAnI bhuvanabhAnune upakAra mAne che ane te cAraNubramaN zrIkaMTha muni tIrthonI yAtrA karavA AkAzamAge UDI jAya che. have bhavanabhAna rAjavI te mATe zrIpuranagare Ave che. ahiM zrIpuranagarane zaNagAravAmAM Ave che tenuM suMdara alaMkArika varNana AcArya mahArAja Ape che (pA. para) zaheramAM praveza karatAM bhuvanabhAnu rAjAne cakrIpaNAne abhiSeka thAya che. ekachatrI dharmanI sthApanA kare che ane zAsanaprabhAvanAnA aneka kAryo kare che. eka divasa rAtrinA cAMdanI khIlI che. mahela' uparanA bhAgamAM siMhAsana para beThela rAjA * pitAnA maMtrIne caMdra karatAM adhika sukha ApanAra kezu ane AkAzapradeza karatAM vizALa koNa che? tema pUchatAM maMtrI eka cAraNuzramaNa muni pAse sAMbhaLelI vAta jaNAve che ke " caMdra karatAM paNa jinezvara bhagavaMtanuM vacana vizeSa sukhadAyI che ane sarjana puruSonI buddhi gagana karatAM paNa vadhAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA * vizALa che. tenuM saMkSepamAM buddhi viSayaka Apela daSTAMta kahe che. vasaMtapura zaheramAM saddaguNasaMpanna jitArI nAmanA rAjAne paropakArI subuddhi nAmane maMtrI hatA ane kubera samAna saMpatti dharAvanAra satyakI nAmane dhamAM paropakArI zreSThI hate. tene prabhAkara nAmane kapaTI purohita gADha mitra hato, chatAM satyakI pAse dravya ghaTI javAthI pitAnI pAsenA pAMca ratna (dhana meLavI ghera AvyA pachI potAne pAchA ApavAnI zarate soMpI) samudramArge dravya meLavavA vahANamAM kariyANuM bharI prayANa karyuM. anukULa pavanavaDe vahANu rIyadIpe AvI pahoMcatAM tyAM kariyANune tyAga karI rUDuM bhare che, ane koI dvArA jANI tyAMthI suvarNa dIre jaI rUpAno tyAga karI suvarNa bhare che, tevI ja rIte tyAM paNa jANI ati lobhe ranadIpe jaI suvaNuM pheMkI daI rano bhare che. (" lobhavaDe aMdha banelA manuSya puNya pApane paNa vicAra karatA nathI jethI tevA manuSya dhAre kaMi ane bane che judu kAMI " ) ahIM rane bharI pote ghera AvatAM samudramAM tophAna thatAM vahANa bhAge che ane sAthe manuSya ane ratna darIyAmAM pheMkAI jAya che. satyajIne samudramAM paDatAM eka pATiyuM hAtha lAgatAM samudrane kAMThe Ave che ("puNyarUpI kariyANA vagara manuSya pote karelA prayAsa niSphaLa jAya che. jyAre puNyazALI manuSyane pitAnA gharamAM rahevA chatAM lakSmI prApta thAya che " ) ema vicArate satyakI pitAne ghera Ave che ane prabhAkarane ghera jaI pote soMpelA pAMca rane levA jatAM tenI strI prabhAkarane gerahAjarI jaNAve che. pharI prabhAkarane maLatAM tene oLakhatAM rana mAganAra tuM koNa che ? teno kevA tema kahI cAlyo javA kahe che. tenuM gaLuM pakaDI satyakIne ghara bahAra kADhI mUke che, ane " sajajana durjana manuSyanI parIkSA du:khI harikI avasthAmAM ja jaNAya che ane kahevAya che ke-kAryo kuLa oLakhALa ane kAma na paDe tyAM sudhI sai sArA jaNAya. " ) ema vicArate rAjyanA subuddhi nAmanA maMtrI pAse jaI badhI hakIkata jaNAve che. rAjAne jANa thatAM baMnene bolAve che. prabhAkarane pUchatAM te ajANa thAya che. have ahiM maMtrI rAjAne eka yukti jaNAve che ke -prabhAkara sAthe Apa jugaTu rame ane ApanI vIMTI tene paherAve ane tenI vIMTI Apa paherI lo. te pramANe eka navI mudrika taiyAra karAve. tene tyAM je bhajana karyuM hoya tenI mAhitI meLavI, tenI nizAnI ApI te mudrikA sAthe nokarane tene ghera mokalI ratane maMgAve. tema kahetAM nekarane tene ghera mokalI khAdhelA khorAkanI mAhitI ane mudrikA batAvavAthI te sAcuM mAnI tenI strI ne Ape che. rAjA potAnA raste sAthe te rane mUkI satyakIne batAvatAM te pitAnA oLakhI kADhe che ane prabhAkarane sajA kare che. satyakIne te rane ApI vidAya kare che. A rIte subuddhi maMtrI pAse daSTAMta sAMbhaLI, mAro maMtrI paNa A buddhizALI che ane amArA virahamAM pIDA haze mATe tuM zabhAnagarIe jaI mArA maMtrIne haiye utpanna karAvanAra A sarva hakIkata jaNAvaje, tema vicakSaNa maMtrIne bhalAmaNa karI ravAnA kare che. vicakSaNa maMtrI zubhAnagarIe AvI sarva maMtrIonI hAjarImAM bhuvanabhAnu rAjavIe Apela lekha vaMcAve che jethI samagra nagara AnaMda pAme che. te rAjyanA khaMDIya rAjAone cakrIpaNAne mahatsava karavA bolAve che. prajA paNuM satakAra karavA taiyArI kare che. subuddhi maMtrI vicakSaNa maMtrIne lakSmIvaDe sAro satkAra kare che. have vicakSaNa maMtrI subuddhi maMtrI pAsethI sarva hakIkta mATe lekha le che, ane bhuvanabhAnuM ane rANI bhAnuzrIne yaMgya vacce ane lekha sAthe AbhUSaNe vicakSaNane Ape che, sAthe rAjavI bhuvanabhAnu zubhAnagarIne pitAnA caraNethI jaladI pAvana kare tema amArI sovatI jaNAvajo kahI vidAya kare che. (makaradhvajane vRttAMta, bhAnazrIno laganetsava, zrIkaMTha cakInuM rAjya grahaNa karavuM, subuddhi maMtrInI kathA vagere vRttAMtavALe A bIje saga pUrNa thayo. ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prastAvanA sannIne (pA. 61 thI pA. 91 sudhI) (bhuvanabhAnu ane bhAnuzrIne zubhA nagarImAM veza mahAtsavanu vaNaeNna) vicakSaNa maMtrI zubhAnagarathI nIkaLI zrIpura AvI pahoMce che ane rAjyasabhAmAM bhuvanabhAnu caDhIne praNAma karI bese che. rAjavI peAtAnA subuddhimatrInA kuzaLa pUche che ane matrIe Apela lekha tathA potAnA nAmathI aMkti AbhUSaNe vicakSaNe ApatAM te bhuvanabhAnu cakrI pote ate bhAnuzrInA nAmathI ati bhAnuzrI dhAraNa kare che. pachI maMtrIe Apela te lekha bhuvanabhAnu vAMce che jemAM potAnA kuzaLa samAcAra sAthe pote tathA prajA ApanA nanI rAha jue che vagere jaNAvela che. pachI te maMtrIe temAM lakhela hakIkata uparAMta vicakSaNu maMtrI jaNAve che ke "prajA ApanA na mATe utsuka che, tema ja ApanA puNyapratApanI AzcaryakAraka ghaTanA tyAM jaNAvatAM keTalAMka nAgarika leAkeA zradhdhA karatA nathI, vaLI keTalAka khaMDIyA rAjA vilaMbathI kareA Ape che, temaja tamArA gotrIya puruSA pAsethI rAjya paDAvI levA keTalAka rAjAe taiyAra thayA che mATe Apane satvara zubhAnagarIe padhAravAnI jarUra che." vagere sAMbhaLI pAtAnA sasarA kanakaratha rAjavIne jaNu!vI, rAjyanA khAjo tene soMpI, hajAre vimAnA sahita dareka sthaLe satkAra pAmatA keTalAka vakhata pachI zubhAnagarInI najIkanA pradezamAM eka bagIcAmAM paDAva nAMkhe che. ahiM bhuvanabhAnu rAjAnA mahAprabhAvathI temanuM svAgata karavA te nagarIne prajA taraphathI zaNugArI suMdara racanA karI che tenuM varjuna ( pA. 63 ) Apela che. have rAjavI ane rANI bhAnuzrI prajAne satkAra pAmatAM potAnA mahelamAM AvI paheAMce che, bhuvanabhAnu rAjavI nagaranA jinacaityAnI ane pachI gRhacaityonI pUjA, devavaMdana kare che. (pU`kALamAM jainarAjAe ane zreSThIo gRhacaityA karAvatA hatA tethI ja jitendraprabhunI mUrti, pratiSThA, pUjAvananI AvazyakatA ane siddhi vagerenI AvA apUrva caritro sAkSI pUre che.) kAieka divasa rAjA rANI sAthe krIDA karavA pramAdavanamAM Ave che jyAM yugala rAja`sa potAnI bhASAmAM vArtAlApa kare che. pazuonI bhASAnA jANukAra rAjA te sAMbhaLyA bAda rANI bhAtuzrI zuM sAMbhaLyuM tema pUchatAM bhuvanabhAnu cakrI kahe che ke-te jANavAthI tamAne kaMi lAbha na thatAM ulaTA du:khI thaze| ane kadAca kAMi vastu mAMgaze| ane huM nahi lAvI dauM teA tamAruM mana dukhAze. Ama kahyA chatAM rANIne manadu:kha thatuM joI rAjA kahe che ke hasIne putraprApti thatI nathI, vRddhAvasthAmAM kema jIvI zakIza ? vagere citA thAya che. te sAMbhaLI rAjahaMsa kahe che ke-putraprApti thavI te karmAdhIna che. vaLI putrathI mAtApitAne sukha ja thAya te ekAnta nathI, kemake devakumAranI jema kAi putra pitAne kaSTa ApanAra paNa thAya che. ahiM devakumAra krANu hatA ? te haMsInA pUchyAthI haMsa jaNAve che keH-- pUrve kusumanagaramAM sura nAmanA rAjA ane datta nAmaneA guNavAna zreSThI hatA. tene zIlavatI ane saguNusaMpannA maDAlakSmI nAmanI patnI hatI. pUrvapArjita lakSmIvarDa dAna, vaibhava vagerevaDe temane samaya pasAra thatA hatA. kAIeka divase sarvAM suMdara AbhUSAthI suzobhita banI gokhamAM beThelI te mahAlakSmI potAnA mahela pAse rahela eka bALAne potAnA bALakane ramADatI joine, potAne lakSmI hovA chatAM putra nahi' hovAthI mAhavaza banIne kheda kare che ke " putra vinA lakSmI, saMsAra ane vaibhava nakAmA che' vagerethI ciMtAtura banelI joi kuzalA nAmanI dAsInA pUchavAthI " putra vinA petAnuM jIvana nakAmuM che ane te putraprApti Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA to pUrvopAkti karelA kamane AdhIna che. jemAM puruSono puruSArtha leza mAtra kAma Avato nathI. tAre A vAta zeThane karavI nahi kAraNa ke tethI temane duHkha thaze tema zeThANI jaNAve che. ( juo patiparAyaNa strInuM daSTAMta.) lAMbA vakhata sudhI A jAtanI ciMtAvaDe durbala thayela mahAlakSmIne zrIdata zeTha tema thavAnuM kAraNa pUchatAM zeThane duHkha na thAya mATe zeThANI kaMI kahetI nathI, chatAM paNa teNInI ciMtA dUra karavA ekadA zeTha te mATe nimittIyAo ane maMtravAdIone bolAvI sUryaprajA, maMtrajApa vagere kare che. aneka prakAre aneka prayatna karyA chatAM zeThANIne putraprApti na thaI, chevaTe zeThANIne zAMti thavA mATe eka divasa datta zreNI pavitra thaI pUjA sAmagrI sAthe te zaheranI bahAranA dhAnamAM kAmadudhA nAmanI devInA maMdire AvI prathama devInI pUjA karI saMthArA upara besI upavAsa zarU karavAthI devI pratyakSa thaI varadAna mAMgavAnuM kahetAM zeTha putra ApavA jaNAve che. devI kahe che ke " A samaya yogya nathI chatAM je putra thaze te tAre vinAza karanAra thaze mATe thoDI rAha joIza te kIti, lakSmI, vinaya ane sukha ApanAra putra thaze." "rAha joiza te mArI strI maraNa pAmaze tethI pitAnI apakIti thaze" ema vicArI "bhAvI bhAva baLavAna che." thanArA te putrathI potAne vinAza saraje che tethI tene vicAra na karatA " hamaNuM ja putra Apo" tema devIne jaNAve che. devI tene pazcima dizAmAM eka Amra vRkSa che tenuM eka phaLa grahaNa karavAnuM kahI adazya thAya che. (ahiM' samajavAnuM che ke pUva karmanA saMge, leNadeNane saMbaMdha ane kAmanA azubha kAmanA vipAkano manuSyane jyAre udaya thAya che tyAre avaLI mati thAya che eTale je banavAnuM hoya che te mizyA thatuM nathI. tema jaina zAstrakAra mahArAjAoe jaNAvela sidhdhAMta AvA dRSTAMte pUro pADe che ane kamasvarUpa samajanArane te satya jaNAya che ane ajJAnI manuSyane mohAdhina hovAthI chevaTe pariNAme to tene vimAsavuM paDe che.) have dara zreSThI tyAM jaI AmranAM ghaNAM phaLe grahaNa kare che. zreSThI phaLa laI nIce Utare che tyAM te tenA khoLAmAM mAtra eka ja phaLa rahe che ne bAkInA te vRkSa upara pAchA caeNTI jAya che kAraNa ke bhAgyamAM ane devIe Apela varadAna pramANe eka ja putra thavAno che. vismaya pAmelo, anucita kAryane vicArate zeTha te eka phaLa laI ghera jaI zeThANIne Ape che ane te khAvAthI devInA prabhAve te ja divase teNIne garbha - rahe che. saMpUrNa mAse devasakhA tejasvI putrane janma Ape che, ane tenuM devakumAra nAma pADe che. egya vaye kaLAcArya pAsethI suMdara abhyAsa grahaNa kare che. tyArabAda zIlavALI eka chInI kanyA paNa tene paraNAvavAmAM Ave che; paraMtu tenI sAthe devakumAra vAta paNa karatA nathI jethI tenA pitA tenA bhogavilAsa mATe kharAba mitronI sAthe joDe che. mitro sAthe te devamaMdiramAM jate paNa vezyAne tyAM ja nahi. devakumAra bhogAsata paNa banatuM nathI te jANI datta zreSThI saMtApa pAme che. " putra uparano AMdhaLo prema ane pitAnI ghelachAthI zeTha kevA vicAro kare che. juo karmane vipAka. " bhAvI viparIta banavAnuM hovAthI bApanI buddhi paNa tevI thAya che. zeThanA doSa chatAM karmAsvarUpane vicAra karatAM , zarUAta paNa tevI ja jovAya che. . koI eka divase devakumAra pitAnA durAcArI mitro sAthe rAjAe banAvela eka suMdara devamaMdiramAM . jAya che, jyAM te eka maNinI pUtaLIne jue che ane tenA aMge pAMga joI temAM Asakata bane che. tene joI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA sauryanuM pAna karate te putaLI sAthe kaMI bese che te sAMbhaLI sAthenA mitro tene kahe che ke tuM konI sAthe vAta kare che, te te ratnanI putaLI che. A rIte tene kheda karate joI tenA mitro jaNAve che ke keTalAka vakhata agAu zilpanA viziSTa jJAnavALe eka zipI ahiM AvyuM hatuM. "ahiM rahenArI saubhAgyamaMjarI nAmathI eka vezyAnuM yathAsthita pratibiMba kotaranArane huM hoziyAra mAnIza" tevI ahiMnA rAjanI uddaghaSaNathI te zilpIe ghuNAkSaranyAyathI putaLI Abehuba banAvI jethI rAjA khuzI thaye. pachI mitro sAthe te vezyAne maMdire jAya che. tene nidhAnavALA dekhI saibhAgyamaMjarInI akkA tenI sAme jaI satkAra kare che pachI pitAne mitravargane rajA ApI devakumAra saubhAgyamaMjarIe Apela Asana upara bese che ane kumAra teNIne joI pitAne svargamAM rahelo mAne che, have devakumAra niraMtara vezyA sAthe rahI suMdara bhejane le che, tenI sAthe bhoga bhogave che ane dararoja vezyAnI dAsIne pitAnI sUvarNamudrikA ApI pAMcase senAmahera levA tenI mAtA pAse mokalatA tenI mAtA putranehane ' laIne Ape che. vezyA tethI vizeSa vizeSa AdarasatkAra kare che. A rIte vezyA sAthe bAra varSa sudhI bhogavilAsa jogavatAM bAra koDa sauneyAne devakumAra durvyaya karI nAMkhe che. eka divasa dAsIdhArA dhana maMgAvatA dhana khUTI jatAM devakumAranI mAtA pitAnA ja AbhUSaNa Ape che, je joI akA te AbhUSaNe devakumArane ghera pAchA mokale che ane dhana khUTI gayuM jANI akkA saubhAgyamaMjarIne devakumArane tyAga karavAnuM jaNAve che. kaDo senAmahoro bAra varSa sudhI ApanAra AvA puruSano tyAga tema karAya ? te niraMtara bhale ahi rahe, mAre have koI puruSanI ke dhananI kazI jarUra nathI, akakAne saubhAgyamaMjarIe jaNAvavAthI akakA have devakumAra savara cAlyo kema jAya te mATe dAsIo pAse apamAna karAve che, te jANI devakumAra vicAre che ke-mane dUra karavA A prapaMca che ane kahevata che ke " nirdhana puruSane tyAga kare te vezyAne dhama che." mATe have mAre ghera jaI dravyopArjana karavAne upAya karuM, tema vicArI " huM ghaNe vakhata ahIM rahyo chuM, have bhAre pitAne namaskAra karavA javuM che ane keTalAka divasa pachI pAcho AvIza' tema saubhAgyamaMjarIne jaNAvI pitAne ghera Ave che. ahIM saubhAgyamaMjarI devakumAra sivAya bIjA puruSa ke dravyane Thokara mArI saMtoSI banI devakumAra pratye ekanika rahe che. AvI koIka vezyA strIo vaphAdArI sAcavI zake che. te kALamAM tevI vArAMganA hevAnA ghaNAM prasaMge kathA sAhityamAM jovAya che.) have devakumAra pitAne ghera AvI mAtAne namaskAra karI jue che te dhara jINuM thaI gayela che. parijana varga pitA temaja potAnI patnI vagere sarvane jotAM kheda dhare che. mAtA tene kahe ke ha-putra! dhana vagara ghara vagerenI AvI daIzA thaI che, tArA pitA dukAne gayA che, tArI vahu piyara cAlI gayela che, have kaI vastu evI nathI ke jenAthI tAre pitA vepAra karI zake. he putra te ghara saMbhAyuM te ThIka karyuM. putrathI sukha maLavAne bale tArAthI amane asukha ja prApta thayuM. mohavaza banI ame bannee tane durAcArIonI sobatamAM mUka tathA sarva dravya premavaza thaIne te veDaphI nAMkhyuM vagere sAMbhaLI devakumAra ciMtAmagna banI vicAre che kejeTaluM dravya pitAnuM vAparyuM teTaluM pedA karuM te ja anuNI banuM! paraMtu teTaluM dravya meLavatAM ghaNo kALa vItI jAya mATe jaladI dravya maLe te upAya karuM, ema vicArI bhramaNa karatAM teNe eka yoginIne joI. namaskAra karatAM yoginI tene dIrdhAyuSanI AziSa Ape che. jIvavAnA AzIrvAda na IcchatA dravyarahita dUrabIne dravya Ape ema kahete devakumArane sAMbhaLI jenA prabhAvathI devakumAra jayAre dhAre tyAre icchita ane mULa rUpa baMne karI zake tevI eka guTikA Ape che te laIleginIne namaskAra karI devakumAra pitAne ghare Ave Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' prastAvanA 23 che. trachI paNa gama khAya che. ("putravihoNA mAtApitAne aneka upAya vaDe bhAgyavazAt jyAre putraprApti thAya che, tyAre mohaghelA thaI tevA putrane lADa laDAve che, paraMtu kharI rIte to te putra ADA ke mArge-kulakSaNe na caDI jAya te mATe mAtApitAne aMkuza rAkhavAnI jarUra hoya che, paraMtu aMkuza vagaranA hoya te tevA khoTA premane laIne putra ADe raste jAya tevA sAdhane meLavI Ape ane tevA kAryo karyo 'jya te te pariNAma devakumArano jevuM Ave che. (AvI kathAo vAMcI mAtApitAoe pitAnA saMtAnane ladhuvayamAMthI ja aMkuzamAM rAkhI susaMskAra ne dharmapravRttine mArge doravI, jethI dravyanAza, apayaza ke bIjI viTaMbanA mAtApitAne ke putrone bhogavavAno samaya na Ave. tema karavuM joIe. pUrvAcAryavRta AvA cari vAMcI temAMthI sAra grahaNa kare ane sAdhyadaSTi rAkhavI, jethI saMsAra - sukhamaya thatAM manuSyabhavanuM sArthaka thAya temaja dunyavI vyavahAra paNa sukhe sAdhI zakAya.) ekadA Idra mahotsava prasaMge samagra prajA AnaMdamAM Asakta banI vicArI rahI hatI, te prasaMge devakumAra vicAre che ke "rAjamahelamAM cerI karuM te mAro mane ratha pUrNa thaze tema dhArI tevA vikalpa thatAM "huM mahatsava jevA jAuM chuM" ema pitAne jaNAvI vasUvaDe potAnuM mukha DhAMkI cAlI nIkaLe che." tene Avo veza joI tenA pitAne tene mATe zaka paDatA pote dukAna baMdha karI pAchaLa jAya che. corI karavAnI paNa kaLA che, temAM buddhicAturya, yukti, sAvadhAnatA paNa asAdhAraNa rAkhavI paDe che. have devakumAra adasyarUpa karavAnI guTikAvaDe adrazyarUpa karI sutelA rAjAnA ratnajaDita palaMganA pAyAo kevI rIte kheMcI kADhe che, ane te mATe tyAMnA rAjAnA tene pakaDavA mATenA aneka prasaMgone te kevA niSphaLa banAve che tenuM varNana have ApavAmAM Ave che. ' have devakumAra rAjamahelane ThAre AvatAM kaMIka ughADuM jotAM khAtara pADavA mATe bhIMta teDI aMdara praveza kare che ane jyAM palaMgamAM rahela ekalA rAjAne jaI palaMganA bahumUlya ratnajaDita pAyA jotAM eka pAyAne yuktipUrvaka kheMcI kADhI tene badale khurazI mUke che, te pachI bIjo ane trIjo pAye paNa kheMcI kADhe che. tenA pitAe tene rAjamahelamAM pravezate jotAM Aje pitAnA mRtyune samaya AvI pahoMce che ane kAmadudhA devInuM vacana paNa anyathA nahi thAya kAraNa ke AvA duSTa putranI mAgaNI meM karI hatI. prathama te teNe mArA prANurUpa dhanane nAza karyo, have mArA AMtarika prANone nAza pamADaze. prAtaHkALa thatAM rAjapurUSe pakaDI leze, lokonA dekhatAM amAra vaMzano nAza thaze. have bIjuM zuM karavuM? tema khedaparvaka vicAratAM devakumArane pAcho vALavA mATe te mahelamAM praveza karavA bIjA koI mArga nahi jevAthI devakumAra je mArge gayo te dvArA te rAjamahelamAM praveza kare che, tevAmAM bhIta tUTelI ane traNa pAyA paDelA joI devakumArane tyAM jANI nAmathI be lAvI "A pApathI tuM pAcho pharaema kahevA chatAM devakumAra " thavAnuM hatuM te thaI gayuM. have tamAre kaMI bolavuM nahi " ema kahI e pAye levAno vicAra kare che tevAmAM rAjA jAgRta thAya che. rAjAne joI bAMkAmAMthI devakumAra nAzI chUTe che. ane pitA bahAra nIkaLe che tyAM rAjAe tenA be paga pakaDavAthI nahi nIkaLI zakavAthI " lAMbA samayathI rakSAyela yazarUpI mAruM zarIra nAza na pAme mATe tuM mAruM mastaka chedIne jA" ema devakumArane kahetA "pitRhatyAnuM pApa huM na karI zakuM tema devakumAre jaNAvatAM gAMThe bAMdheluM tAlapUTa viSa khAI mRtyu pAmelA pitAnA pitAne je pitAne AvA vartana mATe dhikkAra chUTe che ane pite charIvaDe ApaghAta karavA vicAre che, tyAM vaLa vicAra Ave che ke pitAputra baMnene nAza thaze te agnisaMskAra keNu karaze ane mArI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 mAtA paNa A jANI mRtyu pAmaze ane leAkeA khelaze ke pitAputra banne cerI karatA hatA, mATe mArA pitAne AvuM kalaMka na lAge. vaLI bhavitavyatA zarIranA paDachAyAnI mAphaka dUra na karI zakAya tema che, kAraNa ke cArI, pitAnu Agamana, rAjAnu' jAgRta thavuM A sarva hakIkata bane ja zA mATe ? pitAnI gerahAjarImAM have ratnanA pAyAnuM zuM prayojana? have tene tyajIte cAlyo jAuM! vaLI bIjo vicAra Ave che ke-nahIM nahIM, pitAnA mRtyu pAmavAthI kAraNupuraHsara mAre A pAyAe te grahaNa : karavAja joie ane mArA pitAnA mastakatA have agnisaMskAra paNu karavA joie ema vicArI ratnanA pAyA ane pitAnu mastaka laI ghera AvI, devakumAra pAyAne gupta rIte saMtADI de che. ahiM rAjA te zreSTInA dhaDane jIve che. devakumAra pitAnA mastakanuM pUjana karI agnisa'skAra kare che ane dhera AvI mAtAne potAnA pitA bahAra gAma gayAnuM jaNAve che. prAta:kAle rAjasabhAmAM devakumAra paNa Ave che, pitAne Asane bese che ane rAjA rAtrine sa vRttAMta maMtrIne jaNAvatAM te koI siddhapuruSa hovA joie kAraNa ke muzkelIthI praveza karI zakAya tevA mahelamAM khAtara pADayu ane traNa pAyAnuM haraNu karI javu' te kema bane? ema maMtrA kahetAM rAjA maMtrIne jaNAve che ke-teNe A kAma buddhithI karyuM' che, te paNa ApaNe tene pakaDavA joie. prastAvanA ( have ahiM vicAravA jevuM che ke kamanuM svarUpa kevuM vicitra che. zubhAzubha kA viSAka aneka veze dharAvI parAvartana karAve che. devakumAra koI pUrvanA azubha udaye leNAdeNInA sabaMdhe game tevA saMjogo vacce pitAneA vinAzaka (ghAta karanAra ) nIvaDayA, paraMtu pUrvanA koIka saMcitavaDe potAne prApta thayelI buddhimattAe karI, aneka yuktievaDe, yAginIe Apela guTikAArA potAne pakaDavAnA rAjAnA sarva prayatno niSphaLa banAve che.) * A dhaDane rAjadvAra mUkI, tene joine je rUdana kare tene pakaDA lAvavA ' te hukama rAjA koTavAlane kare che. ahiM devakumAra guTikAvaDe chAsavALInuM rUpa karI yuktithI rudana karI koTavALane chetare che, (pA. 74 ) te hakIkatanI rAjAne kATavALe jANa karatAM rAjA cAra chetarI gayA tema jANe che. devakumAra bIje divase rAjasabhAmAM Ave che. have A zaane zmazAnamAM laI jAe, tene agnidAha je koI strI purUSa Ape tene cAra jANI pakaDI lAvavA rAjA AjJA Ape che. ahiM devakumAra madhya rAtrinA bhayaMkara pizAcanu` rUpa karI tyAM AvatA subhaTA bhIne dUra jai UbhA rahe che, tyAM devakumAra yuktivaDe te dhaDane agni saMskAra karI potAne ghera cAlyA jAya che. savAre devakumAra sabhAmAM Ave che, jyAM te subhaTA te hakIkata rAjAne jaNAvatAM samajI jAya che ke A cAra mahAbuddhivAna che. (pA. 75) have te dhaDanI rAkha pANImAM te cera padharAvaze te cAra jANI tene pakaDI lAvavA koTavAlane hukama kare che. have ahiM devakumAra koTavALanI rakhAta kamaLazrInu` rUpa dhAraNa karI ceye divase tyAM AvI, kATavALane hAthayAlAkI dekhADI, hAvabhAva karI, te rAkhane yuktithI pANImAM padharAvI potAne ghera cAlo jAya che ( pA. 76 ) te hakIkata koTavALathI jANI rAjA Azcaya pAme che. devakumAra savAre rAja sabhAmAM Ave che. have piMDadAnanI kriyA jenA dharamAM thatI hoya te cAra che mATe tene pakaDavA ema nakakI karI sava sthaLe rAjA cAkIdAro mUke che. devakumAra tyAMnA eka jINu maMdiramAM bhUkhyA aMdha purUSone potAne ghera rAtrinA samaye tene kADhIyeA joi leAkA dUra khasI jAya che. pAtAne ghera AMdhaLAne bhojana karAvI nirjana sthAnamAM lai jaI savAranA teone yuktipUrvaka piMDadAna Ape che je hakIkata rAjAne tenA subhaTa jaNAve che, have te zaheranI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat koDhIyAnu rUpa dhAraNa karI jamavA laI jAya che, www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - - - prastAvanA 24 - pahAzrI nAmanI vezyA te cora pakaDI lAvavA bIDuM jhaDape che. tenA kahevAthI rakta palaMgane e pAye meLavavA teNIne Ape che. te laI vezyA AvA jAya che. . . . .', '. " : - have eka divasa devakumAra rAjamaMdirathI cAlyA jAya che, rastAmAM koI AyArya mahArAjane dezanA ApatAM sAMbhaLI upAzrayamAM jAya che jyAM bhavyajIvo samakSa corInA niSedha upara dezanA cAlatI hatI te sAMbhaLa devakumAre tyAM bese che. ( ahiM devakumAranA AtmAnA uddhAranI zarUAta thAya che.) * have AcArya mahArAja cerInA niSedha upara parazurAmanI kathA kahe che-kAMpicepura nagaramAM cakezvara nAmanA rAjAne vasuMdharA nAmanI patnI ane arjuna nAmane maMtrI hatA, jene devakI nAmanI strI ane parazurAma nAmane putra hatA. te gIta, nRtya, strImitra ane gRhakAryathI parogamukha hato. koI sthaLe na jatAM mAtra paMDite sAthe zAstra saMbaMdhI vArtAlApamAM ja mAtra magna rahetA hate: 1. eka divasa rAjAnA pharamAnathI eka rAjapuruSa eka sumita hAra maMtrIne sAcavavA ApI jAya che, te hAra maMtrI pitAnA putrane soMpI rAjayamaMdire jAya che. zAstrAvagAhane vicArate parazurAma te hAra tyAM ja ke je bhUmi manuSya rahita hatI tyAM mUke che ane tene bhUlI jatAM tene nokara kAlIne putra te hAra laI tyAMthI nAzI jAya che, tevAmAM ajuna maMtrI AvI pahece che. tene te jANuM thatAM maMtro krodhapUrvaka potAnA putrane vizeSa prakAre agya zabdomAM dhikkAre che. te vakhate anya pradhAno tyAM beThelA hatA teo maMtrIne heTAI nAhaM choDavA jaNAve che. have parazurAmane tyAM rahevuM gya nahi lAgavAthI mAtra paherela vacce nIkaLI uttara dizA tarapha jatAM iMdraprastha nagaranI bahAranA udhAnamAM Ave che. jyAM dharmayaza nAmanA muninI madhura vANI sAMbhaLI namaskAra karI adattAdAna vrata grahaNa karI te nagaramAM praveza kare che. bhAgyame tyAM jayadeva nAmanA uttama ekI sAthe tene paricaya thatAM te bekI tene pitAne ghera laI jaI putra paDe rAkhe che. prasaMgavazAta parazurAmane pramANikapaNu vaDe tenA upara prema vadhe che. have koI eka divasa parazurAma zekInI dukAne sUto che te vakhate parazurAmane tyAMthI hAra ceranAra kAlIsata te hAra laI tyAM ja vecavA Ave che. te vakhate parazurAma zreSThInA kaNa mAM sarva vAta jaNAve che. "kAlIsata ! A hAra tuM kayAMthI lAvyo ? ane arjuna maMtrIne sevaka kAlIsuta tuM ja che." ema pUktAM parazurAmane bhramita banyA che" ema kahI huM te rehaNezane gaMgA nAmane nekare chuM ane mane A hAra eka lAkha senAmaheranI kiMmate vecavA Apela che. A kAranuM eka eka ratna eka eka lAkha sonAmaheranI kiMmatanuM che. tuM khoTuM na bela ane enI kiMmata na ghaTADa pitAne muzkelImAM mukAyo che tema te samaje che. kahevAya che ke era cerelI vastunI kiMmata jANI zakatA nathI." bAda te hAra kAlIne pAchA mAMgatA parazurAme nA pADavAthI zreSThI e pAcho nahiM ApavAthI kAlIsata rAjA pAse phariyAda karavA jAya che. rAjA vismaya pAmI tenI khAtrI karavA dehamAMthI kamaLa lAvI caMDikA devInuM pUjana karavAnuM bannene jaNAve che. prathama kAlIsata jatAM magaramaccha tene gaLI jAya che. pachI parazurAma jinezvara bhagavaMtanuM smaraNa karI kahamAM jyAM praveza kare che tyAM magaramaccha tene pITha upara besADe che. tethI parazurAma kamale laI caMDikAnuM pUjana karatAM devInA sevake tenAM kaMThamAM puSpamALA nAMkhe che. je dareka prajamAM abAdhita niyama che ke puNyavaMta ke sattvazALI manuSyane saMkaTa AvatAM chevaTe deve AvI saMkaTa nivAre che-dUra kare che. vaLI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanI Akhare satya chupuM rahetuM ja nathI. satyane chevaTe jaya thAya che." e sanAtana-satya vItarAgapraNitazAstrakathita vacana che." ahIM hAra mATe rAjAne jaNAve che. rAjAnI dAnata khoTI thAya che parazurAma paNa rAjanI dAnata samajI jaI, "huM lAkaDAnA piMjarAmAMthI vajanA pAMjarAmAM AvI paDyo chuM " ane A rAjA pitAne AphatakAraka banaze ema jayadevane jaNAve che. daramyAna e gAmanA rahenAra guNadhavala nAmanA maMtrIne savAMgasuMdarI nAmanI strI che. eka divasa parivAra sAthe nadImAM snAna karavA jAya che. snAna karI vastra vagere paherI taiyAra thAya che tyAM eka yakSa tenA upara mugdha bane che ane vicAre che ke-tene je huM baLAtkAre upADI jAuM te tene ravamInA virahe te mArI Iccha: pUrNa karaze nahi ema vicAre che daramiyAna sarvAMgasuMdarI pitAne AvAse Ave che. eka divasa saMdhyA samaye guNadhavala maMtrI rAjamaMdire jAya che ane ucita samaye ghera nahiM AvavAthI te yakSa guNadhavala maMtrInuM rUpa dhAraNa karI tenA AvAsamAM dAkhala thaI " koI 5Nune tamAre daravAjAmAM dAkhala thavA de nahiM ane baLAtkAra kare te tarata ja tene haNI nAMkho " ema dvArapALane kahIM mUlyavAna vastrAlaMkAra dhAraNa karI palaMgamAM beThela sarvAMgasuMdarIne joI yakSa tene hAvabhAva darzAvavA lAgyo. AthI kaI divasa nahi ne Aje mArA svAmI A rIte kema vatIM rahyA che? A vyaktine joI mAre baMne netra kema baLI rahyAM che ? vaLI kAraNavagara mArA hRdayamAM saMtApa kema thaI rahyo che ? (" satI strIone zaMkA uddabhave tyAre tema thAya te ziyalane prabhAva che. ") A pramANe vicAratI zaMkAzIla thaI te yakSane kaMi paNa javAba ApatI nathI. daramyAna guNadhavala maMtrI AvAse AvI dvArapALane bAraNuM ughADavAnuM kahetAM kArapALa "amArA svAmI te AvI gayA che ane tAruM kazaLa Ichate he te ahiMthI cAlyA jA" ema kahe che. A vRttAMta dAsI dvArA sarvAMgasuMdarI jANuM guNadhavala thayelA te yakSane te mAruM satIpaNuM jANyuM nathI tema kahe che. have guNadhavala bIjAnA paramAM rAtrivAse rahI savAre rAjA pAse Ave che. yakSa paNa baMdobasta karI maMtrInuM rUpa dhAraNa karI te paNa rAjasaMbhAmAM Ave che. - have rAjAe keNa sAce tenI parIkSA karavA gupta prazno pUchatAM yakSa devazaktithI satya javAba Ape che. pachI maMtra zaheramAM paDaha vagaDAve che ke-je kAMI Ane ukela lAvaze tene karaDa dravya ApIza. A sAMbhaLI parazurAma rAjA pAse Ave che ane baMne guNadhavala. rUbarU zarata svIkArI rAjA pAse eka kaLaza maMgAve che ane baMnene jaNAve che ke-A kaLaMzanA mukhadvArA pravezIne tene nALadvArA je bahAra nIkaLaze te sAce guNadhavala che jethI " prathama devI zaktithI yakSa tema kare che tethI AvI zakti manuSyanI hotI nathI mATe A khoTo che tema parazurAma rAjane jaNAvatAM yakSa tarataja tyAMthI palAyana dhaI jAya che. maMtrI parazurAmane keTI dravya ApatAM te dhUta rAjA guNadhavalane aTakAve che. haMmezA mirma che ke mahApuruSo potAnA kAryamAM ja pIThA pAme che." hArane lobhI rAjA, parazurAmanI sisa sattvamAM keTalIka parIkSA kare che tethI rAjAnI buddhi ThekANe Ave che ane rAjA parazurAmane tenA hAra sAthe pitAnAM deha upara rahelAM AbhUSaNe harSapUrvaka Ape che " guNane Adara koNa nathI karatuM ?? .pachI jayadeva zreNInI raja laI parazurAma pitAne nagare AvI pitAnA pitAne sarva vRttAMta jaNAve hAra Ape che je tenA pitA rAjAne suprata kare che. ahiM devakumAra A sAMbhaLI pArakuM dravya nahiM haraNuM karavAno nizcaya kare che. ane vezyAe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , prastAvanA karela pratijJAne niSphaLa banAvI zrI jinezvaskathita dharma svIkAravAno vicAra karI svamadire Ave che. eka divasa potAnI mAtA ane rAjAne samudraprayANa karatAM pitAnA pitA pAse jaI temane maLIne huM pAcho AvIza tema jaNAvI rAjasabhAmAMthI ghera AvatAM rastAmAM eka emIne maLe che. tene namaskAra karatAM te yogI tenA para prasanna thaI devakumAranA mAgyA pramANe eka tenA putra sivAya. te pitAnI jAta hiroine batAvavAnuM che te ja tene mULa rUpe joI zake e maMtra yogI Ape che, be traNuM divasa bIje gAma jaI pitAne svasthAne Ave che. pachI palaMgane eka pAya laI vestAnI pratijJAne bhaMga karavA pUrve prApta thayela guTikAnAM prabhAvathI bIjuM rUpa karI sAyaMkAle padmazrI vezyAne AvAse Ave che. kAmakrIDAmAM kuzala eve te eka pAyo te vezyAne Ape che. prAtaHkAla thatAM adazya thaI cAlo jAya che. tene eka siddhapurUSa mAnI tene pakaDavAno vicAra te vezyA kare che. bIje divase rAjasabhAmAM te che, pAye rAjAne batAve che. rAjA khuzI thAya che paraMtu sne pakaDI lAve ane traNa pAyA lAve te pratijJA pUrNa thaI kahevAya ema devakumAra rAjAne jaNAvatAM vasyA gusse thAya che.' '.'' ' - have devakumAra vezyAne tyAM niraMtara Ave che paraMtu saMtAna-utpatti na thAya te mATe RtudharmanA divasomAM sthAne tyAga kare che. chatAM keTalAka divasa bAda te saMbaMdhamAM bhUla khAI jatAM padmazrI sagarbhA thatAM devakumArane pitAnAthI, vezyAne garbha rahyo che tema jANa thatAM guTikAnA prabhAvathI. nirbhaya rahe che. vesthA paNa vicAre che ke-devakumArane jarUra paDaze te divasa rAjA pAse abhaya apAvIza." " - keTalAka divaso bAda vezyAne putra janme che, ane devakumAra tene anya sthAne rAkhavA jaNAvatAM chatAM vezyA kumAranA darzana karavA putrane devakumArane batAve che te joI harSa pAme che, ane " sarSothI viMTAyela caMdanavRkSa, duSTathI rakhAyela nidhAna, raMka manuSyanA hAthamAM rakhAyela mahAmUlyavAna ratna, halakA kuLamAM baMdhAyela berAvata hastisamAna A bALake A gharamAM jajya che ema vicArI kheda dhare che. pachI rAjasabhAmAM vasyA AvI te purUva krIDArasika che, mArI pAdukA upADI gayela hovA chatAM dralobhanI khAtara nahiM paraMtu te cera pakaDAya te paNa haNavA yogya nathI tema kahI padmazrI rAjA pAsethI devakumAra mATe abhayavacana mAge che. ' * - - pAMca varSane kuMvara thayA pachI potAnA pitA kema jaNAtA nathI tema pUchatAM eka vakhata batAvavAnuM kahetAM devakumAranI na chatAM (gupta rIte parIkSA karavA) gokhamAMthI gupta rIte devakumArane batAvatAM ane tene varNa kevo che ? te pUchatAM bALaka suvaNuM je kahetAM, pote zyAma raMgane juve che te jANI A putra upara tenI zakti cAlatI nathI ane te Aja nagarane che ema oLakhAI. javAnA bhayathI pitAnI jAtane pragaTa karI zakatA nathI ema hRdayamAM khAtrI karI rAjA pAse AvI, eka devamaMdiramAM A nagaranI eke eka vyakti pUrva dhAre dAkhala thaI pazcima dhAre nikaLI jAya ane pitAnA te bALakane dekhAvo ane te jene mULa svarUpe dekhe te cera jANu. tema yukti rAjAne batAvavAthI rAjAnI AjJA thatAM devakumAra saMtApa pAmate "bhAvibhAva baLavAna che. banavAnuM hoya te bane che. vaLI bAravarSa paryata saubhAgyamaMjarIne putra na thaze ane A vezyAne thoDA divasamAM putra prApta thayo. kharekhara pApa chUpuM rahI zakatuM nathI. have koI upAya nathI. deva viparIta bane che tyAre buddhizALI manuSyanI buddhi paNa nAza pAmI jAya che " ema vicArI devakumAra hiMmatapUrvaka maMdiramAM praveza karatAM te bALaka tene potAnA pitA tarIke oLakhAve che. rAjA sarva hakIkta jANe che. rAjAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA devakumAra pAyAo sepe che, abhimAnanI khAtara meM A dukkara kArya karyuM hatuM. mane dravya-lAlaca na hatI tema kahetAM rAjA devakumAra upara prasanna thaI pitAne mukhya maMtrI banAve che ane devakumAra paghaNI sAthe lagna karI pitAnI strI tarIke gaNI pote, bhAgyamaMjarI sarvaguNAkarasUri pAse jaIne jana dharma svIkAre che. uparokata caritra haMsIne saMbhaLAvI AvI putraprApti mATe kANu manoratha kare? karmanI kevI adabhUta ghaTanA che vagere kahI haMsa virAma pAme che. sarga cotho ( pA, 92 thI pA. 110 sudhI) uparokata dAMte sAMbhaLI duniyAmAM badhA putre AvA hotA nathI paraMtu zAstramAM cAra prakAranA putre kahelAM che. (1) je putra guvaDe pitA karatAM Adhaka hoya te atijAta, (2) pitAnA samAna guNavALo hoya te sujAta, (3) pitAnA karatAM guNamAM nyUna heAya te hIna jAta, ane (4) pitAnA kuLane baLe te kulAMgara kahevAya che, mATe putraprApti mATe aneka upAye karavA joie. vaLI game tema hoya te paNa pitA mRtyu pAme paNa saMtAna nAza na pAme tema vicAravuM paNa joIe ke jevI rIte aparAjita kumAre pitAnA mAtApitAne sukha ApyuM tevI rIte ekAMta sukha te koIka putra " ApI zake ema haMsIe kahevAM te kathA jANavAnI haMsanI IcchA thatAM have haMsI te kathA kahe che. jayaMtI nAmanI nagarImAM jayazekhara nAmanA rAjAne guNasuMdarI nAmanI rANI che. teNIne svapnamAM AmravRkSane joI jANI rAjAne jaNAvatAM "tane guNavAna putra thaze ' tema sAMbhaLI zukananI gAMTha bAMdhI, deva gurunuM smaraNa karatI jAgRta rahe che. " sAruM svapna Ave tyAre ane tenuM phaLa jANI zukana tarIke gAMTha bAMdhavI ane savAra sudhI jAgRta rahI devagurunuM smaraNa karavAmAM Ave te jarUra te savapna phaLa ApyA sivAya rahetuM nathI. savAranA rAjA svapna pAThakane bolAvI tenA vaDe " nyAyI, zUravIra, mahAdharmanika, paropakAraparAyaNa (sarvaguNasaMpanna) putra thaze " tema jANI rAjA harSa pAme che. yogya samaye guNasuMdarI putrane janma Ape che jenuM kumAra aparAjita evuM nAma Ape che. kumAra kalAcArya pAsethI sarva kalAo zikhI le che. tenI yogya vaya thatAM rAjA tene pradhAna pune rAjakanyA jevA dezadeza mokale che. kaI divasa dhULane samUha UDate joI koI zatru rAjA sainya laI Ave che tema jANI jayazekhara rAjA sinyane taiyAra kare che. kumAra aparAjita * ekrIDA karavA jatAM azoka vRkSa nIce beThela che tyAM rAjapuruSa AvI kumAra aparIjitane jaNAvatA tenA pitAnI IcchA nahi chatAM temane nivArI pate senya sAthe jatAM tenuM jamaNuM netra phareke che daramyAna sAmA sainyamAMthI jayazekhare aparAjita kumAra mATe kanyA zodhavA mekalela vijaya nemane pradhAna AvI jaNAve che ke-ApanA pitAe mane rAjakanyA zodhavA mokalavAthI huM kusumAkara nagaramAM kusumAvataM sa rAjA, tenI kusumazrI nAmanI rANInI jayazrI nAmanI putrInuM addabhUta rUpa joI Apane vya jANI teNInA pitA pAse A5nuM citrapaTa ApI mAMgaNI karavAthI te kiMvarIne batAvatAM ApanuM suMdara svarUpa joI tenI khAtrI karavAnI teNIe tenA pitA pAse mAMgaNI karatAM tenA pitAnA pradhAna puru sahita mArI sAthe kuMvarIne mokalavAthI huM jarIne laIne Avyo chuM. (pUrva kALamAM putrIone sAruM zikSaNa (-saTha kaLA sahitanuM-) ApavAmAM AvatuM hatuM jethI jemanI sAthe saMsAra mAMDe che, sukhazAMtipUrvaka vyavahAra calAvI saMskArI jIvana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA dhirmamaya vitAvavuM che te mATe patinI pasaMdagI pate meLavelA zikSaNuddhArA karI lagna saMbaMdha joDAte. mAtApitA paNa pitAnI putrIne tevuM sAruM zikSaNa ApatAM ane tethI ja putrInI te IcchAne mAna ApatAM. Aje zikSaNa bahu ochA pramANamAM nahi jevuM ane je apAya che te saMskArI jIvana jIve tevuM apAtuM nathI. temaja Adarza strI bane tevI zALAo, zikSaNa ke zikSako paNa nathI jethI A kALamAM paNa tene baMdhabesatuM zikSaNa putrIone ApavAnI jarUra che.) aparAjita kumArane tathA jayazekhara rAjAne tema jaNAvatAM AvelA sarvane sAkAra karavA sAthe utAra Ape che. eka divasa kumAra pharavA nIkaLatAM jayazrI ane te arasaparasa joI bane harSa pAme che. pachI lagnanA divase gnanI vedI upara bane beThelA che te daramyAna kumArane koI adrazya rIte laI jAya che. rAjA vagerene zokanuM sthAna bane che. jayazrI rUdana kare che ane mUrzita banI jamIna upara paDI jAya che. sacetana thatAM - rAjA jayazekhara hastameLApa nahiM thayela hovAthI bIje lagna karavA jaNAve che. patine viyoga uttama kuLanI strIone mATe kharekhara agni zaraNuM che tema kahI te mATe jayazrI taiyArI karavA kahetAM rAjA teNIne eka mAsa paryata rAha jovA jaNAve che. ( te kALamAM Adarza strI ratna, uttamakuLamAM janmela saMskArI strI AvA saMgamAM bIjo pati karatI na hatI. Aje viSamakALamAM te tevI satvazALI strI bhAgyeja janme che, tyAre AvA ke Ane lagatA prasaMge e zuM bane che te ApaNe joI zakIe chIe. ) yazrIne pitAne samAcAra maLatAM ane rAjAo tapAsa karAve che. * puNyazALI-sattvazALI nararatnone A rIte adrazya thavuM te paNa puNyayoge saMpatti, vaibhava, strInI prApti vagere sukha mATe nivaDe che. have aparAjita kumAra pitAne koNa laI gayuM te jANatA nathI, paraMtu prAtaHkALamAM eka bagIcAnI madhyamAM rahetA eka mahelamAM sAtame mALe hiMDoLA upara pitAne beThelo jue che, jyAM pote, pitAnuM nagara mAtApitA-vagerene saMbhAre che. tyAM te mahelanA dvAramAM laTakAvelA teraNanA sthaMbhamAM rahela ratnajaDita be pUtaLIo eka hAthamAM sugaMdhI dravyamizrita jaLa ane bIjA hAthamAM darpaNa laI nIce utarI kumArane ApatAM teNInA kahevAthI mukha sApha karI rahyA pachI " pitanapura nagaranA rAja jayasiMhanI kuMvarI jayasuMdarI A mahelamAM rahe che ane priyaMkarI nAmanI devIne Icchita vara varavA mATe te devIne traNe saMdhyA praNAma karI, vINA vAdana kare che. cha mAsa pachI devIe amane bannene jaNAvela ke "saMdhyA samaye jayaMtI nagarImAM jaI lagnavedImAM rahelA evA tamone laI AvavA. te mahelamAM rahelA palaMgane alaMkRta karaze." ane jayasuMdarInA pitAne paNa bhaviSyavettAe kahela ke tenI putrI jayasuMdarI aparAjita paTarANI thaze tethI ame bane divya zaktithI tamAruM haraNa karI ahIM lAvyA chIe." ema bane pUtaLIo kumArane jaNAve che. daramyAna jayasuMdarI AvI pahece che ane kumAranA kaMThamAM khetInI mALA paherAve che. pachI daMpatI devInI pUjA karavA jAya che. pUjA karI banne svasthAne AvatAM kuMvarInA mAtapitA zubha murte aparAjita kumAranuM jayasuMdarI sAthe lagna kare che ane kanyAdAnamAM tene agaNita dravya vagere Ape che. have aparAjita kumAra eka divasa rAtrinA samaye sarva parivArane kahyA vagara maMdiranI bhIMta upara tAre koI paNa prakArane kheda kara nahiM, huM keTalAka divasomAM AvI pahoMcIza " ema lakhI tyAMthI nIkaLI jAya che. ekatrIzame divase avadhi pUrI thatAM jazrI sasarAnI . mana chatAM sAyaMkALe hAthaNI upara besI, suvarNanuM dAna karatI, lokonA vilApa sAMbhaLatI, nagaranI bahAra nadIkinAre caMna vagere sugaMdhI padArthonA makathI pragaTelI anithI badhI dizAo suvAsita banelI che tyAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA Ave che. te vakhate tenuM DAbu netra pharake che. hAthaNIthI nIce utarI sAsu sasarAne page lAgI " koI paNa kAraNe avinaya thayo hoya tenI kSamA mAMge che. sarva rUdana kare che te ja vakhate jayazrI agnidevane praNAma karI. "A sAhasanuM kaMI paNa phaLa hoya te anyabhavamAM bhAre svAmI aparAjitakumAra thAo." (juo Adaza strIratnanI chevaTanI ucca bhAvanA) ema belI agnine traNa pradakSiNe daI javAmAM jayazrI citAmAM jhuMpApAta kare che tevAmAM aparAjita kumAra khaDUga laI tyAM AvI pahoMce che ane jayazrIne A sAhasa nahiM karavA tenA mAtApitAnA sogana Ape che. ati dhUmADAne laIne mukha dekhAtuM nahi hovAthI "he zubhetuM koNa che? kayA kAraNathI A sAhasa kare che. jayazekhara rAjA rANI ane je kuMvarI ahiM AvI hatI te kuzaLa che? " ema pUche che. dhUmADAthI nahi dekhatI evI teNI "mArA kAryamAM koNa viddha kare che? je kanyA saMbaMdhI pUche che te ja huM chuM. sarva parivAra kuzaLa che ' tema kahI rUdana kare che ane sarvasva tyAga karI mArA hRdayamAM aparAjitane kAyama mATe sthApita karIza; ema sAMbhaLI he mRgalocane ! jene mATe tuM A sAhasa karI rahI che te ja aparAjita kumArane tuM tArI sanmukha ubhelo kema joI zakatI nathI ema kahe che. tevAmAM caMdranA ajavALe kumArane joI tene kaThe vaLagI paDI rUdana kare che. te ja vakhate prema rasa utpanna thatAM te sthaLe ja te ja agni devane sAkSI rAkhI gAMdharva vivAhathI lagna kare che, ane mAtApitA sAthe sarva jyAM UbhA che tyAM AvI mAtApitAne banene praNAma kare che. seve du:kha bhUlI javAya che, pitA vagerenA kahevAthI pite kayAM gayo hato ne zuM banyuM hatuM te sarva vRtAMta aparAjita kumAra jaNAve che. tyArabAda kumAra ane putravadhune hAthIe besADI nagarapraveza karAve che ane jayazrI pitA pAse pradhAne purUSone mokalI sarva samAcAra jaNAve che. eka divasa aparAjita kumAranI mAtAne dAhavara utpanna thAya che ane tamAma upacAro niSphaLa jatAM "te nagaranI bahAra daSTiviSa sarpavALA udhAnamAM eka vAvaDI che jemAM rahelAM kamaLonI zavyA karavAmAM Ave te dAhajAra maTI jAya," ema eka vidyanA kahevAthI e udhAnamAM bharavA mATe koNa praveza kare ema pitAnA pitAnuM ciMtAnuM kAraNa jANuM pitAnI mAtAnI bhakti mATe "huM na lAvuM te putra zAne ? "ema kahI pitAnI nahiM javA devAnI IcchA chatAM (satvazALI, puNyabhAvaka ane dharmarUpI kavaca jemaNe dhAraNa kareluM che tevA nararatnane sarva vastu sulabha che. vido paNa paNa dUra thAya che.) aparAjita kumAra sarve nidrAmAM hatAM teve samaye udhAnanI najIka AvI prAta:kALa thatAM namaskAramaMtranuM smaraNa karI vAvaDImAM jatAM tenA pUNyayoge daSTiviSa sarpa viSarahita thaI jatAM vAvaDImAMthI kamaLe laI, te sarSanI pUjA karI, tenI mAphI mAMgI bahAra AvatAM tenA pitAne tyAM AvelA jANe che. te rAjamahele AvI kamaLonI zayyA kare che, jethI mAtAne dAhajAra zAMta thAya che. kumAranI prazaMsA thAya che. namaskAra mahAmaMtranuM zraddhApUrvaka smaraNa, dhyAna, ArAdhana sarva vidane dUra kare che, AvA na kathA sAhityamAM ghaNAM prasaMge-daSTAMte jovAmAM Ave che tethI ja tene apUrva mahimA che te siddha thAya che." ke te ja divasa rAtrinA pAchalA pahore saMtuSTa thayela te daSTiviSa sarpa te udyAnamAM nirbhaya rIte puSpa, phaLa vagere grahaNa karavAnI rajA Ape che ane te pupivaDe aparAjitakumAra hAra guMthI mAtApitAnA kaMThamAM AropaNa kare che. aparAjitakumAra nitya sarpane pukhethI vadhAvI duSpapAna karAve che. eka divasa mastaka pIDA thavAthI tyAM na jaI zake ane te sarpa dudhapAnamAM Asakata banela kaMI bIjuM bhojana nahi laI zakavAthI tyAM koI jaI zakatuM na hovAthI ghaNe divasa bhUkhyA rahevAthI cothe divase mRtyu pAmI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - --- - prastAvanA kSetrapALa (deva) thAya che. pachI aparAjita tyAM AvatAM sarpane marelo joI saMtApa pAmI tenA dehane caMdananA lAkaDAthI agnisaMskAra karatAM avadhijJAnavaDe te kSetrapALa joI tyAM AvI kumArane " tamArA satsaMgathI hu deva thayo chuM.' tema kahI aparAjita kumArane potAne AvAse ratnakUTa parvate laI jAya che, jyAM tene sphaTikano daravAjo ughADe che, ane hajAro maNionAM kivaDe jyAM. aMdhakAra naSTa thaI gayela che tyAM avI divya strIo dvArA levAyela miSTa ane sugaMdhI dravya mukata jaLa pIe che, tyArabAda kSetrapALa kumArane vastro Ape che ane udhAnamAMthI kSetrapALe lAvelA pupivaDe jinabiMbanI kumAra pUjA kare che. kSetrapALa batrIza pAtravALuM nATaka bhajavI batAvI potAne ratnane hAra Ape che ane "tAre jarUra paDe tyAre A udyAnamAM le pahere AvI mAruM smaraNa karaje." temA kahe che. aparAjita karI darzana devA kSetrapALane prArthanA kare che. tyAra bAda kSetrapALa kumArane kSaNamAtramAM tenA mahene pahoMcADe che. prAtaHkALe divya vastra ane ranahAra sahita kumArane jotAM ati AnaMda pAmI putra pAsethI sarva vRttAMta pitA jANe che. pitAnI upara apratima upakAra mAtApitAne heI te prathama mAtAnA kaMThamAM te hAra paherAve che, pachI kSetrapALa dvArA bIje meLavI pitAne te ja rIte paherAve che. "viSayAbhilASAthI pIDita putro potAnI strIne AdhIna hoya che, jyAre mAtApitAnI akhaMDa AjJAnuM pAlana karanAra aparAjita kumAra jevA yuvAna putro vilA hoya che. " pachI aparAjita kumAra puNyathI sarva prApti thAya che tema jANuM jinamaMdiramAM mahotsava, citya jIrNoddhAra ane vizALa rathayAtrAo aneka vAra karAvI puNya saMcaya kare che. eka divasa madhya rAtrie koI strInuM rUdana sAMbhaLI kumAra khaNa laI te dizA tarapha jAya che. te joI tenA pitA paNa pAchaLa jAya che. ratnanA AbhUSaNe sahita te strIne joI raDavAnuM kAraNa pUchatAM kumArane kahe che ke-ame yogInio chIe, ane maMtra sAdhavA bhegI thayela chIe. maMtra sAdhavA mATe eka batrIza lakSaNe puruSa je tAre pitA che tene Aja sAMje agnimAM hemavAne havAthI rudana karuM chuM paraMtu tArA pitAne bacAvavA hoya te tene badale (tuM paNa batrIsa lakSaNa yukta puruSa hovAthI ) tuM agnikuMDamAM jhaMpApAta kare te tArA pitAnuM vidhdha dUra thaI jAya, ema sAMbhaLI aparAjita kumAra navakAra maMtranuM smaraNa karI, jinezvara bhagavaMtane namaskAra karI, dhyAna dharate je agnimAM jhaMjhApAta karavA jAya che. daramyAna tenA pitA tyAM AvI tene niSedha karavA jatAM te sthira thaI jAya che. ane AgaLa pagaluM nahiM bharI zakavAthI pitAnA putranuM mRtyu na jovA IcchatAM te jovAmAM pitAnA kaMTha upara paNa pherave che tyAM tenI dhAra buThI thaI jatAM pharI te sthira thaI jAya che, pachI yoginIo kumArane agnimAM jhaMjhApAta karavAnuM kahetAM te je karavA jAya che tyAM kumAra pitAnI jAtane akhaMDa suvarNa rAzi upara rahelI jue che ane ginIo, agnikuMDane na jotAM A IdrajALa che ema vicAre che. tyAM kuMDalone dhAraNa karelo eka deva pratyakSa thaI varadAna mAMgavAnuM kahe che. kumAranA pUchavAthI "svargamAM Idra mahArAje mAtApitAnI apUrva bhakti karanAra ane temanA mATe prANu arpaNa karanAra pRthvI pITha upara eka aparAjita kumAra che ema prazaMsA karatA hatA tene satya nahiM mAnanAra e huM tamArI parIkSA karavA Avyo hato ane temAM tamAruM sAhasa joI IdranuM kahevuM satya thavAthI tamArA jevA putrane jyAM janma thayo che te mAtApitA paNa dhanyavAdane pAtra che" ema kahI deva svasthAne jAya che. "iko ane devo paNa AvA sattvavALI puruSonI, mAtApitA pratyenI apUrva bhaktinI prazaMsA kare che ane kaparI kasoTImAM mUkAyA chatAM tenA vikane dUra thaI jAya che. dareka pure Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 prastAvanA mAtApitAnI AvI bhakti karavI joIe te putradhama che ane tethI teonA RNamAMthI mukta thatAM suputra kahevAya che. ane deve paNa tenI ja prazaMsA kare che. have jayazekhara rAjA aparAjita kumArane rAjya seMpI zrI timirAcAya pAse dIkSA le che. nira. ticANe lAMbA vakhata sudhI saMyama pALI kALadharma pAmI vaimAnika deva thAya che, A rIte kalahaMsa haMsIne aparAjita kumAra jevA putra mATeno vArtAlApa potAnI bhASAmAM karatAM joI te banne madhura vArtAlApa sAMbhaLatAM bhuvanabhAnu rAjavIne bhAnuzrI rANIe kahyuM ke A baMne pakSIone pAMjarAmAM ApaNe rAkhavA joIe ane ApaNe paNa putra prApta karI devArAdhana karavuM joIe. ema vicArI jevAmAM te haMsayugalane rAjA pakaDavA jAya che tyAM te bane UDI eka kadalImaMDapamAM praveza kare che. tenI pAchaLa rAjA jatAM tene saMtApa pAmelo joI tenI rAjyAdhiSThAtrI devI prakaTa thAya che ane jaNAve che ke-putranI IcchAvALI bhAnubI bane te mATe yugalanI mAyAjALa meM racI hatI, ane have jo tuM atijAta putranAM varadAnanI mAMgaNI kare che te cha mAsa sudhI brahmacaryanuM pAlana karI, niraMtara jinezvara bhagavAnanI pUjA, jinAlayamAM aphAI mahotsava ane saMdhanuM svAmI. vAtsalya karaje, ane A je kalpavRkSa che tena phaLa grahaNa kare che jethI tene putraprApti thaze. je samaye bhAnuzrI svapnamAM vikasita kamaLasamUhane juve ane udhAnamAMhenA vRkSa, pupa, phaLa paNa vikasita thAya tyAre adhika parAkramI putra prApta thaze." A pramANe phakata bhuvanabhAnune jaNAvI te devI adazya thAya che. rAjyamahele rAjA AvI bhAnuzrIne jaNAvatAM te paNa harSa pAme che. rAjA devInA kahyA pramANe dhArmika kAryo kare che. eka divasa rAtrinA pAchalA pahere lakSmIdevI yukta vikasita nalinIvana-kamalInInuM vana ane abhiSeka karAtI lamIdevI teNInA vinAda mATe eka manahara hase pitAne Ape che evuM svapna bhAnuzrI joI bhuvanabhAnune tarata jaNAvI zakunanI gAMTha rANI bAMdhe che. rAjA kahe che ke tamane sadAcArI putra thaze. prAtaHkALamAM rAja svaprapAThakane belAvI ' svamaphaLa uttama putrajAti jANI, harSa pAmI rANIne dRSTi doSa na lAge te mATe jaLa tathA mIThuM mastaka parathI utArI pheMkI devAmAM Ave che. (daSTideva lAgavo ghaNuM vahema mAne che tema nathI mATe te kALamAM paNa daSTidoSa nivAravAnA AvA prayogo thatAM caritra jovAya che, je vastu mithyA nathI ) gamanA trIjA mAse zAzvatAzAzvatA, tIrthonI yAtrA ane saMdhabhakti karavAnI rANInI IcchA thatAM rAjA rANIne naMdIzvaradIpe te mATe laI jAya che. (bhuvanabhAnu ane bhAnuzrIne zubhAnagarImAM praveza mahotsavavana nAmane . devakumAra ane parazurAmanI kathA sahitane A cothe saMrga pUrNa thayo. ) . - sagaI 5 mo ( pa. 111 thI pA. 127 sudhI ). garbhakALa pUro thatAM sarva grahe ucca sthitimAM AvatA kALIcaturdazInA divase madhya rAtrine viSe bhAnuzrIe putraratnane janma Ape. dAsIdvArA rAjAne vadhAmaNuM ApI tethI bhuvanabhAnu rAjavIe tene dAsIpaNAmAMthI mukta karI, garIbone dAna ApyuM, kara mApha karyA, devapUjAdika mahesUva karI bArame divase svapnane anusAra nalinI guma putranuM nAma pADayuM. mahAna tejasvI sarvAMgasuMdara ane vizeSa prakAre lalATapradezamAM suvarNane tilakavALA te putrane krIDA karate joI AvA prakAranA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 33 putraprApti mATe mAtapitA pitAne bhAgyazALI mAnavA lAgyA. abhyAsanI 3 vaya thatAM rAjA kumArane kalAcAryane soMpe che. kumAra samasta kalAo zIkhI letAM, kSAcArye tenA pitAne jaNAvatAM kalAcAryane dAna ApI saMtuSTa kare che. eTalAmAM manane umAda pamADanArI vasaMta Rtu AvI pahoMce che tenuM varNana (5. 112) ApavAmAM AveluM che. idra mahotsava prasaMge nagarajane potapotAnI saMpatti pramANe udhAnamAM jaI kAmadevapIDita krIDA kare che te kumAra jove che eTalAmAM rAjAne pradhAna AvI " to suMdara vastro paherI manehara udhAnamAM jaI svecchApUrvaka krIDA kare" e rAjAne Azaya kumArane saMbhaLAve che. kumAra kahe che ke-"mArA pitAnI AjJA mAre mastake caDAvuM chuM paraMtu AvI tuccha krIDA ke je bIjAe upArjana karelI lakSmIdhArA karavAmAM Ave che te sajana puruSone atyaMta lam pamADe che jethI pite upArjelI lakSmInuM dAna karavAthI ja te saphaLa bane che kAraNa ke narendro vagerene prApta thayela zreSTha lakSmI e dAnanA pravAha mATe che. te sAMbhaLI pradhAna rAjA pAse jaI kumAranA A vicAre jaNAve che ane kumArane belAvI " bhegavilAsathI tuM rAjya ane rAjyalakSmIne sArthaka kara, A vakhata vairAgyane nathI." vagere zabdothI kumArane samajAve che ane chevaTe "tuM saMkacarahitapaNe dAna paNa de" ema jaNAvI koSAdhyakSane ja kumAra je pramANe mAgaNI kare te pramANe tAre ApavuM." ema rAjA Adeza Ape che. pachI pitAnI AjJAne mAna ApI yuvAna puruSonI sAthe rAvaNu hasti upara ArUDha thaI kumAra kokila udhAnamAM AvI pitAnI IcchApUrvaka A mahotsavamAM dAna de che, koSAdhyakSa mAraphata dAna detAM sarva bhaMDAro khalAsa thayelAM jANI bhuvanabhAnu rAjA ane kumAra ciMtAgrasta bane che (kahevAya che ke lakSmIne upArjana karavAmAM ghaNe samaya lAge che jyAre tenuM dAna ApavAmAM nimeSa mAtra samaya joIe chIe " ). a ' have kumAra dravyaprApti mATe ciMtAgrasta thaI palaMgamAM beTho che. tevAmAM te sthaLe aMdhakArane chinnabhinna karatI, chatra cAmara yukta sAkSAta lakSamIdevI pragaTa thAya che. kumAra palaMga parathI UbhuM thaI praNAma karI "mAtA! je kAMI kArya hoya te pharamAva" tema kahetAM lakSmIdevI kahe che ke-"he putra ! tane ciMtAtura jANI hu AvI chuM. dravya mATe jarA paNa ciMtA karIza nahiM. huM tArA samasta bhaMDArone pUrNa karIza, rUpanuM parAvartana karanArI A guTikAnuM grahaNa kara ane jarUra paDe mAruM smaraNa karaje." ema kahI lakSmIdevI aMtardhAna thAya che. have ' A guTikAnA prabhAvathI mane koI joI-jANI zakaze nahiM mATe gupta veze dezAMtaramAM jaI aneka Azcaryo jeuM jethI lokone mArA parano sneha paNa jaNAI Avaze. A pramANe vicAra karI nalinI guma kumAra koIne jaNAvyA sivAya hastamAM khaga laine cAlI nIkaLe che. "kalpavRkSa pite puSkaLa tejasvI dravyothI bhaMDAra bharI daI cAlyA gayA che" ema sakhAmAM rAjA jove che ane prAta:kALe koSAdhyakSa paNa badhA bhaMDAra dravyathI bharAI gayA che tema rAjAne jaNAve che; jevAmAM eka sajajana puruSa AvI " nalinI gulmakumAra jovAmAM AvatAM nathI " tema kahe che, te sAMbhaLI rAjA rANI siMhAsana parathI nIce paDI jAya che-mUcha pAme che, zuddhi AvatAM kumAranI tapAsa mATe ghoDesvAre ravAnA kare che. ahiM rAjapura rAjA rANIne sAMtvana Ape che tevAmAM ("puNyazALI puruSone harakoI saMtApa janma samaye AtmAnI zAMti mATe upadeza ApanAra mahApuruSa-pUjya puruSane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prastAvanA saMyoga maLI Ave che tema") te ja vakhate " ApanA udhAnamAM zrI AnaMdasUrimahArAja padhAryA che." tevI vadhAmaNI vanapAlaka AvI rAjAne Ape che tethI viyogajanya du:khanI zAMti mATe rAjA rANI sAthe udhAnamAM AvI bhaktipUrvaka AcArya mahArAjane vaMdana karI sanmukha bese che. - AcArya mahArAja dezanA ApatAM jaNAve che ke "A duHkharUpI pANIvALa, rogarUpI me evALe, kodhAdika kaSArUpI magaramacchathI vyApta, durbhAgyathI vaDavAnaLavALo, ISTa vastunI aprApti ane aniSTa vastune saMyoga terUpI matsaya samUhathI bhayaMkara AvA saMsArUpI samudramAM sukhane leza paNa nathI, paraMtu rAgAdi doSa rahita sarva prakAranI iMdriyanA jayavALA mokSamAM ja sAcuM sukha raheluM che. manane kAbUmAM rAkhavAthI ane bhAvanAo bhAvavAthI mokSanI prApti thAya che. anityAdi bAra bhAvanAo ane maitrI Adi cAra bhAvanAo prANIoe avazya bhAvavI joIe" A pramANe dezanA pUrNa thayA bAda je kumAra ahiM hAjara hota te tene rAjakArabhAra soMpI huM ApanI pAse dIkSA leta, te Apa kRpALu pharamAve ke mArI kumAra kayA kAraNathI cAlyo gayo che ? ane kumAranI prApti mane kayAre thaze ? ema bhuvanabhAnue sUrimahArAjane pUchavAthI "kumAra viviMdha Azcarya jevA dezAMtara gayela che. bhaMDAra, lakSmIdevIe bharapUra karyA che ane kumArane eka gUTikA arpaNa karavAthI tenA prabhAve tamArA DesvAro eLakhI zakaze nahiM chatAM tenI sAthe vArtAlApa je thayela che, te hamaNuM dheDesvAre AvI tamane jaNAvaze. tamAruM svama paNa A ja hakIkta sUcavI rahela che. cha mahinA bAda tamone kumArane melApa thaze mATe kheda na kara. bhavitavyatAnuM ullaMghana karI zakAtuM nathI. e pramANe vicAratAM pUve thaI gayelA ratnasAra bikInI mAphaka vicakSaNa puruSee kadi paNa khinna thavuM nahiM. e pramANe sUrimahArAja ranasAranI kathA kahe che. pUrve harSapura nAmanA nagaramAM hariNu nAmane rAjA hato ane hiraNyagarbha nAmane paropakArI sAthe vAta ane tene sadAcArI kanakamAlA nAmanI patnI hatI. aneka prakAranI mAnatAothI ratnAkarasUcita saMkhathI ratnasAra nAmane putra thayo hate. yogya kalAcArya pAsethI sarvakalAe zIkhyA pachI rU5, kuLa, guNasaMpanna raktadevI nAmanI kanyA sAthe tenuM lagna karavAmAM AvyuM hatuM ane te rAjyamAnya paNa thayo hate. ekadA gurumahArAja pAsethI mahApuNyadAyI citya nirmApana saMbaMdhI dezane sAMbhaLI jinamaMdira baMdhAvavAnI zarUAta karI. te ja vakhate micchAdaSTi haridate te jinamaMdira bAjumAM zivAlaya bAMdhavAnI zarUAta karI. ane pitAnuM zivAlaya jinamaMdira karatAM vaheluM pUrNa thAya te potAno kIrtAilokomAM vadhe tevI hariphAI karI kArIgarone vizeSa dravya ApavA lAge. ahiM ratnasAra te karatAM vizeSa dravya pitAnA kArIgarone ApavA lAgyA. pitAne te parAbhava jANI motIne thALa bharI rAjAne bheTazuM ApI je khANamAMthI baMne patthara lAvatAM hatAM temAMthI pite ekalo ja lAvI zake te rAjA pAse kAyade harida karAvyAnuM ratanasArane jANa thatAM te paNa rAjAne bheTavuM dharI irSALa manuSyanuM vacana mAnya karyuM te ThIka nathI, tema jaNAvavAthI rAjAe baMnene bolAvI (tamArA pitAnA dravyathI vyaya karavA pUratI A spardhA kaMI jAtanI che mATe huM tame baMne potAnA bhUjAbaLathI dravya upajana karI dharmasthAna banAve, temAM cha mAsanI aMdara tamArA bemAMthI je vadhAre lakSmI saMpAdana karI Avaze Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 35 te eka ja maMdira baMdhAvI zakaze." te hukama rAjAe pharamAvavAthI pitAnA pitAnI rajA laI ratnasAra samuMdrabhAge ane haridatta sthaLamArge prayANa karI gayA. have ahiM akALe medhamALA pragaTa thatAM samudramAM tophAna thatAM ratnasAra devagurummaraNa kare che; daramyAna vahANa bhAgI jatAM darIyAMmAM paDatA uchaLatA mejA vacce koI mANasanuM muDadu ratnasArane prApta thatAM, te vaDe tarI jaI trIje divase zrImaMdire zaheranA kinAre pahoMce che jyAM te muDadAnuM avalokana karatAM tenA kaTIpradeza para rahela eka mUlyavAna hAra joi A dravya pArakuM che, mAre kAmanuM nathI paraMtu te laI te vaDe dhana meLavI jinazAsananI unnatinA aneka kAryo karIza " AvA saMvazALI puruSomAM ja nirlobhatA ane pramANikatA hovAthI dharmabhAvanA zuddha hoya che." AgaLa cAlatAM te nagaranI najIkanA eka maMdiramAM thAka ane ujAgarAne lIdhe uMghI jAya che. puNyavAna purUSanI kudarata kaparI kasoTI kare che" tema " sArA kAryomAM se vizva" e kahevata mujaba ahiM tene Apatti Ave che. - te nagaramAM vallabha nAmanA rAjAe potAnI anaMgasenA kuvarIne yogya varanI prApti thatAM sudhI ziyelanA rakSaNe mATe manuSya rahita sthAnamAM eka mahelamAM rAkhela che; jemAM eka cora pitAnI kuzaLatA batAvavA teNe samudrakinArethI te mahela sudhI suraMga khedI rAtrinA te mahelamAM jaI kuMvarIne nidrAdhIna joI teNInA kaMThamAMthI eka amUla hAra grahaNa kare che. daramyAna kuMvarI jAgrata thatAM cAra cAra bUma pADatAM tenA rakSaka te corane pakaDavA suraMga pAchaLa paDatAM te cora samudra pAse AvatA bharatI hovAthI samudramAM taNAI jAya che. rAjAne krodha thatAM ane tene jaladIthI pakaDI lAvavA hukama karatAM koTavALa cAre bAju tapAsa karatAM je maMdiramAM ratnasAra sUto che tyAM tenA hAthamAM hAra joI tene uThADI pakaDI le che ane ratnasAra hAra kayAMthI maLyo te jaNAvatAM chatAM tene asatya mAnI mAre che. pote have mRtyu pAmaze jethI DaratuM nathI, paraMtu pitAnI pratijJA je jinacaitya nahi karAvI zakAya tethI petAne mAthe kalaMka Avaze, pitAnA nagaranA mithyAtvI loka , jinazAsananI niMdA karaze ane jIvana ke mRtyu je kalaMka rahita hoya te ja vakhANavA lAyaka che, have zoka kare nakAmo che, (juo zraddhALu puNyavaMta puruSe mAthe maraNutakaSTa Ave chatAM teo matathI DaratAM nathI kAraNa ke karmanuM svarUpa teo samaje che paraMtu jainazAsananI helanA-niMdA thatI hoya tema jANavAthI temane duHkha thAya che. AvA purUSo ja dharmavIra kahevAya che, have tenAM aMgarakSake ratnasArane rAjA pAse laI jAya che tyAM ratnasAre satya hakIkata jaNAvI tene nahi mAnatAM tene zULIe caDAvavAno hukama kare che ane te hAra eka sevakanA mAthA para chAbaDImAM mUkAvI ratnasArane gadheDA para besADI vadhu sthAna para laI jAya che, daramyAna rastAmAM te hAra chAbaDImAMthI mAMsane loco mAnI koI pakSI upADI jAya che. vadhasthAna para vadha puruSa tene ISTadevanuM smaraNa karavA jaNAvatAM devaguru smaraNa karI "huM pavitra hAute mane sahAya karaje" ema bole che tyAM AkAza vANI thAya che ke "A mahAtmA cera nathI ' ane rAjA ahiM AvI ratnasAranA caraNamAM nahiM paDe te samasta nagarane DUbADI devAmAM Avaze e hakIkatanI rAjAne khabara paDatAM tyAM AvI ratnasAranA caraNamAM paDI mAphI mAMge che. ane rAjAne kalaMkamAMthI mukata karavA ratnasAra tene samaktinI prApti karAve che. rAjA tene satkArapUrvaka nagaramAM lAve che. ratnasAra rAjAne jenadharmanuM svarUpa samajAve che. keTalAka divasa tyAM rahI potAnI pratijJA rAjAne jaNAvI rAjAe Apela agaNita dravya sAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36. prastAvanA tyAMthI nIkaLI eka bhayaMkara araNyamAM AvI pahoMce che, jyAM gajasenA nAmanI pallInI dhADa paDatAM sAthenA loko nAzI jAya che ane pitAne luMTArA na juve tema eka vaDanA jhADa upara caDI be kALIenI vacce nikA rahitapaNe savAra sudhI ratnasAra sAvadhAna rahe che, ane dhana naSTa thayeluM hovAthI have pratijJA pUrNa thavAnA thoDA divasa bAkI che, nagaramAM jatAM ane jaina ceya baMdhAvI nahIM zakavAthI pitAnI niMdA thaze ema ciMtA kare che; eTalAmAM vaDalAnI Toca upara rahela mALAmAM eka jyoti joI tyAM AvI te ja ratnane hAra joI bhAgyanI vicitratAne vicArate te hAra grahaNa karI AnaMda pAmI paMcaparamekInuM smaraNa karate maMgaLapura AvI te hAramAMthI eka ratanane vecI tenA vividha karIyANuM bharI cha mahinAnA chelle divase pitAnA nagaramAM Ave che ane tenA pitA tathA rAjAne tenI jANa thatAM tyAM ratnasAra sarva vRttAMta jaNAve che. rAjA jaina dharma upara prItivALo thAya che rAja vagere tene nagarapraveza karAve che. trIje divase haridatta AvI pahoMce che. rAjA pAse jatAM rAjA tene jaNAve che cha mAsanI avadhinuM te ulaMdhana karyuM che ane ratnasArathI vIsamA bhAga jeTaluM tAruM dhana nathI (alpadhanavALI vyaktio saMpattivALI vyakti sAthe spardhA karatAM chevaTe parAbhava pAme che, pachI te cAlyo jAya che ane ratnasAra rAjAnI AjJAthI jinamaMdira baMdhAve che pachI lAMbA vakhata sudhI dharmanuM pAlana karI zrI prasannacaMdrasUri pAse dIkSA grahaNa karI savArthasiddha vimAnamAM deva thAya che ane haridatta bhavasAgaramAM bhramaNa karaze. kathA pUrI thayA pachI "he rAjana ! kaSTadAyI samayamAM ratnasAranI jema hRdayamAM khinnatA dhAraNa karavI nahi." "mAre putra kyA kAraNe saubhAgyazALI, dAnavIra ane viSayAprati virakta bane che?" ema rAjAnA pUchavAthI AcArya mahArAja jaNAve che ke-DA samayamAM mokSe javAvALA jI AvA prakAranA svabhAvavALA hoya che. lAMbA vakhata rAjayasukha bhogavI pachI tamAre putra mArA ziSya vadatta nAmanA sUri pAse dIkSA grahaNa karI bAramA acuta devalokamAM jaze. tyAM bAvIza sAgaropamanuM AyuSya bhegavI, tyAMthI thavI jambudvIpanA bharatakSetramAM siMhapura nagaramAM viSNu rAjAne tyAM putrapaNe avataraze. ane tIrthaMkaranAmakarmanuM pAlana karI siddhapadane pAmaze. te sAMbhaLI rAjA samasta du:khane bhUlI jaI kumAranA Agamana pachI huM dIkSA grahaNa karIza, hAla mane gRhastha dharmane aMgIkAra karAve ema kahetAM rAjA rANI tathA loko bAra vata grahaNa karI sarimahArAjane praNAma karI sarva svasthA ne jAya che. have A bAju pRthvIne viSe bhramaNa karatAM nalinI gume aneka prakAranA svarUpa dhAraNa karI lakSmIdevInI kRpAthI devIo dvArA arpaNa thayela vastrAbhUSaNe vagereno upayoga karate, lekithI nahiM jovA acalapura nagaramAM Ave che, jyAM samudrayAtrA mATe taiyAra thayela suMdara nAmanA dhanika vahANavaTI tenI IcchAthI sAthe laI jAya che keTalAka divasa pachI koI eka dIpe AvatAM tyAM pANI, phaLa, baLataNa, vagere levAnI IcchAthI vahANane bhAvavAmAM Ave che, jyAM samudrakinAre vINAne dhyani sAMbhaLI kumAre anyane pUchatAM jANavAmAM Ave che ke-vasaMtilaka nAmanA suMdara udhAnanA madhya bhAgamAM paravALAnuM banAvela jinamaMdira ane tenI pharate vizALa sphaTika ratnane kille che. (ahiM udhAna ane maMdiranuM varNana vAMcavA jevuM che (pA. 123 pA. 124) te maMdiramAM jinezvara bhagavaMta pratyenI bhaktine laIne de ane vidhAdhara nRtya kare che, te kile atyaMta UMco hovAthI te jinamaMdiranuM dvAra jANuM nahiM zakAtuM hovAthI manuSyo tyAM pravezI zaktA nathI, ane tethI mAtra bahAranA manuSya mAtra jinamaMdira che tema joi zake che. (te kALa paNa tevo ja hatuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prastAvanA 37 jethI AvuM paravALAnuM jinamaMdira ane sphaTikaratnane killo hoya temAM zaMkA rAkhavA jevuM kAMI nathI kAraNa ke devo ane vidyAdharanuM bhakitanuM tenuM sthAna hoya che) have nalinI gulma jaLakrIDA karI te jinamaMdiranA killA pAse AvI A manuSyothI banAvAyela nathI tema jANI lahamIdevIne yAda karI tenA prabhAvathI killAmAM praveza kare che ane tyAM aneka prakAranA Azcaryane joI vicArI dAkhala thatAM jinamaMdira jaI, ne varNavI zakAya tevA ekSapada jevuM A che tevA Atmika AnaMdanA aneka uddagAra kADhata (pA. 124 maMdiranI anupamatA khAsa vAMcavA jevI che.) harSAzru sahita jinamaMdiramAM dAkhala thaI zuddha caMdrakAnta maNinI jinezvara bhagavaMtanI pratimA joI, paMcAMga praNipAta karI aMjalI joDI stuti karavA lAge ke " he prabhu! Aje mAruM durbhAgya dUra thayuM che. he jagatanA dIpaka samAna. jenA mahAdika ripuo naSTa thayA hoya te ja puNyavAna manuSya puNyayoge Apane prApta karI zake che. saMsAramAM paribhramaNa karatAM evA mane he nAtha ! mekSarUpI nivAsa jaladI Ape. (pA. 124-125) ahIM kartA AcArya mahArAje pitAnuM nAma sUcavyuM che). - A pramANe jinezvara bhagavaMtanI stuti karI raMgamaMDa5mAM jyAM Ave che tyAM sarvAMgasuMdara eka vidyAdhara kanyAne vINA vagADatI, sakhIonA parivAra sahita juve che ane teone vArtAlApa sAMbhaLI vidyAdharanI zaziprabhA nAmanI kanyA che ema nirNaya kare che. te vidhAdhara kumArInI nalinI gulmakumAra upara kaTAkSazreNI 5DatAM tenA sauMdaryanuM pAna karatAM ane aMgamAM teNIne kaM5 vagere thatAM joI tenuM kAraNa tenI sakhI pUche che, tenA khulAsAmAM sakhInA khoLAmAM mAthuM nAMkhI pitAne tAva Avyo che tema jaNAve che. sakhIo tene sAMdayarUpI amRtane tuM vahana karanArI che, tema kahIne tArA pitAjI vidhAdharendra zrIcaMdra mAtA zazikAntA tArI rAha jotAM haze ema kahI teo cAlavA mAMDe che. daramAnya kumAre putaLIne udezI jaNAvyuM ke A zazIkamAM mArA hRdayane adUbhUta AnaMda ApanArI che. tenI sakhI kahe che ke AnuM divya rUpa ane kAnti evAM che ke A kumAranA devapaNuM mATe amone kaMI zaMkA nathI mATe tArA mATe te yogya vara che. pRthvI pITha upara sparza karate hovA chatAM kumAra manuSya hoi tenA divya vastra ahobhAgyanI nizAnIrUpa hovAthI ja A jinamaMdiramAM tene praveza saMbhavI '' Ama vicAraNA cAle che daramyAna teNInI mAtA zazikAntA tyAM AvI pahoMce che ane tane tArA pitA saMbhAre che ema jaNAvI vimAna mAraphata sarva jAya che. have ahiM kumAra pradakSiNA phare che tevAmAM eka dhyAnaparAyaNa cAra munine jotAM kumAra praNAma karI stuti kare che, jethI kumArane bhavya prANI jANI dhyAnane tyAga karI kumArane dharmarUpI kalpavRkSanuM mULa samyaktva tathA navatattva ane deva guru dharmanuM svarUpa samajAve che. samyaphatva prApta thayA pahelAM manuSya AyuSyane baMdha na karyo hoya te jIva kadI durgatine bhAjana banatuM nathI. navatatva para zraddhA thavAthI samati prApta thAya che. koIne svAbhAvika rIte, koIne guruupadezathI prApta thAya che. (5. 126) A upadeza sAMbhaLI kumAra samyaphane aMgIkAra kare che. pitAnI jAtane satvazALI mAne che. cAraNa muni te pachI AkAzamArge vidAya thatAM kumAra khinnatA anubhave che. (ahiM prabhune samakita prApti thAya che tethI A prathama bhava gaNavAmAM Avela che.) pachIpharI paramAtmane kAma karavA jAya che tevAmAM mAryamAM dhyAnaparAyaNa eka vidyAdharane he paramAtmA ! tamArI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prastAvanA kRpAthI mArI vidyAo siddha thAo ema kahetA sAMbhaLI A vidyAdharanI vidyAo tatkALa siddha thAo ema kumAra bole che ( jI e sajajana puruSanI paropakArita) ema kahetAM kumArane sattvanA prabhAvathI tenI vidyAo siddha thAya che. AkAzamAM duMdubhI lAge che, puSpavRSTi thAya che te joI vidhAdhara Arya pAmI kumAranA caraNamAM guma karI kahe che ke tamArAM kathanathI bhArI vidhAo jaladI siddha thaI jethI tamArA upakAranA badalAmAM jaladI bhArI vidyAo Apa grahaNa kare tema viveka batAvI kumArane vidyAo Ape che, ane mane je vidhAo prApta thaI tenAM karatAM tamAruM darzana mArA mATe Adhaka harSadAyI che tema vidhAdhara kahe che, te Apa maherabAnI karI have siddhapura nAmanA nagaramAM padhAre! jyAM mArA jayasiMha nAmanA vidyAdhara svAmI che, tene huM harivikrama nAmane priya putra chuM jethI amArI rAjalakSmIne saphaLa kare. pachI baMne vimAnamAM ADha thaI vaitADhaya parvata tarapha jAya che, tevAmAM suMdara sArthavAha AvI paDe che; kumArane te satkAra kare che tenI bhaktithI prasanna thaIkumAra potAnA deha upara rahela divya vastra sArthavAhane Ape che eTale devIo kumArane bIjA divya AbhUSaNa Ape che, pachI sArthavAhane upakAra mAnI tene prayANa karavAnuM kahe che ane pite siddhapura nagare AvI pahoMce che. (A pAMcamA sargamAM nalinI gumakumArane janma, paryaTana, ratnasAranuM vRttAMta, zazipamAM kanyAnuM darzana, samyakatvanI prApti ane vidyAnI siddhi A pramANe adhikAra AvelA che.) saga cha (pA. 128thI pA. 144 sudhI) ahiM jayasiMha rAjA pitAnA putradhAra kumAranuM vRttAMta jANI kuma rane aneka rIte satkAra kare che. kumAra tyAM navIna navIna mohara sthAnane jete eka kAMcanapura nagaranA udhAnamAM Ave che, jyAM "Aja rAtrie A nagarane rAjA pitAnI priyAne vegaDa baMdhatA temAM rahela eka ladhusarSe tene DaMkha mAravAthI tenuM mRtyu thatAM te aputra hovAthI tenI prajAe paMcadi karela che ema harivikrama dvArA sAMbhaLe che. daramyAna te divya kumAranI najIka AvatA garava karate hastI kumAra nalinIgulmane abhiSeka karI aMdha upara be pADe che, azva hevAra kare che, AkAzamAM cAmare vijAya che, chatra mastaka upara sthira thAya che, 66bI vAge che, deve puSpavRSTi kare che. (* ju be aparimita puNyanI nizAnI)" te kALamAM je rAjA aputra maraNa pAme tenI gAdIe besavA mATe paMca divya upara pramANe karI je puNavaMta prANu upara kaLaza DhaLe che tene prajA gAdIe besADe che. (A kALamAM tevI praNAlikA mATe hastI, aAve paNa tevI jAtanA janmatA nathI) pachI prajA tene sanmAnapUrvaka nagaramAM laI jAya che jyAM nalinIkumAra vidyAdhareMdra (rAjA) bane che. A bAju zrItilakapura nagarano rAjA zrIcaMdra pitAnI putrInA vara saMbaMdhI ciMtA kare che jethI "zazikhabhA tenI sakhIThArA je kaI rAdhAvedha karaze te mAre svAmI thaze; nahiM te agninuM zaraNa svIkArIza" ema rAjAne jaNAvavAthI rAjA tenI taiyArI karAvI aneka yuvAna vidhAdhara rAjAone AmaMtraNa mokalo nagaranI bahAra eka eka maMDapa taiyAra karAve che ane ATha cakravALA lAMbe staMbha Ubhe karAvI tenI Toca upara putaLI sthApe che. rAjAo AvI pahoMce che. pitAnI henanI putrI zazikhabhA hovAthI AmaMtraNa apAyela bhuvanabhAnu rAjavI paNa bhAnuzrI sAthe tyAM Ave che. have ahiM nalinI gulma rUpa parAvartana karI vairasiMha nAma dhAraNa karI tyAM Ave che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA have kumArI zazikhabhA tyAM AvatAM teNInuM anupama rUpa dekhI AvelA rAjAo eka yA bIjI rIte kAmAMdha thavAthI aneka ceSTAo karI rahyA che. pachI zazikhabhA pitAnI sakhI sAthe hAthamAM puSpanI mALA sAthe Ave che tenI sakhI AvelA judA judA rAjAonA nAma, vaya, rUpa, rAjyalakSmI, vibhava, guNa zuravIrapaNuM, vagerenuM varNana kare che (pA. 130) pachI rAdhAvedha sAdhavA mATe dhanuSya upADatA koIka rajAo dhUjI jAya che, keTalAka aTTahAsya pAme che, keTalAka hAMsIrUpa bane che, TIkApAtra thAya che jyAre rAdhAvedha sAdhavA kaI zaktimAna thayA nahiM te joI rAjA kheda pAme che. te vakhate vairasiMha Ubho thatAM pratihArI kalAnA dhAma tarIke tene jaNAve che. tene joI zrIcaMdra rAjA " jenuM kuLa ajJAta che, mAtra manu ya che e te kema zaktimAna thaI zakaze? " ema jemAM uccAre che tevAmAM nalinI gulma kumAra potAnA sthAna uparathI uThe che, tyAM kumAra pitAnA dhanuSya upara bANa caDAvI telanA kaDAyAmAM pratibiMbita thatAM jema bhavya prANI pratrajyAne svIkAre tema" pUtaLIne vIMdhI nAMkhe che ane kumArano jaya jayArava thatAM vAjiMtra vAge che. ane zaziprabhA kumAranA kaThamAM varamALA paherAve che. AkAzamAM rahela deva devIo ratnatraSTi kare che. ahiM kumAre veSa parivartana kareluM hovAthI tenA mAtApitA vagere vidhAdhara rAjAo A koNa haze tema kumAra mATe vicAre che, tevAmAM kumAre potAnuM mULa rUpe pragaTa karavAthI mAtApitA vagere AnaMda pAme che. kumAra potAnA mAtApitAne mastaka namAvI praNAma kare che pachI vAjitranA nAdapUrvaka baneno pANigrahaNa mahotsava karavAmAM Ave che. zrIcaMdra vidhAdhara nalinI. gumakamArane AzIrvAda sAthe pitAnI putrI zazikhabhAne koI divasa nahi tyajavA, tenI pratye anurAgane tyAga nahiM karavA zikhAma Ape che, tema zazipabAne zikhAmaNa Ape che ke tArA patinI AjJAmAM niratara raheja vagere ane banene saMbadha cirasthAyI bane tema AzIrvAda Ape che (pA-131-32 vAMcavA jevI hakIkata che.) pUrva kALamAM potAnI putrIne sAsare vaLAvatAM mAtapitA zikhAmaNa ApatA hatAM. A mAMgalika samaye te ucita hoI te vakhatanI mAtApitAnI zikSA ane AzIrvAda manuSya jIvanamAM upayogI banatAM ane daMpatI jIvana sukhI nivaDatuM hatuM A kALamAM tevo rivAja jevA nathI chatAM mAtapitAoe putra putrIo AvA AzIrvAda ane bedhapATha ApavA jarUrI hovAthI te kartavya bajAvavA jevuM che."). (pUrva kALamAM lagnAdi prasaMge sAthesAtha rathayAtrA, saMdha sanmAna, devabhakti, dAna vagere dharmAnAno paNa thatA hatA. tethI ahiM lagnanI khuzAlImAM kumAre samasta jinAlayomAM pUjA karAvI. saMdhanuM sanmAna karyuM, rathayAtrA mahotsava karyo ane tema karI anyane samakti prApta karAvyuM. keTalAka divase bAda pitA bhuvanabhAnu rAjavI sAthe kumAra vimAnabhAge zrIpura AvI pahoMce che. anya vidhAdhara rAjAo kumArane satkAra karavA AvI pahoMce che. pachI kumAra zAsananI aneka rIte prabhAvanA kare che. ( jIo dhama puruSe potAne vibhava, lakSmI, sukhasaMpadda, mAnasanmAna maLe tyAre temaja vyAvahArika sArA prasaMge aneka rIte jaina zAsananI prabhAvanA kare che. ApaNe AvA prasaMge e dhArmika anachAne karavAnI jarUra che "). have pitAputra kAMcanapura nagare Ave che. rAjA bhuvanabhAnuM potAnA bhAgyazALI putrane joI AnaMda pAme che ane zubhAnagarIe have mAre javuM joIe temaja tyAM jaI mAre AtmakalyANa paNa have sAdhavuM joIe, ema nizcaya karI tyAMthI zubhAnagarI javA prayANa kare che, ane sarvA zubhA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA nagarInA udhAnamAM AvelA jANI maMtrI subuddhi nagarane anupama rIte zaNagAre che. temaja nagaranI strIo kumArane jovAthI te AnaMda ane eka bIjI ApatI upAlaMbhe temaja nagaranuM praveza varNana graMthakartAzrIe ahi pala vAMcavA jevuM (pA. 133) che. - kumAra pitAnA mahelamAM AvatAM pahelAM zrI jinezvara devanI pUjA, caityavaMdana karI, yAcakavargane dhana ApI mahelamAM praveza kare che. have " jo mArA guru AnaMdasUri pavAre te putrane rAjyAbhiSeka karA cAritra grahaNa karuM', A rAjaya te du:khadAyI che" vagere saMsAranI viTaMbanAono vicAra karI aneka dharmaanuSThAne pote je pUrve karelA che tene yAda kare che, ane bhogavilAsa roga jevA hovAthI jema bane tema jaladI tene tyAga karavo e, ema bhuvanabhAnuM rAjavI vicAre che (halukama ane mokSamAM jene najIkamAM javAnuM che tevA bhavyAtmAone tevA ja anudAne tAtkAlika maLI rahe che ) tevAmAM udhAnapAlaka AvI zrI AnaMdasUrijI mahArAja padhAryAnI rAjAne vadhAmaNI Ape che. tarata ja kumAra tathA aMtaHpura sahita AcArya mahArAja pAse AvI praNAma karI temanI pAse bese che. mUrijI mahArAja dezanA ApatAM jaNAve che ke mokSamArgane be rastAo sAdhudharma ane zrAvakadharma che. rAgadevanA kAraNe manuSyane te bane mArge prApta thavA durlabha che. saMsAra kevI jAtane bhayaMkara che. naraka, tirthaM ca gatinAM kevA du:khe che, dharmarUpI rasAyana sevana karanArane janma, jarA, mRtyu ane vyAdhio thatAM nathI vagere upara banne dharmonuM saMkSiptamAM svarUpa samajAvI mokSaprAptinA upAya batAve che (pA. 135, dezanA vAMcavA jevI che.) . tyArabAda bhuvanabhAnu pitAnA putrane gAdIe besADI pote cAritra aMgIkAra karavAne utsuka che ema sUrimahArAjane kahI potAnA mahele AvI potAnA putra nalinI gumane rAjyAbhiSeka kare che. ane te vakhate " prajAjanone potAnA putra navA rAjA sAme kema vartavuM te jaNAvI nalinI gulma rAjAne prajAnI rakSA karavAnuM, nyAyapUrvaka rAjya calAvavI, sAta vyasana ane bhogamAM Asakti, upekSAbhAva -6ne para vizvAsa na rAkhavo te sarva karavAthI rAjalakSmI vadhe che mATe te cArane tyAga kare. aparAdhI evA sevaka upara vAtsalya bhAva rAkha paripuone jItavA. jJAnI puruSone saMga kare. rAjyalakSmInuM pAlana karavuM. ema kahI rAjA bhuvanabhAnu dIkSA levAnI sarvasaMmati mAMge che, sarva abupAta kare che. nalinIgulma pitAne rokavA vinayapUrvaka praNipAta kare che. (pA. 136 ) chevaTe rAja saMsAranuM asAra svarUpa samajAvI sarvane zAMta kare che. ahiM bhuvanabhAnu rAjavI jinendra bhagavAna ane zrI saMdhanI pUjA kare che, anAthane dAna Ape che. cAritra letAM pUrve AvI rIte dharma karavAnA ja hoya che. pachI rAjA zibikA upara ArUDha thAya che. dIkSAnI bhAvanAvALA mAtuzrI vagere aMta:pura ane parajane vagere sahita udhAnamAM AvI prathama rAjavI vagere AnaMdasUri mahArAjane pradakSiNA ApI praNAma karI dIkSA ApavA mATe vinaMti karatAM temane tathA nirmaLa aMta:karaNavALA maMtrI sAmate ane aMtaHpuranI strIo vagerene vidhipUrvaka dIkSA Ape che. nalinIgulmane dezaviratipaNuM Ape che. (te vakhatane ke sukhamaya kALa? rAjA sAthe maMtrI, rANIo vagere aneka jane dIkSA letA hatA. dIkSA lenAra rAjavI putra parivAra, sAmaMta, maMtrI tathA parejanenI saMmati letAM hatAM, sarvane dIkSA lenAra rAjavI saMsArasvarUpa samajAvI zAMta karI cAritra letA hatA. "dhanya che te vakhatanA sattvazALI manuSyone ! te uttama yugamAM janmanArA dIkSAnA grAhakone pariNuma paNa sulabha hoya che.) pachI gurumahArAja bhuvana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 41. bhAnuM munizrIne A bhAgavatI dIkSAnuM pAlana uttama rIte kema karavuM te jaNAve che. (pA. 177, khAsa manana karavA jevuM che.) have tyAMthI vihAra kare che ane nalinI gulma rAja kheda yukta banIne dIkSAnA manorathane dhAraNa karato pirajane sAthe potAnA nagaramAM AvI pahoMce che. bAda palaMgamAM sUte che tevAmAM tenI pAse haMsa upara beThelI lakSmIdavI AvI pahoMce che, jethI ekadama palaMgamAMthI UbhA thaI devIne praNAma kare che. devI upadeza Ape che ke "tuM ya dhAraNa kara. caramazarIrInuM jIvana AvuM ja hoya. have tuM tArA mAtapitA banene sthAne mane samaja" tema kahI devI aMtardhAna thaI jAya che. keTalAMka samaya pachI rANI zazikhabhA putrane janma Ape che ane te ja vakhate tyAM zrI AnaMdasUri ane bhuvanabhAnu muninuM Agamana thAya che. AthI pote janmela putrane bhAgyazALI mAne yArabAda parijano sAthe nalinIgulma rAjA AnaMdasUri pAse AvI traNa pradakSiNa pUrvaka parivAra sahita teozrIne praNAma kare che. suvarNakamala para birAjamAna thayelA guru pAse besI, pitAnI jatane temaja potAnA putrane kRtakRtya thayelA jaNAve che. gurumahArAja kahe che ke " A sivAya tuM pUrvamAM kadi nahiM joyelA evA apUrva utsava jaiza, " daramyAna nalinIguma rAjA pitAnA mAtA pitAne kevaLajJAna utpanna thayAnA samAcAra gurumahArAjavaDe jANe che ane deve AvI mahotsava kare che, te jove che mAsaka5 mATe sUrimahArAjane padhAravA vinaMti karIne rAjA pitAnA nagaramAM Ave che. A bAju putra paNa niraMtara vRddhi pAmavA lAgatA tenuM nAma haSacaMdra pADavAmAM Ave che. - zrI AnaMdasUri mahArAja tyAMthI anyatra vihAra kare che. pachI bhuvanabhAnu ane bhAnuzrI kevaLI eka mAsanuM anazana karI mokSa prApta kare che. AnaMdasUri mahArAja potAnI pATe vidvAna zrI vajadatta munizrIne sthApI anazana karI mekSamAM padhAre che. ekadA vajata muni vihAra karatAM-karatAM zubhAnagarIe padhAre che. nalinI gulma rAjAne tenI vadhAbhaNI maLatAM kumAra harSacaMdra sAthe rAjA guruzrIne vaMdana karavA Ave che. gurumI dvArA potAnA mAtA pitA mokSamAM padhAryAnA samAcAra jAgI rajA kheda pAme che. mokSamAM gayelA mATe kheda na karavA gurumahArAja jaNAve che. bAda upadeza ApatAM jaNAve che ke-bhogo bhogavIne paNa A pramANe AcaraNa karavuM Ucita che; nahiM te svajananAM viraha duHkha sahana karavo paDe che. mehano vilAsa mahAna che. jarAvasthA AvatAM keza &ta bane che, paMcendriyonA viSayo nabaLA paDI jAya che, zarIra kRza bane che vagere vairAgyanuM kAraNu hevAthI je pANI vairAgyavAsita banatuM nathI te kAM te durbhavI athavA abhAvI jANuM. mAtra Asannasiddha cha saMsArarUpI viDaMbanane jANIne navakalyANa sAdhe che. (pA. 140' khAsa upadeza vAMcavA jevuM che. ) uparokta upadeza sAMbhaLI, vairAgya pAmI huM mananA saMyamapUrvaka mArA putrane rAjyapada upara sthApIne huM ApanI pAse ApanA caraNakamaLamAM saMyama svIkArIza" ema gurumahArAjane jaNAvI rAjA nagarImAM AvI, anya vidhAdharo tathA rAjAne bolAvI, kumArane rAjyAbhiSeka karI, prajA vagere savane harSacaMdra rAjavI pratye ane harSacaMdra rAjavIe prajA, anya rAjavIo ane vidhAdharo sAthe kema vartAvuM te mATe yogya zikhAmaNa Ape che. (pA, 14) pitA ane rAjA tarIke potAnuM kartavya bajAvI mohano Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prastAvanA tyAga karI, je vastu ( apAya ) dAnamAM apAya te vastu dAnamAM prApta karI zakAya che ' tema jANI dInajatene dAna ApI, jinezvaranI pratimAonu` pUjana karI, sAdhavAtsalya karI " nagaranA leke mAM dIkSA svIkAranArane huM mahAtsava karIza '' ema uSaNA karAvI, ataHpurane aneka zikhAmaNeA ApI, IcchA hoya te mArI sAthe saMyamanA svIkAra kare tema jaNAvI nalinIguma rAjA zibikA upara ArUDha thaI parivAra sahita pArajatAnI prazaMsA pAmatAM, pAmatAM ha`pUrNAMka dAna ApatAM manehara udhAnamAM AvI, zibikA uparathI nIce utarI, suvaNuM kamaLa upara birAjamAna thayelA sUrimArAjane dIkSA ApavA mATe vinati kare che ane parivAra sahita sUrimahArAja te sane dIkSA Ape che. abhilASa dharAvatA nAgarika leAkA ane caMdra rAjA vagerene zrAvaka dhama Ape che. pachI nalinIzukSma munie vinaMtipUrvaka rimahArAjane, tIthaMkaranAmagotra zI rIte bAMdhI zakAya ? tema pUchatAM gurumahArAja vIza sthAnako jaNAve che ane temAMthI eka paNa sthAnakanI ArAdhanA karavAthI te gotra badhAya che. te vIza sthAnaka A pramANe-"1 arihaMta, 2 siddha, 3 pravacana (zrI saMgha), 4 siddhAMta jJAtA dharmapadezaka AcArya, 5 ( janmathI sATha varSanI vayavALA) vaya sthavira, ( cethA zrIsamavAya aga uparAMta abhyAsavALA) te zrutasthavira, ane (vIza varSa uparAMtanA dIkSA paryAyavALA) paryAyasthavira-e pramANe traNe prakAranA sthavira, 6 sUtranA arthanA temaja te bannenA bahuzruta upAdhyAya, cha vAstavika guNAtI prazaMsA dvArA sAdhujane viSe prIti 8 jJAna, 9 darzana, 10 vinaya, 11 cAritra, 12 brahmacarya, 13 kriyAcaraNa, 14 kSaNe kSaNe samaye samaye saMvega sudhyAna ane AsevanA vagere dvArA tapazcaryAM, 15 gautamapada, gaNadharapada 16 zrI jinapadakevaLI bhagata, 7 sayama, 18 adhyayanapUrvaka abhinatra jJAna, 19 sarvajJabhASita zrutapa, 20 zrI tIrthaMkara zAsananI pramAvanA ( tIpa) A pramANe tamAre haMmezA ArAdhanA karavA yathAzakti udhama karavA. te rIte ArAdhanA karatAM, guru sAthe vicaratAM agIAre aMganA jJAtA bane che. pachI avadhanAnI bane che ane guru AjJA laI bIjA munie sAthe vihAra karavA lAgyA. aneka sthaLee vicarI aneka vene pratikSeSatA jinazAsananI prabhAvanA karatAM te rAtri vIza sthAnakanA ArAdhanathI tItha'karanAmagAtra bAMdhe che. have nalinIgukSma rASi zubhA nagarImAM rahela potAnA guru vattane vaMdana karavA Ave che, jethI kheMcadra rAjA tyAM Ave che. nalinIgukSmamuni gurumahArAjane vadana kare che, pachI temaNe tI karanA mAtra bAMdheluM hovAthI gurumahArAja dhanyavAda Ape che, nalinIguma muni gurune ApanA upakAranuM phaLa che' tema jaNAvatAM kahe che ke--nidhyeAjana vAtsalyavALA tuSTa banela gurumahArAja je Atmahita sAdhI Ape che, temAMnuM ka MIpaNa mAtA, pitA, putra, bhAi, priyA ke mitra' karI zakatA nathI. dharmAcAryanA caraNukamaLamAM namaskAra karanAra prANI je sukha prApta kare che te sukha rAo, cakravartI ke indra karI zakatA nathI vagerethI gurunuM bahumAna kare che. tyArabAda harizcaMdra rAjavI nalinIgukSma munivarane namaskAra karI, vihAra saMbaMdhI sukhazAtA pUchI lAMbA vakhata sudhI vaiyAvacca karI potAne AvAse jAya che. ahi' vadatta kevaLI mahArAja anya vihAra karI potAnA sthAne nalinIgulma munivarane sthApana kare che ane have tamAre munijanarUpI yUthanI rakSA karavAnI che' tema zikhAmaNu ApI eka mAsanuM anazana karI vadatta kevaLI bhagavAna mekSamAM padhAre che. nalinIgulma muni lAMbA vakhata sudhI vicarI ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 43 prANIo upara upakAra karatAM karatAM prasannacaMdra nAmanA ziSyane svasthAne sthApI, eka mAsanuM anazana karI, sattara sAgara5mane AyuSyavALA, asAdhAraNa kAMtivALA mahAzukadevalokamAM indranA sAmAnika deva thAya che. te devalokanA deva pitAnA avavijJAnanA baLa vaDe cAra nArakaparvata ane UMce pitAnA vimAnanI dhvajA sudhI jaI zake che. sADA sattara mahine zvAsozvAsa letAM te deva sADAsattara hajAra varSe AhAra grahaNa kare che. cAra hAthanA deha pramANuvALA te devo dharma virodhI prANIone eka aMza paNa mAna ApatA nathI. zrI jinanAmakarmanA udayathI traNa jagatane hu upakAra karIza ema jANatA hoIne te svargamAMthI cyavanakriyA temane du:khadAyI banI nahi. koI eka vakhate mahAvideha kSetramAM zrI jinendra bhagavaMtanuM kevaLa kalayANuka jANI zake dhaMTArava vagADyo. te sAMbhaLI ane kalyANaka ujavavA idra mahArAja jANe che. tenI sAthe te indrane (nalinIgulamane jIva ) sAmAnika deva tyAM jAya che, tyAM samavasaraNanI bhUmimAM AvyA bAda vimAnathI nIce utarI bhaktipurassara te deva zrI jinendra bhagavaMtane namaskAra karI sarva bhASAmAM samajAya tevI paramAtmAnI dezanA sAMbhaLI " bIjA deva karatAM mArI sAthenA A devanI kAMti vadhAre kema che ? tema zakrenDe pUchatAM jinezvara bhagavaMta kahe che ke A niSpA5 devane jIva tIrthaMkara paramAtmAno jIva hovAthI kAMti ane bIjI dareka vastumAM bIjA devothI caDhiyAta che. tItha karanAmaka upArjana kayAre karyuM? kayAM janma - dhAraNa karaze? keTalAmAM tIrthakara bhagavaMta thaze ? vagere hakIkta kendranA pUchavAthI jinendra deva kahe che, je sAMbhaLI parSada AnaMdita thaI ane tIrthaMkaranAmakarmanI prAptimAM prayatnazIla thAya che. - tyArabAda zakendra potAnuM adhuM siMhAsana te devane ApI satkAra che ane te pachI deva paNa pitAnA AvAse (sAtamA devaloka ) jAya che. upara pramANe nalinI gulma rAjarSi ane devabhava e be bhavanuM varNana A sargamAM pUrNa thAya che. (A chaThThA sagamAM kAMcanapuramAM rAjya prApti, rAdhAvedhadvArA zaziprabhAnI prAti, pitA bhuvanabhAnunuM vratagrahaNa, pitAne saMyamagrahaNuprApti ane sAtamA devalokamAM utpatti ATalI hakIkata Avela che.) - - sarga sAtame (pA 145 thI 5 165 sudhI) * zrI AMbUdIpanA bharatakSetramAM Avela siMhapura nAmanA nagaranA viSNu rAja ane temanI viSNu rANInA udaramAM zrI nalinI gulmane jIva mahAzaka devalokamAMthI evI cha vadI chaThThanA divase caMdra zravaNa nakSatramAM AvyuM chate mAtA dhidevInA udaramAM Ave che. te samaye ardha nidrAvasthAmAM sUtela te vakhate 1. sapheda cAra jaMtuzaLavALo hasti, 2. puSTa, sArA bAMdhAvALo ujajavaLa vRSabha, 3. pAtaLI kaTIvALo siMha, 4. suvarNa kaLazedvArA abhiSeka karAtI lamI derI, 5. vikasita puSpavALI yugala puSpamALA, 6. haraNanA lAMchanavALo caMdra, 7. a dhakArane dUra karanAra sUrya 8. divya puSpamALAthI viMTAyela puNakuMbha, 9, mahAdhvaja, 10 uchaLatA mejavALuM 5% sarovara, 11. tevo ja samudra, 12. divya sUnanA samUhathI suzobhita devavimAna, 13. atyaMta kAMtivALo ratnasamUha ene 14. nirdhama agni e cauda sva pitAnA mukhamAM praveza karatAM viSNu mAnA jue che. te joIne jAgI viSNu rAjA pAse AvI jaNAve che. pachI rAjA "devAdithI pUjAyela kalyANarUpI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA velaDInA aMkurA samAna putra prApta thaze " tema jANI, ati AnaMda pAmI, mAtA pitAnA vastrane cheDe zakunanI gAMTha bAMdhe che. (sAruM svapna Ave tyAre manuSya sUI na jatAM pitAnA vastranA cheDe gAMTha bAMdhavI ane nidrA na letAM prAta:kALa sudhI paramAtmAnuM smaraNa karavuM jethI te zubha svapna sAruM phaLa Ape che.) A bAju harSabhara idroe eka sAthe AvI, prabhunI mAtAne namaskAra karI, "jagatane prakAzita karanAra putrane janma ApanAra tame prazaMsAne pAtra che," vagere mAtAnI stuti karI sugaMdhI jaLapuSpanI vRSTi karI devendro svargamAM jAya che. savAramAM viSNu rAjA svapna pAThakane bolAve che. stanapAThake 1 hastinA svanithI ApanA putra dAna-dhananI vRSTi karanAra, 2 baLadanA svapnathI samasta pRthvInA bhArane vahana karanAra, 3 siMhanA svapnathI atyaMta balIcha banaze, 4 lakSmIdevInA svapnathI meruparvata para temane abhiSeka thaze, 5 puSpamALAnA svapnathI devasamUhathI pUjAze, 6 caMdranA darzanathI netrane AnaMda ApanAra temaja kalAnA bhaMDAra banaze, 7 sUryanA darzanathI janatAnA zokane dUra karaze, 8 dhvajanA darzanathI jagatarUpI maMdiranA zikhara para sthita thaze, 9 jaLathI paripUrNa suvarNa kuMbhanA darzanathI saMtApa dUra karanAra thaze, 10 padma sarovaranA jovAthI lakSmInA AvAsabhUta banaze, 11 samudranA svapnathI guNarUpI ratnane samudra banaze, 12 vimAnanA darzanathI teo svargamAMthI AvyA che tema sUcave che, 13 ratnasamUha jovAthI te puruSaratnothI sevA karAze ane 14 agninA jovAthI sakaLa karmane dagdha karanAra thaze. jemanA caraNanI sevA devendro paNa karaze te tIrthaMkara putra traNa jagatane svAmI Apane putra thaze. pachI sAta peDhI cAle teTaluM dravya svapna pAThakane Ape che. tIrthakara bhagavaMta jyArathI garbhamAM Ave che tyArathI te dezamAM dhana, dhAnya suvarNAdikanI vRddhi thavA mAMDe che te rIte ahiM paNa thAya che. viNu rAjAnA mahelamAM suvarNa ane bhANiyathI jaDelI devatAdhiSita eka zreSTha zavyA hatI, jenA upara koI manuSya bese te upadrava thatA, tethI tenA upara koI besI zakatA na hatA. prabhunI mAtAne tenA para besavAno dAha thavAthI tenA para beThA paraMtu prabhunA prabhAvathI devoe upadrava na karatAM mAtAnI rakSA karI. gRhavyavasthA saMbaMdhI samasta kAyanI vyavasthA gRhanA nAyakanI jema sIdharmapati Idra karavA lAgyA. phAgaNa vadI 12 nA divase caMdrazravaNa nakSatramAM, temaja badhA ucca sthAne AvatAM zrI viSNudevI putraratnane janma Ape che. kAzyapagetramAM bhagavaMtane janma thAya che. traNe bhuvanamAM acAnaka prakAza prasare che. tarata ja Asana kaMpathI avadhijJAnadvArA bhagavaMtane janma jANuM adhe lokamAM rahenArI ATha diphakamArikAo tyAM AvI mAtA ane prabhune namI jamIna sApha kare che. Urva lekanI ATha kumArikAo AvI sUtikAgrahanI cAre bAju gadhelkanI vRSTi kare che, pUrva rUcakanI kumArikA hastamAM darpaNa dharatI, pazcima dizAnI ATha kaLazane dhAraNa karanArI, dakSiNa cInI ATha vIMjhaNAne (paMkhAne) hAthamAM dhAraNa karanArI, uttara rUyakanI ATha camArane viMjhatI kumArikAo, rUca parvatanI vidizAmAMthI paNa dIpakane dhAraNa karatI cAra kumArikAo AvI potAnI dizAmAM prabhunA guNagAna katI UbhI rahe che pachI madhayakanI cAra kumArikAo AvI cAra AMgaLa zeSa rAkhI paramAtmAnA nALanuM chedana karI, khADe beThI, te khADAne ranothI bharI tenA upara durvAothI vizALa pIThikA bAMdhe che. sUtikAgrahanI pazcima dizA tyajI daI traNa dizAomAM kalIgRhamAM prabhu sahita mAtAne laI jaI ratnasiMhAsana para besADI bannenuM abhaMgana (sugaMdhI telonuM mArjana) karI pUrva dizAnA kadalImAM snAnAbhiSeka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA karI divya vastro AbhUSaNathI alaMkRta karI, uttara dizAnI kadalI gRhamAM laI jaI siMhAsana para besADI himAcala parvatanA gozISa caMdananI bhasma karI te bannene rakSA-poTalI bAMdhI vagere rAte bhakti karI baMnene sUtikAgrahamAM lAvI stuti karI UbhI rahe che. bAda paramAtmAno janma thatAM Idra mahArAjAonA Asane kaMpavAthI avadhijJAnadhArA saudharmendra agiyAramA tIrthapati tIrthakara bhagavAnano janma thaye jANI siMhAsana ane pAdukAne tyAga karI, bhagavaMta prati sAta ATha pagalAM cAlI namI zakrastava-stuti karI Asana para AvI prabhune janma thayo che, tema nigamethI devane jaNuvatAM AjJA karIthI janapramANe suSA nAmanI ghaMTa vagADI te dvArA sarva devone bharatakSetramAM prabhu janma thayAnI vadhAmaNInI jAherAta kare che, jethI sarva de aniMda pAme che. Idra mahArAjanI AjJAthI pAlaka nAmanA deve eka lAkha jojananA vistAravALuM vimAna taiyAra karatAM Idra mahArAja parivArayukta te vimAna para caDyA ane prayANa karatAM siMhapura nagare AvI paramAtmAnA AvAsane pradakSiNA daI vimAnamAMthI utarI paramAtmA tathA tenI mAtAne praNAma karI " tame paramAtmAne janma ApI traNe jagatane vaMdana karavA yogya ane dhanyavAdane pAtra thayA che. " vagere zabdothI stuti karI (pA. 150) paramAtmAnuM pratibiMba mAtA pAse mUkI avasvapinI patAne ApI Idra potAnA paMcarUpa vikuvI ekarUpathI banene hastamAM caMdana caMcI paramAtmAne dhAraNa karI, bIjA rUpavaDe chatra dhAraNa karI, trIjA ane cothArUpavaDe banne bAju cAmara viMjhavA lAge che. ane pAMcamA rUpavaDe hastamAM vaja dhAraNa karI pALAnI mAphaka prabhunI AgaLa cAlI mahardika de sAthe meruparvata upara AvI pahoMce che. tyAM atipaDubalA nAmanI zilA para rahelA siMhAsana upara meLAmAM paramAtmAne laI IMdramahArAja bese che jayAM bIjA IMdra mahArAjAo karoDa de sahita AvI pahoMce che. sUrya, caMdra, vyaMtarendro tathA bhavanAdhipatio vagere samasta Idro paramAtmAne praNAma karI pitAne sthAne bese che. pachI ayureMdranA AdezathI tIrthajaLa lAvavA devoe (1) suvarNanA, (2) rUpAnA, (3) ratnanA, (4) suvaNu tathA rUpAnA, (5) suvarNa tathA ratnanA, (6) rUpA tathA ratnanA, (7) suvarNa, rUpu, tathA ratnanA ane (8) mATInA maLI ATha hajAra ne ATha kuMbha banAvI, tene kezara, puSpamALA, caMdanathI carcA jaLathI paripUrNa kare che je vakhate vAji vAge che.' * keTalAka idro maNijaDita darpaNa paramAtmAne dekhADe che, keTalAka kRSNAgarU dhUpa ukhe che, te vakhate kalpa AcArane jANanAra bI jA ATha i bhaktipUrvaka paramAtmAne snAnAbhiSeka kare che. pachI saMdharmendranI jema IzAnendra paNa cAra rUpa vikavi prabhune khoLAmAM besADe che te vakhate cAra ujavaLa vRSabhanA rUpa vimurthI te cAra vRSabhAnA ziMgaDAmAMthI ATha dhArAo vaDe paramAtmAne snAna karAve che ane pachI sugaMdhI vaccevaDe zarIra luMchI saudharmendra kalpavRkSanA puvaDe pUjA karI, divya AbhUSaNe paherAvI prabhu sanmukha manahara akSatathI ATha maMgaLa AlekhI prabhunI stuti kare che (pA. 1pa1-152 ) tyAra bAda bIjA tresaTha idro naMdIzvara dIpe jAya che ane dharmendra pAMca rUpe karI prabhune siMhapura nagaramAM jaI mAtAnI paDakhe mUkI, pratibiMba saMharI laI ane prabhu jue tema sammukha geDI ane ozIke rezamI vastra, be kaMDalo mUkI "je koI prabhu ane prabhunI mAtAnuM aniSTa ciMtavaze tenuM mastaka sAta prakAre eraMDAnI mAphaka bhedAI jaze " evI uddaghoSa karI, siMhapuramAM suvarNa, ratna, sugaMdhI jaLa, pukhe.nI vRSTi karI, paramAtmAne namaskAra karI, paramAtmAnA aMgUThAmAM amRta siMcI, pAMca devAMganAone dhAvamAtA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 prastAvanA tarIke rAkhI, naMdIzvara Idhe jaI sava dro vagere maLI, aAntika mahetsava karI, sarve potapotAne sthAne jAya che. * prAtaHkAle viSNudevI jAgI UDatAM sa* divyaalaMkAra vi. thI bhUSita puSpamALA sahita putrane joi harSita thAya che. priyaMvadA nAmanI dAsI rAjA pAse jaI putrajanmanI vadhAmaNI Ape che. rAjA dAsIne puSkaLa dAna Ape che ane AkhA zaherI zajugAravA hukama Ape che. dInajatene dAna Ape che. pachI viSNu rAjA aMtaHpuramAM AvI sarvAMge suMdara evA potAnA putra-paramAtma te joi parama ha pAme che. mahotsavapUrvaka chaThThI jAgaraNAdika karI bArame divase potAnA svajanavaa khelAvI bhAjana, vastra ane alaMkArAthI bahumAna kare che. diya vacceAthI DhaMkAyelA akSata pAtrA rAjamaMdiramAM AvavA lAge che te vakhate " prabhu jyAre garbhAmAM hatA tyAre devAdhiSThita zayyAnu mAtAe AkramaNa karela hovAthI atIva haSa~dAyI evu prAkRta bhASAmAM " " sitraMtta' ane sa MskRtamAM " zreyAMsa '' evu prabhunuM nAma sthApana kare che. have paramAtmA deva ane rAjAethI pAlana karAtAM dinapratidina vRddhi pAme che. ahiM graMthakAra mahArAja potAnI vidvattA kalame paramAtmAnI zarIra-sAMtAnuM apUrva, anupama varNana kare che je yathArtha che. te khAsa vAMcavA jevu che je vAMcatA parama AnaMda thAya che. ( pA. 154 -155 ) parabhAtmAnA deha . e zI dhanuSyanI UMcAIvALA hatA ane eka hajAra ne ATha utama lakSaNA sahita suzebhita, kalAthI svayaM AliMgana apAyela, traNa jJAnane kAraNe niLa buddhivALA, vANIthI amRtane varasAvanArAM, janmathI zAstrajJAnane a Mge sarva koine Azcayane pamADanArA, yuvAvasthA, sAMda, sabhAgya, bhAgya, lakSmI, guNu ane kItirUpI AbhUSaNo prabhune prApta thayelA hatA (dareka tIya kara paramAtmAne dehanI U~cAInI taratamatA sivAya uparokta bAbatAnI prApti hoya che. ) eka divasa maMtrI, sAmatA ane rAjAethI zAbhita rAjasabhAmAM viSNu rAjA beThelA che, tyAM anya kAI rAjAtA matroe rAjyasabhAnA dvAre AvelA jANI rAjA temane praveza rAjAte jamA hasta karake che. teme AvatA rAjAne prama kare che, rAjA tete tevAmAM suMdara vastrAbhUSaNuthI alaMkRta thayela zrI zreyAMsakumAra rAjasabhAmAM AvI sabhAjate UThI prabhune namaskAra kare che. ( pA 155 ) karAve che, tevAmAM Asana Ape che, pahe Mce che, te vakhate F prasiddha karI che ' Apa te pradhAna puruSo zreyAMsakumAranuM maneAhara svarUpa nihALI potAnA janma saphaLa mAne che ane viSNurAjAne AvA kumArane janma ApI traNa lekamAM ApanI jAtane dhanyavAdane pAtra banyA che ' vagere ucita prazaMsA kare che. have rAjA temane ahiM AvavAnuM kAraNa pUchatAM teo jaNAve che ke-A bharatakSetrane viSe kAMpiyapura che. tyAMnA Anadavardhana rAjAte AnadabI nAmanI patnI che jeNIe svapnamAM kalpalatA joi Anadavanane jaNAvatAM te AnaMda pAme che ane te svapna sUcita sakaLagupta patra putrI janme che. putrI garbhamAM AvyA bAda lakSmInI vRddhi thavAthI putrInuM zrIkAntA nAma rAkhe che. te putrInA janmathI aciMtya prabhAvanuM vaNuna karI zrIkAntAnA zarIra, rUpa ane dareke dareka aMgopAMganuM graMthakartA pUjya AcAryadeva apUrva anupama varNana kare che je vAMcavA jevu che (pA. 157-158) AvI suMdara svarUpavaMta zrIkAntAnA alaulika guNune anurUpa varane nahI' prApta karatA rAjA ciMtAtura khate che, tevAmAM koieka nimittazAstrane jANanAra paDita tyAM AvI pahoMcatAM zrIkAntAnA vara kANu thaze ? tema pUchatAM zrIkAntAnA lakSaNeA nihALI te jaNAve che ke-A tamArI putrI cakravartInI paTarANI thaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA rAjAe tenI khAtrI mAMgavAthI (1) A tamArA nagara kAMpilyapuranI pUrva dizAmAM rahela nadImAM mAtalI nAmanA sArathIvALA iMdratA ratha pasAra thaze, (2) atyaMta UMDI te nadI lagnAye AvelA te vyaktine mArga Apaze, temaja nivAsane yogya AvAsa paNa Apaze. (3) potAnA pravAha bIjI khAjI vaheva rAvaze, (4) tamArA ujvala kAMtivALA yakalaza nAmane cAra dAMtavALA paLhasti AlAna staMbhane UkheDI nAMkhI tenI sanmukha cAlaze, (5) azAkavananI najIka rahela divyamadiramAM rahela kubera nAmane yakSa acAnaka UbhA thai tenu svAgata karaze, (6) azakakSa niSkAraNu vikasita banaze ane (4) vaLI tenA prabhAvanA kAraNe azAkakSano chAyA vrukSanI mAphaka divasanA bhAgamAM ke pachInA bhAgamAM pazu sthira raheze. A pramANe sAta kAraNA jANI rAjA ha` pAme che ane putrInA vara sabaMdhI tenI ciMtA nAza pAme che. eka vakhata rAjA vicAre che ke mUrkha lAkA prApti na thavAnA kAraNe phogaTa satApa pAme che, koI eka putrI paNu evI heya che ke anyuyane prApta kare che.' ( nimitta zAstra sAcu che te kALamAM jyAtiSazAstranA jANunArA paNu adRzya vastune spaSTa rIte jaNAvI zakatA hatA. hAlanA kALamAM tevA nimittazAonA jANakArA paNa nathI) 47 keTalAka divase bAda zrIkuMDanapura nagaranA zizekhara rAjAne putra ane AnaMdazrI bhAI ja,sahu potAnA sainya sAthe kAMpilsapura nagaramAM Ave che ane tyAMnA rAjA AnadananA darzana karI bIje divase jayasiMha potAnI benane namaskAra karavA jatAM praNAma karI tyAM beThela zrIkAntA kumArIte potAnA kheALAmAM besADe che. peAtAnI mhenate jayasiMhuM be Do; bheTa dhare che. temAM zrIkAntAnu kAtareluM nAma joi pUche che ke temAM konuM nAma che ? (daramyAna kumArI zrIkAntA te kuMDalA potAnA kAnamAM pahere che ) ane jayasihu " te kuMDalA kevA prabhAvazALI, sUrya samAna ane jenuM caritra amRta sarakhuM' che evA zreyAMsakumAranA rUpa, guNu, puSpa, prabhAva vagerenu varjuna potAnI aena pAse kare che ( pA. 159 ) mAmAnuM utkRSTa prazaMsA yukta vRtta Mta sAMbhaLatA zrIkAntA sAvadhAna thaI kharAkhara zravaNu kare che. ahiM jayasiMha zreyAMsakumAratu caritra janmI mAMDIne atyAra sudhInu saMbhaLAve che, eka divasa mArA pitA DinapuramAM rAjasabhAmAM beThA hatA teve vakhate ApaNA nagaranA dAnazUra zreSThIne AmrakumAra nAmane putra pitAnI AjJA laI rAjasabhAmAM AvI ranathI bharela pAtra mUkI praNAma karI bese che. teNe bheTa mUkelAM amUlya ratne kayAMthI prApta thayAM tema pUchatAM te AmrakumAra jaNAve che ke huM prayANa karatA karatA eka divasa siMhapuranagare jyAM viSNu rAkhate tyAM putrajanma thayA hatA. tyAM pahoMcyA tyAM putra janamyA hatA tene janma mahesava meruparvata upara surAsure e karyAM hatA, te vakhate dee te samasta nagaramAM ratna, suvarNanI dRSTi karI hatI te mAMhenA rahnA vagara prayatne prApta thayA hatAM ane tyAM tene laIne je navA navA utsava joyAM tenu vana hajAra jIbhavALA iMdra pazu na karI zake. vaLI he nAtha ! te kumAranuM adbhUta rUpanuM varjuna sAMbhaLatAM manuSyanI bhUkha, tRSA ane du:kha paNu nAza pAmI jAya che. ( pA. 160 ) enDru zreyAMsakumAranuM lokAttarI cariMtra sAMbhaLIne kumArane jovAnI IcchA thatAM siddhapura dUra hovAnA vagere kAraNathI mArA pitAne jaNAvyA vagara huM cAlI nIkaLye ane kALakrame mA pU karI huM jevA siddhapura nagaramAM pravezthA tevAmAM parivAra yukta koi eka yuvAna puruSe azvathI nIce utarIne mane namaskAra karI azva Apa sArI karI ema hAtha joDIne teNe kahetAM A uttama zukana mane thayelAM che ane zrIzreyAMsanAtha bhagavAnanI bhaktirUpI . velaDI-kalpalatA kuLavAnuM puSpAtpattirUpa kA jANI huM te yuvakanI sAthe tene upara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 prastAvanA AvAse gayo. tyAM bhejana vastrAdikathI sanmAna karI " Apa mArA svAmI che, huM Apane sevaka chuM, A samagra lakSmI ApanI che." ema kahI huM khI dhAraNa karI kulinapurathI kema A chuM ? ema pUchatAM tame mane kema oLakhe tema meM jaNAvatAM, huM paNuM ku Dinapurano rahevAsI chuM, mAruM nAma ba kamAra che, pote paNa kaMDinapurathI dravyopArjana karavA Avyo che ane zrI zreyAMsakumAranA zreSTha sadabhAvathI meM icchA karatAM vizeSa lakSmI prApta karI che. tema teNe kahyuM. pachI mArI kumArane jovAnI chA jANI te yuvaka zrIkumAranI sAthe kumAranA darzanArthe hu rAjyamahelamAM gayA. tyAM suvarNanI , banAvela azvazALA, gajazALA vagere suMdara bhUmikA, temaja deva, devAMganAo, maMtrI varga aneka rAjAo vagerethI vibhUSita batrIsa prakAranA bhajavAtA nATako vagerethI anupama ane ratnajaDita siMhAsana upara zrI zreyAMsanAtha kumArane beThelA joI, temane namaskAra karI temaNe Apela Asana upara besI, mane kuzala samAcAra pUchI, mane mukaTa sivAyanA sarva AbhUSaNa ane pitAnA karatAM paNa vizALa kaMkaNapuratuM rAjya paramAtmAe ApyuM ane meM zrIkumArane mAra maMtrI banAvyuM. pachI pAMca divasa tyAM rahIne paramAtmAnI AjJA laIne kaMkaNapura jAya che. zrIkAtAnA asAdhAraNa rUpanI khyAti sAMbhaLI te ahi Avela che ane A kuMDalayugala zrIkAntAne yogya ja che ema kahI jayasiMha kumAra pitAnA AvAse jAya che. pachI kuMDala paheravAthI ahi zrIkAmadeva kAMtAnA hRdayane vIMdhI nAkhe che ane mAtra zreyAMsakumAranuM dhyAna dharatI ke I sAthe vAta nahiM karatI mIna dhAraNa kare che. sakhIvarga tene AzvAsana Ape che. zrIkAntA phakta kuMDalayugane jotI, pUjatI ane praNAma karatI te tenI para katarela zreyAMsanAthanA nAmane maMtranI mAphaka smaratI rahe che. zreyAMsakumAranI pratye zrIkAntA anurAga dharAve che ne tenI mAtA ucita mAne che tema jANa kumArI AnaMda pAme che. kumAranA nAmarUpI maMtrAkSanuM vAraMvAra smaraNa kare che. zrIkAntAnuM ati sauMdarya sAMbhaLI anya rAjAo potAnA kuMvaro mATe tenI mAMgaNI karavA eka sAthe kapilapuramAM ekaThA thAya che. AvelA sarva rAjAnA pradhAna puruSe AgaLa jyotiSIe rAjAne jaNAvela sAta kAraNe sAcA karI batAvaze tene huM mArI putrI ApIza ema kuMvarInA pitA AnaMdavardhana sarvane jaNAve che. saMdarya, rU5 vagerene mohavaza thayelA manuSyo jema te prApta karavA kevA adhIrA, bAvarA athavA ghelachAvALA bane che te ahiM graMthakartA pUjana AcAryazrI jaNAve che. atre zrIkAntAnI mAMgaNI karavA AvelA anya rAjaputra gAmanI bahAra ratnagarbhA nadInA kinAre paDAva nAMkhI tyAM suve che, keTalAka AtApanA le che, keTalAka pUjA kare che, keTalAka nadIne praNAma, stuti karI keTalAka upavAsa karI rahyA che. jAo ! mehanA uchALA ! (jJAnI mahArAjAoe meha, rAga vagerenuM je svarUpa batAvyuM che te manuSya vicAre te eka soMdaryavAna strI prApta karavA AvI aneka ceSTAo kare kharA ? A paNa saMsAranI eka jAtanI ja vicitratA ) AnaMdavardhana rAjAnA pradhAna puruSo viSNu rAjA pAse AvI zreyAMsakumArane kapilepura pitAnI sAthe mekalavA vinaMti karavAthI viSNu rAjA pitAnA maMtrIo sAthe sAte prakAranA kAryo mATe zuM karavuM te vicAre che. jo ke " jyotiSI lokonA kahevAmAM Avela pramANe zreyAMsakumAranI patnI zrIkAntA thaze ane kumAra te tIrthaMkara thavAnI che, te koI jAtanI za kA rAkhavAnuM kAraNa nathI. kumAranA pUrva pUryodayathI AvI uttama kanyA prApta thaI che. vagere aneka AnaMdajanaka yogya vacane mukhya maMtrInA sAMbhaLI viSNu rAja pharI sabhAmAM Ave che.) A sAtamA sagamAM zrI zreyAMsakumArane janma, taruNAvasthA, rUpavarNana, zrIkAntAno anurAga ane kAMpiyapurathI pradhAna puruSanuM Agamana vagere hakIkate ApavAmAM Avela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA sa - AThamA ( pA. 166 thI pA. 182 sudhI ) zrI viSNu rAjAnA kramAvavAthI zrI zreyAMsakumAra kAMpilmapura prAMta jyAM prayANa kare che tyAM devadudabhI vAge che. kumArane sAbhAgyavatI strIe mAMgalika kare che, ane caturaMgI sainya ane sAmatavathI sayukta zveta hAthI para birAjelA pradhAna puruSonI sAthe zreyAMsakumAra jyAM prayANa karatAM prathama paDAva nAMkhe che tyAM sAdha indra potAnA mAtathI nAmanA sArathI sAthe potAnA ratha meAkale che. sArathInI vina Mti. thI prabhu rathamAM birAjamAna thAya che, ane anukrame ranagA nadInA kinAre AvI pahoMce che jyAM kumArAvaDe kinAro avarAyela hovAthI nadI ( prabhunA prabhAvavaDe) potAne pravAha bIjI tarapha vALe che. zreyAMsakumAra tyAM paDAva nAkhe che. pUrve karelA puNya AveA prabhAva jANI anya rAjakumAre abhimAna rahita banatAM prabhunAM caraNe svIkAravA ucita che ema vicAre che. zrIkAMtAne varavA mATe jatAM khInna abhimAnI rAjakumArone, sAma teAe zreyAMsakumAra traNa bhuvananA svAmI, dIpaka samAna ane traNa bhuvananA pujanIya hoi namaskArane yAgya che, ema jaNAvavAthI rAjakumAro sadehayukta cittavALA banavAthI prabhu pAse jatAM te mArI Apaze ke nahI' tevA vicAra kare che jevAmAM caMdracUDa nAmanA kumAra kahe che ke--prabhu kRpALu che mATe za MkAne dUra karI skaMdha upara kuhADA rAkhI jAo. tevI rIte zreyAMsakumAranA AvAse Ave che tyAM skaMdha uparathI kumAranI AjJAthI kuhADA utarAve che jethI dareka potapAtAnA kezasamUhane chUTA mUkI kumAra pAse Ave che. (keza chUTA mUkI skaMdha upara kuhADA lai potAnA karatAM mahAna puruSa pAse javAthI tevA manuSya kSamApAtra bane che, Ave krama pUrvakALamAM hato. ) " amArA abhyudaya thayela che ke tethI ApanA darzanane lAbha maLyA che,'' ema kahI pRthvIpITha upara mastaka namAvI potAnA aparAdhanI mAphI mAgI kumAranA guNAnI aneka rIte prazaMsA kare che. have zrIkAMtAnA pitA AnaMdadhana nagaranI ati uttama prakAre zeAbhA karAvI sainya sahita sAme Ave che. zreyAMsakumAranuM bahumAna temaja stuti-prazaMsA rAjA kare che (pA. 168 ) have nagara tarapha prayANa karatAM kumAra azokavananI madhyamAM Ave che tyAM yakSa svAgata kare che, jyAM besatAM vRkSa paNa chAyA kare che. evA evA puNyayeAgathI thatAM aneka Azcaryo joi janatA jagatasvAmInA apu NyanI prazaMsA kare che. pachI AnaMdana rAjA so satkAra karI, jyAtiSIone khelAvI, lagnamu nakkI karI pachI varavadhUne sugaMdhI auSadhavALA pANIvaDe snAna karAvI, vastrAlaMkAro paherAvI, vAjiMtrAnA nAda sAthe zreyAMsakumAranuM zrIkAntA sAthe pANigrahaNu mahe|tsava thAya che. rAjA kumArane paTahastI, uttama azvo, uttamAttama aneka vastuo Ape che ane potAnI putrIne zAntavana ApI vidAya kare che. zreyAMsakumAra potAnA nagara tarapha prayANa karatAM rastAmAM aneka thaLe satkAra pAmI potAnA siMhapura nagaranA sahasrAmravanamAM AvI paheAMce che, jyAM siMharAjA nagarane anupama rIte zaNagArAve che, deva samUha paNa tyAM hAjara thAya che ane pitA nagarapraveza karAve che. nagaranI strIe prabhu ane zrIkAntAnA rUpanI prazaMsA karatAM aneka jAtaneA vArtAlApa kare che. te nagaranI zeAbhA, sAmaiyu vagerenuM varNana graMthakartA mahArAje je karela che te vAMcavA jevu che. paramAtmA mATe te sarva hoI zake che. (pA. 170) 49 prabhu mahelamAM praveza karatAM mAtApitA vadhAmaNA karavA sAthe AzIrvAMcana Ape che. AnA traNa jJAnavaDe saMsArane AkaDAnA rU sarakhA tuccha samajavA chatAM, saMsArarUpI kUvAmAM paDatAM prANIAnA uddhAra karanArA hovA chatAM, pUrvabhavathI pragaTelA mAtApitAnA Agrahane jANavA chatAM " karmanuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50. prastAvanA phaLa avazya bhogavavuM joIe." ema samajI aneka prakAranA viSayasukhane aMtaranA avikArIpaNe bhogavatA paramAtmA zreyAMsakumArAvasthAmAM ekavIza lAkha varSo kSaNamAtramAM vyatIta kare che. eka divasa Indra tyAM AvI prabhune namaskAra karI temanA pitAnI aneka rIte prazaMsA kare che. prabhunA pitA indrane kahe che ke-"tamAre karela janmAbhiSeka vagere meM jo paraMtu A kumArane rAjyAbhiSeka tame kare ane huM rAjya calAvI kaMTALI gayela hovAthI rAjyane bhAra vahana karavA kumArane jaNAvuM chuM chatAM kumAra ane pratyuttara ApatAM nathI mATe tame temane samajAvI mAruM manoratharUpI vRkSa vikasita banAvo." pachI indra prabhune mastaka namAvI, pitAnA ladhutA jaNAvI, pitAnI AjJAne mAnya karavA ane pitAne saMtoSa pamADavA vinaMti karatAM mAtApitAne Agraha ane indranI vinaMtithI paramAtmA rAjyAbhiSeka karavAnI hA kahetAM Indra devadAra tIrthajaLa maMgAve che. viSNu rAjAe samasta sAmagrI taiyAra karI ane nAgarika tathA anya rAjAo vagere bhakitanA kAraNe ekatrita thatAM Indra prabhune rAjya bhiSeka karI prasthAne jAya che. ane pitA "lAMbA vakhata sudhI rAjyalakSmI bhAgo,te paramAtmAne AzIrvAda Ape che. prabhunA pratApe siMhapurImAM prajA sarva prakAre sukha anubhave che. keTaloka samaya vityAbAda zreyAMsanAtha prabhunI rANI zrIkAMtAne caMdra svapna sUcita zreSTha bhAgyavaMta putra janme che, jenuM semacaMdra nAma rAkhavAmAM Ave che. temanA suMdara dehanuM varNana karatAM graMthakAra mahArAja jaNAve che ke " he sUrya sarakhA, mukhathI caMdra sarakhA, rUpathI maMgaLa sarakhA, manathI budha sarakhA, banne netrothI guru sarakhA, sadAcArathI zukra sarakhA, tejathI zani sarakhA, nakhanI paMkitathI tArA carakhA" e rIte sarva grahanI zobhAne dhAraNa karanAra che. kumArane puyoge koIpaNa graha naDate nahatuM ane zreyAMsanAtha prabhu yogya vaye pitAnA kumArane caMdayazA nAmanI anya sanatakumAra nAmanA rAjavInI kanyA sAthe paraNAve che. anukrame prabhunA mAtA pitAnuM AyuSya pUrNa thatAM mAtApitAne svargavAsa thatAM, prajAjanone thayela zeka nivANa karavA, haiye dhAraNa karAvavA, saMsArI prANIonuM AyuSya, sneha, saMyogaviyoga, saMsArane prema, koIpaNa vastu vagere sarvanAzavaMta, asthira, asAra kevA che tenuM svarUpa samajAvI, mehane tyAga karI viveka dhAraNa karavA paramAtmA zikhAmaNa Ape che, jethI samasta janasamUha zAkane tyAga kare che (pA. 173-74) have paramAtmAnI dIkSA levAnI IcchA thatAM prathama semacaMdra kumArane rAjyAbhiSeka kare che ane pite dIkSA levAnI saMmati mAMge che. je vakhate prabhu sAthe eka hajAra rAjavI mitro paNa dIkSA levA tayAra thAya che. prabhunI dIkSA levAnI icchA thatAM AsanakaMpaThArA te jANI lekAMtika devo ( jeone AcAra kaI paNa tIrthaMkara paramAtmAnI dIkSA levAnI IcchA vakhate) prabhu pAse Ave che (je sArasvata, Aditya, vahi, varuNa, gAya, tuSita, avyAbAdha, vAyu ane ariSTaka che. teo prabhune vinaMti kare che. potAno adhikAra jaNAve che ane dharmarUpI tIrtha pravartAvavA vijJapti karI cAlyA jAya che. te vakhate indranuM Asana kaMpe che. jJAnadhArA kAraNuM jANI siMhAsana parathI uDI paramAtmAne praNAma karI, kuberane paramAtmAne mahela dravyathI paripUrNa karavA AjJA kare che, ane dAna levAnI ughaNuM karAve che, jethI prabhu varSIdAna Ape che, je anAtha, rogI, vagere dAna le che, ane teonA dAridrane nAza thAya che, sagI dAna letAM teo rogamukta thAya che. paramAtmA dinapratidina eka karoDa ane ATha lAkha sonAmahoranuM dAna de che. A pramANe AkhuM varSa vyatIta thAya che ane mokSa mahelamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA caDavA mATe AvuM dAna ( prathama pagathiyA samAna che ema lAke prasiddha thAya che. * eka bAju prabhu varasIdAna Ape che tyAre rAmacaMdra rAjA pitA rAjyamAM sarvatra anna, , cAra kAya AhAre, ratha, DAba, va, alaMkAra, gAma, Akara, nagara vagere jene je joIe te pramANe dAna ApI pitRbhakti sAthe zAsanaprabhAvanA kare che. traNa abaja esI koDa ane eMzI lAkha suvarNa mahoranuM varasIdAna prabhu Ape che ke je dAna lenAra yAcako paNa ulaTA dAna devAnI zakitavALA banI jAya che. paramAtmA A rIte asAdhAraNa, anupama, aparicita ane agaNita varasIdAna ApyA pachI mohano tyAga karI saMyamarUpI ratha para ArohaNa thavA mATe nidhi samAna vrata grahaNa karavAnI IcchAvALA paramAtmA vidhipUrvaka balividhAna karI be upavAsa cha )ne tapa kare che. pachI AsanakaMpathI paramAtmAno tikSAsamaya jANI badhA Indra mahArAjAo ane semacaMdra vagere rAjavIo prabhune dIkSAbhiSeka karavA vinaMti karatAM paramAtmAne Adeza maLavAthI devadArA vIrthajaLa maMgAvI, prathama de ane rAjAo prabhune abhiSeka karI sugaMdhI vastro vaDe zarIra luchI be divya vastra paridhAna karelA paramAtmAnI stuti kare che. (pA. 176 ) pachI semacaMdra rAjAe maNinI pIThikAvALI, ratnanA siMhAsana yukta uttama prakAranI vimaLaprabhA nAmanI zibikA sevakavarga pAse tayAra karAvI ane indra mahArAje paNa devadAra semacaMdra rAjavInI jevI zibikA taiyAra karAvI. rAjavIe banAvelI zibikAmAM te khala thaI gaI, ke tarata ja paramAtmA siMhAsanathI UThI zibikAne pradakSiNA ApI temAM pUrvAbhimukhe siMhAsana upara birAjamAna thAya che, ke tarata ja devadAna, rAjAo, cAmara, chatra vagere sahita zibikAne vahana kare che, paramAtmAnI AgaLa ratnamaya aSTamaMgaLa-kaLaza, chatra, jhArI, denA hAthamAM rahela mahAdhvaja, patAkAo ghugharIyukta, vairyamaNinA daMDavALuM sapheda chatra, siMhAsana ane pAdapITha e aSTa maMgaLa, pachI utama rIte zaNagArelA ekaso ATha uttama azvo, tevA ane teTalA ja hastio, , teTalA ja subha ane asaMkhya prakAranI caturaMgI senA cAlavA lAgI. pachI jojana UMce, hajAro nAnI dhvajAo, ane chatrothI yukta laTakatI pupamALAo, virya -maNinA daMDavALo ane devaDe upADela mahedravaja AgaLa cAlavA lAge che. tyArabAda azva, ratha, hasti vagere vAhana upara beThelA rAjAo, kSatriya, senApatio, vimAnamAM rahela devIo, pitAnA parivAra sAthe cAlavA lAge che. tyArabAda alaMkAra saMcha jayakuMvara nAmanA hasti upara chatra ane cAmarathI viMjAtA semacaMdra rAjavI potAnA sainya sahita paramAtmAnI pAchaLa cAle che. puSpavRSTi thAya che, dAna apAya che. e rIte cAlatAM cAlatAM sahastrAgra vanamAM paramAtmA AvI pahoMce che. te vanamAM chae RtuonA bhAva vartAtA hevAthI sarva dhaMdhAnomAM jANe ke agresarapaNuM prApta karyuM hoya tema zobhavA lAge che. te vanamAM hiMdu nAmanA vRkSa nIce inDe pitAnA hastane Teke ApatAM paramAtmA te zibikA uparathI nIce utarI, saMyamarUpI jAmIne AliMgana ApavAmAM vidarUpa sava alaMkArone utArI nAMkhe che. beMtALIza lAkha varSa paryata rakSaNa karelI rAjyalakSmIne ene lAgela dhULanI mAphaka tyAga karI, phAlgana vadI terazane divase caMdra zravaNa nakSatramAM AvyuM chate pUrvAlasamaye pAMcamuSTi lonca karyo ke je kezane inDe divya vastramAM laI kSIrasamudramAM nAMkhI tyAM AvI kolAhalanuM nivAraNuM kare che; tarataja paramAtmAe siddha bhagavaMtane namaskAra karIne sAvadhAganA paccakakhANuM svIkAratAM tarata ja paramAtmAne evuM mana:paryavajJAna utpanna thAya che. ( dareka tIrthakara bhagavaMtane A rIte cothuM jJAna pragaTa thAya che. ) te vakhate paramAtmAnA hajAra mitra rAjavIo paNa sAthe vrate svIkAre che ane deve manuSyone jaya jaya evo dhvani sarva vizvamAM vyApI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para prastAvanA jAya che. te vakhate indre nirmaLa deva vasra paramAtmAnA DAbA khaMbhA upara mUkayAbAda paramAtmAne namaskAra karI sarva deveA rAjAo vagere pAtAtAnA sthAne jAya che. have paramAtmA parivAra sahita anyatra vihAra karI. bIje divase siddhArtha nagare pahoMce che, gocarI samaye paramAtmA na zreSThIne gRhe Ave che, te zreSThIne tyAM te ja divase tenA putranA nAmAbhidhAnane maheAtsava hovAthI potAnA kuTuMbI janAne jamavAnu AmaMtraNu ApyuM hatuM. A prasaMge paramAtmA zrI zreyAMsanAtha prabhu ghera padhAryAM jANI parivAra sAthe UbhA thai, sAta ATha pagalAM sanmukha jai AnaMda bhara vAraMvAra praNAma karI, vastranA cheDAthI paramAtmAnA banne caNA luchI he prabhu ! Aja mAre AMgaNe ApanA padhAravAthI mArA janma saphaLa thayela che, mAruM AMgaNuM pavitra thayela che. mArI sa` saMpatti Apane AdhIna che te Apa mArA upara anugraha karo, ema stuti karI saraLabuddhivALA naMdazreSThI paramAtmA samakSa suvarNa ratnAdika dhare che, paraMtu niSparigrahI paramAtmA te vastu nahi svIkAravAthI pachI zreSThI kSIrAnna dharatAM te nirdoSa jANI paramAtmAe pAtAnuM hastapAtra dharavAthI (dareka paramAtmA teja pAtra dhare che.) vikasita rAmarAvALA nadazreSThI kSIrAza vahAvarAve che, te vakhate tyAM devasamUha AkAzamAM devadu'dubhI vagADe che, sugaMdhI jaLapuSponI vRSTi kare che, ane naMdazreNInA gRhAMgaNamAM sADAbAra karoDa suvarNanI vRSTi kare che. jaya jaya dhvani thavA lAge che, aA vAnam ane vAnama ema deve udghoSaNA kareche aMte aneka prakAranA vAjiMtrA vAge che. ( dareka tIrthaMkara bhagavatanuM prathama pAraNa je bhAgyazALI choSThIne tyAM thAya te sthaLe devA upara pramANe dRSTi kare che.) " jue takhtInA puNyanI racanA " putra nAmAbhidhAnanA zubha prasagane divase ja paramAtmA tene ghare pAraNu kare che. Ave uttamottama prasaMga kAI puNyaprabhAvaka puruSane ja prApta thAya che. ( prANInA puNyanA ughya zu kAma nathI karatA ?) graMthakAra mahArAja ahiM jaNAve che ke " naMda zreSThI tathA tenA putranA AnaMdanI stuti karIe chIe ke jenA nAmabhidhAnanA prasaMge paramAtmA pote ja AvI paheAMce che. '' ane paramAtmA kharekhara mahAna che kAraNu ke gocarI prApta karIne temaNe balAmAM sADAbAra karoDa sAnaiyA Apela che. paramAtmAnu* sau paNuM paNa Azcaryajanaka che. tethI te ja bhavamAM akSaya bhogasAmagrI ane mukti prApta thAya che. paramAtmA tyAMthI vihAra karI gayA bAda te zreSThI prabhunA caraNu-sthApanane sthaLe anya jatA te sthaLanuM ullaMdhana na kare te mATe pIThikA banAve che. paramAtmA aneka sthaLe prANIo upara upakAra karatAM karatAM e varSe pharI siMhapurI(janmabhUmi)mAM padhAre che ane sahastrAtra vanamAM dIkSAvRkSa nIce rahelA paramAtmA te vakhate zukaladhyAnanA e pAyAnA ciMtavanavaDe ghAtI karmone nAza karatAM mAtra mAsanI amAvAsyAne divase caMdra zravaNa nakSatramAM AvatAM pUrvAhna samaye vyAdhAta rahita pU ane leAkAlokane prakAza kastu' kevaLajJAna prApta thAya che. te vakhate Asanaka pathI avadhijJAnArA paramAtmAne kevaLajJAnanI prApti jANIne badhA indra mahArAjAe tyAM AvI paDe Mce che. paramAtmAnA samavasaraNanI racanA karavAne icchatAM prathama vAyukumAra devA eka yeAjanapramANu pRthvIne sApha kare che, pachI meSakumAra devA te pRthvIne caMdana, kesara ane dhanasAra evA sugaMdhI padArthAvaDe paDathAra bAMdhI puSpaSTi kare che. pachI 'tarendro cAra prakAranA tAraNu khAMdhe che, bAda bhavanapati devA prathama rUpAneA gaDha suvaNu kAMgarAvALA banAve che, te rUpAnA gaDhanI a-dara jyotiSI devA sAnAne killA ane tenA upara ratnanAM kAMgarAvALA bIjo gaDha banAve che bhAda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA vaimAnika de te sonAnA killAnI aMdara ratnane kila ane pAMca prakAranA maNiratnanA kAMgarAvALo trIjo gaDha banAve che. tenA upara dhvajAo ane indranIlamaNinA tera zobhe che. te killAne bAra daravAjA hoya che. dareka daravAje dhUpadhAnI vAvaDIo sAthe banAve che. killAnI aMdara vyaMtara devo ratnanI pAipITha sahita ratnanuM siMhAsana race che. siMhAsana upara bhagavaMtanA deha karatAM bANe UMce, samavasaraNane AvarI lete rakta palavothI samasta pAMdaDAvaDe praphullita azokavRkSa race che. siMhAsana upara traNa je banAvyA bAda te sthaLe eka hajAra phuTa UMce I-dhvaja veta patAkAovALe race che. vaccenA bane killAnA madhyabhAgamAM deva paramAtmAnA vizrAma mATe IzAna khUNAmAM maNimaya devachaMdhAnI racanA kare che ane vyaMtaradeve suvarNakamaLane viSe dharmacakranuM sthApana kare che. e racanA karyA pachI paramAtmA nava suvarNakamaLo para caraNuM sthApana karatAM stuti karAtA paramAtmA pUrvadizAothI samavasa. raNamAM praveza kare che. bAda tIrthaMkara prabhu kalpa-AcAra pramANe cetyakSane pradakSiNA ApI ("no sirAsa") " tIrthane namaskAra " karI pUrvAbhimukhe birAjyA ane tarata ja vyaMtaradeve paramAtmAnA prabhAvathI traNa biMbe vikatAM cAra rUpavALA bane che. paramAtmAnA mastakanI pAchaLa bhAmaMDaLa paNa sUryanA biMba jevuM dekhAvA lAge che. - have te samavasaraNanA agni khUNAmAM sAdhu, devAMganAo ane sAdhvIo, naiRtya khUNAmAM bhavanapati, vyaMtara ane jyotiSI devIo, vAyavya khUNAmAM bhavanapati, jyotiSI ane vyaMtara devo, ane IzAna khUNAmAM vimAnika deva, manuSya ane strIo A rIte bAra prakAranI parSadA bese che. bIjA gaDhanI aMdara nityarI evA prANIo paNa vera rahita thaIne pitAnA sthAne bese che. trIjA gaDhamAM deva, dAnava ane manuSyanA vAhane rahe che. tyArabAda indra mahArAja paramAtmAne pradakSiNa pUrvaka praNAma karI pitAnA sthAne bese che ane somacaMdra rAjavI paNa te pramANe praNAma karIne IzAna khUNAmAM bese che. have sIdhama indra ahiM prathama prabhututi kare che. pachI kahe che ke " sUrya samAna he zrI zreyAMsanAtha bhagavAna ! ( ahiM Indra prabhunA paMca kalyANakono mahimA ane tithionI zreSThatA ane bahumAna karatAM nIce pramANe kahe che. ) A5nA janmathI siMhapura sArthaka banyuM che. ApanA mAnasika ke vAcika bheda te dUra rahe paraMtu A5nA mAtApitAne nAmamAM bheda nathI. zrAvaNa, jyeSTha, mAdha ane kAgaNa mAsanI pAMca tithione Ape ujavala banAvI che. jayeSTha mAsamAM Apa svargano tyAga karI AvyA te mAsa A jagatamAM zreSThatA kema prApta na kare che ane divase Apane janma thavAthI te tithIne Ape bahumAna ApatAM loko chaThThInA lekhane bahu ja AdaramAna Ape che. phAgaNamAsamAM Apane janma thavAthI pAMdaDA kheranAra te mAsanI niSphaLatA dUra thaI che. ApanA janmanA divase dareka prakAranI vRddhi thavAthI te kAdazI vaDIbAraza tarIke prasiddha thaI che. terazane divase ApanI dIkSAthI te divasane Ape nirmaLa banAvyo che. mAgha mAsanI amAvAsyAnA divase kevaLajJAna pragaTa thavAthI te tithi 5NuM ujavela banI che. avadhinAnadhArA huM jANuM chuM ke zrAvaNa mAsamAM ApanuM nirvANu thavAnuM hovAthI te zrAvaNa mAsane huM namaskAra karuM chuM. be kalyANakanI tithi trIja hovAthI sabhAmadAtA banI che. e rIte caritra racayitA AcArya mahArAje suMdara alaMkArapUrvaka A zrI zreyAMsanAtha prabhu caritrano paramAtmAne vivAhamahotsava, rAjyAbhiSeka, dIkSA, kevaLajJAnanI utpatti ane samavasaraNanI racanA ATalI hakIkatanuM A AThame sargamAM suMdara varNana karyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. prastAvanA sarga 9 me (pA. 10 thI pA. 213 sudhI) paramAtmA zrI zreyAMsanAtha bhagavAne meghagarjanA jevI gaMbhIra, vizvanA saMtApane dUra karanArI, amRtarasa jevI vANIvaDe yuktivALI dezanA ApI, te upara graMthakartA AcArya mahArAja A navamA sargamAM varNana kare che. cotrIsa atizaye birAjamAna paramAtmA zrI zreyAMsanAtha bhagavAna pAMtrIsa prakAranI manohara vANIane mAlakoza rAgavaDe, sarve prANIo potapotAnI bhASAmAM samajI zake tema dezanA Ape che. paramAtmAnI divya vANI saMsAratAriNI, sudhAvarSaNa, jJAnarUpI sUryane pragaTAvanArI ane bhavyAtmAonuM kalyANa karanArI che. evA zrI zreyAMsanAtha paramAtmAe nA mithyAtvarUpI aMdhakArane mITAvI jemaNe aneka bhavyAtmAone savirati dharma grahaNa karAvyo, aneka AtmAne mokSalakSmInA pathika banAvyA, aneka AtmAne svargalakSamI ApI A badhe paramAtmAnI divya vANIne mahAna camatkAra-pratApamahimA che. A caritranA AgalA ATha prastAmAM zrI zreyAMsanAtha prabhunA caritra varNanene graMthaparicaya karAvyuM che, paraMtu A navamA sargamAM prabhue Apela amRtamaya dezanA daSTa sAthe saMpUrNa vAMcavA, manana karavA, Adara karavA yogya hovAthI tene mAtra sAra Apa gya lAgatuM nathI, kAraNa ke tema karatAM anaMta jJAnI, devAdhideva zrI zreyAMsanAtha bhagavaMte samavasaraNumAM birAjamAna thaI je dharmadezanA ApI che te saMpUrNa rIte vAMcatA vAcakane pramAda na thAya, ane paramAtmAnI dezanArUpI madhurarasamAM kSati na pahoMce, Atmiya AnaMdane lAbha maLe te mATe ahiM mAtra temAM AvelA dharmanA viSayonuM saMkSipta svarUpa ApavA sAthe tene lagatI kathAone mAtra nAmanirdeza ja karIzuM jethI vAcakavargane chelA prastA manapUrvaka saMpUrNa vAMcI javA namra sUcanA che. . paramAtmAe samavasaraNamAM birAjamAna thaI bhavyAtmAonuM kalyANa karavA je divya dezanA ApI che te sarva akSaraza: ekAgra citta zraddhApUrvaka vAMcatAM AtmakalyANa jarUra thaze ane sAthe vidvAna AcAryadevazrI mAnatuMgarijI jemaNe potAnI anupama vidvattAvaDe A caritramAM tenI saMkalanAracanA karI apUrva rasamaya manahara suMdara karI che te jANavA sAthe, teo zrI mATe pUjyabhAva utpanna thAya tevuM che jethI sarva vAcaka vargane prabhunI dezanA saMpUrNa mananapUrvaka vAMcavAnI bhalAmaNa karIe chIe. - uparokta rIte pariSadAo sarva yogya sthAne bese che. vaira-virodhavALA prANIo virabhAvane tyAgI prabhane namI pitAnA sthAnamAM bese che. pachI bhagavAna koyAMsanAtha prabhu saMsAranA bhayane dUra karanArI sarva prANIonuM kalyANa karavAmAM samartha dezanA prAraMbha kare che. " he bhavyAtmAo! samasta manerathane pUrNa karanAra temaja dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa cAra prakAranI zAkhAvALA evA A dharmarUpI kalpavRkSane tame jANo, oLakho, samajo. e cAramAM dAna dharma mukhya che ane tenA aneka prakAre che, jemAM jJAnadAna mukhya ane sarva prakAranuM kalyANa karanAruM che. jJAnI puruSe jJAnadhArA kRtyAkRtya samajI akRtyane tyAga karI yogyanuM AcaraNa kare che jethI te prANI sukhI temaja yazabhAgI bane che ane A lokamAM tathA paralokamAM svarga tathA mokSanAM sukha pAme che. ajJAnI puruSa parabhavamAM duHkhanuM bhAjana bane che, jyAre dAna karanAra samagra sukhane dAtA bane che. jJAna ApanAra vyaktine kadI paNa upara vALI zakAte kAraNake jyAre bIjA prakAranA dAne prANIone phakta eka ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prastAvanA 55 bhava pUratAM upakArI bane che, tyAre jJAnadAna te kalyANa karanAra, upakArI ane banne lokanA sukha ApanAra thAya che jethI jJAnadAnane mukhya kahevAmAM Ave che. sarva prANIone abhaya ApavuM te iSTa che, jethI Arogya, AyuSya, sukha ane saubhAgyanI prApti thAya che. te abhayadAna sivAya prANIoe karelA aneka kaSTadAca AcaraNe paNa ukharabhUmimAM vAvelA bIjanI jema niSphaLa bane che. kupAtranI vidyA, rUpa vinAnI nartikA, netra vinAnuM mukha, kAMti rahita sada, sUrya, caMdra ane tArAonI zreNI rahita AkAza, daridranA vilAsa, vinaya vinA vastunI prApti, jJAna hita guru, jaLa rahita sarevara, mUrkha vaidya, anyAyI rAjA, zarama vagaranI vadhU (patnI) ane phala vinAnuM vRkSa jema zobhatA nathI tema dayArahita aneka prakAranI dharmakriyA zobhatI nathI, ja hiMsArUpI viSavRkSanA pupo have tamane jaNAvuM chuM. mAtAnA garbhamAM, janmatAM ja bALapaNamAM temaja yuvAvasthAmAM mRtyu, aneka prakAranA Adhi-vyAdhio, durbhAgIpaNuM ane bIjA prakAranA aneka duHkha prApta thAya che, tyAre te viSa vRkSanuM phaLa te narakanI vedanA ja che. AhArAdikanA dAna karatAM abhayadAna zreSTha che, kAraNa ke vadhabhUmimAM laI javAte puruSa rAjyanA dAna karatAM prANa bacAvanArane prazaMse che. trIjuM supAtradAna zavyA, cAra prakArano AhAra, vastra ane pAtra vagere bhedathI aneka prakAranuM che. jJAna, darzana ane cAritra e ratnatrayavALA pAtranuM dharma nimitta, AdarapUrvaka apAyeluM nirdoSa dAna mahAphaLane ApanAra che. 1 jinabiMba 2 jinabhavana, 3 sAdhu, 4 sAdhvI, 5 zrAvaka, 6zrAvikA, temaja 7 jJAna e sAta prakAranA supAtra che. A sAta prakAranA kSetrone viSe je prANI dhanarUpI bIja vAvIne bhAvarUpI pANIthI tenuM siMcana kare che tene mokSarUpI lakSmI prApta thAya che. A bhavamAM je prANI potAnA maraNuM paryata supAtramAM dhanavyaya karatA nathI, te lakSamI rahita avasthAmAM sevaka bane che. kaMjusa mANase pitAnuM dhana bhUmimAM dATe che teo (nIcI bhUmimAM) narakagatimAM javAnuM sUcana karatA hoya tema jaNAya che. puNyathI prApta thaI thake tevuM pAtra, pitta ane dhana prApta karIne je prANI supAtradAna detA nathI te kharekhara mUDha che. buddhimAna puruSo parAdhIna, asthira ane duHkhadAyaka dhanadhArA-nizcaLa ane vina rahita sukha upArjana kare che, mATe haMmezA buddhimAna puruSe supAtradAna devuM joIe. pUrvabhavamAM ApelA supAtradAna saMbaMdhamAM zrIdattanuM dRSTAMta (pA-184 thI pA.-213 sudhI) ApeluM che, te samajavA jevuM ane AdaraNIya che. kalyANa karavAmAM samartha have traNa bhuvananA svAmI zrI zreyAMsanAtha bhagavAna saMsAranA bhayane dUra karanArI sarva prANIone sarvabhASAmAM samajAtI medhagajanA jevI gaMbhIra, vizvanA saMtApane dUra karanArI, amRta rasa jevI vANIvaDe dAnadharma upara navamA sargamAM ApavAmAM AvelI che. A kathAmAM zrI datta Apela dAna vizuddha ane samRddhinA kAraNabhUta samajI temaja krame krame mokSa sukha ApanAra hoI sajjana puruSe paramAtmAnI AvI dIka upadezavANI sAMbhaLI supAtradAna ApavAnuM mAM ekacitta bane ema pUjya graMthakAra AcArya mahArAja jaNAve che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA sarga 10 me (pA. 214 thI 244 sudhI) dazamA sargamAM zrI zreyAMsanAtha bhagavAna zIladharma upara je dezanA Ape che te graMthAkAra bhagavAna jaNAve che. pANI dAnavIra hovA chatAM je te zIlasaMpanna hoya te mokSarUpI lakSmIthI te sevAya che. kalpavRkSa, kAmadhenu ane navamahAnidhi mane jeNe tiraskAra karyo che tevuM ane aneka sukhanA kAraNabhUta zIladharma jayavaMta varte che. je zIladharmanI prAptithI jIvana ane maraNa baMne prazaMsApAtra bane che ane tenA abhAvamAM niMdApAtra bane che evA anupama zIladharmanI atyaMta stuti karIye chIye. A zIla dharma ciMtAmaNi rata karatAM paNa adhika che; ane te ubhaya lAkamAM mahAddhinA kAraNabhUta bane che. zIlavAna prANIne jAjavalyamAna agni, siMha, gaje, deva ane dAna lezamAtra bhaya ApI zakatA nathI, mATe buddhizALI manuSyae haMmezA zIladharmanuM sevana karavuM. A viSayamAM prANIone AnaMdadAyaka naMdayaMtInI kathA paramAtmA je kahe che te sAMbhaLavA lAyaka ane zIla dhama grahaNa karavAne mATe ja che. A naMdayaMtInI kathA (pA. 214thI 5aa. 244 sudhImAM ) Apela ghaNI ja suMdara rasamaya, Atmika AnaMda utpanna karAve tevI che. A zIladharma upara zrI naMdayaMtInI kathAmAM chevaTe nayaMtI sAdhI thaI agIyAra aMganI jJAtA thaI, saMyamanuM zuddha rIte pAlana karI, eka mahinAnuM anazana svIkArI AyuSya kSaya thathe bAramA devaloka upaje che, tyAMthI evI te mokSe jaze. A pramANe zIlane prabhAva jANu sajjana purUSoe haMmezA zIla pAlanamAM sAvadhAna thavuM. samavasaraNane viSe paramAtmA zrI zreyAMsanAtha bhagavaMte sUryanA kiraNa sarakhuM tejasvI ane zIla-mahAtma rzAvatuM A saMyaMtInuM caritra varNavyuM che. agiyAramA satramAM (5. 245 thI pA. 252 sudhImAM) devAdhideva zrI zreyAMsanAtha paramAtmA tapa dharma upara je dezanA daSTAMta sahita Ape che te graMthakAra jaNAve che.. zIlarUpI caMdrano udaya thaye chate je tArUpI teja pragaTe che. ajJAnarUpI aMdhakAra atyaMta rIte nAza pAme ane ajJAnane pharI prAdurbhAva na thAya. tapanI tUlya AvI zake te koI paNa padArtha nathI, kemake tapanA prabhAvathI durlabha evI AbhASadhi pramukha labdhio prApta thAya che. surendra, asurendra ane rAjAo je eka prakAranA sukhe bhagave che tene tame ta5rUpI vRkSanA asAdhAraNa pukharAzIrUpa jANo. te tapanA prabhAvanuM ame keTaluM varNana karIye ke je tapanA mAhAthI nikAcita karmo paNa baLIne khAkha thaI jAya che. tapanA guNa karatAM bIjo koI paNa guNa zreSTha nathI kANu ke jinezvara bhaMgavatee paNa kSaya nahIM pAmelA karmono kSaya mATe tapazcaryAnuM ja alaMbana lIdheluM che. A saMbaMdhamAM tapazcaryAne kAraNe tuSTa banela zAsanadevIe jene sahAya karI hatI te nirmaLa AzayavALI kamaLAnuM daSTAMta (pa. 245 thI 252 sudhImAM) ApeluM che te e daSTAMta vAMcI bhavya prANIoe tapa dharmanuM ArAdhana karavAmAM nitara prayatnavAna thavuM. have cethA bhAva dharma upara paramAtmA zrI zreyAMsanAtha bhagavaMte Apela dezanA graMthakartA pUjya AcAryazrI bAramA sargamAM (pA. 23 thI pA. 26 sudhImAM ) jaNAve che. je prANIonA niHspRha cittamAM bhAvanA skare te dAna zIla ane tapa vigere sarva prakAro sArthaka bane. jema vRSTi vinA bIja phalarUpa na bane ane loDhuM siddhirasa vinA suvaNuM na bane tema bhAva vinA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA mae mokSa prApta thaI zakatuM nathI. du:sAdhya vastune paNa prApta karavAne bhAva vinA bI I upAya nathI kAraNa ke te bhAvane kAraNe ja zrI bharata cakravattae gRhasthAvasthAmAM ja kevaLajJAna prApta karyuM hatuM tethI vivekI pANIe dhanAvahu zreNInI mAphaka saMsArarUpI saMtApanI zAtinA mATe bhAvarUpI jaLavaDe potAnA AtmAne siMcita karavo joIe. ahIM dhanAvaha zreNInI kathA (pA. 253 thI 5 20. . sudhImAM ApavAmAM Avela che. - sukhapUrvaka sAdhI zakAya tevI bhAvanA vizALa phala jANI saMkaTasamaye ke sukhasamayamAM te ja bhAvanAnuM zaraNa svIkAravuM. bhAvanA kevI rIte bhAvavI te jaNAve che ke te divasa kayAre Ave ke jyAre huM gRhasthAvAsane tyAga karIne guru samIpe vrata grahaNa karuM ane kalAkAMkSA rahita tapazcaryA dvArA kuza banIne gurumahArAjanI sAthe vicarU. A pramANe paramArthano vicAra karIne huM dhanane sArthaka karIza." zrI zreyAMsanAtha paramAtmA kahe che ke he bhavya prANIo ! dhanAvahana daSTAMtathI bhAvanuM nirmaLa phaLa jANIne dAna, zIla ane tapane sArthaka karavA mATe saMsAranA zatrusvarUpa bhAva dharmane viSe ja tamArA manane nizcaLa banAvo. teramA (chelA )samAM paramAtmA zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtanI dezane sAMbhaLIne ke staMbha vagere chotera kSatriya puruSe potAnA se se sevakajane sAthe pratibaMdha pAmI paramAtmAnA haste dIkSA grahaNa kare che. dhAriNI pramukha kulIna strIo paNa saMyama svIkAre che; niyaMce, deva, asure samakitanI prApti kare che ane rAjArANIo vagere dezavirati dharma svIkAre che, A rIte zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanA prathama samavasaraNamAM caturvidha saMghanI sthApanA thAya che. have paramAtmA kostubha vagere gaNadharone utpAda, vyaya ane dhrauvya e tripadI ApI temane gaNadhara pade sthApe che, jethI gaNadhara bhagavAna buddhinA atizayane kAraNe dvAdazAMgInI racanA kare che. pachI mahArAjA vAsakSepathI paripUrNa ratnano thALa lAvatAM paramAtmA Asana uparathI UThI cUrNanI saMpUrNa muSTi bharI, jyAre de maMgaLa vAji vagADe che te vakhate " dravya ane guNaparyAyayuta sUtra temaja sUtra ane artha baMnethI huM tamane anuyAganI tathA gaNunI AjJA ApuM chuM ke tema bolI paramAtmA natamastavALA te gaNadharo para prathama ane guNIyala dhAriNI pravattinI para pachI vAsakSepa nAMkhI. paM arpaNa kare che. paramAtmAne kostubha vagere choMtera gaNadhara thayA. pRthvItalane viSe mithyAtvane nAza karanAra evA dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa cAra prakArano dharma te vakhate pavo . have prathama pirasI pUrNa thatAM suvarNanA thALamAM rahela cAra prastha* (ATha zera ) sugaMdhI kadamAMthI banAvela, bhIne avAja thaI rahela che te vakhate akSata balI maMgAvI semacaMdra rAjavIe pUrve dhAthI samavasaraNamAM praveza karI AkAzamAM uchALelA te balimAMthI aDadhe bhAga AkAzamAMthI de ane aDadho bhAga pRthvI paranA rAjAo tathA zreSTha loko premapUrvaka grahaNa kare che, ke je balinA prabhAvathI pUrvanA roge nAza pAme che, ane cha mAsa sudhI navA rogo thatAM nathI ema zAstromAM jaNAvela che. : ' have zrI zreyAMsanAtha paramAtmA uttara daravAjethI nIkaLI IzAna khUNAmAM rahela devadAmAM jaIne vizrAma kare che. eTale bhagavaMtanI pAdapIka para beThelA mukhya gaNadhara kasatubha bIjI piraMsIne viSe ' kaleza-saMtApane dUra karanArI dezanA Ape che. chevaTe paramAtmAne namaskAra karI deva, dAnavo svasthAne jAya che. * te vakhatanuM mApa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 prastAvanA zrI zreyAMsanAya bhagavaMtanA tIrthamAM cAra hastavALa, traNa netravALo, vRSabhanA vAhanavALA Izvara nAmane yakSa, temaja mAnavI nAmanI siMhanA vAhanavALI vyakSiNI-zAsanadeva thayA. A pramANe siMhapuranagaramAM keTalAka divasa sudhI bhavya prANIone upadeza ApI aneka sthaLe upakAra karatAM patanapura nagare paramAtmA padhAre che, jyAM deva samavasaraNanI racanA kare che. udhAnapAlake tyAM jaI rAjA tripRSTha vAsudevane paramAtmAnuM Agamane jaNAvatAM rAjA sarva parivAra sAthe tyAM AvI samavasaraNamAM praveza karI paramAtmAne pradakSiNA ApI paramAtmAnI stuti kare che ane sarva potAnA sthAne bese che. bAda paramAtmAe dezanA ApatAM jaNAvyuM ke bhayaMkara saMsAra sAgaramAM DUbatAM bhavya prANuone tAravAmAM naukA sarakhe eka sAdhu dharma ane bIjo zrAvaka dharma ema be prakAre che. jemAM sAdhudharma kSamA, mAva, Arjava, nirlobhatA, tapa, saMyama, satya, zoca, brahmacarya ane AkiMcanya ema daza prakAre che. zrAvakadharma jIvahiMsA, mRSAvAda, adattAdAna, abrahma ane parigraha e pAcenI dezathakI virati e pAMca aNuvate tathA digaparimANu, bhogapabhera parimANa, - anarthadaMDa viramaNuM, sAmAyika, dazAvakAzika, piSa ane atithisaMvibhAga e sAta prakAranA zikSAtrate maLI bAra prakAre che. he bhavya prANIo ! tame sAdhu tathA zrAvaka dharmanuM avalaMbana ze ke jethI bhayaMkara evA saMsArarUpI kUvAmAM na paDe. e rIte paramAtmAnI dezanA sAMbhaLI keTalAkae sarvavirati, keTalAkee dezavirati grahaNa karI, jyAre rAjA tripRSTha vAsudeva mAtra samyakatva rahaNuM kare che, tyArabAda triyi vAsudeva pitAne virati pariNAma zA mATe thatA nathI tema pUchatAM paramAtmA temane kahe che ke te pUrve niyANuM karyuM che, paramAtmA tenA pUrva bhavanI hakIkta jaNAve che ane chevaTe tuM bhaviSyamAM zrI vardhamAna nAmane vIza tIrthakara thaIza ema kahe che. (pA. 263 thI 5. 265) e rIte paramAtmAnuM kathana sAMbhaLI, harSa pAmI, pasmAtmAne namI vAsudeva svasthAne jAya che, te paramAtmA ahithI vihAra karI zrIgaMjaya mahAtIrthe padhAre che. jyAM deve samavasaraNa nI sthanA kare che. ahiM zrI zatruMjaya tIrtha para zrI RSabhadevanuM jinamaMdira je meruparvatanI jema zobhe che, ane zrI RSabhadeva prabhunA tyAM darzana mekSaphaLane Ape che vagere mahimAnuM varNana paramAtmA kare che. ahiM AvuM suMdara maMdira koNe baMdhAvyuM ema kostama gaNadharanA pUchavAthI bhagavaMta zrI zatruMjaya tIrthanI u5tti, tene aciMtya mahimA, pRthvI pIThane viSe A tIrtha sAthI prathama tIrtha tarIke kema thayuM tenuM varNana vagere jaNAve che, je sAMbhaLI A parvata upara aneka munivara anazana karI mekSanI prApti kare che. (pA. 266) tyAMthI paramAtmA aneka prANIo para upakAra karI pRthvI pITha para vihAra kare che. corAzI hajAra sAdhuo, traNa lAkha eMzI hajAra sAdhvIo, be lAkha ne ogaNaeMzI hajAra zrAvakecAra lAkha ne aDatAlIza hajAra zrAvikAo, terase codapUrvIe, cha hajAra avadhijJAnIo, cha hajAra mana:paryavajJAnIo ane sADA cha hajAra kevaLanAnIo, agyAra hajAra vaiyi labdhidhArI, pAMca hajAra vAdalabdhidhArI A pramANe paramAtmAne parivAra hato. ekavIsa lAkha varSa kumArapaNAmAM, beMtAlIza lAkha varSa rAjavIpaNAmAM, ekavIsa lAkha varSa sAdhupaNAmAM A pramANe rAzI lAkha varSanuM AyuSya bhogavIne paramAtmA zrI sametazikhara parvata Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 59 padhAryA ane tyAM hajAra sAdhuo sAthe prabhu anazana svIkAre che. daramyAna idra mahArAjAonA Asana kaMpavAthI avadhijJAnadhArA paramAtmAne nirvANu samaya jANI sarve idro tyAM AvI prabhune namaskAra karI potAnI beThaka le che. te samaye zrAvaNu vadI 7nA roja caMdra dhaniSThA nakSatramAM AvatAM sahamayi " nAmanA zukaladhyAnanA trIjA pAyAnA aMta pratye prApta thayA pachI "UMchitrakriya" nAmane pAye jene pAMca hasvAkSara jeTalo kALa che, tenuM dhyAna karatAM paramAtmA temaja sAthe anazana svIkArela hajAra munivare teja samaye siddhi vare che. pachI paramAtmAnA dehane snAna karAvI, gAzI--caMdanathI lIpI, divya vastra paherAvI, pUjA karI, azru vahAvatA idra prabhunA dehane zibikAmAM padharAve che. anya sAdhuonA dehane snAnAdika kriyA paNa karAvI devadevIo, samUha gIta, nRtya vAdyo vagADatA zrI jinezvaranA mokSagamanane mahotsava kare che. paramAtmAnI zibikAne idra ane bIjA munivaronI zibikAne devatAo citA samIpe laI jatAM agni kumAra agni pragaTAve che, jethI asthi sivAya deha dagdha thayA pachI meghakumAra de gaMdhadakanA STithI zAMta karI dharmendra uparanI jamaNI, IzAna idra DAbI bAjunI temaja camarendra nIcenI jamaNI ane balI nIcenI dADhA le che. deve dAMte grahaNa kare che, ane citAnI jagyAe ratnane tRpa kare che; bIjA do asthio ane rAjAo bhasma grahaNa kare che ane paramAtmAnI nirvANazilA para IMdra vaja vaDe prazastinI mAphaka paramAtmAnuM nAma ane lAMchana kotare che ane pachI naMdIzvara dIpe jaI zodhatA jinezvarane aSTAblika mahotsava karI sarva devo sargamAM jAya che. tyAM mANavaka sthaMbhamAM paramAtmAnI dADhAe mUkI pratidina idro pUjA kare che. e rIte kartA pUjya zrImAtaMgasUri pitAnI laghutA batAvatA kahe che ke mArA potAnA abhyAsa mATe saMskRta bhASAmAM A agiyAramAM zrI zreyAMsanAtha paramAtmAnA caritranI racanA karI che ke jethI te puNya kAryone viSe vizeSa prakAre icachAone vRddhi pamADe, ahiM terame sarNa, paramAtmAnA traNa bhavanuM varNana sahita (caritra) saMpUrNa thAya che. prazasti graMthakartA mahArAje kyA saikAmAM, kevA saMyogomAM, kyA sthaLamAM, kyA kyA kAraNo vaDe A graMthanI racanA karI che te hakakIta (5. 269) ahiM saMkSiptamAM jaNAvavAmAM Ave che. zrI vIra paramAtmA5I naMdanavanamAM kaTika ga7 thayo jemAMthI verI nAmanI zAkhA pragaTI. temAMthI cAra gaNe thayA jemAM caMdrakaLa, temAM zrI zIlabhadrAcArya thayA. temane zrI caMdrasUri, bharatezvarasUri, zrI dhanezvarasUri, zrI sarvadevasUri ane dhamaSasari thayA te gacchanAyaka banyA. bhAleja nAmanA nagaramAM zrI sarvadevasUrinA ziSya zrI caMdraprabhasUri, temanA ziSya zrI jinezvarasUri. temanA ziSya zrI ratnaprabhasUri thayA. temanA ziSya zrI mAnatuMgasUrie A zrIzreyAMsanAtha mahAkAvyanI vikrama saMvata 1332nI sAlamAM mAdha vadI pAMcamane divase racanA karI. jyAM sudhI jana dhamarUpI vRSabha mokSane prApta karAve tyAM sudhI munigraMdane vyAkhyAnadvArA garjanA karatuM A zrIyAMsanAtha bhagavaMtanuM caritra vizvamAM vistAra pAmo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 prastAvanA L A graMthamAM mAtra zrI zreyAMsanAtha paramAtmAnuM ekaluM caritra nathI paraMtu jinezvara bhagavatanA jIvana sAthe emanA samayanI aneka ghaTanAo ane aneka jANavAyeAgya viSayAnI akhUTa samRddhi bharI che, temaja saMkalanApUrvaka AkhuM ciratra rasabharI rIte suMdara zailImAM sakalAnApUrvaka AlekhyuM che. temAM keTaluM kauzalya dAkhavyu` che, ane temAM saMskRta bhASAnI madhuratA keTalI bharI che te A graMthanA vAMcana-mananathI vAcake joi zakaze. * AvA AvA suMdara prAcIna vidvAn pUjya pUrvAcAkRta jaina kathA, itihAsa, tatvajJAna sAhityanA graMthAnA prakAzanA joyA pachI jaina jainetara vidvAno, sAkSaro, sAhityakArane paNa have kahevu paDe che ke-bhAratIya saMskRti ane itihAsa jaina sAhityanA pUrNa abhyAsa vinA apUrNAM ja raheze, pUrva kALamAM jyAre bhavya AtmA mATe meAkSamAga khullA hatA, kazya, kSetra kALa ane bhAva paNa tevA ja vatA hatA, pUchyavaMta prANIone janma paNa vizeSa thatA hatA, mekSa mATe cAgya sAmagrI taiyAra hatI, tIrthaMkara bhagavAnA, kevaLI bhagavaMtA, adhijJAnI mahArAjo, vagere pUjya mahAtmA-sadRgurunA suryAga ane tevA padma upakArI mahAn puruSanI amRtamaya dezanAnA lAbha te kALanA prANIone sulabha rIte maLatA hatA tethI keTalAka bhavyajanA pUrvabhava vagerenA vRttAntA sAMbhaLI jAtismaraNa jJAna utpanna thatAM pUrvabhave karelA zubhAzubha karmanA viSAka jANI, dekhI sabhyazrvapUrvaka dezivaratipaNuM ke saviratiSNu aMgIkAra karI mahAn tapAddika anuSThAna vaDe karmanA nAza karI siddhipada krame krame karI jarUra meLavI zakatA hatA. A badhA AtmakalyANanAM sAdhanA A kALamAM tevA nathI, teA paNa zraddhA-dharmamAM nizcalatA, zAstrazraNa, devabhakti, guruupAsanA vagere vaDe parsa nira'tara AtmasAdhana karatAM prANI chevaTe thADA bhave mekSa meLavI zake che, vaLI tIrthaMkara bhagavatA hAla A kSetramAM vidyamAna nahi hovAthI pUrvAcArya mahArAjAoe pramANikapaNe sarvajJa bhagavatAnI vANI ke je prANIo mATe teTalI ja upayAgI che, te AgamA, kathAsAhityamAMthI udhRta karI janasamUha kema vizeSa lAbha lai zake te rIte judI judI bhASAmAM, AvA sarala, apUrva manohara, Atmika AnaMda utpanna karanAra suMdara caritrA mAM sarva prANIonA kalyANa mATe vidvattApUrNa rIte guMthI che, tethI je prANI zraddhApUrvaka, ekAgra citte, dharma gurudvArA zratraNa kare che, temaja tenu smaraNa, manana, dhyAna, pAna-pAna, vagere vAravAra kare che, temanA AtmAmAM mahApuruSanu citra khaDu thAya che ane tethI svargaprApti ke thoDA vakhatamAM tetrA pUjya puruSa banI siddhi prApta karI zake che. karoDA lAkhA ke hajAro varSa pUrve thai gayelA AvA jinezvara bhagavattAnA caritrAmAM AvelA amRta rasa kAi kALe zuSka thatA nathI, tethI ja jagataupakArI arihaMta sAkSarAttama zrI anadazaMkara bApubhAi dhruve A sabhAnI lIdhelI mulAkAta vakhate sabhAnA vividha sAhityagraMthe mULa anuvAda) joyA pachI kADhela ugAre, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA 1 bhagavAne apUrva mahimA, acintya mAhAtmya avanIya hovAthI tIrthaMkara bhagavAnA citrAnuM vAravAra vAMcana-manana jarUra Avazyaka upayAgI che. jethI tenA abhyAse pAte koNa che? pAtAnuM zuM kartavya che? tenuM bhAna thatAM AtmA ghaDIbhara apUrva zAMti anubhave che ane AtmallAsa pragaTa thatAM viratipaNuM grahaNa karI chevaTe pAtAne meAkSa samipa lai jAya che. tethI ja paramapUjya tIrthaMkara bhagavaMtA anupama kRpAnidhAna heAvAthI, bhavya prANIone siddhi prAsa karavA mATe pUjya pUrvAcAkRta AvA suMdara anupama caritre paNa asAdhAraNa AlaMbanarUpa hovAthI ja A sabhAe jJAnazakti sAthe kathAsAhitya prakAzana karavAnA mAMgalika prayatna zarU karelA che. prA nA! zrIzreyAMsanAtha (zreyaskara ) bhagavAna sarva jIvAnu kalyANa karo ! ane A caritranA vAcako, prakAzakA, saMpAdaka, sahAyakA, anumAdakA vagerenA he. jagadguru ! Apa kRpALune kADhI kATI vaMdana ho ! ema hRdayapUrvaka icchI A graMtharicaya pUrNa karIe chIe. upara jaNAvyA pramANe A agiyAramA zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtanuM vistArapUrvakanu suMdara, anupama ane bedhaprada ( nAma pramANe Atmika lAbha ) AtmAnuM zreya-kalyANu karanAra uttameAttama citra sAthe kAi jaina nararatna puNyaprabhAvaka, saiAjanyamUtti puruSanu nAma aMkita thAya to tenA senA sAthe sugaMdhanI jema yAga thayA kahevAya, tema A sabhA vicAratI hatI. gurudevanI kRpAthI, A sabhAnA mAnanIya peTrana zrIcuta khAntilAla amaracaMdabhAi vArA, emanI sAthe A sabhAnA mukhya sekreTarIne te mATe vAtacIta thatAM, teozrInA zubha prayatnavaDe, ananya rIte-bhavitavyatAnA zubhayeAge dAnavIra jaina nararatna, rAjya mAnya, prajApriya ane hAlamAM jeezrI bhAratasarakAranI rAjyasabhAnA sabhAsada thayA che, temaja devagurudharmAMnA upAsaka hAvA sAthe A sabhAnA mAnanIya mukhmI pedna hoI, temaja A sabhAne potAnI niraMtara mAnI hRdayamAM jemaNe sthAna Apelu che, tevA zrAvakakuLabhUSaNa, zeTha sAheba bhAgIlAlabhAI maganalAla mIlavALAe A graMthamAM udArapaNe Arthika sahAya ApI jJAna-sAhityanI bhakita karI che jethI temanA mukhAraka nAmanI sirijha graMthamALA tarIke A agiyAramA jinezvara bhagavaMtanA A caritranuM prakAzana thAya che, jethI zeThasAheba bhogIlAlabhAIne A sabhA hRdayapUrvaka AbhAra mAne che ane zrIyuta khAntilAlabhAInA A zubha prayatna mATe sabhA teozrIne dhanyavAda Ape che. AvA anupama, upakAraka, suMdara, kalyANakArI zrI zreyAMsanAtha bhagavAnanu ciratra kAi mAMgalika kalyANaka divase athavA zeThasAheba bhogIlAlabhAInA mAMgalika janmadivase ja prakAzana thai te ja divase teezrIne A paramAtmA caritra graMtha arpaNa karavA mATe saphaLatA prApta thAya ema A sabhA paramAtmAnI prArthanA kare che. vartamAnamAM bIjI vastuonI jema divasAnudivasa chApakAma mATenA kAgaLA, chapAi, DIjhAIna, bleAkA, mAiDIMga vagerenA bhAvA eTalA badhA vadhelA che ane laDAi baMdha thayA chatAM chApakAmanAM je pUrve maLatu hatu tevuM sAruM sAhitya maLatuM paNa nahi" hevA chatAM AvA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara prastAvanA pUjya vidvAn pUrvAcArya mahArAjakRta uttama kathAsAhityanuM badhI rIte suMdara prakAzana karavA graMthamALAmAM maLatI Arthika sahAya uparAMta mhATA khaca karavA paDe che, kAraNa ke graMthanI AMtarika vastu anupama hAvAthI tenI khAA suMdaratAmAM paNa tene zobhe tema bhakti karavA nimitte draSTi rAkhI, tenA suMdara prakAzana sAthe paramAtmAnA judA judA prasaMgAnA triraMgI vagere anupama kaLAnI daSTie suMdara citrA taiyAra karAvIne temAM dya khala karI lAibrerI, jJAnabhaDAra ane gRha MgArarUpa Ave caritra graMtha taiyAra karavAmAM AvyA che. A paramAtmAnA caritra graMthanA anuvAda patijI zrI jagajIvanadAsa pApaTalAle yathAcegya rIte karI ApavAthI teone dhanyavAda ApavAmAM Ave che. A graMthanI zuddhi mATe yathAzakti prayatna karavAmAM AnyA che, chatAM daSTidoSa, presadreSa ke anya kAraNathI A graMthamAM koi sthaLe skhalanA jaNAya tA kSamA mAgavA sAthe ameAne jaNAvavA namra vinaMti che. ( AtmAna Mdana bhavana ) AtmakAnti jJAnamaMdira. saMvata 2009 jJAnapaMcamI dhni, guruvAra. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat gAMdhI vallabhadAsa tribhuvanadAsa bhAvanagara. www.umaragyanbhandar.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha bhogIlAla maganalAlano jIvanaparicaya vIsamI sadInA pahelA dAyakAnI vAta che. amadAvAdanI pADA paLamAM vasatA sAmAnya sthitinA eka gRhasthanI sAthe temane AMgaNe eka brAhmaNa bAI karuNa svare pitAnI vAta karI rahI hatI. vAta kAMIka evI hatI ke te bAI potAnI putrInA lana upara koi moTI evI rakamanI madadanI mAgaNI karI rahI hatI ane te grahastha kahetA hatA ke teo te sAmAnya sthitinA hatA ane te bAInI AvI moTI mAgaNI saMtoSI zake tevuM temanuM gaLuM na hatuM. nirAza thaIne te bAI bhAre haiye pAchI vaLatI hatI. pilA gRhasthanuM dila pIgaLI gayuM. temanAthI na rahevAyuM. temaNe te bAIne pAchI bolAvIne kahyuM: "bena, mArA pAse te mAMDa be traNa hajAranI bacata che. paNa tane huM rUpiyA 700 (sAtaso) ApIza, tuM sukhethI tArI dikarInA lagna karaje." ane te bAIe aMtaranA AzIrvAda ApyA. alabatta, te madadathI tenI putrInA lagana te karI zakI. ApaNA uparokta prasaMganA gRhastha te bIjA keI nahIM paNa Aje saurASTranA rAjakAramAM, pAsmArthika kAryomAM, dAnanAM kSetramAM, vidyA ane vidvAnone presAhana ApavAmAM, ane ghogika vikAsamAM jemanuM nAma prathama haroLamAM sthApita thayeluM che te zeTha bhegIlAlabhAI maganalAla. teonuM nAma eTaluM te suprasiddha che ke teonAM viSe kAMI lakhatAM ke kahetAM svAvika rIte ja e kSobha rahyA kare ke kadAca temanI AvI savagI kalyANa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha bhogIlAla maganalAlane pravRttine pUrato nyAya na paNa ApI zakAya. pote ja potAnuM sarjana kare tevA manuSya jagatamAM virala ja hoya che, ane emAMnAM eka zeDa bhegIlAlabhAI che. kizora vacamAM sAmAnya rIte potAnI kArakIrdinI zarUAta karI Aje teo zrImaMtAInI sthitie pAMgyA che tema chatAM teoe potAnA mana upara, AcaraNamAM ke vahevAramAM zrImaMtAInI chApa leza mAtra paNa paDavA dIdhI nathI, temaja zrImaMtAI sAthe sAmAnya rIte je nabaLAIo joDAelI che tenAthI teo sadaMtara mukta rahyA che. zeTha bhogIlAlabhAInA pitA zrI mULa vatanI uttara gujarAtamAM kala pAse TIToDA gAmanA. AjathI Azare eka varasa pahelAM briTIza sarakAre potAno kempa DIsAmAM nAkhe. te vakhate teo vyApAra arthe DIsAkempa jaIne vasyA. tyAM teo paracUraNa vyApAra karatA. zeTha bhegIlAlabhAIne janma DIsAkempamAM thayo hato. svabhAvamAM ja rahelI vyavahAru buddhine zALAne abhyAsakrama bahu na rupe. temAM vaLI kuTuMbanI sthiti sAmAnya. eTale lagabhaga pacAsa varasa upara eTale ke mAtra 15-16 varasanI kIzora vaye temaNe abhyAsa choDI vIramagAma jaI potAnI kArakIrdinI zarUAta karI. saha pahelAM teo vIramagAmamAM pitAnA mAmAnI milamAM, mAsika rU. 15]nAM pagArathI kArakUna tarIke joDAyA paraMtu be eka mAsamAM te kArakUnI temane nirasa lAgavA mAMDI, eTale milamAM temaNe vaNakara( vIvara )nuM kAma zIkhavuM zarU karyuM. A kAmamAM teone khUba phAvaTa AvI gaI. kAmamAM utsAha ane cIvaTa, prArabdhane ga ane daivanI kRpAthI cAra pAMca varasanAM TUMkA gALAmAM te teo khUba jhaDapI rIte AgaLa vadhyA. 1987mAM temanAM mAmAnA putra zeTha maNilAle amadAvAdamAM svadezI milanI sthApanA karI tyAre te milanAM sAcA joDIne potAnI te bAbatanI haibAukalata batAvI badhAnI khUba tArIpha meLavI jene pariNAme 1910nI sAlamAM to bahu lAMbA vakhata sudhI kAma karela niSNAtane ja prApya tevA vIvIMga mAstaranA darajaje paheMcyA. kApaDa vaNavAnI kaLA-Technique-upara teoe eTale kAbU meLavyo ke te udyogamAM temanI salAha levAvA lAgI. temanAthI jUne, anubhavI ane sArA gaNAtA vIvIMga mAstare karatAM temaNe sArI nAmanA meLavI. 1954mAM amadAvAdanI be milA ane vIramagAmanI eka mila ema traNa milanA vIvIMga mAstara ane suprInTenaDenTa tarIke teoe suMdara kAma karI batAvyuM. 1916mAM temanA mitra sva. zrI bhagubhAI desAInI sAthe rahIne temaNe amadAvAdanI zerabajAranuM kArDa lIdhuM ane te rIte eka vyApArI pravRttimAM vadhAre karyo. temAM pramANamAM teo sAruM kamAyA ane Ama vistaratI jatI pravRttine laIne teo muMbaInA bajAranA saMsargamAM AvyA. te samaye bhAvInA garbhamAM zuM chupAyuM hatuM tene tAga koNa laI zake ? ahIM temane maLa taLAjAnA vatanI ane varasethI vyApArAthe muMbaI jaIne vaselA zeTha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gIlAla maganalAla hree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat www.umaragyanbhandar.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanaparicaya harageAvanadAsa jIvaNadAsanA 1918mAM paricaya thayA, je gADha maitrImAM pariNamyA ane temAMthI zeTha bhAgIlAlabhAInI bhAvanagaranI sarva pravRttione janma thayeA. sAthe sAthe bhAvanagaranA jAhera jIvanamAM eka nUtana prakaraNanA AraMbha thayA. zeTha bhegIlAlabhAInA pramANikapaNAnI, nirAbhimAnI nikhAlasa svabhAvanI ane milaudyogamAM naipuNya nI UMDI chApa zeTha harageAvanadAsanA mana upara paDI ane te eTale sudhI ke mAtra greDa bhAgIlAlabhAInA vacana upara ja teoe amadAvAdanI eka peDhIne koI paNa jAtanI AMhedharI vinA rUpiyA sAta lAkha jeTalI meATI rakama dhIrI hatI. : 3: zeTha haragovanadAsa cheka 1922nI sAlathI eka kApaDanI mila zarU karavAnA vicAra karatA hatA ane zeTha bhAgIlAlabhAine jyAre tee maLatA tyAre milanI yeAjanA karatA. teo zeTha bhegIlAlabhAIne vinA vilaMbe mila zarU karavA kAyama Agraha karatA paNa teenA kAyamI vasavATa mubai hatA, jyAre zeTha bhAgIlAlabhAi amadAvAda rahetA. tethI svAbhAvika rIte ja teenI yeAjanA amalamAM AvavAmAM vilaMba thaye ane te daramyAna te teonI pragati satata cAlu ja hatI. temAM eka tA e hatI ke vIramagAmanI je milamAM teee kAma zIkhavuM zarU karyu" hatuM ane je milanA vahIvaTa pAchaLathI zeTha bhagubhAI cunIlAlanA hAthamAM Avele te ja milanA sarvocca adhikArInuM padma temaNe prApta karyuM". 1960 nAM arasAmAM zeTha bhAgIlAlabhAie zeTha bhagubhAi cunIlAlanI sAthe bhAgIdArImAM rahI amadAvAdamAM eka mila sthApavAnuM lagabhaga nakkI ja kareluM. A vAtanI khabara zeTha haragAvanadAsane muMbaimAM paDI eTale tarata ja temaNe zeTha bhAgIlAlabhAIne muMbaI khelAvyA ane kahyuM, " tame mane vacana Apyu che ane have atyAre tame AvI rIte bhAgIdArImAM joDAo che. te vAjabI nathI. ApaNeA saMbaMdha kevA che? ApaNe atyAra sudhI vicAyu che te mujaba ApaNe game tema karIne paNa svataMtra milaudyoga zarU karavA che." ane teee mila tatkALa zarU karavAnA vicArathI yogya sthaLanI zeAdha zarU karI. ghaNA sthaLeAe phrI AvyA pazu chevaTe temanI najara bhAvanagara upara TharI, milanA kAnA prAraMbha karavA zeTha bhogIlAlabhAi 1932nA eprIla mAsanI 1lI tArIkhe bhAvana gara AvIne vasyA. te pachI 1932nA juna mAsanI 26mI tArIkhe bhAvanagaramAM maDA lakSmI milanI sthApanA thaI. zeTha bhAgIlAlabhAi bhAvanagara AvIne vasyA pachI temanA jIvanamAM ane bhAvanagaranA audyogika kSetramAM eka naveA tabakko zarU thayA. mahAlakSmI milanI sthApanAnAM zarUAtanAM varasAmAM zeTha bhegIlAlabhAie peAtAnI sarva zakti ane samaya milane UMce lAvavAmAM ja kharcyA. milaudyoganA temanA varasAnA anubhave temane je jJAna lAdhyuM hatuM tenA upayega temaNe milanA ja utka mATe karyAM. mahAlakSmI mile je asAdhAraNa pragati karI che. tenuM mApa eTalA parathI nIkaLI rahe che ke teee rUA 100nI ki MmatanA zeramAMthI rU| 9 zeraheAlDarone pAchA ApyA ane te zeranI dAnika kiMmata rUA. 1] karavAmAM AvI hatI. te samaye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha bhogIlAla maganalAlane zeTha bhegIlAlabhAine tathA zeTha haragovanadAsane milane vahIvaTa Ave sarasa celAvavA badala zera holDare taraphathI mAnapatra enAyata karavAmAM AvyuM hatuM. tenA samAraMbhamAM bAlatA amadAvAdanI zera bajAranA pramukha zrI. naMdubhAI maMchArAme kahyuM hatuM ke " zera holDara mila ejanTane mAnapatra ApatA hoya te prasaMga A prathama che. ane kharI rIte A asAdhAraNa pragatine yaza zeTha bhegIlAlabhAIne ja che. rUA. 100nA zeramAMthI rUA. 9) pAchA ApavAne dAkhale paNa hindabharamAM prathama ja che." AvI rIte ghaTADelI kiMmatanA eTale ke rU 11nI kiMmatanA zeranA bhAva vadhIne eka vakhata rU 2000 sudhI pahoMcyA hatA, je hindabharanA limiTeDa kaMpanInA itihAsamAM advitIya che. paraMtu A badhI Arthika bAbato ane milaudhogamAM zeTha bhegIlAlabhAIe prApta karelI saphaLatA ane temaNe upArjana karelI saMpattine agatya ApavAne ahIM uddeza nathI. jo ke mila udyoge zeDa bhegIlAlabhAInA jIvanamAM agatyano bhAga bhajave che ane samAjamAM pratiSThita lekhAtA mIlamAlikanA darajaje temane pahoMcADyA che ane te udyoganA pratApe teo lokakalyANanAM ane paramAthanAM aneka kAma karI zakayA che ane temanI sthitinA badhA ja udyogapatio te pramANe karI zakatA nathI te vAta kharI che, paraMtu zeTha bhegIlAlabhAInA jIvananI kRtakRtyatA e udyoganA maryAdita vartulane apekSita nathI, paraMtu temanAmAM manuSyatvanI je bhAvanA ane bIjAo pratye je prakAranI sahRdayatA rahelI che tene apekSita che. mANasa pAse dravya hoya paNa tene sadupayega karavAne puNya vega na hoya evuM keTalIka zrImaMta vyaktio paratve lekavyavahAramAM vAraMvAra dekhAya che. enuM kAraNa e hoI zake ke pUrvasaMcita karmAnusAra mANasane atha. saMpatti maLe che paraMtu e arthasaMpattinA mULamAM dhamanI bhAvanA na hoya te tene sanmAge upayoga thaI zakato nathI. vidyA, buddhi ane athanuM kharuM mUlya tenA pramANamAM nahI paNa tene kevA prakAre upaga thAya che tenAthI ane tenI pAchaLa rahelI dhamabhAvanAthI aMkAya che. zeTha bhogIlAlabhAIe pitAnI saMpattinA pramANamAM haMmezAM kAMI ne kAMI paramArthanuM kAma karyA ja karyuM che. zarUAtamAM ApaNe je prasaMga je te temanI mAnavI pratyenI anukaMpA batAve che. ane teonA jIvanamAM AvI sahadayatA chochala bharI che. UgatA jIvanamAM teo sAIkala para besIne kAMkariyA taLAvamAM mAchalIone khavarAvavA jatA ane te pachI jarA AgaLa vadhyA tyAre gADImAM roTalA laIne cheka sADIbAga sudhI vAMdarAone khavaDAvavA paNa jatA. koInA kahevAthI ke kaI bIjI apekSAe teo A badhuM karatA tema paNa na hatuM paraMtu temanA svabhAvano e sahaja dharma hate. ane e dharmaja uttarottara temane ATale UMce lAvyuM che ane e dhame ja temane paropakAraddhi tarapha, pitAnI saMpattine bIjAnA hita arthe vAparavAnI udAtta bhAvanA tarapha ane A badhuM ahIM ja rahevAnuM che evI tAvika vicArasaraNI tarapha deryA che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a. sa. caMcaLabahena bhegIlAla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAgaLa jaNAvyuM tema zarUAtamAM teoe Itara pravRtti tarapha khAsa lakSa na ApatA gabhaga eka dasakafsudhI mahAlakSamI milanA vikAsa mATe pitAnI sarvazakti khacI, temAM saphaLatA maLatAM 1940nI sAlamAM mahAlakSamI milanI pAse mAsTara sIka milsa limiTeDanI sthApanA karI. emanI kAryakSamatAe zeTha haragovanadAsane khUba saMtu kayAM eTaluM ja nahiM paNa "mahAlakSamI" nAmane temaNe pUrepUruM sArthaka karI batAvyuM. milaudyogane temane anubhava rASTranA bIjA sthaLanI milone ghaNe ja upayogI nIvaDe che. A badhAnI sAthe sAthe emaNe milanA saMcAlana mATe emanA putra zrI. ramaNikalAlane taiyAra karyo, anubhavI sTAphanI bhejanA karI, milanI cAlImAM harakerabAI prasUtigRha tathA majura kalyANa kendra vagere sthApyAM. madhyama varga pratye temane eka jAtane khAsa pakSapAta che ane te pakSapAta anekavidha rIte amalamAM mUke che. teoe milamAM kArakUna bhAIone temaNe cheka 197-38nI sAlathI "bALaka bhaththu" (Children allowance) ApavAnuM zarU karela ane te rIte TUMkA pagAravALA kArakUna bhAIone eka yA bIjI rIte rAhata maLe tema baMdobasta karelo. e noMdhavA jevuM che ke A jAtanuM bhaththu ApavAne dAkhale paNa prathama ja che. jyAre prasaMga maLe tyAre teo kArIgara varga sAthe sIdhA saMparkamAM AvavAnuM cUkatA nathI ane pote temanAmAMnA ja eka che tevo dRDha chApa kArIgara bhAIonA mana para temaNe pADI che. atyAranA mUDI ane majUrI vaccenA visaMvAdathI bhAvanagara ke saurASTranI milo mukta rahI zakI nathI, paraMtu jyAre jyAre visaMvAde upasthita thayA che tyAre te dareka vakhate temaNe bhUtakALa tarapha najara rAkhI, nikhAlasatA ane zuddhabuddhithI kAma lIdhuM che. pariNAme teo kAmadAromAM potAnA pratye eka jAtanI kauTumbika bhAvanA utpanna karI zakayA che. A rIte teozrIe dhogika kSetramAM yugane ane yuganA pravAha. ne barAbara oLakhI lIdhA che, tema kahevAmAM lezamAtra paNa atizayokti nathI. zeTha bhegIlAlabhAIe temanA putra zrI. ramaNikalAlane cheka 1936nI sAlathI milanAM kAmakAjamAM potAnI jAtidekharekha nIce taiyAra karavAnuM zarU karyuM hatuM ane teonI taiyArIthI temane saMteSa thatAM 1944nA me mAsanI pAMcamI tArIkhe zrI. ramaNikalAlabhAI upara milanA tamAma vahIvaTane bhAra mUkIne ane vyApArI pravRttiomAMthI nivRtti laIne dhama ane lekasaMgrahanA kAryamAM potAnI lagabhaga tamAma zakti rokI. manuSyanI uttarAvasthAmAM tenA aMge pAMgo upara avazeSa rahelA AyuSyanAM varasenA satata ghA thayA kare che chatAM te dhanAzA ane jijIviSAnA kaMdramAMthI mukta rahI zakato nathI. jagatamAM sarvatra A pramANe jovAmAM Ave che paraMtu jJAna, bhakita, vairAgya ane satapuruSonI ane lokanI sevA dvArA e taMdranA mehathI dUra rahI zakAya che. A mATe zeTha bhegIlAlabhAI sadA prayatnazIla rahyA che ane A saMsAranI kSaNikatA, jIvananI anityatA ane manuSatvanI ucca bhAvanAne lakSamAM rAkhI emaNe chellA dasakAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha jhIya mAmalAlane je pAramArthika tathA dhArmika kAryo karelAM che te temanA jIvananI sane Akhara dIpAve tevA che. dharmanA kSetramAM temaja jJAnanAM kSetramAM temanA mitra zrI khanti amaracaMda vorAnA sahakArathI tAladhvajagiri tIrthakSetranA uddhAranA kAryamAM ema havane phALe Ape che. bhogIlAlabhAInA dhAmika jIvana upara prAtaHsmaraNIya sUrisAt AcArya zrImad vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanI gherI chApa che ane teonA dhArmika vyavahAra mAM sUrIzvarazrInI preraNA spaSTapaNe dekhAI Ave che. teozrInI preraNAthI mahAgirirAja zrI zatruMjaya tIrthanI eka Tuka samAna lekhAtA taLAjA khAtenA zrI tAladhvajagirino vahIvaTa temaNe upADa, ane temanA mitra zrI khAntilAla amaracaMda vorAnA sahakArathI TUMka samaya mAM A tIrthasthAnane sArI khyAtimAM mUkahyuM, yAtrikonI sagavaDa mATe eka bhejanazALA kholavAmAM AvI ane keIpaNa jAtane badale lIdhA sivAya jamavAnI suMdara sagavaDa karavAmAM AvI. tAladhvajagirinuM aitihAsika mahatva ghaNuM che. A prAcIna tIthano uddhAra karavAno tarata nirNaya levAmAM AvyuM ane tarata A zubha kAmanI zarUAta karavAmAM AvI. Aje tIrthanI mukhya TuMkane bAvana jinAlayathI:bhavya banAvavAmAM AvI che. mukhajInI sauthI UMcI TuMkano ane tyAM javAnA mArgane uddhAra karI te subhita banAvavAmAM AvI che. ane yAtrikonuM AkarSaNa vadhatA Aje tAladhvajagiri eka moTuM tIrthadhAma banI gayuM che. bhAvanagaranA mahArAjA zrI sara kRSNakumArasiMhajI e paNa atre padhArI zrI jaina vidyArthI gRhanuM khAta-muhUta karI tathA caumukhajIno kAtirthaMbha khule mUkI A tIrtha taraphanI pitAnI bhakti pradarzita karI che. te uparAMta tAlavaja je vidyAthI gRhanI sthApanA karavA mATe zeTha bhegIlAlabhAIe zeTha mohanalAla tArAcaMda vagere mitronA sahakArathI rUpiyA be lAkha jeTalI moTI rakama ekaThI karI samagra jaina samAja upara bhAre upakAra karyo che. A kuMDamAM viziSTatA e hatI ke-vidyArthIgRha kholavAne vicAra mAtra karavAnI sAthe mAtra eka ja divasamAM rUA. be lAkha teozrI ekatra karI zakyA hatA. zeTha bhegIlAlabhAInI kAryakuzaLatA ane apUrva zraddhA sivAya A rItane phALe javalle ja banI zake. teonI vidyA pratyenI prIti AdaraNIya che. vidyA ane vidvAnonA te pUjaka che. custa jaina matAnuyAyI hovA chatAM sarva dharma pratye temane sadbhAva che. AthI bhAvanagaranA dhArmika ane sAmAjika maMDaLomAM teo atyaMta mAnavaMtuM sthAna dharAve che. bhAvanagaramAM AvatA sarva paMthanA sAdhusaMtone temane tyAM bhAva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhogIlAla maganalAla komarsa hAIskala (bhAvanagara ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI caMcaLabena sarasvati maMdira (bhAvanagara 2i raMgAzana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanaparicaya pUrvaka satkAra thAya che ane tevA prasaMgane teo dhArmika utsava tarIke ujave che. AvA prakAranI temanA dharmazraddhA ane sahiSNutAne saMpUrNa prakAre kriyAmAM mUkAya ke na mUkAya paraMtu vananuM dhyeya ane jIvanamAM satya zuM che te te nirvivAda rIte temanAM aMtaramAM utarI gayAM che. saraLabhAve ane namratApUrvaka eka karatAM vadhAre vakhata jAhera rIte emaNe e vAtano svIkAra karyo che ane A nizcayane AcAramAM che potAnA gRhasthajIvanamAM zakaya teTalA prayatna karyo che, ane kare che e emanA paricayamAM AvanAra sahu koI jANe che. zrI jena AtmAnaMda sabhAe prAcIna pustakonA prakAzanamAM ane jaina dharmanA hastalikhita granthona punaroddhAramAM je mahatvanuM kArya karyuM che evuM kAyara bhAgye ja bIjI kaI saMsthAe karyuM haze, tevI pratIti thatAM teozrI A saMsthAnA peTrana thayA che ane teozrI A saMsthAnA saMparkamAM AvyA pachI rUA. 5000] teozrI taraphathI saMsthAne maLatA sabhAnA lekacara hola sAthe teozrInuM nAma joDavAmAM Avela che. Ama sabhAmAM "zeTha bhegIlAlabhAI lekacara hela" thatAM sabhA paratvene temane prema cirasmaraNIya banyuM che. A zreyAMsanAtha bhagavAnanA caritranuM prakAzana paNa emanI ja udAra sahAyane AbhArI che. A sabhAnI pratyeka kAryavAhImAM temane hise heya che ja. zrI AtmAnaMDha puNyabhavananuM uddaghATana emanA hAthe thayuM ane " AtmakAMtijJAnamaMdira"nuM uddaghATana pujya AcArya mahArAja zrI vijayavallabhasUrIzvarajInA haste thayuM tyAre pU. AcArya mahArAjazrInI sAthe teoe pUjanavidhimAM bhAga lIdhe hato. jaina AtmAnaMda sabhAnI jJAnapracAranI pratyeka pravRttimAM teo haMmezA pretsAhana ApyA kare che. sAthosAtha jJAna pracAranAM anya kSetromAM paNa teo granthakatane sahaja bhAve madada Ape che. koI vidyopArjana karanAra athavA to keI lekakalyANanI pravRtti karanAra vyakti emanI pAsethI yathAvarUpe sahaja Arthika sahAya meLavI zake che e emanA dilanI udAratA ane nirmohatA sUcave che. jeone Izvare saMpatti ApI hoya che teo je saMpattine upayoga phaLanI AzA vinA kare to ja e upaga zebhe che, ane jene mATe upayoga thAya che tene zobhAve che, tathA jene ApavAmAM Ave che tene kharekhara lAbhaprada nIvaDe che. zeTha bhogIlAlabhAI kaI divasa ApeluM yADha lAvatA nathI. lenArane yAda Ave tevuM AcaraNa paNa teo karatA nathI. ane tenA taraphathI pratiphaLanI AzA rAkhatA nathI. jagata kevuM che te teo sArI peThe jANe che. manuSyane zAthI duHkha thAya che. ane duHkhamAM paNa te kaI rIte sukhAnubhava karI zake che e emaNe pUrepUrI rAta anubhavyuM che. emanA mitra sAthe, emanA nokaro sAthe ane potAnAM karatAM jeone teo vaDIla gaNutA hoya temanI sAthenA vyavahAramAM A ja daSie teo vate che. emanA mATe eTaluM kahevuM basa thaze ke zrImaMta hovA chatAM eo zrImaMta nathI tema teo nizcayapUrvaka mAne che. bhAvanagara rAjaye dhArAsabhAnI sthApanA karI tyAre te tenA sabhya hatA ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAla maganalAlano che cheka sudhI sabhya tarIke rahyA. te daramyAna rAjya ane dhArAsabha e. keTalAka tIvra vahIvaTI matabheda UbhA thatA tyAre teonuM valaNa haMmezAM kadanA ukela tarapha rahetuM. AthI teo nAmadAra mahArAjA zrI sara kRSNakumArasiMha bane, rAjyanA divAna zrI anaMtarAya paTTaNIne ane rAjyanA variSTha adhikArIone vizvAsa meLavI zakayA hatA. atyAre je ke saMyego badalAyA che chatAM paNa che te saMbaMdhamAM ane temanA pratinA vizvAsamAM lezamAtra phera paDaye nathI. bhAvanagara rAye jyAre Avakavero nAkhe tyAre. tenI sAme ghaNe ja prabaLa lokamata UbhuM thayuM hatuM. vepArIonuM mAnasa ghaNuM azAntimaya banI gayuM karyuM, te vakhate zeDa bhegIlAlabhAIe vepArIone maLI tathA rAjyanA sattAvALAone maLI vacale mAga kADhavAmAM khUba ja kozalya dAkhavyuM hatuM, eTaluM ja nahI paNa AvA saMtoSaprada Ukelane svIkAra karavA rAjayanA divAna zrI anaMtarAya paTTaNIne judA judA vyApArI maMDaLe e phUlahAra karI abhinaMdana ApyAM hatAM. A sukhada mAga nIkaLe te zeTha bhegIlAlabhAInI vyavahAru buddhine AbhArI hatuM. yuropanI laDAI zarU thaI te pachI jyAre jApAne laDAImAM jhaMpalAvyuM ane yuddha bhAratanI najIka AvatuM lAgyuM tyAre anAjanA bhAve vadhI jaze tevI bhIti lAgavAthI temaNe temanA mitro zeTha jIvarAja devacaMda, zrI maNilAla sI, bakSI, zeTha sukhalAla jhaveracaMDa vigere samakSa eka dIdaSTibharI darakhAsta rajU karI. temanI yojanA evI hatI ke te ja vakhate eTale yuddhane aMge anAja vagerenA bhAvamAM uchALo Ave te agAu anAjanI kharIdI thAya te bhAva vadhe tyAre ochA dare lokone anAja ApI zakAya. A yojanAne mitro taraphathI Teko maLe, eTale teoe bhAvanagara rAjyanA te vakhatanA divAna zrI anaMtarAya paTTaNI pAse te pejanA mUkI. pejanA khUba vyavahAru hatI eTale temanA taraphathI paNa anumodana maLyuM ane " mAnava rAhata samitinI racanA thaI. lagabhaga eka lAkha rUpiyAnI rakama ekaThI karavAmAM AvI. rUpiyA traNathI cAra lAkhanuM anAja kharIdavAmAM AvyuM. eTale utsAha zeTha bhegIlAlabhAIne hate teTalo ja utsAha divAna zrI anaMtarAya paTTaNIne paNa hatA. anAjanA bhAva vadhyA tyAre madhyamavargane, garIbavargane temaja harijanane, keI paNa bhedabhAva sivAya khUba ja sastA bhAvathI anAja ApavAmAM AvyuM. ane te rIte jarUriyAtavALA sahane jIvananI jarUriyAtanI mukhya vastumAM sArI evI rAhata maLI. anAja ApavAnuM vagere badhuM kAmakAja temanI tathA temanA mitronI jAtidekharekha nIce thatuM. pachI te deDheka varasa bAda kanTrole AvatAM te baMdha karavuM paDayuM, paraMtu AkhI vyavasthAnI vizi. hatA e hatI ke jarUriyAtavALA prajAjanone AvI sadhara rAhata ApavA chatAM te samitie je nANu dAnavIra pAsethI ugharAvyAM hatAM te badhA ja nANA samiti pAse rahyAM hatAM ane bhaMDoLanI mudala rakamamAMthI kAMipaNa rakama vAparI na hatI ane te rakama teTalI ja rahI hatI, je phALo ApanArane pAchI bharI ApavAmAM AvI hatI. A eka virala dAkhala kahI zakAya, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcAdeva zrI sumatinAthanuM mukhya jinAlaya ( tAladhvajagiri) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat saMsthAna bhAvanagaranAnekanAmadAra mahArAjAsAhebarAolathIsarakRSNakumAsiMhajI kesIesaAI zrItAladhvAMgaranImulAkAte saMra000nAvaizAkAM budhavArepadhAryA, tenI cAdagIrImAMzAsanasamrATaAcArya mahArAjazrI vijya nemisUrIzvarajImahArAjanAsadupadezathI A tIrthanovIvaTakaranAraparamazrAdhdhavarya zeTha bhogIlAlamaganalAlatathAvArA khAntilAlaamaracaMde ADIrtistambhano jirNodhdhAra karAvyo che. saMra001nAmAgazaravadIpasomavAra, cAmukhajInI TuMkamAM Avela kIrtisthaMbhanA zilAlekha ( tAladhvajagiriagyanbhandar.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI tAladhvajagiri bAvanajinAlayanuM ramya dRzya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanaparicaya * bhAvanagara rAjya taraphathI laDAInA varasamAM kanTrola ane rezanIMganI zarUAta karavAmAM AvI tyAre tene lagatI dareka samitimAM temaja sIvIla DIphensa varDamAM, posTara rIkakazana kamITImAM tathA vepAraudyoga khAtAnI kamITImAM teo pramukha, upapramukha agara sabhya nImAyA hatA ane dareka kamITImAM teonI sevA sarva prakAre upagI thaI paDI hatI. te uparAMta ghaNuM kuTuMbane teoe nAtajAtanA ke dharmanA bheda vinA gupta rIte Arthika madada ApI hatI. mAtra jaina kuTuMbomAM ja nahi paraMtu sArA bhAvanagara zaheramAM madhyama varganAM kuTuMbone moMghavArInA kaparA saMjogomAM rAhata maLe te hetuthI teo lagabhaga chellAM pAMca varasa uparAMtathI vyavasthita prakAre Arthika sahAya ApavAnI janA karatA AvyA che. chelalA cAreka mAsathI temaNe potAnA gharamAM miSTAnnane sarvathA tyAga karyo che, eTaluM ja nahi, emanA kuTuMbanI pratyeka vyaktie dararoja madhyamavarganI sahAya nimitte amuka rakama alaga mukayA pachI ja bhojana levAno niyama svIkAryo che ane bIjAo te pramANe kare te mATe Agraha sevyo che. samasta jaina dhamImAM A jatanI vyavasthA zarU thAya te mATe teo chellA traNa mAsathI ghare ghare pharIne vinaMti kare che. zeTha bhegIlAlabhAIe eka patrikA dvArA samasta jaina bhAIo ane bahenane eka pharaja thelI rAkhIne madhyama varganI rAhata mATe amuka rakama anAmata mUkIne pachI ja haMmezA bhejana levuM tevI vinaMti karI hatI. atyAre temanI A jahematane pariNAme moTA bhAganA samartha jaina kuTuMboe mAsika amuka rakamanA vacana ApyA che ane rItasaranI samitio A dizAmAM kAma karavA lAgI che. A Akheya vicAra ane tene amala zeTha bhegIlAlabhAInI viziSTa vicArasaraNIne ja AbhArI che. A badhAM pAramArthika kAryomAM temane hatu kaI paNa prakAranI kIti ke lokeSaNa prApta karavAne nahi paraMtu emaNe anubhavelI madhyama varganI muzkelImAMthI e varga pratye jAgelI sahajabhAve sahAnutinuM e pariNAma che. A ja kAraNe emaNe keTalAka varaso pahelAM kRSNanagaramAM ghoghA sarala upara a. so. caMcaLabahenanA nAmathI bAlamaMdiranI sthApanA karI che. ane be varasa pahelAM te ja lattAmAM lagabhaga rUpiyA be lAkhanA kharce " zrI. bhegIlAla maganalAla kaoNmasa hAIskUlanI sthApanA karI che, je atyAre vyApArI zikSaNa letA ane levA mAgatA madhyama varganA vidyArthIone AzIvAdarUpa thaI paDI che. te uparAMta jene guptadAna kahI zakoe tevuM te komarsa hAIskUlanI rakama karatAM paNa ghaNA moTA pramANamAM temanA hAthe thayuM haze ane hatuM paNa cAlu ja che. zeTha bhegIlAlabhAInuM jAhera jIvana vividha prakAranuM che. jo ke teo kesanA sabhya che, chatAM paNa temanA savabhAvamAM rahelI viziSTa sahiSNutAne aMge koI paNa rAjakIya vicArasaraNI dharAvanAra sAthe tenI sAmeLa rAkhI zake che ane temanI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 10 : zeThe bhogIlAla maganalAlane sAthenA aMgata saMbaMdhomAM pUrI hAza jALavI zake che ane rAjakIya vicArAne vacce AvavA detA nathI. Ama chatAM eka vakhata vicArapUrvaka karelA nizcayamAM TakI rahevAnuM dRDha maneAmaLa tee dharAve che. bhAvanagaranA jAhera jIvanamAM temanuM sthAna nizcita ane prathama paMktimAM che. zaherabharamAM eka paNa evI pravRtti nahiM hoya ke jenA yAjake ii najara zeTha bhogIlAlabhAi upara nahi jatI hAya. kengresanA phALA hAya, pAMjarApoLanu kAma hoya, kSayanivAraNu davAkhAnAnuM kAma hAya, reDakrAsanuM saptAha hAya, keLavaNI saMsthAnu` kA` hAya, vyAyAmanA melAvaDA hAya, kAine mAnapatra ApavAnuM hoya, jAhera sabhA hAya, bhArata sarakAra ke saiArASTra sarakAranA kAI maMtrI ke uccAdhikArInA saMparka sAdhavAnA hoya ke paDita neharunu Agamana hAyate badhAmAM zeTha bhogIlAlabhAi agraNI hAya che. bhAvanagara zaheranI chellI myunIsIpala cUMTaNI vakhate emane ema lAgyu ke cUMTaNImAM samagra zaheranuM pratinidhitva zakaya hoya tyAMsudhI sapUrNa rIte jaLavAvu joie ane eka ja pakSa bahudhA meATI saMkhyAmAM Ave te ThIka nahi, emaNe karelA A niNaeNyane aMge emane keTalAka mitrAnI nArAjI vaheAravI paDelI chatAM te potAnA niyamAM aDaga rahyA hatA, ane peAtAnuM maMtavya siddha karo zakayA hatA. navA myunIsIpala ene te vAravAra salAha-sUcano ApatA eTaluM ja nahi paNa myunIsIpAlITInA sabhyo ane zaheranA agragaNya nAgarikAne ekatra karI tee myunIsIpAlITInI Arthika sthiti, myunIsIpAlITIne karavAnA kAryo, sabhyAnI javAba dArI ane muzkelIo-e badhI bAbatA para carcA karatA. jo ke A sabhAonuM milana dIrghAyu nathI rahI zakayuM, paraMtu tenI hayAtI daramyAna myunIsIpala taMtranA keTalAka evA zaherI praznAnA ukela karavA bAbatamAM je je mArgadarzana maLyuM che te darekamAM zeTha bhAgIlAlabhAinA parAkSa rIte prabaLa hissA hatA. saiArASTranuM ekama thayA bAda vyApAra ane udyogane lagatA prazno jyAre jyAre upasthita thayA hatA ane Aja paNa thAya che tyAre saurASTra sarakAre zeTha bhegIlAlabhAInA abhiprAyane vajanadAra gaNyA che. saiArASTranA pradhAna maDaLamAMnA keipaNa sabhya jayAre jyAre bhAvanagara Ave che tyAre zeTha bhAgIlAlabhAInA saparka acUka sAdhe che. vyApAraudyogane lagatA viSayAmAM tathA milaudyoga sAthe sakha dha dharAvatI jhINAmAM jhINI khAkhatAmAM temanA pukhta anubhava hoI tene lagatI kamITImAM paNa temanI niyukti karavAmAM Ave che. paMcavarSIya yojanAne mATe saurASTra rAjyanI je Ayojana samiti che tenA sabhya tarIke tenI niyukti prathamathI ja karavAmAM AvI che. sArASTra milaonasa' eseAsIezana tathA bhAvanagara cembara Apha kAmanI sthA panAmAM zeTha bhAgIlAlabhAie AgaLa paDate bhAga lIdhA hatA ane varSo sudhI eseAsIezananA upapramukha ane cembaranA prathama pramukha te hatA. tevI ja rIte bhAvanagaramAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha ramaNikalAla bhogIlAla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanapazciya * 1 roTarI kalamanI sthApanA thai tyAre kalamanA prathama pramukha tarIke te ja cUMTAyA hatA. ola InDIyA benyuphekacararsa eragenIjhezananI saiArASTra rAjyanI zAkhAnI zarUAta thaI tyArarthI te tenA pramukha che. eTale AA khadho saMsthAomAM atimAnabharyuM ane mahattvanuM sthAna tee dharAve che. A sasthAo dvArA vyApArI hitanA praznAmAM, AvakaverA, relve, udyoga paranA kara, kaMTrola ke evI koIpaNa nAnI mATI mAkhatanA ukela karavAmAM temaNe saphaLa hissA ApyA che. atyAre satra mileAnA sacAlake ane majUro vacce sakAraNa ke niSkAraNu vAra vAra jhagaDAo utpanna thAya che ane keAivAra e ugra svarUpa dhAraNa kare che. A pira sthitimAMthI zeTha bhAgIlAlabhAInI banne mileA khAkAta rahI nathI, chatAM teoe majUra bhAie pratye kApa rAga-dveSAtmaka valaNa rAkhyuM nathI. mastUrabhAie bhUlA karI haze, aviveka dekhADayA haze, AvezamAM AvI ayogya vartana karyuM" haze, chatAM zeDa bhAgIlAlabhAie temanA pratye aNugamAnI vRtti sarakhI kaDhI batAvo nathI, eTaluM ja nahIM paNa majUramAine peAtAnA bAMdhavA jevA gaNI temanI bhIDane vakhate kAyama teonI sAthe UbhA rahyA che. 66 1944 nI sAlamAM jyAre teoe milanA kAmakAjanI dhurA temanA putra zrI. ramaNikalAla( bakubhAi )ne soMpI te vakhate temaNe jAheramAM zikhAmaNa ApI hatI ke ' jUnA nAkarane anivAya prasaMga sivAya rajA ApavAnuM pagaluM kadApi bharavuM nahi." A siddhAntanu pAlana pAte te akSarazaH karyuM" ja che, paraMtu nAkarA sAthenA sabaMdhA paratve vAravAra emaNe peAtAnA putranuM paNa dhyAna doryA karyuM che. temanI lAkapriyatA temanA dAnathI ke teo milamAleka che teTalA ja kAraNathI nathI. emanI leAkapriyatAnuM kharlR kAraNu emanI namratA, nirAbhimAnI vana, nikhAlasa svabhAva ane bIjAnI muzkelIonA prasaMge kAi upakAra karatA hoya tevI bhAvanAthI nahiM, paraMtu mAtra *janI bhAvanAthI temanI paDakhe UbhA rahevAnI hiMmatamAM rahelu che. temanA paricayamAM AvanAra sahukoI jANe che ke apakAra upara upakAra karavAnuM zeTha bhAgIlAlabhAInA jIvananuM ghaDatara che. jeee temanA pratye udAsInatAthI joyuM haze teonA sukha. duHkhanA prasaMgeAmAM keAInI paNa paravA karyA vinA-aAkApavAdanA bhaya vagaratanA bhAgIdAra ane che. teo saurASTra taraphathI bhAratanI madhyastha rAjasabhAmAM savAnumate cUMTAyA te vakhate zaheranI aneka saMsthAoe ane vyaktioe temane sanmAna-patrA ApyAM hatAM, gohilavADanA gAmegAmanI lagabhaga dareka jaina saMsthA teeAzrIne vyaktigata mAnapatra ApavA utsuka hatI paNa te svIkAravA temaNe sakhata nArAjI batAvI. eTale bhAvanagara jaina sa`ghe ane geAhilavADanI lagabhaga savAse jeTalI jaina saMsthAoe sAthe maLI eka bhavya samAraMbha yeAjI teezrInu bahumAna karyuM hatu, je prasaMga bhAvanagaramAM abhUtapU ane temanI lAkapriyatAnuM sAcuM mApa kADhanAra hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha jogI janalAlane pite jevA che tevA dekhAvAne teo sadA prayatna kare. daMbhane temaNe kadI poLyuM nathI, ajJAnane chUpAvyuM nathI tathA lekanAdane kAyama anumodana ApyuM che. pitAnA samavaya ane samAna sthitinA mANaso vacce te ThIka paNa maLarka sAthe paNa teo haMmezAM saraLatAthI ja vatavAnuM pasaMda kare che. temanA svabhAvamAM A bhAva sahaja che, kadAca emanA jIvananI AvI javalaMta saphaLatAnI e ja cAvI che. bhAvanagaranA mahArAjA sAheba tathA divAna zrI anaMtarAya paTTaNI sAthe temane je jAtane saMbaMdha hatuM ane e ubhaya pAse zeTha bhegIlAlabhAInuM mAnabharyuM sthAna hatuM temAM kazo pheraphAra thaye nathI, paNa saurASTranuM ekama thayA pachI emanuM sthAna saurASTranA pradhAnamaMDaLamAM paNa evuM ja rahyuM che, ane pradhAnamaMDaLanA sabhya temanA vyApArI anubhave saMbaMdhI khUba mAna dharAve che. che temanA mitra zrI baLavattarAya mahetAnA AgrahathI teo bhAratanI madhyastha rAjasabhAmAM koMgresanA pratinidhi tarIke ubhA rahyA ane sarvAnumate cUMTAyA. rAjasabhAnI beThakamAM teo niyamita hAjarI Ape che. rAjasabhAnI bIjI beThakane aMte teo rASTrapramukha Do. rAjendraprasAdane rAjabhavanamAM jyAre maLavA gayA hatA te vakhate sarA STramAM pravartatI duSkALanI paristhitithI temane vAkepha karyA hatA, ane temanA ahevAlathI rASTrapramukhanA mana upara UMDI chApa paDI hatI. rAjasabhAmAM gayA pachI je ke teoe bhASaNe karyA nathI paraMtu bhAratanA vyApAra-udyogane lagatI bAbatamAM temaNe maka phALo jarUra nedhA che. zeTha bhegIlAlabhAInuM Arthika ane rAjakIya jIvana jeTaluM sahajadazI che teTaluM ja premALa ane ziSTa emanuM kauTumbika jIvana paNa che. jene "sudharelAM " kahevAmAM Ave che tevA AcAra-vicArothI temanuM AkhuMya kuTuMba alipta che. zeTha jogIlAlabhAI te zrImaMta pitAnA putra nathI, paraMtu emanA putra ramaNikalAlabhAI te gabhazrImaMtAImAM ja ucharyo che, chatAM gabhazrImaMtAInA dathI teo saMpUrNapaNe mukta rahyAA che. pitAnA odAyane ane dharmazraddhAne guNa putramAM anekagaNo vikasita thayuM che. samabhAva ane namratAthI zrI. ramaNikalAle pitAnA uparanI dhaMdhAdArI javAbadArImAM potAnI yogyatA ane AvaData puravAra karyo che ane te rIte pitAnA upara je kuLo karyo che, paraMtu te karatAM paNa savizeSa yuvAvasthAmAM durlabha evI AdhyAtmika bhAvanA temaNe potAnA jIvanamAM UtArI ane vikasAvI che. kharekhara zeTha bhegIlAlabhAI eka atyaMta suzIla ane AjJAMkita putranA pitA thavAne bhAgyazALI banyA che. zeTha bhegIlAlanA dharmapatnI a.sa. caMcaLabahena eka Adarza gRhiNI che. patinA dareka kAryamAM temane haMmezA bhaktibharyo sahakAra hoya che. emanI patibhaktie, Arya gRhiNIne zobhe evA emanA sadAcAre ane namratAe tathA emanA ghararakhu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a, sau. madhukAntAbahena ramaNikalAla Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanaparicaya : 13 : paNue zeTha bhegIlAlabhAInA ekamamAM muge paNa mahatvano phALo Ape che. zeTha bhegIlAlabhAI pitAnI dhaMdhAdArI temaja dhArmika tathA sAmAjika pravRttio kevaLa nizcitapaNe karI zakyA hoya te a.sa. caMcaLabahenane AbhArI che. jevI rIte a. se. caMcaLabena zeTha bhegIlAlabhAInI sarva dhamapravRttiomAM pUro sahakAra Ape che, tevI ja rIte zrI ramaNikalAlabhAInA dharmapatnI a. se. madhukAntAbahena zrI ramaNikabhAInA dhArmika tathA sAmAjika kAryo pitAnI svAbhAvika garavAI ane UMDI dharmabhAvanAthI zobhAve che. A rIte zeTha bhegIlAlabhAInuM kombika jIvana eTaluM sukhada ane zItaLatAbharyu* che ke tethI teo lokasaMgrahanA kAryamAM pUrI tamayatA jALavI zake che. mAnavInI mahattA zAnA uparathI aMkAya tenuM keI sarvamAnya mApa ke dhoraNa hajI sudhI to nakkI thayuM nathI ane kayAreya thAya ke kema te zaMkA che. zeTha bhegIlAlabhAInI janakalyANanI anekavidha pravRttio te satata cAlu ja che, eTale te badhAnuM chevaTanuM mUlyAMkana karI zakAya tema nathI, chatAM ema kahevAya ke kaI mAnavIe eka kSaNabhara paNa bIjA dIna duHkhI bAMdhavone sukha ApavA mATe sAcA dilathI prayAsa karyo hoya ane temanA AMsu lehyAM hoya ke aneka vyaktione jIvana jIvavAmAM upayegI nIvaDe ke mArgadarzaka thAya tevAM kAryo karyA hoya te tene mahAna kahevAya, te zeTha bhogIlAlabhAIne vinAsaMkece te kakSAmAM mUkI zakIe. mAnavatAnI suvAsathI mahekatuM emanuM jIvana sAcI mAnavatAnA darzana karAve che ane aMte te mANase sAcI mAnava tAnA sivAya bIjuM paNa prAptaya zuM karavAnuM che? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DEL Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra sUci 1. tIrthAdhirAja zrI zatruMjaya mukhapRSTa upara 2. pUjya gurudeva AcArya zrI AtmArAmajI mahArAja, 3. zeTha bhegIlAlabhAI maganalAla 4. a. se caMcaLabahena bhegIlAla 5. zeTha bhegIlAlabhAI maganalAla kemarsa hAIskUla 6. a.sa. caMcaLabahena sararavatI maMdira 7. zrI tAladhvajagirimaMDana zrI sumatinAthanuM jinAlaya 8. zrI tAladhvajagirinI mULa TaMkanuM ramya dazya 9 zrI tAladhvajagiri parano kItistaMbhane zilAlekha 10. zeTha ramaNikalAla bhogIlAla 11. a.sa. madhukAntAbahena ramaNikalAla 12. paragharayukta zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtane prAcIna kArIgarIvALA keTe 13. vartamAnakAlIna siMhapurI tIrtha 145 14. meruparvata para dee karela prabhune janmAbhiSeka 150 15. samavasaraNamAM birAjIne prabhue Apela dezanA 16. paramAtmA zrI zreyAMsanAtha, yakSa yakSiNI sahita 17. paramAtmAnI nirvANabhUmi zrI sametazikhara tIrtha 18. paramAtmAnuM mokSagamana (nirvANa ) 266 183 266 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bhAga 2 A zrI zreyAMsanAthacaritranA mudraNakArya tathA tene AkarSaka banAvavAmAM zrI AnaMda prinTIMga presanA mAliko zeTha zrI devacaMdabhAI dAmajInA suputroe je jahemata uThAvI che temaja A graMtha zIdhra chApI ApavAmAM je cIvaTa darzAvI che te mATe ame temane AbhAra mAnIe chIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma vi. sa. 1942nA pAsa vada 0)) ....Na. puNya prabhAvaka, dAnavIra, jainanararatna zeThazrI bhagIlAlabhAI maganalAla bhAvanagara zrI: zreyAMsanAdha paramAtmAnA kevaLajJAna kalyANakanA mAMgalika leAkeAttara padivase ja ApazrInI 67 mI varSagAMDa( janma )nA AnaMdajanaka divasanA sutra prabhAte zrI zreyAMsanAtha bhagavatanA sacitra graMtha Apane arpaNa karI kRtAya thaIe chIe. tu 2009 pAkha vada 30 tA. 15-1-57 guruvAra MMM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat zrI jaina AtmAnaMda sabhA bhAvanagara. RAR www.umaragyanbhandar.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viziSahyayAtinukrisamarsiNiI kA saga pahele (5. 1 thI 34) viSaya 1. maMgalAcaraNa. ... ....... 2. zubhA nagarInuM varNana. 3. bhuvanabhAnu rAjavInuM mRganI pAchaLa javuM. 4. bhuvanabhAnuM rAjavIno lekha laIne Avela vidhAdhara. 5. vidhAdhare kahela bhuvanabhAnu rAjavIno vRttAnta. 6. rAjAe tApasIne jaNAvela Atma-vRttAnta.... 7. tApasIe bhuvanabhAnu rAjavIne kahela sva-vRttAnta. 8. caMdrarekhAnI caMdrakumAra paratve Asakti. ... 9. dUtIe caMdrarekhAne jaNAvela caMdrakumAranI vihavaLa sthiti. 10, caMdra caMdrarekhA pAse dhAvamAtAne moklavI. 11. caMdrarekhAno caMdrakumAre chedela kaMThapAza. ... 12. caMdrarekhA mATe dhanada zrejhIputranI mAgaNa. ... 13. caMdrakumAranuM vahANa bhAgI javAnA caMdrarekhAne maLela samAcAra. 13 14, caMdrarekhAnI kAmadevane prArthanA. .. 15. caMdrarekhA ane caMdrakumArane samAgama. 16. caMdrarekhA ane caMdrane vivAhotsava. 17. dhananuM duSTAcaraNa. ... ... 18, dhananI caMdrarekhA pAse agya mAgaNI. 19. caMdrarekhAno AtmahatyAne prayAsa. * - 20, bhuvanabhAnue tApasIdvArA karela maMtra-svIkAra. 21. bhuvanabhAnu rAjavIne yakSe kahela AtmavRttAMta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa bIjo ( pR. 31 thI 60) 22. yakSe bhuvanabhAnuM rAjaMvAne Apela citAmaNI ratna 23. ciMtAmaNI ratnano prabhAva, zRgAramajarInA meLApa 24. zRgAramajarIe rAjAne kahela AtmavRttAMta 25. bhAnuzrInA citrapaTa nathI rAjAnI Asakita 26. vidyAdhara kumAra pratye zRMgArama'jarInI Asakita 27. bhAnuzrIne jaNAvela zRMgArama'rIe potAnI sthiti 28. siMhakumAra sAthe zRMgAramajarInuM pANigrahaNu 29. vanAbhA nIrakhavA nIkaLavuM 30. tapasvInA zApathI siMhakumAranu mRga banI javuM 31. zRMgAramajarIe pUchela zApa-mUtinA upAya 32. zRMgAramajarInI rAjAne meLavavAnI pratIkSA 33. zRMgAramajIne thaela zubha zakuna *** 34. bhAnuzrIne zRMgAramajarIe jaNAvela naimittikanuM kathana 35. zRMgAramajarInA kathanathI bhAnuzrInI rAjA pratye Asakita 36. bhuvanabhAnu rAjavIe makaradhvajane Apela vitadAna 37, makaradhvaje rAjAne kahela svavRttAMta 38. makaradhvaje bhuvanabhAnu rAjAne ApelI vidhA 39. makaradhvaje jaNAvela kanakaratha vidyAdharanI paristhiti 40. zuke ( popaTe ) jaNAvela ratisu MdarIne vilApa . 41. ratisuMdarIno meLApa 4ra. bhuvanabhAnu ane bhAnuzrInA vivAhanI taiyArIo 47. bhAnuzrInuM pANigrahaNa 44. nakacanI bhAnuzrI temaja bhuvanabhAnune zikhAmaNa 45. bhakataMtunA dUtanuM rAjA pAse Agamana 46. zrIkaMTha cakrInu yuddha mATe prayANa 47. zrIkaMThane maMtrInI zikhAmaNu - 48. vividha asrAdvArA tumula yuddha - 49. zrIkaMThano parAbhava ane dIkSA 50. bhuvanabhAnu rAjavIne cakrIpaNAno abhiSeka *** 51. buddhi viSayaka sayakInuM dRSTAnta. * para. satyakInI durdazA... pa3. prabhAkare satyakIno karela tiraskAra . 54. sakIe subuddhi matrIne jaNAvela hakIkata. 55. subuddhi maMtrInI saphaLa yukti 56. subuddhi matrIe vicakSaNu maMtrInuM karela sanmAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat A : : : : 23 24 25 27 28 29 30 31 phara 33 34 pa 36 37 3. 39 4. 41 42 43 44 45 4 kaccha 49 p 53 para 13 54 pa pa 57 19 www.umaragyanbhandar.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (561 thI 1) 57. bhuvanAbAnune maLela lekha ... ... 58. svanagarIe javAnI rAjAnI abhilASA . 59. bhuvanabhAnuno svanagarImAM - bhavya praveza ... 60. rAjavInI bhAnuzrI sAthe vividha prakAranI krIDAo 61. rAjahaMse saMbhaLAvela devakumAranI kathA ... 62. mahAlakSmIne niHsaMtAnapaNAne kAraNe thatuM duHkha... 63. devI-kRpAthI thayela putraprApti ... 64. devakumAranI pUtaLI paratve Asakti 65. devakumAranuM vezyAmaMdire gamana .. 66. dhanahIna banelA devakumArane kADhavAno akkAno prapaMca - 67. devakumAranI ziAzUnyatA 68. devakumAre karela rAjamaMdiramAM cerI. 69. pitAnuM ekAyela mastaka laIne devakumAranuM nAzI chUTavuM. 70. devakumAra(cAra)ne pakaDavA mATe rAjAnI yukita. 71. devakumAranI vividha yukti-prayuktio. 72. devakumAre koTavALane chetaravo. ... - 73. devakumAre yuktipUrvaka karela piMDadAna. 74, munirAje devakumArane kahela cerI-niSedhanI kathA. 75. parazurAmane madhya rAtrie gRhatyAga. 76. rAjAe karela nyAya ane pakaDela cora. 77. rAjAnI vikRta banela dAnata. .. 78. sarvAMgasundarI para yakSane thayela Asakti. 79. parazurAme karela paDaha-sparza. . 80. devakumAranI corI na karavAnI pratid. 81. devakumArane prApta thayela adazya-vidhA. 82. padmazrIne thayela putraprApti. 83. padmazrIe devakumAranA abhaya mATe karela mAgaNI. 84. rAjAe karela yukti. .. 85. devakumArane maMtrIpadanI thayela prApti. sarga cothA (5, 92 thI 110) 86. haMsIe kahela aparAjitanuM kathAnaka. 87. aparAjitane janma. .... ... ... 88. vijaya pradhAnanuM Agamana. .. 89. jayazrInI prAptinuM karela nivedana. 90. lagnavedImAMthI aparAjitanuM adRSya thaI ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa pAMcamA ( 1. 111 thI 127 ) sa chaThTho (pR. 128 thI 144 ) 4 91. jayazrInI agniverAnI taiyArI 96. nAgarikono vilApa 93. aparAjitanuM Agamana, 94. aparAjite varNavela svAnubhava 95. putaLIe jayasu darIne kahela nimittathana. 96. jayasu'rIe Apela vIMTI 97. mAtAnA jvaranI zAMti mATe kumAranuM sAhasa, 98. sarAja sAthe kumAranI gADha maitrI, 99. aparAjita kumAranI mAta-pitAnI apratima bhakti 10. aparAjitanI devaparIkSA 101. iMdra kumAranI karela zaMsA. 102, haMsInA svarUpamAM adhiSThAtrI devIe rAjAne karela sUcanA 103, bhAnuzrInu` garbhadhArazu. 104. nilanIguma kumArano janma. 105. kumArano kalAbhyAsa ane yuvAvasthA 106. kumAranI udyAnaphrIDA. ... 107. nalInIgulmanuM acAnaka cAlyA javuM, 108, sUrimahArAje kahela kumArano vRttAMta, 109, AcAya mahArAje kahela ratnasAranI kathA. 110, ratnasAra ane harittanu dezATana. 111. ratnanA hAranI pApti ane pakaDAI javuM, 112. ratnasArane maraNAMta kaSTa ane satyanI 113, paDela dhADa ane ratnahAranI prApti. 114, ratnasAre pUrNa karela svapratijJA. 11pa. bhuvanabhAnuno gRhastha--dharma svIkAra. 116. samudrayAtrAmAM : 119, nalinIgulmanI samaktiprApti. 120. kumAranu siddhapura nagare Agamana. sAbitI. kumAre nihALela jainamaMdira. 117, kumAre karela jinastuti. 118, zaziprabhA te kumArano paraspara Asakta bhAva. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 11. payadivye nalinIgulmano karela vidhAdhareMdra tarIke svIkAra. 122, zazIbhAne jovAthI aneka rAjAonI ceSTAo. 127. rAdhAvedha karavAmAM rAjAonI niSphaLatA. 124, nalinIgulmanI saphaLatA ane pANIgrahaNu. :::: ... ... re lA 2 10 101 * 12 103 104 15 16 107 108 109 111 ra 113 114 pa 117 118 119 120 ra1 122 123 124 125 126 127 129 129 130 11 www.umaragyanbhandar.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 136 paraMpa. putrane milanathI bhuvanabhAnune thayela ha . 172 126. zubhA nagarImAM nalinI gulma kumArano pravezatsava 133 127. bhuvanabhAnu rAjavInI vicAraNA .. 128. AnaMdasUrijInI dezanA. . 135 129, bhuvanabhAnu rAjavInI saMyama-bhAvanA. 130. gurunI rAjavIne hitazikSA 137 131. bhuvanabhAnu rAjarSinuM zubhA nagarIe Agamana. 132. rAjarSinuM mokSagamana ane kumArane zeka. ... 108 133. nalinI gulmakumAranuM saMyama-grahaNa ... 140 134. tIrthaMkaranAmakarma kema baMdhAya? te saMbaMdhI guruno upadeza. 141 135. viza sthAnanuM varNana ane tIrthaMkara nAmakarmanuM upArjana. 142 136. nalinI gulma muninuM mahAzukra devalokamAM javuM, zakeMdranI pRcchA. 143 138 saga sAtamA 5. 145 thI 165) 150 137, siMhapuranuM varNana. . .. ' . 145 138. viSNudevIe joyela cauda mahAsvamo. ... ... ... . 146 139. cIja svapronuM phaLa. .. *** .. * 17 140. viSNu devIne dehada. . 148 141. paramAtmA zrI zreyAMsanAtha prabhuno janma. 148 14ra. chappana dikakumArIoe karela janma mahotsava. . . 149 143. ddha mahArAjAe karela stuti. ... 144. paramAtmAno meruparvata upara karela idro vageree janmAbhiSeka. 151 145. putrajanmanI vadhAmaNI ane utsava. 15ra 146. paramAtmAnuM nAmAbhidhAna. 153 17. prabhunA dehanuM varNana. 154 148, paramAtmAno lAbhyAsa. 155 149. kapilapuranA maMtrInuM nivemba. 156 150. zrIkAMtA kumArInA dehanuM varNane, 151. nimittattAe karela sUcane. , 158 15ra. jayasiMhe karela koyAMsakumAranuM varNana. 159 153. jayasiMhakumArane thayela zreyAMsakumArano samAgama 161 154. zrIkAMtAnI kAmAdhIna avasthA ' ... ... 162 155. zrIkAMtAno zreyAMsakumAra pratye anurAga 156. jJAnagarbha maMtrInI salAha... * * 157 164 sarga AThamA (5. 166 thI 182) 157. zreyAMsakumArano ratnagarbhA nadIne kinAre paDAva 158. anya rAjakumAroe svIkArela prabhunuM zaraNuM 167 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 176 179 : - zaga navamo . ( 18 thI 213) 182 184 185 159. zrIkAMtAnuM zrI zreyAMsakumAra sAthe pANigrahaNa 160. svanagare Agamana : 17 11 iMdanI paramAtmAne prArthanA . 171 16ra. Ike karela paramAtmAno rAjyAbhiSeka 16. viSNu rAjavI tathA viSNu devInuM svargagamana - 173 164. paramAtmAnI sayama-grahaNanI bhAvanA 174 - 165, sAMvatsarika dAna ... 175 166. paramAtmAno dIkSAbhiSeka ... 167: paramAtmAno dIkSA-mahotsava 177 168. mana:paryavajJAnanI prApti... ... 178 : 169. paramAtmAnuM pAraNuM ane suvarNavRSTi 17. paramAtmAne kevalajJAna-prApti ane devee karela samavasaraNanI racanA. 180 171. Ije karela paramAtmAnI stuti - 181 17.. paramAtmAnI dezanA. ... .... 173. supAtradAna pratye zrIThAnuM daSTAMta, 174. vairisiMha ane raNasiMhanI vicAraNA 175, verisiMhane devInuM varadAna, * * 186 176, zrIdattane prApta thaela nUtana mitra. 177. rAjakumAra sAthe zrIdattane thayela vera. 188 178. zrIdattane devIe kahela Atma. . 179, zrIksanA savanI parIkSA. .. 180. zrIdattanA mAtA-pitAnuM mRtyu. ' .. 181. vikramazaktine haNavA mATe zrI dattanI pratijJA. 192 182. zrItta sAthe aMtarIno prapaMca .. 193 183. baMtIe Apela viSahAra vIMTI. 184. rojanAmAM karela viSApahAra. 185. saMgalika dAsInuM Agamana.. 186. nAsI chUTavAnI goThavela bAja. ... 197 187. mRgAMkalekhAnuM guma thaI javuM. ... 188. pallIputrInI zrIksa pratye Asakti, 18. zrIrane sAMpaDelAM mRgAMjokhAnA samAcAra, 10. zrIdattanuM era , tarIka pakaDAI javuM. 191. zrIdattano vadha karavAno Adeza. . 203 hara. mRgAMkalekhAnuM maLavuM. .. 23 13. rAjyazrI. mATe zrIharanuM pramANa . 205 198 200 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194. suMdarI sAthe dattano meLApa : . 195. vikramakti sAthe yuddha karavA prayANa... 196. vibhaktino vadha. .. . . - 197, zrIdattano pUrvASa : - . . 198. zrIghanI saMyamannAvanA ... : .. * * * * ** 199, zrIdattano svargavAsa. .. :-- 210 - *** - ... 2 22 sage dasamA ( pR. 214 thI 244) ' ' ' rapa 218 200. zIla viSe naMdayatanuM kathAnaka 201. samudradattano - kAmAbhilASa .... - 202. gupta rIte samudradattanuM svagRhe AvavuM * 216 - 203, svagRhamAM praveza ane ra sevakanuM jogI javuM 217 204. zUrane Apela lAMcarUpe vIMTI : 25. saMyaMtIno mArmika vArtAlApa .. * * 219 206, vArtAlApathI samudradattane pragaTela- rava .. . .' 221 207, naMyaMtInA kaMThapAzanuM chedana * * * .. ** : 2 ) 208. samudradatta ne naMdayaMtInuM milana , ... 224 209, naMdayaMtInA li mATe gaTela zaMkA 26 210 naMyaMtIno araNyavAsa * * 227 2, naMdayaMtInA zIlano prabhAva .. 228 22. saMyaMtIne thayelA pitAnA mitrane samAgama . 229 21. saMbaMtIe zarU karela dAnazAkSa * 21 214. dhanatIne pazcAttApa. * * 271 215. dhanavatI ane sAgaradattane vArtAlApa. 216. zUra sevakanuM Agamana. 233 217. ghare karela ghATa... - 204 218, haMsikAe karela puSTi ... ... 25 29, sAgaradattano pazcAttApa. ... 236 220. vasumitra ane naMdayaMtIne meLApa. 221, vasumitre kala ApavItI. ... 222, naMdayaMtInI AtmajAtanI kozIza, 223. samudradattanuM che ane Agamana, ... 240 224. samudradattano jhapApAno nirNaya. .. 225. zIlanA prabhAvathI baMneno thayela bacAva. 226. daivayoge thayela sarva svajanono meLApa. 227. naMdayaMtInI dIkSA ane svargavAsa, 244 23 247 238 241 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maga agiyAramA (5. 245 thI 252 ) sarga mAramA (4, 253 thI 26 -. sa teramA (50 261 thI 269 ) *** 228. tapAryA viSe kalAnu vRttAnta, 229. kamalA paratve rAjAnI Asakita.. 230. rANInI rAjavIne zikhAmaNu 233. kamalAkara rAjavI ane kamalAno vivAha, 232, kamalA para khoTA AkSepa. 233, zAsanavIe karela. sahAya. 340 www 234, bhAva dharma viSe dhanAvaha zreSThInI kathA. 235. dhanabInI dhanAvane bha'beNI, 236. dhanAvanA ratnonI dhanapAlane prApti, 237, dhanazrInuM daMbhIpaNuM. 238. dhanazrIe kapaTathI dhanAvahane kUvAmAM nAkhI devo. 239, dhanAvane thayela veLAna Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat ... ... 24.. paramAtmAe karela dharapadanI sthApanA. 241, paramAtmAnA tAmAM thaela pakSa ane yakSiNInuM varNana... 242. paramAtmAnuM potanapuranagara AvAgamana 243. viSTha vAsudeve paramAtmAne kala vaMdana ... 244. paramAtmAe sAdhu ane zrAvaka dhama upara Apela dezanA... 245. tripRSTha vAsudevano paramAtmAe kahela pUrvabhava 46. paramAtmAnuM zrI zatruMjaya tIthai khAvAgamana ane zatrujaya mAtI'nu' jaNAvela mA 247. paramAtmAnA parivAranuM vana 248. paramAtmAnuM sametazikhara parvata upara nirvANu 249, IMdre karela nirvANu mahAtsava 25. mazakartAnI prarAsti ... ... ... ... : : 246 247 249 250 251 253 254 255 256 258 259 261 262 22 } 263 264 26 217 267 267 269 www.umaragyanbhandar.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mAnatuMgakti. zrI zreyAMsanAtha prabhu caritra. ( sacitra ) ( anuvAda ) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat YA1418 zrI jaina AtmAnaMda sabhA-bhAvanagara. www.umaragyanbhandar.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zreyAMsanAtha jina stavana. y y y y y y y y * temaNe kare che y y y mI zreyAMsajina aMtarajAmI, AtamarAmI nAmI re; adhyAtamamata pUraNa pAmI, sahaja agatI gatigAmI re. zrI. e... 1 sayala saMsArI IliyAmI, muniguNa AtamarAmI re; mukhyapaNe je AtamarAmI, te kevala nikAmI re. zrI. e. 2 nijasvarUpe je kiriyA sAdhe, teha adhyAtama lahiye re; je diriyA karI caugati sAdhe, te na adhyAtama kahiye re. zrI. e. 3 nAma adhyAtama ThavaNa adhyAtama, dravya adhyAtama cheDe re; bhAva adhyAtama nijaguNa sAdhe, te tehazuM raDha maMDe re zrI. e. 4 zabda adhyAtama aratha suNIne, niravikalpa Adare; zabda adhyAtama bhajanA jANI, hAna prahaNa mati dharaje re, * zrI. e. 5 adhyAtama je vastu vicArI, bIjA jANa labAsI re vastugate je vastu prakAze, AnaMdaghana matavAsI re. . ke - 533353333333 zrI. e. 6 . (zrI AnandaghanajI mahArAja ) : symy nmwN myN by by sy sy Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (prAcIna zi95kaLAnI anupama kRti) niraMtara dayAna, smaraNa ane darzana mATe zreyakara zrI (11) zreyAMsanAtha bhagavAna prakAzaka: zrI jaina AtmAnaMda sabhAbhAvanagabhandan.Com TERY, ANSEORASudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ %% vi73 E3233 namaH HERE 33YEE BE RET %% OM zrI zreyAMsanAtha jinezvarAya namaH // OM zrI vijayAnaMdasurIzvarapAdapadmabhyo namaH // zrI zreyAMsanAtha prabhu caritra ( zrInikuMjarAta) sarga pahele- maMgaLAcaraNa * 10 dhu ane zrAvaka dharmanuM poSaNa karavAmAM satata zrama (puruSArtha) karanAra temaja kezanA i, S $ bahAnAthI durvA( dhare )nA samUhathI zobhita skaMdhavALA zrI naSabhadeva bhagavaMta tamAruM - rakSaNa kare ! je prabhu(zreyasa)nA lAMchanarUpe rahelA guMDAe pazuone viSe zreSTha sthAna prApta karyuM te kalyANanA nidhi samAna zrI zreyAMsanAtha tamane kalyANa arpe ! traNa lokanI zAMtine karanArA ane detronA mukuTathI pUjAelA caraNavALA zrImAna zAMtinAtha paramAtmAne namaskAra thAo ! sAta dI5nA adhipati, kAMtithI agni samAna dedIpyamAna, sAta kaNAnA bahAnAthI royukta, sAta sAgarathI sevAtA zrI pArzvanAtha tamAruM rakSaNa kare ! zrI siddhArtha rAjAnA putra ane Atmika kAryasiddhivALA zrI vIrajinezvaranI ame stuti karIe chIe, jenI mastaka para vahana karelI AjJA dezane nAza karanArI ane veta sarasavanI jevI kAryasiddhi karanArI che. zrI jinezvaranA mukharUpI caMdranI caMdrikAnA saMgamathI zrI sarasvatI devI mArA aMtaHkaraNarUpI maMdiramAM rahela ( ajJAnarUpI ) aMdhakArane zAna kare. je (kevaLajJAnarUpI lakSmIjIne mATe aSTApada parvata para gamana karyuM te priya kevaLalakSmIne jemaNe mAtra | gurabhaktinA kAraNe dUra karI te zrI gautamasvAmInI huM stuti karuM chuM. mArA jevA bALajIvane paNa je vAcAla banAve che temaja kautakAdine pragaTAvanArI evI zrI devabhaka gurudevanI je vANI che te * veja sarasavanI prApti kAryasiddhi sucavanArI che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1lo kalyANane vistAre. A graMthanuM saMzodhana karanAra zrI devAnaMdanA ziSya zrI kanakaprabha muninA ziSya pradyumnasUri sadAne mATe jayavaMta varte. zrI jinezvarasUrinA ziSya zrI ratnaprabhanA ziSya zrI mAnatuMgAcA A zrI zreyAMsanAtha caritranuM varNana kare che. vidvAnothI vakhANavA lAyaka sajana puruSane ame sevIe chIe ke je alaMkArayukta ane sArA varNonI ghaTanApUrvaka kAvyanI racanA kare che. guNone bhasmIbhUta karato, nirmaLa kAvyarUpa bhIMtane azuddha-malina banAvate durjana puruSa, rAtrino Azraya karavAthI dIvo jema kAMtithI prakAze che tema, doSane Azraya karavAthI durjana prakAze che. zrI devabhadragurunA udhAnasamA A zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtanA caritramAM huM temanI paTTaparaMparAmAM Avela hovAthI padarUpI puSpa ane artharUpI phalekArA bhAga laI rahyo chuM thata A zrI zreyAMsanAtha caritranI racanA karuM chuM, sarve puSkarAvata dvIpanA pUrva mahAvidehamAM zubha nAmanI nagarI hatI, jemAM yaza ane lakSmInA maMdira samAna nalinI guma nAmanA rAjA rAjya karato hato. te rAjA mRtyu pAmIne sAtamA zukra nAmanA devalokamAM gayo hato, tyAMthI cavIne zrI jaMbUdIpanA bharatakSetranA maMDanarUpa sa hapura nagaramAM zrI viSNu rAjAnI rANInI kukSImAM putra tarIke utpanna thayA. te zrI zreyAMsanAtha nAmanA tIrthakara thaze tenA mRtarUpI mahAsAgaramAM varNavAyela traNa bhavo huM (kavi-zrI mAnatuMgari ) kahuM chuM. puSkaradvIpa nA neno kIpa che, jeno ardha bhAga mAnuSottara parvate vaheMcIne jANe manubhyone Ape che, jyAre bAkIno aDadhe bhAga pazu-samUhane arpaNa karyo che. je puSkaradvIpanA madaya bhAgamAM rahela kamaLa, bhamarAnA guMjAravanA bahAnAthI jANe svarganI kamIne tiraskArI kADhatuM hoya tema potAnI kAMtivaDe vikasita banI rahyuM che. madhya bhAgamAM rahela mAnuchettara parvata para rahela siddhAyatanenI zreNi zobhI rahI che te jANe ke te dvIpamAM vasanArA lokonI kIti hoya tema jaNAya che. te dvIpanA pUrvArdhamAM Avela pUrva mahAvideha, zaMkasamUhane naSTa karanArA lokothI vyApta hovAne kAraNe dharmazraddhALu ane Astika che. te pUrva videhamAM meruparvatanA samIpapaNAne lIdhe ja jANe hoya tema akALe paNa kalyANanI zreNi vistarI rahe che. te pUrva videhamAM "ramaNya' nAmanI vijaya che ke je temAM vasanArA lokenA dharmAcaraNathI svargalokanA vijayathI zreSTha-unnata banela che. te vijayanA ramaNIyapaNane, meruparvata pitAnA zikharanA bahAnAthI UMcI Doka karIne jete hoya tema caMdra ane suryarUpI netranA bahAnAthI joI rahela che. te vijayamAM pitAne viSe rahelA maMdiranI davajArUpI bhujAothI jANe amaMgaLane dUra karI nAkhatI hoya tevI ane sarjana puruthI pRthvIne viSe prakhyAti pAmelI zubhA nAmanI nagarI rahelI che, te nagarInA caityanI vijAnA cheDAthI khaLabhaLAyelA svagagaMgAnA nIce paDatA pANIthI tuSTa banelA cAtaka pakSIo AkAza tarapha UMcuM mukha rAkhIne rahe che. te nagarIne viSe aneka rANIovALA ane pitAnA UMcA prAsAda( mahela )ne viSe gayelA rAjAnA veta chatranI zebhAne bhUmipradeza para rahela caMdra dhAraNa karI rahyo che. te nagarInI karatI rahelI kamaLarUpI mukhavALI khAI nagarastrIonA netranA bAnAthI pitAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama sarga-bhuvanabhAnu rAjAnuM mRganI pAchaLa javuM [ 3 ] svAmI-killAne vAraMvAra jevA chatAM vRddhi pAmatI nathI, te nagarIne viSe pRthvInA sUrya samAna bhuvanabhAna nAmane rAja che, jenAthI bhaya pAmela zatrusamUha aMdhakAranI mAphaka nAza pAmI gayo che. te rAjAnI chAtImAM lakSamIe, bAhune viSe pRthvIe, mukhamAM caMdra ane buddhimAM bRhaspatie sthAna lIdhuM che-vAsa karyo che, te jANe ke haMmezane mATe pitAno yaza jIvaMta rahe tevA hetuthI te sarvee rAjAne Azraya lIdhe hoya tema jaNAya che. te rAjAnA rUpathI jItAyelA jagatane jItanAra e kAmadeva, pitAnA abhimAnane tyAga karIne, rUpane saMkecIne lokonI najare paDatuM baMdha thaI gayo che. hastInA karNanA pavanathI prajavalita karAyela te rAjAnA pratAparUpI agnie pRthvI para vistarIne zatrurAjAonA vaMzane bALI nAkhyA. lakSamI kalaMkita caMdra ane kAMTAvALA kamaLano tyAga karIne dUSaNa rahita te rAjAnA.mukhanuM sevana karavA lAgI. temanuM rUpa saumyaguNa yukta, zUravIrapaNuM kSamAyukta, svAmIpaNa paropakAra yukta ane jJAna gaMbhIravANI yukta hatuM. A pramANe te rAjAnA guNAnubaMdhI guNe jovAya che, jene varNavavAne mATe bRhaspatinI vANI paNa mUka (asamartha) banI jAya che. jevI rIte iMdra svargalokane bhegave tema vizALa aMtaHpuranI strIonA netranA cheDAthI vIMjhAyela te rAjavI pRthvIpradezane vinA prayAse bhegavI rahyo che. keIeka divasa kAmadevanA bANasamUha sarakhA kamaLavanane sajaja karatI temaja kAma devanI pratihAriNI sarakhI zaradaRtu AvI pahoMcI. te samaye uttama azva para caDhelA rAjavI bhuvanabhAnu potAnA subuddhi vigere maMtrIo sahita nagarInI najIkamAM rahela udyAnane jovA mATe nIkaLyA. te sthaLe sevakevaDe dekhADAtA padArthone Amatema jotAM rAjAe DAMgaranA kSetranA madhya bhAgamAM rahelA eka mRgane dUrathI joyo. ratnanI ghugharIonI mALAthI zubhatA temaja DAMgaranI DuMDIonuM bhakSaNa karatAM te mRgane joIne rAjAe A pramANe vicAryuM ke - "zuM caMdra kalaMkane karanAra A mRgane pitAnA khoLAmAMthI pheMkI dIdho che? athavA to zuM A mRga zAli vananI rakSaNa karanArI gopIonA gItane sAMbhaLavAne mATe svecchAthI Avela haze ? to have kIDAnI khAtara A mRgane hapakaDI lauM." ema vicAratA te rAjAe te mRganI pAchaLa pitAnA azvane choDI mUko. pitAnI pAchaLa paDelA rAjAne joIne te haraNa paNa potAnI jAtane thoDIvAramAM dara ane thoDI vAramAM najIka darzAvate nAsavA lAgyA. A bAja, pavanavegI azvane aMge UMcI-nIcI bhUmine nahIM nIhALa ane haraNanI pAchaLa lAgelo rAjA koIeka vanamAM dAkhala thayo. je te samaye rAjAne nahIM dekhavAthI duHkhI banelA, zaktihIna sainya, rAjAnI ghaNA samaya sudhI rAha joIne subuddhi nAmanA maMtrI sAthe nagarI tarapha prayANa karyuM. nagarImAM AvIne subuddha maMtrIe 'tame cAre dizAmAM rAjAnI tapAsa kare e pramANe zikSA ApIne mANasone ravAnA karyA. jema sUrya asta thavAthI saMsAra aMdhakArarUpI sAgaramAM DUbe tema bhuvanabhAnuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1 lo rAjA adazya thaye chate prajA-rayata sarva karyo tyajI daIne duHkharUpI sAgaramAM nimagna banI gaI. aMdhakAravALI rAtrine viSe jema caMdra darzana na thAya tema rAjAnA adazya thavAthI vyApArI bajAromAM vyApAra thatuM na hato, nATakazALAmAM nATaka thatuM nahatuM tema ja abhyAsazALAmAM adhyayana thatuM na hatuM. A - A samaye maMtrIe vicAryuM ke-"amArA karatAM haraNa pazu vakhANavA lAyaka che, ke jenI vipatti ane saMpatti caMdranI sAthe che, arthAt caMdranI sAthe ja te pazu duHkha ane sukhane anubhava kare che. kamaLorUpI ekeMdriya jIve paNa puruSanI stutine lAyaka che, kemake pitAnA svAmI sUryanA viyogamAM pitAnI zebhAne dUrathI ja tyAga kare che. sUrya sarakhA bhuvanabhAnu rAjA adRzya thavA chatAM prANonuM rakSaNa karavAmAM sAvadhAna temaja jIvavA chatAM marelA jevA mane dhikara !" A pramANe vicAra karatAM karatAM, keTalAka divase bAda te maMtrIzvaranuM jamaNuM netra jANe bhaviSyanA zubha bhAvaphaLane sUcavatuM hoya tema pharakayuM tyAre "kayA prakAranA lAbha thaze ?' e pramANe vicAratAM te maMtrIne AnaMda nAmanA dvArapALe AvIne vijJapti karI ke keIeka mANasa lekha laIne Avela che. te mANasa ApanA caraNonuM darzana karavA Icche che." tyAre maMtrIzvare harSapUrvaka jaNAvyuM ke-"tene jaladI praveza karAva." tyAre pratihArIe tene praveza karAkhyo. pachI namaskAra karIne ucita sthAne beThelA te puruSane maMtrIzvare pUchyuM ke-"tame kuzaLa che ne?" tyAre te paNa bolyA ke-"tamArI maherabAnIthI kuzaLa chuM." A pramANe kahIne rAjamudrAvALA te lekhane teNe maMtrIne Apyo tyAre baMdha karelA te lekhane ukheLIne nIce pramANe vAMca zarU karyo. "zrI pura nagarethI vidyAdharanA cakravatI paNAne pAmelA, kAMtithI sUrya samAna mahArAjA bhuvanabhAnu zubhA nagarIne viSe rahelA subuddhimaMtrIne pitAnI kuzaLatAnA AnaMdajanaka samAcAradvArA khuzI karIne pharamAve che ke tamAre hAthI, azva Adi caturaMgI senAnA rakSaNa mATe haMmezAM prayatnazIla rahevuM. keTalAka divase bAda huM AvI pahoMcIza." A pramANe patra vAMcIne, dehamAM pragaTela romaromathI duHkhane dUra karatAM teNe vicAryuM ke-"huM kharekhara dhanya che, jene Avo bhAgyazALI svAmI-rAjA che. A zubha nagarI kyAM ane vidyAdharanuM cakIpaNuM kyAM? kharekhara A A AzcaryakAraka ghaTanA che! ne puNyazALI ne A jagatamAM kaI kaI vastuo prApta thatI nathI?" A pramANe vicArIne teNe te vidyAdharane pUchayuM ke "A vastu kevI rIte banI? temanA vRttAMtarUpI amRtarasathI amArA manane praphula banAva." tyAre khecara paNa bolyo ke "he maMtrIzvara ! vidyAdhara cakavartInuM vismayakAraka ane pavitra caritra tame sAMbhaLo - mRganI pAchaLa paDela rAjAne te tame jANatA hatA. bAda te aTavImAM gayA pachI mRga adazya thaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subuddhi maMtrIne vidhAdhare kahela bhuvanabhAnu rAjavIne vRttAMta gayo. bhayaMkarathI paNa bhayaMkara (atibhayaMkara) ane duHkhapUrvaka ullaMghana karI zakAya tevI te aTavImAM gayA bAda azva para beThele rAjA, cittamAM rahela AtmAnI jema, bramaNa karavA lAgyA. potAnA svAmI bhuvanabhAnu rAjAnA meLApathI pRthvIrUpI strIe vRkSanA pAMdaDAthI pitAne deha DhAMkI dIdhe te jANe ke zaramIMdI banIne potAnA svarUpane darzAvatI na hatI tema jaNAtuM hatuM arthAt te aTavIno bhUmibhAga eTalA badhA pAMdaDAothI bharacaka hatuM ke kaI paNa sthaLe pRthvI dekhAtI ja na hatI. vaLI te aTavImAM rAjAnA AgamanathI jANe toraNane mATe ja hoya tema vAMdarAothI vRkSanI zAkhAo harSapUrvaka bhagAvA lAgI. potAnI thapATathI nIce pADI dIdhela hAthIonA gaMDasthaLamAMthI pragaTela motIo vaDe siMha te rAjAnuM bheTANuM karavA lAgyo. tarasyo banela, aTavInA mArgathI khinna banela ane jalanI tapAsa karatAM teNe vikasita kamaLathI suzobhita eka sarovara joyuM je sarovara pitAnA UMcA taraMgarUpI bhajAvaDe AkAzalakSamIne bheTe che temaja kamaLarUpI netrovaDe jaI rahela che. jevAmAM azva parathI zIdhra nIce UtarIne te rAjA pANImAM praveza kare che tevAmAM te azva paNa acAnaka adrazya banI gayo." A pramANe kahevAtuM vRttAMta sAMbhaLIne, pavanathI haNAyela vRkSanI jema maMtrI, sevakanA azraonI sAthesAtha potAnA Asana parathI nIce bhUmi para paDI gaye. bAda parijanavargathI caMda jaLavaDe siMcAyela te maMtrI, grISmakALanA kSINa vRkSanI jema tatkALa svastha banyA. pachI te maMtrIzvara devane uddezIne nIce pramANe vilApa karavA lAgyo ke-"he adhama ! mArA svAmIne jaMgalamAM pheMkI daIne, teM zuM azva paNa harI lIdhe? vaLI A bAbatamAM kaMIka vicAravA jevuM paNa che. kemake je ghoDA para besIne mahArAjA hatA te azva ahIM azvazALAmAM rahelo che. ane tame kaho cho ke-te azva adRzya thaI gaye to te hakIkata paNa atyaMta addabhuta jaNAya che." A pramANe vizeSa prakAre vilApa karIne, pitAnA vastranA cheDAthI bane AMkhene lUchIne maMtrI be ke-"he mahAbhAga ! pachI AgaLa zuM banyuM te tuM kahe." te vRttAMta AgaLa jaNAvatAM kahyuM ke-"tyArabAda rAjA vicAravA lAgyo ke-mArA dekhAtA chatAM paNa haraNa ane azva koIpaNa kAraNane aMge cAlyA gayA te kharekhara Azcarya kAraka che. zuM A kaI ravapna che ke bhAgyadevInI idrajALa che? huM ghaMTInI mAphaka mArA durbhAgyane daLI nAMkhIza-naSTa karIza." A pramANe vicArIne, sarovaramAM nAna karIne, vRkSanI nIce beThelA teNe vicAryuM ke-"mArA viyegathI nagarajanonuM zuM thayuM haze ? athavA te je nagarImAM rAjakAryanI ciMtA karanAra, svAmIbhakata ane samartha samRddhi maMtrIzvara vase che te ciMtA karavAnI mAre zI jarUra che?" te samaye "A jagatamAM je madhyastha (keIne paNa pakSa nahIM karanAra) rahe che te jagat para sAmrAjya kare che" ema sUcavavAne mATe jANe heya tema sUrya AkAzapradezamAM Avyo arthAt madhyAhUnakALa tha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 1 le - bAda daMDane dhAraNa karanAra pratihAronI jema mukhamAM kamaLanI DAMDalInA bIsataMtuone dhAraNa karanAra haMsavaDe bhejanasamayanuM sUcana karAyela rAjavI vanamAM phalonI zodha karavA lAgyo. raMbhA vigere apsarA-vRdathI ramya svarga jevuM kadalI vigere vRkSothI manohara udhAnane jatAM teNe eka prauDha tApasIne joI. teNIe rAtuM vastra paheravAnA bahAnAthI jANe hRdayamAMthI rAgane bahAra kADho hoya ane zarIra para rAkha paDavAne kAraNe AtmAne yazathI vyApta karyo hoya tema jaNAtuM hatuM. teNe manarUpI hAthIne bAMdhavAne mATe jaTArUpI pAzane ane hRdayamAM rahelA kAmadevanA kAbU mATe rudrAkSanI mALAne dhAraNa karI hatI. tene joIne harSita banela rAjavI tyAM gayo eTale teNIe pitAnuM Asana tyajI dIdhuM ane keTalAka pagalAM AgaLa jaIne Adara-satkAra ApIne pitAnuM Asana rIjAne ApyuM. pachI rAjAnI samakSa besIne teNIe kahyuM ke-" he puruSottama! tamAruM svAgata che!" tyAre rAjAe paNa kahyuM ke-"tamArA darzanathI ja huM mAruM svAgata samajuM chuM. pahelAM mAre saMtApa vRddhi pAmyo hato paraMtu tamArA darzanarUpI amRta rasathI duHkhathI saMtapta banele mAre sarva saMtApa nAza pAme che. jema bhAgyadevIthI arpaNa karAyela duHnI sImA hotI nathI tema A pRthvIpITha para sajajana puruSanA samAgamathI thatAM sukhanI paNa maryAdA hotI nathI. he bhagavati ! Atithyayukata tamAruM darzana sAkarathI mizra drAkSasanA pAnanuM smaraNa karAve che." tyAre teNI belI ke-"tame kaI puruSa che ema mane pahelAM jaNAtuM hatuM paraMtu have tamArI kuzaLa vANI sAMbhaLavAthI tame koI rAjA che tema jaNAya che. je mArI gyatA hoya to tame mane tamAruM vRttAMta jaNa " eTale rAjAe kahyuM ke"saMsAranA zatru sadaza tamArI samakSa zuM kahevA lAyaka nathI ? jo ke A avasare mAruM vRttAMta jaNAvatAM mane zarama Ave che chatAM paNa huM kahuM chuM." e pramANe kahIne rAjAe pitAnuM sarva vRttAMta jaNAvyuM. rAjAnuM samagra vRttAMta sAMbhaLIne tApasI belI ke "tamAre manamAM leza mAtra kheda kara nahIM, kAraNa ke tamArA ahIM AgamanathI sarva sArA vAnAM thaze. he mahArAja! agnine saMga thatAM kRSNAgaru dhUpanI suvAsa phUre che ane samudranA khArA pANInA saMgathI moTA ranonuM teja vRddhi pAme che. vaLI jhaMjhAvAtathI meruparvata calAyamAna thatuM nathI tema A saMkaTa- samayamAM tamArI sthiratA prazaMsanIya che." te samaye rAjA be ke jyAM sudhI amRtanI prApti nathI thatI tyAMsudhI ja jhera rahe che ane jyAM sudhI megha varasato nathI tyAMsudhI ja dAvAnaLa prajavalita rahe che. jema gADika maMtranI prApti thatAM sa5 pitAnuM baLa dAkhavI zakatuM nathI tema sajana puruSane pitAnuM duHkha jaNAvavAthI duHkha cAlyuM jAya che." pachI rAjAnA saMtApane zAMta karatI tApasIe rAjAne jaNAvyuM ke "jeTalAmAM huM phale laI AvuM teTalAmAM Apa ahIM vizrAma karyo." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanabhAnu rAjavI ne tApasIe jaNAvela pitAne AtmavRttAMta. [ 7 ] pachI teNe pAMdaDAne paDiye hAthamAM laI vRkSa nIce jaIne bolI ke "mane bhikSA Apa." tyAre ekadama paDi bharAI javAthI rAjA vismaya pAmyo. teNe vicAryuM ke A keI tapane prabhAva che. A nirjana araNyamAM dhanya evI tApasInuM thayela darzana mArA mATe maMgaLakAraka che." A pramANe rAjA vicArI rahyA che teTalAmAM tApasIe tene phalAhAra karavA jaNAvyuM ane rAjae paNa AhAra karyo. pachI te tApasI paNa bAkI rahelA phaLone AhAra karIne kSaNa mAtra visAme laIne rAjA pAse AvI. bAda te baMnee nIce pramANe paraspara vArtAlApa karyo. rAjAe jaNAvyuM ke- "Apa pUjayenI mArA pratyenI vAtsalyatA Apane kaMIka pUchavAne mATe mane preraNA kare che. tamAre A vanavAsa zA mATe ? gRhasthApaNAmAM rahIne dAnAdikathI paralokanuM sAdhana thAya che, te A saMbaMdhamAM mane je kaMI jaNAvavA jevuM hoya te kaho." eTale tApasI bolI ke-" he rAjA ! svaparane asukhakA2ka, zalya sadaza mAza azubha vRttAMta sAMbhaLavAthI hamaNAM zuM prayojana che? to paNa AzcaryathI pUchatA evA atithirU5 tamane huM mAruM vRttAMta kahuM chuM; kAraNa ke sajajana purAnI yAcanA bhaMga kare ucita nathI. A ja vijayane viSe zreSTha parvata para AvelI ane kalyANanA AzrayabhUta zivA nagarI che te jANe ke himAlayanI putrI ane zaMkarano Azraya karanArI pArvatI sarakhI zebhe che. te nagarImAM kubera je dhana nAmane sArthavAha hato ane tene lakSamI nAmanI patnI hatI, jenuM varNana zuM karavuM? saMtati vinAnA te baMnene, zobhA yukta caMdranI rekhA jevI sau prathama huM caMdrarekhA nAmanI putrI thaI. mAtA-pitAnI maherabAnIthI, rAjAnI AjJAnI mAphaka mArA bAlakALane yaMgya sarva vastuo mane zIdhra prApta thatI hatI. pachI kAmadevanI AjJAne karAvavAne mATe vANImAM kuzaLa evI dUtI sarakhI manahara yuvAvasthAe mArA zarIramAM praveza karyo arthAt huM yauvanavatI banI. bAlakAlane ucita pitAnA samasta vyApArane tyAga karIne huM yuvAvasthAne yogya kAryA, jANe kAmadevanI AjJAthI ja karatI hou tema karavA lAgI. tevAmAM pAMdaDAyukta velasamUhathI dizAone bhAvatI vasaMtaRtu lokone unmatta banAvavAne mATe AvI pahoMcI. te tumAM loke svecchApUrvaka kIDA karI rahyA hatA tyAre pitAnI AjJAthI sakhIjana sahita huM paNa kAmadevanI pUjA karavA mATe kAmadevanA maMdiramAM gaI. caMdana, agaru, kapUra, karatUrI ane kezarathI vilepana karIne suMdara puSpothI meM kAmadevanI pUjA karI. pachI harSathI bharapUra manavaDe temaja AdarasatkArapUrvaka meM kAmadevane paMcAMga praNipAta karyo. "IdriyamAM, IdriyonA viSayamAM ane puSparUpI zarane viSe pAMca svarUpone dhAraNa karatA he traNa bhuvanane jIvADanAra kAmadeva ! tamane namaskAra thAo ! ' A pramANe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 1 lo kAmadevanI stuti karIne huM belI ke-"he kAmadeva! je tame kharekhara mArA para prasanna thayA he te mane mAre yogya rUpavaMta vara Ape." A pramANe belIne, namaskAra karIne jovAmAM ame kAmadevanA maMdiramAMthI bahAra nIkaLyA tevAmAM eka navayuvAna puruSane ameM acAnaka je. tene joIne meM vicAryuM ke A kharekhara caMdra jaNAya che, jene jovA mAtrathI ja te mArA aMgene zItaLa banAve che, kAraNa ke kAraNane anurUpa ja kArya hoya che. athavA A vasaMtetsava prasaMge sAkSAt kAmadeva pote ja AvyA hoya tema jaNAya che." A pramANe vicArIne meM mArI caMdrakAMtA nAmanI sakhIne kahyuM ke-"he sakhI ! A kharekhara pratyakSa kAmadeva che." tyAre teNI paNa belI ke-"he suMdarI ! tArA sarakhI ratithI te yukta bane te kahyuM te pramANe te jarUra kAmadeva banI zake." tyAre mArI sakhInI hAjarImAM mArA manabhAvane grahaNa karavAne mATe hAsyanA miSathI jANe saMmati darzAvate hoya tema te yuvake mArA pratye nehabhAva darzAvyo, eTale meM paNa kahyuM ke-"he sakhI! tame AdarapUrvaka A puruSanI pUjA kema karatA nathI ? " tyAre sakhIe paNa jaNAvyuM ke "tane thayela varaprAptithI ame kRtakRtya banyA chIe, mATe tuM ja tenI pUjA kara, kAraNa ke A yuvakanI maherabAnIthI tArAM sarva ichita pUrNa thaze. " te sakhInI hakIkatane bIjI sakhIoe paNa anumodana ApyuM ane kahyuM ke "A tArI caMdrakAntA nAmanI sakhI mIThuMmIThuM bolanArI che, mATe tene Icchita prItidAna (inAma) Apa." eTale meM tenA kaMThamAM ratnano hAra paherAvyA. te samaye teNIe paNa jaNAvyuM ke-"huM A hArane gya nathI. A hArathI tuM kAmadevanI pUjA kara." e pramANe sUcavIne mArA abhiprAyane jANatI teNIe te puruSanA kaMThamAM te hAra paherAvI dIdhuM ane catura evI daSTirUpI hatIe amArA baMnenA cittane vyAkuLa banAvyuM. - pachI sakhIvarge jaNAvyuM ke-"he sakhI ! tamArA baMnenI kIDAne ja jANe joIne hoya tema, kharAba divasane viSe durjananA cittanI mAphaka divasa paNa rAtrine viSe bhaLI gaye arthAt rAtri paDI gaI che. he sakhI ! tArA virahathI mAtapitA atyaMta duHkha anubhavatA haze eTale ApaNe have javuM joIe. tuM tArA priyanA darzanarUpI amRtanuM pharIthI tArI dRSTirUpI paDiyAthI pAna karaje." tyAre meM paNa kahyuM ke-"priyadarzananuM pAna karavA chatAM mane tRpti thatI nathI, kAraNa ke nIcethI sAta vastuonA saMbaMdhamAM kadApi tRpti thatI nathI. (1) lakSamI, (2) sukha, (3) kIrti, (4) saMgIta, (5) jIvita, (6) priyajanane meLApa ane (7) subhASita. pachI sakhIonA AgrahathI ane mAtAnA bhayane kAraNe huM mArA cittane tyAM ja mUkIne maMdire gaI. , dhanasAra zreSThIne caMdra nAmano te putra pitAnA mitravarganI sAthe potAnA AvAse gayo ane gRhe AvelI mane mArA manahara gRhanAM pradeza gamyA nahi, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * dhAvamAtAe jaNAvela caMdranI kAmati avasthA. 9 ] parantu mArA priya caMdrathI sparza karAyelA te te pradezAnuM huM smaraNa karavA lAgI. pachI ati sneha( tela )vALA cittarUpI pAtramAM viharUpI agni pragaTavAthI mArA zarIrate viSe dedIpyamAna agnithI paNa adhika tApa pragaTyo. jevAmAM AvI sthitimAM huM rahI hatI tevAmAM koI eka hatI mArA gharanA bAraNe AvI eTale me' mArI sakhIdvArA teNIne puchAvyuM ke- tu kANu che ? ane kayA kAraNasara AvI che ? ' tyAre te ii paNa kheAlI ke- je kAmadevanI tame pUjA karI che teNe haSTapUrNAMka mane tamArI pAse mokalI che." ema mArI sakhIe AvIne mane jaNAvyuM. eTale me' sakhIne sUcanA ApI ke-" mAtA teNIne na jANI jAya te pahelAM tene jaldI aMdara praveza karAva.' catura dAsIe tene praveza karAvyeA. pachI UbhA thaine mArAthI apAela Asana para te dUtI beThI ane meM tene namaskAra karyA tyAre teNIe kahyuM ke "tArA sa` maneAratha pUrNa thAe". pachI te dUtIe AgaLa calA vyuM ke- te tArA vallabhe tArA satApane dUra karanAra hAra tArA mATe mekalyA che.' eTale me' paNa te hArane mArA priya jananI mAphaka mArA hRdayasthaLamAM sthApana karyA-paheryA. bAda dUtIe kastUrInA cUrNathI lakheleA eka lekha (patra) mane ApyA ane sthira dRSTie huM te lekhane nIce pramANe vAMcavA lAgI ke " huM kAmaLa aMgavALI ! tane rati tarIke samajateA kAmadeva, tArA viSe Asakta anelA mane, kruddha banIne duHkhI karI rahyo che. " A pramANene te patra vAMcIne caMdranI hakIkata pUchatAM te dvIe mane jaNAvyuM ke-udyAnamAMthI ghare AvelA teNe sAya kALe potAnA mitravargane rajA ApI. pachI upalA mALe citrazALAmAM rahelA palaMga para jaine te jevAmAM beThe tevAmAM tenA pratyenA vAtsalyabhAvathI huM tenI pAse gaI. huM tenI dhAvamAtA chuM ane tenA pratyeka kAnI huM ciMtA rAkhuM chuM. te paNa mane peAtAnI mAtAnI mAphaka ghaNA pUjyabhAvathI rAkhe che. tenI najare nahI' paDela huM jevAmAM UbhI hatI tevAmAM meM tene, jANe tapelI zilA para taraphaDatA mayanI mAphaka duHkhI banelA joyA. te caMdra palaMgamAM paDayA paDayA aspaSTa svare khelatA hatA ke he kRzAMgI ! te' mArA vizALa ane kalAyukata manane eka kalA mAtrathI kema vaza karI lIdhu che ? tArA viyeAgamAM caMdra mane atyaMta viSatulya anyA che. tArA adharAmRta(cuMmana)nA pAna sivAya tenI zAMtine kaipaNa upAya nathI. " A pramANe elIne te uccAraNa karatA baMdha paDayA eTale huM tenI pAse pratyakSa thaI ane jANe huM kaI jANatI ja na heAuM tema vyAkuLa banelA tene meM kahyu` ke he putra ! tArA zarIre kuzaLa hA ! tArA maneAgata bhAva tuM mane jaNAva." te samaye kaMIka vicArIne baneluM sava vRttAMta teNe mane jaNAvyu' eTale me' tene kahyu ' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1 lo ke-"tAre vicAra barAbara che, kAraNa ke tuM kumAra che ane te kanyA che. jeNe strInuM mukharUpI kamaLa joyuM nathI evA tane bhaya zA mATe?" tyAre caMdra bolyo ke-"he mAtA ! bhayanuM kAraNa sAMbhaLo. pitA mane samudrayAtrA mATe mekalavAnA che, ane prAtaHkALe prasthAna che. vahANamAM aneka prakAranAM karIyANuM bharI devAyA che, ane lokasamUha taiyAra thaI gayo che. nehALa te mRganayanIne meM udyAnamAM joI, tethI huM citArUpI samudramAM paDe. pitAnuM vahANa kariyANAthI paripUrNa banyuM che, jyAre mAruM vahANa saMkalpavika9pethI paripUrNa banyuM che. eka bAju pitAnI AjJA che jyAre bIjI bAju teNI che. pitAnI AjJAthI karAtA kAryane dhikkAra ho ! kharekhara prANIe potAne svArtha sAdhavo joIe. pitAne pratikAra kare duSkara che ane devanI mAphaka ArAdhavA lAyaka che. temanI AjJAnuM pAlana karatA evI mArI te mRgAkSI mRtyu pAmaze. jIvavA chatAM paNa mArA darzana vinA te neha vinAnI banaze. vaLI pitAnI AjJAthI te anya varane varaze. AnA karatAM te te mRgAkSInuM mane darzana na thayuM hota to ghaNuM ja sAruM hatuM. pitAnI ichita vastaone netrothI joyA bAda aMdha banavuM te kharekhara asahya che; mATe huM dhAvamAtA ! hAra devAnA bahAnAthI tyAM jaIne mAruM vRttAMta tuM tene jaNAva. temaja tAre tenA cittarUpI mazakanuM rakSaNa karavuM. vaLI "huM neharahita, prema vagarane, dayA vinAno, kRtaghI ane svArtha parAyaNa chuM ema jANa nahIM, temaja pitAnA AdezathI dUra jatAM mArA hRdayane viSe ratnanA hAranI mAphaka tuM haMmezA raheze. " e pramANe tAre jaIne teNIne kahevuM. A pramANenuM te dhAvamAtAnuM vacana sAMbhaLyA bAda me pattharanI rekhA sadaza( sthira )vANIthI kahyuM ke-"AvI sthiti mAM paDelI mane joIne te jAya te bhale vinaya guNane lIdhe tema kare." A pramANe azra sAratI temaja niHsAsApUrvaka uparanuM vRttAMta jaNAvIne meM tenuM sanmAna karIne saMdeze kahevarAve ke-"tamArA najIkapaNAne lIdhe pavitra banelA vRkSane paNa huM tyAga karI zakatI nathI, jyAre tamArAthI sarva vastu sahelAIthI choDavA lAyaka banI che, mATe tame kharekhara vIrapuruSa cho! huM pApI evA mArA aMgone nidu chuM ke je aMge tamArA prasthAna samaye mArA citta mAphaka tamArI najare na paDe, he bhuvanabhAnu rAjavI! A pramANe saMdezo kahevarAvIne teNIne vidAya karI tyAre sakhIe AvIne mane jaNAvyuM ke-" ardha rAtri vyatIta thaI gaI che." tyAre meM paNa sakhIone jaNAvyuM ke-"tame sarva tamArA sthAne jAva. rAtri ghaNI vyatIta thaI gaI che. mane UMgha Ave che." A pramANe kahIne meM sakhIvargane rajA ApI paNa te dhAvamAtA sAthenA vArtAlApathI zaMkAyukta banela mArI candrakAntA nAmanI sakhI mArAthI gupta rahIne te sthAnamAM ja rahI ane huM paNa nIce pramANe vicAravA lAgI ke brahmAe mArA hRdayane vajathI banAvyuM hoya tema jaNAya che, kAraNa ke atyaMta duHkhathI paripUrNa banavA chatAM te dI tUTI jatuM nathI. bALavayamAM vrata grahaNa karatI tApasI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrakumAre caMdrarekhAno chedela kaMThapAsa [ 11 ] dhanyavAdane pAtra che, ke jenA manamAM premarUpI naTe pragaTAvela mAyArUpI nATaka uddabhavatuM nathI arthAt je prema-baMdhanamAM paDatI nathI, te A jIvitane tyAga karuM." ema vicArIne huM udhAnamAM gaI ane bakula vRkSanI zAkhA para pAza bAMdhIne huM belI ke "he vidhi ! AvA prakAranA sAhasakAryathI je kaI ISTa vastunI prApti thatI hoya te mane pharI vAra AvI duHkhapAtra banAvIza nahIM." A pramANe balIne gaLAphAMse mArI DokamAM zokapUrvaka nAkhyuM. te vakhate samagra dizAmaMDaLa bhamatuM hoya tema mane lAgyuM. teTalAmAM kaIeke zIdhra charIvaDe mAre pAza chedI nAMkhyo ane mane khaLAmAM besADIne suzruSA karI. pachI mArI mUccha naSTa thavAthI meM tene caMdra jANIne, jema caMdrakiraNathI caMdrakAMta maNinI pUtaLI jaLathI A bane tema huM parasevAthI rebajheba banI gaI. bAda te caMdrakumAra be ke-"he suMdarI ! pUrve ratnAvali hAra ApIne jIvitadAna Apela, temaja tArA Adezane AdhIna banela huM tArAthI kharIdAyela chuM arthAt huM tArI AjJAne AdhIna chuM." pachI meM tene pUchayuM ke-"he kumAra ! tame ahIM kevI rIte AvyA?" tyAre teNe jaNAvyuM ke- mArI dhAvamAtAne te jaNAvela saMdeza sAMbhaLIne mAruM DAbuM netra pharakavA lAgyuM. eTale aniSTanI zaMkA karate huM jeTalAmAM bahAra nIkaLyo teTalAmAM tArI sakhI mane sAmI maLI ane azu sAratI teNIe tArA sAhasakAyane paNa mane jaNAvyuM eTale huM jaladI ahIM AvI pahoMcyo ane tArA uccarAyelA vacana paNa meM sAMbhaLyA" A samaya daramiyAna mArI sakhI caMdrakAntA paNa AvI pahoMcI ane huM zaramAI gaI. bAda aneka prakAranA soganapUrvaka teNe mane maraNathI aTakAvIne te kumAra cAlavA lAgyo tyAre meM paNa nehapUrNa vANIthI kahyuM ke-"samudradeva, netrane AnaMda ApanAra tamArA zarIra nuM kalyANa ne kuzaLa karanAra thAo ! " tyAre "bhale ema he ! " e pramANe bAlIne caMdra cAlyuM gaye chate, kaMIka duHkha ane kaMIka sukha anubhavatI huM sakhI caMdrakAMtAnI sAthe mAre ghera gaI. prAtaHkALe samagra mAMgalika vidhi karIne, lokothI anusarata, vaDIlajanonI AzISa ane pitAnI zikhAmaNane AdarapUrvaka dhAraNa karato, samudranI pUjA karIne, nAgarika lokone rajA ApIne, pitAnA caraNakamaLamAM namaskAra karIne te caMdra vahANumAM beThe. ane bhramita cittavALAnI mAphaka maraNathI paNa adhika tenA premavirahane sahana karatI huM kRza( dubaLI) banI gaI mAtApitA na jANI jAya te rIte catura evI caMdrakAntAdi sakhIo mArA asvastha cittane AzvAsana ApavA mATe mane pUchatI hatI. vaLI vivAhane yogya mane joIne mArA mAtapitA mATe yogya varane mATe hamezAM ciMtAtura rahetA hatA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 1 lo evAmAM keTalAka divaso vItyA bAda mArA mAmAe zIdhra mekalela koI eka puruSa suvarNadvIpathI amAre ghera Avyo. teNe namaskAra karIne mArA pitAne eka kuMkuma patrikA ApI ane mArA pitA paNa tene nIce pramANe vAMcavA lAgyA- svastizrI zivA nagarImAM vyavahArIomAM mukhya zrI dhanAvaha zreSThInA caraNakamaLane praNAma karIne maNipura nagarathI vicakSaNa dhanadeva zreSThI vijJapti kare che ke-mArI putrI caMdrazrIne lagna mahotsava thavAno che to tamAre parijanavarga sahita AvIne mArA pratye maherabAnI karavI." mArA pitAe te puruSane pUchyuM ke "mArI putrI caMdrarekhAne anurUpa kaI yogya vara che?" tyAre mArA pitAnuM AvA prakAranuM vacana sAMbhaLIne huM bhayabhIta banI gaI, ane mAre AnaMda nAza pAmI gaye. pratikULa banela deva zuM bIjuM kaI karaze? durbhAgIonA manoratha zuM pAra paDe che ? te puruSe mArA pitAne jaNAvyuM ke-"caMdrarekhAne yogya, rUpazAlI ne guNavaMta caMdra nAmane zreSThIputra, ahIM AvatAM meM joyo hate." tyAre mArA pitAe kahyuM ke-" te yogya hate te vAta sAcI paNa te samudrayAtrAe gayela che. A mArI putrI yauvanavatI banI che, ane mArAthI tenI rakSA karavI muzkela banI che, mATe tuM koI anya vara batAva." tyAre teNe kahyuM ke- A jagatamAM tenI sivAya caMdrarekhAne yogya bIje keI vara nathI." te sAMbhaLIne mAro AnaMda pRthvImAM paNa na samAye. A pramANenA vArtAlApathI meM eka rIte "caMdranuM kuzaLa jANyuM ane bIjI rIte vara saMbaMdhIno nirNaya jANe eTale daivanI anukULatAthI mAro harSa bamaNo thaye. pachI mArA pitA parivAra varga sahita ADaMbarapUrvaka vahANa para caDhIne samudramArge cAlI nIkaLyA. AnaMdathI paripUrNa mArA pitA kALakrame maNipura AvI pahoMcyA eTale mArA mAmA dhanadeva sAmA jaIne pitAnA AvAse laI gayA. te maNipuramAM vaibhavavilAso dvArA zuzraSAthI sukhaprada ane vArtAlApothI temaja harSayukta kIDAothI amArA divaso pasAra thavA lAgyA. bAda keTalAka purue mArA mAtapitA pAse AvIne jaNAvyuM ke-"he dhanAvaha sArthavAha ! tArI caMdrarekhA nAmanI putrI suMdara kAMtivALI che. te kula, zIla, kalA, lakSmI, rUpa ane yauvanathI zobhatA dhanapatinA putra dhanadane Apo. hAra lAMbo hovA chatAM, te hAra temAM rahelA madhya bhAganA caMdrakathI zobhe che. zarada pUrNimAnA saMgathI suMdara banela caMdra zobhA yukta bane che." te puruSanA vArtAlApamAM "caMdra" evuM nAma sAMbhaLavAthI meM tarata ja zakunanI gAMTha bAMdhI lIdhI. pachI te puruSe mArA pitAne kahyuM ke-"bIjI kanyAonA mAgA Ave che, paraMtu tamArI sAthe saMbaMdha baMdhAya te mATe amArA zeThanI A vinati che. te prathamathI ja koTi suvarNa mahArathI ApanuM sanmAna karavA Icche che. tamArI putrI bIjAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lArI , caMdrakumAranuM vahANa bhAMgI javAnA caMdrarekhAne maLela samAcAra [13] ApavAnI che to amArI vijJapti kabUla rAkhe, kAraNa ke kAmadhenu, kalpavRkSa ne cintAmaNi ratnanI mAphaka kanyA bIjAnA upakArane mATe ja hoya che. " te samaye "huM vicArIne jaNAvIza" e pramANe te puruSone kahIne, teonuM sanmAna karIne, vidAya ApIne mArA pitA vicAravA lAgyA ke-"A viSayamAM have zuM karavuM? te dhanada mArI putrIne lAyaka nathI. A lokoe dhanadanA guNonuM varNana karyuM te yaMgya ja che, kAraNake A jagatamAM potAnA guNasamahamAM lokone atyaMta bahu A mArI eka ja putrI che te sarvasva, jIvita ane dhana che, ane tenA duHkhamAM amane paNa duHkha ja thAya. pachI mArA pitAe mane mAro manoratha pUchyuM tyAre meM paNa mArI prIti caMdrakumArane viSe jAhera karI, eTale pitAe mane jaNAvyuM ke-" te yogya ja che. caMdrikA caMdrane ja anusare. " lokaparaMparA dvArA mArA A abhiprAyane jANIne dhanada, mabhUmimAM rahela hasanI mAphaka keIpaNa sthaLe zAMti pAmyuM nahIM. koI eka divase meM mArA mAmAnI putrI caMdrazrInI DokamAM caMdrakumArane meM Apela ratnAvalI hAra joyo ane te saMbadhamAM meM tene pUchatAM teNIe kahyuM ke-" keTalAeka divasa pahelAM kaI eka puruSa mArA pitA pAse Avyo hato ane teNe A hAra mArA pitAne dekhADatAM pitAe eka koDa suvarNa mahora ApIne kharIdI lIdho che. pachI mArA pitAe te puruSane pUchayuM ke he bhadra! tane A hAra kyAMthI prApta thayo? tyAre teNe nisAsApUrvaka azru sAratAM nIce pramANe kathA kahI saMbhaLAvI. namaskAra karanArane (sevakajanane) kalpavRkSa samAna caMdrakumAra samudranA madhya bhAgamAM Avyo tyAre karmanA udayane kAraNe tenuM vahANa vamaLamAM sapaDAI gayuM. jema kuMbhAranA cakra upara caDAvela mATIne piMDa daMDanA bhamAvavAthI bhramaNa kare tema te vahANa paNa devanA yugathI vahANamAM rahelA mANasanA cittanI sAthesAtha vamaLamAM bhramaNa karavA lAgyuM. te samaye vahANumAM rahelA lokonA mukhanI jema dizAo vAdaLAothI zyAma banI gaI, ane rAMka lokonA hRdayanA phATI javAnI jema megha-gajArava thavA lAgyo. yamarAjanI bahAra kADhela jihavA sarakhI vIjaLI camakavA lAgI. vaLI jaLajatuone mahAbhayaMkara hAhAra paNa thavA lAge. AvA samaye vIra puru namaskAra maMtranuM samaraNa karavA lAgyA. keTalAka pita-potAnA iSTa devenI maDetsava pUrvaka mAnatAo karavA lAgyA, te vakhate caMdrakumAra belyo ke-"he pUjya ratnAkara ! je meM mArA pUjya jananI AjJAnuM khaMDana na karyuM hoya te mArA prANanuM rakSaNa karo ! " pachI lokene uddezIne kahyuM ke-A vahANumAMthI tamArI IcchApUrvaka vastuo thahaNa karo. pachI nIca lokonA manamAM rahela gupta vArtAnI mAphaka vahANu tUTI gayuM. meM A ratnAvali hAra laI lIdho ane vahANa bhAMgavA chatAM sadbhAgyane lIdhe taravAne mATe eka TiyuM mane prApta thayuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14] zrI zreyAMsanAtha caritra saga 1 le A pramANe sAMbhaLIne jIvavAnI AzA vinAnA meM athupAta karyo ane meM vicAra karyo ke-te samaye mArA upavanamAM tenuM darzana kayAM? pitAnI AjJAthI samudranI hustara yAtrA kayAM ? he deva ! mArA prANatyAgamAM tuM mane sahAya kara. jIvavAnuM sukha meM joI lIdhuM te have mane mRtyunuM sukha dekhADa. he ratnAkara ! bIjA seMkaDe ratnathI tArI mUrti (tRpti) na thaI ke jethI duprApya evuM A nararatna (caMdrakumAra) teM harI lIdhuM." A pramANe azrayukta mane joIne caMdrazrI balI ke-"bahena ! tu kema duHkhI banI che tenuM kAraNa mane maherabAnI karIne kahe. je tuM mane vahAlI gaNatI ho te mane tArA duHkhamAM bhAgIdAra banAva. te puruSane kharekhara dhanya ane vakhANavA lAyaka mAnuM chuM ke je tArA hRdayamAM vAsa karIne rahyo che." tyAre meM te mArI nAnI benane khoLAmAM besArIne ane AliMgana ApIne kahyuM ke "vatsa ! AvI miSTa vANI tane koNe zIkhavI ? huM mAnuM chuM ke-brahmAe samudranI madhyamAMthI sulabha evA amRtane prApta karIne tene sarjAvI che ane tethI ja tArI vANI amRtarasanuM siMcana karanArI banI che.* A pramANe teNIne saMteSa pamADIne temaja vastravaDe teNInA azrune lUchI nAkhIne meM vicAryuM ke-mArA duHkhathI caMdrazrI saMtApa na pAme. vaLI A lagnotsava prasaMge nirasatA na vyApa ane pitA paNa mArA saMbaMdhI A hakIkata jANIne mane AgrahapUrvaka anya sthaLe na paraNAve e vicAra karIne huM belI ke-" huM kaI paNa vyaktinuM smaraNa karatI nathI, paraMtu vahANamAM beThelA lokonA duHkhathI duHkhI banIchuM." mArA A pramANenA kathanathI caMdrazrI paNa vizvAsa pAmI. pachI pANI lAvIne, mukha joIne, lUchI nAkhyuM, temaja teNIne mArA pratyene sadbhAva joIne, maravA mATe taiyAra thayela huM manamAM ja khedane dhAraNa karavA lAgI. bAda sArA muhUrtamAM caMdrazrIno guNadevanA putra guNacaMdra sAthe, saMbhaLAtA vAjiMtranA vanivALe, svajanathI sanmAnita bhikSukasamUhanA manoratha pUrNa karavAvALo temaja vizALa pANigrahaNa mahotsava thayo. te zreSTha pANigrahaNa mahesava tathA zreSTha strI purUSanA yugalone jotI evI mArA hadayamAM caMdrakumAra pIDA karavA lAgyuM. huM bhajana karatI nahotI, huM UMghatI nahetI temaja alaMkAra paNa dhAraNa karatI nahotI. tAMbUla vagere sarva vastuone meM dUrathI ja tyAga karI dIdhA. A saMbaMdhamAM mAtApitAthI vAraMvAra pUchAtI huM asatya uttaro ApatI. A bAju caMdrazrIne vivAhotsava paNa pUrNa thaI gaye. pachI kAmadevanI maherabAnIthI uttama vara prApta thaye tethI caMdrazrI parivAra sahita kAmadevane namaskAra karavA mATe gaI. nagaranI bahAra udyAnamAM AvIne kAmadevane namaskAra karyA ane te sthaLe jeTalAmAM saubhAgyavatI strIo maMgaLa gIta gAI rahI hatI teTalAmAM meM paNa vicAryuM ke- svArtha sAdhanA mATe A uttama avasara che. pachI kAmadevanA baMne caraNamAM bhAvapUrvaka namaskAra karIne meM kahyuM ke "he kAmadeva ! huM mAnuM chuM ke tame viyogajanya duHkha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * cadrakumAra ane cadrarekhAne meLApa | 15 ] anubhavyu' nathI, jethI duHkhI evI mane tame nirdayapaNe saMtApI rahyA che. " A pramANe khelIne koI paNa mane na joi jAya tevI rIte manuSyarahita udyAnanA madhya bhAgamAM hu' cAlI gai. tyAM AgaLa jaine me' vidhine ucca svare aneka prakAranA upAla bho ApyA ke he deva ! te' mane durbhAgI kema banAvI ? zA mATe te mane yuvAvasthAvALI banAvI ? zAmATe te mane caMdrakumAranu` darzana karAvyuM ? kayA kAraNathI tene mane viraha karAbyA ? zAmATe vahANanA bhaMga thayeA ? ane vahANanA bhaMga thayeA te zAmATe te tenA hAthamAM pATiyu na ApyuM ? tenA virahanI sAtheAsAthe mAruM hRdaya paNa kema na phADI nAkhyuM ? have tA tuM mArA prANAne paNa grahaNa kara. strIhatyAnA pApathI tuM bhayabhIta na thA ! huM pApISma ! te cadrakumArane haNatAM AzA vinAnI banelI mane te pahelethI ja haNI nAkhI che. strIone svAmI e ja tenA prANa che. tenA rakSaNane mATe bIjo koI samatha nathI. '' A pramANe daivane aneka prakAre ThapakA ApIne huM elI ke-" anya bhavamAM caMdrakumAra ja mArA pati thae. duHkhamaya evA A bhavathI mAre sayuM." A pramANe melIne me' mArA potAnA gaLAmAM temaja vRkSanI zAkhAmAM pAza nAkhyA, jethI eka cadrakumArane icchatI huM aneka caMdre jovA lAgI-arthAt gaLAmAM pAza nAkhavAthI mane AMkhe aMdhArA AvavA lAgyA. te samaye * hai khAlA ! AvA prakAranI ceSTAthI saryuM' A pramANe khelatA kAmadeva sarakhA koieka puruSa tyAM AvI caDhyo. eTale meM tenI bhaktipUrvaka stuti karI. jaldI pAzane cheThThI nAkhatAM teNe mane eLakhI ane huM paNa tene mArA svAmI jANIne tenA gaLe vaLagI paDIne rudana karavA lAgI. azrunA bahAnAthI duHkharAzi jharI javAthI--naSTa thavAthI priyajananA danarUpI amRtathI mArA hRdayanA sa MtApa cAlyA gayA. pachI teNe mane AzvAsana ApatAM kahyu ke hai suMdarI ! tu kheda na kara, kAraNa ke zu pUrNimA sAthenA cadranA sa McAga huMmeza heAi zake che ? '' pachI tenAthI puchAyela meM mAruM samagra vRttAnta kahI sa MbhaLAvyu ane pachI mArAthI puchAyela teNe paNa peAtAnI hakIkta nIce pramANe kahI sa'bhaLAvI. vahANunA bhaMga thayA bAda me' mArI jAtane samudrakinAre joI tethI me aMtaHkaraNamAM vicAyuM ke-samudradeva pAse me' mAgela prANonI bhikSA teNe mane ApI che. A saMsAranATaka kevuM vicitra che. dhana-dhAnyathI paripUrNa vahANu kayAM ane ekalA evA mAruM' A sthAna kayAM? mArA akuzaLa vRttAMtane jANIne teNI ( caMdrarekhA )jarUra mutyu pAmaze. te pakSIe kharekhara anyavAdane pAtra che ke je peAtAnA ISTa sthaLejaldI jaI zake che. teNIe teA mArA mATe potAnI jiMdagI tiraskArI kADhI paNa huM te pramANe karI zakayA nahI. huM teNInA upakAraneA badalA vALI zakayA nahI tethI mArA jIvanane dhikakAra he ! teNInA akuzaLa samAcAra sAMbhaLuM te pUrve ja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1 lo , huM mArA jIvanane tyAga karUM. tevAmAM meM AkAzavANI sAMbhaLI ke-tuM je jIvato rahIza te tane ISTa vastunI prApti thaze. pachI mRtyuthI virAma pAmIne huM tApasanA Azrame pahoMcyo ane tyAM eka zAnta munine joyA. temane namaskAra karIne meM pUchayuM ke A kaye dvIpa che? temaNe jaNAvyuM ke A suvarNadvIpa che. pachI tenAthI darzAvAyelA mArge cAlatA kamapUrvaka huM pAchale pahore ahIM AvI caDha. te caMdrarekhA kanyAnuM zuM thayuM haze ? e pramANe jevAmAM huM vicArato hato tevAmAM tArI dInavANI sAMbhaLIne cittamAM vicAravA lAgyo ke mArI priyAnI sarakhI keIeka strI mArA sarakhA nAmavALA priyatamane vAraMvAra yAda karIne kahe che. ahIM mArI priyAnuM Agamana DAMthI hoI zake ? bIjI bAju kAmadevane namaskAra karIne jyAre caMdrazrI cAlI tyAre mane nahIM jovAthI teNIe pUchyuM ke-rekhA kayAM gaI? eTale samasta parivAra zodhavA lAge paNa najare caDhela ane puchAyelI meM zaramano tyAga karIne samasta vRttAMta jaNAvI dIdhuM, tyAre caMdrazrI belI ke- lakSmI ane viSNuno saMga ucita ja che. mArAthI pUchavA chatAM paNa te tAre hadayano bhAva mane jaNAvyuM nahIM te ThIka nahIM athavA A caMdrakumArathI tArUM hRdaya paripUrNa hovAthI te tArA hRdayamAM huM kevI rIte samAI zakuM? mATe maherabAnI karIne ghera cAla. ApaNe badhA sAthe ja jaIe. tamArA AvavAthI, mArA lagnotsava karatAM paNa mahAna utsava Aje upasthita thayo che. paNa mArA mukhabhAvane joIne caMdrakumAra paNa sAthe cAlya ane caMdrazrInA jaNAvavAthI mArA mAtA-pitA paNa atyaMta tuSTa banyA. duHkharUpI alaMkArane naSTa karatA te caMdrakumAranuM mArA mAtApitAe tathA prakAranuM svAgata karyuM ke jethI tenuM samagra duHkha dUra thaI gayuM ane kahyuM ke-"he vatsa ! mArI A sarva saMpatti tArI ja che tethI sukhapUrvaka tuM tene bhogava. pachI jyotiSIone bolAvIne zubhalagna jovarAvyuM. vividha prakAranAM vinoda karatAM amArA divase nimeSamAtramAM cAlyA gayA. paNa lagna mahotsava prasaMge amane baMnene vANIne paNa agocara evuM sukha thayuM. loko paNa mastaka dhuNAvavAnA bahAnAthI paspara jANe kahetA hatA ke-Ave vivAhotsava ane AvA pitA thayA nathI. pachI pitAe mane zikhAmaNa ApI ke-" he putrI ! tuM patiparAyaNa banaje. tenA sUtA pachI zayana karaje ane tenA bhejana karyA bAda jamaje, " A lagnaprasaMge mArA mAmA dhanadeve te ja ratnAvali hAra saMtoSapUrvaka mane bheTa Apyo. vaLI mArA pitAe mane kahyuM ke "he putrI ! tuM ja mArA putranA sthAne che ema kahIne pitAne samagra vaibhava temaNe mane arpaNa karyo. meM paNa te ratnAvali hAra nehapUrvaka caMdrazrIne Ape. pachI mArA mAmAe kahyuM ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhananI duSTa bhAvanA ane AcaraNa [ 17 ] tamAre keTalAka divasa haju ahIM rokAvAnuM che." vaLI agaNita guNarUpI netrane amRtanA aMjana samAna mArI nAnI bhaginI caMdrathI paNa mArA para atyaMta neha darzAvavA lAgI. prArthanAno bhaMga karavAnuM nahIM cAhatA temaja vijJapti karAyela mArA pitAe mArA mAmAnuM vacana svIkAryuM. viSayasukha bhogavatAM amArA baMnenA divase uttama guNanI prazaMsApUrvaka kSaNamAtramAM pasAra thavA lAgyA. kapaTI evA dhanade potAnI samasta vastunA samarpaNathI niSkapaTI mArA pati sAthe kRtrima premabhAva bAMdhyo, te mArI sAthe ThaThThA-mazkarI karavA lAgyo paraMtu huM te mUMgI ja rahetI hatI. vaLI gharamAM koI na hoya tyAre AvIne premapUrNa vacano bolavA lAge ke-" he bhadre ! tArA darzana mAtrathI ja huM mArI jAtane kRtakRtya mAnuM chuM. tArA mukhanuM dAsIpaNu caMdra kare che eTale tenAmAM kalaMka jovAya che. vaLI te mane zithila cAritravALA puruSanI vicitra vAta kahevA lAge temaja adhama dhanada akRtya karavA mATe mane preraNA paNa karavA lAgyo. pachI tene gharamAM Avato baMdha karyo eTale mArA vacanathI krodhe bharAyela duSTa dhanada mArA svAmInA chidro jevA lAgyo. A pramANe zarIra bhinna bhinna hovA chatAM eka cittavALA temaja sukhI evA amArA baMnenA keTalAka mahinAo pasAra thaI gayA. have ke eka divase potAnA putra caMdrakumArane bolAvavA mATe dhanasAra zreSThIvaDe mekalAyela koI eka puruSa maNipura nagare AvI pahoMcyo. te bolyo ke-"he svAmin ! tamArA mAtApitAnA netromAM rahela megha, tamArA AgamanarUpI zaradaRtuthI kadAca zAnta thAya, arthAt tamArA mAtApitAnA netromAMthI aharniza adhArA vahI rahI che. bAda mArA pitAe mArA mAmAne svasthAne javAne mATe jaNAvyuM tyAre teNe pitAnI IcchA nahIM havA chatAM paNa mArA pitAnI IcchAne mAnya rAkhI. bAda prayANa karavAne mATe samagra sAmagrI taiyAra thavA lAgI tyAre dhanade te hakIkata jANI ane kapaTI evA teNe mArA svAmI caMdrakumArane kahyuM ke-"he mitra ! tArA viyegamAM huM ahIM kSaNamAtra rahevAne mATe zaktimAna nathI, te jo tuM Adeza Ape to huM tArI sAthe AvavAne IcchuM chuM. " eTale saraLa svabhAvane kAraNe caMdra dhanadanI mAgaNI kabUla rAkhI; kAraNa ke A jagatamAM saMtapuruSe temaja dujana purUSo potAnA AtmAnI jevA ja anyane paNa jANe che. amArA vizALa vahANamAM dhanada paNa pitAnA alpa parivAra sAthe Avyo ane dAnAdikathI amArA samasta parijanavagana tAbe karI lIdhA. pachI mArgamAM sajajana puruSanI maryAdA dUra karatAM dhanade kAyaci tA(sthaDila) mATe gayela sauthI prathama mArA pitA ane pachI mArA svAmIne paNa samudramAM pADayA. pachI te phegaTa zeka karavA lAgyo. lokee paNa dhanadanuM duddha AcaraNa jANI lIdhuM. A jagatamAM pApa chupa rahetuM nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1 le A rIte mArA pitA tathA svAmInuM akalyANa (mRtyu) jANIne huM mUccha pAmI. pApI evI huM mRtyu na pAmI ane upacArane kAraNe huM saceta banI. premathI ane sukhathI huM tyajI devAI ane tene aMge mArI kA. vAsanA ane deDakAMti paNa naSTa thaI gaI. te baMnenI sAthe mArA puNya paNa sAgaramAM paDI gayA hoya tema mArA durbhAgyane kAraNe mAruM samasta vahANa mANasa vinAnuM banI gayuM arthAt anya loko paNa cAlyA gayA. zekanI sAthesAthe zvAsazvAsa paNa vRdhdhi pAmavA lAgyA arthAt utAvaLe mArA zvAsozvAsa cAlavA lAgyA. zarIrakapanI sAthosAtha du:kha paNa vRddhi pAmyuM. baMne satronI kIDAnI sAthe mAro kezakalApa paNa vIkharAI gaye. samudramAM paDI mRtyu pAmavAnI IcchAvALI mArU te pApInuM dhanada rakSaNa karavA lAgyuM ane huM paNa mArA pitAnA temaja cadrakumAranA guNenuM vAraMvAra smaraNa karI ke nIce pramANe vilApa karavA lAgI - huM ja eka mAtra jenuM saMtAna chuM evA he pitA ! temaja huM ja mAtra jenI priyA chuM evA che svAmI ! tame mane ekalI choDIne kayAM cAlyA gayA ? he pitA ! mArA para dayA lAvIne tame mane kema bolAvatA nathI ? vaDIla puruSe, duHkhI evA pitAnA saMtAna pratye kadI paNa parAmakha banatA nathI. huM mArA svAmina ! kayA aparAdhane lIdhe tame roSe bharAyA che ? aparAdhI evA mArA eka aparAdhane Apa mApha karo ane prasanna thAo ! he samudradeve ! mArA pitA tathA mArA svAmInI tame rakSA karo ! ane mane grahaNa kare ! he hadaya ! AvA prakAranAM duHkhothI tuM kema cIrAI jatuM nathI ? " ne pachI viSayAbhilASI ane duSTa AzayavALA dhanade mane kahyuM ke "he suMdarI! tuM zekathI atyaMta vyAkuLa na thA. nIlakamaLa jevA tArA baMne netro azrujanya khedane sahana karavAne lAyaka nathI, ane uSNu nisAsAne kAraNe tAre sukomaLa adharoSTha sukAI rahyo che. kAcArane kAraNe te AvA prakArane zeka karyo. have tene ocho kara. kharekhara samagra janatAnuM priya karavuM joIe; nahIM ke mAtra eka vyakitanuM. he sumukhI ! bIjI rIte paNa je kArya thaI zakatuM hoya te zeka karavAthI lAbha? A huM tArI sanmukha Ubhelo tArA Adezane vizeSa prakAre karIza, te mRtyu pAmelA tArA pitA temaja svAmIne zekane tuM tyAga kara. jIvatA prANI mATe karAte zoka sArthaka gaNAya." tenA AvA prakAranA viSa sadaza ane karNane apriya vacana sAMbhaLIne cittanuM vyAkuLapaNuM thavAthI mUchane aMge huM nIce paDI gaI. te paNa mane AvA prakAranI mUchita banelI joIne kSaNa mAtra mUcchitanI mAphaka ubhuM rahyuM. pachI caMdanAdikanA siMcanathI huM pharI vAra saceta banI. meM vicAryuM ke-"huM kevA prakAranA saMkaTamAM AvI paDI chuM. kSata(cAMdA) para kSAra(mIThA )nI mAphaka iSTa vyakitanA viyogamAM mane A aniSTa vyaktine meLApa thaye che, te A cerathI mArA zIlarUpI ratnanI kevI rIte mAre rakSA karavI? kharekhara A samaye svAdhIna hevA chatAM paNa mAruM mRtyu parAdhIna banI gayuM che arthAt huM mRtyu pAmatI nathI" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrarekhAnI AtmahatyA karavAnI kozIza 19 ] upara pramANe vicArIne meM anna-pANIno tyAga karyo tyAre teNe mane jaNAvyuM ke-"maherabAnI karIne tuM bhojana kara ane tAMbUlane paNa svIkAra. suMdara zRMgAra dhAraNa kara ane mArI sAthe miSTa vArtAlApa kara." tyAre meM paNa jaNAvyuM ke-"parastrIne saMga kare te A loka temaja paraloka baMnene ahitakAraka che ema tuM jANu." tyAre te dhanada be ke-"tArA darzana temaja AliMganathI A lokamAM mAruM kalyANa che ane tArA adharAmRtanA pAnathI paNa mane devapaNAno (paralokane ) anubhava thanAra che." eTale meM kahyuM ke - "vizvAsaghAta karanAra tuM Avo asaMbaddha apalApa kema karI rahyo che? mane jaNAya che kezikSA karyA sivAya tuM mUMgo rahIza nahIM." A pramANe kahIne meM samudradevane vijJapti karI ke-"mArA pati caMdrakamAra sivAya meM mArA manamAM anya koI paNa puruSanuM ciMtavana na karyuM hoya te pApAtmA A dhanadane zikSA karo." teTalAmAM ja acAnaka parvata sAthe aphaLAIne vahANa bhAMgI gayuM ane meM mArI jAtane samudrane kAMThe rahelI joI. bAda meM vicAryuM ke-"kuLano nAza karanArI huM jIvI rahI chuM. vAgha, hastI ane siMha vigere pApINa evI mane haNatA nathI." pachI samudrakinAre rahela ke eka parvata para caDhIne huM pRpApAta karuM (mArA dehane paDatuM mUkuM ) ema vicArIne huM dhIme dhIme parvata para caDhavA lAgI. tevAmAM meM eka saumya tApasane mArI samakSa joyA. temane jevA mAtrathI mArA baMne netro jANe amRtathI siMcAyA heya tevA banyA. bAda mArAthI namaskAra karAyela temaNe mane pUchayuM ke-"he putrI ! tuM kayAMthI AvI?" eTale azru sAratI meM jyAre temane mATe samagra vRttAMta jaNAvyA tyAre temaNe mane jaNAvyuM ke-"tArA pitA mArA nAnA bhAI thAya che." te samaye kaI mahAnadI sAgarane maLatI hoya tema mArA A jaLathI vRddhi pamAyuM arthAta huM sake dhrusake raDI paDI. kharekhara svajanane jovAthI duHkhI janene A pravAha atyaMta vRddhi pAme che meM tApasane pUchyuM ke-"mArA pitA tathA patinuM zuM thayuM haze?" tyAre temaNe jaNAvyuM ke-"yazarUpI dehathI teo rahelA che, arthAt teo mRtyu pAmyA che. " pachI meM temane jaNAvyuM ke-"huM parvata para jaIne jhuMpApAta karavA IcchuM chuM." tyAre temaNe mane jaNAvyuM ke "tuM zaka na kara. bhavitavyatA khare khara dulazanIya che. he putrI ! vaiSayika sukha madhubiMdunI mAphaka tuccha che. A jagatamAM saMga viyogavALA ja hoya che. saMsAramAM akhaMDa sukha kadI prApta thatuM ja nathI. AtmahatyA karavAmAM mahA pApa raheluM che, te tuM maraNa pAmavAthI pAchI vaLa. duHkharUpI vRkSane chedavAmAM parazu kuhADI] samAna amAruM tApasa vrata tuM grahaNa kara." te samaye mArI mAtA paNa tyAM AvI pahoMcI tApase paNa tene oLakhI. mArI mAtAe paNa temane oLakhyA ane mastaka namAvIne praNAma karyo. pachI mArI mAtAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1 le kaThe majabUta rIte valagIne ucca svare rudana karatI meM haraNane paNa revarAvyAM. A pramANe jeIne tApasa paNa gadagadda svarathI kahevA lAgyA ke- jotajotAmAM nAza pAmanAra saMsArasukhane dhikkAra che! A bALAnI taruNAvasthA jyAM ane tenI AvA prakAranI durdazA kayAM? kharekhara duSTa vidhAtAe phaLane yogya vanamAM agni prajavalita karyo che. bAda dayALu temaNe amane baMnene kaMIka zAnta karIne kahyuM ke-"saMsArasukha nAza pAme chata kuLavAna strIe vratanuM grahaNa karavuM e ja ucita che. " pachI maMtranA bhaMDAra sarakhA temanI pAse ame baMnee vrata grahaNa karyuM ane vairAgyane aMge pavitra kriyAnuSThAna karavA lAgyA. pachI keTaloka samaya pasAra thayA bAda mane uttama maMtra ApIne te tApasa anazana karIne svarge gayA. he rAjana ! samasta upadravanuM nivAraNa karanAra te maMtrane Apa grahaNa karo, te maMtranA prabhAvathI ame bane nirupadravapaNe rahIe chIe. rAjAe sarva prakAranA upadravane naSTa karanAra. tApasIe ApelA maMtrane bhakti ne zraddhApUrvaka grahaNa karyo. tevAmAM nirAdhAra AkAzamAM bhramaNa karavAthI jANe thAkI gayo hoya tema sUrye astAcalane Azraya lIdho ane chAyAvALI pRthvInI chAyAnI mAphaka vizALa banyobAda te tApasIe rAjAne kahyuM ke-"he rAjana ! sapuruSanA saMgamathI prApta thayela sukhanI sAthe A kamaLa paNa saMkecAI rahyA che arthAt tamAre paNa have viraha thavAnuM che, te jeTalAmAM sUrya asta na thAya teTalAmAM Apa sukhapUrvaka padhAre. eka jana prayANa karyA bAda rAtrie tamAre te sthaLe vAsa kare, kAraNa ke tApasothI vyApta A bhUmi azvamukha nAmanA yakSanI che. je kaI A vanamAM vAsa kare che tene te yakSa karthanA kare che. amArA pUrvaja tApasa lokoe kaI paNa atithine ahIM rAtriyAso na rAkhave tevI jAtanI kabulAta te yakSane ApI che. tamArA maMtrajApathI te yakSa vazamAM AvI zakaze nahIM, nahIMtara ame e pUrve Apela vacana niSphaLa nIvaDe." bhuvanabhAnu rAjA belyo ke-"he pUjya! tamAre janma ane jIvita baMne vakhANavA lAyaka che. mAruM araNyamAM AvI paDavuM te paNa tamArA darzanane lIdhe prazaMsApAtra banyuM che. jo tame yakSane vacana na ApI dIdhuM hota te mArA puruSArthanA prakAzane mATe huM AvA prakAranA sthAnamAM vizeSa prakAre vAsa karata." A pramANe kahIne, teNIne namIne, AzIrvAda meLavela rAjA teNe darzAvelA mArge cAlI nIkaLyo, ane tApasI paNa rAjAne gheDe sudhI vaLAvIne, tene vAraMvAra jetI pAchI pharI. pachI bhuvanabhAnu rAjAnuM pitAnA karatAM adhika teja joIne, jANe lajjAne lIdhe hoya tema a95 tejasvI sUrya asta pAme. badhI dizAomAM aMdhakAra phelAI gayo eTale ziyALIAo kutkAra karavA lAgyA. siMhe garjanA karavA lAgyA ane cittAo Amatema pharavA lAgyA. aMdhakArasamUhane naSTa karavAmAM dIpaka samAna rAjAe dUrathI ja te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanabhAnu rAjavIne yakSe kahela AtmavRttAMta [ 21 ] yakSamaMdirane dIpakayukta joyuM, ane te tarapha AgaLa jatAM rAjAe te maMdirane ratnamaya nirakhyuM. pachI rAjA yakSamaMdiramAM praveza karatAM yakSamUrti hAsya karavA lAgI. cakSanA hAsyathI rAjA Azcarya pAmyuM eTale yakSa che ke-"he rAjA! tAruM svAgata che ! tuM bhale Ave ! divasa sukhapUrvaka pasAra thaI gayo ?" rAjAe jaNAvyuM ke-"divya cakSuvALA(deva)ne zuM kahevA yogya hoya te paNa mane tamArA hAsyanuM kAraNa kahe." yakSe kahyuM ke-"he rAjan ! tuM samasta pRthvInuM rakSaNa kare che, paraMtu pitAnA ghaDAnuM rakSaNa karI zako nahIM te ja mArA hAsyanuM kAraNa che." rAjAe jaNAvyuM ke " katarAnI mAphaka keI paNa mArA azvane harI jAya tenI gaNanA kaNa kare? te corane mane batAve te mAro puruSArtha tene batAvuM." cittamAM camatkAra pAmelA yakSe rAjAne jaNAvyuM ke "tArA azvanuM keIe haraNa karyuM nathI. meM ja azvarUpe keIpaNa kAryane aMge nagarImAMthI tAruM haraNa karyuM che, te sAMbhaLazRMgAramaMjarI nAmanI vidyAdharIe lAMbA samaya sudhI mArI ArAdhanA karI ane gaI kAle mArI pUjA karIne teNe mArI prArthanA karI ke-"tathA prakAranA upAyavaDe bhuvanabhAnu rAjA ahIM Ave tema kare." eTale meM tAruM haraNa karyuM ane mArI bhUmimAM rahela tane meM kaI paNa jAtane upadrava karyo nathI. " rAjAe prazna karyo ke-"tamArI bhUmimAM tame koIne rahevA detA nathI tenuM kAraNa tame kaho." tyAre yakSe kahyuM ke "pUrvabhavamAM huM tApasa hato ane mArI priyA mArI sevA karatI hatI. jeNIne garbha dekhAto nathI evI tene meM pUrve pUchyuM tyAre tene eka mAsane garbha rahevA chatAM dIkSA grahaNa karavAmAM vina thaze tevA bhayane kAraNe mane te garbhAdhAna jaNAvyuM nahI. keTaloka kALa vyatIta thaI gayA bAda te garbhAdhAnanI hakIkata meM kulapatine jaNAvI tyAre temaNe mane ekAnta sthAna arpaNa karyuM, jyAM AgaLa teNIe sudazanA nAmanI putrIne janma Apyo. teNIne janma ApyA bAda tenI mAtA anucita AhAra karavAne kAraNe mRtyu pAmI, paNa te putrInA puNyanA yogathI vanadevIe, tenI mAtAnI mAphaka tene vRddhi pamADI-ucherI. tApasenA eka hAthathI bIjA hAthamAM sudarzanA vRddhi pAmavA lAgI. teNanA darzana vinA huM paNa adhdha kSaNa mAtra rahI zakato nahoto. vanadevIe ApelA ramakaDAMovaDe te sudarzana krIDA karatI hatI. ane bAlyAvarathA vyatIta thaI gayA bAda te mArI pUjAne mATe puSpAdi lAvatI. tApasethI jItAyela kAmadevarUpI cerane mATe, vidyAdharonA hRdayane hacamacAvI nAkhanAra mArI putrI sudarzanA, te kAmadevane mATe cAlatA killA samAna banI arthAt mArI putrI yuvatI banI. ke eka divase azvathI haraNa karAyela keIeka yuvAna rAjA teNInA rUpane jevAne mATe IdranI mAphaka tyAM Avyo, eTale rU5 ane guNathI AkarSAyela cittavALI sudarzanAe te rAjAnI ardhAjalinA bahAnAthI pitAne AtmA suprata karI dIdhe arthAta mArI putrI te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 + zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1 le rAjA pratye Asakta banI gaI. sudarzanAne joIne rAjA vicAravA lAgyo ke-zaMkarathI kAmadeva dugdha thavAne kAraNe tenI patnI rati ahIM AvI caDhI che ke zuM? athavA to zaMkita hadayavALA iMdra tApasa lokonA manane caLAyamAna karavAne mATe zuM raMbhA nAmanI apsarAne mekalI che ke zuM ? A pramANe eka cittavALA banelA te baMnene divasa jANe eka varSa jeTalo hoya tema pasAra thaye ane tApasa loko samAdhistha banyA tyAre te rAjAe sudarzanAnuM haraNa karyuM. pUrNa dhyAnamAM rahelA meM jyAre putrIne belAvI tyAre te AvI nahIM tethI mUccha pAmelo huM jaLathI siMcAvAne kAraNe cetanA pAme. "bAda sarva dizAmAM tApathI tapAsa karAvA chatAM teNI jevAI nahIM ane zUnya cittavALe huM sarva vastune sudarzanAmaya ja jevA lAge. duHkhathI pIDA pAmelo ane zokane kAraNe kriyA rahita banela huM mRtyu pAmyo ane yakSa banyo, temaja mehane aMge A vanamAM ja vAsa karavA lAgyo. putrI-haraNanA prasaMgane yAda karIne huM A vanamAM mANasane praveza karavA deto nathI, paraMtu tApasalokoe atithine mATe mane atyaMta Agraha karyo tyAre teonI mArA pratyenI bhaktine lIdhe meM jaNAvyuM ke-atithi, A vanamAM, divase rahI zakaze, paraMtu rAtrie te nahIM ja. pachI sudarzanAnuM haraNa karanAra te rAjAne meM jJAna dvArA jANe. jayakIni nAmanA rAjAnA caMdrapura nAmanA nagaramAM dhULanI vRSTi karatAM meM krodhapUrvaka kahyuM ke-tamArA ISTadevane yAda karo. te samaye moTo hAhAra karatAM lokee mane dhUpa karyo ane kahyuM ke-zaraNe AvelA amAruM, he yakSarAja !, tame rakSaNa karo, rakSaNa kare. eTale meM vicAryuM ke-niraparAdhI lokone haNavAthI zuM ? mAtra aparAdhI jayakIrti rAjAne ja nAza karuM. A pramANe vicArIne meM rAjAne kahyuM ke-mArI putrInuM haraNa karanAra tane hamaNAM huM haNuM chuM. tyAre sudarzanAe kahyuM ke he pitA ! te aparAdha mAre che. A rAjavI leza mAtra aparAdhI nathI; tema mAre paNa aparAdha nathI; kAraNa ke zAstramAM kahyuM che ke-kanyA svayaMvara varanArI che. A pramANe sudarzana jaNAvI rahI hatI tevAmAM vanadevI paNa belI ke-he putrI! tuM bhaya pAma nahIM. pachI mane uddezIne te vanadevI belI ke-he yakSa ! tame aprasanna na thAo. azvanA bahAnAthI A rAjAne vanamAM lAvIne meM ja sudarzanAne tene arpaNa karI che. te ane koIpaNa jAtano deSa nathI, mATe tame suvarNavRSTi karIne atyaMta prasanna thAo. eTale maghanI mAphaka meM suvarNanI vRSTi karI ane caMdrapura nAma sArthaka thavAthI leke vadhAmaNI karavA lAgyA. te samaye suvarNathI caMdrapurane, saMteSathI rAjAnA cittane ane kItithI pRthvIne meM ekI sAthe ja atyaMta puSTa karI. sudarzanAnA guNoe tathA prakAre rAjAnA manane gherI lIdhuM jethI anya koI paNa strI tenA manamAM praveza karI zakI nahIM. pachI meM jayakIti rAjAne kahyuM ke huM tamAruM zuM priya karuM ? tyAre temaNe mane jaNAvyuM ke-durlabha evA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yakSe bhuvanabhAnune Apela ciMtAmaNi ratna [ 23 ] tamArA darzana sivAya bIjuM zuM priya heya? te paNa jo Apa pUjya mArA jevA zudra sevaka upara tuSTa thayA che te huM mAnuM chuM ke-amArA baMnene sneha kadI tUTe nahIM. bAda huM tathA vanadevI baMne potapotAne sthAne gayA ane sudarzanAnA kathanathI jyakIrti rAjAe A sthaLe mAruM maMdira karAvyuM che. teNe mArI vizALa pratimA A maMdiramAM sthApI ane tyArathI A vanamAM keIpaNa mANasane huM rAtrine viSe vasavATa karavA detA nathI." rAjAe jaNAvyuM ke-"he yakSa ! je tame kabUla kare te huM kaMIka tamArI pAse yAcanA karuM." yakSe ! jaNAvyuM ke-"huM tAruM vacana mAnya rAkhIza. tuM mAga." rAjAe kahyuM ke-"he yaza ! mANasa pratyeno tamAro A roSa dUra kare. je kaMIpaNa mANasa kaSTane aMge A vanamAM AvI caDhe to tamAre tenuM rakSaNa karavuM. A jagatamAM apakAra karavAne mATe sarpo paNa zaktivAna che, paraMtu upakAra karavAne idra paNa samartha thaI zakato nathI, te mArI jiMdagI laIne paNa tame anya lekene jIvitadAna Ape." eTale yakSe kahyuM ke-" tuM dIrghakALa sudhI jIva. tArA kahevA pramANe huM sarva karIza. tamArA AgamanathI A samagra vana pavitra thayuM che temaja he rAjana ! mAruM jIvita paNa saphaLa banyuM che, kAraNa ke tamArA AgrahathI mane A viSayamAM zAti thaI che, te tame bIjuM kaMI mAge, jethI huM tamane ApI zakuM. " 8 mAre kaMI paNa mAgavuM nathI ' ema bhuvanabhAnu rAjAe jaNAvyuM tyAre yakSe kahyuM ke-"bhegAdi sAmagrIne pUranAra A ciMtAmaNi ratna tuM grahaNa kara." A pramANe kahIne yakSe pitAnA udaramAMthI kheMcI kADhIne rAjAnA hAthamAM eka ratna ApyuM. bAda rAjAe hAsyapUrvaka yakSane kahyuM ke-"zuM ratnanA samUhane kAraNe tamAruM udara sthaLa banyuM che ? " tyAre yakSe paNa hasatAM hasatAM kahyuM ke-"he rAjan ! tArA Agamanajanya harSathI mAruM udara vizALa banyuM che. " pachI yakSe kahyuM ke-"saMkaTa samaye mAruM smaraNa karavAthI huM tamane sahAya karIza " rAjAe paNa vicAryuM ke-"pune aMge Apattio paNa utsavarUpa bane che." ArAdhana karyA sivAya yakSarAja mane pratyakSa thayA. maMtranA prabhAvathI upadravasamUha naSTa thayA ane ratnathI bhaga5raMparA prApta thaI. yakSanA aMtardhAna thavA bAda yakSanA AdezathI rAtri pasAra karIne harSa pAmela rAjA AgaLa cAlyo tevAmAM rAtri pUrNa thaI gaI. caMdrane kAMtirahita joIna duHkhI banela kamadanA cheDe patinA duHkhanA kAraNe pitAnA kumudarUpI netro baMdha karI dIdhA arthAt rAtri pU thatAM kumudo saMkecAI gayA, caMdrakiraNothI sparzAvAne kAraNe jANe dubhAI hoya tema sUryanI pUrva dizA saMdhyAnA rAgathI jANe reSane aMge lAla banI gaI hoya tema jaNAtuM hatuM arthAt - aruNodaya thaye. - AgaLa cAlatAM rAjAe madhyAhnakALe eka sarovara joIne, mArganA zramane dUra - karavAnI IcchathI snAna karyuM, pachI hAthamAM borasalInA rUpe laIne, yakSe ApelA ratnanI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1 lo bhakti yukta manavALA rAjAe pUjA karI, tevAmAM teNe eka sAta mALavALe prAsAda, zamyAvALA palaMga ane eka manahara strI joI. teNIe rAjAnI samakSa kahyuM ke-"he puNyazALI! divya rAI, svAdiSTa, suvAsita ane zItaLa jaLa taiyAra che, tene, he kalAnidhi, upayogamAM laIne sArthaka karo." tyAre harSita banelA rAjAe, rAjAnI mAphaka te vastuono upayoga karyo. bhojana karyA bAda teNIe rAjAne divya kasturI, kesara, caMdana vagere vastuonA cUrNa vALuM temaja kapUravALuM tAMbUla ApyuM. tevAmAM te strI adazya thaI javAthI Azcarya pAmela rAjA te palaMga para kaMIka vizrAma karIne vicAravA lAgyuM ke -zUnya evA A mahelamAM rahevuM zuM?' Ama vicArIne jovAmAM rAjA cAlyo tevAmAM na maLe palaMga ane na maLe mahela. eTale rAjAe jANyuM ke " A badho prabhAva ratnano che. kharekhara ratna maMtra ane auSadhino prabhAva na ciMtavI zakAya tevuM che. " A pramANe vicAratAM rAjA te aTavImAM bramaNa karavA lAgyo. vananI aMdara bhamatAM rAjAe paMcama svarathI ramaNIya, jANe citramAM rahelA hoya tema haraNathI zravaNa karAto vINAne nAda sAMbhaLe. pachI vINAnA dhvanine anusAra AgaLa vadhatAM ane UMcuM mukha karIne jotAM rAjAe jANe harSane lIdhe hAsya karate hoya te vaitADhaya parvata che. sugaMdha-samUhathI jANe banAvAyelo hoya tema te vaitADhaya parvata kastUrInI suvAsa ane kapUra tathA agurunA vRkSothI zobhI rahyo hato. te parvata mayuronA suMdara nRtyathI tema ja vAMsanA dhvanithI atithijananuM svAgata karI rahela che. parvata para caDhelA rAjAe sAta mALavALA prAsAdane che. te girinI suMdaratAne kAraNe Avela devavimAna hoya tema jaNAtuM hatuM. te prAsAdamAM palaMga para beThelI ane pitAnI caturAIpUrvaka vINAnA taMtune barAbara karatI eka prauDha strIne joI. tene joIne rAjA vicAravA lAgyo ke- keInUtana brahmAe A strInuM rUpa ghaDayuM jaNAya che kAraNa ke pUjatA hAthavALo jUne brahmA AvA prakAranuM rUpa ghaDI zakavAne asamartha che. huM mAnuM chuM ke-A strInA caraNanI lamIne joIne kamaLoe pANImAM jhaMpApAta karyo ane teNInA nakhanI raktatAthI jItAela paravALAne samUha samudramAM paDaze. teNInA sAthaLanI zobhAne prApta karavAne mATe ja jANe hoya tema kaLa vanamAM vAsa karI rahI che. vaLI nadInA baMne kinArAno abhyAsa karIne brahmAe tenI kamara (keDa) banAvI che. teNIne madhyabhAga mAtra anumAnathI ja jANI zakAya che, daSTithI joI zakAto nathI. te madhyabhAga vinA teNIno chAtIne pradeza kevI rIte rahI zake ? kharekhara traNa jagatanA rUpane jItavAne kAraNe teNInA udarapradeza para traNa rekhAo che. kAmadevane snAna karavAne mATe jANe ke kalaza sarakhA be stano che kaMTakathI vyApta kamaLanI DAMDalI sAthe tenI kemaLa be bhujAone kema upamA ApI zakAya ? zabhA rahita pAMdaDA sAthe tenA vINAvAdanamAM kuzaLa bane hastane kema sarakhAvI zakAya ? traNa rekhAvALo teNIno kaMTha traNe kALanuM jANapaNuM dUcavI rahela che. teNInA mukha pAse caMdra, sevaka je jaNAya che. teNInA mukhanI suvAsane kAraNe jANe saMpa Avyo heya tema teNIne veNI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanabhAnune zRMgAramaMjarIe kahela AtmakathA [ 25 ] daMDa zobhe che ane tenI kAMtithI jItAyela hoya tema senuM agnimAM praveza kare che." A pramANe rAjA vicArI rahyo hato tevAmAM teNIe zIgha UbhA thaIne, ucita sanmAna karIne rAjAe Asana ApyuM. pachI rAjAnI samakSa besIne, tene uttama puruSa jANIne teNI belI ke- tamAruM svAgata che !" eTale rAjAe jaNAvyuM ke potAnA guNothI vanadevI tarIke jaNAtI tArI samakSa mAre zuM kahevuM? arthAt tuM vanadevI hovAthI sarva vastu jANI zakavAne samartha che." tyAre teNIe kahyuM ke-"huM koI devI nathI, mA vidyAdharI chuM." eTale nimeSavALA nayanane lIdhe tene kharekhara vidyAdharI jANIne rAjAe pUchayuM ke-" tamArI jevI sukamALa vyaktine vAsa A nirjana vanamAM kema hoI zake? mane ema jaNAya che ketamArA AvA nirjana vananA vasavATathI jAInI kaLI para sAMbelAne prahAra ane ka95velaDI para kuThArAghAta thaI rahyo che." eTale AMsu sArIne, niHzvAsa mUkIne teNe rAjAne jaNAvyuM ke-"he puruSottama ! pitAnA duHkhe kenI AgaLa kahI zakAya ? tamArI samakSa mAruM durbhAgya huM kaI rIte kahuM? jethI mahAbhayaMkara evA duHkhamAM meM mArA ati priyajanane nAkhyA? jenA vaDe je aparAdha thayo hoya te ja te aparAdhanuM phaLa bhegave, paraMtu jene AcAra jA nathI evA puruSane rahasya-gupta vAta kaI rIte kahI zakAya ? tenI pAse ja duHkhanuM varNana karI zakAya ke je duHkhane dUra kare athavA duHkhamAM bhAga paDAve." jevAmAM teNI A prakAre bolI rahI hatI tevAmAM DAbA aMganA pharakavAthI tuSTa banela teNI panaH bolI ke " he suMdara ! mArA DAbA aMganA phuravAthI mane jaNAya che ke-tamArI pAse mAruM vRttAMta kahevAthI mAruM sAruM thaze, te he catura puruSa ! tame sAMbhaLe. cAre bAjuthI rUpAthI vIMTaLAyela vaitADhya nAmano parvata che jenI kAMtirUpI gaMgAnI sAthe lAgelA vAdaLAMe yamunA nadI jevA jaNAya che. te parvata para kanakapura nAmanuM zreSTha nagara che ane te nagaramAM mahArathI kanaka nAmane vidyAdhareMdra rAjA che. yuddha prasaMge je rAjAnA tejasvI khagane jayalakSamI jaLakrIDA karavAne mATe pANI yukta samaje che, te vidyAre yuddhamAM jayalamIne ja vare che. samagra aMtaHpuranA sArarUpa tene kanaka zrI nAmanI bhAryA che, jene lIdhe vidyAdhareMdra aMtaHkaraNamAM pitAnA samagra rAjyane saphaLa mAne che. te baMnene ghaNu putronI upara huM putrI tarIke janmI, ane mAtA-pitAe mAruM zaMgAramaMjarI evuM nAma rAkhyuM. putro hovA chatAM mArA pitAne huM atyaMta vahAlI hatI. dhananI mAphaka, mArA mahelamAM mArA moTA bhAIo kalaha-kaMkAsa karatA hatA tethI pitAnI samakSa mArA kIDAnA divaso pasAra thatA ane parvatanI guphAmAM utpana thayela Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 1 lA velanI sarakhI hu', hAlatIcAlatI vRddhi pAmavA lAgI arthAt huM bALakALanA pUrvaka vItAvavA lAgI. divase sukha A pramANe keTaleAka kALa vyatIta thayA bAda mArA mApatAne khIjI putro thai. janmasamaye tenI dehakAnti sUryanA prakAza sarakhI zeAbhatI hatI, eTale mAtapitAe tenu' bhAnuzrI evuM nAma pADayu'. teNIe mArA pitAnA mArA pratyene sneha harI lIdhe, te paNa te mane atyaMta priya hatI. zravaNapathamAM AvatA tenA kAlAkAlA vacanAthI lAka peAtAnA kaNnI saphaLatA mAnatA hatA, ane tene jovAthI peAtAnI dRSTinu (netranu`) sA kaya samajatA ( hatA. jANe spardhAne lIdhe ja hAya tema teNInI sAtheAsAtha svajanavamAM ha paNa vRddhi pAmavA lAgyA. teNInA rUpa pAse mAruM rUpa suvarNa pAse aMgArA sarakhuM jaNAtuM hatuM. " A pramANe sAMbhaLIne bhuvanabhAnu rAjA manamAM vicAravA lAgyA ke-" A te ghaNuM AzcaryakAraka che, kAraNa ke zRMgAramAMjarI karatAM bhAnuzrInI dehakAMti atyaMta suMdara sa MbhaLAya che. jo huM teNIne na jouM tA mArA netranI prApti niSphaLa gaNAya. jovA lAyaka vastunA darzanathI ja mANasAnA netrAnI sAOkatA che, tA sUrya sarakhA rUpavALI ane haraNanA jevA netravALI bhAnuzrIne kaI rIte joI zakAya ? A zuMgAramaMjarInA rUpa karatAM teNInuM rUpa caDhiyAtu hoya tema mAruM mana mAnatuM nathI. '' A pramANe vicArIne rAjAe teNIne pUchyu ke huM zRMgArama jarI ! zuM A satya che ? athavA teA AkSepane mATe ja te vANIvilAsa karyA che ? " tyAre zuMgAramAMjarI elI ke - " he rAjan ! me to tamArI pAse atyaMta alpa hakIkata jaNAvI che, kAraNa ke tenA rUpavanamAM bRhaspatinI vANI paNa saphaLa na bane. teNI peAtAnA saudayarUpI sudhA (amRta)zrI, krodhe bharAyela zaMkaranA netranA sparza mAtrathI dagdha thayelA gAtravALA kAmadevane kSaNamAtramAM sajIvana kare che. jo tamane mArA kathanamAM vizvAsa na AvatA hoya te, huM suMdara puruSa ! pATiyA para citareluM ane dekhavA lAyaka vastuemAM sarvottama evuM teNInuM rUpa tamane dekhADuM, kAraNa ke huM teNInA vinA eka kSaNamAtra paNa rahevAne zaktimAna nathI tethI teNInA darzanane mATe meM teNInuM rUpa pATiyA para citaryu che. ' A pramANe kahIne zRMgAramaMjarIe rAjAne te citrapaTa arpaNa karyuM'. rAjAe paNa te citrapaTamAMthI teNInA pratibiMbane peAtAnA cittarUpI paTTamAM atyaMta ALekhI lIdhuM arthAt rAjA teNInA rUpamAM tanmaya banI gayA. bAda bhuvanabhAnu rAjA vicAravA lAgyA ke-brahmAe teNInA dareka aMgone Abehuba anAvyA che, baMne caraNAne anurUpa e sAthaLa, tene anurUpa nita Mbapradeza, tene anurUpa stano, tene anurUpa AMgaLI yukta be bhujA, tene anurUpa kaMTha, tene anurUpa mukhakamaLa ane tene anurUpa mastaka banAvyuM che. vaLI teNInA bIjA aMgo tathAprakAranA komaLa ane suMdara che ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zRMgAramajarInI AtmakathA { 27 ] jene zvetAM, hu' mAnuM chuM ke leAkeAnA netrA saMtApa pAme che arthAt joi zakavAne samartha anatA nathI eTale pIDA pAme che. brahmAe zuM A strIne vajralepathI banAvI haze ? jethI teNInA rUpane jovAmAM Asakata baneluM mAruM netra khIje sthaLe javAne zakitamAna thatuM nathI, arthAt huM A rUpane joyA ja karu tema thayA ja kare che. te samaye ninimeSa netravALI teNIne, jANe AdarapUrvaka spardhA bAMdhI hoya tema, ninimeSa netravALe anela rAjA citramAM tenu nirIkSaNa pharavA lAgyA. ( citramAM AlekhelI bhAnuzrIne i peAtAnA netranu ughADavuM-mIMcavApaNuM hetuM ja nathI. rAjA paNa tene jovAmAM eve tanmaya banI gayA ke tenI AMkha ughADa-mIMca thatI na hatI. A rIte te anee paraspara spardhA zarU karI heAya tema kavie kalpanA karI che.) A pramANe lAMbA samaya sudhI teNIne joine rAjA khelyA ke " he bhadre ! tAruM kahevuM satya che. have mArA mananI zAMtine mATe tAruM vRttAMta kahe.' eTale zRMgArama'jarIe kahyuM ke " pitAnA AdezathI ame mane kalAbhyAsa karavA lAgI ane te mArA karatAM vINAvAdanamAM atyaMta nipuNu banI.' A vAkaya sAMbhaLIne bhuvanabhAnu rAjA vicAravA lAgyA - bhAnuzrI saubhAgyazALIemAM majarI samAna (uttama), suvarNa mAM sugadha samAna ane suvAsa tathA rasamAM akula(kherasalI)nA puSpa samAna manI che. zR MgArama'jarIe vRttAMta AgaLa calAvyu. ke- mAda AmralatAnI mAphaka amArA kha'nenI yuvAvasthA, yuvakarUpI bhamarAone AkaSa Nu karavAmAM majarI hoya tema, vRddhi pAmavA lAgI. koI eka divase ame ane kRtimadira nAmanA udyAnamAM gai ane tyAM sakhIe sAthe bhAnuzrI puSpa cuMTavA lAgI. huM paglR najIkamAM rahelA vRkSeAnA puSpone cuMTatI hatI tevAmAM koI eka bhramare mArA adhara( heATha ) para DaMkha dIdhA ane te duSTa bhramara mArA pAsethI dUra thatA na hatA. Ada ghaNI muzkelIthI meM te bhramarAne dUra karyAM. A sarvAM dRzya vimAnamAM beThelA keAI eka yuvAna vidyAdhare jevuM. khAdya kaMIka hAsya karIne, ane mArA mukha tarapha potAnI najara phe'kIne te khelyeA ke- he bhramara ! tuM rudana kara nahIM ( gaNagaNATa kara nahIM) zuM amRtanuM vizeSa pAna karI zakAya ? tu` kharekhara kRtAtha che ke te lIlAmAtramAM sudhArasanuM pAna karI lIdhuM. jeNe A sudhArasanuM pAna nathI karyu te kharekhara adhanya che arthAta tenu jIvita niSphaLa che. " pachI te vidyAdharakumAre mane uddezIne kahyuM ke he kalyANi ! tuM A bhramara pratye krodha na kara, kAraNa ke stanarUpI guchA( jhumakhA )vALI ane adhara ( heDa )rUpI pallavavALI tuM latA che. ' A pramANe te kumAranI vANI sAMbhaLIne jANe kAmadevanA khANeAthI vIMdhAI gaI heAuM tema, dhrUjatA zarIravALI meM tene kaMipaNa uttara ApyA nahIM. rAmAMcita zarIravALI temaja zarIMdI anela huM hastanI zeAbhArUpa caMdanane nakhavaDe ukheDavA lAgI. tyAre teNe mane punaH jaNAvyuM ke zuM huM aceAgya vacana lye chuM ke jethI tu mane javAba paNa ApatI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 1 le nathI. je mAruM kathana agya hoya te tuM mane mApha kara. uttama manuSya namaskAra karanArA prati vAtsalya bhAvavALA ja hoya che. huM kusumapura nAmanA nagaramAM jaI rahyo chuM, tAre kaMI kahevuM hoya te kahe. mArA virahathI mArA pitA kusumasAra duHkhI thaI rahyA che." A pramANe balIne te vidyAdharakumAre pitAnuM vimAna calAvyuM tyAre ghUgharIonA avAjane sAMbhaLIne dIna mukhavALI meM UMcuM joyuM ane pachI teNe paNa mArI tarapha najara karI. meM paNa tenA tarapha krodhapUrvaka joyuM eTale AvIne, kaMIka hasIne belyo ke-"he suMdarI! tuM mArA aparAdhane mApha kara. have te tAro Adeza maLyA pachI ja huM ahIMthI jaIza. tArA nehajanya kodhathI huM katArtha banyo che." bAda mAno tyAga karIne, hasta UMcA karIne meM te vAgyA eTale mArA pupane grahaNa karIne, AliMgana ApavApUrvaka lAMbA samaya pachI mane choDI dIdhI. te samaye taraNa sUrya AkAzanA madhya bhAgamAM Avyo ane gaMgAnA taraMgoe AkAzalakSmIne traNuM Avali (rekhA) yukta banAvI hatI. tevAmAM sakhI yukta bhAnuzrI cAlI paratu nI gADha ghaTAne lIdhe najIkamAM rahelA chatAM paNa te mane joI zakI nahI eTale teNe mane bUma pADIne belAvI. teNIne avAja sAMbhaLIne saMbramapUrvaka huM teNInI pAse AvI pahoMcI. te vidyAdharakumAra paNa mane vAraMvAra jete potAnA kusumapura nagare gayo. bhAnuzrIe mane jaNAvyuM ke-"he bahena ! te mane javAba kema na Ape? zuM mAre kaMI aparAdha thayo che? athavA puSpa cuMTavAne lIdhe zuM sakhIvargathI avinaya thaye che ? tArAmAM vyagrapaNuM jovAya che, tArI pAse huM phUla jetI nathI. puSpa na cuMTavA chatAM tane ghaNe samaya lAgyo." te samaye, je huM bhAnuzrIne sAcI hakIkta jaNAvIza te te jarUrI mAtAne kahI deze. vaLI bhAnuzrIne puruSa saMbaMdhI vAta gamatI nathI, te huM asatya javAba ApuM, ema vicArIne meM kahyuM ke-"mArA hoTha para bhramare DaMkha mAryo tethI tenI pIDAthI vihavaLa banelI ane bolavAne asamartha meM tane javAba Ape nahIM. kulane jovAne mATe pharIvAra AvavAne IcchatI meM phUlo cUMTayA nahIM. huM udyAnanI zebhAne vakhANuM chuM.' pachI vinayapUrvaka pUchatI sakhIone, te vidyAdharakumAranA dhyAnamAM huM layalIna banela huM kaIka nya(astavyasta ) uttaro ApavA lAgI. te vidyAdharakumAranA pratibiMbane mArA cittarUpI pATiyAmAM sthApana karIne ISTa devanI mAphaka ci tana karI rahI chuM', tenA vicAramAM vikta karatAM sakhIonA vacana mane pasaMda paDatA na hatA, huM prANathI paNa adhika priya bhAnuzrI sAthe paNa bolatI na hatI eTale teNIe mane pUchyuM ke-"he bahena ! tuM nya hRdayavALI kema banI che? tuM madhura bhASaNa karatI nathI, hasatI paNa nathI. mArI pAse tuM satya hakIkata kahe huM tAruM kArya karI ApIza. yAdhinuM nidAna jAya pachI ja auSadha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zRMgAramAMjarI sAthe siMhakumAranuM pANigrahaNa [ 29 ] karAya che." bAda manohara mukhavALI bhAnuzrIne bheTIne meM kahyuM ke-" svajana sivAya huM kAine mArI hakIkata jaNAvatI nathI.' pachI zaramaneA tyAga karIne me` badhA vRttAMta teNIne jaNAvyeA. bhAnuzrI amArA kulamAM nAnI hovA chatAM paNa guNeAne lIdhe mahAna hatI. keieka divase mArA pitA sabhAmAM beThA hatA te samaye dvArapALe AvIne vijJapti karI ke-' rAjan ! kusumasAra rAjAne matrI dvAra para AvIne Ubhe che. " tyAre mArA pitAe AjJA ApavAthI praveza karyA bAda praNAma karIne te ma MtrI Asana para beThe, eTale amRtanI vRSTi karatI peAtAnI dRSTithI te maMtrIne saMtApIne mArA pitAe jaNAvyu` ke"mArA snehapAtra, zatrusamUhathI vadAyelA ane yAcaka leAkeAne sa MteSa pamADanArA kusumasAra rAjavI kuzaLa che ne '' eTale vinayazIla maMtrIe javAba ApyA ke- ApanI kRpAthI mArA svAmI dareka prakAre sukhI--kuzaLa che. Apane mAre kaMika vijJapti karavI che, te mane ekAnta Ape| arthAt hu ekAntamAM Apane kaMika kahevA mAguM chuM. bAda mArA pitAe ekAMtasthAnanI geAThavaNa karatAM teNe jaNAvyuM ke- " ApanI putro zrRMgAramaMjarI kusumasAra rAjavInA putra siMha kumArane Ape. A pramANe karavAthI pUnA sneharUpI vRkSane vikAsa thaze. ' pachI A sabaMdhamAM mArA pitAe mane pUchatAM meM kahyu ke "mane te ApanI AjJA pramANa che, arthAt Apa pharamAve te pramANe karavAnI mArI pharaja samajuM chuM. ' } bAda meM vicAra karyAM ke- 'vidhinI anukULatAthI A kArya banavA pAmyuM che. kharekhara joitu hatu ane vaidya batAvyu ' tenI mAphaka A hakIkata banI che. pachI mArA pitAe maMtrIne jaNAvyuM ke- " tame tamArA rAjAne jaNAvajo ke tamArA premabharyA vacananI kadI paNu avagaNanA ame karatA nathI athA 1 tamAruM' kathana mane kabUla che. sAgaranI sAthe gaMgAne saMgama thAya tene koNa avagaNe ? te jaine kusumasAra rAjavIne jaNAva ke jaldI AvIne A ma'gaLaprasaMga karAya. '" A pramANe te maMtrIne kmAvIne, tenuM sanmAna karIne pitAe tene vidAya karyAM. huM paNa sa tASa, bhAgya ane saubhAgyathI paripUrNa banI hAuM tevI khanI gaI arthAt huM atyaMta saMtuSTa anI. * keTalAka divaso vItyA bAda vizALa maLavALA ne parAkramI, gaMbhIra nAdavALA siMhanI mArka si'hakumAra AvI paheAMcyA. mArA pitAe sAmA jaIne temane ucita satkAra karyo ane iMdra jema naMdanavanamAM rahe tema te siMha rAjakumAra kusumAkara nAmanA udyAnamAM rahyo. bAda samarata vidyAdhare drone samUha ekatra thayeA tyAre, AkAza ane dizAsamUha vAjiMtranA dhvanithI paripUrNa karAye chate, stuti karatAM bhATa--cAraNAne mahAdAna devAmAM AvyuM tyAre, magaLa gItAthI kula strIe janasamUhanA cittane AnaMda pamADI rahI hatI tyAre, jema cadra petAnA priyA cadrikAnI sAthe meru parvatanI pradakSiNA kare tema, he rAjana ! me' dedIpyamAna agnine, siMhakumAranI sAthe rahIne, pradakSiNA ApI; arthAt amArA banenA lagna thaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [[ 30]. zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1 le gayA. te samaye prasvedanA bahAnAthI amArA baMnenuM duHkha gaLI gayuM. vaLI karamocana samaye mArA pitAe azva, hastI, suvarNa ane ratna vigere ApyuM. pitAe pachI mane zikhAmaNa ApatAM kahyuM ke-" he putrI ! A tArA svAmInA sukhe sukhI ane duHkhe duHkhI banaje. * bAda vividha prakAranA vilAsedvArA amAro divase nimeSa mAtranI mAphaka vyatIta thaI gayA. kharekhara sajajana puruSanA saMgathI jato e kALa jaNAto nathI. keTalAka divaso bAda mArA pitAnI rajA laIne, siMhakumAra, jenuM svAgata karavAne nAgarika lake sAme AvyA che tevA amArA nagare, mArI sAthe AvI pahoMcyA. aneka mAMcaDA ane hATaDIonI zobhAthI manohara dekhAtA, aneka lokothI vyApta rAjamArgavALA, sugaMdhI jaLathI siMcita pRthvIpradezavALA te nagaramAM nagarastrIo maMgaLagIta gAI rahI hatI tyAre, mArI jevI uttama strI prApta karavAthI yuvAna loke siMhakumAranI prazaMsA karI rahyA hatA tyAre, siMhakamAra jevA suMdara svAmIne prApta karavAthI yuvatIo mArI prazaMsA karI rahI hatI, tyAre, cAre bAjuthI vimAnathI vIMTaLAyela divya vimAnamAM beThelo, pRthvIpaTa para cAlavAthI jeoe rAjamArgone saMkucita karI nAkhyA che tevA sainika samUhavALo, lakevaDe stuti karAto, zreSTha strIo vaDe AMgaLIthI dekhADAte, DAbI bAjumAM beThelI mane aneka ramaNIya sthAnane darzAvate, pavitra strIonA maMgaLa AzIrvAdene ravIkArate siMhakumAra ratnonA staMbha para rahela pUtaLIothI suzobhita svargalokane tiraskArI kADhanAra saudayavALA potAnA mahelamAM AvI pahoMcyo. meM mArA sasarA kusumasArane suMdara praNAma karyA je vakhate mArA sasarAe mane ratnAdi alaMkAro eTalAM badhAM ApyAM ke jenI sImA nahotI. mastaka para mAlatInI mALAnI jema lokevaDe sanmAna karAtI huM sukhapUrvaka divaso vitAvavA lAgI, tevAmAM vasaMta Rtu AvI pahoMcI. bhATacAraNanA vacana sarakhA puSTa banela koyalanA madhura davanivALI temaja UMcA daMDavALA kamaLanI zobhAvALI vasaMta Rtu rAjAnI mAphaka zobhI rahI hatI. maMjarIrUpI dhanuSya para rahelA bhamarArUpI bANavALI vasaMtaRtuM jANe jagata jItavAne IcchatA kAmadevane sahAya karavAne AvI hoya tema zobhI rahI hatI. anyathA zyAmapaNane hara karanArI vanarAjIne jANe joIne ja hoya tema, harAyela bhAvALI strIo kSaNe kSaNe khinna thavA lAgI. pAMdaDAvaDe A azaka amArI zebhAne grahaNa kare che tema ja viyogAvasthAmAM amane saMtApe che ema vicArIne jANe heya tema yuvatI ane pitAnA caraNathI azokane pAdaprahAra kare che ( arthAt strIne caraNaghAtathI azeka vRkSa vikasvara thAya che.) te samaye meM mArA svAmIne kahyuM ke-"mane A vanalakSamI dekhADe." tyAre te ja kSaNe mAruM kathana svIkArIne mane mArA svAmI vimAnamAM besADIne nIkaLyA. vasaMtaRtunI lakSamIsvarUpa caMpaka vRkSane ame baMne, mana saMtuSTa bane tyAM sudhI jevA lAgyA. pachI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodhI taparavInA zApathI siMhakumAranuM mRga banI javuM. [ 31 ] vaitADhaya parvata para rahelA ane nirjana evA eka udyAnane ame joyuM, naMdanavana sarakhA te udyAnamAM, jANe kautukane lIdhe kAinA vaDe meruparyaMtanA zikharane lavAyuM hoya tema ca pakavRkSane joyuM. ( caMpakavRkSa pILu' hAya che ane meruparyaMta suvA hovAthI anenuM sAmya darzAvyuM che. ) nAsikAdvArA caMpakavRkSanI sugaMdhane prApta karIne pachI bIjI sugaMdhanI spRhA thatI nathI. te ca'pakavRkSanA avayavAthI ( mULiyAethI ) jANe khIjA caMpakakSA udbhavyAM na hoya tema jaNAtuM hatuM. meM sihukumArane jaNAvyuM ke- A ca pavRkSanu eka puSpa mArA AbhUSaNAne mATe lAvI Ape. ' tyAre mArA svAmIe kahyuM ke- he priyA ! ahIMyA eka mahAtapasvI muni rahelA che. te svabhAvathI atyaMta krodhI che, temane duHkha ApanAra puSpane tADavuM te ucita nathI." eTale me kahyu` ke- A sthaLe kAIpaNu jaNAtuM nathI. " tyAre siMhakumAra vicAravA lAgyA ke- teNIne ( mane ) A caMpaka puSpa pratye atyaMta Asakti pragaTI che. jo huM A kA nahIM karu te te mATe peAtAnA prANAne! tyAga karaze. tenA virahamAM mAruM paNa mRtyu thaze, jethI akALe paNa amArA baMnenu mRtyu' nIpajaze; te bhale muninA krodhathI mane duHkha prApta thAo, paNa teNIne ( mane ) kaMipaNa duHkha na thAo. '' A pramANe vicArIne teNe mane jaNAvyu` ke- tArA AgrahathI huM amRta kuMDa ke jheranA kuMDamAM paNa jhaMpApAta karuM. A kAya karavAthI tuM duHkhamAM paDaze. pAchaLathI tuM mane kahIza ke-pahelAM tame mane kema jaNuALyuM na hatuM ? mane te phakta eTaleA ja bhaya che ke satya ( spaSTa ) elanArI janatA kaheze ke-A siMhaeNkumAra DAhyo heAvA chatAM mUkha'nI jevuM AcaraNa kema karyuM? DAhyA puruSanuM mRtyu AvA prakAranu na hoya, leka kaheze ke-kharekhara siMhe ucita kArya karyu nahIM. " tyAre meM siMhakumArane jaNAvyuM ke " nAmathI ja siMha banelA tamane bhaya kayAMthI hoya ? '" A pramANe mArA vacanane nahIM sahana karatAM siMhakumAre phALa bharIne eka puSpa laI lIdhu . tapasvIe A pramANe joine kahyuM ke-"he puruSAdhama ! mArA ISTa devanI pUjAne ceAgya puSpane te te mATe kema caDaNu karyuM' ? mATe mArA tapanA prabhAvathI tuM siMha hevA chatAM haraNu banI jA. ''mArI AvA prakAranI duzceSTAne lIdhe siMhakumAra tarata ja mRga anI gaye. te divase thaelA duHkhanA smaraNathI huM keinI pAse mAruM duHkha kahI zakatI nathI. ' rAjA bhuvanabhAnu paNu A:vRttAM ! sAMbhaLIne gaLagaLA banI gayA. vidvAna puruSo kharekhara sAcu' ja kahe che ke-uttama puruSone A vastu svAbhAvika ja siddha hoya che ke-te pArakAnA du:khe duHkhI bane che ane peAtAnA duHkhamAM taiya dhAraNa kare che, paNa bhuvanabhAnu rAjAthI AzvAsana apAyela zRMgAramajarI ekadhArA aznapravAhathI pRthvIne siMcIne phrI kahevA lAgI ketApase mane jaNAvyuM ke-tArA svAmInA (bhrugarUpe) darzana sivAya tuM tenI sAthe vANIthI paNu viSayasukha bhogavI zakIza nahIM. '' tyAre meM vicAyuM ke- " vidhAtAe mArI dRSTa ceSTAne cita phaLa ApyuM che. mane mArA svAmo taraphathI niSedha karavAmAM Avela chatAM paNa meM temanA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - [ 32] - zrI zreyAMsanAtha caritra- saga 1 lo kathana para zraddhA na rAkhI. he daiva ! to jevI rIte mArA svAmIne mRga banAve tevI rIte mane paNa mRgI banAva jethI ame baMne sAthe rahI zakIe. tuM mArA vakSasthaLane phADI nAkha jethI mArA duHkhano aMta Ave. have mAre A duHkha konI pAse kahevuM ? ane jene kahevAnuM che te te mRga banela che. je koIpaNa vidyAdhararAjAthI A mAro svAmI parAbhava pamADAyelo hoya te zIdhra pitAnI AgaLa kahI zakAya. petAnA zarIra pratye paNa mamatva vinAnA A tApasakonuM, ghaNuM ja zakitazALI hovA chatAM paNa mArA pitA zuM aniSTa (zikSA) karI zake? he deva ! tuM amArA parasparanAM nehasaMbaMdha jevA zaktimAna na thaye tethI he pApITha ! niSkAraNa varI evAM te A kArya karyuM jaNAya che. huM lokonA dhikkArane kaI rIte sahana karI zakIza? anArya (pApI) evI meM anya strIsamUDane paNa kalaMkita karyo che. (loke kaheze ke strIo te mUkhI ja hoya, kAraNa ke jo tenAmAM buddhimattA hoya te phakta puSpanI khAtara keI pitAnA patine mRga banAve kharI ?) vaLI A hakIkata sAMbhaLyA bAda-jANyA bAda mArA sasarA kevI rIte pitAne kALa vyatIta karaze? strIne mATe Ama banyuM ( strInI khAtara mAro putra mRga banya)-e pramANenI zaramajanaka hakIkata te kevI rIte sahana karI zakaze ? sajajana puruSone paNa strIo kalaMkita kare che, kAraNa ke dhUmADAnI rekhA nirmala mahelane paNa zyAma banAve che. kharekhara khedanI vAta che ke pApI... ane adhama evI meM paropakAraparAyaNa mArA svAmIne kevA saMkaTamAM nAgyA ? vaLI AvI sthitimAM (tiyacadazAmAM) mArA svAmIne choDIne huM prANa no tyAga kema karuM ? have to mAre vizeSa prakAre temanI sevA ja karavI joIe. kharekhara agnithI dAjhelAne mATe agni ja auSadharUpa bane che, eTale A tApasa loke pAse ja maherabAnInI mAgaNI karuM. A pramANe vicArIne te lokonI pAse huM gaI ane kahyuM ke-"he pUjya ! maherabAnI karIne mArA A eka aparAdhane Apa sahana karo. mane je zikSA karavI hoya te kare. mArI preraNAthI ja mArA svAmIe eka puSpa lIdhuM che, to te munivara ! te hakIkata Apa ApanA jJAnanetradvArA jANo. mArA kahevAthI ja je Apa tene aparAdha mAnatA ho to paNa te aparAdha mApha kare; kAraNa ke A jagatamAM koI vyakti bhUlane pAtra banatI nathI ? te he pUjya ! garIbaDI evI mane hajI sudhI Apa kema tiraskArI rahyA che ? " A pramANe mArA vacana sAMbhaLyA bAda krodha rahita banelA maharSie mane kahyuM ke"tArI vANIthI saMtoSa pAmela huM je kahIza te karIza paraMtu RSie Apela zApa kadApi anyathA thaI zakatuM nathI; chatAM paNa tArA AgrahathI huM eka upakAra karuM chuM ke jyAre bhuvanabhAnu rAjA tArI nAnI bahena bhAnuzrIne paraNaze tyAre tAre svAmI mULa rUpane prApta karaze. ? A pramANe sAMbhaLIne bhuvanabhAnu rAjA paNa cakavatI paNAnI prAptinI mAphaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zRMgAramaMjarIe bhuvanabhAnu rAja samakSa kahela pitAnuM tAMta atyaMta tuSTa bane; ane citrapaTamAM rahela rUpane vizeSa prakAre joIne be ke-" tyAra bAda zuM thayuM ? '' zaMgAramaMjarI AgaLa bolI ke "pachI huM mArA vimAnamAM AvIne mRganA baMne caraNamAM paDIne bolI ke-"he svAmI ! mAro eka aparAdha mApha karo, have huM A Agraha kadApi karIza nahIM ane mArA vacanathI AvA prakAranI sthiti thaI e vicAra paNa kadI na karaze." te mRga kaMIpaNa belavAne azakata hatA, chatAM paNa mastaka dhuNAvIne teNe mAruM kathana mAnya karyuM. pachI meM vicAryuM ke - "mArA mATe hAlamAM vanavAsa e ja dacita che. hAsya karatAM evA keTalA durjanAne huM javAba ApIza ? ema vicArIne huM A mArA kIDAparvata para AvIne rahI chuM. meM ekAMtamAM mArA sasarAne badhI bInA jaNAvI ane sUcanA ApI ke-pUjya ! A hakIkata tamAre mArA sAsujIne paNa jaNAvavI nahIM ane je kaMI pUche tene jaNAvavuM ke vahunA atyaMta AgrahathI yuvarAja parvatanI guphAmAM vidyA-sAdhanA karI rahyo che. purAnI hAMsI na thAo ema vicArIne mArA sasarAe paNa mAruM kathana svIkAryuM ane meM paNa AvIne veNIbaMdha karyo che. (kulIna strIo svAmInA virahamAM pitAno aMboDo bAMdhI rAkhe che, tene veNIbaMdha kahevAmAM Ave che. jayAre patine samAgama thAya tyAre tene hasta veNInuM baMdhana dUra karAve che. ) mULa rUpane prApta thaela mAro svAmI ja mAre A veNIbadha dUra karaze, ema vicArIne huM mULa ane phUla vigerethI AjIvikA calAvuM chuM. mArA manorathanI pUrti mATe ArAdhana karAyela azvamukha yakSane meM kahyuM ke-keipaNa prakAre tuM bhuvanabhAnu rAjAne lAvI Apa paNa Aja sudhI teNe mane kaMIpaNa javAba Ape sAje tA javAba lIdhA sivAya huM tamane choDIza nahIM. gAramaMjarInuM A kathana sAMbhaLIne, manamAM kaIka hasatA bhuvanabhAnu rAjA vicAravA lAge ke-"A zagAramaMjarI mane oLakhatI nathI. pUrve yakSe paNa mane A hakIkata jaNAvI hatI." bAda zaMgAramaMjarI AgaLa bolavA lAgI ke-cakSarAja te rAjAne lAvaze ke kema ? te bAbatamAM zaMkA che. kadAca lAvaze te tenA darzana thaze ke kema? te bAbata zaMkA che. ane darzana thaze to te mArI bahena bhAnuzrIne paraNaze ke kema ? mArI bahena bhAnuzrI yauvanavatI hevA chatAM puruSanA nAma mAtrane paNa sahana karI zakatI nathI, tethI mane A badhI vastuo zaMkAspada lAge che. tyAre pitAnA hAsyane kaika prayatnapUrvaka rekIne rAjAe zRMgAramaMjarIne kahyuM ke huM nimittanA jJAnathI jANuM chuM ke-te rAjA Avaze ane tAruM kArya siddha thaze, mATe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 34 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa 1 lA tu" kheda na kara.'' eTale zakunanI gAMDa khAMdhIne zagAramajarI khelI ke-amRta jevI zItaLa tamArI vANIvaDe mArA age kharekhara zIta banyA che arthAt mane kharekhara zAMti thaI che. vaLI pahelethI ja mAruM DAbu netra kayuM hatuM. jo tame mArI prArthanAne bhaMga na karo to huM tamane kAMIka kahevA mAguM chuM. Apa takSaNe ja (prahAra) ghAtane aTakAvanAruM auSadharUpI A valaya( kaDu) grahaNa kare." rAjAe paNa tenI saujanyatAne kAraNe mahAprabhAvavALuM te kaDu grahaNa karyuM . rAjAe pUchyuM ke-mRga anela tArA ravAmI kayAM che? tyAre teNIe haraNIenA samUhamAM rahelA ane beThelA te mRgane batAvyeA. te mRgane joine rAjA manamAM vicAravA lAgyA ke-vicitra ghugharIethI zobhatA A mRga mane lalacAvavAne mATe ja canne pUrva khatAA hatA, te ja jaNAya che. pachI rAjAe zRMgAramajIne pUchyu ke-tame kayA prakAranA vinedathI tamAre samaya pasAra karI che ? eTale teNIe jaNAvyu` ke-vINAnA dhvani yukta su Mdara sagItathI samaya pasAra karuM chuM, je mRgane atyaMta priya che. pachI rAjA khelyA ke-6nuM phaLa mahAbaLavAna che, jeNe vidyAdhara jevAne paNa potAnuM ramakaDuM banAvyuM-pazu banAvyeA. khAda snehane lIdhe sUrya bhagavAna pazcima dizAmAM atyaMta krUra gaye chate arthAt sUryAsta thavA lAgyA tyAre saMdhyAkama karela rAjA paNa, rAtrine viSa bhAnuzrIne joi rahyo hoya tema atyaMta nidrALu anyA bAda zayyAmAM jaIne sUtA. A sagamAM bhuvanabhAnu rAjAnuM apaharaNa, ane tenI samakSa tApasI, yakSa, vidyAdharI zRMgArama jarIe kahela kathA va vavAmAM AvI che. zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtanA traNa bhava paikI prathama bhavanA varNanarUpa pahelA sarga samAsa. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga bIje prAtaHkALe zaMgAramaMjarInI rajA laIne bhuvanabhAnu rAjA cAlI nIkaLyo eTale teNI paNa cheDe sudhI tenI pAchaLa jaIne, tenI rajA laIne pAchI pharI. bAda teNI vicAravA lAgI ke-kAmadhenu, kalpavRkSa ne ciMtAmaNi ratna samAna A koI puruSa, pitAnI jAtane batAvIne mArA pApodayane kAraNe cAlyA gaye. A pramANe kSaNamAtra vicAramagna banIne teNI yakSa pAse AvI ane tene namIne, paLane kahyuM ke-"mAruM Icchita Apa kema karatA nathI ? '' tyAre AkAzavANI thaI ke-"he suMdarI ! gaI kAle ja tArI pAse bhuvanabhAnu rAjA AvyA hatA." zaMgAramaMjarIe te kathana sAMbhaLI zIdhra pazcAttApUrvaka kahyuM ke-" puNyahIna 'meM temane kaMIpaNa ucita satkAra karyo nahIM, temanuM nAma-ThAma kaMIpaNa pUchayuM nahIM ane jatA evA temane meM Aje kayA paNa nahIM. anyakti dvArA temaNe pitAnI jAta jaNAvI kharI chatAM ajJAna evI ' kazuM jANI zakIja nahIM. nidhAna (dhanabhaMDA2) najIka hevA chatAM puahInane dUra ja jaNAya che." he kRpAnA sAgara rAjavI ! tame mane satya hakti kema na kahI ? bIjAnuM karI lenAra vidhie mane paNa lUMTI lIdhI che. he yakSarAja ! tame paNa mane kema na kahyuM ? tame mArI upekSA kema karI ?" A pramANe dIrgha samaya sudhI vilApa karIne, pazcAttApa yukana teNI potAnA sthAne AvI ane vicAravA lAgI ke " huM mArI bahena bhAnuzrIne bhuvanabhAnu rAjAnuM yathAsthita rUpa jaNAvIza. " tevAmAM utkaMDita banela bhAna kI pate ja tyAM AvI pahoMcI. bAda praNAma karIne, lAMbA samaye maLela bhAnuzrIne nehapUrvaka AliMgana ApIne, pitAnA khoLAmAM besArIne samAcAra pUchayA tyAre teNIe jaNAvyuM ke-"pitAjI, bhAI vigere maLamAM che, phakta tAruM adarzana ja ciMtAkAraka che, jethI mAtA kheda pAmI rahI che. vivAhane lAyaka mane joIne temaja puruSajAta pratye mAro cheSa jANIne pitAjIe eka naimittikane pUchyuM ke-"mArI putrIne kaNa uttama vara banaze?" tyAre nimittiyAe vicArIne jaNAvyuM ke-"tamArI kanyAno pati bhuvanabhAnu rAjA thaze ane lagnotsava bAda te rAjA cakravartI paNAne prApta karaze. " tyAre saMtoSa pAmela pitAjIe suvarNAdithI te naimittikano satkAra karyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 2 je naimittikane visarjana karyA bAda pitAjI maMtrIo sAthe vicAraNA karavA lAgyA ke te bhuvanabhAnu rAjAne kaI rIte ahIM lAvI zakAya? pitAe te pramANe pUchatAM eka maMtrI belyo ke "hastInuM rUpa karIne tenuM sUkhapUrvaka haraNa karAya. " tyAre bIjo maMtrI bAlyo ke " A pramANe haraNa karAyela rAjavI hastIne ja mArI nAkhe, mATe mahelanI agAzImAM sUtelA temane vidyAdharadvArA laI Ave. ' bAda pitAe pavana gati nAmanA vidyAdharane te kArya mATe mokalyo, paraMtu te jhaMkhavANe banIne pAcho Avyo tyAre pitAe kAraNa pUchatAM teNe jaNAvyuM ke- "he svAmina ! gupta rUpavALA meM te nagarIne kAMti rahita joIne, koIeka puruSane tenuM kAraNa pUchyuM. te puruSe mane jaNAvyuM ke-gaI kAle koI eka mAyAvIe rAjA AgaLa mRga batAvIne zreSTha azvinuM rUpa dhAraNa karIne, amArA pApadayane kAraNe, amArA rAjAne harI lIdhA che. azva para beThelA ane Azcarya pAmelA sainike e A ja sthaLe temane azva para beThelA joyA hatA. have temanI vinA samasta janasamUha duHkha-sAgaramAM DUbI gayo che." A pramANe te pavanagatinI hakIkata sAMbhaLyA bAda pitAe dukhapUrvaka kahyuM ke-"zuM tyAre nimittayAnI vANI niSphaLa thaze ? nA, ema to nahIM ja thAya kAraNa ke gaI kAle ja divya vANIe bhAnuzrI saMbaMdhI jaNAyuM hatuM ke-je keAI bhAnuzrIne paraNaze te cakI thaze. bAda pitAe bhuvanabhAnu rAjAne jovA mATe cAre bAju vidyAdharane mokalyA che." A pramANe bhAnuzrIe hakIkata jaNAvI eTale zuMgAramaMjarIe vicAryuM ke-je pitA temanI zodha karAve to mArA mananI ciMtAno bhAra UtarI jAya. A pramANe mAnasika vicAra karIne teNIe bhAnuzrIne kahyuM ke-"huM tArI samakSa kaMI kahevA IcchuM chuM ke akhaMDa bhAgyazALI tArA te svAmI gaI kAle ahIM AvyA hatA. tenA dehanuM lAvaNya ghaDAonI mAphaka ja grahaNa thaI zake. (ghaDe jaladI bharAI jAya ane temAM vastu rahI zake-tenI mAphaka A rAjAnuM eTaluM badhuM to lAvaNya che ke tenA te ghaDA ja bharAya.) vaLI temanuM darzanarUpI amRta netrane zAMti ApanAra che. aneka rAjAone parAbhava karanAra bhuvanabhAnu rAjAne joIne, jeNe mAtra be ja parvata( udayAcaLa ne astAcaLa )ne parAbhava pamADyA che tevo sUrya duHkhI banIne tApane vahana karI rahyo che arthAt A rAjavI sUrya karatAM paNa tejavI ne sAmarthyavAna che. zaMgAramaMjarInA vRttAMtathI bhAnuzrI bhuvanabhAnu rAjAnuM vAraMvAra ramaNa karavA lAgI. vaLI ghaNA samaya sudhI tiraskAra karAyela kAmadeve krodhe bharAIne teNIne pitAnA bANethI vIMdhI arthAt tevI kAmavivaLa banI. vaLI teNI vicAravA lAgI ke-te pRthvIne huM kharekhara dhanya mAnuM chuM ke je rAjAthI kadi vikhUTI paDatI ja nathI kAraNa ke game te sthaLe jatAM te te rAjAnI sAthe ne sAthe ja rahe che. te rAjAnuM nAma sAMbhaLavAthI mArA bane kAna te saphaLa thayA paraMtu tenuM darzana karavAthI mArA baMne netrA kyAre saphaLa thaze ? " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * buvanabhAnue makaradhvajane Apela avatadAna ane teNe kaheluM potAnuM vRtAMta. [ 37 pachI zaMgAramaMjarIne teNIe pUchayuM ke-"he bahena! te ahIM zA mATe AvyA hatA ?" eTale bhaMgAramaMjarIe yakSa saMbaMdhI samagra vRttAMta teNIne jaNAvyuM. A pramANe hakIkata sAMbhaLIne Azcarya pAmela bhAnuzrI pitAnA nagara tarapha cAlI gaI. akSaNa kAMtivALe 'sUryaprakAza paNa AkAzanA madhya bhAgamAM AvI pahoMce arthAtumadhyAhna thaye. A bAju jatAM evA bhuvanabhAnu rAjAe, sArasa pakSIonA vinithI svAgata karatI hoya tevI eka nadIne zIdhra i.te nadInA kinArAnI najIkanI kuMjamAM teNe hAra, kuMDala anebAjubaMdhathI zobhita temaja rUpamAM kAmadeva samAna koI eka puruSa joyo. te puruSa mUrchAne lIdhe mIlane travALe, a grIvA chedAvAne kAraNe pIDita, kodhane lIdhe heDane hasato ane zatru tarapha ugAmelI talavAravALe hato. pachI kaIka vicArIne, tenI pAse AvIne rAjAe tene auSadhI-valayanA jaLathI siMcana karyuM eTale jANe sUIne UThate hoya tema hAthamAM khaDraga laIne te be -are vidyAdharAdhama ! tuM mArI priyAne laIne kayAM jAya che? e pramANe pUrvanA Avezane vaza banIne bela te Ubho thaI gaye, paraMtu potAnI samakSa rAjAne joIne, lajijata banIne, namaskAra karIne bolyo ke- " he puruSazreSTha ! jIvitadAna ApavAthI, sevakanI mAphaka, Ape mane kharIdI lIdho che. prathamathI ja upakAra karanAra tamAre huM prANothI paNa badale vALI zake tema nathI, kAraNa ke mRtyu pAmela mane tame ja sajIvana karela che." tyAre rAjAe vaLato javAba Avyo ke, " jyAre huM tArI patnIne pAchI lAvI ApuM tyAre ja mAro karelo upakAra sArthaka gaNaze." eTale te vidyAdhara puruSa vicAravA lAgyo ke A koI sAmAnya vyakita nathI. pUjavA lAyaka puruthI paNa mAnya vyakti che, kAraNa ke manerathathI uttamapaNuM ke adhamapaNuM jaNAI Ave che. koI eka puruSa pArakI strIne harI jAya che, huM tenI rakSA karavAne samartha nathI, te strIne pAchI lAvavAnI ciMtA karavAvALo A uttama puruSa kharekhara duHkhI thaI rahyo che. ' bAda rAjAe tene jaNAvyuM ke-"tuM tAruM vRttAMta kahe jethI A saMbaMdhamAM upAya karI zakAya." eTale te puruSa bolyo ke- Ape DIka Adeza karyo kAraNa ke haMmezAM lakSa tAkIne ja bANa cheDAya che. huM have Apane mAruM vRttAMta saMbhaLAvuM chuM. lakSmIpura nAmanA nagaramAM makaraketu nAmano rAjA che, teno huM makaradhvaja nAmane meTo putra chuM. mArA pitAe jayapura nAmanA nagaramAM jayazekhara rAjA pAse tenI ratisuMdarI nAmanI kanyAnI mAgaNI karavA dUtane mokalyo. pratihArIthI sUcavAyela te dvata rAjasabhAmAM praveza karIne jyazekhara rAjAne namIne A sana para beTho eTale tene rAjAe pUchyuM ke-makaraketu rAjA kuzaLa che ne ? te javAba Ape ke-jenI tamArI sAthe mitrAcArI vadhI rahI che tene kuzaLa ja hoya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] . zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 2 je have mAruM eka kArya Apa sAMbhaLe. amArA rAjAnA moTA putra makaradhvajane yogya tamArI putrI ratisuMdarI che to svAmina ! te tene Ape. eTale jayazekhare jaNAvyuM ke-kanyAnuM e phaLa che ke-tenAthI svajanapA ( saMbaMdhIpaNuM) prApta thaI zake che. A saMbaMdhathI ame khuzI thayA chIe. tuM tArA rAjAne jaI jaNAva. " A pramANe te dUtane jaNAvIne tenuM sanmAna karIne vidAya karyA bAda pratihArIe punaH AvIne jaNAvyuM ke-"he rAjana ! ratnacUDa vidyAdharane dUta Avela che. jyazekharanA AdezathI pratihAradvArA praveza karAyela te dUte namIne rAjAne vijJapti karI keApanI putrI ratisuMdarI amArA rAjAnA putra maNicuDane Ape eTale "ratnacUDa paNa mahAna rAjA che" ema vicArIne yazekhara rAjAe dAkSiNyatAthI tenuM vacana mAnya rA yuM ane phakta vacana mAtrathI tenuM sanmAna karIne vidAya karyo. pachI jayazekhara rAjA vicAravA lAgyo ke-ratnacUDa sAthe avazya yuddha thaze to A saMbaMdhamAM have mAre zuM karavuM? A pramANe jeTalAmAM te vicArI rahela che teTalAmAM ratisuMdarI paNa tyAM AvI pahoMcI paNa rAjAe tene joI paNa nahIM temaja bolAvI paNa nahIM. tyAre ratisuMdarIe pUchayuM ke-he pitA ! tame kema ciMtAmagna banyA cho ? mane tenuM kAraNa jaNAve. rAjAe teNIne sarva vRttAMta jaNAvyuM eTale ratisuMdarIe javAba Apyo ke-"A saMbaMdhamAM ciMtA karavAnI jarUra nathI. huM pote ja A bAbatamAM sarva suMdara karIza." eTale saMtuSTa banelA jayazekhare putrIne vidAya ApI, pachI ratisuMdarIe bhavitavyatA nAmanI satyavAdinI devInI ArAdhanA karI. hamezanI pUjAthI tuSTa banela derI pratyakSa thaIne bolI ke-huM tAruM zuM priya karuM ? ratisuMdarIe pUchayuM ke mAro vara koNa thaze ? devIe javAba Apyo ke-makaradhvaja. je kaI tamane A saMbaMdhamAM pUche tyAre tamAre A pramANe ja kahevuM. devIe paNa te hakIkata kabUla rAkhI ane aMtardhyAna thaI gaI. ratisuMdarI harSita banIne ghare gaI. kALakane huM temaja maNIcUDa baMne puramAM AvyA. yazekhara rAjAe amArA baMnene ucita satkAra karyo. ratisuMdarI mArA prati vizeSa premabhAva batAvatI hatI. rAjA anya vyakitadvArA vyavahAra calAve che eTale meM vicAryuM ke-avazya jayazekhara rAjA ane pitAnI putrI paraNAvaze. pachI rAjAe amArA baMne pAse pitAnA be pradhAne mokalyA. teoe amane jaNAvyuM ke-tamArA baMne pakI game te ekane kanyA apAya te bIje amAro zatra thaze, mATe bhavitavyatA nAmanI satyavAdI devI che, te tamArA baMnee te je kahe te vacana kabUla karavuM. A vAta amo baMnee kabUla rAkhI tyAre teoe kahyuM ke-bhale, te pramANe kare. pachI te pradhAnoe jaNAvyuM ke-eka amAro pradhAna ane eka tamAro pradhAna e pramANe maMdiramAM rAtrine viSe raheze ane devInI pUjA karaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makaradhvaje bhuvanabhAnune Apela vidyAo { 39 ] A pramANe svIkArIne, teo baMne pradhAnonuM sanmAna karIne rAtrie rAjAnA be pradhAnone ane amArA ekaeka pradhAnane mokalavAmAM AvyA. te devI maMdiramAM uttama prakAre pUjA karIne pradhAnoe hAtha joDIne pUchayuM ke-ratisuMdarIne vara koNa thaze ? devIe pratyakSa thaIne kahyuM ke-ratisuMdarIne pati makara davaja thaze. prAtaHkALamAM te te pradhAnoe potapotAnA svAmIne te hakIkata jamuvI. divase caMdranA prakAzanI mAphaka ratnaDa kAMtirahita banyA. te manamAM vicAravA lAgyA ke-"loko mane puruhIna kaheze. mitronA samUhane temaja pitAne lajajALu e huM mukha kaI rIte batAvI zakIza ? kharekhara khedanI vAta che ke-A kevuM thayuM ? yukitadvArA karAyela A kArya mATe mAre have saMgrAma kare ghaTatA nathI. jo kadAca huM yuddha karuM to loko mane IrSyALu kaheze. avasara AvyuM ha makaravajane camatkAra batAvIza." A pramANe te vicAra karI rahyA hato teTalAmAM tenI pAse jayazekharanA maMtrIo AvI pahoMcyA ane kahevA lAgyA kebAbatamAM Ape khinnatA karavI nahIM. A saMbaMdhamAM amAro koIpaNa prakArane aparAdha nathI, Ape tA madhyastha 2Ine mahotsava karAvavA je ie. A pramANe ratnacUDe kabUla karavAthI teo mArI pAse AvyA. pachI mahotsava pUrvaka lagna-samAraMbha thaye ane huM keTalAka divasa te sthaLe rekAya. ekadA jevAmAM huM mArI priyA sAthe vanalama( zobhA ) tA hatA tevAmAM teNe AvIne mane gupta prahAra karyo. tenA pratye sAmo prahAra karavAne azakata banela temaja vedanAthI pIDA pAmela meM haraNa karAtI mArI priyAnI karuNa vANI sAMbhaLI. tene prahAra mane jeTalI pIDA nathI karatA ke jeTalI ratisuMdarInI karuNa vANI ane pIDA upajAvI rahela che. vilApa karatI bIjI koIpaNa vyakita joI zakAtI nathI, to priyajanane vilApa to kema sAMbhaLyo jAya ? mAro te nizcaya che ke ratisuMdarI anya manavALI banaze nahIM. rAhuthI grahaNa karavA chatAM caMdranI kalA potAnA svarUpane tyAga karatI nathI. meM mAro vRttAMta Apane jaNAvo, te A saMbaMdhamAM Apa ucita karo. Apa vidyA grahaNa karo jethI maNicUDa Apa sAthe yuddha karavA asamartha bane. pachI bhuvanabhAnuM rAjavIe makarAvajI pAsethI vidyAo grahaNa karI. makarAvaje vizeSamAM rAjAne jaNAvyuM ke-zrI tIrthakara bhagavaMtanI bhaktithI A vidyAo siddha thAya che te Apane zrI tIrthakara bhagavaMta dekhADuM jene potAnA nirmaLa aMtaHkaraNamAM sthAna pana karIne vidyAdharo kSaNa mAtramAM vidyA sAdhe che. A pramANe sUcavIne makaradhvaja bhuvanabhAnuM rAjAne vanamAM rahelA, amRta jevA ujajavaLa ane suvarNakuMbha tathA dhvajathI yukata jinamaMdiramAM laI gayo. te zrI jinamaMdiranA madhya bhAgamAM kAMtivaDe caMdrakAnta maNi sarakhI, sukRtane vahana karanArI temaja samagra pApano nAza karanArI bhagavaMDAnI pratimA dekhADI. caMdranA biMba Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 ] zrI zreyAMsanAtha caritra - sa2o sarakhI te pratimAne joine rAjAnA netrarUpI ne peAyaNA kSaNamAtramAM vikasvara thayA. khAda najIkamAM rahelA sarAvaramAMthI atyaMta sugaMdhIvALA kamaLe lAvIne rAjAe paramAtmAnI pUjA karI ane paramAtmAnI stuti karI ke pRthvInA bhUSaNa, sarovara sarakhA he paramAtman ! bhavabhramaNathI thatA zramarUpI tRSNAne Apa dUra karo. A pramANe kulayabhUSaNa paramAtmAnI stuti karIne bhuvanabhAnu rAjAe prAthanA karI ke -he svAmin ! Apa prasanna thAo, jethI mArI vidyAe jaldI siddha thAya. bAda pote makaradhvaja( kAmadeva ) yukta heAvA chatAM kAmavAsanAthI rahita banIne bhuvanabhAnu rAjAe ekAgra manathI vidhipUrvaka vidyAonI sAdhanA karI. bhayabhIta banAvatI vyaktiethI paNa nahIM DaratA ane makaradhvajane uttarasAdhaka rAkhatA puNyazALI rAjAe apa samayamAM ja vidyAe sAdhI lIdhI. te samaye AkAzamAM puSpavRSTi thaI, duduMbhIneA bina thavA lAgyA, " jaya jaya '' evA zabda thayA ane cAmaro vIMjhAvA lAgyA. tatkALa vidyAsiddhine joIne makaradhvaja vidyAdhare rAjAne pRyuM ke-" puruSazreSTha ! tame koNa che ? te mane maherakhAnI karIne kaheA. jyAre rAjAe pAtAnuM samagra vRttAMta jaNAvyu' eTale makaradhvaja Albe ke-tame mane prANadAna ApyuM eTale huM mAnuM chuM ke-mAruM' puNya hajI jAgRta che. vizeSamAM makaradhvaje jaNAvyu ke-bhAnuzrI nAmanI peAtAnI putrInA pANigrahaNane mATe Apane zeAdhavA mATe vidyAdhareza kanakaraNe vidyAdharAne pRthvIpIDa para melyA che; parantu hAlamAM kanakaratha tamane khAsa karIne maLavAne Icche che kAraNa ke zrIpuranagaranA svAmI, vidyA ne bhujAkhaLathI gIbDa zrIkaMTha nAmanA vidyAdharacakavartIe bhAnuzrInuM adbhuta rUpa sAMbhaLIne tenI yAcanA karavA mATe pradhAna puruSone mekalyA che. mAgaNI karatAM te pradhAnapuruSone kanakaraze jaNAvyuM ke-Tu' vicArIne jaNAvIza. bAda teenuM sanmAna karIne vidAya karyo. pachI kanakarathe potAnI putrI bhAnuzrIne pUchavAthI teNIe jaNAvyu ke- he pitAjI! Apa zu` pUche che ? naimittikanuM vacana zuM Apa bhUlI gayA ? tenuM vacana kadApi niSphaLa nIvaDe ja nahIM. putrInI IcchA jANIne kanakarathe cAre dizAmAM khecarAne mekalI hukama karyA ke bhuvanabhAnu rAjAne jaldI lAveA. Avu anupama kanyAratna te rAjAne soMpavA Ada ApaNI rAjakAya ne bhulAvanArI ciMtA dUra thAya. A bAju nimittiyAnuM vacana jANIne zrIkaMTha cakrIe AdarapUrNAMka bhAnuzrInI mAgaNI karI, ane peAtAnA baLathI gavI banelA teNe jAhera karyuM ke-mane paraNavAnI IcchAvALA jANyA bAda, atyaMta utkaMThAvALA bIjo keANa puruSa bhAnuzrIne paraNavAnI icchA dharAvaze ke jene maravAnI IcchA hoya te ja vyakti bhAnuzrIne ( mArA sivAya ) cAhI zake. jema divasa aMdhakArane naSTa karanAra temaja pratApI sUryane icche tema bhAnuzrInA pitA te tamane ekane ja vara tarIke icchI rahyA che. kanakaraca vidyAdhara mArA pitAnI para parAthI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuMke varNavelI ratisuMdarIne vilApa [ 41 ] mAvelA svAmI che. huM tamArA AgamananI temane vadhAmaNI ApuM. tyAre harSa pAmelA rAjAe tene jaNAvyuM ke-"pahelAM huM tane tArI patnI ratisuMdarI meLavI ApuM, pachI tuM mArI AgamananI hakIkata jaNAvaje. atyAre jaNAvavAthI tArA kAryamAM vidhra thaze. pitAnA kAryamAM kALakSepa kare ucita nathI. jo ke tuM kahe che te vastu barAbara che paNa te saMbaMdhI ciMtA karavAnI jarUra nathI, kAraNa ke te viSayamAM vidhi( nasIba ) pote ja prayatnazIla che. bhAnuzrInI prArthanA karIne buddhihIna zrIkaMTha ISyane kAraNe potAnI rAjalakamIthI paNa tyajAze. tevI ciMtA karavAthI zuM ? paropakAra kare te ja yogya che." A pramANe rAjA bolI rahyo hato tevAmAM najIkanA AmravRkSa para beThela zukyugala dekhAyuM. te samaye piTIe popaTane pUchayuM kehe svAmin ! duHkhI thayela vyaktinI jevA tame kema dekhAva cho? pipaTe javAba Apyo ke-bIjAnA duHkhane lIdhe. pATIe punaH pUchyuM ke tenuM kAraNa kahe joIe. pipaTe jaNAvyuM ke-maNinidhAna nAmanA kIDA parvata para udyAnamAM AvelA mahelamAM rahetI ratisuMdarI nAmanI kanyAnI maNicUDa nAmane vidyAdhara nIce pramANe prArthanA karatA saMbhaLAyo ke-he priye ! lakramI, mAro svajanavarga, huM ane A badhuM tane AdhIna che te have A samasta vastunuM tuM phaLa bhegava ane namra banela mArA tarapha kRpA-najara kara. maya pAmelA makaradhvaja viSe tuM zA mATe Agraha rAkhe che ? A pramANe kahevAyelI teNI belI ke-makaradhvaja agara te saLagatA agni sivAya kaMI paNa mAre zaraNabhUta nathI. A mArA aMtaHkaraNane nizcaya che. A pramANe bolatI ratisuMdarInI rakSA mATe vidyAdharIo mUkIne maNicaMDa tyAMthI cAlyo gayo. ratisuMdarI paNa potAnA svAmI tathA svajana vargane vAraMvAra saMbhArIne rudana karavA lAgI. tenA rudanathI amArA jevA pakSIonuM citta paNa duHkhathI bharAI gayuM. duHkhathI pIDA pAmelI te khecarIo paNa atyaMta raDavA lAgI. ratisuMdarI vilApa karavA lAgI ke-- hatabhAgI mAre, svAmI kadAca tyAga kare paNa he pitA ! tame mArI sArasaMbhALa kema letA nathI. ? meM pUrvabhavamAM AtmAne ahitakara kayuM pApa kArya karyuM haze ? jethI makaravajano agni sarakho bhayaMkara viraha mane prApta thayo ? A pramANe vilApa karatI teNIne khecarIoe kaI paNa prakAre AzvAsana ApyuM. meM tyAM AgaLa AMbAnuM jhADa joyuM hatuM. he priye popaTI! mArA duHkhanuM A ja kAraNa che. A pramANe zakayugalane vArtAlApa sAMbhaLIne rAjA dayALu aMta:karaNavALo banyo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 2 je ane makaradhvaja paNa A hakIkata sAMbhaLIne, AMsu sArIne vicAravA lAgyo ke-zuM huM kAyara puruSanI mAphaka rudana karuM? duHkhamAM sadana e strInuM baLa che, jyAre puruSane mATe te zatrune nigraha kare ghaTe che, te tyAM AgaLa jaladI jaIne zatrune parAbhava karuM. bhuvanabhAnu rAjAe jaNAvyuM ke-kharekhara dayALa A pipaTa uttama che. zakti hovA chatAM pratIkAra nahIM karanAra ApaNI A pakSanI sAthe tulanA thaI zake tema nathI, arthAt ApaNA karatAM te A pakSI uttama che. samaya pasAra thaye ratisuMdarI nirAza banI jaze, mATe ApaNe vegapUrvaka javuM joIe. A pramANe vicAra karIne baMne vimAna dvArA cAlI nIkaLyA. te baMnene AvelA jANIne khecarIo nAzI gaI, ane chUTA kezavALI, kSINa zarIravALI ane kAMti rahita banela pisuMdarI teone joIne raDavA lAgI. vidyAdhara makaradhvaje tene uddezIne kahyuM - he suMdarI! tuM vilApa kare tyajI de, kAraNa ke huM AvI pahoMce chuM. patinA avAjene barAbara sAMbhaLIne teNI harSapUrvaka UbhI thaI gaI. te samaye virahathI pIDAyelA te bane ne arasaparasa je kaMi pukha thayuM te teo baMnee paraspara jANyuM. bIjAne tene anubhava kayAMthI hoya ? makaravaje teNIne vimAnamAM besArIne kahyuM ke-A mArA prANadAtA rAjAne tuM namaskAra kara. te tArA sAsarA che. ratisuMdarIe paNa bhuvanabhAnu rAjAne praNAma karyo. bhuvanabhAnu rAjAe paNa vadhu sarakhI ratisuMdarInuM nirmaLa daSTithI svAgata karyuM. pachI bhuvanabhAnu rAjAe pratihArIne pUchayuM ke-parastrIlaMpaTa te maNicUDa kayAM gaye ? eTale bhayabhIta banelA pratihArIe kahyuM ke-ratisuMdarIne ahIM mUkIne te pitAnA nagare cAlyo gayo che. A pramANe sAMbhaLIne makaradhvaje rAjAne kahyuM ke-zuM sUryanI sanmukha aMdhakAra thaI zake ? tamArA pratAparUpI agnimAM maNicUDa pataMgiyArUpa banI gaye che. rAjAe javAba Apyo ke-tene zikSA karavI joIe. makaravaje jaNAvyuM ke-nItizAstramAM puSpathI paNa yuddha karavAne niSedha karyo che. mAtra buddhithI ja zatrune parAbhava kare joIe. ApaNe te kArya karI cUkayA chIe. have tamAre atyAre vilaMba kare joIe nahIM kAraNa ke-zrIkhaMDa bhAnuzrInI hamezA mAgaNI karyA kare che, to sauthI pahelAM mArA nagaramAM AvIne mArA rAjyane saphaLa kare. tyAre dAkSiNyavAna bhuvanabhAnu rAjavI paNa tenI sAthe vimAnamAM cAlI nIkaLyA. AkAzamArge cAlatAM teo jeTalAmAM tumula davanine sAMbhaLIne AgaLa jue che tevAmAM taiyAra thaIne AvatAM koIeka saMnyane nihALyuM eTale rAjAe makaravajane pUchayuM keA zuM che ? makaradhvaje kahyuM ke-vidyAdharIonA kahevAthI te maNicUDa vidyAdhara laDavAne mATe AvI rahyo jaNAya che. A hakIkata sAMbhaLIne ratisuMdarInI daSTi vihvaLa banI gaI. rAjAe makaradhvajane jaNAvyuM ke tame baMne have mArI yuddhakuzaLatA juo. tuM ratisuMdarInuM rakSaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanabhAnuM ane bhAnuzrInA vivAhanI taiyArIo [ 43 ] karaje. huM te AvatA samagra sainyane pahoMcI vaLIza. makaravaje kahyuM ke-mArA jevo sevaka hovA chatAM zuM Apa svAmI yuddha karaze, tame tamArA sevakanI zakti to juo, A pramANe belatAM teNe majabUta kacheTo bAMdhIne hAthamAM khaDaga lIdhuM. A pramANe teo baMne paraspara vArtAlApa karI rahyA hatA tevAmAM ke eka vidyAdhara vimAnamAM AvI pahoMce ane makaravajane AliMgana ApyuM. ratisuMdarIe paga vinaya. pUrvaka tenA caraNamAM namaskAra karyo. Azcarya pAmelA bhuvanabhAnu rAjAne makaradhavaje jaNAvyuM ke-saMgarasiMha nAmanA A vidyAdhara mArA mAmA che. pachI tenA mAmAne makaravaje pUchayuM ke-A sanya laIne tame kaI tarapha jAva cho ? zuM pitAnI sImAnuM keIe ullaMghana karyuM che? javAbamAM saMgarasiMhe jaNAvyuM ke-duHkhI thayelA makaraketu rAjAe tArI tapAsane mATe cAre dizAmAM senAne mokalI hatI to he putra ! tuM kahe ke tuM atyAra sudhI kayAM rahyo hato ? tuM kema kAMtihIna banyo che ane sAkSAt idra sarakhe A zreSTha puruSa koNa che? - makaradhvaje samagra vRttAMta jaNAvyuM tyAre atyaMta harSita banelA saMgarasiMhe jaNAvyuM ke-jenA upakArane badale na vALI zakAya tevA A puruSanI tAre hamezAM sevA karavI. eTalAmAM sainya paNa AvI pahoMce chate pitAnAM pradhAna puruSone makaradhvaje kahyuM ke-sauthI prathama tamAre kSatriyomAM mugaTa samAna A rAjAne praNAma kara joie. eTale maMtrIoe sauthI prathama rAjAne namIne pachI bIjAone praNAma karyo ane sarva harSa pUrvaka lakSamItilaka nagaramAM gayA. makaraketu vidyAdhare karIne vardhA pana bhuvanabhAnu rAjavIne jaNAvyuM ke--mahAzaya! A samagra rAjaya tamAre AdhIna che. mArA nagaramAM rahIne A samagra lamIne sArthaka kare, A pramANe kahevAthI bhuvanabhAnu rAjavI tyAM sukhapUrvaka rahevA lAgyA. bAda makaradhvaje kanakathi vidyAdharane bhuvanabhAnu rAjAnA meLApanI vadhAmaNI ApI. kanakarathe paNa tenA pratye atyaMta prasannatA batAvI. A hakIkata sAMbhaLIne najIkamAM rahela dAsI e bhAnuzrIne paNa vadhAmaNI ApI. bhAnuzrI paNa te dAsIone pAritoSika ApIne jANe amRtathI siMcAyelI hoya tevI banI. sakhIoe teNIne kahyuM ke- "he sakhI ! have tuM amane jatI nathI. svAmI upara tamAre prema karavo joIe ane amArA pratye paNa kaMIka zrema dhAraNa kare joIe. tArA hRdayamAM amane paNa kaMika sthAna ApavuM temaja mISTa vacanathI bolAvavI." pachI kanakathithI pharamAvAyela tiSIoe sarvagrahonA baLavA temaja cha vargathI zuddha evuM lagnananuM muhUrta joyuM. pachI makaravajane InAmamAM deza ApIne, tuM jaladI bhava. nabhAnu rAjavIne laI Ava, e pramANe sUcanA ApIne tene vidAya karyo. pachI kanakarathe sarva dizAmAM anya rAjAone lagnanI kaMkamapatrikAo mokalI ane pitAnA parijanone vivAhanI sAmagrI taiyAra karavA mATe Adeza Apo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sagara jo nagarInI najIkanA udyAnamAM AvanAra rAjAe mATe yeAgya AvAsA taiyAra karAvyA ane lagna saMbaMdhI dareka kArTImAM peAtAnuM citta parovyuM. bhAnuzrIne ApavA mATe hajAro kiMmatI AbharaNe karAvyA ane pAMca varNa vALA rezamI vao kharIda karyAM. rAjamArgo para dukAnI zAbhA karAvI ane tAraNA baMdhAvyA temaja vivAhaprasa'gane mATe seApArI, kapUra, kastUrI vigere padArtho taiyAra karAvyA. A khAju dizAone prakAzita karatA, cAre bAjuthI aMdhakArane dUra karatA ane chatradhArI bhuvanabhAnu rAjA AvI paheAMcyA. bhuvanabhAnu rAjAnA vimAnanI ghugharIonA zravaNune sukha ApanAra dhvanithI divhastIo UMcA kAna rAkhIne lAMkhA samaya sudhI sthira anyA arthAt ghugharIone nAda sAMbhaLavA lAgyA. vaLI AkAzamA MmAM rAjAnA hastIonA gajA - ravane sAMbhaLIne mayuro megha-garjanAnI bhrAMtithI hapUrvaka nAcavA lAgyA. kanakaratha vidyAdhara bhuvanabhAnu rAjavInI sAme AvyeA ane te bannene paraspara sU ane caMdra jevA samAgama thayA. pachI caMdrodaya samaye pUrNimA pragaTI tyAre ane nimaLa AkAzapaTa tArAethI vyApta banyuM tyAre zreSTha kavinA kAvyanI jema padArthothI bharapUra su Mdara mahelamAM bhuvanabhAnu rAjavI AvI paheAMcyA. pachI bhuvanabhAnu ane bhAnuzrInA paraspara daza ne tArAmaitraka thayuM ane vANIe paNa premInuM kArya karyuM".... haMmezAM eka bIjAnI tarapha meAkalAvAtI vastuovaDe vastuonI jema, eka bIjAnA cittanA paNa vinimaya karyAM athA t tee baMnenI paraspara gADha prIti ba MdhAI. lagna thavAnA madhyanA traNa cAra divaseA, lagnane mATe Atura banelA teo a Mtene mATe va jevaDA anyA. bAda aneka vidyAdharAnA AgamanathI utsavarUpa banela, svAmI( mRga )nI AjJAthI zUgAramajarI Avye chate, AkAzapaSTa vAjiMtranA nAdathI pUrAye chate, sa keta mAtrathI cAre khAjI kAryo thaI rahyA hatA tyAre, madirAmAM vizeSa prakAre pUjAvidhi thai rahI hatI tyAre, pUjavA lAyakane satkAra karAtA hatA tyAre, magaLa gItA gavAI rahyA hatA tyAre, vivAhane divase vivAhane cAgya vastrane dhAraNa karanAra te tenuM kRSNa ne lakSmInI mAphaka pANigrahaNa thayuM. bhAnuzrInI prAptithI bhuvanabhAnu rAjA jANe peAtAne traNe leAkanI lakSmI prApta thai hoya tema mAnavA lAgyA. bhuvanabhAnu rAjAnA hasta spa` prApta karIne bhAnuzrInA netrarUpI ane kumude vikasvara thayA. A bAju mRga anela siMhakumAra paNa peAtAnuM mULa rUpa prApta karIne tyAM AgaLa AvI paheAMcyA, jethI zuMgAramaMjarIne mATe A utsava vizeSa mahAtsavarUpa banyA. eTale bhuvana bhAnu rAjAe ka'ika hAsya karIne, zR MgAramaMjarInA mukha tarapha joine kahyu` ke- he siMha ! mArA sarvAM kalyANanuM kAraNa tuM ja che, te huM tArA zeA upakAra karuM? vinayathI namra banela siM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanakarathanI bhAnuzrI tathA bhuvanabhAnune zikhAmaNu. be ke-he rAjan ! tamArA prabhAvathI haraNIyA paNa siMha jevA banI jAya che. akalpita vastune ApavAmAM kalpavRkSa samAna he rAjavI ! tamArI zI rIte stuti karavI? bAda bhAnuzrIne uddezIne teNe jaNAvyuM ke-bhuvanabhAnu rAjAnuM caritra lokone agamya che. te samaye kaIka hasIne zRMgAramaMjarIe paNa siMha sanmukha joyuM tyAre teNe paNa tene pitAnI patnI jANIne kaMIka hAsya karyuM. kanakarathe bhAnuzrIne zikhAmaNa ApI ke-"he putrI ! tAre hamezAM, jema caMdrikA caMdrane anusare tema bhuvanabhAnu rAjAne anusaravuM ane jamAI bhuvanabhAnu rAjavIne paNa jaNAvyuM kemArI putrI bhAnuzrIe kadApi duHkha joyuM nathI to tamAre tevI rIte vartavuM ke jethI hAthaNI vidhyAcaLane yAda na kare, tema te paNa amane yAda na kare. te svabhAvathI ja huM belatI nathI, paraduSaNane kahetI nathI, vaLI te ucitane jANanArI, suzIla, dayA ne mRdubhASiNI che. pAtra ane apAtrane jANanArI, nehIjane pratye prItibhAvavALI tathA tamArA pratye vaphAdAra banela mArI A putrI pratye kadI paNa paragamukha thaze nahIM, athavA te nirmaLa guNasamUhavALA tamArA pAse tenA vadhAre zuM vakhANa karavA ? kAraNa ke svabhAvathI ja ayogya kArya nahIM karanAra tamane te eNpavA mAM Ave che." bAda bhuvanabhAnu rAjavIe jaNAvyuM ke-"Apa asAdhAraNa saujanyavALA che, kAraNa ke guNahIna mane tame sarvathA prakAre saTTaNI kahI rahyA che. mArA pitA svargavAsI thavAthI bAlavayamAM ja mane rAjya prApta thayuM teTalA mAtrathI ja zuM huM guNavAna banI gaye ? sajajana puruSa pArakAnA A mAtra guNane meruparvata sarakhA banAve che. sAdhu puruSonA nirmaLa hRdayarUpI darpaNamAM kenuM pratibiMba nathI paDatuM? arthAta saMtapuruSe to anya vyaktione sArI ja mAne che. huM to mArI potAnI jAtane guNahIna mAnuM chuM chatAM tame mane sadaguNImAnI rahyA che. samudra pitAnI putrI lakSamI kRSNane ApIne temane kharekhara zrIpatilakSmIyukta banAvyA. tamAre tamArI putrI bhAnuzrInI leza mAtra ciMtA na karavI. ghare Avela kAmadhenune koNa tiraskAra kare ? kRtrima neha Takato nathI jyAre svAbhAvika sneha rizara hoya che. tamArI putrI pratye mAro pUrvabhavano neha jaNAya che." kanakaratha vidyAdhare jaNAvyuM ke-"A kanyAratnane tamane arpaNa karavAthI meM tamane rAjaya arpaNa karela che; kAraNa ke mArA rAjyamAM zreSThamAM zreSTha vastu bhAnuzrI ja che." bAda atyaMta saMtuSTa banela kanakaratha vidyAre pitAnA jamAI bhuvanabhAnu rAjavIne zreSTha hastI, azva, vimAna ane maNi-mANijyAdi ApyuM. bIjA rAjavIoe paNa ucita bheTo ApI ane potapotAne ucita kArya karIne te sarva rAjAo potAnA sthAne gayA. zvasuragRhe rahIne bhuvanabhAnu rAjA sukhapUrvaka vinodamAM samaya pasAra karavA lAgyA. zaMgAramaMjarI paNa jANe punaH paraNI hoya tema potAnI jAtane mAnavA lAgI. teno pati siMhakumAra je mRga banI gaye hatuM te bhAnuzrInA pANigrahaNa mahotsava prasaMge pharIne mULa rUpamAM AvI gayo.) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 46 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 2 jo gArama'jarIe hAsyapUrNAMka koieka divase bhAnuzrIne kahyuM ke- A tArA svAmI bhuvanabhAnu rAjavI jyAtiSu zAstranA jANakAra che. A hakIktanI khAtrI mane krIDAparyaMta para thaela che. te samaye A bhuvanabhAnu rAjavI ja tyAM AvI caDhyA hoya tema mane jaNAya che. temaNe mane jaNAvela ke-tamArI iSTasiddhi alpa samayamAM thaze. A rAjavI kharekhara DagArA jaNAya che. tAre AvI RddhisiddhithI phUlAI na javuM, kAraNa ke ghaNI patnIvALA A rAjavI tane aMtaHpuramAM rAkhIne Thagaze. " tyAre kAMIka hAsya karatAM rAjAe zRMgAramaMjarIne kahyuM ke-" bhALI ane sarala evI bhAnuzrIne tuM zA mATe kapaTa-prapaMca zikhavADe che? tu bhale tArA manamAM Ave te pramANe kahe parantu bhAnuzrI teA kadApi mArA pratye krodha karavAnI nathI ja. te samaye bhAnuzrIe bhRkuTI caDhAvIne potAnA svAmIne kamaLathI tADana kayuM. A pramANe jANIne zagAramaMjarIe rAjAne jaNAvyuM ke-" he rAjan ! tame A pramANe aparAdha karyA karajo. '' vaLI bhAnuzrIe zaMgAramAMjarIne jaNAvyu ke- pRthvIpriya ' e pramANe khelatAM tArA huM kayA prakAranA ugra daMDa karuM ? zuM A rAjAne mArA sivAya bIjI koI patnI che kharI ? he vhena ! tA tA tAre temane mahAnaredra tarIke sabadhavA joie. " te samaye bhuvanabhAnu rAjAe mastaka dhuNAvIne zRMgAramajarIne jaNAvyuM ke te alpa samayamAM ja bhAnuzrIne sAruM zikSaNa ApI dIdhu'. A kamaLAMgI jema mArA daMDa karavA icche che tema tAro paNa karaze. '' tyAre za MgAramajarIe jaNAvyu` ke--te badhe tamArA tejanA ja prabhAva che. pahelAM me teNIne ghaNA prakAre elAvavA chatAM paNa javAba ApyA na hatA. sUryanA prabhAvathI zu' uSNatA (garamI) dedIpyamAna nathI thatI sneha vagara strIe abhima nI banatI nathI. Apa A kAma-rahasyane svataH vicArI sumajI lyo. tamAre teNInA kAI paNa prakAre aparAdha karavA nahI. bhAnuzrI tamArA vacana mAtrane paNa sahana karI zakatI nathI to te tamArA aneka prakAranA aparAdhene kevI rIte sahana karI zakaze ? ''A pramANe peAtAnI patnI bhAnuzrInuM ha MmezAM lAlana--pAlana karatA rAjavI samaya pasAra karatA hatA temaja tenI hAjarImAM svagane paNa tuccha gaNatA hatA. ekadA rAjasabhAmAM beThelA bhuvanabhAnu rAjAne dvArapALe AvIne vijJapti karI ke- huM deva ! makaraketu rAjAne kRta rAjadvAre UbhA che. '' tyAre bhuvanabhAnue praveza karAvavAnI AjJA ApI eTale teNe praveza karIne, dUrathI ja rAjavIne praNAma karyAM ane rAjAe paNa tene atyaMta krUra na besAratAM pAtAnI najIka esAryA. uttama puruSoe karelu' sanmAna mANaseAnu mAna vadhAre che. devathI adhiSThita thayelI pratimAne lAka pUje che. ni*La dRSTithI nihALatAM rAjAe tene pUchyu ke mArA mitra ane tArA svAmI makaraketu rAjavI kuzaLa che ne ?'" te jaNAvyuM ke- " tamArA saMbaMdhathI temane adhika kuzaLatA che. utAvaLe prayANuM karatAM mane Apane teDI lAvavA mATe mekalyo che, " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkaMTha cakrInuM yuddha mATe prayANa [ 47 ] bhuvanabhAnue vicAryuM ke, "makaraketune mArA pratye atyaMta neha che. je huM nahIM jAuM te meM neha-bhaMga karyo gaNAze. je jAuM chuM te kanakaratha vidyAdharane saMtApa thaze, kAraNa ke potAnI putrI-ratnanA arpaNathI tene mArA pratye neha bamaNA thayA che. te vidyAdhararAjAnI neharUpI sAMkaLathI mAre neha gADha banyo che; tethI ahIMthI mAruM prayANa bIjI rIte thavuM zakya nathI." pachI temaNe vidyAdharapati kanakarathane vinayapUrvaka pUchyuM tyAre temaNe vicAryuM ke mArI putrI bhAnuzrI ane tenA svAmI bhuvanabhAnu mArA netrarUpa che. te bane vinA mArI sarva dizAo aMdhakAramaya banI jaze. A pRthvIpIDa para koIeka vastu nathI ke je mAnavIone phakta sukhadAyaka ja hoya. A bhavamAM ke parabhavamAM strIo nutana vela samAna che. te sivAya brahmA paNa pitAno vyavahAra calAvavAne zakitamAna nathI. huM hamaNAM kadAca teone rokI rAkhuM te paNa keTalAka samaya pachI tA teo jaze to kharA. to pachI teone atyAre duHkhI karavA ucita nathI." A pramANe vicArIne kanakaraNe kahyuM ketame javAne utsuka thayA che paNa hajI amArA manoratha apUrNa rahyA che. tamArA karatAM adhika guNazALI bhANejanuM mukha jovAthI amArI mane ratha-pati thAya, tethI A bhAnuzrIne cheDIne eka pagaluM paNa tamAre bharavuM joIe nahi. temaja prayANa saMbaMdhI tamAre mArI pAse vAta paNa karavI nahIM." bhuvanabhAnue kahyuM ke-"je huM na jAu te makarake, mArA pratye udAsIna banaze, te mane AjJA Ape. huM jaladI pAcho AvIza." bAda kanakaLe icchA nahI chatAM AdarapUrvaka AjJA ApI. bAda prayANane lagatI samagra sAmagrI taiyAra karI ane pote haratI, azva ane pAyadaLa sahita cAlI nIkaLyA. vimAnothI AkAzapradezane bharI detA, chatrathI sUryanA tApane AvarI lete, abhimAnI puruSanA mAnane tiraskAra, durjanonI dhIrajane choDAvatA, vikasita netravALA kinnarayugalothI jevAte, nAgarikane yukta kanakarathathI utsAhapUrvaka anusarA, pite jAte ja vArtAlApa karI-karIne nagarajanone vidAya karatA, pitAnA saMbaMdhIjananI zikhAmaNane sAMbhaLatA bhuvanabhAnu cAlI nIkaLyo. kanakaratha vidyAdhara pitAnA nagare pAchA pharyA bAda zrIkaMTha cakIne tenA dUte jaNAvyuM ke-"he svAmin ! tamAro zatru bhuvanabhAnu rAjavI strIratnane paraNIne pitAnA nagare jaI rahyo che. he deva ! Apane ucita lAge tema kare." A pramANe sAMbhaLIne kaMdhI banelA zrIkaMThe potAnA mANaso pAse yuddha bherI vaga DAvI, tenA nAdathI caturaMgI senA sajaja thaI gaI. vimAnamAM beThela zrIkaMTha rAjA pitAnI nagarInA najIkanA bhAgamAM AvyA ane anya vidyAdhara rAjAone bolAvavA mATe potAnA tene cAre dizAmAM ravAnA karyA, teo sarva pAchA AvI gayA bAda jaladI prayANa karyuM ane koI eka sthaLe paDAva nAkhIne rahela bhuvanabhAnu rAjavI pratye vrata mokalyo. te jaNAvyuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 2 be ke-" he mahArAja ! parAkramathI prApta karela strI, lakSmI ane vidyA pAchaLathI kadI paNa bhaya ApanAra banatI nathI, te Apa A bhAnuzrIne arpaNa karIne ane amArA svAmI zrIkaMThanI sevA svIkArIne, nirbhaya banIne tamArA nagare jAe. A pramANe zrI kaMThano Adeza che." bhRkuTIne kAraNe bhayaMkara mukhavALA ane pralayakALanA sUryanI mAphaka muzkelIthI joI zakAya tevA bhuvanabhAnu rAjAe meghagarjanA sarakhI vANIthI kahyuM ke-" are ! yamarAja khare khara krodhe bharAyA jaNAya che. mArA kAparUpI agnimAM jhapApAta karavAne kayu' pataMgIyu Icche che ? sihune AliMgana karavAne athavA tA sanI pheNa parathI maNine grahaNa karavAne keNu Icche che ? agnimAM hAthane kaNa pheMkI rahyo che ? viSa khAvAne kANu Icche che? kaI vyakti, bhulAI gayelI pAtAnI jAtane yamarAjane yAda karAvI rahI che ? he dUta! A kANu duHzikSita khecarAdhipati che ? ke je mUrkha ziSyanI mAphaka mArAthI apAtA zikSA-daDane IcchI rahyo che ? zuM te bya taragrasta che ? zu te vAtagrasta ( vAyaDA ) che ? athavA te zuM teNe madirApAna karela che ? ke jeNe tane mekalIne ayeAgya vacane kahevarAvyA. are ! tenuM niMjaja paNuM', anAcArIpaNuM, amaryAdapaNuM ane vivekarahitapaNuM kevuM che ? huM mAnuM chuM ke tenuM puNya naSTa thai gayuM che, tA tuM jaI ne te dubuddhine kahe kehuM AvI rahyo chuM. yudhdhane mATe taiyAra thA. " te zrIkaMThane bhuvanabhAnunA javAba jaNAvyA bAda adhika krodhI anela teNe saMgrAma ne mATe bherI vagaDAvI, jethI tenuM agaNita sainya ekatra thaI gayuM. bhuvanabhAnue paNa peAtAnI caturaMgI senA utka'DApUrvaka taiyAra karI, ane garuDablyUha racIne tenA sainyanI sAme UbhA rahyo. zauya pUrvaka yudhdha karavA mATe ane sainyA ekatra thayA ane raNavAdyothI AkAza ceAtarapha bharAI gayuM. khANasamUhathI sUrya ne DhAMkI detuM, hastIsamUhanA ATopavALuM, parAkramI subhaTasamUhavALu, arasparasa aveA bhegA karI detuM, rathasamUhane paraspara athaDAtuM,daMDa kapAI javAthI nIce paDelA chatra samUhavALu, mahAvatA haNAI javAthI hastIsamUhadvArA pAyadaLane AgaLa vadhavuM azakaya banAvatuM, pracaMDa gadAnA prahArathI rathAne cUrNa banAvatuM, sUMDharUpI daMDa kapAvAne kAraNe gajanA karatA hastIovALu, subhaTo ane devAMganAedvArA mahArathIone satkAra karatuM, ziyALanA dhvanithI sphurAyamAna thayela saMgItane kAraNe nRtya karatAM dhaDavALu, tAlIe paDatAM vetAlasamUhavALu pracaMDa yuddha thavA lAgyu. zrIkaMTha vidyAdhare, rAjavIe, sAmatA, hastIo ane avAno nAza thavAthI nikhaLa anelA petAnA sainyane joine bhuvanabhAnu rAjavI pAse peAtAno dUta mekalIne kaherAvyu` ke-" zA mATe ApaNe phAgaDha janatAno saMhAra karavA joie ? ApaNe baMne yudhdha karIe." eTale bhuvanabhAnue jaNAvyu ke huM dUta ! tuM tArA svAmIne jaNAva ke peAtAnA sainyano nAza aTakAve ane jo jIvavAnI icchA hoya tA mArI AjJA mAne. kharekhara jenuM mRtyu najIka Avyu` hAya tenI buddhi bhraSTa thAya che. kIDIone mRtyukALe pAMkhA Ave che. jo keIpaNa prakAranI tenI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkaMTha cakrone maMtrInI zikhAmaNa [ 49 ]. yuddha karavAnI icchA hoya te huM to taiyAra ja chuM. tene taiyAra thavAnuM kaheje." upara pramANe dUte jaIne kahyA bAda tIkaNa buddhivALA matisAgara maMtrIe zrIkaMThane jaNAvyuM ke "he svAmina ! yuddha karavAthI virAma pAme. tamArA baMne vacce kaMIka AMtaruM che; kAraNa ke agatya muni sarakhA te bhuvanabhAnu rAjAe tamArA sainyarUpI sAgaranuM pAna karyuM che. pavitra parAkramI hoya te jaya prApta karI zake che. he nAtha ! bhuvanabhAnu rAjavImAM atula parAkrama jovAya che. phakta strInA AvA najIvA kAraNasara tame rAjya jatuM na karo. nyAyI puruSone saneha deva paNa kare che. bIjAnI paraNelI strIne grahaNa karavAnI IcchA karavI te nyAyI nathI. ApaNA pakSamAM rahelA khecareMdrone paNa A kArya rucatuM nathI. "ApaNA svAmI nyAyI, cakravartI, vRddha, suMdara strIovALA, bIjAne nyAyI banAvatA, bIjA rAjAonI seMkaDo kanyAone prApta karavA chatAM, A pArakI strI mATe potAnA pakSane-sanyano nAza karI rahyA che." ema te khecareMdro gupta rIte bolI rahyA che. jyAre puNyane kSaya thAya che tyAre koI paNa prakAre lakSamI cAlI jAya che. "bhAnuzrI zrIkaMThI patnI nahIM thAya." evuM zuM jyotiSIonuM vacana khoTuM paDe? keTalAka vidyAdhare zatru pakSa pratye prIti dharAve che jyAre keTalAke temanA pratye petAne sneha darzAvavAne mATe hato mokalyA che. ApaNA pakSamAM rahelA ane udvigna banelA keTalAka vidyAre pitAnI jAtanuM rakSaNa karavA tatpara banyA che; AthI huM Apane namrabhAve vijJapti karuM chuM ke-"A yuddha na thAya. bIjA maMtrIee Apane niSedha karyo nathI, chatAM huM karuM chuM te mAruM bhakti yukta chatAM kaThora vacana Apa mApha kare. samasta janatA sAcI bhaktine naSTa karanAra chatAM me mIThuM bole che." ' zrIkaMTha cakI kaIka hAsyapUrvaka bolyA ke-"he maMtrI ! tame vyAkuLa zA mATe banI gayA che? kadAca ApaNuM seMkaDo rAjavIo haNAI gayA hoya tethI ApaNuM zuM nAza pAmI gayuM? huM bhAnuzrInI mAgaNI karI rahyo chuM te mAre anyAya nathI, kAraNa ke pUrve paNa bhAnuzrIne paraNavAnI meM mAgaNI karI hatI. eTale je huM atyAre tenI pAsethI bhAnuzrIne grahaNa na karuM to mArI apakIti thAya. strI taraphathI thatAM parAbhavane tiyA paNa sahana karatA nathI to vizvane viSe asAdhAraNa parAkramI mArA jevo parAbhavane te sahana ja kema karI zake? ki prakAranA parAjayane viSe strI taraphano parAjaya e duHsahya che. tethI abhimAnIne mATe te mRtyu e ja sujIvita che. tenA pratye anurAga, ApaNA pakSamAM rahevA chatAM nehavinAnA temaja je pitAnI jAtanI ja rakSA karavAmAM tatpara banyA che te tenI mane zI paravA che? kAraNa ke mArI pAse cakra che, te huM A bhuvanabhAnune nAza karyA sivAya pAcho pharanAra nathI, kAraNa ke siMhanA pagalA hamezA AgaLa vadhavA mATe ja hoya che." A pramANe belIne, vimAnamAM besIne hAhAra karatAM vidyAdhare cAlI nIkaLyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 50 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sagar jo pachI devAe mAMheAmAMhe kahyuM ke-zrIkarDa caqadvArA bhuvanabhAnunu amaMgaLa karavAnu mele che paNa te te kalyANane prApta karaze, kAraNa ke vizvane viSe dhama vijayava'ta ane che. kaI paNa amAruM puNya hoya teA A bhuvanabhAnu rAjavI vijayI bane." A pramANe devA temaja vidyAdha'dro khAlI rahyA hatA tevAmAM vRSabha ane mahiSa sarakhA bhuvanabhAnu ane zrIka sAmasAme AvyA, eTale zrIkaMThane joine udAra cittavALA bhuvanabhAnu rAjAe tene uddezIne jaNAvyuM ke" lAkAnA kahevA chatAM paNa tuM zaramAte nathI teA bhale, paratu tArA zveta kezAthI paNa tuM zaramAtA nathI. ? vRdhdhAvasthAthI hasuAyelA tArA pratye khANa cheDatAM huM te zaramAuM chuM. marelAne mAraveA te subhaTAne ghaTatuM nathI, te " zeSanI mAphaka mArI AjJAne mastaka para caDhAvIne tuM jA ane vRthA mRtyu na 5 ma. jo tAre svalakSmInI IcchA hoya te A yuddhanA mArga sAre che. sagrAmamAM mRtyu pAmavuM te tenI prApti mATenA tAtkAlika upAya che; chatAM paNu khALakanI mAphaka vRddhane havA te mArA mATe ucita nathI. ' "" zrIkaMTha cakrIe pratyuttaramAM jaNAvyuM ke--" he bALaka ! tuM mUkha he ine ayeAgya vacanA khelI rahyo che; te AyeAgya khelAyelA tArA vacananuM tuM phaLa meLava. tuM kanyAnI prAptithI saMtuSTa thayA jagNAya che, parantu huM hamaNAM ja te tArA sa` sukhane harI lauM chuM." A pramANe khelatAM zrIka The kSaNamAtramAM anyA* mUkayu, eTale khecarA ane devA nAzIjavA lAgyA ane sarvAMtra mahAn kALAhaLa vyApI gayA. te anyAane bhuvanabhAnue meghAadvArA chedI nAkhIne AkAza bharI dIdhuM, ane tene kAraNe mayUrA nAcavA lAgyA. te samaye Azcaya te e thayuM ke-meghAthI rAjahaMso khuzI na thavA joIe chatAM rAjarUpI haMse ha pAmyA. temaja meghanA AgamanathI mukhA zyAma thavA joie chatAM bhuvanabhAnunA vijayathI sajjana puruSonA mukhA ujjavaLa banyA. bhuvanabhAnu rAjavIe zrIkaMThane kahyu` ke-"he jaraTha ! tArA pratyenI karuNAmuddhine lIdhe ja tAza krodharUpI agnine bujhAvavA mATe jame. meghA mUkyuM hatuM. mArA upara pheMkAeluM koI paNa prakAranuM zastra ke asra kAi paNa samaye kaI paNa karI zakaze nahI, mATe pharIne paNa tuM vizvAsapUrvaka tAruM sAmarthya khatAva. vaLI tArA jevuM krIDA karavAne cAgya ramakaDuM mane kyAMthI maLe ? " A pramANe bhuvanabhAnu khelyA tyAre zrIkaOM dhaNA bhayaMkara nAgAAA phekayA; eTale tene garuDAo dvArA tarataja naSTa karyA, ane vizeSamAM jaNAvyu` ke-"tArA pAse jeTalAM astro hAya teTalA ekI vakhate ja phreMka " tyAre zrIkaMTha cakrI bhuvanabhAnunA vacaneAthI temaja potAnA astrone niSphaLa banAvavAthI vismaya pAmyA ane vicAyuM ke- pUve je me' sAMbhaLela che te ja A jaNAya che, teA cakranI sahAya vagara A rAjA jItI zakAya tema nathI.'" cakrIye A pramANe vicAyu" tevAmAM sUrya sarakhuM' jhaLahaLatu cakra tenA hasta para AvyuM eTale bhuvanabhAnune kahyuM ke- he mALaka ! tuM A cakraneA bhega khanIza, mATe tuM abhimAnanA tyAga kara ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkaDa cakrIne parAbhava ne dIkSA [ 49 ] banelA tathA adhama evA tane dhikkAra ! huM A tethI kharekhara mane lAge che ke-mahAmUDha evA te` akALe mRtyu na pAma" bhuvanabhAnue mISTa vANIthI jaNAvyu ke--< aADhAnA TukaDAthI abhimAnI cakranA bhega khanIza. ema te je jaNAvyuM peAtAne parAjaya darzAvye che." tyArapachI zrIka ke cakra mUkayu' eTale hastI ane azvAdine bhayabhIta manAvatA ane mananA Anadane dUra karatA mahAkAlAha3 vyApI gayA. te samaye prekSaka tarIke joI rahelA, bhayabhIta banelA ane cakranI jvALAthI dAjhI javAnI bIkane lIdhe daivIyAe utAvaLe utAvaLe peAtAnA svAmAne AliMgana ApyuM. pachI agnikaNu rahita cakra bhuvanabhAnune pradakSiNA ApIne, kalahaMsanI mAphaka tenA hastarUpI kamaLa para beThuM. te samaye AkAzamAM puSpavRSTi laI, deva devIe duMdubhIe vagADavA lAgI, jaya jayArava thavA lAgyA ane diya vasrAnI vRSTi thavA lAgI. vidyAdharAnA samUhe "bhuvanabhAnu jayavaMta rahe" evI gheASaNA karI. ane zrIkaTanI rANIe jaNuAvyu` ke-"navIna cakravatInI sevA svIkAre. adhA vidyAdharA bhuvanabhAnunA caraNamAM paDayA. te samaye hIna puNyavALA zrIkaMThe manamAM A pramANe vicAravA lAgyA. " zA mATe A rAjAe peAtAnA cakrathI mArI nAza na karyo athavA te yazarUpI jIvitanA nAzathI huM kharekhara haNAyela ja chuM. athavA te huM jIvavA chatAM mareleA chuM; kAraNa ke mArI lakSmI zatrunA hAthamAM gai che. sava* vidyAdharAnA svAmI hAvA chatAM A rAjAnI AjJAne kema vahana karI zakuM ? khalI" vyaktine anyAya kadI sahAyaka anatA nathI, jyAre nyAya svalpa maLavALAne paNa phaLadAyaka bane che. puNyanI prAptithI mANusa AbAdI meLave che ane tenI hAnimAM vikasita khanatA nathI, te huM have zrI jinezvara bhagavaMtanI upadezelI dIkSAdvArA puNya prApti karuM." A pramANe vicArIne buddhimAna zrIkaMThe pAMcamuSTi leAca karyAM eTale devAe temane muniveSa ApyA eTale bhuvanabha nu vigere samasta rAjavIoe bhaktibharapUra cittavALA anIne te munivarane namaskAra karyo. pachI vinayI ane nUtana cakrI bhuvanabhAnu rAjAe aMjali joDIne kahyuM ke-" he pUjaya ! Ape hamaNAM mane kharekhara jItI lIdheA che. tIkSNa khaDraga dhArA samAna sacamamArga'mAM cAlavAne mATe Apa samatha che. huM samasta prANIonuM hita karanAra ! Apa mArA samasta aparAdheAne mApha kare." eTale zrIkaMTha munivare jaNAvyu ke-" he rAjan ! tame ja kharekhara mArA upakArI che. bhavasatApane haranAra A sayama rAjya mane kayAMthI prApta thAya ? A sacamanI prAptimAM kharekhara tame ja mArA nimittarUpa banyA che, te huM mahArAja ! A saMba MdhamAM mane leza matra paNa dveSa thatA nathI. have tamAre tathAprakAre AcaraNa karavuM joie ke jethI A leka ke paraleAkamAM kAi paNa prakAre koipaNa prANI duHkhabhAjana na bane. " A pramANe rAjAAne upadeza ApIne te niSpApa cAraNazramaNa zrIkaMTha munivara tIrthonI yAtrA karavA mATe AkAzamArge UDI gayA. bhuvanabhAnu rAjAe paNa peAtAnA tathA zrIkaMTha cakrInA hastI, azva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sagar jo tathA pAyadaLane je je prahAro thayA hatA ne te prahArone potAnI pAsenA auSadhivalayanA jaLathI rUjhavI nAkhyA. bAda lakSmItilaka nagaranA mAne tyajI daine bhuvanabhAnu zrIpuranagare gayA ane nAgarika janeAthI sanmAnita tee nagaranI bahAra paDAva nAkhIne rahyA. dareka AvAseAmAM sugaMdhI jaLathI bhUmipITha siMcavAmAM Avyu', dareka cauTAmAM meAtInA tArA khAMdhavAmAM AvyA, zuonA tAraNAthI ze|bhatA mAMcaDAe UbhA karavAmAM AvyA, raMgabhUmine suvaNaeNnA tAralAothI suzebhita karavAmAM AvI, paMcara'gI vastranA samUhathI hATaDIe zeAbhAyamAna karavAmAM AvI, hajAro hAthI, azva tathA trimAne zaNagAravAmAM AvyA, maneAhara vAjiMtro vAgavA lAgyA, prekSaka leAkeA ekatra thavA lAgyA te samaye bhAnuzrInI sAthe divya vimAnamAM beThelA, suMdara, saubhAgyazALI, niLa Azayane kAraNe pApane naSTa karanAra, kanyA, yuvatIe ane vRddha strIothI anukrame jevAtA, parAkramI, puNyavAna, dAtA, kuzaLa, zreSTha kavi, paMDita, dayALu, sarala, nyAyI, gaMbhIra, dhaizAlI, A pramANe iSTa guNAne grahaNa karavAmAM tatpara ane satkAra karatAM nAgarika janAthI jenA guNane pAra pamAtA nathI, zrIpura nagaranI apUrva zeAbhAne nIhALate, zreSTha vastue bhAnuzrIne premapUrNAMka darzAvatA, ma`cA parathI pheMkAtI lAjA(dhANI vi. maMgalasUcaka padArtho)ne grahaNa karatA, traNa prakAranAM vAjiMtrone jotA, vArAMganAothI magaLa karAtA ane teone saMtoSapUrNAMka dAna ApatA, vIMjhatA cAmaravALA, zveta chatrothI suzAbhita, ekatra thayelA puNya samUhathI jANe vIMTaLAIne AvatA hoya tevA, eka AMkhamAM AMjaNa AMjelI, chUTI gayelA kezakalApavALI, mukha para adha zAbhA karelI, kaTipradeza para paherelA vastranI nADIne hAthamAM pakaDI rAkhatI, phakta eka ja pagale aLatAthI raMgelI, tUTI rahyA che metInA hAra jenA evI keTalIka-keTalIka strIethI utAvaLe jovAtA bhuvanabhAnu rAjavI geAzISa caMdanathI lI`pelA paDathAvALA, siMhAsana sthApana karAyuM che. jemAM, suMdara caMdaravAvALA, puSpanI mALAethI suzebhita, baLatA agaru dhUpavALA, meAtInA sAthIAethI pUrelA, pUrNa kaLazAvALA evA rAjamaMdiramAM AvI pahoMcyA. bAda dUtane meAkalIne melAvAyela ane AvI paheAMcelA kanakaratha vigere vidyAdharezeAe temanA vidyAdhara cakrIpaNAnA abhiSeka karyo. jo ke temanI rAjalakSmI sAta a MgeAthI suMdara hatI chatAM bhAnuzrIne kAraNe te tene ATha aMgavALI mAnavA lAgyo te yukta ja hatuM. dareka rAjAene vaza karanAra, zUravIra ane hamezAM samasta leAkeA para upakAra karanAra bhuvanabhAnu rAjavInA pratApa cAtaram vistarI gayA. kavinI najaramAM tenuM rAjya pArakAnA upaleAga mATe ja jaNAtuM, jaDatA(matA) zItakALa(ThaMDI )mAM ja hatI, mada (abhimAna) maTThonmatta hastIomAM hatA, bheganA abhAva munijana viSe hatA, dhvani jhAMjharane viSe hatA, amaryAdapaNuM guNAne viSe ja hatuM, athavA tA strIonI najaramAM hatuM, vyAkaraNanA abhyAsamAM ja upasarganuM kathana karavAmAM AvatuM, saMdhi ke vinAza kAi paNa sthaLe jovAmAM AvatA nahIM. A pramANe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhi viSaye satyakInuM daSTAnta [ 53 ]. cakavatIM banela bhuvanabhAnu rAjavI rAjaya karavA lAgyA ane harSapUrvaka sarva prakAranAM kIDAsthAnene jovA lAgyA arthAt kIDA karavA lAgyA. te rAjavI nUtana-nUtana jinAlayo karAvate, jI cetyone uddhAra karAvate, vaLI judA judA prakAranI rathayAtrAo paNa karAvate. jema AcArya mahArAja parSadAmAM dharmane ja upadeza Ape tema siMhAsane beThela te rAjavI, sevAne mATe Avela rAjavIone phakta dharmane ja upadeza Apato hato. tenA rAjyamAM dharmanuM eka chatrI rAjya thayuM tethI kaI paNa prakArane avakAza na maLavAthI adhama dUra nAzI gaye. - koI eka divase cAMdanI khIlI rahI hatI tevI rAtrine viSe mahelanA uparanA bhAgamAM agAzImAM rahelA siMhAsana para beThelA temaja potAnA mukhya mukhya mANasa najIkamAM rahyA hatA tyAre rAjAe mane (vicakSaNane ) kahyuM ke- "he vicakSaNa maMtrI! tame jaNAvo ke caMdra karatAM adhika sukha ApanAra koNa che? ane AkAzapradeza karatAM paNa vizALa keNa che?" ' meM javAba Apyo ke -"he rAjana ! jagatamAM Apa ja A vastune barAbara jANe che, anya kaI jANatuM nathI chatAM cAraNazramaNa munie kahela kaMIka huM Apane jaNAvuM chuM ke-caMdra karatAM paNa zrI jinezvara bhagavaMtanuM vacana vizeSa sukhadAyaka che ane sajana puruSonI buddhi gagana karatAM paNa vizALa che. viSayasukhathI parAgamukha banelA te cArazuzramaNa munivaree saMkSiptamAM, buddhi viSayaka je daSTAnta mane kahela te Apane nIce pramANe karI saMbhaLAvuM chuM- vasaMtapumAM jitAri nAmano rAjA hato ke je zatruonA hRdayamAM zalyarUpa hato, jyAre strIonA hadayane romAMcita karanAra hato. tene vizva para upakAra karanAra temaja daridrI loko para viziSTa prakAre pakSapAta dharAvanAra subuddhi nAmane maMtrIzvara hato. te nagaramAM saMpattine kAraNe kubera samAna satyakI nAmane zreSThI hato ke je niHspRha guNane kAraNe dhana temaja pitAnA zarIrathI anyano uddhAra karato hato. te dharmA, paropakArI, sarala, karaNavAna, guNavAna A pramANe lokone viSe prasiddhi pAmyo hate. vizvamAM bhramaNa karatA pitAnI kIrtine, tene thAka dUra karavAne mATe ja jANe vizrAmasthAne hoya tema teNe aneka dAnazALAo karAvI. te zreSThIne prabhAkara nAmane purohita gADha mitra hate. satyakI svabhAve saraLa hato tyAre prabhAkara kapaTI hate. pitAnA saralapaNAnA guNane kAraNe satyathI prabhAkara purohitane sAce mAnate hato jyAre prabhAkara pitAnA dhananuM rakSaNa karIne satyakInuM dhana khAI jate hatA. jema vezyAmAM Asakta thayela prANI pitAnA dhanane nAza kare tema satyakIe krIDAsakta prabhAkaranI sAthe mitrAcArIne kAraNe pitAnA dravyano nAza karyo, ke eka samaye satyakIe vicAryuM ke-have mArI pAse thoDuMka dhana che to adhika dravya ApanAra samudrayAtrA huM karuM. jo huM samudragamana nahIM karuM te mAruM dhana khalAsa thaI jaze Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 54 ]. zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 2 je jethI mAro mahimA-kI ghaTaze ane pagale-pagale mAre parAbhava thaze. dAna na ApavA chatAM paNa lakSamIvALo puruSa lokane priya bane che. juo meru parvatanuM paDakhuM jyotizcaka cheDatuM ja nathI. pachI satyakIe nIla vastramAM pAMca rane bAMdhIne sAkSI rAkhyA sivAya ja prabhAkarane seMpyA ane tene kahyuM ke-"dhanopArjana nimitte huM samudrayAtrA karIza te tAre A pAMtha rane sAcavavA ane jyAre huM mAgu tyAre tAre te mane pAchA sepavA. he purahita ! he kalyANukAraka ! tArAmAM mAro saMpUrNa vizvAsa che. mA sarvasvarUpa A pAMca rane tAre yatnapUrvaka sAcavavA." eTale prabhAkare te teno laIne tenI samakSa peTImAM mUkyA ane kahyuM ke-" tAre leza mAtra ciMtA na karavI. A rane have tArA hastamAM ja rahelA che tema samajaje." satyakI paNa rAjA tathA potAnA svajanonI rajA laIne kariyANA bharIne anya lake sAthe dhana-upArjana karavA mATe vahANa para caDho. pachI vAyunI anukuLatAne kAraNe vahANa rukhyadvIpamAM jaI pahoMcyuM eTale kariyANAno tyAga karIne teNe vahANumAM rUpuM bharI lIdhuM. te samaye koIke jaNAvyuM ke-"suvarNa dvIpamAM suvarNa prApta karI zakAya che." eTale lebhavazathI tyAM jaIne teNe suvarNa samUha joyo ane rUpAno tyAga karIne suvarNathI vahANuM bharI lIdhuM. vaLI te samaye koIke jaNAvyuM ke " ratnadvIpamAM ghaNuM ratna hoya che, phakta eka ja ratnathI koTi suvarNa prApta thAya che " tyAre satyakIe saMmati ApavAthI vahANa ratnakIpe pahepyuM te sthaLe janasamUhane joIne vahANamAM bharela suvarNa tyAga karyo ane vahANa ratnathI temaja pitAnuM hRdaya harSathI paripUrNa karyuM. pachI teNe potAnI IcchAne temaja vahANane pAchuM pheravyuM ane pavananI anukULatAthI teo jhaDapathI pAchA pharI rahyA hatA tevAmAM samudra vicAryuM ke-A rananA samaha vinA "ratnAkara" kaI rIte kahevAIza? tethI teNe potAnuM bANa (pracaDa moju) pheMkayuM eTale pracaMDa mojAthI pachaDAyeluM ane uchALAeluM te vahANa, mANasanA manorathanI sAthesAtha bhAMgI gayuM. te samaye janasamUha ane ratnasamUha cAre dizAmAM cAlyA gayA ane satyathI zreSThI paNa pATiyuM meLavI tarato tarate kAMThe pahoMcyo. te vicAra karavA lAgyo ke-kayAM te ratna samUha ane kayAM A mArI AvA prakAranI durdazA? lAbhane cAhatAM mAruM mULa dravya paNa nAza pAmyuM. pUNyarUpI kariyANu vagara mANasee karela pravAsa taddana niSphaLa bane che; jyAre puNyazALI vyaktione potAnA gharamAM ja rahevA chatAM lakSmI prApti thAya che. je divasa meM pArakAnA hAthamAM divya prabhAvavALA te pAMva , rane sepyA te divasathI ja mAruM puNya naSTa thayuM hoya tema jaNAya che. mArA pUrva purue kahyuM hatuM ke jenA gharamAM A pAMca ratno raheze tene kamaLanI mAphaka kadApi lakSamI tyajaze Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prabhAkare satyane karela anAdara [ 55 ] nahi," te have nagaramAM jaine huM te ratnone graN karuM." A pramANe vicArIne te peAtAnA nagara tarapha cAlI nIkaLyo temaja peAtAna nagarane joi peAtAnI jAtane bhAgyazALI mAnI. peAtAnI jAtane jaNAvavAne asama te saMdhyAka Le peAtAnA AvAse gayA, ane tene Avela jANIne, ghRttAMta chavAne mATe leAkeA tenI pAse AvyA ane tenuM kaheluM vRttAMta sa MbhaLIne khedayukta banelA leAkoe tene kahyu` ke-"meghanI mAphaka leAkeAne zeka karAvana rI tArI suvarNa lakSmI naSTa thaI che, chatAM paNa tAre tArA manamAM lezamAtra saMtApa na karavA kAraNa ke vRkSa paNa karI navIna pallavALuM bane che. ane caMdra paNa pUrNa kalAvAna bane che." A pramANe AzvAsana ApIne potapeAtAne AvAse gayA parantu prabhAkara purohita na AvavAthI teNe vicAyuM ke--kayAM teA mArA mitrane mArA AgamananI khakhara nahIM hAya, jethI te ALyeA jaNAtA nathI. athavA te rAyakAmAM vyagra banavAtho tene AganamAM DhIla thai jaNAya che. A bAju peAtAnA peAtAnA leNudAra satyakIne Avela jANIne prabhAkara paNu devadAranI mAphka peAtAnA gharanI bahAra nIkaLye nahIM. haiI eka divase atyata zaramALa ane prabhAkaranA ghare jatAM satyakIne leAkeAe joye tethI teoe tene kahyuM ke- te A ja satyakI che ke jeNe dIna duHkhIenI daridratAne dUra karI hatI ane te kAraNe tenA pratye rASane lIdhe ja hoya tema AdhAra rahita khala daridratA tene ja gaLe vaLagI paDI che, arthAt satyakI daradra banI gayA che. pUrve je karuNuApAtra vyaktiAne joine te atyaMta dayALu baMnatA hatA tene ja hamaNAM vidhie dayAnuM pAtra banAvela che.'' A pramANe duna leAkeAnI pIDAkAraka vANI sAMbhaLatA satyakI acAnaka prabhAkarane ghare gayA ane prabhAkare paNa tene joyA. pahelethI ja zikhavADAyelI tenI patnIe satyakIne kahyuM ke- purAhita ghare nathI. " koi paNa prakArane satkAra nahIM karatA teNIne jyAre pUchavAmAM AvyuM tyAre te anAdarapUrvaka melI ke- " purezahita hamaNuAM ja rAjakuLamAM gayA che " plAna mukhavALI teNIne joIne satyakIe vicAyuM ke- kharekhara daridrapaNAne dhikkAra he ! je peAtAnA hovA chatAM pAro anAve che. jANe huM bIjo janma dhAraNa karIne Avye hai|uM tema A purAhita patnI mane oLakhatI paNa nathI. dhanano nAza tathAprakAre mArA manane dubhavatA nathI ke je mArA peAtAnA ja mANaseAdvArA karAtA anAdara mane pIDI rahyo che, to have A purohita-patnIthI mAre zuM prayeAjana che ? ' A pramANe vicArIne te potAnA ghare Avye ane peAtAnA kuTuMbane duHkhI joIne teNe nisAseA nAkhyuM. bIje divase gayelA teNe peAtAnA te kumitrane palaMgamAM beThelA joyA ane pAte pAtA nI meLe ja Asana laine tenI sanmukha beThA. jANe bhUtathI casAyeleA hoya tema prabhAkare tenI kSAnuM paNa jeyuM nahIM; ane mUMgA mANusa mAphka tenI sAthe kaMi paNa khelyA nahIM.. satyakIe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 56 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 2 jo * : jaNAvyu` ke- " he mitra ! tuM mane mArA rano pAchA Apa. '" tyAre prabhAkare jaNAvyuM ketuM kANu che ? kayA rAnI vAta kare che ? tAruM vacana koi paNa satya mAnaze nahIM. tuM mArA gharamAMthI bahAra nIkaLI jA. ''satyakIe punaH kahyu ke - " mitra ! lAbhathI aMdha banIne tuM A zu' khelI rahyo che ? duHkhamAM AvI paDelA mane tAre tArA dravyathI sahAya ApavI te dUra rahI, parantu mArAM ratno paNa tuM mane Apato nathI eTale kharekhara tuM mane paDayA' para pATu mArI rahyo che, jo tuM snehapUrvaka mArA ratno pAchAM ApatA hoya te Apa, nahiMtara koipaNa prakAre te ratnA huM tArI pAsethI avazrva laiza. peAtAnI lakSmImAM paNa Asakti rAkhavI ucita nathI kAraNa ke vArAMganAnI mAphaka lakSmI paNa caMcaLa che. bhale tuM tAruM' mastaka muMDita karAve parantu pAraku dravya mukhamAM mUkavA pUratuM ja madhura jaNAya che. mane tu`asamartha samajIza nahi. jo tArI buddhi pArakAnuM dhana paDAvI levAnI che te zuM huM mArA potAnA ratnAnI prAptimAM anAdara karu? arthAt huM koIpaNa prakAre mArA patne pAchA meLavIza." A pramANe ghaNA prakAre khelatAM satyakIne prabhAkare gaLe pakaDIne peAtAnA gharamAMthI bahu ra kADhI mUkayA. duHkhI anelAM satyakIe vicAyuM ke huM zA mATe have jIvI rahyo chuM? atyAre huM AvA prakAranA duHkhanA bhAjanarUpa banyA chuM, agnimAM jha MpApAta karavo sAro, parantu dujananI sAkhata karavI sArI nihuM ke je vizvAsu banelA sajajananA cittane udAsIna sneha rahita banAve che. khaDgane prahAra sahana karavA sArA, kAtIla jhera khAvuM sArUM athavA te vanavAsa sarA paraMtu nIce janeAnI seAbata sArI nahI. prabhAkare mArA je parAbhava karyA tene zuM bhUlI jaiza? tenA peTamAM rahelu` mAre tenI nAsikA dvArA varmana karAvavuM paDaze. '' A pramANe vicArIne potAnA dhare AvelA teNe le! ne jaNALyu ke-prabhAkara purAhita mane chetaryo che . ekadA subudhdhi maMtrIne teNe joyA eTale tenI samakSa puSpAnI bheTa dharIne namaskAra karIne satyakIe kahyuM ke-' huM anAtha banyA chuM, mArA koI rakSaNakartA nathI. rakSaka ja jyAre bhakSakA banyA che tyAre huM keAnI pAse jaine pAkAra karu? eTale maMtrIe tene jaNAyu` ke-'tuM mArA ghare Avaje, tuM kheda na pAma." pachI maMtrIe petAnI sAthe rahela pratI-hArIne kahyuM ke-'jyAre A vyakti ApaNA AvAse Ave tyAre zIghra temane mArI pAse lAvavA' A pramANe kahIne maMtrI peAtAnA AvAse gayA ane satyakI paNa peAtAne dhare gayA. "satyakIe vicAyuM ke-'tiraskArarUpI agnithI dagdha aneela mArA avayayeAne AmaMtrIe zItaLa banAvyA. AvA prakAranA puruSothI ja pRthvItalane viSe dhama ne dhAraNa karavAmAM Ave che; nahIMtara AdhAra rahita banela A dhama avazya pAtAlamAM pesI jAta. khIje divase prAtaH kALe, hAthamAM phUla laine satyakI maMtrInA AvAse gayA eTale dvArapALe tene praveza karAvye ne maMgIe.. ApelA Asana para beTho. mAda satyakIe hakIkata ..jaNAvatAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAkaranuM prapaMcIpaNuM ne subuddhi maMtrInI yukti [ 17 ] kahyuM ke-" nIla vacamAM bAMdhIne pAMca rane meM prabhAkarane ApyA hatA. " subuddhie pUchyuM >"A vAtamAM kaI sAkSI che?" satyakIe jaNAvyuM ke-"kaI sAkSI na hatA. te mAre mitra atyaMta vizvAsapAtra hato." zreSTha maMtrIe tene jaNAvyuM ke "kaI paNa sAkSI rAkhyA sivAya te A thApaNa ApI te ThIka karyuM nathI. pitAnA svajanone paNa sarvava ApavAmAM AvatuM nathI, te bIjAne to kema ja ApI zakAya ? jene kazI jarUra nathI evA vRkSene paNa dhananI Asakti hoya che ane te hakIkata prasiddha ja che to pachI jene pagale-pagale dravyanI jarUra che evA manuSyonI to vAta ja zI karavI? athavA have banelA kAryano aphasesa kare nAme che. tAre have rAjasabhAmAM AvavuM, jethI tArA kAryanI siddhi karI zakAya." paNa kapUra laIne satyakI rAjadvAre Ave eTale tene joIne dayALu buddhivALA subuddhi maMtrIe tene zIdhra praveza karAvyo. namaskAra karatAM tene rAjAe tenA AgamananuM kAraNa pUchayuM eTale maMtrIe rAjAne ekAMtamAM sarva hakIkata jaNAvI. pachI rAjavIe prabhAkara purohita ne belAvIne vAraMvAra pUchavA chatAM te mAnyo nahIM, eTale roSe bharAyelA rAjAe tene kahyuM ke-"jo tuM sAco che te mArI AjJA vIkAra" tyAre dhUrta paNAne lIdhe teNe rAjAnI AjJA savIkArI. ane rAjAne jaNAvyuM ke- "he svAmin ! pitAnuM vahANa bhAMgI javAthI A satyakI vaNika gAMDo thaI gayo che ane ApanI maherabAnIthI maMtrI paNa garvIka banI gaye che. A gAMDA mANasanA vacanathI Apa mane zA mATe A pramANe kahI rahyA cho ? Apa mArA pratye kRpA darzAve che tethI A maMtrIne mastaka-pIDA thAya che. A maMtrI hamezAM mArA chidro joI rahyo che, paraMtu mAre doSa dekhAtuM nathI tyAre te bIjAo dvArA A beTe Aropa mArA para mukAve che. he rAjana ! je A5 A maMtrInuM vacana satya mAnaze te sarva jagata Apane doSavALuM ja jaNAze, kAraNa ke je pote dveSI hoya te bIjAne paNa dejavALI ja jue che, kAraNake kapAyelI nAsikAvALA puruSa potAnA pratibiMbane chinna-kapAyela nAsikAvALuM jue che. avasare Apa A maMtrInA dene jANI zakaze. gupta pApa keTalAka samaya paryanta gupta rahI zake che. te svAmin ! A maMtrInA kahevAthI A5 mArA pratye apasanna na banazo." tyAre rAjAe kahyuM ke "jo tu niSkalaMka che to mArA baMne caraNene sparza kara." tyAre pApI8 prabhAkare rAjAnA caraNane sparza karyo, eTale rAjAne te saMbaMdhI khAtrI thavAthI tene visarjana karIne rAjAe sarva hakIkata subuddhi maMtrIne jaNAvI. maMtrIe kahyuM ke-"kalaMkanA bhayathI te purohita jUThuM bolyuM che. Ape tene avazya zikSA karavI joIe; kAraNa ke A jagatamAM baLahInAnuM baLa rAjA che. teNe mArA saMbaMdhI Apane je vRttAMta jaNAvela che te he rAjana ! satya jaNAya che. jo temAM kaMi paNa pheraphAravALuM jaNAze te mAro deSa alpa thaze, arthAt huM sAce nIvaDIza. he svAmin ! A viSayamAM buddhipUrvaka kAma lyo, tenI sAthe neha darzAvavApUrvaka Apa jugaTu rama, tamArA nAmathI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ]. zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 2 je aMkti mudrikA tene paherAvIne prapaMcapUrvaka tenI mudrikA grahaNa karI che. te ja divase sonI pAse tenA jevI ja bIjI mudrikA taiyAra karAvo. vaLI te divase teNe je bhojana karyuM hoya te jANI laIne pachI mudrikAne laIne nokarane tene ghare mokala. rAjA purahitanI sAthe niraMtara jugaTu ramavA lAgyA ane atyaMta neha batAvIne tene atyaMta vizvAsa pamADyo. ghaNA abhimAnavALo purohita paNa pitAne rAjAno kRpApAtra mAnavA lAgyA. pachI koIeka divase rAjAe maMtrInI sUcanAnusAra sarva AcaraNa karyuM ane tenI sAthe ramatAM rAjAe paNa rAtrine viSe pitAnA nekarane purohitanA ghare mokalyo. teNe jaIne pureNita-patnIne kahyuM ke-"purohitane atyaMta kAma hovAthI mane mudrikA ApIne ane Aje temaNe je bhajana karela che te mane jaNAvIne-A pramANe baMne oLakhANa ApIne mane tamArI pAse mokalela che, to je ratna nIla varNavALA vastramAM bAMdhelA che te jaladI peTImAMthI kADhIne mane Ape. je te pramANe ApavAmAM vilaMba karaze kArya nAza pAmaze." purohita-panIe paNa tene te ratna ApI tathA teNe paNa jaIne purohitanI samakSa ja te ratna rAjAne arpaNa karyA, eTale rAjAe puhitane pUchayuM ke-"zuM haju paNa tuM tArI jAtane doSita mAnatuM nathI ? mArI AjJAne jUhI mAne che ane kalakI hovA chatAM mArA caraNane sparze che? tuM satyanI zreSThIne gAMDe jaNAve che ane maMtrI te IrSyALu che ema jaNAve che!" A pramANe roSane lIdhe rAjAnI bhUkUTI jaIne purohite vicAryuM ke-"rAjAe mane chetaryo che, te have zuM uttara ApuM ?" chatAM paNa dhRSTatApUrvaka teNe jaNAvyuM ke-"he rAjan ! te rano mArA ja che. je tamane vizvAsa na Avato hoya to ApanA ratnabhaMDAramAM tene nAkho. je tene oLakhIne satyakI zreSThI grahaNa karI le to te ratno tene jANavA anyathA te mArA jANavA." rAjAe tene javAba Apyo ke-"tAre abhiprAya meM jANI lIdhuM che. te pramANe huM Aje ja karuM chuM jethI satyakI sAce che ke jUThe te jaNAI Avaze. rAjAe purohitanuM vacana na mAnyuM ane tene ugra daMDa Ape." A pramANe janatA na bese te pramANe huM vartIza." tyAra pachI pitAnA ratnasamUhamAM te ratno nAkhIne satyakIne bolAvIne rAjAe tene kahyuM ke-" tuM oLakhIne tArA ratno A renasamUhamAMthI laI le." eTale satyakIe pitAnA rano grahaNa karI lIdhA. pachI satyakIne sAco jANIne ane prabhAkara purohitane jUTho mAnIne rAjAe mAtrane Adeza Ape ke-" A purohitanuM sarvasva luMTI lyo tenI jIbha kapAvIne dezanikAla karo." maMtrIe paNa rAjAnA hukamathI te pramANe karyuM. pachI satyajIe paNa pitAnA te ratno maMtrI sanmukha mukIne kahyuM ke-" maherabAnI karIne Apa A ratna grahaNa karo. have mAre ratnonI jarUriyAta nathI. phakta mAre parAbhava ja mane asahya banyo hato. he maMtrIzvara ! Ape buddhipUrvaka mAre thate parAbhava dUra-nirmaLa karyo che." eTale subuti maMtrIe tene jaNAvyuM ke-"huM tane A ratno ApI dauM chuM te te te grahaNa karI le. te raste Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subuddhi maMtrIe vicakSaNa maMtrInuM karela sanmAna [ 59 ]. dvArA dravya-prApti kara, mane te ratnonuM kaMI paNa prayojana nathI. upakAra kare te sajjana purUSone ITa che. keI paNa prakAranI AzA vagara karAyela upakAramAM badalAnI IcchA rAkhavI te vamelA bhojanane khAvAnI IcchA tulya che mATe tAre mane A viSayamAM vizeSa Agraha na kare. jema dharmaTha puruSa pAMca aNuvratane grahaNa kare che tema tArA A pAMca ratnone svIkArIne tuM tArA gRhe jA." bAda zreSThIne paNa maMtrI pratye ghaNuM ja sanmAna pragaTayuM. te ratno tArA punaH vyApAra karatAM tene atyaMta dravya-prApti thaI. lokene viSe satyakI zreSThI temaja subuddhi maMtrIzvarano amRta sarakhe ujajavaLa yaza vistAra pAme; jyAre prabhAkara purohita duHkhI bane temaja apakIrtinuM bhAjana banyuM. A pramANe subuddhi maMtrInI mAphaka buddhimAna puruSa, bhayaMkara kaSTarUpI jaLa-pravAhamAM DUbelI potAnI jAtane temaja bIjAne paNa tArI zake che. uparanI kathAmAM AvatA subuddhi maMtrInA ullekhathI bhuvanabhAnu rAjavIe pitAnA maMtrI subuddhi(tame)ne yAda karIne mane kahyuM ke-" he vicakSaNa! tame je subuddhi maMtrInI vAta karI te ja mAro maMtrI subuddhi nAmano che, kAraNa ke brahmAe tene paNa upakAra karavAmAM Asakta manAvyo che ane ame tenA hRdayane jANyuM nathI te yogya karyuM nathI. amArA virahamAM te avazya prANene tyajI deze, te tuM mArA AdezathI zIdhra zubhA nagarIe jA ane subuddhi maMtrIzvarane gheya upajAvanAra mArI A sarva hakIkata tuM temane kahI saMbhaLAvaje." vicakSaNa maMtrInA zubhA nagarIe Agamana bAda harSa pAmelA subuddhi maMtrIe potAnA pradhAnane bolAvyA temaja tene ucita sthAna ApIne lekha vAM, je sAMbhaLIne samasta nagara AnaMda pAmyuM. nAgarika lokoe gRha-gRhe eka ekathI caDhiyAtA vadhAmaNu kayAM temaja pitapotAnI kuLadevIonI mAnatA pUrNa karI. vaLI maMtrIe potAnA tAbAnA khaMDiyA rAjAonA harSane mATe hakIkata jaNAvatAM lekha mokalAvyA. cakravatI paNAne mahetsava karavAne mATe loko Atura banyA eTale subuddhi maMtrIe vicakSaNane kahyuM ke-" tame amArA svAmInA kuzaLa-samAcAra ApIne amArA pratye kayo upakAra nathI karyo? to have huM tamAruM yogya sanmAna karavA IcchuM chuM. tame karelA kAryane badale prANa ApavAthI paNa vaLI zake tema nathI." A pramANe kahIne, pate phakta be ujajavaLa vastra paherIne vicakSaNane punaH jaNAvyuM ke-"huM tamane mArA AvAsanI saghaLI lakSmI arpaNa karuM chuM" tyAre vicakSaNe paNa kahyuM ke-"he maMtrIzvara ! bhuvanabhAnu rAjavI pratyenI tamArI asAdhAraNa sAcI bhakti jaNAI Ave che. huM to tamArA svAmIne sevaka hovA chatAM paNa tame mArA pratye tamArA havAmInI mAphaka je bhakti darzAvI rahyA che tethI he subuddhi maMtrIzvara ! tamArA vacana mAtrathI ja huM kRtakRtya thayo chuM. tame to mArA mATe pitA tulya pUjanIya che. Apa mane lekha lakho Ape jethI tenA dvArA huM rAjavIne harSita banAvIne kRtakRtya banuM." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ t. ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 2 ne * pachI kaMIka hAsya karIne subuddhie AgrahapUrvaka pAte paherA sata bhUSaNo vicakSaNane ApyA. vaLI bhAnuzrI temaja bhuvanabhAnune cegya AyAnA abhUSA paNa zivakSaNane ApyA bAda vicakSaNune lekha ApIne jaNAkhyu ke " jema bane tema zakela jIvanagAnu rAjA A zubhA nagarIne peAtAnA caraNAthI pAlana kare tema tamAre kazuM', ' makaradhvajanA vRttAMta, bhAnuzrInA pANigrahaNAtsava, bAkarDa cakrInuM rAjya-grahaNa karavu ane sumuddhi maMtrInI kathA vigere vRttAMtavALA ane bhuvanabhAnu ci padavI varNana nAmanA A bIjo sa, sapUrNa thayA. XXXXXXXXXX Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjo sa vi caNa maMtrI zubhA nagarIthI nIkaLIne zrIpura AvI paheAMccA eTale dvArapAme te hakIkata jaNAvavAthI, rAjasabhAmAM AvI, bhuvanabhAnu cakrIne praNAma karIne te kheDA, eTale rAjavIe tene pUchyuM ke-" subuddhi ma MtrIzvara kuzaLa che ne ? ''vicakSaNe javAba ApyA ke " ApanI kRpAthI maMtrI tathA prajA saphAi kuzaLa che. " A pramANe kahIne teNe lekha tathA AbhUSaNeA rAjavI pAse mUkayA. pUrvAMnI maitrIthI tene peAtAnA nAmavALA eIne rAjAe te ja samaye tene potAnA deha para dhAraNa karyAM. bhAnuzrInA nAmathI aMkita AbharaNA dAsIdvArA teNIne mekalAyA eTale tene joine teNI atyaMta Azcaya pAmI. viziSTa prakAranI suMdara ghaDAIne kAraNe te AbhUSaNAne bhAnuzrIe dhAraNa karIne, ratnajaDita vidyAdharAnA AbhUSaNAne paNa tuccha gaNyA. peAtAnI pAse lekha vAMcanAra maMtrI hAjara hatA chatAM utsukatAne kAraNe jIvanabhAnu pote ja te lekha nIce pramANe vAMcavA lAgyA ke- svastizrI zrIpura nagare rahela, vidyAdhare drothI sevAyelA, bhuvanabhAnu cakrInA caraNukamaLamAM vAraMvAra bhaktipUrNAMka sASTAMga daM Davat praNAma karIne, zrI zubhAnagarIthI lakhIta`ga pUjAsevAkAryamAM raSTika, ApanA caraNukamaLamAM bhramara samAna, Apano kikara evA subuddhi matrI Apane nIce pramANe vijJapti kare che ke-ApanI maherabAnIthI rAjyanI ciMtA karatAM mane, savitArUpI cAkhAne khAMDavAmAM muzaLa samAna evuM kuzaLa che, parantu Apane maLavAnI ati tIvra utkaMThArUpI rAgathI huM', rAjyalakSmI temaja prajAjanA pIDAi rahyA chIe. khalI zujAne viSe sukuTa samAna Apane, amane jaldI dazana ApIne ucita rakSA karavI jarUrI che,teA Ape mArA pratye maherabAnI darzAvavI jeie. khAkInu zubhA nagarInuM samasta vRttAMta, jema joyuM' tema vicakSaNamaMtrI, ApanI samakSa rahIne, ApanA AdezathI kahI sa bhaLAvaze." mAda vicakSaNa ma`trIe, pazu zarUAtamAM pote joyela zubhA nagarInu` varSoMna karyu" ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ka ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa` 3 jo pAchaLathI je ghaNA prakAranA maheAtsavA thayA tenu varNana kayu". vaLI subuddhi maMtrIe potAnuM karela sanmAna vigere hakIkata paNa bhuvanabhAnu cakravatI ne jevI rIte banI hatI tevI kahI saMbhaLAvI. vizeSamAM jaNAvyu ke-"he svAmin ! vadhAre zuM kahuM? samasta prajA Apane jovAne utkaMThita tA hatI ja parantu jayAre Apanu` samasta vRttAMta meM jaNAvyu tyAre te AturatA bamaNI banI gai. vaLI, tamAruM AzcaryakAraka caritra jaNAvavA chatAM nAga rika sAthe| paikI kAipaNa vyakti, zapatha ( segana ).levA chatAM, zraddhA karatI nathI--te leAkA sAcu' mAnatA nathI. keTalAka leAkeA ema kahe che ke-mAvA prakArano mahAn prasiddhine ApanArI zreSTha RSThi manuSyane hAi zake kharI ? jyAre keTalAka te kahe che ke-ame te vastu najare joIzuM tyAre ja sAcI mAnazuM. keTalAka jaNAve che ke A tA maMtrInI kalpanA mAtra che, jyAre keTalAka duzmana rAjAe tamArA apakAra karavAne icchI rahyA che. vidyAdhara puruSa dvArA tamAruM apaheraNu jANIne keTalAka manasvI rAjAe maMtrIthI mAkalAvAyela khaDaNI udharAvanArAone, mAgavA chatAM paNa vila`khathI kara( khaDaNI ) ApI rahyA che. vaLI tamArA gAtramAM utpanna thayelA kSatriyakumAra pAsethI keTalAka rAjAe keIpaNu upAyadvArA rAjya harI levAnI ceSTA karI rahyAM che parantu subudhdhi maMtrInA bhayane kAraNe koipaNa rAjA khullI rIte pragaTa thaI zakatA nathI, te huM svAmin ! Apane have zubhA nagarIe padhAravuM ucita che. Ada rAjAe vicAyuM ke A vicakSaNa ma MtrI ThIka kahI rahyA che. mAre have javuM joIe, jethI sajjano temaja durjano mArI sa Mpatti joi zake. vaLI sajjanonA manane zAMti maLe ane vividha prakAranI kalpanA karavAvALA durjanone saMtApa pragaTe. pachI potAnA sAsarA kanakaratha rAjavIne khelAvIne kArya kuzaLa rAjavIe, samagra hakIkata jaNAvIne rAjyanI khAje temane soMpIne, zrIpuravAsI nagarajanone zikhAmaNa ApIne, potapotAnuM rAjya saMbhALavA mATe vidyAdharAne sUcanA ApIne, samasta leAkethI pUjAyela, hajArA vimAna sahita jIvana- bhAnu mahARddhi sAthe zrIpura nagarathI cAlI nIkaLyA. zatrusamUhane peAtAnI sa'patti dekhADavAne mATe, samasta leAkeAnA harSoMnI sAtheAsAtha AkAzamAM gamana karatAM, gISTha rAjAonA abhimAnane naSTa karatAM, teone Azcaya pamADatAM, yAcakavaga ne tuSTa karatAM, rAjAethI thatAM satkArane jhIlatAM, abhimAnI puruSanA gavanuM kha'Dana karatAM, snehI rAjAone sa MtAya pamADatAM " he devI bhAnuzrI ! A amuka deza che, A amuka nagara che," ema pAte ja teNIne jaNAvatAM, vagADAtA DaMkAnA vistaratA dhvanithI sUcanA sAta aveAne bhaya upajavAthI aruNa sArathine kheda pamADatAM, caMdra sarakhA: kirAne prasarAvatAM, keTalAka vimAnedvAzaM divase paNa AkAzane seMkaDA caMdravALuM banAvatAM, gADha aMdhakAravALI rAtrione viSe sUca Si ane jItI lenAra vimAnodvArA;divasanI:zeAbhAne darzAvatAM, " A zeSanAga mArA sainyano bhAra kaI rIte jhIlI zakaze ? '' OMma vicArIne ja hAya tema vimAnadvArA AkAzane bharI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanabhAnuno svanagarImAM bhavya praveza [ 63 detAM, bhuvanabhAnu rAjAe amuka samaye zubhA nagarInI najIkanA pradezamAM AvIne manohara bagIcAone viSe pitAno paDAva nAkhe. ratnajaDita suvarNa taraNathI bhUSita, aneka prakAranI racanAthI banAvAyelA puSpanA mAMDavAthI suzobhita, aneka prakAranAM maNio yukta laghumaDathI manohara, cAre dizAomAM matIonI laTakatI mALAovALA, maNinI pUtaLIothI suzobhita stavALA ane kaLazethI yukata vizALa maMDapa banAvavAmAM AvyA. AsopAlavanA pAMdaDAothI mAMgalika toraNo ghare-ghare bAMdhavAmAM AvyA, kalayANusUcaka matIonI zreNIthI sAthiyAo karavAmAM AvyA. bhuvanabhAnu rAjAnA Agamana samaye kuMkuma, agaru, gazIrSacaMdananA rasathI mizrita sugaMdhI jaLavaDe pRthvIne siMcavAmAM AvI. bIjA dezathI lavAyelA ane tejasvI rezamI vastrothI vaNike e pitAnI dukAnone sa pUrNa rIte zaNagArI. siMduranA vilepanathI hastIone atyaMta manohara banAvavAmAM AvyA, azvone zaNagAravAmAM AvyA ane pAyadaLa senA taiyAra karavAmAM AvI. cakravartI paNAnI lahamI tathA bhAnuzrI A pramANe dviguNalakamIthI zobhita banelA, zveta chatrathI bhita, divya vimAnamAM ArUDha thayelA, puNyayoge IMdrANI sAthe jANe IMdra pote ja AvI rahyA hoya tema lokonA manamAM zaMkA pragaTAvatA, AkAzane vaniyukta banAvatA evA aneka prakAranA vAjiMtronA zabdothI jANe samasta lekenA duHkhasamUhane trAsa pamADatA, ane uDADatA, "jaya jaya" zabda bolatA nAgarika lokone kRpAkaTAkSathI nirmaLa dRSTivaDe jatAM, "A baMnee pUrva janmamAM kevA prakAranuM na samajI zakAya tevuM puNya karyuM haze ke jethI temane samAna rUpa ane guNa prApta thayA che?e pramANe lokonI uktine sAMbhaLatA, vArAMganAoe arpaNa karelA utama adhyane grahaNa karatAM, rAjAne jovAmAM vizna karatAM netranA nimeSane kAraNe krodhita banelI strIothI netrarUpI paDiyAo dvArA pIvAtA, vaLI kaI eka strI jevAnA kArya. mAM vizvabhUta banatAM bhramaranA bhayane kAraNe potAnA karNamAM rahelA karNanA bhUSaNarUpa kamaLane dUra karatI, vaLI ke bIjI strI, potAnA netranA jeTalA vistAravALA( lAMbA) keI eka patrane kamaLamAMthI laI laIne jANe tenuM ane pitAnA patranuM sAmya darzAvatI hoya tema netra para tene sthApana karatI -A pramANe vividha vethI manahara strIonI aneka racanAodvArA ceSTAone jotA, bhAnuzrIne harSapUrvaka dekhADatA, potAne temaja pArakAno bheda rAkhyA sivAya temaja pAtrApAtrane viveka rAkhyA vinA dInajanone navIna meghanI mAphaka dAna ApatA bhuvanabhAnu rAjavI, manahara caMdana puSpanI mALAthI yukta, citra-vicitra bhIMtavALA, suMdara caMdaravAne viSe laTakAvelI motInI mALAvALA, vividha prakAranA ratnajaDita siMhAsananI kAMtithI idradhanuSanI zobhAvALA, jemAM mAMgalika kAryo thaI rahyA che tevA rAjamahelamAM AvI pahoMcyA. kSaNamAtra siMhAsana para besIne, vArAMganAoe karelI aneka prakAranI kANusUcaka vastuo vahaca karI, bAde bhaktibhAvavALA bhuvanabhAnu rAjavIe keTalAka jinacane pUjIne, namaskAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 64 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 3 jo karIne peAtAnA sthAnamAM AvI paheAMcelA teNe gRhacatyanI pUjA karI. khAda sAthe AvelA vidyAdharAnA AvAsamAM vakhANavA lAyaka ucita vastuo-padArtho mekalI ApyA. bhuvanabhAnu rAjAnI sevA karavAne cAhatA rAjAe bheTaNAM laine potapeAtAnI nagarIthI te zubhA nagarIe AvI paheAMcyA, eTale keTalAka divase paryanta te AvelA khecare dro ane rAjAonA ucita satkAra karIne vidAya karyAM. sumuddhi maMtrIzvara para rAjyanA bhAra nAkhIne, bhAnuzrI sAthe krIDAsakta cakrInA divase pasAra thavA lAgyA. keAi eka divase jalakIDAne mATe rAjavI, bhAnuzrI vigere aMtaHpuranI strIo sAthe pramadavanamAM gayA. te krIDA-vanamAM potAnI bhASAmAM khelatA rAjahuMsanA sugalane, pakSInI bhASA jANavAmAM kuzaLa bhuvanabhAnu rAjavIe lAMbA samaya sudhI sAMbhaLyA karyuM". te haMsayugala vArtAlApa karatuM baMdha paDayu tyAre bhAnuzrIe cakrIne puchyu ke " yugale ATalA lAMbA samaya sudhI kayA prakAraneA vArtAlApa karyo ? te mane jaNAve. ' bhuvanabhAnue jaNuAvyuM ke-" te hakIkata jANuvAthI tane ze lAbha che ? te hakIkata jANuvArtha UlaTu' tu duHkhI banIza" rAjavIe A pramANe jaNAvavAthI atyaMta utsukatAvALI bhAnuzra khelI ke- temAM zuM amaMgaLa thavAnu` hatu` ? he nAtha ! evu' te zu` che ke je A mane kahI zakatA nathI ? magaLamAM ke amaMgaLamAM mane koI paNa prakAranA bhaya nathI. pUrve je kama karyA' hAya che te pramANe, rakSA karavA chatAM paNu, bane ja che. kAi paNa kAraNane lIdhe tame kahevA icchatA na heA te he svAmin ! mane jaNAya che ke AjathI ApaNA baMnenA hRdara judA paDyA jaNAya che. atyAra sudhI mAre evA khyAla hatA ke ApaNA baMnenu citta mana eka ja che, paraMtu atyAre Apanu' vatana te mArA matavyane naSTa kare che, je bhramaratu' mana bIjA mAlatInA phUla para gayuM hoya te peAtAne AdhIna banelA phUla para kayAM sudhI sthira rahI zake ?'' A pramANe sneha aMge gusse banelI bhAnuzrIne gADha AliMgana ApIne rAjAe teNIne kahyuM ke- he devI ! mArA pratye tame kadApi gusse na thazeA. he suMra mukhavALI ! ghaNA prakAranA vikalpo karavA ghaTatA nathI. zu... peAtAnuM pratibiMba dI ulaTu bane che ? jo huM tane te vRttAMta jaNAvIza teA tane te vastunI icchA thaze ane jo hu' te padArtha tane nahIM lAvI ApIza te tane saMtApa thaze, tethI huM mAnini ! huM tane te hakIkata jaNAvatA nathI, chatAM paNa jo tArA atyaMta Agraha hAya te| tuM sAMbhaLa. rAjahuMsI peAtAnA svAmI pratye praNayane kAraNe krodhita banelI hatI. ha Mse praNaya rasabharapUra mISTa vANIthI ha'sIne jaNAvyu` ke-"he priyA ! Aje tuM zA mATe utsAha vinAnI jaNAya che ?" teNIe tene jaNuAvyuM ke sneha vagaranA tamane kahevAthI ze| lAbha che ? zarama vinAnI ane pApI evI huM hajI sudhI jIvI rahI chuM ? athavA te vAstavika rIte huM mRtyu pAmelI ja chuM, kAraNa ke svAmIthI apamAnita thavAthI jIvavu e mRtyu sarakhu' ja che. pU meM je tamane kahyuM hatuM te pramANe karA, jethI mane sukha ApanAra putranI prApti thAya. mAza Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjahaMse kakSa devakumAranI kathA. [ 65 ] karatAM nAnI haMsIone, netrone AnaMda ApanAra seMkaDa baccAMo janmelA huM joI rahI chuM te nAnI nAnI haMsIe potAnA baccAMonI harSapUrvaka lAlana-pAlana kare che ane tenI puSTi mATe pANI tathA kamaLanA taMtuo lAvIne tene Ape che-khavarAve-pIvarAve che, ATalo samaya vyatIta thavA chatAM bhAgyahIna mane, mArA manane saMtoSa pamADanAra putra thayo nathI. putra vinA, sarva prakAre saMtApa pragaTAvanAra vRddhAvasthAmAM huM kaI rIte jIvI zakIza? te tame kaho." hase jaNAvyuM ke-"he piyA! tuM leza mAtra paNa gusse na thA. putra-prApti thavI te manuSyane AdhIna nathI; parantu karmAdhIna vastu che. mAtA-pitAne putrathI sukha ja prosa thAya te keI nirNaya nathI. devakumAranI mAphaka koI purA pitAne kaSTa ApanAra thAya che." eTale haMsIe pUchyuM ke "te devakumAra koNa hato ? ane teNe zuM karyuM hatuM?" rAjahase paNa te kathA nIce pramANe rAjahaMsIne kahI saMbhaLAvI. pUrve kusumapura nAmanA nagaramAM zatrurUpI aMdhakArane naSTa karavAmAM sUrya sarakho tejasvI sUra nAmano rAjA hatA. te nagaramAM datta nAmano zreSThI hatI, ane tene viSe, ApaNe viyegI na banI jaIe-judA judA na paDI jaIe ema vicArIne ja jANe hoya tema sarva prakAranAM guNoe Azraya karyo hato. tene mahAlakSmI nAmanI patnI hatI ke jene vinaya guNa, rUpa, saMpatti ane zIlanI sAthosAtha kadApi choDatuM na hatuM arthAt te paNa atIva guNazALI hatI. paraspara Asakta cittavALA, vaMzaparaMparAthI upArjana karela nyAya dravyavALA, dInajanene dAna ApavA, rAtridivasane paNa nahIM jANatA evA ane vilAsa karatAM te baMnene samaya sukhapUrvaka pasAra thato hato. ke eka divase gokhamAM beThelI, bhaktiparAyaNa dAsIdvArA pagacaMpI karAvatI, samasta zarIre AbhUSaNathI bhita, kapUramizrita tAMbUla cAvatI, pAnanA rasanI pIcakArI UDADatI te ja lakamI sarakhI mahAlakSamIe pitAnA mahelanA najIkanA AvAsamAM rahelI, pala ga para beThelI, keIeka yuvAna bAlAne, potAnA bALakane ramADatI joI. eTale anaMta bhanA abhyAsane lIdhe mohavaza banelI temaja nisteja vadanavALI teNIe vicAryu" ke- " amArA pAse rahela puSkaLa dhanathI paNa zo lAbha? kAraNake hasatA mukhavALA, stanapAna karavAnI IcchAvALA, UMcA mukhavALA potAnA putrane mArA meLAmAM besADIne huM lAlana-pAlanA karI zakatI nathI. putra vinAnA mahelane huM zmazAna tulya samajuM chuM. potAnA putra sivAya potAnuM dravya paNa pArakuM bane che. putra vinA vRddhAvasthAmAM kaI paNa prakAranI zAMti maLI zakatI nathI. jenuM nAma pazu jANavAmAM AvatuM nathI tevA devane paNa keNa pUje che ?' A pramANe acAnaka zyAma mukhavALI potAnI zeThANI mahAlakSamIne joIne, pArakAnA abhiprAyane jANavAmAM kuzaLa te kuzalA nAmanI dAsIe teNIne kahyuM ke "he svAminI ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 3 jo hAthamAM masaLAyelI mAlatI puSpanI mALAnI mAphaka temaja divase caMdranI rekhAnI jema tuM acAnaka kAMti rahita kema banI gaI? zuM havAmIe kahela kaMIpaNa apriya tane yAda AvI gayuM? athavA te zuM tamArA kuTuMbI janone maLavAnI utkaMThA thaI che? lAMbA samayathI rakSAcelA dhanano zuM nAza thaye che? athavA to sevakavargamAM keIe zuM tamArA hukamano anAdaratiraskAra karyo che? athavA te zuM zarIra kaMI asvastha banyuM che? lAMbA samayathI Icachela koI manoratha zuM phaLe nathI ? maherabAnI karIne mane je hoya te spaSTa jaNAve jethI datta zreSThIne jaNAvIne tamAruM vAMchita si & karuM." tyAre mahAlakSamIe jaNAvyuM ke zreSThInA prasAdathI mane sarva prakAre sukha che; phakta saMsArasukhanA kAraNabhUta putranI prApti nathI thaI. A putra-sukha to pUrve upArjana karela karmane ja AdhIna che. puruSono puruSArtha lezamAtra kAma AvatuM nathI. tAre A hakIkata zreSThIne jaNAvavI nahIM, kAraNake tethI te paNa mArI mAphaka duHkhada na bane. " pachI vastrAbharaNothI suzobhita, ane kIDA karatAM bIjAonA bALakone teNI jIve che tema tema teNe khinna bane che. amAvAsyAnA caMdrabiMbanI mAphaka khinna banelI teNe keTalAka divasa bAda atyaMta durbaLa banI gaI. teNIne tathA prakAranI dubaLI joIne datta zreSThIe teNIne pUchayuM ke-"dedIpyamAna dAvAnalathI baLelI latAnI mAphaka tuM kema dekhAya che?" tyAre zreNIne kaI prakAranuM duHkha na thAo" ema vicArIne teNIe kaMI paNa kAraNa jaNAvyuM nahi eTale zreSThIe naimittikone pUchyuM. grahabaLanI gaNatrI karIne teoe jaNAvyuM ke-"tamArI panIne sUrya pIDI rahyo che, te pajA karavAthI te zAnta thaze." tyAre datta zreSThIe sUryanI pUjA mATe ghaNuM dravya teone ApyuM. eTale dravyanI lAlasAthI teo bIjA bIjA grAnI pIDA batAvavA lAgyA. A rIte ghaNuM dravya vAparavA chatAM paNa potAnI patnIne koIpaNa prakArano lAbha nahIM jaIne mehanA vazathI teNe tene maMtravAdIone batAvI, tyAre mahAlakSamIe kahyuM ke-"he svAmin ! nakAmo dravyavyaya na kare. egya samaye huM svayaM ja sAjI thaI jaIza." datte jaNAvyuM ke-"zuM tArA karatAM dravya mane vadhAre vahAluM che? zuM mANasane senA karatAM tene mela vahAlo hoI zake ? " A pramANe aTakAvavA chatAM paNa zreSThI dravya caya karatAM aTako nahIM tyAre mahAlakSmI e pitAno manoratha tene jaNAvI dIdhuM eTale datta pitAnA baMne hAthane ghasatAM kahyuM ke-"putraprAptinA viSayamAM teM tArA AtmAne khedayukta banAvyuM te ThIka karyuM nahIM. have huM tathA prAre karIza jethI tane putraprApti thaze. manane puruSArtha karavAthI hamezA lAbha thAya che. svAmInA AvA prakAranAM vacane sAMbhaLavAthI mahAlakSamInAM aMgo vakaphavara banI gayA. jema vasaMtaRtunI zarUAtathI ja latA be vikasvara bane che. ke eka divase pavitra thaIne, strIne zikhAmaNa Apata, pUjAnA sAdhana-sAmagrIvALe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devIprasAdathI datta zreSie karela putraprApti [ 67 ] tArA maratha paripUrNa thAo" ema vRddha strIothI apAtA AzIrvAdane harSa pUrvaka grahaNa karate, nirmaLa aMtaHkaraNavALa datta zreNI, thoDA parivAra sAthe, pitAnA nagaranA bahAranA udyAnamAM rahelA mahAdevanA maMdiramAM sthApita kAmadudhA nAmanI devInI ArAdhanA karavA mATe harSapUrvaka cAlI nIkaLe. te devIne havaNa karAvI, vilepana karIne temaja pUjA karIne teNe kahyuM ke-"he devI! havethI tArA caraNe ja mArA zaraNabhUta che" A pramANe bolIne te pavitra maMdiramAM darbhanA saMthArA para besIne, ane sAtvika vRtti dhAraNa karIne upavAsa karavA lAgyA. sAtamA upavAse dhvani karatAM jhAMjharanA zabdadvArA potAnA Agamanane sUcavatI kAmadudhA devI tenI samakSa pratyakSa thaI. pitAnA divya AbharaNadvArA sarvara pakAzane prasarAvatI devI belI ke- "he putra ! huM tane prasanna thaI chuM, tArI IcchAmAM Ave te varadAna mAga." bAda datta zreSThIe mastaka para be hAtha joDIne devIne jaNAvyuM ke - "he devI ! mAre bhAra UpADavAne samartha ane harSa pamADanAra e putra mane Ape." tyAre khinna mukhavALI devIe jaNAvyuM ke "te ayogya samaye mArA pAse putranI mAgaNI karI che, jethI tAre vinAza karanAra putra tane prApta thaze. je tuM keTalAka divaso rAha jue te tane kIrti, lakSamI, vinaya ane sukha ApanAra e putra ApuM." datte vicAryu ke-"je ha' keTalAka divaso paryanta rAha jaIza to mahAlakSamI mRtyu pAmaze ane lokomAM mArI hAMsI thaze. have huM vadhAre upavAsa karavAne samartha nathI. A devI bahAnuM batAvI rahI che. bhale je thavAnuM hoya te thAya, paNa mArA AyuSathI bhale mArI patnI jIvatI rahe. putrathI to mAruM mRtyu te jamyA pachI ucita kALe thaze, paraMtu mArI patnI te hamaNAM ja mRtyuvaza thaI rahI che. "A pramANe vicArIne teNe kahyuM ke-"he devI! mane hamaNAM ja putra Ape." tyAre AmAM mAro koI doSa nathI" ema bolIne devIe tene jaNAvyuM ke-"pazcima dizAmAM eka AmravRkSa che tenuM eka phaLa tuM grahaNa karaje." devI aMtardhAna thayA bAda teNe AMbAnA ghaNuM phaLo grahaNa karyA. bhaviSyamAM putra cAra thavAne hAIne te datta zreSThI sajajana hovA chatAM tenuM AvA prakAranuM citta thayuM. eTalAmAM te ghaNA phaLe laIne nIce Utare che tevAmAM tenA khoLAmAM phakta eka ja phaLa rahyuM; bAkInA pAchA vRkSa para coTI gayA. vismaya pAmela ane pitAnA anucita kAryane vicAra karatAM teNe eka kerI pitAnI patnIne ApI ane saMtoSa pAmelI teNIe te phaLa khAdhuM. te ja divase devInA prabhAvathI teNIe garbha dhAraNa karyo ane tenI sAthosAtha teNInA aMge pAMga paNa puSTa banavA lAgyA. tIkhA, khATA, kaDavA ane khArA padArthone nahIM khAtI ane niraMtara maMdamaMda gatie cAlatI te, kRpaNa mANasa jema dhananI rakSA kare tema garbhanuM rakSaNa karavA lAgI. teNInA garbha saMbaMdhI dehalAne datta pUrNa karyA ane teNIe paNa saMpUrNa samaye deva sarakhA tejasvI putrane janma Apyo. te samaye, vAjiMtra, gIta ane nRtyathI manehara, puSkaLa akSatathI bharelA pAtravALe, mahA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 3 je janone mAnya, kuLanI saubhAgyavatI strIoe pitAnA seMthAmAM kuMkuma pUrela che te, nAgaravela, sepArI tathA zrIphaLa ane uttama vastrathI parNa thALIvALo, dInajanone tenI IcchA karatAM paNa adhika dAna devAto, ane ISTa devanuM pajane karAto e vapana mahotsava thaye. eka mAsa vyatIta thayA bAda tenuM deva sarakhuM rUpa hovAthI mAtApitAe tenuM utsavapUrvaka devakumAra" evuM nAma rAkhyuM. pAMca dhAvamAtAthI lAlanapAlana karAte te bIjanA caMdranI mAphaka vRddhi pAmavA lAgyo. datta, pitAnI saMpatti ane svecchAne anurUpa suMdara ane jAta-jAtanA vastro tathA AbhUSaNe paherAvavA lAgyo. tene kaLAne grahaNa karavA gya jANIne datte tene kalAcAryane sepe tyAre teNe kamapUrvaka suMdara abhyAsa-zikSA grahaNa karI lIdhI. datte kalAcAryane eTaluM badhuM dhana ApyuM ke jethI tenI sAta peDhI sudhI dravya nAza na pAme. pachI sarakhA kuLa ane zIlavALI zreSThI kanyA sAthe tene mahatsavapUrvaka paraNAvyuM. devakumAra InI pariNIta strI sAthe vAta mAtra paNa karato nathI eTale tenA pitAe tene bhoga-vilAsane mATe kharAba mitronI sAthe joDo. devamaMdiramAM thatAM utsavone jevAne mATe te mitra sAthe jato hato, paraMtu vezyAonA belAvavA chatAM te teNInA ghare jAte na hato. zreSThI tenA mitrone devakumAra saMbaMdhI vRttAMta pUchatAM tyAre teo jevuM hatuM tevuM kahetA, paraMtu te bhegAsakta na banavAthI datta zreSThI saMtApa pAmatA hatA. ke eka divase te devakumAra pitAnA durAcArI mitra sAthe rAjAe suMdara ratnothI banAvela devamaMdiramAM gayo. tyAM teNe suvarNanA tAraNanI pAse, jANe hAsya karatI hoya athavA bolI rahI hoya tevI eka maNinI pUtaLI jaI, tyAre te jANe citramAM Alekhela heya tema UMcuM mukha rAkhIne ninimeSa nayane te pUtaLInA aMge jevA lAgyA, jANe kAmadevanA bANathI te vIMdhA hoya tema bhUmi para te sthira thaI gayo ane bolyA ke-"meM Aje lAMbA samaye netradvArA sauMdaryanuM pAna karyuM che, he pUtaLI! tuM kAMIka bola ke jethI mArA baMne kaNe sArthaka bane, athavA te strIo prathama meLApe bolavAne samartha thaI zakatI nathI teM te mArA AtmAne sarala daSTithI kRtakRtya banAvyo che, paraMtu tArA A marmasthaLane vIMdhanArA kaTAkSone kAraNe huM tane joI zakato nathI. " A pramANe bolatA tenA pratye hasIne mitroe kahyuM ke tame tenI sAthe vArtAlApa karI rahyA che? A te ratnanI pUtaLI che." mitroe Ama kahevAthI vizvAsa na thavAthI te pUtaLIne sparza karIne lajajALu banela tene mitroe kahyuM ke "he mitra! tu kheda na kara. jenuM svarUpa joIne zilpIe A pUtaLI banAvI che te ja vyaktine ame tane dekhADIe. A pUtaLIne viSe tane ATalo badhe ze Adara upajyo che?" kumAre kahyuM ke- "graha sarakhA rAgathIsanehathI pahelethI ja huM viTaMbanA pAmI rahyo chuM ane hamaNAM paNa he mitro ! tame mane chetarI rahyA che." eTale mitrae aneka prakAranAM segana khAIne jaNAvyuM ke "A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakumAranuM vezyAnA maMdire gamana [ 18 ]. pUtaLInI je rIte utpatti thaI che te tuM sAMbhaLa. - keTalAka varSo pUrve ahIM dUra dezathI, viziSTa jJAnavALo koI eka sutAra Avyo hatuM. teNe rAjAnI rAjasabhAmAM saubhAgyamaMjarI nAmanI vezyAnuM pratibiMba banAvavA bIDuM jhaDapyuM. je kaI saubhAgyamaMjarInuM yathAsthita pratibiMba kotaraze tene huM heziyAra mAnIza. jyAre bIjA sutAre tema karavAne azakata nIvaDyA tyAre te paradezI sutAra te pratibiMba ghaDavA lAge. vastune banAvatA brahmA dvArA dhuNAkSaranyAyathI saubhAgyamaMjarI banI gaI tema pUtaLI ghaDatAM evA te sutArane kaMIka sAdazya prApta thayuM ema rAjAe jANyuM. ane tene maLatAvaDI pUtaLI banI gaI." A pramANe hakIkta sAMbhaLIne teNe teNInA AvAsa-maMdira saMbaMdhI pRcchA karI tyAre mitroe kahyuM ke-"te sthaLa bahu dUra nathI." tyAre teonI sAthe te vezyAnA maMdire gayo. nidhAna sarakhA AvatAM tene thoDA dUrathI ja joIne akAe tene bolAvavA mATe dAsIne mokalI. jemAM agaruno dhUpa saLagI rahyo che tevA, puSpanA gucachA sarakhA matIsamUhavALA, citra-vicitra ane maNinA paDathAravALA vAsagRhamAM rahelI, hIMDoLA para zayAmAM beThelI, hastamAM rAkhela darpaNamAM pitAnA rUpane jotI evI pitAnI putrI saubhAgyamaMjarInI pAsethI jaldI UbhI thaIne teNe te kumAranI sAme gaI. ane ratnanI jhArImAMthI pAda-prakSAlana mATe pANI ApyuM. pachI potAnA mitravargane rajA ApIne atyaMta sanmAna apAyela te devakumAra, saubhAgyamaMjarIthI apAyela Asana para beThe. kapaTa-nATakamAM kuzaLa te akakA svAgatakuzaLa prazno pUchavAparvaka tene khuza karavA mATe madhura vacana bolavA lAgI. he suMdara puruSa! tamane jovAthI mArA netro kRtakRtya banyA che. agaNita puNyane lIdhe, duHkhane naSTa kasnAra tamAruM darzana amane thayuM che. tamArA caraNakamaLathI pavitra banela amAruM maMdira mathaka banyuM che. ane saubhAgyamaMjarIe Aje jayapatAkA prApta karI che. akakkAnA vacanA sAMbhaLatAM ane tenI putrI saubhAgyamaMjarI vezyAne jotAM teNe mitronuM vacana satya mAnyuM temaja potAnI jAtane paNa svargamAM rahelI jANI. harSita banela akAe dAsIone Adeza karyo ke "devakumArane jaladI snAna karAve." bhAsIoe snAnagRhamAM tene laI jaIne tathAprakAre tenuM tailAdikathI atyaMgana karyuM ke jethI atyaMta sukhane lIdhe bIjuM badhuM te bhUlI gayo. pachI te dAsIoe sugadhI jaLathI bharelA suvarNanA kaLaza dvArA sAvadhAna banIne maNimaya UMcA Asana para beThelA tene snAna karAvyuM tenA zarIrane vastrathI lUMchIne, utama vastro ApIne, vilepana karIne tene kapUramizrita tAMbUla ApyuM. pachI akAe tene jaNAvyuM ke-"DA samaya sudhI A palaMga para besIne ArAma kare jeTalAmAM uttama rasavatI taiyAra thaI jAya." kSaNa mAtra ArAma laIne te saubhAgyamaMjarInI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 70 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 3 je sAthe zuSka temaja A rasavALA phaLa yukta eka ja thALamAM sAthe beThe, ane samasta idriyAne harSa ApanAra, suMdara mISTa tathA khArA jaLapAnathI, temaja rAjAne lAyaka buddhi ane baLane vadhAranAra bhejana karyuM rAtrisamaye bhogAsakta banIne teNe saubhAgyamaMjarI sAthe uttama prakAranA bhego bhegavyA. saubhAgyamaMjarIe tene tevA prakAre potAnI buddhithI raMjita karyo ke jethI devakumAra A saMsArane viSe teNIne ja sArabhUta mAnavA lAgyA. devakumAra dAsIne hamezAM potAnI mudrikA ApIne pitAnA gharethI suvarNa maMgAvavA lAgyo ane tenI mAtA mahAlakSamI paNa putranehane kAraNe pAMca so sonAmahera ekalavA lAgI. jema jema tenA gharethI suvarNa AvavA lAgyuM tema tema pArakAnA dhanamAM atyaMta lubdha banIne akkA tene vizeSa-vizeSa satkAra karavA lAgI. cakkAe saubhAgyama jarIne sucanA ApI ke- "tAre tathA prakAre sadabhAvapUrvaka devakumAra sAthe vartavuM ke jethI te tane AdhIna banI jAya." teNIe paNa tene tathA prakAre vaza karI lIdhuM ke jethI teNIno viraha sahana karavAne te zaktimAna na thAya. devakumAra koI vakhata harSAvita ane saMgItamAM kuzaLa strI samUhathI karAtA traNa prakAranA vAgha. gIta ane nRtyane jete hate. keIvAra saubhAgyamaMjarIthI vagADAtI vINAne sAMbhaLatuM hatuM te kaIvAra ughAnakrIDA karate hate. gAyaka loka saMgIta dvArA tenuM gAna karatA hatA ane baMdIjane tenI prazaMsA karatA hatA. A pramANe ratnamaya maMdiramAM rahe te divasa-rAtrine paNa jANato na hato. A pramANe bhogarUpI kAdavamAM DUbelA teNe teNInI sAthe bAra varSa paryanta bhoga bhogavatAM bAra koDa senaiyAne vyaya karyo. ke eka divase akAe mudrikA ApIne, hajAra sonAmahora lAvavAne mATe dAsIne tenA ghare mokalI. have te devakumAranI mAtA mahAlakSamI, nAma mAtrathI mahAlakSamI rahI hatI arthAtenuM dravya khalAsa thaI gayuM hatuM tethI azru sArIne teNIe pitAnA zarIra para rahelA AbhUSaNa te dAsIne ApyuM. dAsIe paNa te vRtAMta kahevApUrvaka devakumAranI samakSa te AbhUSaNa mUkayuM, tyAre te saMbaMdhI vicAra karIne saubhAgyamaMjarIe dAsIne jaNAvyuM kepAchI jaIne A AbhUSaNa devakumAranI mAtAne pAchuM ApI Ava. dAsIe paNa tathA prakAre karyuM. saubhAgyamaMjarI paNa pUrvanI mAphaka devakumAranI zuzraSA karavA lAgI. pachI akAe saubhAgyamaMjarIne kahyuM ke- "he putrI ! A dhanahIna devakumArano tuM tyAga kara." eTale teeNIe jaNAvyuM ke- "he mAtA ! koDA senAmahorane ApanArA A puruSane kema tyAga karI zakAya? A kumAra hameza mATe bhale ahIM rahe. bIjA keInI ke dhananI have mAre jarUra nathI. AMkha vinAnA mukhanI mAphaka guNuzALI devakumAra rahita dhanathI zuM prayojana che?" saubhAgyamaMjarIno tathA prakArane Agraha joIne akkAe pitAnI dAsIone sUcanA ApI tumAre devakumAra pratye tathA prakAre ayogya AcaraNa karavuM ke jethI te pote ja ApaDyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakumArane dravya prApti mATe prayAsa. [ 71 ] maMdiramAMthI nIkaLI cAlyo jAya. tyArathI te dAsIo devakumAranI AjJA mAnatI nahI ane mAnatI te vilaMbathI kArya karatI. have dAsIo tene khetaramAM rahelA cADIyA puruSanI mAphaka mAnavA lAgI. keIeka divase prAtaHkALe te kumAranI samakSa koI eka dAsI daMtamaMjana karavA lAgI, tene bIjI dAsIe kahyuM ke "tuM kema dhULa uDADI rahI che? zuM tuM devakumArane jotI nathI?" "jo tane A kumAra priya che te tenI sanmukha rahIne tAro ane cheDo ADo dhara." A pramANe paraspara bolatI te banene kRtrima kepane dhAraNa karatI akAe aTakAvI. A prasaMga parathI devakumAre vicAryuM ke-ahIMthI mane dUra karavAne A prapaMca thaI rahyo che. nirdhana puruSa - ne tyAga kare te vezyAne dharma che. ane vezyAo sivAya viSayajanya sukha bIje sthaLe maLI zakatuM nathI, te have huM ghare jaIne dravya prApta karavAno upAya karuM. A pramANe vicArIne mukhabhAvano aMza paNa pheraphAra na thavA detAM saubhAgyamaMjarIne teNe kahyuM ke-"he priye ! mane ahIM rahyAne bAra varSa vyatIta thaI gayA che, te pitAnA caraNamAM namaskAra karavAnI mane utkaMThA thaI che to huM ghare javA IcchuM chu." tyAre saubhAgyamaMjarIe kahyuM ke-"zuM mArI gerahAjarImAM koIe tamAro anAdAra karyo che ? athavA te zuM mAro koI paNa jAtane aparAdha thaye che? ke jethI mArA pratyeno prema ocho thaye ? " devakumAre kahyuM ke-" he suMdarI ! te kahyAM te paikI eka paNa kAraNa nathI. phakta mane javAnI utkaMThA thaI che. keTalAka divaso bAda huM pAcho AvIza. " A pramANe kahIne devakumAra cAlyA gayA bAda akkAe te gharane zoka rahita mAnyuM, jyAre saubhAgyamaMjarIe tene bhUtone rahevA yogya mAnyuM. devakumAre ghare AvIne, mAtAne praNAma karIne pUchayuM ke-"ApaNuM ghara AvuM jIrNa kema banI gayuM ? ApaNo sevakavarga kayAM cAlyo gayo? pitA kyAM che? tamArI vahu kyAM che?" tyAre mahAlakSamIe jaNAvyuM ke-"he putra!dhana vinA gharanI AvI durdazA thaI cheH sevakavarga cAlyo gayo che ane tArA pitA dukAne gayA che. hamaNAM ApaNI pAse kaI evI vastu nathI ke jethI tArA pitA vyApAra karI zake. ane nirAza banelI tArI patnI pitAnA piyara cAlI gaI che. he putra! hamaNAM teM tArA gharane je yAda karyuM che te ThIka karyuM. putrathI jene sukhaprApti thaI che te mANasa bIjA ja kaI che, jyAre amane to tArA jevA putrathI phakta asukha ja maLyuM che. havaza banIne ame baMnee tane durAcArIonI sobatamAM mUko ane tArA khAtara meM sarva dravya veDaphI nAkhyuM. " akALe thayelA parAbhavane kAraNe, saubhAgyamaMjarInA viyogathI, mAtAnA upAlaMbhathI ane pitAnA bhayane kAraNe te udvigna banI gayo. tene dizA zUnya dekhAvA lAgI. bAda teNe vicAryuM ke meM jeTaluM pitAnuM dravya vAparyuM che teTaluM dravya huM pedA karuM te jarUra huM anuNI banI zakuM. sarva prakAranA upAyo dvArA ghaNA kALe dravya prApti thaI zake, paraMtu jadI dravya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 72 ) zrI zreyAMsanAtha caritra-sa` 3 be meLavavAnA kAi upAya maLI jAya te sAruM' Ama vicArIne bhramaNa karatAM teNe eka ceginIne joIne namaskAra karyo, tyAre teNIe tene AzIrvAda ApyA ke-tu. karADa divALI paryaMnta jIva. devakumAre ceginIne kahyu ke " huM puya ! evA AzIrvAda na Ape|. " tuM jaldI mRtyu pAma " eve AzIrvAda Ape, kAraNa ke duHkhI evA mane jIvavAthI zuM ? ceginIe pUchyuM ke- tane zuM duHkha che ? " kumAre kahyuM ke- huM dravya rahita chuM '' tyAre teNIe tene eka guTikA ApIne jaNAvyuM ke A guTikAnA prabhAvathI tuM icchita rUpa karI zakIza. ane he putra ! pharIthI paNa tuM tArA mULa rUpane meLavI zakIza. svabhAvathI ja A TikAnI AvA prakAranI zakti che." devakumAra paNa AvI TikAnI prAptithI harSita banyA. pachI yAginIne praNAma karIne peAtAnA ghare AbyA, eTale tenI mAtAe datta zreSThIne kahyuM ke meM pUrve putrane ThapakA ApyA che, te have tamAre tene kazuM kahevu' nahIM. jo tene tADana karavAmAM Avaze te kai paNa ana karaze athavA teA kAIpaNa sthaLe cAlyA jaze." kALakrame iMdra mahe|tsava parva prasaMge samasta janatA AnaMdamAM Asakta banIne svecchApUrNAMka vicarI rahI hatI jyAre devakumAranA manamAM AvA kuvikalpa udbhavye. ke- ' huM rAja mahelamAM jaine cArI karuM ke jethI mArA saghaLA manerathA pUrNa thAya. sAmAnya mANusane tyAM yArI karavAthI zuM? siMhanI lapaDAka madonmatta hastIonA kuMbhasthaLa para ja paDe che. sukhamAM tRNane grahaNa karatAM mRganA ToLA para te hallA karatA nathI." Ama vicArIne yama rAjanI jihvA sarakhI tIkSNa charI laIne, sAhasika evA teNe vastravaDe peAtAnu mukha DhAMkayuM. ' huM utsava jovA mATe jauM chuM" ema pitAne jaNAvIne devakumAra cAlI nIkaLyA. tyAre datte vicAryuM ke- je prakArane veSa dhAraNa karIne devakumAra cAhyA jAya che te ThIka thatu` nathI, eTale huM tenI pAchaLa jAuM " ema vicArIne hATa baMdha karIne te tenI pAchaLa cAlI nIkaLyeA. A bAju jatA evA devakumAra rAjamahelanA dvAre AvI pahoMcyA ane daivayAgathI tene ughADu joyu, khAtara pADavA mATe bhI'ta teADI, aMdara praveza karIne teNe paloMgamAM rahela ekalA rAjAne ja joyA; temaja te paloMganA pAyAene pazu bahumUlya ratnajaDita joyA. samagra rAjyanA sArabhUta A pAyAe che ema vicArIne te grahaNa karavAnI IcchAvALA teNe eka pAyAne khecI laine tenI jagyAe eka khurazI mUkI dIdhI. bAda bIjo ane trIje pAye paNa grahaNa karI dIdhe. A bAju tene rAjamahelamAM praveza karatA joine bhaya pAmelA itta zreSThIe vicAryuM ke-" Aje mArA mRtyunA samaya AvI paDAMA jagAya che, kAraNa ke kAmadudhA devInuM vacana anyathA yaze nahIM kAraNake atya'ta utsuka banIne meM te samaye AvA duSTa putranI mAgaNI karI hatI. pahelAM te teNe mArA bAhya prANarUpa dhananA nAza karyo ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAnu mRtyu ane tenu mastaka laI devakumAranu` palAyana. [ 73 ] hamaNAM mArA AMtarika prANAnA paNa nAza karaze-mRtyu pamADaze. rAjapuruSo devakumArane pakaDI leze tyAre prAtaHkALe leAkeAnA dekhatA chatAM amArA vazane nAza thaze; te have huM zuM karuM ? mArA dUra rahevA chatAM paNa teNe te acAnaka praveza karyA che, te have huM tene pAchA vALu," ema vicArIne datta zreSThI aMdara praveza karavAne IcchI rahyo. rAjamahelanI khALadvArA praveza karavAne asamartha te zreSThI zarUAtamAM te Ama-tema javA-AvavAnI kriyA karavA lAgyA, parantu bIju kAi sAdhana na maLavAthI chevaTe hiMmata karIne putrane jovA mATe te ja mArga dvArA aMdara dAkhala thayeA. teADelI bhIMta pAse palaMganA traNa pAyA paDelA joine datta vicAryuM" ke-putra ATalAmAM ja che eTale teNe tenA nAmathI kheAlAvyeA. pitAne devakumAre joyA tyAre pitAe tene kahyuM ke- A pApathI tuM pAche| kra.'' devakumAre kahyuM ke-"he pitA ! je thavAnuM hatuM te te thaI gayuM che. tamAre ka MIpaNa khelavuM nahIM." jevAmAM dattazreSThI aMdara AvyA ane jeTalAmAM te ceAtheA pAyeA levAnI taiyArI kare che tevAmAM rAjA jAgI UDhyo. pachI rAjAe jevAmAM kaTArI lIdhI tevAmAM devakumAra capaLatAthI tADelA khAkAmAMthI bahAra nIkaLI gayA ane datta zreNI mastaka mahAra kADhIne jevAmAM nIkaLe che tevAmAM rAjAe tene be pagathI pakaDI lIdhe, mAkAMmAMthI devakumAra nIkaLI gayA paNa datta nIkaLI zakayA nahi. bAda datte putrane kahyuM ke-"tuM mAruM mastaka chedIne jaldI nAzI jA, jethI lAMkhA samayathI rakSAyela mAruM yazarUpI zarIra nAza na pAme." devakumAre jaNAvyuM ke-"pitRhatyAnuM pApa huM kema karI zakuM' ?"' tyAre datte gAMThe bAMdheluM tAlapuTa jhera peAtAnA mukhamAM mUkayuM-khAdhuM. pitAne mRtyu pAmela joIne devakumAre vicAyu` ke-" mArA jIvitane dhikkAra hA ! pApIi mArI jAtane ja huM charIdvArA haNI nAkhuM. jo ame baMne A pramANe mRtyu pAmazu te amAre agnisaMskAra keANa karaze ? ane A vRttAMta jANIne cIrAi gayela hRdayavALI mArI mAtA paNa tatkSaNu mRtyu pAmaze. leAkeA kaheze ke- nina banI javAthI pitA-putra kha'ne cArI karatA hatA, teA mArA niSkalaMka pitAne AvuM kalaMka na lAgeA.' sajjana puruSAnA mukha zyAma na bane! ane durjana leAkA hAMsI na kareA. bhavya jIvA mATe bhavitavyatA, zarIranA paDachAyAnI mAphka dUra na karI zakAya tevI che. cArI, pitAnuM Agamana ane rAjAnu' jAgrata thavuM--A hakIkatA bane ja zA mATe ? pitAnI gerahAjarImAM mane ratnanA pAyAnuM zuM prayeAjana che ? te have tene tyajI daine, huM cA jauM. paraMtu pitA mRtyu pAmavAthI kAraNupuraskara mAre A pAyA te grahaNu karavA joie. have huM pitAnA mastakanA agnisaMskAra karIza." Ama vicArIne, pitAnuM mastaka tathA te ratnajaDita traNa pAyAo laine devakumAra ghara tarapha cAlI nIkaLyA. rAjAe jyAre te zreNInA dehane khecyA tyAre mAtra teNe dhaDa ja joyu. devakumAre traNe pAyAne gupta rIte sa MtADIne pitAnA mastakanuM pUjana karIne, te ja kSaNe agnisaMskAra karyAM. khAda ghare AvIne, mAtAne jaNAvyuM ke-"he mAtA ! mArA pitA gAma t Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 3 je gayA che, keTalAka divaso bAda te pAchA Avaze." rAjAe prAtaHkALamAM rAjasabhAmAM AvIne rAtrino vRttAMta maMtrIne kahyo tyAre maMtrIe jaNAvyuM ke-"A cera keI siddhapuruSa jaNAya che, nahI te muzkelIthI praveza karI zakAya tevA mahelamAM khAtara pADavuM kema banI zake ? vaLI, palaMganA traNa pAyA kema harI zakAya?" devakumAra paNa vRttAMta jANavAne mATe rAjasabhAmAM gayo ane praNAma karI pitAnA Asana para beThe. rAjAe mukhya maMtrIne kahyuM ke " jeNe potAnI buddhithI A kArya karyuM che te avazya rudana karaze kAraNa ke meM te baMnene vAtacIta karatAM sAMbhaLyA che; to have A dhaDane upADIne rAjadvAre mUke, tene joIne je rudana kare tene keTavALe pakaDI le." devakumAre kahyuM ke " he rAjana ! Ape kahyuM te barAbara che. cAra rAtrie Ave che te rAtrie barAbara bArIkAIthI tapAsa karavI joIe." eTale keTavAlane vizeSa prakAre rAjAe hakama karyo ke-tamAre rAtrIe khAsa tapAsa rAkhavI. koTavALa rAjAnI AjJA svIkArIne pitAnA cUDe gayo. devakumAra paNa rAjAnA siMhadvAre jaIne vicAravA lAgyo ke-lokonA samakSa huM rudanakriyA karIne rAjAne khoTo pADIza. A pramANe teNe pitAnA manamAM pratijJA karI A saMbaMdhamAM yukti vicArI te nagaranI bahAra gaye ane chAza vecavA mATe AvatI keI eka vRddha strIne joI, eTale tene pUchyuM ke- " mATalA sAthe tAre chAza vecavI che.?" vRddhAe hA pADI eTale tene vadhAre dravya ApyuM. bAda bIjI dizA tarapha mukha rAkhIne tene pitAnA vastro ApIne teNInA bahumUlya (kImatI)kaMbaLAne grahaNa karI lIdhA. pachI te bharavADaNane gAmamAM mokalI daIne, pitanA mukhamAM guTikA nAkhIne lokathI chAza vecanArIrUpe vAto te rAjadvAre lokone ekatra thayelA joIne himatapUrvaka ucca svare bolavA lAgyA ke-chAza , keI chAza le, tevAmAM eka sipAIne teNe pUchyuM ke-badhA nAgarika ke ada21rvaka A zuM joI rahyA che? te tuM mane kaDe; parantu dhaDanI rakSA karavAmAM tatpara hAIne teNe kaI paNa javAba na Ape, chatAM te tene vAraMvAra pUchavA lAgyA tyAre te sainika koipUrvaka tene kahyuM ke - "he rAMDa ! tu AghI khasa" A pramANe tenAthI dUra khaseDAyelI te tarata ja bhUmi para paDI gaI eTale mATaluM phUTI gayuM, chAza DhaLAI gaI ane te rudana karavA lAgI ke-"he mAta! huM ghare AvIne tane zuM javAba daIza ? he pitA ! tamArA viyogamAM huM duHkhI banI chuM. have AdhAra vinAnI mAruM keNa rakSaNa karaze?" tyAre keTalAka madhyastha lokoe tene rudana karavAnuM kAraNa pUchayuM eTale teNe kahyuM ke-"huM chAza vecavAne mATe gAmaDethI AvI chuM. meM A sipAIne pUchayuM ke-loko A zuM joI rahyA che? tyAre krodhapUrvaka dhakko mArIne teNe mane pADI dIdhI. mArI mA mane gharamAMthI bahAra kADhI mUkaze, te huM have kenA ghare jaIne zayana tathA bhojana karIza? duHkhI banela mArI keNu sAra-saMbhALa leze ?" A pramANe tene rudana karatI joIne madhyastha lokoe koTavAlane kahyuM ke-" A bharavADaNane chAzanA mATalAnuM mUlya Apa. A garIba ane nirdhana che, ane tene khAvAnA paNa phAMphAM che Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakumAre pratijJA pUrNa karavA karela yukti-prayuktio. te tene kaMIka dravya Ape jethI te potAnA sthAne jAya." A pramANe lokoe sUcana karavAthI keTavAle dayALu buddhithI tene mUlya ApyuM. A pramANe pitAne hetu pAra paDavAthI kRtakRtya banela devakumAra tyAMthI cAlyo gayo. ane mukhamAMthI guTikA laI lIdhI. pitAnA mRtyuthI zeka ane potAnI pratijJA pUrNa thavAthI hRdayamAM harSane dhAraNa karatA te divasanA pAchalA pahere rAjasabhAmAM AvyA. rAjAe ArakSakone vRttAMta pUchayuM tyAre te paikI eke chAza vecanArI bAInI hakIkata jaNAvI eTale rAjAe teone jaNAvyuM ke- " tame chetarAyA che. khulI rIte rudana na karavA chatAM strIveSa dhAraNa karIne te cAre tamane prapaMcathI ThagyA che. mAtra teNe rudana karyuM che eTaluM ja nahIM paNa tamArI pAsethI chAzanA mATalAnuM mUlya grahaNa karatAM teNe pratyakSa rIte tamArI pAsethI dravya lIdhuM che. jeNe kapaTapUrvaka satya AcaraNa karela che te cAra kharekhara buddhizALI che, teNe pitAnI pratijJA pUrNa karI che. have tame A dhaDane mizanamAM laI jAva, jethI te AvIne agnidAha Apaze." te vakhate devakumAre rAjAne jaNAvyuM ke-"he svAmin ! Apa sivAya corane pakaDavAno upAya kaI jANatuM nathI." rAjAe te dhaDanI rakSA karavA mATe subha ne Adeza Apyo ane jaNAvyuM ke-"je kaI strI ke puruSa tyAM Ave tene tamAre pakaDI levo."cAranA buddhicAturyathI samasta janatA Azcarya pAmI.koTavAla paNa sarva sthaLe cArane zodhavA lAgyo. khaDI, geru ane kAjaLathI levAyela aMgavALa, pILI dADhImUchavALe, keDAnA AbharaNavALa, gaLAmAM laTakatI lIMbaDAnI mALAvALa, meranA pIMchAnI bhAvaLA, bhAMgelI chIpalInI bhayaMkara be dADhavALe, baMne khabhA upara baLatA pAMca-pAMca dIvAvALA. avAja karatI cAkhaDIo paherele, mastaka para baLatA dIvAvALA garabAne dhAraNa karate, phekArathI pizAcanI zaMkAne darzAvate, vikharAyelA vALavALo, jorathI vagADAtA DamarunA nAdathI AkAzane bharI dete temaja bhUtone paNa DarAvate evo devakumAra madhyarAtrie te subhaTenI samakSa pragaTa thayo. tene joIne te subhaTanA aMtaHkaraNa dhrujavA lAgyA. teo vicAravA lAgyA ke A koI bhayaMkara bhUta AvyuM che. kIDA mAtramAM khAI javAnI IcchAvALI A koI marakI pratyakSa jaNAya che. jIvavAnI IcchAvALAe tenI sAme thavuM joIe, nahIM to cAle nAzI jaIe. tyAre koI eka buddhizALI subhaTe kahyuM ke-"ApaNe ATalA badhA hovAthI rAjA ApaNane zikSA karaze nahIM, kAraNa ke kaI hajAra mANasa zikSAne pAtra banatA nathI, te ahIMthI thoDe dUra jaIne, mUMgA UbhA rahe, jethI ApaNA para kalaMka na Ave. A mArI koI eka muDaduM laI jaIne zAnta thaze." bAda te saghaLA subhaTo vRkSanI ADamAM zAnta UbhA rahyA. devakumAra paNa kuMkAra karato te dhaDa laIne dUra cAlyo gayo. nadInA puramAM taNAI AvelA lAkaDAo vaDe, pitAnI pAse rahelA ghaDImAM rahela agnivaDe agnisaMskAra karIne, rAtrie vanamAM vAsa karIne prAtaHkALe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 76 ]. zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 3 jo snAna karIne te ghare cAlyo gayo. pachI suMdara vastro paherIne te rAjadarabAre gayA ane rAjAne praNAma karIne potAne ucita sthAne beThe. prAtaHkALe subhaTae AvIne rAjAne jaNAvyuM ke"madhyarAtrie mArI AvI hatI, ame tenI sAme thaI zakayA nahIM. jANe corane oLakhI kADhavA mAgatI hoya tema maDadA nA DhaganI vacce UbhI rahIne pachI te mArI thoDe dUra cAlI gai. te sthaLe teNe agni saLagAvyo ane jovAmAM pAchA pharIne ame joIe chIe te tyAM dhaDa nahotuM." badhA maDadAonI madhyamAMthI koIpaNa hetuthI teNe te dhaDa ja upADayuM tenuM kAraNa Darapika evA tame jANI zakyA nahIM. mArInA rUpamAM te cera ja hate. lAMbA samaye paNa huM tamAruM sanuM subhaTapaNuM jANI zako !" A pramANe rAjAthI kahevAyelA te sarve subhaTane tiraskArapUrvaka dezanikAla karavAmAM AvyA. pachI koTavAlane pUchatAM teNe jaNAvyuM ke "huM hajI corane pakaDI zakayo nathI." maMtrIe jaNAvyuM ke-"te cora mahAbuddhizALI jaNAya che. rAjyanI uttama vastuo grahaNa karIne je A pramANe vartI rahyo che, to he rAjan ! te cora jarUra te dhaDanI rAkha pANImAM padharAvaze, te ApaNe te rAkhanI cokI karavI joIe." tyAre rAjAe paNa koTavAlane te rAkhanI cokI karavA mATe hukama karyo. devakumAre paNa jaNAvyuM ke"he rAjana ! maMtrIe je salAha ApI che te ucita ja che." have koTavAla te rAkhanI rakSA karavA mATe taiyAra thaIne te rAkhanA DhagalAnI najIkamAM khATalA para beThA. tevI sthitimAM tenA traNa rAtri-divasa pasAra thaI gayA chatAM koIpaNa tenI najare caDhayuM nahIM eTale tene utsAha bhAMgI paDyo. cothe divase devakumAre guTikA dvArA koTavALanI rakhAta strI kamaLAzrInuM rUpa dhAraNa karyuM. gAmaDe javAnA mArga dvArA AvIne ane sAyaMkALe nadI UtarIne, gaLAmAM matInI mALAvALI teNIe pitAnI jAtane pragaTa karI. teNIne joIne koTavAlanA subhaTee tene te hakIkata jaNAvI tyAre koTavAle pharamAvyuM ke-"tene ahIM laI Ave." teNIne joIne keTavAla harSapUrvaka belyo ke-"tArA AgamanathI mArI rAtri AnaMdadAyI banaze. he priyA ! kayA kAraNathI atyAre tAruM Agamana thayuM che?" teNIe javAba Ape ke-"najIkanA gAmamAM ISTadevInI yAtrA karavA mATe huM gaI hatI. tene namaskAra karIne pAchA pharatAM huM ahIM AvI caDhI chuM; te have mane javAnI rajA Apo. AbhUSaNavALI, sahAya rahita huM rAtrie ahIM rahevAne samartha nathI. vaLI mArI mAtA paNa mArI cintA karaze. he svAmin ! devInA darzana nimittathI mane Aje brahmacarya pALavAne niyama che. " tyAre jANe vajAthI haNAyo hoya tema koTavAla bolyo ke-"mane Aje keTalI utkaMThA hatI ane tuM te Aje brahmacAriNI banI che te paNa huM Aje vinoda vinAne hevAthI te thoDo samaya mArI pAse rahe. tuM zeDo samaya mArI sAthe ghatakrIDA kara, pachI tane ghare pahoMcADavA mATe sevake ApIza. " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakumAranuM kamaLazrInA rUpe kATavALa pAse Agamana [ 77 ] ''bhale ema thAe" ema kahIne rAkhanA DhagalA para dyutanuM pATiyuM mRkIne pAsAe dvArA ta ramavAnuM zarU karyuM. keTavAle teNIne kIMmatI mudrikA ApI. te mudrikA dvArA dyUta ramatI kamaLazrIe keTavAlane jItI lIdhA. "have huM jaIza" ema beAlatI jevAmAM te UbhI thai tevAmAM TeTavAle teNInA vastranA cheDA pakaDayA ane tenA hAramAM hAtha bharAi gayA eTale kamaLazrIe peAte ja capaLatAthI te hArane teADI nAkhyA ane sAtheAsAtha teNInI AMkhamAMthI azruo ane hAramAMthI meAtIyA ekI ja vakhate nIce paDavA lAgyA. vaLI teNI vilApa karavA lAgI ke-have A rAkhamAMthI mAre kaI rIte meAtIyA meLavavA ? have huM mArI mAtAne ze| javAba ApIza ? huM A mArge zA mATe AvI caDhI ?' keTavAle tene AzvAsana ApatAM jaNAvyuM ke- tu... vilApa na kara, je tAruM ekAda meAtI echu' thaze te hu tane ApIza. tArA vajranA cheDAthI rAkhane jhATakIne tArA badhA meAtIyA tuM lai le, '' kAmadevanA khANuthI hRdayamAM ghAyala thavAthI keTavAla, kamaLazrImAM Asakta anIne, rAjAnA Adeza bhUlI gayA. teNIe paNa te rAkha tevA prakAre jhATakI ke jethI te badhI rAkha nadImAM paDI, ane peAtAnA badhA meAtI pAchA meLavI lIdhA, " kAle tane kiMmata ApIne huM A mArI mudrikA pAchI laIza. " ema khelIne, teNIne tAMbUla ApIne kATavAle teNIne pAtAnA subhaTo sAthe vidAya karI. subhaTa tene nagaramAM dAkhala karIne pAchA pharyAM. * prAtaHkALe devakumAra paNa rAjasabhAmAM gayA ane pitAnA Asana para beThA. kATavAle paNu AvIne rAjAne jaNAvyuM ke-" he svAmin! mArA vasavA chatAM kAipaNa te sthaLe Avyu` nathI. " tyAre rAjAe pUchyuM ke- zuM bIjI kai vyakti tyAM AvI hatI ? '" eTale koTavALe kamaLazrI sa'badhI hakIkata jaNAvI tyAre rAjAe kahyuM ke- te kamaLazrI na hoya, tevA rUpathI tane chetaravAmAM AvyeA che. jo tane A saMbaMdhamAM vizvAsa na AvatA hoya te kamaLazrIne khelAvIne pUchI jo. '' bAda kamaLazrIne khelAvIne pUchavAmAM AvatA teNIe kahyuM ke-" hu' gaikAle gharanI bahAra nIkaLI ja nathI. jo hu' asatya khelatI houM te divya karavA taiyAra chuM.... ''rAjAe jaNAvyuM ke mane teA khAtrI ja che, paraMtu kATavALanI khAtrI mATe tane lAvavAmAM AvI che. " pachI devakumAre kahyuM ke jyAM kATavALa chetarAi jAya che tyAM bIjAnI zI vAta ja karavI ? " keTavALa vicAravA lAgyA ke- huM kai rIte mArI mudrikA pAchI meLavI zakuM ? " rAjA paNa vilakhA khanyA tyAre devakumAre jaNAvyuM ke-" he rAjan ! tene pakaDavAnA hajI eka upAya che. jenA gharamAM pi`DadAnanI kriyA thatI haze te cAkkasa cAra samajavA. '' rAjAe paNa te saMbaMdhI tapAsa karavA mATe sava sthaLAmAM cAkIdArA mUkI dIdhAM. ghare AvIne devakumAre paNa peAtAnI mAtAne jaNAvyuM ke- gharamAM kAMipaNa bheAjana taiyAra che ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 3 jo kAraNa ke huM aMdhone temaja garIba lokone AhAra ApavA IcchuM chuM." tyAre tenI mAtAe jaNAvyuM ke-"hA, bhejana taiyAra che." bAda devakumAra gugaLane zarIra para lepa karIne jIrNa maMdiramAM gayo. tyAM AgaLa "Aje amene keIe bhojana karAvyuM nathI" ema belatAM keTalAka aMdha janone sAMbhaLyAM. devakumAre teone rAtrie pitAnA ghare AvavAnuM AmaMtraNa ApyuM. bAda te saghaLAne eka bIjAnI sAthe vaLagADIne pote moDhA AgaLa cAlyA. rastAne viSe, gugaLanA vilepananI gaMdhane kAraNe, A keDhiyAone samUha che ema jANatA janasamUha paNa tenAthI dUra cAlyo jAya che. keIe paNa temane aTakAvyA nahi. teonI IcchA pramANe bhejana karAvIne, te aMdhakane nirjana sthAnamAM rAkhyA. prAtakALa thatAM devakamAre te aMdhane TIMbarAjanA nAmathI piMDadAna ApyuM. pachI bhejana karAvIne, teo sarvane bAra-bAra dramma dakSiNAmAM ApyA. tAMbUla temaja caMdanAdithI teone harSa pama DIne rAtrine viSe teone teonA sthAne mUkIne devakumAra paNa svagRhe pAcho pharyo. madhyarAtrine cAre tarapha pharatAM keTavAlanA cekIdAree te jIrNa maMdiramAM rahelA aMdha puruSe nI vANI sAMbhaLI ke-"jevI rIte Aje koI eka vyaktie amane bhejana karAvyuM tevuM bhejana agAu koI paNa vyaktie karAvyuM nathI. temaja dharmAtmA teNe amArA hastathI piMDadAna paNa ApyuM. A uparAMta teNe uttama dakSiNa paNa ApI ke jethI bhejana saMbaMdhI keTalAka divase paryanta amane bIjAnI apekSA na rahe." A pramANe teonI vANI sAMbhaLIne cokIdAroe temane dhamakAvIne pUchayuM ke-"are ! tame kaye sthaLe jamI AvyA ?" aMdhee javAba Apyo ke-"keTalAka pArakAne tRpta banAvanArA hoya che jyAre tamArI jevA keTalAka amatamAM jhera nAkhanArA hoya che. tyAre cokIdAroe te aMdhAne jaNAvyuM ke tame ceranA ghare jaIne piMDadAna ApyuM che mATe tenI mAphaka tamAro paNa daMDa kare joIe. jo tame tenuM ghara batAvI Apaze te daMDamAMthI mukti meLavaze." aMdhapue jaNAvyuM ke-"ame janmathI ja aMdha heine tenuM ghara kaI rIte jaNAvI zakIe ?" rakSakoe tenuM nAma pUchyuM tyAre teoe tenuM nAma TIMbarAje jaNAvyuM. cokIdAree kahyuM ke "tame jaNAvela nAma sAcuM jaNAtuM nathI." aMdhee jaNAvyuM ke- "teNe te te nAma jaNAvela hatuM." A pramANe vArtAlApa sAMbhaLIne eka cokIdAre te adhe pachI koI 2 kane lAkaDIthI prahAra karyo tyAre te sarva aMdha puruSe "are! ame brAhmaNa haNAIe chIe"e pramANe pikAra karavA lAgyA. te samaye te sthaLe ekaThA thayelA ane hakIkatane jANatA janasamUhete cokIdArane kahyuM ke-"dIna ane janmAMdha A brAhmaNe A viSayamAM zuM jANe? cera pratyenA roSane kAraNe A aMdha-brAhmaNane mAratA tame kharekhara loka kahevatane sAcI karI batAve cho ke bhUMDa vAla khAI jAya ane zikSA cerane karavAmAM Ave. bAda nAgarika lokoe mukelIthI te aMdha brAhaNene choDAvyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munirAja pAse devakumAre sAMbhaLela corI-niSedhanI kathA. [ 79 ] koTavAle prAtaHkALe rAjAne aMdha-brAhmaNa saMbaMdhI hakIkata jaNAvI tyAre rAjAe paNa dADhI para hAtha pheravIne jaNAvyuM ke-" te cAre maranAra vyaktinI samasta kriyAo karI lIdhI temaja sAthe sAthe pitAnI pratijJA paNa pUrNa karI lIdhI." bAda devakumAre kahyuM ke-"he rAjana ! mANasonI buddhi ja vijayavaMta nIvaDe che. buddhi vinAne ane akSauhinI senAvALo rAjA paNa parAjita bane." sabhAne viSe nIcuM mukha rAkhIne rahelA sAmaMta vigerene tathA vilakhA banelA rAjAne jotAM padmazrI vArAMganAe kahyuM ke "huM te corane pakaDI pADIza." pachI te padmazrI vezyA te palaMgano ceAthe pAye laIne potAnA AvAse gaI. ane akkAne jaNAvyuM ke-" je kaI ratnanA pAye ApavAne Icache tene ja ApaNe pakaDI pADavo che paraMtu bIjI vyakitane cAhavI nathI." bAda vezyAne IcchatA evA puruSone te akkA te pAye batAvatI hatI ane tevA pAyA vinA vezyAno svIkAra nahIM thaI zake tema jaNAvatI hatI. evAmAM devakumAra rAjamadirathI nIkaLIne rastAmAM cAlyo jAya che tevAmAM teNe ucca svare apAtI sAdhu-munirAjanI dezanA sAMbhaLI, tyAre upAzrayamAM dAkhala thaIne, AcArya mahArAjathI bhavya jIvo samakSa kahevAtI, cArInA niSedha saMbaMdhI kathA kahetA hatA te sAMbhaLavA lAge. kAMpityapuramAM cakezvara nAmano rAjA hatA. tene vasuMdharA nAmanI patnI hatI. tene, yaza ane nehavaDe nirmaLa arjuna nAmane maMtrI hatuM, jene guNazAlI devakI nAmanI strI hatI. te baMnene buddhizALI parazurAma nAmane putra hatA, ke je gIta, nRtya, strI, mitra ane gRhakAryathI paragamukha hato, rAjasevAne samaye paNa te rAjA pAse jato na hato, mAtra paMDitanI sAthe zAstra saMbaMdhI vArtAlApamAM magna raheto hato. ekadA tenA pitA arjuna maMtrIe tene kahyuM ke-"tuM gRhakArya pratye lakSa Ape. phakta zAstrAbhyAsa karavAthI tuM gAMDo banI jaIza. bhUkhyA tathA tarasyA evA tAra temaja kuTuMbano AdhAre kaMI zAstra banaze nahIM, mATe tuM rAjAnI sevA kara." pitAe kahelA hitavacanane hAsyarUpa mAnate parazurAma zAstrAbhyAsamAM ja rakta rahevA lAgyo. vyaktine ravabhAva muzkelIthI pheravI zakAya tevA hoya che. parazurAma pitAne zalyanI mAphaka duHkhadAyI bajo hato paraMtu gAMbhIryane kAraNe arjuna maMtrI tene duHkha thAya tevuM kaMIpaNa kahe nahIM. ke eka divase rAjAthI pharamAvAyela keIeka rAjapuruSa, rAjAne bahu mUlyavALo, pAMca prakAranA ratnathI suzobhita hAra maMtrIne ApIne bolyo ke-A hArane yogya sthAne mUkIne tamAre AvavuM. A pramANe sUcana karIne te rAjapuruSa cAlyo gayo. javAnI utAvaLane kAraNe maMtrI te hAra parazurAmane ApIne rAjamaMdire gayo. zAstrAbhyAsa karatAM parazurAme koI muzkela arthane vicAratAM te hArane te sthaLe ja mUkI dIdhuM. te sthaLane manuSya rahita jANIne sevaka banelo kalIne putra te hAra laIne nAzI gayo. muzkela arthane jANI lIdhA bAda jovAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 3 jo parazurAma te hArane jue che tevAmAM tene nahIM nIhALIne hRdayamAM kSobha pAmela te anyane pUchaparacha karavA lAgyo. tevAmAM anamaMtrI AvI pahoMce. hAra khovAyAthI krodha ane kheda yukta banelA temaja bhrakuTI caDhAvelA maMtrIe atyaMta kaThora vANIthI parazurAmane kahyuM ke"are putra ! tuM amArA kuLane nAza karavA mATe prapaMcathI kALarUpe ja (yamarAjarUpe ja) avataryo jaNAya che, mATe have rAjAne kayA prakAre prasanna kare ? haNutAM evA amAruM have koNa rakSaNa karaze? kharekhara tuM pAparUpI kAimAMthI pragaTela ane aMdhakAra karatAM dhUmADA sarakhe che. '' A pramANe parazurAmane Thapako ApatAM maMtrIne pradhAnoe kahyuM ke-" pAtAnA udaramAM vaDavAnalane rAkhavA chatAM samudra kadI zItaLatAno tyAga karato nathI. tame vicAro ke-mAnahAni dhanahAni, saMtApa, chetarapIMDI, ane gharanA durAcaraNane buddhimAna puruSe prakAzita karavA joIe nahIM. je kadAca parazurAme rAjAne hAra khaI nAkhyo te tame hamaNuM tamArI meTAIne kema bhUlI rahyA cho?" eTale arjune mauna dhAraNa karyuM. parazurAme paNa vicAryuM ke-"mAre guNa pitAne deSarUpe bhAse che, te mAre tejovadha thavAne kAraNe sUryanI mAphaka mAre atre rahevuM yukta nathI." Ama vicArIne madhyarAtrie te paheryo lugaDe gharabahAra nIkaLI gayo. parazurAma uttara dizAmAM AvelA idraprastha nagaramAM pahoMce ane tyAMnA bahAranA bagIcAmAM vizrAma lIdhe. te bagIcAmAM guNazALI dharmaza nAmanA munivaranI, mAdhuryane aMge vINAnA svarane paNa jItI lenAra, vANI sAMbhaLI, temane namIne, dezanA sAMbhaLIne, adattAdAnanuM vrata grahaNa karIne pitAne kRtakRtya mAna parazurAma idraprastha gaye. te nagaramAM jayadeva nAmanA uttama zreSThI sAthe teNe paricaya karyo ane te paNa tenA guNethI harSita bane. sthAnabhraSTa banavA chatAM guNazAlI vyaktie AdarapAtra bane che. kAraNa ke rehaNAcalathI alaga thavA chatAM paNa ratana rAjAonA mastaka para dhAraNa karAya che. jayadevanA AvAsamAM te parazurAma putra tarIke rahevA lAgyA. koIeka divase buddhimAna zreSThI tenI sAthe vAve gaye. te sthaLe hAtha, paga ane mukhakamaLane jotAM te zreSThInA hAthamAMthI na jaNAya tevI rIte eka kiMmatI vIMTI paDI gaI. pachI ghara tarapha pAchA pharatAM parazurAme te vIMTI laI lIdhI ane te paNa pAchaLa pAchaLa cAlyA. rastAmAM zreSThIe te vIMTI yAda karI tyAre parazurAme temane pUchyuM ke "tame zA mATe vyAkuLa banyA cho?" zreSThIe jaNAvyuM ke koI paNa sthale rastAne viSe mArI vIMTI paDI gaI che, hamaNAM mane te vIMTI yAda AvI. te samaye parazurAme te mudrikA jayadevane ApI, eTale harSa pAmIne zreSThIe tene kahyuM ke-"tamArA jevA puruSa jagatamAM jovAya che, tethI huM mAnuM chuM ke hajI paNa dharma jayavaMta varte che. kalikAlanA prabhAvathI hajI A pRthvI kalaMkita thaI nathI. je sthaLamAM tamArA jevA sajajana puruSo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karela nyAya ane pakaDela cera. [ 81 ] vase che tevuM mAruM maMdira(gRha) be prakAre dhanyavAdane pAtra che." bAda te baMne pitAnA AvAse AvI pahoMcyA. . koIeka divase parazurAma zreSThInA hATanI najIkanA pradezamAM vastra oDhIne sUto hato. tevAmAM te kAlIsata zreSThI pAse rAjAno hAra batAvavA Avyo tyAre zreSThIe kahyuM ke A hAra rAjAne cagya che. tevAmAM te kAlIsatane oLakhI kADhIne parazurAme zreSThIne karNamAM samasta hakIkta kahI saMbhalAvI. bAda tene kahyuM ke-" are kAlIcuta ! (dAsa ) ! tuM kayAMthI Avyo ?" te samaye parazurAmane ajuna maMtrInA putra tarIke jANIne kAlIsute paNa kahyuM ke"tame koNa che? huM koNa chuM ? tamArI sAthe pUrve mAre kevI rIte paricaya thayo hato ?" parazurAme jaNAvyuM ke-"tuM ane maMtrIno sevaka na hota ?" kAlIsute kahyuM ke-"dAsa tarIke mane oLakhI kADhatAM tame kharekhara bhramita thayA jaNAve che ! kharekhara tamane koIpaNa prakArano bhaya thaye jaNAya che. tyAre jayadeva zreSTIe tene pUchyuM ke- "tuM pote ja tArI jAtane oLakhAva." eTale teNe ghaTTatApUrvaka jaNAvyuM ke-"huM rAhaNene gaMga nAmano kara chuM. mArA svAmIe mane A hAra vecavA mATe mokalyo che. A hAranuM mUlya eka lAkha sonAmahora che. " jayadeve hAsyapUrvaka kahyuM ke-" are mUrkha ! tuM A hAranI vAstavika kiMmata jANato nathI. tenA eka eka ratnanI kiMmata eka eka lAkha sonAmahora che; te A saMpUrNa hAranI kiMmata karavAne kaI zaktimAna nathI. te khoTuM bolavAthI ratnanI paNa kiMmata ghiTADI che. A hAranI kiMmata ghaTADavAthI teM tArA AtmAne muzkelImAM mUke chekharekhara cAre cerelI vastunI kiMmata jANuM zakatA nathI." : '' bAda gusse thayelA kAlIsute kahyuM ke tame mane ke gaNe che? huM pArakAnA dravyane dhULa samAna mAnuM chuM. zuM huM pArakAnuM dravya haraNa karuM ? tame mAre hAra mane pAcho Ape. tamArI sAthe vyavahAra karavAthI mane jiMdagInuM jokhama jaNAya che." te samaye hArane pAchA ApatAM jayadevane parazurAme manA karI. tyAre "huM luMTA chuM, huM luMTAyela chuM," ema pikAra karatAM kAlIsuta rAjadvAre gaye. rAjAe pUchavAthI teNe potAnuM samasta vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. pachI rAjAthI sevako dvArA bolAvIne puchAyela maMtrIputra parazurAme potAnuM vRttAMta kahyuM eTale kAlIsute kahyuM ke-" parazurAmanuM vRttAMta jUThuM - asatya che. mArI saccAInI khAtrI mATe huM kaI paNa bhayaMkara devI samukha divya karavA IcchuM chuM." ' rAjAe te hAra magAvIne joyo. te hAranI ati tejasvI kAMtine joIne te grahaNa karavAnI IcchAvALA rAjAe kahyuM ke-"are dAsa ! jo tuM sAcA ho to prahamAMthI kamaLo laI Ava. ane te kamaLadvArA caMDikAnuM pUjana kara." eTale dhRSTatApUrvaka teNe kahamAM praveza karyo ke tarata ja magaramaccha tene khAI gayo. pachI parazurAmane paNa rAjAe kahyuM ke-"tuM paNa A vidhipUrvaka AcaraNa karIne hAra grahaNa kara." teNe javAba Apyo ke-"he rAjana ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [82 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 3 jo te sevakanI asatyatAne kAraNe mArI saccAi te ApoApa siddha thaI cUkI che, chatAM paNa mAre ApanI AjJA ullaMghavI na joie.'' A pramANe kahIne, jinezvarabhagavaMtanu smaraNu karIne ane pavitra anela parazurAma drahamAM praveza karavA lAgyA. jevAmAM teNe dRhamAM praveza karyo ke tarata ja magaramacche tene peAtAnI pITha para besADI dIdheA. tenI pITha para besIne parazurAme ghaNA kamaLA lIdhAM. " kharekhara, A pavitra che, pavitra che. '' ema leAkeA khelI rahyA hatA tevAmAM parazurAma bahAra AvyA ane caMDikAnA upAsakee tenA kaThamAM puSpanI mALA nAkhI. rAjAe vicAyu` ke-"o khaLAtkArathI huM A hAra grahaNa karIza te mArI apakIrti thaze te mAre koipaNa prakAre A hAra levA joIe.'' AvI vicAraNA karatAM rAjAne jayadeva zreSThIe kahyuM ke--" he svAmin ! A parazurAma kAMpilgapuranA maMtrInA putra che. A kaMi sAmAnya vyakti nathI. Ape pratyakSa tenuM mahAtmya joyuM che, teA tene hAra ApIne, tenuM sanmAna karIne tene vidAya Ape|.'' bAda parazurAme vicAryuM' ke- "mArA hAra lAkaDAnA pAMjarAmAMthI vajAnA pAMjarAmAM AvI paDyo che.' rAjAe zreSThIne jaNAvyuM ke-"tuM pharIvAra tAruMvRttAMta jAva." A pramANe sUcavIne bhRkuTInA izArAthI sabhAne visarjana karI. parazurAme jayadevane jaNAvyuM ke'rAjAnI icchA sArI nathI. rAjA mAne che ke-hAthI pAse gADara ane sUrya pAse deDakAnI mAphaka krodhe bharAyela A maMtrIputra (huM) zuM karI zakavAnA hatA? paNa A rAjA jANatA nathI ke-anItinuM pariNAma sAruM' nathI. dhanathI maTThonmatta cakSuvALA nyAyamAga ne joi zakatA nathI. nyAyamAthI bhraSTa banela A rAjA jarUra AtakAraka banaze, teA tame mane jaNAvA te huM mArA nagare jAuM. meM hAra joyA che te hAra kayAMya paNa cAlyA jaze nahIM.' jayadeve javAbamAM tene kahyuM ke- tuM jarA rAha jo. huM krIthI paNa rAjAne vinati karI jouM." A bAju te ja nagaramAM guNadhavala nAmaneA maMtrI rahe che. tene yathAtha nAmavALI sarvAMga sundarI nAmanI patnI hatI. paraspara paripUrNa prItivALA te ba Mnene samaya viSaya-vilAsamAM vyatIta thata hatA. koI eka pa divase sarvAMgasuMdarI vAhana para caDhIne parivArayukta snAna karavAne mATe nadIe gaI. nadInA jaLamAM praveza karela teNInA mukhazeAbhAthI jItAyela ane nisteja banelA kamaLA zaramane aMge jaLamAM DUbI gayA. snAna karelI ane jaLamAMthI bahAra AvelI, eka mAtra sutarAu vajrane dhAraNa karelI ane kezakalApane sukavatI teNI lakSmInI mAphka ze|bhI UThI. tevAmAM azeAkavRkSanI nIce rahelI, azAkavRkSanA pAMdaDA jevA rakta hasta tathA caraNakamaLavALI teNInA pratye mugdha anela koieka yakSe joI. teNe vicAyuM ke-kharekhara A sarvAMgasuMdarInuM rUpa asAdhAraNa che ke kAmadeva munivareAnA mananuM haraNa karIne, A strIdvArA jayapatAkA prApta karaze. je samaye zAMkare kAmadevane dagdha karyA te samaye je sau Mdaya rUpI amRtane dhAraNa karanArI A strI hota tA zaMkara kAmadevane khALI zakata nahIM. jene A strIe svIkAryA che te ja kharekhara deva nAmane sAka kare che. puNyahIna mArI jevA tA phakta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNadhavala maMtrI priyA para pakSane thayelo moha. [ 87 ] jAti mAtramAM janmavAne kAraNe ja deva gaNAya che. A strI kaI rIte mohavaza thAya? jo huM baLAtkAre teNIne upADI jauM te pUrvanA svAmInA viraha janya duHkhane kAraNe kadAca te mArI IcchApUrti na kare-mAre AdhIna na bane. jo huM pratyakSa thaIne madhura vacanethI teNIne samajAvuM te paNa te satI hovAne kAraNe mane anukULa thaze nahIM." A pramANe te yakSa vicAra karI rahyo che tevAmAM sarvAMgasundarI potAnA parivAra sAthe pitAnA AvAse cAlI gaI. yakSa paNa vividha prakAranAM upAyo vicAravA lAgyA. saMdhyA samaye guNadhavala maMtrI rAjamaMdire gaye ane rAjakAryanA kAraNe lAMbA samaya sudhI tyAM ja rokAvAthI ucita samaye potAnA ghare pAchA AvI zakyo nahIM. "A yogya avasara che " ema jANIne yakSe divya zaktithI maMtrInuM svarUpa dhAraNa karyuM ane tenA AvAsamAM dAkhala thaye. maMtrInA AvAsamAM dAkhala thatAM teNe dvArapALone sUcanA ApI ke"tamAre kaIne paNa daravAjAmAM dAkhala thavA de nahIM ane sakhta cokI pahero rAkhavo. kadAca je kaI baLAtkArathI praveza karavAne Icche te tamAre tene haNI nAkha. vaLI tenA kathanamAM tamAre vizvAsa kara nahIM kAraNa ke dhUrta puru kone Thage che." dvArapALoe tene hukama mAnya karyo. yakSe paNa zreSTha azva parathI nIce UtarIne dIpakothI jhaLahaLatA, agurunA cUrNa tathA ghanasAra-kaparathI suvAsita vAsabhuvanamAM mahAmUlyavAna palaMgamAM rahela temaja zreSTha vastrAbhUSaNane dhAraNa karelI teNIne joI. te yakSa teNInI samakSa hAvabhAva darzAvavA lAgyA. A bAju sarvAgasundarI zaMkAzIla banI vicAravA lAgI ke"Aje mArA svAmI nUtana cAkAra(kAlAvAlA karanAra)nI mAphaka kema vartI rahyA che? A vyaktine joIne mArA baMne netra kema banI rahyA che ? vaLI kAraNa vagara mArA hRdayamAM saMtApa kema thaI rahyo che?" A pramANe zaMkAzIla manavALI sarvAMgasundarI jevAmAM te yakSane javAba ApatI nathI tevAmAM guNadhavala maMtrI paNa rAjamaMdirethI pitAnA AvAse AvI pahoMcyo. daravAje AvIne dvArapAlone teNe kahyuM ke-" are ! bAraNuM ughADo." tyAre dvArapAloe reSapUrvaka jaNAvyuM ke "tuM keNa che ? tAruM nAma zuM ?" tyAre maMtrIe jaNAvyuM ke are ! tame kAMI gAMDA banI gayA che ke kema? ke madyapAna karyuM che? ke UMghamAM besI rahyA che? ghare AvelA evA tamArA svAmI mane zu oLakhI zaktA nathI ? " dvArapALee jaNAgyuM ke "pArakAnA gharamAM praveza karavAne Iccho te ja upara jaNAvelA dovALe jaNAya che. amArA svAmI te gharamAM AvI gayelA che, te je tuM tAruM kuzaLa Icchate he to cAlyo jA. tamArA jevA dhUtArAone ahIM praveza thaI zake tema nathI." tyAre maMtrIe jaNAvyuM ke "zuM pahelAM AvelA dhUtArAthI tame ThagAyA che? huM ja sAce guNadhavala chuM." dvArapALee kahyuM ke "tuM kharekhara baLada jaNAya che." daravAje A pramANe vArtAlApa thavA lA tyAre sarvAMgasuMdarIe dAsIne kahyuM ke- "A che?" pachI dAsI e paNa te vRttAMta jANIne teNIne jaNAvyuM. sarvAMgasuMdarIe zRMgAranI sAthosAtha palaMgano paNa tyAga Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 3 jo karyo ane yakSane kahyuM ke- te sava jANyu. parantu mAruM satItva jANyu hAya tema jaNAtu nathI. '" tethI vilakheA banela yakSa teNInu mukha joine ja rahyo. maMtrIe vicAyuM`` ke na citavI zakAya tevI Aphata AvI paDI jaNAya che. savAre AnA kaMika upAya karIza ''ema vicArIne te kAieka bIjA gharamAM jaine rahyo ane te sthaLe tenI rAtra eka varSa jevaDI banI. savAre dvArapALAne saMketa karIne, bAraNAone majabUta karAvIne, yakSa rAjamaMdire gayA ane rAjAne namIne rAjasabhAmAM beThA. yakSe karelA saMketane nahIM jANanAra maMtrI peAtAnA AvAsamAM praveza karI zakayA nahIM. te paNa rAjasabhAmAM gayA. ane te sthaLe AkRti, veSAdikathI kharAkhara peAtAnA ja sarakhA tene joyA. leAkeA paNa e maMtrIne joine Azcarya pAmyA. vAdavivAda karatAM te bane temaja leAkasamUha zajA pAse gayA ane "huM sAcA chuM, A khATA che " ema te ane khelavA lAgyA. satya ane daivIzaktine kAraNe te aMtee rAjAe pUchela gupta vAtone spaSTa kahI batAvI temaja divya karAvatAM temAM paNa pasAra thayAM. yakSane mATe teA A krIDAmAtra hatu, jyAre maMtrIne hAni thaI rahI hatI, tethI guNadhavale nagaramAM paDatu vagaDAvyA ke- je kAI buddhizALI A vAtane ukela lAvaze tene huM' karADa dravya ApIza." vagADAtA paDahune maMtrIputra parazurAma spazIne guNadhavala pAse Avye ane te parazurAmane rAjA pAse lai gayA. satya maMtrI guNadhavale rAjAne jaNAvyu ke " A parazurAma amArI takarAranA aMta lAvaze.'' tyAre hAranA lAbhI rAjAe tene kahyuM ke- jo tuM A takarAranA aMta na lAvI zake te tArA ze| daiDa karavA ? " parazurAme ` jaNAvyu` ke- "Apane je ceAgya lAge te daMDa Apa karI zake che." bAda rAjAnI samakSa ne matrI, kautukane kAraNe zreSTha nAgarika leAkA beThA hatA tyAre parazurAme te baMnene kahyuM ke "huM je nItimA tamane batAvu' te tamane a Mnene kabUla che ne ? " teoe teneA svIkAra karavAthI parazurAme kahyuM ke- " tame ane mane kAla Ape. teo baMnee paNa haSa pUrvaka kAla ApyA tyAre parazurAme eka kaLaza magAvIneteone jaNAvyuM ke-'je kAI A kaLazanA mukha dvArA praveza karIne jaldI tenA nALacAdvArA bahAra nIkaLaze te sAce maMtrI niIta thaze. " eTale yakSe zIghra divya zakitathI te pramANe karyuM. tyAre parazurAme rAjAne jaNAvyuM ke"A khATA che, kAraNa ke mANasonI AvI zakita hAtI nathI. A deva hAvAthI A pramANe phrIDA karI rahela che.'' buddhizALI parazurAmathI A pramANe chetarAela yakSa vilakhA banIne jaldIthI tyAMthI adazya thaI gayA. matrI parazurAmane keTi dravya ApavA lAgyA tyAre rAjAe tene aTakAvye ane duSTa AzayavALA teNe spaSTatApUrvaka kahyuM ke-"A dhUte A saIdrajALanI racanA karI che, kAraNa ke paradezI mANasA luccA hAya che." rAjA te cittamAM parazurAmanA buddhicAturyAMthI camatkAra pAmyA parantu tenA hAranA lAbhathI aMdha banavAne 27 ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * devakumAranI pArakuM dravya na levAnI pratijJA ane vezyAgRhe gamana, [ 85 ] kAraNe anyAyI anya. rAjAnA duSTAcaraNathI vilakhA anela janasamUha ujavaLa mukhavALA parazurAma sAthe potapAtAnA ghare gaye. have hAra tathA dravyaprAptinA upAyane ci'tavatA ane nAgarika leAkeAthI stuti karAtAM parazurAmanA divase pasAra thavA lAgyA. mahApuruSA peAtAnA kAryAMmAM ja pIDA pAme chesvakAryasiddhi karI zakatA nathI, kAraNa ke caMdra samasta vizvane ujjavala kare che, parantu potAmAM rahela kalaMkane dUra karavA samartha thai zaktA nathI. hAranA lAbhane kAraNe rAjAe paNa parazurAmanuM chidra zodhavAne mATe tenA javA-AvavAnA mArgane viSe vIMTI tathA ratna vigere mukAvyA ane jaDa prakRtivALA temaja vizvAsu nAkarane te sthaLe cAkI karavA mATe mUkayA, parantu parazurAma te munivaranI mAphaka te vIMTI tathA ratnAdikane dhULa samajIne, tene nahIM grahaNa karatAM ja javA-AvavA lAgyA. nAkaroe AvIne te hakIkata jaNAvatAM cittamAM camatkAra pAmatAM rAjAe peAte parazurAmane khelAvIne tenA hAranI sAtheAsAtha peAtAnA dehuM para rahelA AbhUSaNA paNa ha pUrvaka ApyA. guNunA Adara kANu karatuM nathI ? pachI rAjAe guNadhavalane melAvIne tenI pAsethI paNa parazurAmane keATi dravya apAvyuM ane guNadhavale paNa parazurAmanA atyaMta AdarasatkAra karyAM. prasanna thayelA rAjAe rAjasabhAmAM tenA vakhANa karatAM kahyuM ke-" pRthvIpIne viSe tamArA jevA manuSyA vasatA heAvAthI zeSanAga pRthvIne dhAraNa kare che, AthamelA sUrya udaya pAme che, samudra pAtAnI maryAdA cheDatA nathI, meghA ceAgya samaye varase che, hajI paNa satya, pavitratA Adi guNNA TakI rahyA che." pachI parazurAma rAjAne praNAma karIne ha`pUrNAMka peAtAnA maMdire gayA. jayadeva zreSThInI premapUrvaka rA laIne sArA sAtha vAha sAthe sArA muhUtaeN prayANa karyuM ane pAtAnA nagara kAMpilyapuramAM AvI pahoMcyA. peAtAnA AvAsamAM teNe praveza karyA eTale tenA AvavAthI hu pAmelA pitAe rAntanuM te AbharaNu (hAra) nIhALyuM ane te rAjAne suprata karyuM. parazurAme kArlIzruta sabaMdhI samasta vRttAMta pitAne jaNAvyeA. maMtrI paNa parazurAmane rAjA pAse lai gaye eTale rAjAe paNa tenuM sanmAna karyuM. A pramANe je pArakAnu dhana hare che te kAlIsutanI bhAka nAza pAme che ane pArakAnA dravyane dhULa samajanAra parazurAmanI mAphaka lakSmI temaja prazasAne pAtra thAya che. devakumAre te kathA sAMbhaLIne hRdayane viSe vicAryuM ke "AjathI leza mAtra paNa pArka dravya haraNa karIza nahIM. vezyAe karela pratijJAne kAIpaNa prakAre niSphaLa banAvIne huM munivaranA caraNamAM zrI jinezvarakathita dhama svIkArIza." A pramANe vicArIne te svamadire AnyA. pachI ekadA teNe rAjAne vinaMti karI ke-"samudratI rahelA mArA pitA pAse javA jIjI' che. jyAre mArA pitA samudra-prayANa karI jaze tyAre temane maLIne huM pAche AvI pahoMcIza.' pachI rAjAthI rajA apAyela devakumAre te ja hakIkata peAtAnI mAtAne jaNAvI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 3 je pitAnA pitA datta zreSThIne lAMbA samaya sudhI nahIM jevAne kAraNe pitAnI mAtA temaja rAjAne keIpaNa prakAranI zaMkA na thAya te mATe teNe upara pramANe sUcana karyuM. mArgamAM jatAM teNe eka uttama yogIne jeya eTale temane namaskAra karIne harSita banelA teNe tAMbUla tathA sepArI temane ApyA. A pramANe vinaya karatAM teNe te yogInI prasannatA prApta karI. egI bolyA ke-"huM tArI para prasanna thaye chuM, jethI tAre joIe te mAgI le."devakumAre kahyuM ke "Apa pUjyanA darzanathI ja huM kRtakRtya bane chuM. ApanI yAdagIrI nimitte kaI paNa maMtra grahaNa karavA IcchuM chuM, jethI huM mArI jAta jene batAvavAne irache te ja mane joI zake; bIja joI zake nahIM." A pramANe devakumAre jaNAvyuM tyAre yegIe tevA prakArane maMtra tene Ape. vaLI yogIe jaNAvyuM ke "A maMtranA prabhAvathI tArA kAryanI siddhi thaze. je tAro putra thaze te hamezAM tane tArA sAcA svarUpamAM joI zakaze. A maMtranI A pramANe paddhati che." devakumAra paNa te maMtranI ucita prakAre pUjA karate hate. yegInI rajA laIne, koI eka gAmamAM be traNa divasa sthiratA karIne te pharI potAnA gAmamAM Avyo ane rAjAne temaja mAtAne maLe. pachI te vicAravA lAgyuM ke " mAre padmazrI vezyAnI pratijJAna bhaMga kevI rIte kare? jo huM ratnane pAye ApI dauM te mahAanartha thAya. je huM vezyA pAse na jauM te tenAthI parAjita thayelo gaNAuM. vaLI abhimAnanI rakSA karavI manuSya mATe dravyanuM phaLa che, te eka ja pAyAthI huM mAruM Icchita sAdhIza. ane pAchaLanA be pAyAthI mAruM Icchita thaze." A pramANe vicArIne pUrve prApta thayela guTikAnA prabhAvathI bIjuM rUpa dhAraNa karyuM ane maMtranA prabhAvathI sAyaMkALe bIjA lekethI nahIM jevAte te padmazrInA ghare gaye ane te ratnamaya pAyo batAvyo. akkAe pitAnI putrIne kahyuM eTale teNIe tene AdarasatkAra karyo. kAmakrIDAmAM kuzaLa ane tyAM rahetA devakumAre potAnI kuzaLatA darzAvavA pUrvaka teNInA cittarUpI ratnane gherI lIdhuM. arthAta padmazrIne vaza karI lIdhI. prAtaHkALa thaye tyAre teNIne kahyuM ke-"tamo ahIM bhojana kare." tyAre devakumAre nA pADavAthI teNIe kahyuM ke-"te rAtriye AvIne mArA para prasannatA batAvaje." tyAre "bahu sAruM ema jaNAvIne cittamAM maMtranuM samaraNa karIne padmazrInA dekhavA chatAM ja te ja kSaNe te adazya thaI gayo. tyAre Azcarya pAmela teNIe vicAryuM ke-"A koI siddha puruSa athavA vidyAdhara jaNAya che." tevAmAM tyAM Avela akkAe teNIne pUchayuM ke-"te parapuruSa kyAM gayo?" tyAre tene lagatuM samasta vRttAMta jaNAvIne teNIe kahyuM ke- "je A zaktizALI che te kaI rIte pakaDI zakAya?" tyAre akAe jaNAvyuM ke "jema jema tenuM svarUpa jaNAya tema tema dhIme dhIme tene pakaDavAne upAya karo." pachI pazrIe rAjamaMdire jaIne rAjAnI samakSa khATalAne ratnamaya eka pAyo batAjo, rAjAe sabhAnI vacce kahyuM ke-"A vezyAnuM parAkrama juo." tyAre maMtrI vigere rAjapuruSo, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " padmazrInI sagarbhAvasthA ane putrajanma. [ 87 ] jANe zaramane lIdhe ja hoya tema nIcA mukhavALA banI gayA. te samaye devakumAre jaNAvyuM ke-"he svAmin ! dIvAne prakAza gRhanA aMdhakArane nAza kare tethI zuM te sUrya karatAM adhika kahI zakAya? he rAjana ! nAnA chidramAM soya praveza karI zake, muzaLa na praveza karI zake tethI zuM sAMbelA karatAM soyane vizeSa-adhika mAnI zakAya? kIDIne pakaDavAne mATe hastI zaktizALI na thAya tethI zuM kIDI hAthI karatAM sAmarthyazALI gaNI zakAya? kayAM te teNI corane pakaDI batAve athavA to traNe pAyA rajU kare to he nAtha ! DAhyA mANase tene satya pratijJAvALI mAnI zake." eTale roSe bharAyelI teNIe kahyuM ke "jo tane tArI buddhino garva hoya te tuM ja A kArya kara " tyAre devakumAre jaNAvyuM ke-"huM tAruM sAmarthya jouM chuM, pachI huM je kaMI AcaraNa karIza te tuM pite ja reze."pachI rAjAe padmazrIne kahyuM-"he bhadra! utAvaLI na thA. krame krame bhale aneka divasa vyatIta thaI jAya te paNa tAre cAra pAsethI bAkInA rahelA bane pAyAo lAvavA. A viSayamAM te pote ja kuzaLa che eTale tene vizeSa kahevAnI jarUra nathI. svabhAvathI ujajavaLa caMdrikAne zuM ke vadhAre ujajavaLa batAvI zake che?" rAjAe prasannatApUrvaka dAna ApIne vidAya karAyelI teNIne harSa samAto nahote. strI svabhAvathI ja tuccha heya che. - rAtrie adazya rIte praveza karIne padmazrIthI Adara apAyela devakumAra palaMga para beThe. paNa bheTa lIdhA sivAya AvavA chatAM padmazrIthI atyaMta Adara apAyela devakamArane teNIe atyaMta prasanna karyo, kAraNa ke teNIne AzA hatI ke-bAkInA be pAyA te lAvI Apaze. tenA cittane vaza karavA mATe padmazrI tenI sAthe tathA prakAre hase che, rame che ane bole che. padmazrI tene pakaDI levA Icche che paraMtu avizvAsu devakumAra te sthaLe leza mAtra nidrA lete nathI ane pitAnI jAtane niraMtara sAvadhAna rAkhe che. devakumAranI AMkhanA mIMcAvAthI padmazrIe jANyuM ke-"A keI siddhapuruSa che, deva jaNAto nathI." prAtaHkALe zakaya rIte te pitAnA AvAse cAlyA gaye A pramANe koIpaNa prakAranI bheTa lIdhA sivAya devakumAra padmazrI pAse nirantara Ave che ane jAya che. paraMtu saMtAnotpattinA divasane prayatnapUrvaka tyAga kare che. (pitAthI teNIne saMtAnotpatti na thAya te mATe teNInA RtudharmanA divasemAM teNInI pAse AvavAnuM devakumAra baMdha rAkhato. ) padmazrI hamezAM rAjAne te vRttAMta jaNAve che ane vizeSamAM saMtAnotpattinA divasono tyAga paNa jaNAvyuM. rAjAe kahyuM ke "A viSayamAM kaMI paNa hasya samAyeluM che. " devakumAre eka vakhata te RtudharmanA divase saMbaMdhamAM bhUla karI ane pariNAme padmazrI sagarbhA banI. pachI jyAre garbha prakaTapaNe dekhAvA lAge tyAre devakumAre teNIne pUchayuM ke-"tane konAthI garbha rahyo che?" padmazrIe jaNAvyuM ke-"tamArAthI" vikumAre vicAryuM ke-"padmazrI khoTuM bole che. saMtAnotpattinA divasono te meM tyAga karyo Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa3 jo hatAM. cAMcaLa citavALI teNIe parapuruSa sAthe krIDA karI lAge che. bIjA puruSathI pragaTelA putranA mane bhaya nathI. jo te mAro putra haze teA huM evuM karIza ke jethIte mAruM svarUpa joi zake nahIM. pahelethI ja kAyara banI javAthI zuM ? te samaye joi levAze.'' A pramANe vicArIne teNe peAtAnA mukha para koipaNa jAtano pheraphAra na dekhADatAM maunane AzA lIdhe. teNIe gabha sa MbaMdhI hakIkata rAjAne jaNAvatAM rAjAe kahyuM ke- tuM tenAthI pragaTelA garbhInuM yatnapUrvaka rakSaNa karaje. ' garbhanA kAraNe adhika snehavALI banelI padmazrIe vicAyuM ke-"huM A cArane rAjA pAsethI abhayadAna apAvIza. 1 keTalAka divase khAda teNIe putrane janma ApyA. devakumAre teNIne kahyuM ke- A putrane dhAvamAtA sAthe bInta ghare mUkI Ava, nahIMtara huM tArA pAse AvIza nahIM.'' padmazrIe paNa kahyuM ke-" he nAtha ! tame je kaheze| te huM karIza; parantu devakumAra (devanA kumAra) sarakhI kAMtivALA A tamArA putrane joine he nAtha ! tame tamArA ane netrAne saphaLa kare." peAtAnuM nAma levAthI zakAzIla banela te vicAravA lAgyA ke- zuM huM padmazrIthI oLakhAI gaye hAIza ? athavA te za kA karavAnI jarUra nathI. phakta teNIe te A bALakane tevI upamA ApI jaNAya che.'' Ada utkaMThita banelA teNe padmazrIne jaNAvyuM ke mane tArA putra dekhADa. '" jyAre teNIe paNa ratnamaya pAraNAmAMthI lAvIne tene khatAbyA eTale hasatA mukhavALA, peAtAnI sarakhA ane peAtAnI tarapha joi rahelA tene snehapUrvaka ramADyo ane vAraMvAra cu Mbana karyu huM o bALakanI AkRti ane AcaraNa jaNAve che ke-te mAre putra hAya, paNa khedanI vAta che ke devavazathI tenA janma vezyA strIdvArA thayA che. sauthI vIMTaLAyela caMdanavRkSa, duSTa vyantarAthI rakhAyela spaSTa nidhAna, raka mAnavanA hAthamAM rahela mahAmUlyavAna ratna, halA kuLamAM a'dhAyela arAvaNu hastI samAna A ghaTanA jaNAya che." A pramANe peAtAnA manane hu tathA khedayukta nahIM batAvatAM teNe hasatAM hasatAM kahyuM ke mArI sAthe maLatAvaDA nahIM evA A bALakane tuM mArA ja putra kaI rIte kahe che ? " zaramane lIdhe nIcA mukhavALI padmazrIne, peAtAnA kheALAmAMthI lAMbA samaye putrane soMpIne teNe kahyuM ke-"jo tuM tAruM kalyANa cAhatI hai| te a putrane keTalAka varSo paryaMta khIjAne ghare rAkhe." padmazrIe jANyu` ke- A koi bhaviSyavettA jaNAya che, tethI kAMIka ama'gaLa jue che." khAdya teNIe paNa tenA kahyA pramANe karyuM, dhAvamAtA rokIne pete paNa tenI sAra-sa'bhALa levA lAgI. atyaMta kAMtivALA putra padmazrIne peAtAnA prANA karatAM paNa adhika priya banyo ane sajjana puruSonA snehanI mAphaka hamezAM vRddhi pAmavA lAgyo. " padmazrI vezyAne cArathI putra janmyo che. '' e pramANe samasta janatAmAM prakhyAti thaI. te keieka divase rAjA sabhAmAM beThA hatA ane te sabhAmAM padmazrI paNa hAjara hatI tyAre devakumAre rAjAne spaSTatA pUrvaka vajJapti karI ke-" he svAmin ! A padmazrInI prati Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * padmazrIe devakumAranA abhaya mATe rAjA pAse karelI prArthanA [ 89 ] jJAnI sAtheAsAtha cAra sabaMdhI bInA nAza pAmI cUkI che, kAraNa ke cArathI putra janmavAne kAraNe padmazrI e peAtAnI pratijJA pUrNa karI che.'' devakumAre A pramANe kahevAthI rAjA sabhAsado sahita hAsya karavA lAgyA ane zaramIMdI banela padmazrI paNa e prakAre (rAjAnA hAsyathI ane peAtAnI pratijJA pUrNa na thavAthI ) adhe mukhavALI banI. pachI te padmazrIne AzvAsana ApIne devakumAre rAjAne kahyu` ke- te cArane kai rIte pakaDI zakAya ? ke je jotajotAmAM adazya thaI jAya che, je cAranI AvI adRzya manavAnI zreSTha zakti che te mArA samasta nagaramAM zA mATe cArI nahIM karatA heAya ? eTale huM mAnuM chuM ke-janatA para tene dayAbhAva jaNAya che. " padmazrIe kahyu' ke-" he rAjana ! ATalu' ja sAmarthya hoya tema zA mATe kaheA che ? te savaM prakAranI zakita dhAraNa kare che. krIDArasika te pAdukA paNa upADI gayela che, paNa te phakta dravya lAbhathI grahaNa karela nathI, kAraNa ke te sarva prakAre zakitamAna che, tethI rAjana ! te cAra kadAca prApta thAya teA paNa haNavA yeAgya nathI '' tyAre devakumAre kahyuM ke-"he svAmin ! cAre A padmazrIne vaza karI lIdhI jaNAya che." A pramANe yukitathI padmazrI tenA abhayanI mAgaNI karI rahI che; te coranI zakita kharekhara adbhuta jaNAya che ke-jeNe AvI vezyAne paNa vaza karI lIdhI.'' rAjAe jaNAvyuM ke- jyAre A padmazrI te corane pakaDI pADaze tyAre huM tene cokkasa abhayadAna ApIza. A asatya samajavuM nahIM. '' tyAre Sita banela padmazrIe " tamArI meATI e pramANe kahyu`. devakumAre paNa vicAyu` ke-cokkasa A vezyA mArA pratye anurAgiNI manI jaNAya che. jevI rIte vizeSa prakAranA raMgane kAraNe kerImAM mIThAza jaNAya che tema viziSTa prakAranI vANIthI premabhAva paNa darzAvAya che.'' pachI rAjAthI visarjana karAyela samasta sabhAjanA rAjAne namaskAra karIne rAjasabhAmAMthI petapeAtAnA sthAne gayA. pAkhatamAM kaMipaNu maherabAnI thai " "" devakumArane putra pAMca varSanA thayA, parantu tenA aMgeApAMga puSTa hAine te ATha varSa jevaDA dekhAtA hatA. khInta mALakAnA mAbApane joine mugdha banela te bALaka peAtAnI mAtA padmazrIne pUchatA hatA ke-"mArA pitA kema jaNAtA nathI ? " tyAre teNI hasIne jaNAvatI ke" tArA pitA teA che. ' khALake pachyu ke tuM mane mArA pitA batAva. dmazrIe jaNAvyuM ke- savAre batAvIza. '' khAda rAtrie AvelA devakumArane teNe putre jaNAvela hakIkata kahI. tyAre gupta hakIkata khullI thai javAnA bhayane kAraNe devakumAre teNIne jaNAvyu* ke--" A khAbatamAM meM tane niSedha karela che ke tAre putrane ahIM lAvave nahIM.?" tyAre padmazrIe paNa kaMika upAlaMbha ApavApUrvaka devakumArane kahyuM ke-"huM mAnuM chuM ke tamAru' aMtaHkaraNa vA jevuM ThAra jaNAya che, kAraNa ke lAMbA samayathI Atura banelA putrane pU jovAne tame icchatA nathI." pachI teNIe manamAM vicAryu ke je sthitimAM devakumAra ahIM Ave che te sthitimAM putra tene jove te gupta rIte tene ahIM lAvIne huM Aje parIkSA rI jouM. 2' 12 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [90 ]. zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 3 je A pramANe vicAra karIne padmazrIe potAnI dAsIne zikhAmaNa ApI ke "tAre gokhamAMthI gupta rIte tenA pitAne batAvavA." dAsIe paNa te pramANe karyuM. pachI te bALakane ne teNe pUchayuM ke-" tArI mAtAnI najIkamAM tuM koI puruSane jove che ke kema ?' bALake javAba Ape ke-" barAbara jouM chuM." dAsIe punaH pUchayuM ke-"te varNathI ke che?" bALake javAba Apyo ke-"suvarNanA raMga jevA che." bIje divase paNa pUchavAmAM AvatAM bALake suvarNa vaNa jaNAvyuM tyAre tenI mAtA Azcarya pAmI. vicAryuM ke-" huM to tene zyAma varNanA jeuM chuM te khoTuM che; jyAre putra sAcI rIte tene joI zake che. tenI zakti A bALaka para cAlatI jaNAtI nathI, tethI A bALaka vizeSa zaktizALI hoya tema jaNAya che. huM mAnuM chuM ke-te A nagarano ja nivAsI hovo joIe. oLakhAI javAnA bhayane lIdhe te potAnI jAtane pragaTa karato nathI, te have huM tene barAbara oLakhI lauM." A pramANe vicArIne padmazroe dAsIne sUcanA ApI ke " tAre keTalAka divaso paryanta A bALakane tenA pitAne batAvyA karavA ke jethI te tene barAbara oLakhI zake." ekadA padmazrIe rAjAne ekAMtamAM vijJapti karI ke-"he rAjan ! abhaya Ape ke jethI huM corane pakaDI pADavAnA upAya kahuM." rAjAe saMmati ApavAthI padmazrIe jaNAvyuM ke"Ape devamaMdiramAM besIne dareka vyaktine batAvIne tamArI pAse rahelA bALakane pUchavuM keA tAre pitA che ke kema? cokIdAradvArA dareka gharethI mANasone bolAvavA ane te sarvane pUrva dvArathI praveza karAvIne pazcima dvArathI bahAra kADhavA ane jene A bALaka oLakhI kADhe tene cokakasa tamAre cora jANI le.' rAjAe paNa tevA prakArano paDaha nagaramAM vagaDAvyuM ke je sAMbhaLIne devakumAranA hRdayamAM atyaMta saMtApa thaze. te vicAravA lAgyo ke-" mane samajAya che ke cokakasa pazrIe mane tenA putrane batAvyo jaNAya che; nahIMtara rAjA zA mATe A pramANe kare? kharekhara je vastu banavAnI hoya te bane ja che. bAra varSa paryanta samAgama rahevA chatAM saubhAgyamaMjarIne putraprApti na thaI, jyAre A padmazrIne thoDA divasamAM ja putra-prApti thaI. kharekhara, pApa chapuM rahI zakatuM nathI. AmAMthI koIpaNa prakAre chUTI javAne upAya huM joI zakatA nathI. deva viparIta bane che tyAre buddhizALIonI buddhi paNa nAza pAme che; huM devamaMdiramAM te jauM. je thavAnuM haze te thaze." pachI devakumAra pote ja devamaMdiramAM gayA. cokIdArevaDe kamapUrvaka praveza karAvAtA pradhAna puruSa saMbaMdhI rAjA te bALakane pUchavA lAgyo. pachI devakumArano vAro Avyo tyAre cokIdArothI praveza karAyela te hiMmatapUrvaka a dara dAkhala thayo. te praNAma karIne ubhuM rahyo tyAre rAjAe bALakane pUchyuM ke-"zuM A tAro pitA che ?' bALake javAba Apyo ke " hA." te vakhate Azcarya pAmelA rAjAe devakumArane kahyuM ke-"A tArI kaI jAtanI krIDA? " devakumAre jaNAvyuM ke-"hA, te sAcuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakumAra jainadharma-svIkAra ane rAjAe Apela mukhya maMtrI pada che." bAda tenA buddhikauzalyathI raMjita banelA rAjAe tene kahyuM ke-"tane abhaya che. have tuM kahe ke zA mATe te ratnanA pAyA coryA hatA? A bALaka ja tane joI zake ane bIjA zA mATe na jANI zake ? padmazrIe zA mATe tArA mATe abhayanI mAgaNI karI?" - devakumAre vijJapti karI ke-"te ratnanA pAyA mArA pAse mojuda che. maherabAnI karIne te jevA hatA tevA ja Apa grahaNa karaze. phakta abhimAnane kAraNe ja duSkara evuM A kArya meM karyuM che. mane koIpaNa jAtanI dravyanI lAlaca nahotI. phakta mAro putra ja mane sAcA svarUpe joI zake te saMbaMdhamAM gIrAje Apela guTikA tathA maMtrane prabhAva jANavo. padmazrIe mArA mATe je abhayanI mAgaNI karI hatI temAM phakata putrotpattijanya neha ja kAraNa bhUta che. teNIe mArA mATe je abhayadAnanI mAgaNI karI hatI te kaI ThIka karyuM nahotuM, kAraNa ke koIpaNa mAre parAbhava karavAne zaktimAna nathI, " bAda te vIjaLInI mAphaka adazya thaIne tarata ja punaH devakumAra tarIke dekhAya, tethI rAjA atyaMta prasanna thayA ane tene pAMcase maMtrIomAM mukhya banAvyo. padmazrI paNa pitAnI pratijJA pUrNa thavAthI saMtoSa pAmI. devakumAra maMtrIzvaranI kuzaLatAthI asAdhya kAryo paNa siddha thaze ema vicArIne rAjAnA hRdayamAM harSa samAto na hato. pachI amRta jevI miSTa vANIthI putra devakumArane sUcanA karavAthI teNe padmazrIne pitAnA AvAse bolAvI ane tenI sAthe AdarapUrvaka lagna karyA. pachI devakumAre saubhAgyamaMjarI, putra yukata padmazrI sahita guNakara sUripAra jainadharma svIkAryo. devakumAranA buddhicAturyathI atyaMta abhimAnI anya rAjAo paNa rAjAne AdhIna banyA. prati-divasa rAjAnI maherabAnI vRddhi pAmavAne kAraNe devakumAra sukhanuM bhAjana thaye. A pramANe pitAnA mRtyunA kAraNabhUta devakumAranuM caritra sAMbhaLIne he haMsI ! putraprAptine mATe koNa mane ratha kare ?" A pramANe devakumAranuM vRttAMta kahIne haMsa virAma pAme. bhuvanabhAnu ane bhAnuzrIne zubhAnagI ja mAM praveza mahatsava varNana nAmanA A trIje sarga pUrNa thaye. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sarga cothe para rAjahaMse devakumAranuM vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM tyAre haMsIe javAbamAM jaNAvyuM ke"kadAca koI eka putra te pramANe varte tethI zuM badhA putra tevA prakAranA heI zake? badhA zIMgaDAvALA pazuo hiMsaka hetA nathI. zuM badhA vRkSe kaTu phaLa ApanArA hoya che? he svAmin ! zAstramAM putro cAra prakAranAM kahyAM che. je putra guNavaDe pitA karatAM adhika hoya te (1) atijAta, pitAnA samAna guNavALe hoya te (2) sujAta, pitA karatAM guNemAM nyUna hoya te (3) hInajAti ane je pitAnA kuLane bALe te (4) kulAMgAra kahevAya che, mATe koIpaNa prakAre uttama putranI prApti karavI joIe. pitAnI khAtara devakumAre ghaNuM duHkha sahana kareluM che. pitA mRtyu pAme, paNa saMtAna nAza na pAme te vicAravuM joIe. pUrve vinayAdi guNavaDe jevI rIte aparAjita kumAre potAnA mAtApitAne sukha ApyuM tevI rIte ekAMta sukha to keIka ja putra ApI zake che." eTale haMse pUchayuM ke-"he priyA! te aparAjita koNa hato? teNe kaI rIte mAtA-pitAne sukha ApyuM ? te tuM mane kahe." tyAre haMsIe jaNAvyuM ke pitAnI zobhAthI svargapurIne jItI lenAra jayaMtI nAmanI nagarI che ane te nagarImAM vijayazAlI temaja baLavAna jayazekhara nAmano rAjA che. tene guNasuMdarI nAmanI mahArANI che ane te baMnenA deva tathA devInI mAphaka sukhamAM divaso pasAra thaI rahyA che. keIeka divase guNasuMdarI svapnamAM phaLelA-vikasita thayelA Amra vRkSane joIne jAgI UThI. rAjAne te hakIkta jaNAvatAM teNe kahyuM ke-"tane guNavAna putranI prApti thaze. vinayazALI te putra rAjyane vahana karaze " eTale rANIe paNa "bhale ema che" ema kahIne zakunanI gAMTha bAMdhI ane deva-gurunuM samaraNa karatI jAgRta rahI. prabhAtakALa thatAM ja tutipAThaka nIce pramANe bolyo ke-"he rAjana ! sUryodaya thavAthI dizAo prakAzI UThI che, te atyAre prAtaHkALane yogya kArya A5 karo." A pramANe sAMbhaLI rAjA vicAravA lAge ke- " A maMgaLapAThakanA vacane rANInA svapnanI sAthe saMbaMdha dharAvanArA che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayazekhara rAjAne tyAM thayela putra janma pachI nitya karma karIne, svapnapAThakone lAvyA. bahumAnapUrvaka te svapna pAThakanuM sanmAna karIne svapna saMbaMdhI hakIkata jaNAvI tyAre teoe jaNAvyuM ke-"he rAjana ! Apane dAnavIra, krIDAsakta, gaMbhIra, vinayazAlI, nyAyI, zuravIra, parAkramI, mahAdharmika ane paropakAraparAyaNa A pramANe sarvaguNasaMpanna putra thaze." pachI prasanna thayelA rAjAe te svapnapAThakene kahyuM ke-"eka rAtri divasamAM tame hAthI, azva, vastra ane dhana-je jeTalA pramANamAM joIe teTalA pramANamAM laI jAva." teoe javAbamAM jaNAvyuM ke "he svAmina ! Apa je ATaluM badhuM dAna ApI rahyA che te bhaviSyamAM thanArA putranA prabhAvanA kAraNe ja Apane AvI sabuddhi thaI che." pRthvInI mAphaka guNasuMdarI garbharUpI ratnanuM rakSaNa karavA lAgI ane te garbhanA prabhAvathI rAjAne vizeSa prItipAtra banI. rAjAe hapUrvaka teNInA dehade pari. pUrNa karyA. yogya samaye guNasuMdarIe putrane janma Apyo. nRtya karatI vArAMganAonA tuTI jatAM motI samUhavALuM ane AnaMdanA aMkurAone pragaTAvatuM vadhAmaNuM thayuM. A putra keIpaNathI parAbhava pAmaze nahIM ema hRdayamAM vicAratAM rAjAe eka mahinA bAda tenuM aparAjita evuM nAma rAkhyuM. pAMca dhAvamAtAethI lAlanA pAlana karAto kumAra kramazaH vRddhi pAmavA lAgyo ane kalAcArya pAsethI samasta kalAo zIkhI lIdhI. yuvAvasthAmAM AvelA tenI daSTi baMne prakAre vizALa banI ane parAkramanI sAthe sAthe tenI chAtI paNa vizALa banI. utsAhanI sAthe sAthe tenA baMne bAhunuM baLa vRddhi pAmyuM ane vAkacAturyanI sAthosAtha tenA dareka aMgo suMdara banyA. lokenA nehanI sAthe sAthe tenA baMne hasta (hathelI) rakta banyA ane vivekanI sAthosAtha dehakAMti paNa zobhI uThI. kalAvAna, sauMdaryazALI, vinayI te aparAjita mAtApitAnI mAphaka lokenA snehanuM bhAjana banyo. tene vivAha cagya jANIne jayazekhara rAjAe potAnA pradhAna puruSane rAjakanyAo jovA mATe dareka dezamAM mokalyA. AjJAne mAthe svIkAranAra sevakavarga hAjara hovA chatAM vinayI aparAjita mAtA-pitAnI AjJAnuM zIdhra pAlana karato hato. keIeka divasa azvakIDA karavA gayela te kumAre azvakIDA karavAthI, thAkI javAthI azokavRkSanI nIce Azraya lIdho. te sthaLe kumAra beTho hato tevAmAM dhULano samaha najare paDaze. te joIne evAmAM te saMbhrama pAme che tevAmAM teNe vAjiMtrone dhvani sAMbhaLyA. "zatrusainya AvI rahyuM jaNAya che." ema vicArIne bahAra rahenArI janatA jayaMti nagarImAM praveza karatAM vizALa daravAjAomAM paNa samAI zakI nahIM. rAjAe paNa keLAhaLa sAMbhaLIne najIkamAM rahelA puruSane pUchyuM. teo dvArA zatrusaMbaMdhI vRttAMta jANIne temaNe yuddhabherI vagaDAvI ane hukama karyo ke "jahadI caturaMgI senA sajaja karo, temaja adhikrIDA mATe gayelA kumArane zIdhra belA tene rAjyamAM sthApana karIne huM zatrune jItavA mATe jaIza." sainya taiyAra thaI gayuM ane pradhAna kumArane bolAvavA mATe gayo. pradhAne kumArane jaNAvyuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (94 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga che ke-"yuddhane mATe taiyAra thayela mahArAjA Apane lAve che ane vizeSamAM kahyuM che keatyAra sudhI yuddhane nahIM jonAra tamAre yuddhamAM sAthe AvavuM nahIM." kumAre javAba Apyo ke-"pitAnI AjJA hamezAM mAre ziromAnya che, paraMtu A bAbatamAM thato mAro avinaya mahArAjA mApha kare. parAkramI huM vidyamAna hovA chatAM zA mATe pitAne yuddha karavuM paDe? meM pUrve yuddha joyuM nathI te pramANe pitA je kahI rahyA che te huM vinaMti karuM chuM ke-zuM yuddha joyuM hoya to ja samajI zakAya? A jagatamAM nahIM jovAyelI vastu zAstranA jJAnathI jANI zakAya che. mane sahAya karavAne mATe tame jaIne pitAne vijJapti kare ke-"ApanI maherabAnIthI kumAra yuddhane viSe jayalakSmIne prApta karaze. tamAre sainya mokalavuM nahiM. aMdhakArane naSTa karavAmAM phakta sUrya ja zaktimAna che." pradhAne paNa kumAranI sUcanA pramANe jaNAvavAthI, rAjAe paNa sateSapUrvaka kahyuM ke-"te bALaka hovA chatAM tenuM daDha mane baLa jaNAya che." pradhAne jaNAvyuM ke-" siMhane putra siMha ja hoya che. sUryanuM biMba sUrya sarakhuM pratApI ane kalpavRkSanA aMkura kalapavRkSanI mAphaka vAMchita ApanAra hoya che." pachI rAjAe Adeza karyo ke-"kumAre nA paDavA chatAM paNa sainyane sAthe mokale, kAraNa ke pavanathI prerAyela agni AkhA vanane bALavAne samartha bane che." pitAnI senAnA madhyamAM rahelA ane cakravatI sarakhA kAMtivALA kumAre cakayUha goThavIne sanmukha cAlyA AvatA sainya sAthe prayANa karyuM. addabhuta romAMca thavAne kAraNe kumAranuM zarIra uttama bakhtaramAM paNa samAI zakayuM nahIM, temaja jamaNuM netra pharakavAthI tene utsAha paNa bevaDo banyo. jhaLahaLatA zastrasamUho ane pavanathI pharaphara pharAvAtI patAkAo ja phakta jovAmAM AvatI hatI. A bAju pUrve jayazekhara rAjAthI mekalAyela vijaya nAmane pradhAna sAmethI AvatA sainya samUhamAMthI kumAranA sainyamAM Avyo. teNe AvIne pRcchA karI ke-"zAmATe A sainyane taiyAra karyuM che? ane A sanyano svAmI kezu che ? " eTale eka mukhya puruSe jaNAvyuM ke-" sAme cAlyA AvatA sainyane aTakAvavA mATe A senA sajaja karavAmAM AvI che ane raNasaMgrAmamAM tArAnI mAphaka dedIpyamAna A senAne svAmI aparAjita kumAra che." tyAre vijaya pradhAne hAsya karIne kahyuM ke-"kumAra kayAM che?" pratihArIe jaIne jaNAvavAthI kumAranI AjJAthI pradhAnane praveza karAvavAmAM AvyA. pradhAne sASTAMga praNAma karIne kumAre ApelA Asana para beThaka lIdhI. tene prasanna mukhavALe jaIne kumAra cittamAM vicAravA lAgyo ke- A pradhAnanI mukhazabhA, nahIM sAdhI zakAya tevA kAryanI sAdhanAne sUcavI rahI che. mAyAvI-kapaTI mANasamAM AvA prakAranI prasannatA saMbhavI zake nahIM." A pramANe mAnasika vicAra karIne kumAre tene pUchyuM ke-"tame kyAMthI Ave che ? ane A sanya kenuM AvI rahela che?" pradhAne jaNAvyuM ke-"ApanI jayazrI nAmanI patnI AvI rahI che. teNInA sainyamAMthI ja huM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijaya pradhAne karela jayazrInI prAptinuM nivedana [ 95 ] AvI rahyo chuM." tyAre aparAjita kumAre jaNAvyuM ke-" A samaya mazkacano nathI. jevuM hoya tevuM jaNAva." pradhAne kahyuM ke - " ApanI pAse asatya kema belAya ? " eTale kumAre punaH pUchayuM ke-"e pramANe kevI rIte banyuM ?" vijaya pradhAne harSapUrvaka jaNAvyuM ke"ApanA pitAe Apane anurUpa kanyA jovA mATe mane hukama karyo hato. meM ghaNA sthaLe tapAsa karI paraMtu citramAM rahelA ApanA rUpa sarakhI kaI paNa kanyA mane prApta thaI nahIM. bAda huM kusumAkara nAmanA nagaramAM gayA. kSatriyAne viSe bhUSaNa sarakhA kusumAvasa rAjAnI kasumazrI nAmanI paTarANanI kukSIthI utpanna thayelI A addabhuta svarUpavALI kanyA che. koI eka divase, madotsava prasaMge, virahI janonA jIvitanI sAthesAtha bhamarIo bahAra nIkaLI rahI hatI tevA sugaMdhI pupimAMthI suvAsa AvI rahI hatI tyAre vilAsI puruSanI sAthe jANe spardhA karI hoya tema pupane vize kezuDAnAM puSpoe lAlImA(raktapaNuM) dhAraNa karI, vaLI hIMcakAo viyogI janonA cittane DelAvI rahyA che, sUryanI sAthe musAphara lokonI strIonAM hRdaye dagdha thaI rahyA che, zrImaMta lokonA vilAsanI sAthe sAtha divase vRddhi pAmI rahyA che, ane viginI strIonAM duHkhe joIne rAtrio TUMkI banI gaI. suvarNanA AbhUSaNo jovAmAM Asakta netravALo ane ujajavaLa mukhavALo samasta nAgarika janasamaha kAmadevanA utsavane nimitte cAlI nIkaLyuM te prasaMge svAbhAvika svarUpavALI, ane kAmadevanI pUjA mATe jatI rAjakanyAne joI meM vicAryuM ke "brahmAe je padArthothI aparAjita kumArane banAvyo che te ja padArthothI A samAna rUpavALI kanyAne ghaDI hoya tema lAge che. vikrama rAjA sarakhA parAkramI aparAjita kumAra sAthe A jayazrI kanyAno vivAha kare mane yogya lAge che." A pramANe vicArIne meM bIje divase kusumAvata'sa rAjA pAse tamArA mATe teNInI mAgaNI karI. rAjAe paNa te mAgaNI saharSa svIkArI. bAda ghaNA rAjakumAranA pratibiMbe-citra paNa dekhADIne rAjAe mane jaNAvyuM ke "pUrve paNa ghaNA rAjAoe mArI kanyAnI mAgaNI karI hatI paraMtu eka paNa rAjakumAranI pratikRti tene pasaMda paDI nahIM. jo tame tamArA kumAranuM citrapaTa lAvyA che to batAvo eTale sAthe laI gayela ane Azcarya pamADanArI tamArI pratikRti tene batAvI e Tale rAjA harSa pAmyo. tarata ja te citra jayazrI rAjakanyA pAse mokalavAmAM AvyuM ane kA* deva sarakhA tamArA varUpane jotAM ja teNInA hRdayamAM kAmadevanA bANa e praveza karyo tamArA citrapaTane joyA pahelAM teNInA hastanA ratna kaMkaNe atyaMta gADha hatA te tamArA meLApanI ciMtAjanya durbaLatAne kAraNe DhIlA paDI gayA. kSaNamAtra joyelA tamArA 2varUpane kAraNe vaza banela teNIe tamArA sauMdaryanuM pAna karavAne mATe hamezanI sakhI sarakhI nidrAno paNa tyAga karyo. divasa ane rAtri tamArA rUpanuM nirIkSaNa karyA bAda teNIe tenA sakhI samUhane jaNAvyuM ke-"huM mAnuM chuM ke-kAmadevanI pUjAnuM phaLa mane mApta thayuM." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa` 4 yA pachI rAjakanyAe peAtAnI mAtAdvArA rAjavIne jaNAvyuM ke-" citramAM rahela pratibiMba sarakhI koinI adbhuta AkRti heI zake ke kema ? tevI mArA manamAM zaka thai che. jo pitAnI AjJA hoya te huM jAte joIne nirIkSaNa karuM, " eTale rAjAe teNIne pradhAna puruSA sAthe mekalI che. rastAmAM AvatAM pratispardhI rAjAonA sainyane naSTa karanAra caturaMgI senA te kanyAnI sAthe mekalavAmAM AvI che. " tyAM rahelA kumAranu jo tevA prakAranuM svarUpa jayazrIne pasaMda paDe te tamAre vizALa mahAtsavapUrvaka teNInuM pANigrahaNa karAvavuM. A pramANe rAjAnA Adeza pAmelA pradhAna puruSA mArI sAthe ja Avela che. yuddhane mATe jatAM Apane kharekhara A jayazrIja prApta thai che; te teNInuM sainya ahIM AvI pahAMce te pahelA ja Apa ApanA sainyanuM visarjana karo." kumAra peAtAnA sainyanuM visarjana karIne peAtAnA mahelamAM Ape ane cokIdAro dvArA bahAranA leAkAne AvatA aTakAvyA. "" vijaya ma`trIe jayazekhara rAjAne kanyA saMbaMdhI samacAra jaNAvyA tyAre `ne kAraNe praphullita cittavALA rAjAe te pradhAnane eka dezane svAmI banAvyeA. jayazrI kayAnI sAthe Avela sainyane utaravA mATe AvAsA ApyA ane peAtAnA pradhAna puruSone mekalIne sarva prakAranI AgatAsvAgatA karI. keIeka divase krIDA karatAM azvonI senAthI parivarela, ujajavaLa chatrathI zAbhatA, cAmAthI vIMjAtA, pracaMDa maLavALA rAjAothI ze|bhita, ati tejasvI, vastrAbhUSaNathI zeAlatA ane hastI para ArUDha thaine teNInA nivAsasthAna pAsethI pasAra thatAM aparAjitakumAra teNInA netrane amRtanI dRSTi samAna banyA. teNIe vicAryuM ke A kumAra keAI navIna ane asAdhAraNa kAmadeva jaNAya che je potAnA eka ja guNarUpI khANavaDe samasta jagatane jItI rahela che.' vizvane mAnavA lAyaka kAmadevanI AjJA kumAre paNa mAnI arthAta te paNa jayazrIne viSe Asakta banyA. ane vicAyu ' ke-" pRthvIpIDane viSe A kanyA svanI devAMganAnI vAnakIrUpa che.'' jayazrIe paNa peAtAnA pradhAna puruSAne jaNAvyuM ke-'citramAM citarelA rUpa karatAM paNa kumAranuM rUpa Azcarya pamADe tevu che.' pachI sArA muhUte pradhAna puruSoe jayazekhara rAjAne vijJapti karI ke--" he svAmin ! aparAjita kumAra mATe A jayazrI kanyA ucita che. '' teenu vacana ha` sahita svIkArIne rAjAe jaye tiSIe pAse sAru' muhUta jevarAvyuM, rAjAnI AjJAthI jayazrInA parivAra anya kAryAne tyAga karIne vivAhetsavamAM ekAgra manavALeA banyA. rAjAnA, parivAra vanAM, aparAjita kumAranAM ane jayazrInAM divase AnaMdamAM pasAra thavA lagyAM. vivAhane divase vAjiMtrA vAgavA lAgyA, dana aAvA lAgyu, mAMgalika kArya thavA lAgyu ane " A manene vivAhe tsava nirvighne thAya ane keAinA paNu deSa na lAge te sAruM' ema leAke paraspara khelI rahyA hatA tyAre, kanyA ane aparAjita kumAra lagnavedImAM beThA hatA tyAre, kumAra, pavanathI bujhAi gayelA dIpakanI mAphaka adRzya thaI gayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayazrIe agnipraveza mATe mAgela Adeza ane DAbA netranu sphuraNuM. [ 97 ] samasta janasamUha Azcaya temaja zAkanu sthAna anyA ane jayazrI dhruvane upAla'bha ApavApUrNAMka rudana karavA lAgI. "kumAra sAthe viyeAga karAvatAM ane amRtamAM jhera nAkhatAM he kRtAMta ! huM nirdaya ! te' zuM prApta karyuM` ? he deva ! kumAra sarakhA nararatnane sajIne pachI haraNa karatA tuM nirdaya, va sarakhA kiThana hRdayavALe, duSTa AcaraNavALA ane mUrkha che, he prANanAtha ! kalpavRkSa sarakhA ApanuM phaLa maLavuM' tA dUra rahyuM paNa ma`dabhAgI evI me' ApanA hastarUpI padhruva ( pAMdaDu' ) paNa prApta na karyAM. he svAmin ! mane kahe ke-mArA hRdayamAM sArI rIte sthApita thayelA Apa, te mAru' hRdaya phUTI gayA vagara-cIrAI gayA vagara Apa kevI rIte khar3Ara nIkaLI zakayA ? " A pramANe ucca svare vilApa karatI te mUcchita banIne pRthvI para paDI gai. khAda ghaNAM upacAra karyA' pachI teNI sacetana manI. punaH te belavA lAgI ke- patinA viyeAgamAM agni e ja mAruM zaraNu che, kAraNa ke uttama kuLamAM janmela strIe mATe kharekhara A ceAgya che. '' tyAre jayazekhara rAjAe kahyuM ke- he putrI! tuM kheda na pAma. hajI tArA hastameLApa thaye nathI, tethI tu bIjA varane varavAne yeAgya che. '' jayazrIe jaNAvyuM ke- Apa pUjyane A pramANe jaNAvavuM ucita nathI. hRdayane viSe jene sthApana karela che te ja svAmI heAya che, AveA vyavahAra che, te have mArA mATe teA aparAjita kumAra athavA te agni e ja zarabhUta che. samaya pasAra karavAnI jarUra nathI, kAraNa ke tamArA putra dUra jaI rahyA che." * " have A jayazrIne kai rIte pAchI vALavI ' e pramANe satApa pAmelA rAjArANInu` putra saMbaMdhI duHkha bhulI javAyu'. jayazekhara rAjAe jayazrIne jaNAvyu` ke-he putrI! tu eka mAsa paryaMnta rAha jo, jethI huM aparAjitanI tapAsa karAvu'' rAjAnI sUcanAnusAra eka mAsa pa ta jayazrI temaja rANI ane duHkhI banIne rahyA ane rAjAe peAtAnA azvArohI sainikone satra mAkalI tapAsa karAvI. vaLI peAtAnA rAjayamAM paDaha vagaDAvyA ke-' je koI rAjakumAra sabaMdhI samAcAra jaNAvaze tene mAruM adhu rAjya ApIza. ' A bAju pradhAna puruSonA AgamanathI jANyA che jeNe samagra vRttAMta evA jayazrInA pitA kusumAvata sa rAjAe paNa pramAdarahita azvasainikA cAtarapha tapAsa karavA mekalyA, rAjyakAnA tyAga karanArA ane duHkharUpI sAmrAjyamAM DUbelA te ba MnenA pitAnA divase eka yugayuga jevaDA pasAra thavA lAgyA. trIzame divase jayazrIe kahyuM ke- have avavadha pUrI thai gaI che; te Apa AjJA Ape| ke jethI huM manaicchita karI zakuM. '' tyAre " tuM cAra paheAra rAha jo " ema sUcana karIne teNIne aTakAvAI. teNIne samajAvavAnA ghaNeA prayAsa karyAM paNa te tenA nizcayathI calAyamAna na thai. te divase teNIe upavAsa karavAthI samagra janasamUha, samasta kAryAnA tyAga karIne citramAM ALekhAyela hoya tema jaDa banI gayA. sAyaMkALe hAthaNI para beThelI, 13 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [98 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 4 the jayazekhara rAjAthI manA karAtI, suvarNanuM dAna karatI, pUrNimAnA caMdra sarakhI kAMtivALI, potAnA sainyathI karAtA vilApane sAMbhaLatI, "A kharekhara jaMgama tIrtharUpa che" ema sakhIsamUhathI vakhANAtI, amArA ziyalanA prabhAvathI jayazrIne aparAjita kumArano meLApa thAo " e prakAre vRddha strIothI pagale-pagale ucca svare AzvAsana apAtI, nAgarika lakathI daivane apAtA TikArone sAMbhaLatI temaja jayazekhara rAjAthI anusaratI, jayazrI nagaranI bahAra nIkaLI. pachI teNIe nadIkinAre jaIne, caMdana koSothI bhayaMkara javALAthI dedIpyamAna citA racAvI. caMdana tathA agarunA kASThathI pragaTela agninA prasaravAthI teNanA yazanI mAphaka badhI dizAo suvAsita banI gaI. te samaye DAbuM netra pharakavAthI teNIe vicAryuM ke priyajananA samAgamamAM A zubha zarUAta thatI jaNAya che. vaLI te samaye aghaTita banAva jevAne asara martha banyo hoya tema sUrye samudramAM jhaMpApAta karavAnI zarUAta karI-sUryAsta thavAnI zarU Ata thaI. citAnI javALAothI jANe bhayabhIta banyA hoya tema pakSIo cAre dizAmAMthI, parvatanA zikharo pratye gayA. lokonA duHkhasamUhane joIne duHkhI banela gaganalakSamInuM hRdaya jANe saMdhyAnA raMganA bahAnAthI phUTI gayuM hoya tema jaNAtuM hatuM. hAthaNI uparathI nIce utarelI jayazrIe sAsu-sasarAnA caraNamAM namaskAra karIne, mastaka para be hAtha joDIne vijJapti karI ke-"he pUjya! kuLa, rUpa ke dhananA madane kAraNe pramAdathI, cAMcalyane lIdhe ke labha, kapaTa ke bAlasulabha svabhAvane kAraNe ApanuM je kaMi avinayAdi thayuM hoya te sarva Apa mApha karo. Apa pUjyanA caraNakamaLane viSe lAMbA kALa sudhI bhramarIrUpe rahevAnuM bhAgya mane sAMpaDayuM nahIM. nirguNa, doSita ane bhavAMtaramAM javA chatAM paNa mane, Apa pUjaye te ApanA putranI bhAryA tarIke mane yAda karavI." A pramANe jayazrInuM vinayI ane karuNApUrNa vacana sAMbhaLIne, dhIrajano tyAga karIne jayazekhara rAjA paNa ucca svare vilApa karavA lAgyA. A pramANe janasamUha ekI sAthe vilApa karavA lAge tyAre, pratidhvaninA bahAnAthI vanadevIo paNa vilApa karavA lAgI. saMdhyA samaye A pramANe rudana karavAthI te sthaLe netrAzanA samUhathI nadI prakaTI nIkaLI. vaLI te karuNAjanaka prasaMge kaI kaI dhairyazALI vyaktioe paNa rudana na karyuM arthAt samasta janatA raDavA lAgI. pachI jayazrIe anidevane uddezIne kahyuM ke-"he pUjya! mArA A sAhasanuM je kaI paNa phaLa heya te anya bhavamAM paNa mAre svAmI aparAjitakumAra ja thAo." A pramANe belIne, agnidevane traNa pradakSiNA ApIne jovAmAM jayazrI citAmAM nRpApAta kare che tevAmAM te sthaLe koI eka puruSa AvI caDha. hAthamAM khaDagavALA te puruSe jayazrIne jaNa vyuM ke- "AvA prakAranA sAhasathI saryuM. jo tame agnimAM jhuMpApAta karo te tamane tamArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ciMtAmAM pravezatA aparAjitanuM AvAgamana ane kahela svavRttAMta, [ 99 ] mAta-pitAnA segana che." dhUmADAne kAraNe jayazrInA mukhane nahIM jotA te puruSe teNIne pUchyuM ke " he zubhe ! tuM keNu che ? ane kayA kAraNane aMge A prakAranuM sAhasa karI rahI che? jayazekhara rAjA rANI sahita kuzaLa che ne? ane je kumArI ahIM Avela hatI te paNa zuM kSemakuzaLa nathI ?" mAta-pitAnA seganathI adhAyelI ane agnimAM jhaMpApAta karavAthI aTakIne, dveSabhAvane kAraNe te vyaktinA mukhane nahiM jotI, "mArA kAryoMmAM vighna karanAra A kaI vyakita haze ?'" ema vicAratI jayazrIe kahyu` ke-je kanyA sa`kha'dhI tame pUchI rahyA che. te huM chuM. ane je kumArane mATe A kriyA karI rahI chuM te aparAjita kumAranA mAtApitA paNa te puruSaratna vinA, saparivAra kuzaLa che." A pramANe khelatI teNI ucca svare vilApa karavA lAgI tyAre haSa temaja kheda yukta banelA kumAre peAtAnA cittamAM vicAyu` ke "kSaNamAtra jovAyelA mArA mATe A puSpa jevI kAmaLa jayazrIe, acAnaka peAtAnA sarva svane tyAga karIne, potAnI jAtane citAgnimAM heAmavA taiyArI karI che. teNIe karela A duSkara evA sukRtanuM huM evuM phaLa ApuM ke jethI bhaviSyamAM tenAthI kadApi vimukha na banuM. jaivaDu pAthI me'kadI na karamAya tevI ane premarUpI suvAsavALI caMpaka puSpanI mALA prApta karI che. tene hu' hamezA mArA hRdayapaTa para sthApIza.-dhAraNa karI rAkhIza. " A pramANe vicArIne teNIne kahyuM ke huM mRgaleAcane ! jene mATe tuM A sAhasa karI rahI che te aparAjita kumArane tArI sanmukha ja rahelA tu joI zakatI nathI ?'' AvA prakAranuM te vyaktinuM vacana sAMbhaLIne Azcaya' pAmela jayazrInA adharoSTha krakayA ane vicAravA lAgI ke A vyakti zuM kahI rahI che? ane mAre| adharAi kema pharake che?' te vakhate kumAranA mukharUpI pAyaNAne jANe dekhADavAne icchatA hoya tema, teNInA netrarUpI nIla kamaLanA vikAsane kaMika jovAne icchatA heAya tema, ane peAtAnA sudhArasathI teNInA saMtApa pAmelA a Mgone jANe siMcana karatA hAya tema, caMdra, teNInI mukhoAbhAnI sAtheA sAtha udaya pAmyA, caMdranA prakAzathI prakAzita anela kumAranA sukharUpI caMdrane joine tenA kaThe vaLagI paDIne teNI rudana karavA lAgI, eTale kumAre aneka prakAranA madhura vacaneAthI AzvAsana ApyuM, jethI teNInuM samagra duHkha parasevAnA jaLanI sAtheAsAtha gaLI gayuM-jharI gayuM. te vakhate premarasa tathA hu rasa evA udaya pAmyA ke jethI zArIrika sa'tApa ane mAnasika saMtApa ane ekI vakhate naSTa thaI gayA. netrakamaLanI sAtheAsAtha zarIranI zeAbhA paNa vRddhi pAmI. pachI teNInA dRDha AliMganane kAraNe kaMIka nIcI namelI chAtIvALA te kumArane je kaMi sukha prApta thayu' te svagaMmAM paNa prApta thavuM dula bha che. pachI te ja agnidevane sAkSI rAkhIne te baMnee, mananA AnaMdapUrvaka, gAMdha'vivAhathI lagna karyuM. te samaye aMnenA hastasaMpuTa tathAprakAre maLI gayA ke kAmamANeAthI jANe jaDAI gayA hoya tema joDAyelA ja rahyA. jayazrIe aparAjitane kahyuM ke huM svAmina ! nAgarika jane temaja mArA sainyanI sAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [100 ]. zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 4 the tamArA viyegane kAraNe atyaMta duHkhI banelA tamArA mAtapitA nadIkinAre rahelA che. mAruM kArya vina rahita karavAne mATe meM te sarvane ahIM AvavAne mATe sogana ApyA che. tamAre mAtA-pitAne darzana ApIne harSa pamADavo joIe.tyAre vicakSaNa kumAra teNIne AgaLa karIne mAtA-pitA pAse pahoMcyA. AvatA evA te baMnene joIne lekee jayazrInI prazaMsA karI ane tathA prakAre jayazrInI prazaMsA sAMbhaLIne kumArane teNInA pratyeno prema bamaNo thayo. jayazrInI sAthe AvatA aparAjita kumArane joIne pratihArIe rAjAne te hakIkata jaNAvI. kumAre jaIne pitAne zIdhra praNAma karyo. pitAnA baMne caraNakamaLanI najIkamAM aparAjita kumAre ekadhArI azrudhArAothI tathA prakAre siMcana karyuM ke jethI temane samagra hRdayasaMtApa mULamAMthI ja nAza pAmI gayo. kumArane joIne rAjAe pitAnA harSAzranA biMdusamUhathI jANe tene metInI mALA arpaNa karI rahyA hoya tema kumArane AnaMdita karyo. pachI tyAM utkaMThApUrvaka AvI pahoMcela pitAnI mAtA guNasuMdarIne paNa kumAre, tenA baMne caraNakamaLamAM pitAnA mastakanA kezasamUhane jANe bhramarazreNarUpa banAvate hoya tema praNAma karyo. eTale harSanA AvezathI teNInA kaMcukanA badhA baMdhane tUTI gayA ane putrane kahyuM ke "mArA puNyanA kAraNe tame baMne kroDa varSa paryanta jIvatA raho." samasta janasamUhane nehapUrvaka joIne, aMjali joDelo ane vinayI kumAra rAjAnI najIkamAM beThe. mAtApitAnA, patnInA ane lokenA vikasita netrakamaLathI vyApta banelA kumAranA zarIre apUrva bhA dhAraNa karI. aparAjita kumArane nakhathI zikhA paryanta joIne rAjAe tene kahyuM ke " he putra ! tAruM kalyANa ho ! " kumAre vaLato javAba Ape ke"ApanA darzanathI mAruM kalyANa ja che." pachI jayazekhara rAjAe pUchayuM ke-" tuM amArA dekhatA chatAM kayAM cAlyo gayo hato ane atyAre kyAMthI Avyo ? tAruM caritra mane adabhUta jaNAya che. javAbamAM aparAjite potAnuM vRttAMta jaNAvyuM ke Apa pUjyane A prabhAva che. juo, jene Adara sUrya paNa kare che te lIMbaDo paNa pUjanika che. he pUjya ! mArI vItaka kathA huM kahuM chuM te Apa sAMbhaLe-mane ahIMthI zarUAtamAM koNa laI gayuM te huM jANato nathI. prAtaHkALamAM bagIcAnI madhyamAM rahelA mahelane sAtame mALe huM jyAre jAgrata thaye tyAre meM mArI jAtane hIMDeLA para jaI. beThA thaIne meM vicAryuM ke-kayAM mAruM nagara ? mAtA, pitA, kanyA ane samasta parijanavarga kyAM ? zuM A te svapna ke idrajALa ke mati bhrama che ? zuM A svarga ke nAgeleka che? A pramANe jevAmAM huM vicArI rahyo chuM tevAmAM dvAramAM laTakAvAyela taraNanA thaMbha upara rahelI ane Azcarya upajAvanArI be ratnajaDita taLIo nIce UtarI. te paikI ekanA hastAmAM sugaMdhI ane svAdiSTa svaccha jaLathI paripUrNa mANikyane kuMbha hatA, jyAre bIjInA hastamAM darpaNa hatuM. svarganI apsarA sarakhI te baMnene joIne huM jovAmAM vismaya pAme tevAmAM pahelIe AvIne mane jaNAvyuM ke-"A jaLathI mukhane svaccha kare." meM mukha ravaccha karyuM eTale Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita kahela svavRttAMta [ 101 ] bIjIe AvIne mane Arase (paNa) Ape. ane jovAmAM huM te darpaNamAM mAruM mukha jouM chuM tevAmAM meM jayajayArava sAMbhaLyo. meM kaLazanA hastavALI pUtaLIne pUchayuM ke"A jaya jaya dhvani kayAMthI Ave che?" teNIe mane kahyuM ke-"patanapuranA jayasiMha rAjAnI jayasuMdarI nAmanI kanyA hamezAM A mahelamAM rahelI satya vacana bolanArI priya karI nAmanI devIne praNAma karavAne mATe Ave che. te jayasuMdarI Icchita varane varavAne mATe traNe saMdhyA samaye ahIM AvIne vaNa-vAdana kare che. A pramANe karatAM teNInA cha mAsa pasAra thaI gayA che. teNInI bhaktithI tuSTa banelI devIe ame baMnene jaNAvyuM ke-"saMdhyAsamaye jayaMti nagarImAM premapUrvaka tame baMne jaje-te nagarIne viSe lagnavedImAM rahelA ane pANagrahaNa nahIM thayelA evA aparAjita kumArane jaladI laI Ave, kAraNa ke jayasiMha rAjavInI samIpa bhaviSyavettAe jaNAvela che ke je tamArA bagIcAnA mahelamAM rahelA palaMgane alaMkRta karaze, jenA haste mIMDhaLa baMdhAyela haze, jene pUtaLI paNa vinaya karaze tevA te kumAranI tamArI putrI jayasuMdarI prathama rANI (paTarANuM) banaze, eTale ame baMne divya zaktithI tamAruM apaharaNa karIne ahIM lAvyA chIe." A pramANenI hakIkata sAMbhaLIne jevAmAM meM bIjI pataLIne teNIno ArIse pAcho nahato gyo tevAmAM ja acAnaka jayasaMdarI AvI pahoMcI ane pataLIonA AcaraNane joIne vikasita nayanavALI teNI vicAravA lAgI ke-6 vizvamAM tevI koI paNa vastu nathI ke je na banI zake." AvA prakAranuM vacana satya-sArthaka thayuM che, kAraNa ke jaDa evI pUtaLIo zuM kaI paNa sthaLe vinaya darzAvI zake kharI? A keImanuSya nathI, paNa devasvarUpa che." e pramANe vicAratI jayasuMdarIne te baMne pUtaLIoe jaNAvyuM ke- "he suMdarI! tuM khoTo vikalpa na kara. prasanna thayela devIvaDe ja tArA mATe A aparAjita kumAra nAmane vara ahIM lavAyo che." tyAre teNe zaramadI banI. teNIe paNa jyotiSIoe kahela kathana yAda karyuM. te pachI meM mAruM mukha ArIsAmAM jaIne, te ArI pUtaLIne pAcho ApavAthI te baMne pUtaLIo svasthAne gaI. bAda jayasuMdarIe mane kapUrathI suvAsita tAMbUla ApyuM ane pitAnA DAbalAmAMthI kADhelI puSpamALA mArA kaMThamAM nAkhI. meM paNa te tAMbUlanuM adhuM bIDuM teNIne pAchuM ApyuM ane mArA kaMThamAM rahela motInI mALA, teNIne paherAvI tyAre teNIe mane pUchayuM ke A tamAro veza vivAha yogya kayAMthI ? meM paNa mAruM samasta vRttAMta teNIne jaNAvyuM eTale teNIe be divya vastro mane ApyA je meM paridhAna karyA. pachI teNIe vinayapUrvaka mane kahyuM ke-"A samasta parivAra varga Apane che, te Ape saMzaya rahita amane hukama kare. jenA prabhAvathI ApanuM duHprApya evuM darzana ane prApta thayuM che te devInI, jo ApanI AjJA hoya to, jaIne pUjA karuM." meM paNa harSapUrvaka kahyuM ke "tamArA darzanathI te devI mAre paNa pUjya che." suMdarIe kahyuM ke-" je tame Ave te huM tArtha banIza. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 4 thI tyArabAda huM AgaLa cAlavAthI teNe potAnI keTalIka sakhIyo sAthe mArI pAchaLa AvI, ane sainyanA hastI vigere tyAM ja rahyA meM temaja jayasuMdarIe te sthAne jaIne jANe hAsya karatI hoya, athavA jANe chelavA mAgatI hoya tevI te priyaMkarI devInI sugadhI padArthothI pUjA karI. meM devIne prArthanA karI ke " he devI! jevI rIte pitAnuM, mAtAnuM, kenyAnuM ane rAjAnuM kalyANa thAya tema tamAre karavuM." vaLI jayasuMdarIe manohara rIte vINA vagADI ke jethI "mArA kheALAmAMthI kuraMga cAlyo na jAya." ema vicArIne ja jeNe hoya tema caMdra divase udaya pAmyuM nahIM. bAda teNInI sAthe huM te sthAnamAM pAchA Avyo. keTalAka parivAra varga mArI pAse mUkIne teNe pitAnA mahele gaI. teNIe potAnI mAtAne samasta vRttAMta jaNAvyuM. mAtAe te hakIkata tenA pitAne jaNAvI eTale Azcarya pAmelA rAjAe mArA mATe bhega ane upabheganI samasta vastuo mokalI. tiSIoe lagnane divasa nakkI karavAthI rAjAe vivAhane yogya badhI sAmagrI taiyAra karI ane potAnA pradhAna puruSone mokalIne pitAnI sAthe saMbaMdha rAkhanArA jAone bolAvyA. rAjakuTuMba ekatra thayuM tyAre zubha muhUrte, sarvajanone AnaMdaprada lagnotsava thayo. mArA sasarAe karamecana-samaye aDhAra koDa nAmahora, se hastIo, daza lAkha ghoDA mane ApyA. pachI rAtrine samaye tenA parivAravagane kahyA sivAya huM bahAra nIkaLI gayo ane maMdiranI bhIMta para kastUrIthI "tAre kaI paNa prakArane kheda karavo nahIM, huM keTalAka divasamAM AvI pahoMcIza." e pramANe paMktio lakhIne, khagadhArI banIne Avele huM Aje ja ahIM dhoMsarI tathA khIlAnA yuganI mAphaka AvI caDhayo chuM. he pUjya! je huM Aje na Avyo hato te tamArI putravadhU mRtyu pAmI hata. bhavitavyatAne kAraNe A prasaMge rAdhAvedha je ja banyo jaNAya che." - "he putra! kharekhara tuM vaMzane dIpAvanAra che." ema bolatA ane romAMcita zarIravALA rAjAe putrane gADha AliMgana ApyuM. te rAtrie AnaMdadAyaka jAgaraNa karIne sUradaya samaye rAjAe putrane tathA putravadhUne hAthInA kaMdha para besADIne nagaramAM praveza-mahAtsava karAvyo ane nagaramAM paNa vividha prakAranA vardhApana thayA. pachI jayazekhara rAjAe jayasuMdarIne lAvavA mATe potAnA puruSone aparAjitakumAranA nAmavALI mudrikA tathA vividha prakAranAM bheTaNa ApIne melyA. dvArapALathI jaNAvAyA bAda aMdara praveza karIne jayasuMdarInA pitAne namIne bheTapsa ApyA eTale rAjAe paNa harSapUrvaka te pradhAnanuM aparva sanmAna karyuM. pachI pradhAnoe jayasuMdarIne te mudrikA ApavAthI teNIe, viyeganA tApane dUra karanArI te vaTI pitAnI AMgaLImAM paherI lIdhI. , In "kumAra kahyA sivAya kema acAnaka cAlyA gayA ?" ema rAjAe pachavAthI pradhAne e samasta vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. rAjAe jaNAvyuM ke "je te samaye kumAre bhIMta para akSara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * pitAnuM milana ane mAtAnA varanI zAMti mATe sapadhiSita kamaLo mATe kumAranuM sAhasa [ 103 ] paMkti na lakhI hota te jayasuMdarInA jIvanane paNa saMzaya thayo hota." rAjAe te pradhAna puruSone eka karoDa suvarNa mahora prasannatApUrvaka ApI temaja harSita banela jayasuMdarI teone pitAnA AvAse laI gaI, ane pitAnA vigajanya tApanuM nivAraNa karavAmAM auSadha samAna ane karNane amRta samAna kumAra saMbaMdhI vRttAMta pUchayuM. pachI pitAthI rajA apAyelI, azva temaja hastI vigerethI yukta, ane pitAnA svarUpathI devIone paNa parAbhava pamADatI teNI aparAjita kumAranA nagare AvI pahoMcI. rati temaja prIti, sarakhI bane patnIethI yukta kumAra kAmadeva karatAM paNa caDhiyAta banyo. koI eka divase aparAjitanI mAtA guNasuMdarIne dAhajavara utpanna thaye eTale jayazekhara rAjAe dareka kAryono tyAga karIne tenI cikitsA zarU karAvI. te javarane koIpaNa prakAre pratIkAra na thAya tyAre vaidyarAje kahyuM ke- "ApaNI nagarInI bahAra daSTiviSasapaMvALA udhAnamAM eka vAvaDI che temAM rahelA kama nI je zayyA karavAmAM Ave to dAhajavaranI upazAMti thAya. "te sAMbhaLIne rAjA ciMtAtura banyA. te udhAnamAM praveza kaNa kare ? ane praveza karyA bAda jIvato paNa kevI rIte nIkaLI zake ? A kArya mArAthI ke anyathI paNa sAdhI zakAvuM muzkela che. te samaye AvI pahoMcelA kumAre pitAne namaskAra karyo ane pitAne kAMtihIna mukhavALA joIne tenuM kAraNa pUchyuM. rAjAe saghaLI hakIkata jaNAvI eTale aparAjita kumAre kahyuM ke "huM te kamaLa lAvI na ApuM to Apane putra zAno?" jayazekhara rAjAe jaNAvyuM ke-"mArA duHkharUpI agnine tuM vadhu sateja na kara, ane rAjyalakSamIne svAmIrahita na banAva." kumAre kahyuM ke-" he pUjya ! mAtAnA kaSTane dUra karavAmAM huM mArI jAtane jIvatI ja mAnuM chuM. he pitA ! prANe te pratyeka bhavamAM maLavAnA che, paNa A samaya pharI pharI maLato nathI. vicakSaNa puruSoe, je durlabha vastuo hoya temAM avazya prayatna karavo joIe. mArI mAtAe mane prANa ApyA che eTale ja huM A prANe tene arpaNa karuM te kaMIka kRtakRtya banyo gaNAuM." rAjAe vicAryuM ke-" kumAranuM kathana kaI rIte yogya nathI." A pramANe mAnasika vicAra karIne tenA cokIpaherA mATe pAMca subhaTa reyA. kumAre paNa te sarva subhaTane ghebara vigerenuM mAdaka bhojana karAvyuM ane teo sarva gADha nidrAmAM paDyA tyAre pote pAchalA bAraNAthI cAlyo gayo. vijaLInI mAphaka kUdako mArIne, killAne oLaMgIne te udyAnanI najIka gayo ane vicAryuM ke-"huM sUryodaya sudhI rAha jouM." jANe kumAranA sAhasane jovAne ja IcchatA hoya tema sUryodaya thaye tyAre paMcaparameSThI navakAra maMtranuM smaraNa karIne kumAre udyAnamAM praveza karyo. kumAranA puNyaprabhAvane lIdhe daSTiviSa sa5 viSa rahita banI gaye, ane jANe vanadevInA kezapAza sarakho hoya tema kumAranA jovAmAM Avyo. pachI vAvamAMthI kamaLo laIne, te sarSanI pujA karIne kumAre prArthanA karI ke-"he pajya! mArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 104 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 4 para maherabAnI karo ane mane mApha kare." A pramANe balIne jovAmAM kumAra udyAnamAMthI bahAra nikaLe che tevAmAM kumAra saMbaMdhI vRttAMta jANIne te sthaLe AvI pahoMcelA jayazekhara rAjA paNa tene sAmA maLyA eTale kumAre pitAne praNAma karIne temAMthI eka kamaLa ApyuM tyAre rAjAe paNa kahyuM ke-"he putra ! tAruM caritra na varNavI zakAya tevuM adabhuta che." kumAre javAbamAM jaNAvyuM ke " jema sUryanI kAMtithI aMdhakAra nAza pAme tema tamArI kRpAthI vidgo dUra thAya che." bAda teNe potAnuM samagra AcaraNa kahI saMbhaLAvyuM ane rAjavIe paNa te harSapUrvaka sAMbhaLyuM. bAda rAjavIe Apela azva para ArUDha thaIne, rAjAnI sAthe mahele AvIne te kamaLo dvArA mAtAnI zayyA taiyAra karAvI. zayyAmAM zayana karavAthI pitAnI mAtAne dAujavara naSTa thavAthI kumAranI svAbhAvika kIrti prasarI ane kumAranA aneka prakAranAM vadhAmaNAM thayA. bAda rAtrInA pAchalA pahere sarparAje kumArane svamane viSe jaNAvyuM ke-"huM tArA pratye tuSTa thayo chuM ane tAre hamezAM nirbhaya rIte mArA bagIcAmAM AvavuM. vaLI tArI marajI pramANe bagIcAmAM thatAM phaLa, puSAdika sarva vastuo grahaNa karavI" eTale kumAra paNa hamezAM ekalo ja udyAnamAMthI phaLa 55 lAvavA lAgyo. te puSpAdikanI be mALA banAvIne mAtA-pitAnA kaMThamAM paherAve che ane vizeSamAM vijJapti kare che ke- " Apa mane Adeza kare ke jethI huM kArya siddhi karI zakuM." tyAre jayazekhara rAjA tathA guNasuMdarI rANIe tene AzIrvAda Apyo ke "je amArA baMnenuM kaMIpaNa asAdhAraNa puNya hoya to bhavobhavane viSe tuM amArA putra tarIke janma dhAraNa kara. he putra ! tArA sadAcaraNujanya harSathI pragaTela netrajala (a ) amArA samasta aMgane zItaLa banAve che." - kumAre te daSTiviSa sa5ne puSpathI vadhAvavAthI temaja dugdhapAna karAvAthI pitAne AdhIna banAvyo. sarSa pratye A pramANe vinayapUrvaka vartana karatAM kumAranA ghaNAM varSo vyatIta thaI gayA, paraMtu eka vakhata kumArane mastakanI pIDA utpanna thavAthI te sarSa pAse jaI rAka nahIM. dugdha pAnamAM Asakata thavAthI sarSe bIjuM koipaNa bhejana lIdhuM nahIM. vaLI, aparAjita kumAra sivAya te udyAnamAM bIje koNa praveza karI zake? A pramANe sarpa traNa divasa bhUkhyo rahyo ane cothe divasa mRtyu pAme. mRtyu pAmI te sarSa kSetrapAla thayA ane avadhijJAnathI vicAratAM pitAne pUrvabhava je. anahada premavALA putranI mAphaka kumAravaDe pitAnA dehane caMdananA lAkaDAthI agnisaMskAra karAte joIne temaja karelA upakArane jANa nAra kSetrapAle svapnane viSe kumArane darzana ApIne pachayuM ke-"he mitra! tuM mane oLakhe che?" kumAre javAba Ape ke "tame kSetrapAla che, bIjI hakIkata te tame jaNAve tyAre jaNAya." kSetrapAle kahyuM ke-"he mitra ! tArA satsaMgathI huM zuddha bhAvavALa deva banyo chuM. tArAthI agnisaMskAra karAtA dehane joIne atyaMta premapUrvaka huM tArI pAse Avyo chuM. je tuM kahe to huM tane mArA AvAse laI jAuM." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aparAjikumAranI mAta-pitA pratyenI apratima bhakti. [ 105 ] kumAre hA pADavAthI kSetrapAla deva kumArane tatkSaNa ratnakUTa parvate laI gayo ane tyAM AgaLa sphaTika rananA daravAjA ughADIne praveza karAvyo. tyAM AgaLa aMdhakArasamuhane naSTa karanArA hajAro maNione teNe joyA. pachI kSetrapAlathI sUcita karAyelA kumAre divya strI dvArA kUvAmAMthI lavAyeluM sAkaranA jevuM mISTa, kapUrathI vAsita jaLa pIdhuM ane jaLakrIDA paNa karI. kumAre vicAryuM ke-jaLa amRta sarakhuM che ane kSetrapAlanI chaddhisiddhi rAjA karatAM paNa adhika che. bAda kSetrapAla deve kumArane nirmaLa devadUSya vastro ApyAM. pachI udyAnamAM jaIne, pu lAvIne, AvAse Avela kumAra tathA kSetrapAle ratnamaya jinabiMbonI harSa pUrvaka pUjA karI. kumAre jinabiMbanI pUjA karIne potAnA janma tathA jIvitane sArthaka mAnyuM. pachI kSetrapAle kumArane batAvavA mATe paramAtmA samakSa batrIza pAtravALuM nATaka bhajavI batAvyuM. nATaka pUruM thayuM tyAre kSetrapAle kumArane kahyuM ke-"A ratnane hAra tuM svIkAra ane jo tAre kaMI paNa kArya hoya te udyAnane viSe AvIne rAtrinA chellA pahore mAruM samaraNa karavuM. pachI ratnano hAra laine pharI darzana devA mATe prArthanA karatAM kumArane kSetrapAle kSaNamAtramAM tenA mahela palaMgamAM pahoMcADI dIdhA. kumAre vicAryuM ke- A ratnano hAra mAre mAtApitA pikI kene arpaNa karavo?" mAtAnA upakArane badale na vALI zakAya tema vicArIne te ratnane hAra tene arpaNa karavAne nirNaya karyo. prAtaHkALe pitAnA kaMThamAM ratnanA hArane temaja divya vastrone dhAraNa karatAM kumArane pitAe pUchyuM ke AvA prakAranI tArI divya suvAsa kayAMthI ? rananA hAramAM rahela eka eka rananI kiMmata rAjya karatAM paNa adhika che. " eTale rAtri saMbaMdhI samasta vRttAMta kumAre kahI saMbhaLAvavAthI rAjA sahita samasta parivAra varga Azcarya pAmyo. pachI rAjAe kahyuM ke-"he putra! te devone paNa vaza karI lIdhA. kharekhara huM tArAthI kRtArtha thayo chuM. tuM ciraMjIva ema prArthanA karuM chuM.' pitAnI AvI vANIthI kumAre potAnA janmane dhanya mA. mAtApitAne prasanna karavA e putranuM kartavya che. pachI pitAnI mAtA guNasuMdarInA kaMThamAM bhaktinI jema teNe ratnane hAra paherAvyo tyAre pitAe tenuM kAraNa pUchatAM kumAre kahyuM ke-" mAtAnA upakArano badalo vALI zakAto nathI." rAjAe tene kahyuM ke he putra! tArA sivAya bIjo keNu che ke je AvA prakAranuM kartavya jANatA hoya ?" te samaye kumAre paNa manamAM nirNaya karyo ke "huM ratnano bIjo hAra lAvIne pitAne arpaNa karIza." kaI eka divase kumAra rAtrine viSe udyAnamAM gaye ane rAtrinA prAMtabhAgamAM kSetrapAlane joyo. teNe kumArane pRcchA karI ke " zA mATe te mane yAda karyo che?" kumAre kahyuM kemane Apane jovAnI atyaMta utkaMThA thaI che. tyAre kSetrapAle kaMIka hasIne kahyuM ke tuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga the rananA hAra mATe Avyo che te meM jANyuM pachI potAnA kaMThamAMthI hAra utArIne tene Ape. kSetrapAle kahyuM ke "he kumAra ! jyAre jyAre mArI jarUra paDe tyAre tyAre tAre mAruM smaraNa karavuM. " kumAre paNa vaLato javAba Apyo ke "kalpavRkSathI zuM zuM prApta nathI thatuM?' pachI kumAranI rajA laIne kSetrapAla cAlyA gayA bAda kumAre vicAryuM ke-" sarva padArthanI prApti puNyathI ja thAya che, mATe haMmezAM tenI prAptimAM udyama karavo joIe." A pramANe vicArIne, mahelamAM AvIne, kumAre pitAnA kaMThamAM hAra paherAvyo, ane pitAnA pUchavAthI kumAre hAranI prApti saMbaMdhI bInA jaNAvI. rAjA harSapUrvaka vicAravA lAge ke A putra ke asAdhAraNa kRtajJI che ke jeNe prathama hAra mAtAne arpaNa karyo ane bIje hAra mane Apo. yuvAvasthAmAM aparAjita kumAra zake nahi. yuvAvasthAmAM viSayAbhilASathI pIDita patro strIne AdhIna-vaza hoya che jyAre mAtApitAnI akhaMDa AjJAnuM pAlana karanArA putra viralA ja hoya che. A pramANe pitAne harSa pamADanAra kumAre dareka jinamaMdiromAM bhAvanI vizuddhipUrvaka mahotsava karAvyA, jItyone uddhAra karAvyo ane vizALa rathayAtrAmAM aneka vAra karAvI. ekadI madharAtrie kaI rInuM rudana sAMbhaLIne aparAjita kumAre hAthamAM khaDjha dhAraNa karIne te dizA tarapha cAlI nIkaLyo ane tenA pitA paNa pAchaLa gayA. ratnanA AbhUSaNethI dizAone prakAzita karatI te rIte kumAre kahyuM ane tenA pitA jayazekhara rAjavI gurU rahIne te vArtAlApa sAMbhaLavA lAgyA. kumAre te strIne pUchayuM ke-"tuM keNa che? zA mATe raDe che?" te AIe kahyuM ke-"te hakIkata tamane jaNAvavI ucita nathI. tuM kharekhara sajjana puruSa che jethI ahIM upakArArthe AvI caDe che, chatAM tene te hakIkata jaNAvuM chuM. tamArA pitA jayazekhara rAjAnA aniSTanA kAraNathI ja huM rudana karI rahI chuM" kumAre pUchayuM ke "te kevI rIte ?" devIe jaNAvyuM ke-" Aje sAMje tamArA pitA mRtyu pAmaze, kAraNa ke Damaruno nAda karatI, kilakilArava karatI evI gInIone samaha ekatra thayela che. te maMtrasAdhanAne mATe batrIza lakSaNavALA tamArA pitAne agnimAM hAma karaze jethI huM rudana karI rahI chuM." eTale kumAre jaNAvyuM ke "puruSane viSe ratna samAna mArA pitAnI huM mArA prANanA bhege paNa rakSA karIza. batrIza lakSaNavALA mane te gInIo zA mATe grahaNa karatI nathI?" tyAre devIe jaNAvyuM ke "je saMpUrNa lakSaNavALo tuM agnikuMDamAM jhaMpApAta kare te tArA pitAnuM viThana dUra thaI jAya." kumAre kahyuM ke "sajajana puruSe bIjAne mATe paNa pitAnA prANano tyAga kare che te pachI vizvane bAMdhava samAna evA A mArA pitA mATe zA mATe prANono tyAga na karAya?" pachI kacheTo bAMdhIne parameSThI namaskAra maMtranuM smaraNa karIne zrI jinezvara bhagavaMtanuM zara svIkArIne jovAmAM te agni kuMDanI sanmukha cAlyA. tevAmAM niSedha karavAne mATe rAjA jayazekhara Icche che tevAmAM te devInA prabhAvathI te rAjA kAMI paNa bolavAne temaja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparAjita kumAranI IMdre karelI prazaMsA ane deva-parIkSA [ 107 ] eka pagaluM paNa AgaLa cAlavAne zaktihIna banI gayA 'huM kumAranuM mRtyu na jouM' ' ema vicArIne rAjA jevAmAM peAtAnA kaTha para khaDaga pherave che tevAmAM te khaganI dhAra muThI thai gai. nArakInA jIvAnA jevu' kaSTa dhAraNa karatA rAjA tyAM ja sthira rahyo. A tarapha kumArane joine yAginIoe kilakilArava karyo. yAginIe kahyu` ke " huM paropakAraparAyaNa kumAra ! agnikuMDamAM jhaMpApAta kara. '' tyAre peAtAnI jAtane akha'Da ane suvaNuMnA rAzi para rahelI joine Azcaya pAmelA kumAre te sthaLe ginIsamUha tathA agnine joyA nahIM tyAre kumAra vicAravA lAgyA ke A zu iMdrajALa che ? tyAre devIe kuMDalanA AbhUSaNane dhAraNa karatA devarUpe pratyakSa thaine kumArane jaNAvyu` ke- tuSTamAna thayA chuM. 'tu varadAna mAga.' kumAre kahyuM ke-'jo tuM prasanna thayA che. tA A zu che? te samasta vRttAMta mane kahe.' deve jaNAvyuM ke 'svargIsabhAmAM iMdre tamArI praza MsA karI hatI ke pRthvIpIDane viSe mAtA pitAne mATe peAtAnA prANAnA paNa tyAga kare tevA eka mAtra aparAjita kumAra ja che.' iMdranI A hakIkatane satya nahIM mAnatA huM tamArI parIkSA karavA AbyA hatA, paraMtu tamAruM sAhasa joine iMdranuM kathana satya su che; jenAthI tArA jevA putraneA janma thayA che te tArA mAtApitA dhanyavAdane pAtra che.' A pramANe tenI prazaMsA karIne suvavRSTi karIne deva adRzya thai gayA ane kumAranI mAtApitA pratyenI bhakti vRddhi pAmI. te ja sthaLe suvarNa ne rahevA daine jatAM evA kumAre pitAne joyA ane pitA jayazekhara rAjAe paNa tene AliMgana ApIne kahyuM ke " putra ! tuM punarjanma pAmyA che. " kumAre pUchyuM ke zuM Ape A sa khInA najaronajara joi che ? " tyAre jayazekhara rAjavIe peAtAnuM madhuM AcaraNa jaNAvyuM tyAre kumAra else ke " pitAne duHkhamAM pADatAM evA mArA vitane dhikkAra he ! evA eka paNa divasa na heA ke je divase huM tamane duHkhakAraka banuM. jene mATe me A duSkara kAryoM karyu te tame pote ja jANeA che. ApanI bhaktirUpI kalpavelaDI mane aneka prakAre phaLadAyaka bane che. Azcaya tA e vAtanu thAya che ke ApanI bhaktirUpI kalpavelaDIne prApta karavA chatAM huM ApanA upakAraneA badale vALavAmAM samatha thaI zakto nathI. temaja Apatu RNu paNa adA karI zakatA nathI. '" G A pramANe kumAranI vANIthI haSita banelA ane harSAzrune vahAvatA rAjAe kahyu` ke"ameA ba'te pratyenI tArI bhaktimAM yugAMtakALe paNa pheraphAra thaze nahIM. A pRthvIpIDane viSe tArA jevA putranA yAgathI ame baMne kRtakRtya banyA chIe kAraNa ke jene mATe iMdra peAtAnI sabhAmAM prazaMsA kare che.'' prAtaHkALe rAjabha'DAramAM maMtrIza kroDa suvaNu mahAra sthApana karAvI ane leke e kumArane tenA AvA prakAranA caritrathI deva mAnyA. bAda jayazekhara rAjAe paNa aparAjitakumArane rAjya sAMpIne pete dIkSA lIdhI ane timirAya nAmanA AcAyanI sevAmAM tatpara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [108 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 4 the banyo. lAMbA samaya sudhI niraticAra cAritranuM pAlana karIne prAMte samAdhibhAvamAM kALadharma pAmI vaimAnika deva thayA. A pramANe putranA prabhAvathI jayazekhara rAjA ubhaya lokenuM sukha prApta karI zakyA, mATe sadAcArI priya putro hamezAM zreya karanAra ja hoya che." kaloM se haMsIne kahyuM ke "he priyA ! je tane AvA putranI IcchA haze te huM te mATe prayatna karIza jethI te putra aparAjita kumAra jevo thAya." A pramANe te divya haMsa ane haMsI pitAnI bhASAmAM vArtAlApa karI rahyA che tevAmAM bhAnuzrIe bhuvanabhAnu rAjavIne kahyuM ke "A haMsayugala manahara che te tene grahaNa kare ane suvarNa-piMjaramAM rAkho jethI te baMneno madhura vArtAlApa ApaNe baMne sAMbhaLIe. he svAmina ! putranI prApti mATe A baMne pakSIone paNa AdarabhAva che tyAre ApaNe baMnee paNa devArAdhanamAM udyama karavo joIe. jevI rIte senya ane motInI mALA svAmI vinA zubhatAM nathI tema putra rahita strI paNa zebhatI nathI." premavaza bhuvanabhAnu rAjavI levAmAM te pakSIyugalane pakaDavAno prayatna kare che tevAmAM kaMIka uDIne teo baMne cheDe dUra cAlyA gayA. pachI dhIme dhIme cAlatAM te yugale eka kadalInA maMDapamAM praveza karyo ane tenI pAchaLa jatAM rAjAe paNa te sthaLe eka devIne joI. rAjA vilakha banI gaye tyAre devIe tene saMbodhIne kahyuM ke-" he rAjan ! tuM saMtApa na pAma. A haMsayugala nathI. phakta meM ja A mAyAjALa racI hatI. meM pite ja, bhAnuzrI putranI IcchAvALI bane teTalA mATe ja A yukti goThavI che; kAraNa ke putra hoya to tamArI rAjyAdhiSThAtrI devI huM nAtha rahita na banuM to he rAjana ! tame tamArI IcchA pramANe mAgo, kAraNa ke devadarzana niSphaLa jatuM nathI. " tyAre bhuvanabhAnue jaNAvyuM ke "he devI! bhAnuzrIne putraprApti thAya tevuM karo." devIe jaNAvyuM ke "jo tuM atijAta prakAranA putranI IcchA karato ho te cha mAsa paryata brahmacaryanuM pAlana kara. zrI jinezvara bhagavaMtanI pUjA karaje, jinAlayamAM aThThAI mahotsava karaje ane saMghanuM svAmIvAtsalya karaje ane A ka9pavRkSa parathI phaLane grahaNa kara ke je putraprApti karAvaze. je samaye svamane viSe bhAnuzrI vikasita kamaLasamUhane jue ane udyAnane viSe rahelA vRkSo, puSpa tathA phaLathI vikasita bane tyAre tAre e phaLa bhAnuzrIne ApavuM jethI tArA karatAM adhika parAkramI putra tane prApta thaze." A pramANe kahIne phaLa ApIne rAjyanI adhiSThAtrI devI aMtardhAna thaI gaI ! bhAnuzrIe rAjAnA hastamAM rahela te phaLane joIne kahyuM ke-"he svAmina ! A navIna phaLa Apane kayAMthI prApta thayuM ?" tyAre bhuvanabhAnuM rAjAe teNIne samasta hakIkata kahI saMbhaLAvI. ApaNane baMnene lakattara guNavALo putra prApta thaze, evA vicArathI teo baMne harSita banyA. dhanasamUhanI prAptinI vArtA hamezAM harSadAyaka hoya che. keeka divase bhuvanabhAnu rAjavI potAnI priyA bhAnuzrI sAthe jaIne keIeka vAvane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAnuzrInuM garbhadhAraNa karavuM [ 109 ] viSe jaLakrIDA karavA lAgyo. te jANe ke rati sAthe kAmadeva krIDA karato hoya tema bhavA lAgyo. caraNa, sAthaLa, stana, kaMTha, mukha ane haDapacIne sparza karatA, temaja adharoSTha ane cakSumAMthI lAlImAM ane kAjaLane dUra karatA, kezasamUhane A banAvata' ane zarIrane haLavuM banAvatAM jaLavaDe kIDA karatI bhAnuzrIe prANathI priya evA svAmIne harSa pamADayo. A pramANe jaLakrIDA karIne sAgaranuM mathana karavAthI sAkSAt pragaTela lakSmI sarakhI teNInI sAthe rAjA pitAnA svasthAne gayA. kuLadevInA vacanathI rAjAe jinAlayamAM navIna navIna mahotsava karAvyA. nidrArahita vizudvArA satkAra karAyela lakSamIthI prazaMsA pAmelA temaja vAjiMtranA vanithI sAgarane zadAyamAna karatAM te baMnenAM divase pasAra thavA lAgyA. mahAna rAjyakAryone paNa tyAga karIne tamaya cittavALA banela rAjA bhuvanabhAnu jinAlayamAM mahAsa karavA lAgyA. jANe 55 ane phaLanA samUhane lIdhe naMdana vigere bagIcAo AvI pahoMcyA haya, jANe paMcAmRtanI sAthe sAgaro AvI pahoMcyA hoya, survaNa caitya upara vyApI rahela dhUpanI dhUmaghaTAne lIdhe jANe suvarNanA meruparvata para cUlikA hoya tema jaNAtuM hatuM. te maMdiramAM netrane nahIM mIcatA evA temaja kuMDaLasamUhavALA mANasone lIdhe jANe traNe lokanI janatA te mahesava jovAne AvI hoya tema jaNAtuM hatuM. rAjA saMyamI munivarganA caraNanI paryApAsanA kare che temaja ciMtAmaNi ratna sarakhA zrI caturvidha saMghanI pUjA kare che. A pramANe bhakti yukta cittavALA te baMnenA ghaNA mahinAo pasAra thaI gayA tevAmAM vRkSe temaja lattAo vikasita temaja phaLavALI banI, te samaye bhAnuzrIe rAtrinA pAchalA pahore lakSmIdevIthI yukta vikasita nalinIvana-kamalinInuM vana joyuM ane pite ravapnane viSe jANyuM ke-"abhiSeka karAtI lakSmIdevIe potAnA vidane mATe eka manahara haMsa Ape." A pramANe savapna joine jAgRta banIne harSa pAmelI teNIe bhuvanabhAnu rAjAne svapnavRttAMta kahyo, jethI rAjAe kahyuM ke- tamane sadAcArI putra thaze." eTale teNIe zakunanI gAMTha bAMdhI lIdhI. A bAju sUryodaya thavAthI AkAzarUpI lakramInI tArArUpI puSpathI suzobhita aMdhakArarUpI veNI (kezapAza) chuTI paDaye arthAt prAtaHkALa . stutipAThaka bolavA lAgyo ke"tamArA vizALa kuLamAM AkAzamAMthI UtaratA haMsanI mAphaka A sUrya udaya pAmI rahyo che mATe prAtaHkALa saMbaMdhI kAryo karo." bAda svapna pAThakane Adara satkArapUrvaka vimaya pamADIne rAjAe ravapnaphaLa paDyuM tyAre teoe jaNAvyuM ke tamane kalpavRkSa sarakhe vAMchita phaLa ApanAra putra thaze. kuLadevIe ApelA phaLano bhAnuzrIe upabhega karavAthI jema pUrva dizA, sUryane dhAraNa kare tema teNIe garbha dhAraNa karyo. sUryamaMDaLanI kAMtine lIdhe jema AkAzalakamInI kAMti vadhe tema garbhanA prabhAvane lIdhe bhAnuzrInI dehakAMti atyaMta vRddhi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 4 the pAmI. yogya AhAra-vihArathI, puSTi karanAra auSadhathI ane rakSAbaMdhanarUpa mAdaLIAnA baMdhanathI teNe dehalAo pUrNa karyo. bhAnuzrI pratye dRSTidoSa na paDe te mATe vRddha strIo pagale pagale teNInA parathI jaLa tathA mIThuM utArIne pheMkI devA lAgI. garbha rahyA bAda trIje mahine bhAnuzrIne zAzvata temaja azAzvata jinAlayanI ane caturvidha saMghanI pUjA karavAno dehada utpanna thayo. naMdIzvara Adi zAzvata dvIpamAM temaja vimalAcalAdi tIrthomAM bhuvanabhAnu rAjA vimAna dvArA teNIne laI gayo ane harSathI pari paNa manavALA rAjAe paNa yAcita saMgha-pUjA karI. haMsIe haMsane suputra evA aparAjita kumAranI kathA evA prakAre kahI ke jethI bhAnuzrIne tathA prakAranA garbhanI prApti thaI. bhAnuzrIne thayela gaEtpattinA kAraNarUpa cothe sarga saMpUrNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sarga pAMcame garbhakALa pUro thatAM, zubha muhUrtamAM, putrane jovAnA kaututhI graha ucca sthitimAM utA tyAre, lekenA harSanI sAthe, kALI caturdazInA divase madhya rAtrine viSe prakAzane vistAhatAM putraratnane bhAnuzrIe janma ApyuM. te samaye dAsIoe ahamadamikApUrvaka (huM pahelI, huM pahelI evI spardhApUrvaka) rAjAne putrajanmanI vadhAmaNI ApI. bhuvanabhAnu rAjavIe paNa dAsIone alaMkAro ApyA ane sAthosAtha dAsIpaNAmAMthI mukti ApI. pachI pAMca prakAranA vAjiMtranA tathA saMgItanA nAdapUrvaka, dANa tathA daMDa rahita, devapUjAdika mahotsavapUrvaka, ujajavaLa akSatothI bharelA pAtrasamUhavALuM, AvI rahelA vidyAdharonA svAmIovALuM, ane mahAdAna devApUrvaka vapana-mahotsava thayo. bArame divase, svapnane anusAre, mahotsava pUrvaka putranuM nalinI guma nAma rAkhavAmAM AvyuM. rehaNAcaLanI guphAmAM rahela mahAtejasvI ratnanA aMkurA (teja) samAna kumAra pAMca dhAvamAtAthI lAlanapAlanA karate vRddhi pAmavA lAgya, lalATapradezamAM suvarNanA tilakavALe, kaMIka hAsya karate, vikasita ane capaLa hasta tathA caraNa-pallavavALo, mugdha, nehALa ane ujajavaLa, kaMIka nIce namelA netro dvArA sAmuM jete, khoLAmAM besavAnA kAraNe rAjAnI dADhI-mUchanA vALane vAravAra kheMca kumAra rAjAne apUrva zAMti pragaTAvavA lAgyuM ke je zAnti deva temaja dekone paNa prApta thatI nathI. ati guNazALI kumAranA darzanathI, tene teDavAthI temaja kheLAmAM besADavAthI rAjAoe temaja vidyAdhareMdroe potAnA netra,hasta ane kheLAne kRtArtha karyA-dhanya banAvyAM. rAjAe kumArane kapALa, netra ane kapilapradeza para vAraMvAra cuMbana karavA lAgyA, tenI sAthe krIDA karavA lAgyA, kumArane bolatA zikhavADavA lAgyA temaja mISTa vacano bolavA lAgyA. mArI pAse Ava." evI rIte vizvAsa pamADatA, ramakaDAMone dekhADatI tevI bIjI rANIothI, mAtAnA khoLAmAM beThela kumAra bAlAvAte hatokrIDA karatAM kumArane joIne, tevA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [112 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 5 me prakAranA putranI prApti mATe, putravihoNI bIjI rANIonI utkaMThA atyaMta vRddhi pAmI. kumAranI kAlI kAlI ane bhAMgItUTI vANI loko mATe amRtane siMcanArI, cittane coranArI, tathA prazaMsApAtra banI. abhyAsane yegya vaya thatAM rAjAe kalAcAryanuM vastra tathA suvarNadvArA bahumAna karIne kumAra tene se. bAda vizvanA saMtApane dUra karanAra nalinI gulma kumArane kalahaMsI sarakhI kalAoe AliMgana ApyuM temAM zuM Azcarya pAmavA jevuM che ? arthAtuM kumAre samastA kalA zIkhI lIdhI. saubhAgyarUpI lahamIvALA A kumArane vize lakSmI tathA sarasvatI baMnee pitAne virodhabhAva tyajI daIne sAthe nivAsa karyo. koI eka divase kalAcArye rAjA pAse AvIne jaNAvyuM ke "kumArano abhyAsa mArA karatAM paNa adhika thayo che. " A pramANe jaNAvatAM kalAcAryane rAjAe khUba dAna ApyuM. A bAju kumAra paNa yovana lakSmIthI suzobhita banyo. strIone vaza karavAmAM cUrNa samAna, kAmadevanI AjJA sarakha, tathA DahApaNanA mitra sarakhe kumAra zobhavA lAgyo. " Aje A rastethI kumAra jaze tathA Avaze" ema jANIne nAgarika lokonI strIe pota potAnA mahela para caDhIne kumArane jovA mATe nizcaLa banIne besavA lAgI. stutipAThake potAnA kAvyomAM je je guNa gAI rahyA hatA tevA ja prakAranA guNone strIo Aje paNa vana-mahotsava prasaMge gAI rahI che paNa rUpa tathA sAMdaryanA maMdira sarakhA nalinI guma kumArane sAMbhaLIne kAmadeva pAse te ja varanI prArthanA karavA lAgI. tevAmAM manane unmAda pamADanArI zara Rtu AvI pahoMcI ke jemAM caMdra tathA jaLa baMne ekI sAthe nirmaLa banI jAya che. je tumAM viyegI strIo ane nadIo kRza banI gaI ane megha (vAdaLA) tathA bANe sarakhI ujajavaLatAne pAmyAM. vaLI je tumAM vikasita mukhabhAgavALA rAjahaMsothI yukta kamaLo temaja bhaMDAranI vRddhi karanAra ane rAjAethI yukta evA jItavAnI IcchAvALA saMnikasamUho prakAzavA lAgyA. pAMdaDAMo para rahelI bhramarapaMkti, kAmadevarUpI agnithI dagdha banelA musApharone vALa sarakhI bhavA lAgI.dizAone viSe DAMgaranI pItavaNI DuMDIone joIne anumAna thAya che ke pRthvIe jANe cAre bAjuthI vastro pari dhAna karyA. mAnasa sarovaramAM haMsanA cAlyA javAthI vimRta banelA jhAMjharanA davanine jANe strIone zImavADavAne mATe ja hoya tema haMse pharI kIDA karavAnI vAvaDIomAM AvI pahoMcyA. varSARtunA meghathI malina banela paraMtu svabhAvathI ujajavaLa evA meghane, zarada RtunI lamI vikasita banelA kumudanA bahAnAthI hasI rahI che. iMdra mahotsava prasaMge samasta nAgarika loko potapotAnI saMpattine anusAre udyAnamAM jaI krIDA karavA lAgyA. nAgarika lokone vastra tathA AbhUSaNathI yukta, kAmadevapIDita ane vivekI joIne nalinI gumakumAra vicAravA lAgyo ke-bALakonI dhULakIDA jevI, zaradaRtumAM thatI nAgarika lokenI AvA prakAranI kIDA vivekathI nirmaLa puruSanA cittamAM kadI bhrama upanna karatI nathI arthAta AnaMdaprada thatI nathI. A kIDA paNa je IrachApUrvaka dAna devAmAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nalinI gulma kumArane pitAnuM kathana ane kumAranI krIDa [ 113 ] Ave to ja zobhe ane dAna paNa pitAnI bhujAbaLathI upajelI lahamIdvArA ja karavuM joIe. A pramANe vicAraNA karatAM kumAranI pAse rAjAne pradhAna AvI pahoMcyA ane kahevA lAgyo ke "he kumAra! rAjAne Adeza sAMbhaLo. ujajavaLa veSa paherIne, caturaMgI senA sahita manahara udyAnamAM jaIne tame svecchApUrvaka krIDA karo." kumAre javAba Ape ke "pitAjInI AjJA huM mastake caDhAvuM, paraMtu huM pUchuM chuM ke AvI tuccha kIDA karavAthI zuM prayojana che? bIjAe upAjela lahamIdvArA vecchApUrvaka krIDA karatAM sajajana puruSone sarva lokonI samakSa atyaMta lajajA thAya che. pote upajelI lakSamInuM dAna karavAthI ja te saphaLa bane che, kAraNa ke nareMdro temaja deveMdrone prApta thayela zreSTha lakamI e dAnane ja prabhAva che; te A5 pUjya pitA pAse jaIne tame mArI vijJapti jaNAve." A pramANe kahIne, tAMbUla ApIne, rajA apAyela pradhAna bhuvanabhAnu rAjavI pAse gaye. pradhAne rAjAne hakIkata jaNAvavAthI teNe nalinI gulma kumArane lAgyo ane praNAma karatAM kumArane jaNAvyuM ke-"tane kIDA pratye kema ci thatI nathI ? bhegavilAsathI tuM rAjyane, yuvAvasthAne ane lakSamIne sArthaka kara. loke tathA mane nirAza na kara. ucita samaye karAtI dareka kriyA zabhA pAme che. A samaya saMvegane vairAgyane nathI. vilAsI janene mATe A samaya AnaMdaprada che. viSayajanya sukha zeDo samaya AnaMda ApanAra che, ema tuM je kahI rahyo che, te he bhAI! sAMbhaLa, kSaNamAtra tRpti karanAra pANI, tRSAnI zAMti mATe pIvAya che. vaLI tuM jaNAve che ke-pitAnI upajelI lakamIthI kIDA zebhe che to te tAruM kathana mithyA che. svagane viSe deva devIo sAthe je vilAsa bhogavI rahyA che te zuM te dee pitAnA bhujAbaLathI lakSmI upArjana karI che? puNyavAna prANIne lakSmI vecchApUrvaka AvI maLe che. he putra! teM tArA puNyane kAraNe AvA prakAranI lakSamI prApta karI che, jethI amArA kuLamAM te janma lIdhe che, to have tuM saMkeca rahitapaNe dAna de." A pramANe bhuvanabhAnu rAjavIe kumArane jaNAvIne koSAdhyakSane Adeza karyo ke-"kumAra je pramANe mAgaNI kare te sarva tAre ApavuM." pachI pitAnI AjJAne mAnya rAkhIne, yuvAna puruSone bolAvavAne mATe ugheSaNa karAvIne, te sarvane potAnA sarakhA banAvIne cAra daMtazULavALA rAvaNa hastI para ArUDha banela, iMdranI mAphaka AbhUSaNethI bhUSita zveta hastI ArUDha thayela, gajadaLa temaja azvadaLathI yukta ujajavaLa veSa paridhAna karela, pAyadaLa sainyathI yukta vArAMganAodvArA cAre bAju cAmaravaDe vIMjhAto, lokevaDe AMgalI dvArA dekhADAte, atyaMta yazasvI, bhATathAraNothI stuti karAtA kumAra kaukila nAmanA udyAnamAM AvI pahoMcyA. udyAnane viSe kumAre IcchApUrvaka puSkaLa dravya ApyuM ane aneka prakAranI krIDA karIne pitAnA mahele Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [114 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 5mo AvI pahoMce. paraloke kumAra saMbaMdhI kahevA lAgyA ke-"kumAre te ghaNu thaI gayA, paratu bhegayukta hovA chatAM AvA prakArano dAnI keIpaNa jovAmAM Avyo nathI." kumAre koSAdhyakSane pUchayuM ke-"A mahatsava prasaMge keTalo dravyavyaya thayo?" teNe javAba Apyo ke-"he kumAra ! tame tathA prakAre dAna ApyuM che ke-jethI badhA bhaMDAre khalAsa thaI gayA che. lakSamIne upArjana karavAmAM ghaNo samaya joIe chIe, jyAre dAna ApavAmAM nimeSa mAtra samaya joIe chIe. >> bhuvanabhAnue paNa te hakIkata mAnya rAkhIne kahyuM ke "kumAra, ghaNe dravyavyaya thayo che." bAda kumAra paNa dravyaprApti saMbaMdhI ciMtAgrasta banyo. "huM zuM karuM ? kayAM jAuM? kaI rIte dravyaprApti karuM ?" kumAra pite palaMgamAM beThe hovA chatAM A pramANe citArUpI zalyathI duHkhI banyo tevAmAM te sthaLe potAnA AbhUSaNa samUhanI kAMtithI aMdhakArane cAre bAjuthI chinnabhinna karatI temaja chatra ane cAmara yukta sAkSAt lakSmIdevI acAnaka AvI pahoMcyA tyAre zIdhra palaMgane tyAga karIne, praNAma karIne tathA be hAtha joDIne kahyuM ke-"he mAtA ! tame kaMIpaNa kArya pharamAve ke je huM prANanA bhoge paNa siddha karI zakuM." vikasita mukharUpI kamaLavALI lahamIdevIe kumArane kahyuM ke"putronA vinaya guNane lIdhe ja mAtAnI kaI kaI icchAo pUrNa nathI thatI ? paraMtu he putra! tane ciMtAtura jANIne, huM ahIM AvI chuM. dravyanA upArjana mATe hRdayane viSe lezamAtra ciMtA na karIza kAraNa ke huM tArA samasta bhaMDArone dravyathI pUrNa karIza. rUpanuM parAvartana karanArI A zUTikA tuM grahaNa kara. ane jarUra paDaye tAre mAruM smaraNa karavuM." A pramANe kahIne lakSmIdevI aMtardhAna thaI gayA. kumAre vicAryuM ke- A mUTikAnA prabhAvathI mane ke paNa jANI zakaze nahIM te gupta veze dezAMtara jaIne huM aneka Azcaryo jeuM. vaLI lokone mArA pratyene neha paNa jaNAI Avaze." A pramANe vicArIne hastamAM khaga laIne kumAra cAlI nIkaLyA. A bAju bhuvanabhAnu rAjAe rAtrine viSe svapna joyuM ke-kalpavRkSa pite ja puSkaLa tejasvI dravyothI bhaMDArane bharI daIne dUra cAlyo gayo che. prAtaHkALe koSAdhyakSe AvIne rAjAne jaNAvyuM ke-"vizeSa prakAranA dravyothI badhA bhaMDAra bharAI gayA che." A kathana sAMbhaLIne rAjA Azcarya pAmyo hato tevAmAM koIeka sajajana puruSe AvIne kahyuM ke"he rAjana ! nalinI guma kumAra jovAmAM AvatAM nathI." A pramANe vAkaya sAMbhaLatAM ja rAjavI siMhAsana parathI nIce paDI gayA ane mUccha pAmyA. pachI zopacArathI svastha banelA rAjAe dheya dhAraNa karIne, sabhAne visarjana karIne, kumAranI tapAsa mATe ghoDesvArane ravAnA karyA. samasta aMtaHpura AkaMda karavA lAgyuM jyAre bhAnuzrI paNa mUccha pAmI. rAjAe AvIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrimahArAje Apela dezanA ane kumAra mATe kahela vRtAMta teNIne AzvAsana ApyuM ke " he devI ! zuM siMha ekale hoya chatAM tene kaI paNa sthaLe bhaya hoya che? kSatriya lokonuM pRthvIpIThane viSe paribhramaNa yazasvI bane che. A prakAranA miSathI lokonuM puNya adhika bane che ane viziSTa prakAre kalyANa thAya che, te he devI! tame kheda na karo." jevAmAM A pramANe rAjavI bhAnuzrIe zAntavana ApI rahyA che tevAmAM vanapAlake AvIne rAjAne vijJapti karI ke-" he rAjan ! huM vadhAmaNI ApuM chuM ke ApanA udyAnamAM vizvane AnaMda ApanAra AnaMdasUri samavasaryA che." vanapAlakane saMtuSTa karanAra dAna ApIne rAjAe vicAryuM ke-" sUrimahArAjanA upadezAmRta sivAya, putranA viyegajanya saMtApa zAMta thaze nahIM, to have huM bhAnuzrI sAthe AcArya mahArAja pAse jaIne janma tathA jIvitane saphaLa karuM." A pramANe vicArIne rAjA sinya sAthe udyAnamAM gayA. gajarAja parathI UtarIne vinayathI namra banela, romAMcita zarIravALA rAjA bhaktipUrvaka be hAtha joDIne AcArya mahArAja sanmukha beThA. sUrimahArAje kalezane haranArI dezanA zarU karI ke-" A duHkharUpI pANIvALe, rogarUpI majA ovALA, krodhAdi kaSArUpI magaramacchathI vyAsa, durbhAgyathI vaDavAnalavALe, ISTa vastunI aprApti ane aniSTa vastune saMyoga te rUpI masamUhathI bhayaMkara-AvA saMsArarUpI samudramAM sukhane leza paNa nathI, paraMtu rAgAdi doSa rahita sarvaprakAranI indriyanA jayavALA mokSamAM ja sAcuM sukha raheluM che. manane kAbumAM rAkhavAthI ane bhAvanAo bhAva: vAthI mokSanI prApti thAya che. anitya vigere bAra ane maitrI Adi cAra bhAvanAe prANIe avazya bhAvavI joIe. " A pramANe sUrimahArAjanI dezane sAMbhaLyA bAda bhuvanabhAnu rAjAe sUrimahArAjane jaNAvyuM ke- " je kumAra ahIM hAjara hota to tene rAjakArabhAra soMpIne huM ApanI pAse dIkSA leta, to maherabAnI karIne pharamAve ke-te kumAra kayA kAraNathI cAlyA gayA che? koNe bhaMDAra bharapUra karyA ane kumAranI prApti mane kayAre thaze?" sUrimahArAje jaNAvyuM ke kumAra vividha prakAranAM Azcaryo jovA mATe dezAMtara ga che. lakSmI devIe tamArA bhaMDAra bharapUra karyA che ane eka gRTikA kumArane arpaNa karI che. tamArA ghoDesvArathI jevAyA chatAM te oLakhI zakAze nahI paraMtu kumAra tene oLakhI zakaze. have rAjAe kumAranI tapAsa mATe mokalelA ghoDesvArane gabharAyelA joIne kumAre eka ghaDesvArane kahyuM ke-"A kenuM sainya che? ane kayA kAraNathI AkuLavyAkuLa banela che ?" tyAre ghoDesvAre jaNAvyuM ke-bhUvanabhAnu rAjAne putranA viyogajanya duHkha thaI rahyuM che. eTale kumAre daiyapUrvaka ghoDesvArane kahyuM ke "huM nimittazAstradvArA jANI zakuM chuM ke kumAra kuzaLa che ane bhuvanabhAnu rAjAne te AvI maLaze te mAruM A kathana tame jaIne rAjAne jaNAve." tyAre ghoDesvAre kumArane kahyuM ke "Apa pote ja rAjA sanmukha AvIne te hakIkata jaNAve." tyAre kumAre jaNAvyuM ke mAre mahAna kArya AvI paDayuM che te mAre te sthaLe javuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [116 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 5 me joIe." ghoDesvAre tene jaNAvyuM ke-" te mAre A azva tame grahaNa karo." kumAre vaLato javAba Apyo ke "pArakI vastu grahaNa na karavA saMbaMdhI keTalAka divaso sudhI mAre niyama (pratijJA) che." A pramANe vArtAlApa karIne te kumAra bIjI tarapha cAle. sUrimahArAja kahe che ke-hamaNA te ghoDesvAra AvI Apane hakIkata jaNAvaze. tamAruM svapna paNa pratyakSa rIte A ja hakIkata sUcavI rahela che. cha mahinA bAda kumArane tamane meLApa thaze, to tamAre leza mAtra kheda karavuM nahIM. 'bhavitavyatAnuM ullaMghana karI zakAtuM nathI, e pramANe vicAratAM vicakSaNa puruSoe pUrve thayelA ratnasAra zreSThInI mAphaka kadI paNa khinna banavuM nahIM. devanagarI samAna harSapura nAmanuM nagara hatuM. te nagaramAM hari nAmane rAjA hato. je pRthvIno idra hovA chatAM potAnA vaMzanI vRddhi karanAra hato. te nagarImAM hiraNaya. gabha nAmano sArthavAha hatuM. te sArthavAha hato je paropakArane mATe dhanane ane anukaMpAne mATe dehane dhAraNa karatA hatA. te sArthavAha sarvajJa bhagavaMtanA caraNakamaLamAM namaskArane karavAthI lAgelI dhULa(raja)dvArA pitAnA bhAlapradeza temaja mastakane sArthaka-kRtArtha banA vata hato. tene nirmaLa AzayavALI kanakamAlA nAmanI patnI hatI, jenA hRdayapradeza para sadAcArarUpI gucchAvALI guNAnI mALA hamezAM rahetI hatI. kaI eka divase aneka prakAranI karelI mAnatAo dvArA kanakamAlAe ratnAkara(samudra)nA svapnathI sUcita uttama garbha dhAraNa karyo. putrajanma bAda sArthavAha vardhApana mahesava karyo ane svapnane anusAre tenuM ratnasAra nAma rAkhyuM. pAMca dhAvamAtAothI lAlanapAlanA karAte te vRddhi pAmavA lAgyo. ane kalAbhyAsa karavA yogya vaya banatAM teNe kalAcArya pAsethI samasta kalAo zIkhI lIdhI. pachI pitAe tene kula, vaya,rUpa, sadAcArathI yogya saMbaMdhavALI ratnadevI nAmanI kanyA sAthe pANigrahaNa karAvyuM. dharma, artha ane kAma-e traNa puruSArthonuM paraspara virodha rahitapaNe te sevana karavA lAgyo ane pUrvanA puNyanA kAraNe rAjamAnya banyo. ekadA ratnasAre gurumahArAja pAsethI mahApuNyadAyI cityanirmApana saMbaMdhI dezanA sAMbhaLIne jinamaMdira baMdhAvavAnI zarUAta karI. te ja samaye mithyAdaSTi zivadatta zreSTinA putra haridatta, te jinamaMdiranI bAjumAM zivAlaya baMdhAvavuM zarU karyuM. hariphAIne kAraNe haridatte vicAryuM ke-"je jinamaMdiranuM kArya na bane te mAruM maMdira temaja mAro yaza jahadI vistAra pAme." A pramANe vicArIne haridatte kaDIyA temaja sutArane bamaNuM dravya ApyuM tyAre puNyasAre paNa spardhAne kAraNe tema karyuM. pitAnI jAtane parAbhava pAmelI mAnIne haridatta, metIthI bharela thALa rAjAne arpaNa karyo ane tethI prasanna banelA rAjAne vijJapti karI ke "maMdiranA nirmANa mATe upagamAM AvatI zilA(paththara)nI khANamAMthI ke paNa zilA bIjAnA upayogamAM na AvI zake te mATe Apa maherabAnI karIne niSedha kare." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * spardhAnA kAraNe ratnasAra tathA haridattanuM lakSmI prApta karavA mATe dezATana. [ 117] haridattanA AgrahathI rAjAe khANamAMthI anya koIpaNa vyaktine pathara ApavAnI mana karI. vAstavika ane nahIM samajanAra adhikArIo luccAothI chetarAya che. haridatta harSa pAmavAthI ratnasAre uttama vastuonuM bheTa rAjAne dharIne vinati karI ke IrSyALu vyaktinA vacanane mAnya rAkhatAM Ape ThIka karyuM nathI. huM tene khANamAMthI pathara levA devA mATe niSedha karavA IcchatuM nathI, bIjAnuM bUruM karavuM e sajajana puruSane mArga nathI. pArakAnI saMpattithI saMtApa pAmelI vyaktio hamezAM dukhI ja bane che to he svAmina ! Apa te hukama pharamAve ke jethI mAruM citya taiyAra thaI zake, anyathA mAre dezAMtara javuM paDaze. kevaDAnA puSpamAM rahelA kAMTAonI zreNiI dubhAelo bhramara, suvAsahIna mogarAnA puSpa pratye zuM nathI jato?" rAjAe vicAryuM ke-" ratnasAranI manovRtti vizuddha jaNAya che, kAraNa ke te aparAdhI evA haridattanuM paNa azubha citavato nathI. vAyuthI kapAvavA chatAM meruparvata dhrujate nathI rAhunA mukhamAM praveza karavA chatAM paNa caMdra pitAnA amRtapaNane tyAga karatA nathI. AvA prakAranI vizuddha vicArazreNIthI ratnasAre haridattane jItI lIdhuM che. pitAnA hetune nahIM jaNAvatA ane duSTa cittavALA haridatte mane chetaryo che. svamAnI vyakti apamAna pAmatAM dezAntara cAlI jAya che. je huM ratnasAranuM kathana mAnya rAkhuM chuM te haridattane Apela vacananuM pAlana thatuM nathI. A baMne netra sarakhA che, to nyAyaparAyaNa mAre rucikara evA A baMnene anyAya kare ucita nathI." A pramANe vicArIne haridattane bolAvIne rAjAe kahyuM ke-" maMdira baMdhAvavA mATe koIpaNa ekane adhikAra hoI zake nahi. pitAnAM dravyano vyaya karavApUrvaka A tamArA baMnenI kaI jAtanI spardhA che? to have pitAnA bhujabaLathI upajela lakSmI dvArA puSkaLa dharmasthAno banAva, cha mAsanI aMdara tame baMne paikI je koI vizeSa lakamI saMpAdana karIne Avaze teNe maMdira baMdhAvavuM. bIjAne mATe teno niSedha samajo." A pramANe rAjAno Adeza thavAthI pitAne jaNAvIne harSa pAmelA te baMne dezAMtara cAlyA. ratnasAre samudraprayANa karyuM ane haridatte sthaLamArge prayANa karyuM. vahANa dvArA musApharI karatAM ratnasArane nirAza banAvatI meghaghaTA akALe pragaTI, vahAmAM beThela anya vyaktio jyAre potapotAnA ISTa devanuM smaraNa karavA lAgI tyAre bhayarahita banela ratnasAra devagurunuM samaraNa karIne kAryotsarga dhyAnamAM rahyo. A vizvamAM ratnasAra(samudra) to mAruM nAma che, bIjI vyakti ratnasAra kema hoI zake ? ema vicArIne ja jANe hoya tema samudra ratnasAranuM vahANa bhAMgI nAkhyuM. pavanathI vikherI nakhAyelA meghanI mAphaka samasta janatA naSTa pAme chate samudranA mejaethI uchALAtuM koIeka manuSyanuM muDadu ratnasAre prApta karyuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - [ 118] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 5 mo. te maDadA dvArA samudrane tarI jaIne trIje divase te kinAre pahoMcyo ane vicAryuM kehuM kaI rIte dravyaprApti karI zakuM? huM kaI rIte mArI pratijJA pUrNa karI zakIza ane kevI rIte jinacaitya baMdhAvI zakIza? samudramAM vahANanuM tUTI javuM ane maDadAnI prApti thavI te mArA mATe AzcaryakAraka banyuM che. dhairya dhAraNa karIne jovAmAM ratnasAra zabanuM avalokana kare che tevAmAM te maDadAnA kaTipradeza para rahela ranano hAra tenA jovAmAM Avyo. teNe vicAryuM ke-"je ke pArakuM dravya levuM ucita nathI, chatAM paNa A ratnano hAra grahaNa karIne, te dvArA dhanopArjana karIne, jinazAsananI unnati karuM vaLI bIjA paNa puNyanA kAryo karIza." A pramANe vicArIne pitAnA dhana karatAM paNa adhikamUlyavALo te ratnane hAra grahaNa karyo. kadAca huM ahIMthI bIjA dvIpamAM jauM te ATaluM dravya prApta karI zakIza nahi to have saphala manerathavALe huM ahIMthI svasthAne ja jauM." A pramANe vicArIne AgaLa cAlelA teNe Ieka nagara joyuM ane te nagaranI najIkamAM rahela devamaMdiramAM vizrAma mATe dAkhala thayo. hAthamAM rananA hAravALe ane samudramAM paDyA pachI ujAgarAvALA ratnasAra tarata ja UMdhI gayA, A tarapha manahara maMdiravALA zrImadira nAmanA nagaramAM rAjalakSmIne valabha(priya) e vallabha nAmano rAjA hatA. tene rUpa tathA guNathI adabhuta anaMgasenA nAmanI putrI che. tene yogya varanI prApti mATe ane teNInA ziyalanI rakSA mATe tenA parijana vargano paNa vizvAsa nahIM karato rAjA teNIne manuSya rahita ekAnta mahelamAM rAkhIne pote ja teNInA bhojanane prabaMdha karate hato. corI karavAmAM pravINatA prApta karavAnA harSanA kAraNe ke eka core vicAryuM ke- "je mahelamAM sUryanA kiraNa paNa praveza karI zakatA nathI te mahelamAM rahelI anaMgasenA rAjakumArInuM koipaNa AbhUSaNadika harI jauM te mArI kuzaLatA gaNAya ane sAthosAtha mAre vaibhava paNa vadhe." A pramANe vicArIne te care samudranA kinArAthI AraMbhIne rAjakanyAnA mahela paryata kame kame suraMga karI ane madhya rAtrie te suraMgadvArA mahelamAM praveza karIne te rAjakumArIne joI. evAmAM tenA kaMThamAthI hAra grahaNa karyo tevAmAM te jAgI UThI ane cera, cAra." ema bUma pADI eTale cora suraMgadvArA nAzI gayo. rAjakumArInA aMgarakSake te corane mArga dvArA (suraMgadvArA) ja tenI pAchaLa paDayA. evAmAM te cera bahAra nIkaLyo tevAmAM ja samudranI bharatIne kAraNe samudramAM taNAI gaye. te coranA pagalAne nahIM jatAM aMgarakSako pAchA AvyA ane banela bInA jaNAvI tyAre ke dhe bharAelA rAjAe aMgarakSakonA mukhya mAsane bolAvIne kahyuM -" sAta divasanI aMdara je tuM mane cera nahIM pakaDI Ape te ceranI zikSA tAre sahana karavI paDaze." tyAre bhayabhIta banela te koTavAla cAre tarapha jote je te devamaMdiramAM AvyuM ane hAthamAM rahela ratnanA hAravALA te ratnasArane joyo. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnasArane utpanna thayela bharaNuta kaSTa ane tenA satyapaNAnI sAbitI bAda koTavAlanA mANasothI uThADAela ane tarjanA karAtA ratanasAre kahyuM ke-"tapAsa karIne tame mAro A hAra pAchA Apo jenI pAsethI meM' A hAra meLavyo che te maDadu huM tamane batAvuM." tyAre aMgarakSakoe jaNAvyuM ke-"asatya belanArAomAM tame agraNI jaNAva cho. tamArA sivAya zreSTha asatya bolanAra bIje kaI jaNAto nathI." tyAre ratnasAre vicAryuM ke-" pUrve karelA kamathI mANasano kadI chUTakAro thato nathI. je janmelo che te avazya mRtyu pAmavAnI che, tema mRtyu kaMI mane saMtApa pamADatuM nathI; kAraNa ke mArI pratijJA apUrNa rahI, jinacaitya na karAvI zakAyuM ane AvA prakAranuM kalaMka AvyuM-A hakIkata harSapuranA loko jANaze tyAre mithyAtvIo jinazAsananI niMdA karaze. A ja hakIkata mane ati duHkhadAyaka banI che. jIvana athavA mRtyu kalaka rahita hoya te ja vakhANavA lAyaka bane che, mATe mAre jIna yA te mRtyuno zeka kare ucita nathI. " A pramANe vicAra karatAM ane hAsya yukata manavALA ratnasArane aMgarakSako rAjA pAse laI gayA. rAjAe tene pUchayuM ke-" tuM koNa che ane kayAM rahe che?" eTale ratnasAre jevI hatI tevI sama1 bInA kahI saMbhaLAvI tyAre tene asatya mAnatAM rAjAe jaNAvyuM ke-" tArI hakIkata beTI che, A ratnasArane zULIe caDhAvo." gadheDA para besIne ratnasArane vadhabhUmimAM laI javAto hato tyAre mANasanA masAka para rahela chAbaDImAM te ratno hAra rAkhavAmAM AvyuM hato ane ratnasAravaDe karAela corIno aparAdha jAhera karato hato tevAmAM mAMsanA bhramathI acAnaka AvelA koI eka pakSI te hArane grahaNa karIne kSaNamAtramAM adrazya thaI gayo. te samaye rAjA vila banI gayuM eTale paura leko azu sAratAM kahevA lAgyA ke "je A ratnasAra cora hoya te sUrya kadI pUrva dizAmAM Uge nahiM, caMdramAMthI aMgArAnI vRSTi thAya. sAgara, paNa potAnI maryAdAno tyAga kare." A bAju ratnasArane zamazAnabhUmimAM laI jaIne aMgarakSakoe kahyuM ke-"tuM tArA iSTa devanuM smaraNa karI le." eTale ratnasAre paNa zrI jinezvara bhagavaMtanuM ane munivaranuM smaraNa karIne samudrane uddezIne kahyuM ke-"he sAgara ! je huM mana, vacana ane kAyAthI pavitra heu te tuM mane saha ya kara." te samaye AkAzamAM nIce pramANe divya vANI thaI ke-" A mahAtmA ane tejasvI mukhavALo kharekhara cAra nathI. je rAjA tenA caraNamAM nahIM namaskAra kare te samasta nagarane Du pADI devAmAM Avaze. " A pramANe divya vANI sAMbhabaLIne bhayabhIta banela rAjA zrIvallabha ratnasAranA caraNamAM paDIne kahevA lAgyo ke-"tuM kharekhara mAro aparAdha mApha kara. have te tuM jIvADa te ja huM jIvI zakuM tema chuM." tyAre ratnasAre kahyuM ke-"he rAjan ! tamAre leza mAtra paNa aparAdha nathI. prANI je sukha ne dukha prApta kare che te te karmAdhIna vastu che. je tame samakitanI prApti kare te A kalaMkamAMthI mukita meLavI zake." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 120 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 5 me pachI zrI tIrthakara bhASita deva, guru ane dharmanuM svarUpa ratnasAre rAjAne jaNAvyuM eTale teNe samakita grahaNa karyuM ane kahyuM ke-"tuM kharekhara upakArI janomAM zreSTha che, kAraNa ke apakArI evA mane tuM ciMtAmaNi ratna sarakhA sarvajJabhASita dharmarananA ApavAthI tuM mArA pratye upakAra karI rahyo che. tArA upakArano badalo vALI zakAya tema nathI, chatAM huM nararatna ! huM kaMIka tamane kahevA mAM guM chuM A mArI samasta rAjalakSamI tArI che, kANuM ke tuM mArA putra sarakho che, to vividha prakAranA nUtana mahotsava pUrvaka rAjalakSamI bhagava." A pramANe kahIne, tene snAna karAvIne, sarvAbharaNAthI bhUSita ratnasArane paTTahastI para besADIne potAnA zrImaMdira nAmanA nagaramAM praveza karAvyo. loko ratnasAranI prazaMsA karavA lAgyA ane jinazAsananI jayaghoSaNA karavA lAgyA. " dharma vidyamAna che ane teno pratyakSa prabhAva jovAya che " e pramANe lokonA jayajayAravane sAMbhaLo, pagale pagale sakArAte, sAdharmika baMdhuo dvArA jinacaityomAM pUjA karAvato, cAmarothI vIMjhAto, chatrathI zobhata ratnasAra, pitAthI paNa adhika vaibhavavALA rAjAnA sAta mALavALA mahelamAM pahoM . rAjAnI kRpAthI tene ghaNA vaibhava prApta thayA. keTalAka divaso bAda ratnasAre rAjAne jainadharmanuM svarUpa samajAvyuM keTalAka mahinAo zrImaMdira nagaramAM sthiratA karyA bAda pitAnI pratijJA zrIvallabha rAjAne jaNAvIne, javAnI IcchAvALA teNe rAjAnI rajA mAgI. pitAnA nagara tarapha jatAM vicakSaNa ratnasArane harSa pAmela rAjAe agaNita suvarNa, dravya, mANikaya ane alaMkAro ApyA. sArA sArthanI sAthe jatAM te bhayaMkara araNyamAM AvI pahoMcyo ane te sthaLe gajasenA nAmanI pahelInA svAmInI dhADa paDI. samasta parivAra varga nAzI javAthI ekalo ratnasAra aMdhakArane Azraya laIne, lUMTArA na jaI zake evI te rIte eka vaDalA pAse jaI pahoMcyo. zikArI pazuonA bhaya kAraNe te vaDalA para caDhIne be lAMbI DALIonI vacce lAMbo thaIne sUta, nidrArahitapaNe dharma jAgaraNa (smaraNa) karatAM teNe, pApanI zreNi jevI te rAtri pasAra karI. prAtaHkALe te vicAravA lAgyo ke-"mArI pratijJA pUrNa karavAne have thoDA ja divaso bAkI rahyA che, ane bIjI bAju pavanathI vikharAela vAdaLAnI mAphaka dhana naSTa pAmyuM che. je dhana vinAne huM svanagaramAM jAuM te mAruM mAnabhaMga thAya, jinacaitya paNa na baMdhAvI zakAya ane tethI loko jainadharmanI niMdA kare. je huM A sthitimAM svAgare jAuM te mAro parAjaya thAya, te have mAre zuM karavuM?" A prakAre mUDha mativALA banIne vicAre che tevAmAM vaDalAnI Toca para rahelA mALAmAMthI, UgatA sUryanA jevI kAMtivALI nIkaLatI ke eka jAti taNe joI; eTale Azcarya pAmela ranamAra te mALA pAse pahoMcyo. teNe te mALAmAM ratnane hAra jaIne bhAgyanI vividha prakAranI ceSTAne vicAratAM harSita banIne teNe te hAra grahaNa karyo. prApta thayela hArane kAraNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratnasAre pUrNa karela potAnI pratijJA [ 121 ]. harSa pAmela teNe potAnI mAtAne Avela sva-na tema ja pitAnuM nAma (2nasAra) paNa sArthaka mAnyuM. vidhinI vicitratAne ane paMca parameSThI maMtrane smarate ratnasAra vinarahitapaNe maMgalapuramAM AvI pahoMcyo. te nagaramAM eka ratna vecIne, tenA dvArA vividha kariyANA laIne ratnasAra avadhinA cha mahinAnA chellA divase pitAnA nagare AvI pahoMcyA. teNe pitAnA pitA pAse potAnA sevakane mokale tyAre putranuM Agamana jANIne, pitAe tene InAma ApyuM. vijJapti karAyela rAjA paNa nAgarika leko sAthe ratnasAra pAse AvyA eTale teNe rAjAne praNAma karyo. bAda rAjA e pUchayuM ke "tAruM vahANa bhAMgI javA bAda te kaI rIte dhanaprApti karI?" tyAre sadAcArI ratnasAre pitAnuM samasta vRttAMta rAjAne jaNAvI navI-navIna vastuo dvArA bheTazuM thayuM ane tethI teNe rAjAnuM mana atyaMta vaza karI lIdhuM, pachI ratnasAre rAjAne potAnI pAse rahela ratnano hAra batAvyo ane tenA eka eka amUlaya ratnane joine rAjA Azcarya pAmyA tyAre ratanasAre kahyuM ke " A ratnanI mALA kaI gaNuMtrImAM che? kAraNa ke dharmanA prabhAvathI te zivanagarI(mokSa)nuM rAjaya paNa prApta thAya che. zrI jinezvara bhagavaMtoe upadezelo dharma, samasta prakAranI samRddhine vaza karavAmAM, vazIkaraNa maMtravidyA samAna che." A pramANe sAMbhaLIne rAjA jaina dharmamAM prItivALe banyA ane ratnasArane vizALa praveza mahotsava karAvyo. tuSTa banelA ratnasAranA pitA hiraNyagarbha chIe paNa suvarNanA dAnapUrvaka pitAnA putrane varyApanamahotsava karyo. sarva jinamaMdiramAM tIrthakara bhagavate nI pUjA karAvI ane caturvidha saMghanI yogya bhakti karI paropakAraparAyaNa ratnasAre paNa potAnA svajane satkAra karyo ane dIna janone dAna ApyuM. - trIje divase haridatta paNa AvI pahoMcyo ane mAruM leNuM laIne rAjA pAse e. "tAruM bharaNuM tArI pAse bhale rahyuM." ema kahIne rAjAe tene pUchyuM ke "teM cha mahinAnI avadhinuM ullaMghana kema karyuM?" eTale haridatta belyo ke - "meM jANyuM ke Aje ja cha mAsanI avadhi pUrI thaI che, ekAda be divasanA aMtarane AMtaruM kema kahI zakAya?" A pramANe belatAM haridatte pitAnA dhananI saMkhyA jaNAvI tyAre rAjAe vaka buddhivALA tene kahyuM ke-"ratnasAra karatAM vazamA bhAge paNa tArI pAse dhana nathI." A pramANe sabhA madhya rAjAthI tiraskAra karAyela haridatta, jANe mukha para mazIne kucaDe lagADyo hoya tema nIcA mukhavALe banI gayo. jema hastio parvatanI sAme spardhA karatAM pitAnA daMtazaLane ja naSTa kare che tema a5 dhanavALI vyakti e viroSa saMpattivALI vyaktio sAthe spardhA karatAM parAbhava pAme che. ke pachI rAjAe prasanna thaIne ratnasArane jinamaMdira baMdhAvavA mATe AjJA ApI. bIjA haridattane AjJA na ApI, eTale lokomAM jinazAsananI prabhAvanA thaI ane ratnasArane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [ 122 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 5 me jaya tathA yaza vistAra pAmyA. sarasa AzayavALA ratnasAre aneka dharmasthAna banAvyA ane lAMbA samaya sudhI pavitra zrAvaka dharmanuM pAlana karyuM. bAda harSayukata cittavALA teNe prasannacaMdra nAmanA sUri pAse dIkSA grahaNa karIne, niSpA5 buddhivALA teNe sarvArthasiddha vimAnanI prApti karI jyAre jinazAsananA zatru zivadatane atiduHkhadAyI bhavasAgaramAM bhramaNa karaze. - zrIAnaMdasUri mahArAje bhuvanabhAnu rAjAne kahyuM ke "he rAjana ! kaSTadAyI samayamAM paNa ratnasAranI mAphaka aMtaHkaraNamAM kaI paNa prakAranI khinnatA dhAraNa karavI nahIM." pachI rAjAe sUri bhagavaMtane pUchyuM ke-"kayA kAraNane lIdhe mAro putra saubhAgyazALI, dAnavIra ane viSaye prati virakta banyo che?" tyAre sUrimahArAje jaNAvyuM ke-"DA samayamAM mokSe javAvALA ja AvA prakAranA svabhAvavALA hoya che, ane te prajAnuM rakSaNa karavApUrvaka lAMbA samaya sudhI rAjya karaze. pachI mArA ziSya vadatta nAmanA sUri pAse dIkSA grahaNa karIne, bAramAM azruta nAmanA devalokamAM jaze. tyAM bAvIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karIne, tyAMthI cavIne jambudvIpanA bharatakSetramAM siMhapura nAmanA nagaramAM viSNu rAjAne tyAM vizvane AnaMda ApanAra putra tarIke janmaze ane tIrthaMkaranAmakarmanuM pAlana karIne siddhi padane pAmaze. A uparAnta pUrve karelA puNyanA prabhAvane kAraNe zrI tIrthaMkara bhagavaMtanA bIjA atizayavALA guNe paNa tene cakkasa prApta thaze." A pramANe gurumahArAjanI dezanA sAMbhaLIne AnaMdAthavALI samasta sabhA kumAranA viyogajanya samasta duHkhane bhUlI gaI. vaLI loko prazaMsA karavA lAgyA ke-"bhuvanabhAnu rAjA dhanyavAdane pAtra che, ke jene tyAM nalinI guma je putra janmela che. pachI bhuvanabhAnuM rAjavIne kumArane jovA mATe atyaMta utkaMThA thaI. guNahIna putrane paNa jovAnI IcchA pitAne hoya che, to pachI guruzALI putrane mATe te pUchavuM ja zuM? bhuvanabhAnue sUrimahArAjane praNAma karIne pUchayuM ke-"kumAranA Agamana bAda huM dIkSA grahaNa karIza, paraMtu hamaNAM te Apa mane gRhastha-dhama aMgIkAra karAvo." pachI rAjAe rANIo ane anya loko sAthe samakita sahita dezavirati dhama (bAra vrata) grahaNa karyA. kumAranA samAcAra maLavAthI temaja dezavirati dhamanI prApti thavAthI harSa pAmela bhuvanabhAnu rAjA sUrine praNAma karIne potAnA mahele gaye. A bAju vividha AzcaryavALI pRthvIne viSe bhramaNa karatAM nalinI gulma kumAre vividha prakAranAM svarUpa dhAraNa karIne eka bhavamAM ja aneka bhavanuM (janmanuM) AcaraNa karI batAvyuM. lahamIdevIthI AjJA apAyela devIo dvArA arpaNa karAyela vastra, AbhUSaNa, tAMbUla, AhAra, zamyA temaja Asana vigereno upayoga karate, duzmanonAM nagaramAM paNa devamaMdiro, vapana prasaMge temaja utsava samaye pitAnA gucuta gIta sAMbhaLIne, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samuyAtrAmAM kumAre nihALela anupa jaina maMdira [ 133 ] stutipAThake temaja kevaDe zUravIrapaNuM, udAratA, kalA, lakSmI, kRpA ane nIti vigerenA varNadvArA prazaMsA karAte ane lokethI nahIM jevA kumAra acalapura nAmanA nagara AvI pahoMcyo. te sthaLe samudrayAtrA mATe taiyAra thayela eka vahANavaTIne je. pachI suMdara nAmanA te dhanika vahANavaTIne kumAre kahyuM ke-"jo tamArI IcchA hoya to huM tamArA vahANamAM sAthe AvuM" tyAre teNe kumArane divya mALA, puSpa, AbhUSaNa ane vilepanathI yukta joine kahyuM ke "tame te mArA mATe samudrAdhiSThAyaka velaMdhara devasvarUpa che. huM, mAre parivAravarga, A vahANa ane A dhana-sarvasva tamAruM che. tame mArA mATe sAkSAt mahAnidhi athavA te cintAmaNi ratnasvarUpa che." pachI kumAra te vahANa para caDho eTale sevakavarga, jANe te vahANane svAmI hoya tema sevavA lAgyo. pUrvanA pUnyane kAraNe kaI vyakti sevA karatI nathI? kumAranI sUcanA pramANe suMdara zreSTho vahANane calAvavA temaja rakavA lAge. vaLI kumAranA haMmezAM navIna temaja divya vastra vigere je te suMdara zreSThI Azcarya pAme. temaja tame koNa che? kayAMthI AvyA che ? e pramANe pUchavAnI te jijJAsA karatAM hovA chatAM kumAranA dudhapaM paNAne kAraNe kaMI paNa pUchI zakyo nahIM. keIeka divase vanarAjIthI suzobhita keIeka dvIpane viSe pANI, phaLa ane baLataNa levAnI IcchAthI vahANa bhAvavAmAM AvyuM tyAre, potapotAnA kArya mAM loko vyama banyA tyAre samudrane kinAre vINAno vini prakaTayo ane kAmadevanA jayadevani sarakho te vani kumAre sAMbhaLyo eTale pitAnI najIkamAM rahelA keeka puruSane teNe pUchayuM tyAre teNe jaNAvyuM ke-"najIkamAM ja vasaMtatilaka nAmanuM udyAna che. te udyAna strInA mukhanI mAphaka velIothI cAre tarapha vIMTaLAyeluM che. AkAzanI mAphaka krIDA karatAM pakSIothI bhita che. te udyAnanA madhyabhAgamAM, paravALAnuM ja banAvela jina maMdira che ane tenI pharato vizALa sphaTika ratnano killo che. vaLI te adabhuta udyAnanAM vRkSanAM pAMdaDAMo kAMgarA samAna che. zyAma meghe alatAnA rUnI mAphaka zebhI rahyA che. vaLI je jinamaMdira kAMtisamUhathI AkAzapradeza, jAsuda, siMdura, kezuDA, AsopAlava ane kezaratho jANe AcchAdita hoya, tema bhI UThe che. jinamaMdirane udaya pAmatA sUrya sAthe ane sphaTika ratnanA kilAne caMdrikA yukta caMdra sAthe sarakhAvI zakAya. zrI jinezvara bhagavaMta pratyenI bhaktine kAraNe deve tathA vidyAdharo nRtya kare che, jyAre manuSya te sthaLe praveza karI zakatA nathI. te kilo atyaMta UMco che ane te jinamaMdiranuM dvAra jANI zakAtuM nathI. phakata kilAnI nirmaLatAne kAraNe bahAra rahelA manuSyo jinamaMdira joI zake che " Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [124 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 5 pachI vINA-vAdanathI mRganI mAphaka AkarSAyela kumAra, manohara jinamaMdiravALA te udyAnanA madhyabhAgamAM game. dareka hIMcake hIMcakA khAvAnI IrachAvALe, dareka vAvaDIomAM jaLakrIDA karavAnI vAMchAvALA ane dareka kIDA parvata para caDhavAnI lAlasAvALe kumAra, jaLakrIDA karIne AdarapUrvaka te kilAnI najIka Avyo. killAnI UMcAI joIne teNe vicAryuM ke-A killo manuSyathI banAvAyela nathI. A kilA dvArA prANI aMdara rahelI badhI vastu jaI zake che. pachI killAnI aMdara praveza karavA IcchatA teNe lakSamIva thI AjJA apAyela devIne yAda karI eTale tenA prabhAvathI te kumAra devanI mAphaka te kilAmAM dAkhala thayo. dareka jovAlAyaka vastu mAM tenI pUrNa ramaNIyatAne joIne Azcaryane kAraNe vikasita netrayugalavALe kumAra vicAravA lAge ke A sthaLe evI koI paNa vastu nathI ke je Azcarya utpanna na karI zake tevA prakAranA Azcaryane trijAlika samAna karma pariNAma paNa na dekhADI zake. vaLI je AzcaryanI ghaTanA svapnamAM athavA te mAnasa pradezamAM paNa na AvI zake. vaLI hajAro varSomAM ke aneka bhAmAM paNa na anubhavI zakAya, tevI vastuo Aje mane A bhavamAM ja phakta eka muhUrtamAtramAM jovA maLI che. pUrvabhava sarakhA sAgara aaN dharmatattavanI mAphaka A suMdara dvIpa che ane dethI bhogavavA lAyaka svarganI mAphaka A udyAna che. kIDA vAvaDIomAM avagAhana karavuM te sukuLamAM janma pAmavA jevuM che. ane devIonI sahAya dvArA A sphaTikanA killAnuM ullaMghana karavuM te gurunA upadezadvArA thatAM saMsAranuM ullaMghana karavA jevuM che, tethI A jinamaMdira na varNavI zakAya tevA mokSapada jevuM che. eTale traNa bhuvanane viSe A jinamaMdira karatA adhika jovA lAyaka kaMI paNa nathI. netrane vyApAra be prakArano che. puNyazALI vyaktiomAM netrono prathama prakArane eTale ke uttama vastunuM nirIkSaNa karavAnA che. A jinamaMdiramAM nahI praveza karatAM de paNa ThagAyelA che ane je pakSI ono A jinama diramAM nivAsa thayela che te pakSIo paNa dhanyavAdane pAtra che. A jinamaMdirane banAvanAra tathA racanA karanAra baMne vyakti dhanyavAdane pAtra che; ema vicAraNA karato, vikasita rAmarAjavALo, ane AnaMdAzu yukta netravALa nalinI guma kumAra te maMdiramAM dAkhala thayo ane caMdrakAMta maNinI dUSaNa rahita banAvAyela zrI jidra bhagavaMtanI pRthvI pIThane viSe asAdhAraNa evI pratimA joI. bAda paMcAMga praNipAta karIne, aMjali joDIne kumAre nirmala vANIthI nIce pramANe bhagavaMtanI stuti karI-- "motInI mALAnA madhyamAM rahela nAyaka (caMdraka sarakhA ane atyaMta nirmaLa evA Apa jina bhavaMtane prApta karIne Aje mAruM durbhAgya dUra thaI gayuM che. huM traNa jagatane vize dIpakasamAna ! rAga rahita, karmarUpI aMjanathI rahita ane tenA mehAdi ripuo naSTa thayA che evA Apane koipaNa prANI pu ge ja prApta karI zake che. koIpaNa sthaLe khalanA nahIM pAmatAM duSTa kALarUpI sarpa, tamArA AdezathI baMdha mukhavALe thaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyA zaziprabhA ane kumAra baMne pragaTela kAmadeva ( 125] gayo hoya tema tamane namaskAra karanAra prANIne DaMsa mArI zakatuM nathI. saMsAramAM bhramaNa karavAthI zramita banela ane mAnata'ga-abhimAnathI gavaSTha banela (ahIM kartAzrIe pitAnuM nAma mAnatuMga paNa sUcavyuM che.) evA mane he nAtha ! saMsArajanya thAkane dUra karavAne mATe mekSarUpI nivAsa-Azraya jaladI Apo." A pramANe zrI jinezvara bhagavaMtana tuti karIne, paramAtmAne namaskAra karIne kuma 2 raMgamaMDapamAM Avyo. te sthaLe yauvanavatI eka vidyAdhara kanyAne joI. vikasita pALa kalpavelaDInI mAphaka praphula hasta, caraNa ane eSThavALI, nUtana divya AbhUSaNathI bhUSita temaja divya vastro dhAraNa karatI. madhura dhvanivALI vINAne vagADatI, gIta-nRtyAdimAM kuzaLa sakhIvathI parivRta evI te kanyAne joIne vikasita netravALa nalinI guma kumAra vicAravA lAgyo ke- A samudranI putrI lamI che ke bhavanapatinI devI nAgakanya che ? athavA te zuM A koI devI che ke kAmadevanI patnI rati che? nA, nA. teNInI AMkhanA mIMcavAthI A kumArI te paikIno koI nathI. kharekhara, pitAnA rUpathI bIjI strIonA rUpane tiraskAranAra A vidyAdharI che. te samaye kAmadevanA bANonI zreNi sarakhI, nehathI paripUrNa evI te kanyAnI kaTAkSazreNikumAra para paDI athavA te kanyA kumArane vAraMvAra jovA lAgI. potAnI najare caDhelA kumAranA sauMdaryanuM pAna karatI teNInA vINAvAdanamAM kuzaLapaNuM hevA chatAM paNa tAlabhaMga thavA lAge eTale Azcarya pAmela tenA sakhIvarge teNIne kahyuM ke-"tuM viNA vagADI rahI che. chatAM paNa tAlabhaMga kema thAya che? bagAsAMyukta taMdrA, temaja tArA baMne netromAM asthiratA jaNAya che kaTimekhalA (kaMdore tenA sthAnathI zithila banI gayA che, sarva aMgomAM kaMpa-dhrujArI jaNAya che, uttarIya vastra sarakI paDe che to A pramANe thavAnuM kAraNa kahe. caMdrane joyA sivAya samudramAM bharatI AvatI nathI." tyAre sakhInA khoLAmAM pitAnA dehane nAkhI detI, nisAsApUrvaka teNI kahevA lAgI ke mArA zarIre acAnaka tAva AvyA che. ? eTale sakhIoe kahyuM ke " tane tAva Ave te te AzcaryakAraka gaNAya. saudaryarUpI amRtane vahana karanArI tuM zaziprabhA che, have ApaNe ApaNuM nagara tilakapuramAM jaIe. tArA pitA vidyAdhareMdrazrIcaMdra che ane zazikAMtA tArI mAtA che. te baMnenI tuM putrI cho ane tArA vinA mAtA-pitAne badhI dizAo aMdhakAramaya jaNAya che. " pachI kumAre paNa pUtaLIne uddezIne kahyuM ke-"A zaziprabhA mArA hRdayane adabhuta AnaMda ApI rahI che" tyAre hasIne sakhIoe teNIne kahyuM ke-"have ame kAraNa jANyuM." tevAmAM koIeka sakhIe kahyuM ke vidyAdhararUpI manuSyano tyAga karavArUpa tArA manoratha apUrva che. deva evA A kumAra pratye tAro abhilASA thaI che to te tArA mATe yogya vara che. di05 vastra ane divya kAMtine kAraNe amane A kumAranA deva paNa saMbaMdhI lezamAtra zaMkA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 5 me nathI. je manuSyamAM paNa AvA prakAranuM rUpa hoya te te deva ja manAya, te vidhAtAe zA mATe svarga lekane U e banA ?" tyAre zaziprabhAe kahyuM ke, "A kumAranA netranA macAvAthI temaja pRthvIpIThane sparza karavAthI te rAjakumAra manuSya ja che. je tene divya vastro che te tenA ahobhAgyanI nizAnI che. je ema na hoya te A jinamaMdiramAM temane praveza ja na saMbhavI zake." pachI jevAmAM kumAra ane zaziprabhA bane neharUpI jaLathI paripUrNa cittarUpa kArAmAMthI pragaTela kAmarUpI be vRkSa sarakhA banyA tevAmAM zazikhabhAnI mAtA zazikAMtA tyAM AvI pahoMcI ane kahyuM ke "he putrI ! Aje moDuM kema karyuM. jaladI AvAse cAla. tArA viyogathI tArA pitA duHkhI banI rahyA che." tyAre ALasa maraDatI, vAMkI Deka karIne kumArane jotI, potAnI javAnI IcchA na hovA chatAM paNa mAtAnA bhayane kAraNe pitAnA vimAna dvArA teNI cAlI nIkaLI. pachI sUryanI mAphaka prakAzita kumAra paNa teNanA mukharUpI caMdranI kAMtine kAraNe potAnA hRdayarUpI sarovaramAM keTalAka samaya sthira thaI gayA. pachI jevAmAM kumAra jinamaMdiranI pradakSiNA kare che tevAmAM dhyAnaparAyaNa eka cAraNazramaNa munivarane teNe joyA, eTale temane praNAma karIne romAMcayukta banela teNe stuti karI ke-"kaSAyarUpI agnithI dagdha thayelA evA meM amRtanA kuMDa sarakhA Apane joyA che. daridra vyaktinA gharamAM nidhi samAna, vRkSa rahita mabhUmimAM kalpavRkSa samAna ane sUkA sarovaramAM caMdra sarakhA Apane meM joyA che." eTale kumArane bhavya prANI jANIne jaldI dhyAnano tyAga karIne munivare dharmarUpI ka95vRkSanA mULa samAna samyaktvanuM svarUpa samajAvyuM. zrI jinezvara bhagavaMta deva, sAdhu-munirAja e guru ane temaNe upadezela tatva e dharma-e samyaktra kahevAya. te samyaktva prApta karavAthI je jIve AyuSyane baMdha na karyo hoya to te jIva kadI durgatinuM bhAjana banatuM nathI. jIvAjIvAdi nava tane viSe zraddhA pragaTavAthI samakita prApta thAya che. koIne te svAbhAvika prApta thAya che jyAre keIne gurunA upadezathI prApta thAya che. A pramANe sAMbhaLIne nalina gumakumAre samyaktva aMgIkAra karyuM ane jANe pote bhavanuM ullaMghana karI gayo hoya tema pitAnI jAtane sattvazALI mAnI. pachI cAraNa mUni anya tIrthone praNAma karavAne mATe AkAzamArge cAlyA gayA eTala kumAra temanA viyogane lIdhe khinna banyo. pachI jevAmAM pharIthI kumAra paramAtmAne praNAma karavA jAya che tevAmAM mArgamAM dhyAnaparAyaNa koIeka vidyAdharane teNe joyA ane kahyuM ke-"he paramAtman ! tamArI mahera bAnIthI A vidyAdharanI vidyAo tatkALa siddha thAo." eTale kumAranA satranA prabhAvathI vidyAo siddha thaI, AkAzamAM duMdubhI vAgavA lAgI. puSpanI vRSTi thaI ane vidyAdhara atyaMta Azcarya pAmyo. pachI te vidyAdhara kumAranA caraNamAM zIdhra praNAma karIne be ke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAranuM siddhapuranagare Agamana. [ 127 ] he buddhimAna ! tamArA kathanathI Aje lAMbA samaye paNa mane vidyAsiddhi thaI che, tamArA upakArane badale vALavAne huM samartha nathI, chatAM paNa jaladI A vidyA mArA pAsethI grahaNa karIne mArA pratye maherabAnI karo. " nalinI gumakumAre tene kahyuM ke " A tamArI vidyAo zrI arihaMta paramAtmAnA prabhAvathI ja siddha thaI che, chatAM mAre tamAruM kathana mAnya rAkhavuM joIe." A pramANe kahIne kumAre te vidyAe grahaNa karI. te samaye papavRSTi thavApUrvaka daMdubhI vAgavA lAgI, te joIne atyaMta Azcarya pAmela vidyAdhare kumArane kahyuM ke- tame dhanyabhAgI purumAM zreSTha che, kAraNa ke bIjAone je vidyAe kaipUrvaka sAdhya thAya te vidyAo tamane maMtranI mAphaka zIghra siddha thaI che. mane je vidyA prApta thaI che. tenA karatAM paNa tamAruM darzana mArA mATe adhika harSadAyI che, kAraNa ke tame samasta kalyANa nA kAraNabhUta che; te maherabAnI karIne Apa mArA siddhapura nAmanA nagaramAM padhAro. te nagaramAM mArA jayasiMha nAmanA vidyAdhara svAmI che ane huM tene harivikama nAmane atyaMta vahAle putra chuM; te amArI samasta rAjyalakSamIne saphaLa karo.' jema caMdra kalAothI zobhe tema vidyAothI zobha, zaziprabhA kanyAne joyA bADha praphulla cittavALo, teNInA kAmadevanA bANa sarakhA ane Doka vALI vALIne vAraMvAra pheMkAtAM netrakaTAkSene yAda karato kumAra tarata ja vimAna para caDhIne vaitADhaya parvata tarapha cAle tevAmAM suMdara sArthavAha AvI pahoMcyo. sUrya sarakhA kumArane satkAra karyo ane kahyuM ke"Ape atyAra sudhI mAruM rakSaNa karyuM che, have mAre zuM karavuM?" tyAre tenI bhaktithI tuSTa banelA kumAre tene potAnA deha para rahela divya AbhUSaNa ApyuM. eTale devIoe kumArane bIjuM divya AbhUSaNa ApyuM. vahANamAM rahelI samasta janatA A dekhAvathI Azcarya pAmI ane suMdara sArthavAha paNa vicAravA lAgyo ke-"puNyavaMtanI bhaktikadIniSphaLa jatI nathI.' bAda kumAre jaNAvyuM ke-"he suMdara sArthavAha! tuM svataMtra rIte prayANa kara. huM suMdara evA vaitADhaya parvata para jaIza." pachI zreSThIe jaNAvyuM ke- " namra evA mArA pratye Ape vAraMvAra maherabAnI batAvavI." A pramANe sArthavAhanA vacana sAMbhaLate kumAra AkAzamArge cAlI nIka. jaLanA taraMgathI paripUrNa sarovaro, vizALa vRkSAvALA udyAne tathA killA ane UMcA daravAjAvALA nagarane jota kumAra siddhapura nagare AvI pahoMce. A pAMcamAM sargamAM nalinI guma kumArane janma 5ryaTana, ratnasAranuM vRttAMta, zaziprabhA kanyAnuM darzana, samyakatvanI prApti ane jinamaMdiramAM vidyAnI siddhi-A pramANe A adhikAra pUrNa thaye. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa - cha Dro potAnA putra harivikamadvArA nalinIma kumAranuM vrata sAMbhaLIne harSa pAmela jayasiMha rA ja e pite ja kumArano satkAra karyo, ane kahyuM ke-" A samasta rAjala1mI tamArI ja che." kumAra paNa harivikramanI sAthe te sthaLe ra chApUrvaka kIDA karavA lAgyA. hamezAM navA navA manahara sthAnane svecchApUrvaka jato kumAra ekadA lokonI sAthe vaitADhaya parvata para rahela kAMcanapura nAmanA nagaranA udyAnamAM AvIne jevAmAM azoka vRkSanI nIce beThe tevAmAM nagaramAM kolAhala pragaTI nIkaLyo eTale kumAre harivikamane pUchayuM ke "A kelAhalano davani kayAMthI Ave che ? " tyAre samAcAra prApta karIne harivikame kumArane jaNAvyuM ke- " Aje rAtrie A nagarano vidyAdhara rAjA pitAnI priyAno veNIdaMDa bAMdhatA temAM rahela atilaghu rupe tene DaMsa mAravAthI temaja te mRtyu pAmavAthI potAne anAtha mAnatI prajAe, vidyAdhara rAjA aputra hovAthI, paMca divya karela che. " harivikrama hajI A pramANe kumArane kahI rahyo che tevAmAM te divya kumAranI najIka AvI pahoMcyA. gajArava karatAM hastie abhiSeka karIne kumArane pitAnA sakaMdha para besAryo, aSe hekArava karyo, AkAzamAM cAmaro vIMjhAvA lAgyA, chatra tenA mastaka para sthira thayuM ane AkAzapaTamAM divyaduMdubhI vAgavA lAgI. deve karela puSpavRSTi AkAza pradezamAMthI nIce paDI, temaja maMtrIo, vidyAdharo ane vidyAdharIothI karAyela vizALa maMgalikavALo nalinI gumakumAra rAjamahele AvI pahoMcyo ane vidyAdharedra banyo. A bAju zrI tilakapuramAM zrIcaMdra vidyAdhara rAjA putrIne vara saMbaMdhI ciMtA karavA lAge tyAre zazikabhAe pitAnI sakhI dvArA kahevarAvyuM ke "je kaI rAdhAvedha karaze te mAre svAmI thaze athavA te huM agninuM zaraNa svIkArIza." A pramANe sAMbhaLIne rAjA vyAkuLa bane tyAre maMtrIoe zrIcaMdra rAjAne kahyuM ke "je koI rAdhAvedha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zazIprabhAne joine rAjavIone thayelI kAmajanya anekavidha ceSTAe, [ 129 ] mATe staMbha karAvA ane yuvAna vidyAdhara rAjAene AmaMtraNa Apo. " mAi rAjAnA AdezathI nagaranA bahAranA bhAgamAM eka zreSTha maMDapa taiyAra karAvyo jemAM bhamatA ATha cakravALA, jADA ane atyaMta lAMkhe eka staMbha karAvye. te sta`bhanI Toca para maneAhara pUtaLI thApavAmAM AvI ane AvanAra vidyAdharAne mATe mahelA manAvavAmAM AvyA. pANigrahaNane mATe zreSTha muhUtta jovAyuM. AmaMtraNa apAyelA samasta vidyAdharA AvI paheAMcyA. peAtAnI benanI putrI zaziprabhA heAvAthI Ama traNa apAyela bhuvanabhAnu rAjavI paNa bhAnuzrI sAthe AvI pahoMcyA. nalinIguma kumAra paNa vairisiMha nAma dhAraNa karIne temaja rUpa-parAvartana karIne atyaMta Agraha thavAthI AvI pahoMcyA. peAtapeAtAne ceAgya maheleAmAM vidyAdharAe praveza karyAM ane zrIcaMdra vidyAdhareMdre paNa te saMtu... cita sanmAna karyuM. lagna muhUta najIka AvyuM tyAre potAnI bhANeja zaziprabhAnIrUpa-saMpatti joine bhAnuzrIe zrIcaMdrane kahyuM ke- " Ane yAgya vara teA nalinIzukSma ja che, A vizALa rAdhAvedharUpI kA mAM agAuthI mane pUchyuM nahIM te ThIka ka` nathI." tyAre zrIca dre jaNAvyu' ke- A viSayamAM ka'i paNa pheraphAra thaI zake tema nathI. ahamahamikApUva ka huM pahelA huM paDelA evI rIte zaziprabhAne varavAne mATe A sthaLe aneka rAjAe ekatra thayA che.'' pachI zrIcaMdra vidyAdhare peAtAnA dvArapALadvArA badhA rAjAone uddezIne udghASaNA karAvIke- je kAi rAdhAvedha karaze te mArI putrI zaziprabhAne varaze, '' lagna divasa AbyA eTale zrIcaMdra vidyAdhara bahAranA maMca para beThA. bAkInA bIjA ma'cA para anya vidyAdhara rAjAe beThA ane kautukane khAtara nAgarika leAke tyAM AvyA. uttama vastrAlaMkArAthI ze|bhatI zaziprabhA paNa peAtAnI sakhInA hastamAM puSpamALA dhAraNa karIne rAjAonI sanmukha AvI paheAMcI. zaziprabhAne nihALIne mAjAne uchALatA samudranI mAphaka rAjAe khaLabhaLI UThayA; temaja kAmajanya vividha prakAranI ceSTAe karavA lAgyA. koI eka rAjavI siMhAsana para zUnya mAka besI rahyo. jyAre bIje kAi eka peAtAnu' sthirapaNu' darzAvavA mATe peAtAneA hasta darzAvavA lAgyA. kAI eka meAtInA hArane lAgela ca'dananA vilepanane ukheDI nAkhavAnA bahAnAthI hArathI suAAbhita peAtAnA urapradeza (chAtIne pradeza) jovA lAgyA. zaziprabhAne jovAthI ka"patI deharUpI latAvALA keAI eka peAtAnA hastarUpI kamaLamAMthI sarI paDela krIDAkamaLane jANI zakyA nahIM. vaLI koi eka elyeA ke-A kanyAnA danathI amArA janma, jIvita ane netrA sAka banyA che. traNa jagatane viSe dhanyabhAgIomAM zreSTha evI kaI vyaktinA kaMThane viSe A kanyA pAtAnI varamALA paherAvaze ? 'jayAM sudhI A kanyA vidyamAna che tyAM sudhI huM mAnuM chuM ke-cAra vastuo 17 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 130 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 6 pho kAmadeva, zRMgAra, rUpa ane saubhAgya kAyama raheze. bIjo koI eka pitAnI vIMTIne mukhamAM nAkhIne ceSTA karavA lAgyo jyAre bIjA keIe ke prasvedanA biMduone lIdhe pitAnA lalATapradezane motIonI zreNivALuM banAvyuM. "teNInuM darzana durlabha na thAo" ema vicArIne ja jANe hoya tema keTalAkee teNInA samasta aMge pratye pitAnI daSTi pheMkI. te samaye suMdara lenavALI zaziprabhAne, pitAne hasta UMcA karIne amRta jevI miSTa vANIthI pratihAriNIe kahyuM ke- " raNasaMgrAmamAM zUravIrapaNuM batAvanAra A sumAlI nAmano rAjA che. A rUpathI suMdara e A lIlApura rAjA suMdara nAmanA che. zUravIromAM bhUSaNa samAna cAvatasa nAmane A rAjA che. vIjaLInI mAphaka na joI zakAya te vidhammAlI nAmano A rAjA che. prajAnuM kalyANa karanAra kSemakara nAmano A rAjavI che. caMdrakAMta maNinI mAphaka nirmaLa yazathI bharapura A caMdrakAMta nAmane rAjA che. A vairisiMha nAmane, devasahAyavALo rAjA che ke jeNe sAkSAta puNyathI ja arpaNa karAyela hoya tema vagara parizrame zreSTha rAjya prApta karyuM che. he devi ! A badhA yuvAna vidyAdhara rAjAe che ke jeono atizaya yaza traNa jagatamAM samAI zakato nathI. he svAmini ! A pramANe tamArI samakSa rUpa, kIrti ane guNothI paripUrNa rAjAonuM meM varNana karyuM che te tArI IcchA pramANe tuM yegya vyaktine vara." pratihAriNIe A pramANe rAjAonuM varNana karyA bAda zrI caMdrathI gherAyela mukhya chaDIdAre kahyuM ke-"tame sarva rAjAo kalAomAM kuzaLa cho te rAdhAvedha karIne jaladI A zaziprabhAne prApta kare. lakSamI sarakhI zaziprabhAthI kaMThane viSe paherAvAyela varamALAvALA tame prakAzitatejasvI sudarzanacakravALA (suMdara dekhAvavALA) narottama (kRSNa) sarakhA bane." te samaye bhATa-cAraNethI stuti karAyela, dhanuSyathI zAbhita sumAlI rAjA hAthamAM dhanuSya laIne Ubhe thaye. daSTi tathA muNidvArA bANunuM saMdhAna karatAM dhrujatA hastavALo banIne te uMdaranI mAphaka telanA kaDAyAmAM paDI gayuM tyAre prekSaka vargathI aTTahAsapUrvaka paraspara tAlIo devApUrvaka te atyaMta hAMsIne pAtra banyo. bAda rAdhAvedha karavAne cAhatAM suMdara rAjAnA hAthamAMthI dhanuSya ja paDI javAthI tenuM nAma suMdara-TIkApAtra banyuM. caMdrAvata saka rAjA nuM paNa bANa rAdhAvedha karavA zaktimAna thayuM nahIM. A pramANe rAdhAvedha karavAmAM azakata banelA te sarva rAjAo vilakhA banyA A pramANe banavAthI zrIcaMdra rAjAno mukharUpI caMdra kAMtihIna banavAthI pratihArIe kahyuM ke "che. rAjan ! vairisiMha nAmano rAjA dareka kalAnuM dhAma-sthAna che. tyAre zrIcaMdra vidyAdhare ke kahyuM ke-"je kAryo prasiddha parAkramavAlA vidyAdharanA vaMzamAM janmelA vidyAdhara rAjAo na karI zakyA te kArya jenuM kula ajJAta che ane je mAtra manuSya che, te verisiMhathI kema sAdhya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nalinI guhmakumAranuM rAdhAvelanuM sAdhavuM ane pANigrahaNa. thaI zake?e pramANe sAMbhaLIne nalinI gulma kumAra potAnA sthAna parathI Ubhe thayo. te kumArane joIne keTalAka vidyAre Azcarya pAmyA. keTalAka IrSALa banyA. keTalAka prazaMsA karavA lAgyA. keTalAka zaramAyA. keTalAkee uddhatAipUrvaka khoMkhAro khAdhe. keTalAke e tenA tarapha najara karI. keTalAka hAMsI karavA lAgyA chatAM paNa kumAre te potAnA dhanuSya para bANa caDAvyuM. bAda telanA DAyAmAM pratibiMbita thatAM ATha cakranI gatinA aMtarane jotAM kumAre jema bhavya prANI pratrajyAne svIkAre tema pUtaLIne vIMdhI nAkhI, tyAre kumArano jaya jayArava thayo. cAra prakAranA vAjiMtro vAgavA lAgyA ane kumArI zazi prabhAe kumAranA kaMThamAM varamALA paherAvI. te samaye AkAzamAM rahela devIe ranavRSTi karIne kahyuM ke-"zaziprabhAe gya varanI pasaMdagI karI che." zaziprabhA paNa Azcarya pAmIne vicAravA lAgI ke- "lAMbA samayathI jenuM huM ciMtavana karatI hatI te sAkSAta paramAtmA sarakhe kumAra mane prApta thaye che. te samaye zrIcaMdra vidyAdhara, kanakatha, rAjavI bhuvanabhAnuM ane bIjA vidyAdhara rAjAo vismaya pAmIne vicAre che ke "A kumAra kayA vaMzane haze?" tevAmAM kumAre pote ja zIgha pitAnuM mULa svarUpe pragaTa karyuM. pitAnI kAMtine prasarAvata ane kalAnA bhaMDArarUpa kumArane jevAthI pitA tathA svajana vargane saMtApa takSaNa nAza pAme. vaLI "he putra, he putra! tuM Ava Ava" e pramANe belatAM AnaMdAzravALA, utkaMThApUrvaka baMne bAhuone phelAvatA bhUvanabhAnu rAjAe kumArane AliMgana ApyuM eTale harSapUrvaka pitAnA sarva aMgone AliMgana ApatAM kumAre paNa pRthvIpITha para mastaka namAvIne pitAne praNAma karyo. bAda kanakathi vigere rAjAoe paNa jANe bAlakrIDAno anubhava karAvAtuM hoya tema kumArane potAnA khoLAmAM besAryo. pachI potAnI mAtA bhAnuzrInA baMne caraNa kamaLamAM bhramaranI kIDa karatA ( namaskAra karatA) kumArane mAtAe AzIrvAda ApyA. vidyAdharoe paNa kahyuM ke-" bhUvanabhAnu rAjavInA putra sivAya bIjA keAInI AvA prakAranI krIDA hoI zake nahi. gajarAjanA kuMbhathaLane bhedavAmAM siMhasuta ja samartha hoya che temaja naMdanavana sivAya bIjA udyAnamAM kalpavRkSanI utpatti thatI nathI. aho ! bhuvanabhAnu rAjAnuM puNya asAdhAraNa che ke jethI dezAntara gayela putre rAjya ane kanyA prApta karI temaja AvA mahatsava prasaMge meLApa thayo. A mahotsava prasaMge je A svajana varganA meLAparUpI utsava thayo te kharekhara saubhAgyanI upara mAMjara samAna, kapUra cUrNathI suMgadhI banela drAkSArasa samAna temaja suvaNu kamaLathI paripUrNa amRtanA sarovara samAna banyo." pachI vAjiMtronA vAgavApUrvaka, maMgaLapAThakanA maMgaLoccAra pUrvaka ane nartakIonA nAma sahita te baMneno pANigrahaNa mahotsava thayo, te prasaMge karamecana prasaMge zrIcaMdra vidyAdhare kumArane jaNAvyuM ke "A mArI putrI sahita meM tamane rAjyalakSamI suprata karI che. mArA bAhubaLathI upajelI rAjalakSamInuM temaja viSayasukhanA bhaMDArarUpa ane vividha prakAranI karatUrI AdinA vilepanathI vibhUSita mArI putrI zaziprabhAnuM tame pAlana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [132 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 6 ThTho karo. udayAcaLa para jatAM sUryanI mAphaka tuM hamezAM nUtana udayane- abhyadayane prApta kare te paNa, jema pUrva dizA pratye sUrya potAno prema tyajatA nathI tema mArI putrI zazi prabhA paratve kadI paNa anurAgane tyAga karaze nahIM. he putrI zaziprabhA ! jema lakSamI pitAnA hadayamAM kRSNane dhAraNa kare che tema tuM paNa A kumAranI AjJAne mastaka para dhAraNa karaje. akhUTa telavALA, ujavaLa vATathI prakaTelA, vAyuthI parAbhava nahIM pAmelA ane tejathI AsapAsanA pradezane prakAzita karatA vATa ane agniprakAzanI mAphaka abhaMga nehavALA, nirmaLa ' guNovAlA, zatruothI parAbhava nahIM pAmelA ane tejathI parijana vagane prakAzita karatAM tame baMnene saMbaMdha cirasthAyI bane." eTale drAkSArasa sarakhI adhika miSTa ane saMtApane dUra karanArI evI te zikhAmaNa baMnee aMgIkAra karI. bIjA vidyAdharae paNa pitAnI saMpatti pramANe kumArane vividha bheTa ApI. pitAnA putranA Agamanane kAraNe prakaTelA harSathI bhuvanabhAnu rAjAe pitAnA samasta dezamAM vardhA5na mahotsava karAkhyo. hamezAM navI-navIna maMgaLa prApta karatAM kumAranA amRta sarakhA harSathI bharapUra keTalAka divase vyatIta thayA. bhakita bhara dUra hRdayavALA kumAre paNa pitAnA lagna mahotsavane uddezIne samasta jinAlamAM pUjA karAvI, deza kAlane ucita vividha prakAranA vastrAthI saMghanuM sanmAna karyuM, rathayAtrAnA mahotsava karyA ane samakita prApta karAvyuM. A pramANe kumArane keTaloka samaya harSapUrvaka vyatIta thaye tyAre temanA dAdA (kanakathi vidyAdhara) vadhu temaja varane pitAnA nagaramAM laI gayA. te nagaramAM AnaMdapUrvaka keTalAka divaso rahIne kumAra kanaka rathanI rajA laIne kanakapurathI cAlI nIkaLyo. pachI vividha prakAranA vimArgothI AkAzarUpI maMDapane bhAvate kumAra pitA bhuvanabhAnu rAjavI sAthe zrIpura nagare AvI pahoMce. putra yukta bhuvanabhAnu rAjAne AvelA jANI sarva vidyAdhara bhaTaNAM laIne AvI pahoMcyAM. bhUvanabhAnune praNAma karIne temanAthI bahumAnapUrvaka satkAra karAyela te vidyAdharoe AvanArI chAyAnI jema kumArano Azraya lIdho. te vidyAdhara rAjAothI AgrahapUrvaka prArthanA karAyela kumAranI sAthe saMbaMdha thavAthI pitAnI jAtane dhanya mAnatI evI kanyAone paraNyA pachI kumAre ratnamaya caityone baMne prakAre tejasvI temaja unnata banAvyA ane rathayAtrAdi vigere mahotsavothI pRthvI pITha para jaina dharmanI prabhAvanA karI. kumAranA prabhAvathI pUrvamAM kadI paNa nahIM anubhavela temaja vacanathI paNa avarNanIya te AnaMda vidyAdhara rAjAone thayo. lAMbA samaya sudhI zrIpuramAM rokAIne pitAnI rAjalakSamIne jovAne mATe nalinI guma kumAra potAnA pitA sahita kAMcanapura nagare gaye. pitAnA saMbaMdhI vidyAdhara rAjAovaDe sArI rIte bheTaNuM karAyela kumAre badhA kedIone kArAgRhamAMthI jaladI mukta karyA. kumAranI rAjya ddhine joIne harSita banelA bhUvanabhAnu rAjAe vicAryuM ke- "jene putra puNyazALI ane puNyanI vRddhi karanAra che evo huM kharekhara dhanyavAdane pAtra chuM. zubhA nagarI www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAranA zubhA nagarImAM praveze|sava. [ 137 ] ,, e jaine rAjya para kumArane sthApana karIne huM jaldI AtmakalyANa sAdhu. A pramANe vicArIne rAjavIe kumArane jaNAvyu ke " ApaNe have zubhA nagarIe jaie. '" kumAre paNa te hakIkata svIkArIne kAMcanapura nagarane rAjyabhAra peAtAnA zvazura vidyAdhareMdra zrIcaMdrane soMpIne, peAtAnI sarakhA vayavALA vidyAdharAne thAka prakaTAvatA, AkAzane viSe ekatra thayelA vimAneAdvArA kAMcanapura nagaranI upara bIjuM nagara racatA, gaSTha khecarAthI anusarAtA, mArgamAM rahelA vidyAdharAthI karAtA satkArane kRtArtha karatA vRkSeA, nagarA, pava tA, grAmA ghAne ane sAvarene jotA sthaLe sthaLe vidyAdharAne satkArIne teone vidAya karatA kumAra bhUvanabhAnu sahita zubhA nagarInA bahAranA udyAnamAM AvI paheAMcyA. A samaye atya Mta harSoM pAmela subuddhi ma MtrIe zubhA nagarIne viSe,teAraNamAM sthApita karela ratnamaya ane jANe netrane nahIM mIMcavAthI devIsamUha Avela hoya tevI pUtaLIovALA, azeAkanA pAMdaDAMethI suzeAbhita tAraNavALA, manehara srIenA nRtyathI suMdara, jANe devAMganAnA AgamanathI devavimAnaneA bhrama karAvatA, sAtamA mALe UMcI DAka karIne leAkeAvaDe jovAtA meAtIonA tAraNavALA vizALa mAMcaDAe karAvyA. pAMca vaNu vALA divya vastrothI hATA (dukAne) zANugAravAmAM AvyA te jANe ke iMdradhanuSyanI mahAna zAsAne dhAraNa karatA hatA. cAre bAju snigdha kezaranA chAMTaNA chAMTavAmAM AvyA te jaNe ke kumAranA AgamanathI pragaTela vizALa anurAga (prema) DeAya tema jaNAtuM hatuM, dareka ghare Ase pAlavanA teraNA mAMdhavAmAM AvyA te jANe ke -kumAranA virahathI pragaTela zeAkane dUra karavAne samartha hoya tema jaNAtA hatA. dareka ghare caMdananu vilepana karavAmAM Avyu te jANe ke-te rAjAnA viyAgajanya nagarajaneAnA tApane dUra karI rahyuM hoya tema jaNAtuM hatuM. meAtIethI cAka pUravAmAM AvyA jANe ke kumAranA Agamanane sUcavavAne mATe teneA yazasamUha hAya tema jaNAtuM hatuM. sUryAdaya thAya te pUrve anya nagara ane gAmaDAomAMthI AvI paheAMcelA leAkeAvaDe rAjamAga'ne viSe kumArane jovAnI IcchAthI dareka sthAneA zAbhAvAyA. prAtaHkALe kumAra nagarImAM praveza karaze'' ema vicArIne nidrA rahita banela nAgarika leAkeAnI strIeAnI traNa paheAravALI rAtri jANe se| paheAravALI hAya tema lAMbI anI gai. prAtaHkALe ala kArathI bhUSita strIe peAtAnA nitaMbapradeza temaja staneAnA bhArane lIdhe utAvaLe cAlavAne asa matha heAvA chatAM jaldI jaldI cAlI nIkaLI. koieka strIe peAtAnI sakhIne jaNAvyu` ke-" meM tA phakta kumAranuM mukha ja joyuM che; bAkInA aMge joyA nathI. te jo te agA joyA hoya te| tuM kahI matAva'' tyAre teNIe tene kahyuM ke-"teM mukha joyuM tethI tuM kharekhara dhanvAdane pAtra che. me' teA mAtra temanA be cakSu ja joyA che.'" te samaye.bIjI koieka strIe kahyuM ke-meM te kumAranA lalATa pradeza je nirakhyA che.'' bAda kumAra dUra cAlyeA gayA tyAre keTalIka strIe paraspara kahevA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - [ 134 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 6 che lAgI ke-"kumAranA saudaryanuM pAna karavAthI UlaTI tRSA (lAlasA) vRddhi pAme che." vaLI kaI eka jaNAvyuM ke-"he sakhI! A sAkSAt dehadhArI kAmadeva jaNAya che kAraNa ke-mAruM mana mane tyajI daIne kSaNamAtramAM kumAranI pAse pahoMcI gayuM che. huM mAnuM chuM ke-A kumAranuM nirmANa karIne sAkSAt brahmA paNa Azcarya pAmyA jaNAya che, kAraNa ke A kumArane jevAne mATe brahmA cAra mukhavALa arthAt ATha netravALe banyo jaNAya che. ratnajaDita vimAne mamAM kumAra beThela che te vimAne pitAnI divya ghugharIonA dhvanithI zreSTha svarga vimAnane paNa jItI lIdhela che. jema devIothI iMdra, tArAothI caMdra, matathI hArano caMdraka. nadIothI sAgara. hAthaNIothI hastI. haMsIothI haMsanI mAphaka A kamAra vidyAdhara temaja prauDha vidyAdharIthI vIMTaLAyela che bhuvanabhAnu rAjAe potAnA guNothI ja jagatane jItI lIdhuM che. jayAre A kumAre pitAnA guNothI te rAjavIne (bhuvanabhAnune) jItI lIdhela che." upara pramANe ucca svare bolatA, vastranA cheDAne uchALatA, jayajaya vani karatA, ane maMca para beThelA lokone pitAnI amRta sarakhI dRSTithI pavitra karate nalinI guma kumAra zaziprabhAnI sAthe, jANe lakSmInI sAthe kRSNa hoya tema, motIonI zreNithI suzobhita sAgara sarakhA potAnA rAjamahelamAM dAkhala thaye, haLadara, akSata, dahI, dhro durvA, gecaMdana, vigere padArthothI banAvAyela suvarNanA thALamAM rahela ane strIoe banAvela evuM artha svIkAryuM. bhakitabhAvathI bharapUra kumAre keTalAka jinamaMdiramAM jaIne, jinabiMbanI pUjA karIne, vidhipUrvaka caityavaMdana karyuM, jinamaMdiromAM vividha prakAranAM saMgIta karatI nArIone temaja yAcaka gaNane suvarNa-dAnathI saMtoSIne jANe samasta nagarIne kalyANa, AnaMda, saMtoSa ane mahesavathI vyApta banAvatuM hoya tema potAnA rAjamahele gaye. pachI spardhApUrvaka nRtya karatI strIovALe jinapUjA temaja saMghapUjA yukata zreSTha vardhApana mahotsava pravaryo. nalinI gulamanI sevAnI cAhanAvALA ane saMtuSTa banelA navIna navIna rAjAo hamezAM pitApitAnA nagarathI zubha nagarIe AvyA hatA. kumAranA AdezanA zuravIrapaNane ane prajA-premane joIne harSita banela bhuvanabhAnu rAjvI vicAravA lAgyAke-jo hamaNa zrI AnaMda sUrijI padhAre te huM kumArane rAjyabhiSeka mahotsava karuM temaja temanA caraNakamalamAM, aMtaraMga para ripu nAza karanAra evA cAritrarUpI rAjyane aMgIkAra karuM. A rAjya te durjananI maitrI mAphaka duHkhadAyI, samudranI mAphaka bhayaMkara magaramaccha (zatru yukata, vezyAnA cittanI mAphaka vaza na karI zakAya tevuM, pAtAlanI mAphaka kadI na pUrAya tevuM, jINuM gRhanI mAphaka aneka chidravALuM ane sarpanA karaMDiyAnI mAphaka muzkelIthI rakSaNa karI zakAya tevuM che. durgatidAyI ane talavAranI dhAra sarakhA tINa patravALA vRkSothI vyApta A rAjyane viSe vivekI poe Agraha rAkha ucita nathI. vadhAre zuM kahevuM ? meM lAMbA samaya sudhI bhegavilAsa bhegavyA che, ane dIrgha samaya sudhI rAjyanuM pAlana karyuM che. vaLI sadAcArI putrane javAthI "mArA baMne netrone saphaLa paNa karyA che, kumAranA vinayaguNathI meM mahAsukha anubhavyuM che tema Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AnaMdasUrijInI dezanA. [ 135 ] ja ratnamaya ghaNA jinaprAsAdo karAvyA che. vaLI seMkaDo svAmI vAtsalya karyA che, ghaNI rathayAtrAo karAvI che ane mArI zakita anusAra zrI jaina zAsananI prabhAvanA karI che, vaLI bIjuM paNa je kaI karavA gya hatuM te sarva meM kahyuM che. have to te bhogavilAse rega sarakhA hoIne mAre teno tyAga karavo joIe." A pramANe vicAraNA karatAM rAjavI pAse AvIne udyAnapAlake zrI AnaMdasUrijInA AgamananI vadhAmaNI ApI eTale vikasvara romarAjIvALA rAjavIe tene InAma ApIne, kumAra tathA aMtaHpurasahita udyAnamAM jaIne sUrijIne namaskAra karyo. atizaya AnaMdane kAraNe romAMcita banela ane vicakSaNa bhuvanabhAnu rAjA be hAtha joDIne sUrijI samakSa beThA. dezanAno prAraMbha karatAM sUrijI mahArAje mokSamArganA be rastAo batAvyA (1) zrAvaka dhama ane (2) zramaNa dharma. durbhAgyane kAraNe jema mANasone atha tathA kAma puruSArtha nI prApti thavI durghaTa che tema saMsArane viSe bhavya prANIone, rAga dveSane AdhIna hovAne kAraNe te baMne mArga prApta thavA durlabha che. manuSya bharamAM Arya kSetra, sAruM kuLa, dharmopadezaka guru, samakitanI prApti ane zrAvakanA bAra vrata prApta thavA durlabha che, chatAM paNa zubhakamanA udayathI koI vyaktine mokSamArganA visAmArUpa cAritranA bhAva thAya che. A pramANe vicArIne AvA prakAranI samasta sAmagrIne prApta karIne vivekI puruSa tene nirarthaka banAvatA nathI,-saphaLa karI batAve che. jarA, mRtyu ane vyAdhIothI bhayaMkara A saMsArarUpI mazAnamAM keIpaNa prakAre rahevuM ucita nathI. UMcI karelI phebruvALA sapanA mukhamAM AvI paDelA, siMhanI dADhamAM sapaDAyelA ane yamarAjanA dAMtamAM agrabhAgamAM AvI paDelA prANIne jIvavAnI mAphaka strIrUpa mRgatRSNAmAM mUDha banelA puruSane, vRddhAvasthArUpI dhanuSyavALo ane rogarUpI bANavALo vidhirUpI zikArI vIMdhI nAkhe che. duHkharUpI bhayaMkara dADhavALA sarSanI samApa rahelA prANI, nAzI javAno prayAsa karavA chatAM paNa koIpaNa upAye chUTI zakatuM nathI. A vizvarUpI kSetra( khetara)mAM yamarAjarUpI A keI asAdhAraNa nUtana kheDUta che ke je ducha buddhivALa akALe paNa, prANIrUpI dhAnyane bhedI-chedI nAkhe che. je svargane viSe vRddhAvasthA ke vyAdhi nathI tevA svargamAM paNa yamarAjanA pAze (mRtyu) paDe che te pachI manuSya mATe te pUchavuM ja zuM ? kadAca yamarAja prasanna thAya athavA to dhaSTa bane te paNa zuM ! vyAdhiothI vyApta A saMsAramAM manuSyanuM jIvana nimeSa mAtra (kSaNika) che; je prANIne naraka athavA to tiya ca gatinA duHkhanuM maraNa thAya te zuM tenA samasta dehe dhrujArI na chUTe? je prANIo hamezAM dharmarUpI rasAyaNa ne seve che, teone kadI paNa janma, jarA, mRtyu ane vyAdhio thatA nathI. A vizvamAM mRtyu pitAno mahAna prabhAva batAvI rahela che, jeno jaya karavAthI buddhimAna prANIone anaMta sukha ApanAra mokSanI prApti thAya che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 6 che. * dezanA samApta thatAM sUri mahArAjane praNAma karIne bhUvanabhAnu rAjavIe vijJapti karI ke- "he guru ! mArA putra nalinI gumane rAjya para sthApana karIne huM ApanI pAse cAritra aMgIkAra karIza." tyAre " A kAryamAM vilaMba na karaze." e pramANenA gurumahA2 janA kathanane zeSanI mAphaka mastake caDhAvIne rAjA pitAnA mahele Avyo. bAda sarva vidyAdhareMdrone bolAvIne nyAyI bhUvanabhAnu rAjavIe kumArane rAjyAbhiSeka mahatsava karyo. pachI samasta prajAjanone kahyuM ke "A kumArane mAtA, pitA, mitra, baMdhu, prANo, rakSaka ane sarvasva samajajo. A kumArane mArA karatAM adhika mAnIne temanA AdezanuM ullaMghana na karaze. kadAca tamane pratikuLa evuM vartana te Acare to paNa tame ucitanuM ullaMghana na karo, he nalinI gUma rAjA ! tamAre paNa A pRthvInI kAmadhenunI mAphaka rakSA karavI ke jethI te tamArA samasta manerane paripUrNa kare. nyAyarUpI rasAyaNathI tamAre rAjyalakSmIne vRddhi pamADavI jethI tenA sAte aMgomAM vRddhAvasthAnI pIDA na udbhave. anyAyarUpI pavanathI AkramaNa karAyela dIpakanI tanI mAphaka A rAjyalakSmI vRddhi pAmavA chatAM avazya nAza pAmaze. ghatAdi sAta vyasanathI, bhegomAM AsaktithI, upekSA bhAvathI temaja dabaMne para vizvAsa rAkhavAthI rAjalakSmI vinAza pAme che. aparAdhI evA pitAnA sevakavarga pratye paNa vAtsalya bhAva darzAvaje ane aMtaraMga paripuone jItaje jethI bAhya zatruone paNa vagara prayatna jItI zakIza. jJAnI ane vicakSaNa purunI hamezAM tu maitrI karaje; kAraNake te loke saMkaTarUpI sAgaramAM paDanArAo mATe naukA tulya che. guNavALI A rAjyalakSamInuM paripAlana kara tuM bIjA aneka guNavALA rAjAone kIDA mAtramAM jItI zakIza." A pramANe rane zikSA-vacana kahIne bhuvanabhAnu rAjavI bolyA ke-"tame sarva mane dIkSA levA mATe kumAsaMmati Ape; kAraNa ke atyAre cAritra grahaNa e ja mArA mATe ucita che. " - bhuvanabhAnu rAjAnuM A pramANenuM kathana sAMbhaLIne nalinI guma kumAra, samasta aMtaHpara tathA vidyAdharedro zIdhra azra varasAvavA lAgyA. nalinIgume pitAnA caraNamAM namaskAra karIne kahyuM ke- "he dayAnA bhaMDAra pitAjI! mane ekadama anAtha na banAve, tamArA viyogamAM mane rAjaya, sukha, lakSmI ane utsavanI prApti thAya hoya to paNa tenAthI mane kaMI paNa prayAjana nathI. tamArA caraNakamalamAM mArA kezapAzarUpI bhramarasamUha ne sparze tevo eka divasa mArA mATe na he ! pRthvIpITharUpI kayArAmAM mane sthApita karIne, vacanarUpI amRtavaDe siMcIne, janaprIti dvArA palla yukata banAvIne, yazarUpI puSpavALo banAvIne, Apa pUjya saMteSa ApavAne kAraNe asAdhAraNa phaladvArA phalayukta banavAthI huM ApanA manorathanI vacce AvavA IcchatA nathI. " te samaye bIjA paNa bolyA ke-" he nalinI guma rAjana ! bhuvanabhAnu rAjavI yathArtha ja kare che." eTale bhuvanabhAnue jaNAvyuM ke " tuM kharekhara dhIrapuruSamAM zreSTha che. he putra! je te artha batAvIza, te bIjI vyaktionuM te zuM thaze? tAruM kathana vivekI puruSane yogya nathI. he putra! tuM kharekhara jANe che ke yamarAja prANane kaLiye Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanabhAnu rAjarSinI dIkSA ane gurunuM zikSAvacana. [ 137 ] karI jAya che, te kSaNamAtramAM nAza pAmanArA A saMsAramAM koI jAtano pratibaMdha hoI zake ? te tuM pote ja hiMmatavAna banIne tArI prajAnI saMbhALa le, mArA vrata -mahotsava prasaMge tAre dilagIra thavuM ghaTatuM nathI. Aya puruSoe kahela che ke- mAtApitAnA mastaka para bejo ocho karIne, temane vanamAM sthira karavA te kharekhara suputronuM kartavya che." , vairAgyavAsita aMtaHkaraNavALA bhuvanabhAnu rAjavIe upara pramANe nalinI gulamane samajAvIne, saMsArasukhane bAla kIDA temaja IdrajaLa sarakhuM jANIne, vilAsane ayogya rajasvalA strI sarakhI rAjalakSIne jANIne bhaktimAna bhuvanabhAnue zrI jineMdrabhagavaMtanI tathA zrIsaMghanI pUjA karI. vaLI anAthajanane dAna ApyuM ane dIkSA avasara ucita samasta kArya karAvyuM. hajAra mANasethI vahana karAtI zibikA para caDIne, bhAnuzrI vigere mukhya aMtaHpura sahita, nirmaLa aMtaHkravALA, rAjAnI dIkSAnI bhAvanAthI temanI sAthe dIkSA levAne icchatA anya maMtrI, sAmaMta vigere yukta, nalinI gulmathI anusaratA, azru yukta nayanevALA paralokevaDe pitAnI mAphaka jovAtA, pUrva mAM kadI nahIM sAMbhaLela evI vizALa samRddhithI lokone vimaya pamADatA, pUrvamAM kadI nahIM jovAyela tevI senA mAthe jatA buddhimAna bhuvanabhAnu rAjAe udyAnamAM jaIne zrI AnaMdasUrijIne traNa vAra pradikSaNA ApIne praNAma karyA bAda kahyuM ke-"A saMsArarUpI samudramAMthI mane vratarUpI jahAja (naukA) dvArA tA." tyAre zrI AnaMdasUrijIe bhuvanabhAnu rAjavIne, svAbhAvika vinayaguNathI nirmaLa aMtaHkaraNavALA maMtrI tathA sAmaMta vargane vidhipUrvaka pravrayA ApI, temaja aMtaHpuranI strIone dIkSA ApIne pravatinIne seMpI. nalinI gulma rAjAe paNa, pitAnA deza paratve prItivALo hevA chatAM dezavirati vrata grahaNa karyuM. zrI AnaMdasUri mahArAje bhuvanabhAnu rAjarSinI prazaMsA karI ke " tame saMsArarUpa sAgarathI pAra pAmyA che tethI tame kharekhara dhanyavAdane pAtra che. zrI bhAgavatI dIkSA grahaNa karavAthI tame pote ja tamArA janmane sArthaka karyo che ane sAthosAtha bIjA bhavya prANIone sanmArga darzAvyo che. pAMca prakAranA kalpavRkSa sarakhAM pAMca mahAvratathI vibhUSita cAritrarUpI naMdanavanamAM deva sarakhA Apa kIDA karo-vrata pAlana kare. sadaguNI, kriyAemAM pravINa ane neharahita evA he rAjarSi ! tame aSTa pravacana mAtArUpI cakravALA manarUpI staMbha para rahelI ane zivadAyI sAmAcArI nAmanI rAdhA pUtaLI)ne vI che, cAra kaSAyone dUra kare, vinaya temaja vaiyAvaccane vize udyama karo ane bAra rAjavIo sarakhA bAra prakAranA tapane viSe tame vijayavaMta bane. savazIla tamAre sarva prANIo pratye samAnabhAvathI jovuM. keI caMdanavaDe lepa kare ke keAI kuhADA vaDe prahAra kare te teo baMne pratye tamAre te samabhAva ja darzAva. he munivara ! vRSabhanI mAphaka tamAre saMyama-bhAra vahana karavo ke jethI tame vAMchita sthAnane prApta karI zako." tyAre "bhale tema he" ema svIkArIne, bhuvanabhAnu rAjarSie gurune kahyuM ke "Apa pUjaye mane pramAda ke khalanAthI avazya www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 } zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 6 ThTho bacAvo." pachI temaNe baMne prakAranI (grahaNa tathA AvanA) zikSA tathA bhikSAne vidhi pUrvaka samIkArI. SaDu rasa bhejanano tyAga karIne temaNe vihAra karyo. gurumahArAjanI pAchaLa jaIne, temanA guNonuM smaraNa karata, vairAgyavAsita aMtaHkaraNane kAraNe dIkSAnA manorathane dhAraNa karate, gurumahArAjathI rajA apAyela temaja utkRSTa utsAhane dhAraNa kare nalinI guma rAjA, kheda yukta banIne, paralokonI sAthe pitAnA nagaramAM pAcho pharyo rAjasabhAne visarjana karIne jovAmAM te palaMgamAM nidrALu bane tevAmAM haMsa para beThela lakSmIdevI AvI pahoMcyA. divya AbhUSaNothI aMdhaka rasamUhane dUra karanArI lahamIdevIne, nalinI guma rAjAe ekadama palaMgamAMthI UbhA thaIne praNAma karyo. pachI devIe tene jaNAvyuM ke-"he pairyazALI rAjan ! tuM atyaMta dhIraja dhAraNa kara. mAtA-pitAnA viyogane kAraNe tuM khinna na bane. AvA prakAranuM jIvana (caritra) caramazarIrInuM ja hoya che. kevaLajJAnI bhagavate tArA mAtApitAne caramazarIrI ja jaNAvyA che. te te baMnene sthAne tuM mane samajI le. ane pratAparUpI kAMtithI dedIpyamAna tuM zreSTha 2 jyanuM vidhrarahita pAlana kara." A pramANe sUcanA karIne, tenAthI rajA apAyela lakSamI devI aMtardhAna thaI gayA. devInI zikhAmaNathI rAjA nalinI guma harSa pAmya.. - bhuvanabhAnu rAjarSinA vihAra sthaLanI mAhitI ApanAra purudvArA samAcAra prApta karato rAjA hRdayamAM saMtoSa dhAraNa karavA lAgyA. atyaMta bhaktivALI prajA, vidyAdhareMdra ane rAjasamUhathI sevA temaja bhAgyazALI nalinI guma rAjavI pRthvInuM pAlana karavA lAgyo. pite pitAnuM hamezAM samaraNa karavA chatAM, kharekhara AzcaryanI vAta hatI ke-teNe pitAnA prabhAvathI prajAne bhuvanabhAnu rAjavInuM vismaraNa karAvyuM hatuM. A pramANe baMne rAjyanuM pAlana karatA ane jinazAsananI prabhAvanA karatA temane ghaNe samaya pasAra thaI gayo. koIeka divase tenI rANI zaziprabhAe putrane janma Ape tethI nAgarika lokoe vardhApana-mahatsavanI zaruAta karI. putrajanmathI AnaMdita banelA rAjAne udyAnapAlake AvIne vadhAmaNI ApI ke-"he svAmin ! ApanA pitA bhuvanabhAnu rAjarSi temaja zrI AnaMdasUri mahArAja padhAryA che." tyAre saMtoSa pAmela rAjavIe tene pitAnA zarIre rahela alaMkAro ApIne kahyuM ke- A putra dhanya che ke jenA janma samaye gurumahArAja AvI pahoMcyA che. kharekhara A mahotsavane viSe bIjo mahatsava thaye che, kAraNa ke guru evA mArA mAtA-pitAnuM Agamana thayuM che." A pramANe kahIne rAjAe udaSaNA karAvI ke-"bAlathI mAMDIne vRddha parvatanA parijano pitapatAnI Rddhi anusAra gurumahArAjane AdarapUrvaka namaskAra kare !" tyAre rAjAnI AjJAthI temaja potAnI bhAvanA thI bevaDA utsAhavALA banela paraloke rAjAnI pAchaLa harSita banIne cAlI nIkaLyA. udyAnamAM AvIne zreSTha hasti uparathI rAjA nIce utaryo ane bhavya prANuM ene viSe mukhya evA temaNe traNa pradakSiNA ApI. pachI suvarNa kamaLa para beThelA zrI AnaMdasUrine, bAda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanabhAnu rAja mekSagamana ne nalinIgulmane zeka, [ 139 ] kramaza: bIjA sAdhue ne temaja sa'sArarUpI vyAdhi raheta peAtAnA pitAne praNAma karyAM. peAtAnA mastakarUpI kamaLane pitAnA kha'ne caraNamAM lAMbA vakhata sudhI sthApana karIne nalinIzuma rAjavI rahyo chatAM paNa putra pratyenA vAtsalyane kAraNe vicakSaNa rASa` snehAdra na banyA. bAda pravRtinI temaja peAtAnI mAtAne praNAma karIne zrI AnaMdasUri pAse AvIne rAjavI gabhIra vANIthI khelyA ke-'ApanA AgamanathI huM mArI jAtane temaja mArA putrane kRtakRtya mAnuM chuM; '' kAraNa ke je gurunA samAgamavALA ane che te ja kharekhara mahAnika che, khIjAe dravyane vyaya karanArA mAtra che. te samaye gurumahArAjazrI AnaMdasUrie kahyu` ke-" he rAjana ! A te zu' mAtra che ? A utsava sivAya paNa tuM pUMmAM kadI nahIM jovAyelA evA apUrva utsavane tuM joiza. '' A pramANe jeTalAmAM gurumahArAja kahI rahyA che tevAmAM nilanIgulma rAjavanA mAtApitAne kevalajJAna thayuM ane sahasA deve paNa AvI paheAMcyAM. te samaye rAjavIe pUchyuM 3-" he guru ! A zuM che? " tyAre sUrimahArAje jaNAvyuM ke- tArA mAtA-pitA baMnene kevaLajJAna prApta thayuM che ane deve tene mahAtsava kare che. '" eTale atyaMta harSa pAmela ane atyaMta buddhizALI rAjAe kevaLI mAtA pitA pAse jaine temaneA kevaLajJAna-mahesravra karyAM. pachI lAMkhA samaya sudhI vaiyAvacca karIne, mAsakalpane mATe sUrimahArAjane vijJapti karIne peAtAnA nagaramAM AvyA ane pratidina gurunI paryuM*pAsanA karavA lAgyA. A bAju putra paNa zukala pakSanA caMdranI mAphaka nirantara vRddhi pAmavA lAgyA ane tenA janma-samaye atyaMta harSa thavAthI tenu' haca'dra nAma rAkhavAmAM Avyu. keieka divase svajaneAnI sAthe hu cadrane gurumahArAjane namaskAra karAvyeA tyAre gurumahArAje paNa tene dhamalAbha ApyuM. mAsakalpa pUro thavAthI gurumahArAja anyatra vihAra karI gayA. kevalI bhuvanabhAnu rAjiSa tathA sAdhvI bhAnuzrI eka mAsanuM anazana svIkArIne meAkSamAM gayA. zrI AnaMdasUri paNa peAtAnI mATe siddhAntanA pAragAmI zrI vadatta munine sthApIne eka mAsanA anazanapUrvaka meAkSamAM gayA. koieka divase nakSatra sahita caMdra sarakhA te zrI vadatta muna peAtAnA sAdhu sa the vihAra karatAM karatAM zumA nagarIe AvI pahoMcyA. te samaye peAtAnA putra 'caMdrane yuvarAjapade sthApana karatAM rAjAne udyAnapAlake AvIne vadhAmaNI ApI ke-" gurumar3ArAja padhAryA che." eTale ha` pAmelA nilanIgukSma rAjavIe tene evA prakAre sRSTi-dAna Apyu` ke-jethI tenI sAta peDhI sudhI dhana-kSaya na thAya. pachI jANe peAtAnu pratibiMba hAya tevA haSa ca Mdra kumAra sAthe rAjA gurumahArAjane vaMdana karavA cAlphe. vidhipUrvaka namaskAra karIne beThelA teNe sukhazAtA pUchI tyAre gurumahArAje jaNAvyu` ke-" zrI AnaMdasUri tathA tamArA mAta -pitA meAkSe gayA che. " tyAre azru vahAvatAM rAjAne vAtta munivare kahyuM ke-" he rAjan ! tame kheda na kare, kAraNa ke tamArA mAtA-pitA te anata sukhadAyI mekSamAM birAje che. je mekSa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 6 che nagaramAM pahoMcyA che teo zeka karavA lAyaka nathI. teo kalyANanA sthAnarUpa temaja kRtakRtya che. he rAjana ! bhege bhAvIne A pramANe AcaraNa karavuM ucita che, ane vivekI anya vyaktioe A pramANe vartavuM yogya che. jemanI sAthe bALavayamAM, yuvAnavayamAM, vRddhAvasthAmAM kadApi viyoga na thAya te bhava badhA bhamAM utkRSTa che. je svajanone saMgane tyAga karavAne samartha nathI tene ja virahanA duHkha sahana karavo paDe che. kharekhara mohane vilAsa mahAna che. potAnA dehanA. avayava vi. viruDha bhAvano vicAra karo kAraNa ke marataka para rahela kezapAza jotajotAmAM zveta banI jAya che. je karNo dUra rahela sUma zabdane sAMbhaLa vAne zakitamAna hoya che te ja karNo najIkamAM vagADAtA bherInA vanine sAMbhaLI zakatA nathI. kapola pradeza kAMtihIna bane che, baMne bhrakuTIo potAnuM sthAna taje che ane dAMta paDI javAthI jIbha zuM khAI zake che temaja zuM bolI zake ? je deha para manahara strIonI najara paDatI hatI te ja zarIra karacalI paDavAne kAraNe dUrathI paNa jovA lAyaka rahetuM nathI. A pramANe vairAgyanuM kAraNa hovA chatAM je prANI vairAgyavAsita banato nathI te kharekhara kAM to durbhavI athavA to abhAvI jANa. je Asannasiddhi ja hoya che te vicakSaNa prANIo saMsArarUpI nATakanI viDaMbanAne jANIne svakalyANa sAdhe che. A pramANe vairAgyabhAvalAsita dezanA sAMbhaLIne saMsArapratye nirveda yukta banIne, be hAtha joDIne, nalinI gulma rAjavIe vajadattasUrine kahyuM ke-"he nAtha ! mArA putrane rAjya para sthApIne, nirabhimAnI banIne huM mananA saMyamapUrvaka Apa pUjyanA caraNakamaLamAM saMyama svIkArIza." eTale garamahArAje jaNAvyuM ke- " zubha kAryamAM vilaMba na karIza." pachI teNe nagarImAM jaIne, vivAra temaja rAjAone dUto dvArA bolAvyA. pachI harSacaMdra kumArano rAjyAbhiSeka karIne praja, ne jaNAvyuM ke-" mastaka para caDhAvela tAjI zeSanI mAphaka tamAre paNa A kumAranI AjJA ziromAnya karavI. ka95vRkSa sarakhAM A rAjavInA caraNakamalane bhaktirUpI jaLathI siMcana karavAthI caraNakamaLarUpI vRkSa atyaMta vRddhi pAmavAthI aneka phaLavALuM banaze. he harSa caMdra kumAra ! tAre paNa kRtakRtya banela snehI jananI mAphaka A prajAsamUhane, kadI mahAna aparAdha kare to paNa, dhIme dhIme zikSA ApavI. jema sadaguru pitAnA ziSyasamUha pratye samavRtti rAkhe che tema tAre paNa prA prati tevuM ja AcaraNa karavuM. he rAjakumAra ! tuM hamezAM sajajana puruSanA cittamAM vAsa karaje. he rAjana ! tAre vyAkuLatA rahita traNa puraSArtha (dharma, artha ane kAma) nI sAdhanA karavI jethI tAruM pRthvIrUpI kuTuMba hamezAM sukhI ja rahe, vaLI he kumAra ! nItirUpI sahiyaravALI tArI kIrti priyAne tAre tathA prakAre vikasAvavI ke jethI amRtanA jevI ujajavala tArI te priyA zaThalokonA mukhane malina (jhAMkhA) banAve. ) upara pramANe prajAjanane tathA harSacaMdra kumArane zikhAmaNa ApIne mekSanI cAhanAvALA rAjavIe mehano tyAga karyo. je vastu apAya (dAnamAM apAya) te vastu prApta karI zakAya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *nalinIguma rAjAe lIdhela dIkSA, tIrthaMkara nAgotra kema baMdhAya ? te mATe gurUe Apela kheAdha. [141] che. bAda rAjavIe dInajanene dAna ApyuM, jinapratimAonI pUjA karAvI, sAmi ka aMdhuenuM vAtsalya karyuM' ane nagarImAM utpreSaNA karAvI ke-" je kAI mAla, vRddha, dhanavAna, nina koipaNa strI cA puruSa dIkSA svIkAraze teneA huM maheAtsava karIza. '' bAda azrusamUhane vahAvatAM aMtaHpurane aeka prakAre zikhAmaNa ApIne rAjAe teone jaNAvyu ke-" jo mAre viyeAga tamane du:sahya jaNAtA hoya teA saMsAranAzane mATe prayAsa karA, jethI tame sarvee jema mArI sAthe rahIne rAjasukha bhogavyu' tema sayama-rAjyamAM paNa sAthe ja rahI meAkSasukha meLavIe. " rAjavInuM vacana kabUla karavAthI nalinIgulma rAjavI pote alakArA yukta anIne, stutipAThaka|thI stuti karAvavApUrvaka, hajAra puruSothI vahana karI zakAya tevI ane devaleAkanA vimAna saxkhI zi'bakA para ArUDha thayA. cAmarathI vIMjhatA, chatrane dhAraNa karatA, kulIna khALAethI ha pUrNAMka ma'gaLagIta gavAtA, peAtAnA vastranA cheDAne UMcA karIne vRddha strIothI AzIrvAda apAtA, auravazAlI nAgarika leAkeAnI rAtheAsAtha pagale-pagale ha pUrvaka dAna ApatA, " nalinIzukSma rAjAnI jevA kavacit ja puruSA hoya che ke je lakSmIne bhAgavI jANe che temaja tyajI paNa jANe che. " A pramANe guNagrAhI janAthI stuti karAtA, patinA mArgane anusaranArI A pativratA rANIe dhanyavAdane pAtra che " ema nAgarika janAthI a'taHpuranI prazaMsA sAMbhaLatA nalinIgulma rAjA manehara udyAnamAM gayA ane zikhikAthI nIce UtarIne, suvaNaeN kamaLa para beThelA sUrimahArAjane vaMdana karIne na ce pramANe vijJapti karI ke- huM prabhA ! saMsArarUpI araNyamAM bhaTakavAthI thAkI gayelA ane zaraNu ApavA lAyaka mane, Apa sA-vA banIne meAkSanagarane mAge paheAMcADo." bAda aneka guNavALA vadatta sUrivare nalinIzukSma rAjAne parivAra sahita vidhipUrvaka dIkSA ApI. vaLI gurumahArAje AsannabhavI nAgarika leAkeAnI sAthe hayukta anelA huM caMdra rAjAne paNa gRhastha dharmo-zrAvaka dhama ApyA. mAda nalinIgulma rAjAne uddezIne gurumahArAje jaNAvyuM ke 8 " huM rAjarSi ! haeNve tame kharekhara meAkSanu' dvAra ughADayuM che ane durgatinuM dvAra madha karyu che." bAda tI karabhASita sanmArge vicaravAne udyata anelA rAjiSa nalinIgukSma gurumahArAjane praNAma karIne pUchyuM ke-" he svAmin ! kevI rIte tIthaMkaranAmagAtra bAMdhI zakAya ? '' eTale zrI vadatta sUrivare jaNAvyuM ke- he rASi` ! nIce pramANe kahevAtA vIza sthAnaka temaja te paikI eka paNa sthAnakanI ArAdhanAthI te gotra baMdhAya che. te vIza sthAnakA nIce pramANe jANavA ? (1) arihaMta (2) sidda (3) pravacana--zrI saMgha, (4) siddhAtajJAtA dharmopadezaka AcArya, (5) janmathI sATha varSoMnI vayavALA vayasthavira, cAthA zrI samavAya aMga uparAMtanA abhyAsavALA te zrutasthavira, ane vIza varSa uparAMtanA dIkSAparyovALA te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 6 ka. paryAyasthavira e pramANe traNa prakAranA sthavira, (7) sUtranA, arthanA temaja te baMnenA bahuzrata upAdhyAya, (7) vAstavika guNanI prazaMsA dvArA sAdhujano viSe prIti (8) jJAna, (9) dazana, (10) vinaya, (11) cAritra, (12) brahmacarya, (13) kriyA AcaraNa, (14) kSaNe kSaNe ane samaye samaye saMvega, sudhyAna ane AvanA vigere dvArA tapazcaryA, 115) gotamapada (gaNadhara pada) (16)zrI jinapada-kevaLI bhagavaMta, (17) saMyama, (18) adhyayanapUrvaka abhinava jJAna, (20) sarvAbhASita kRtapada (20) zrI tIrthaMkara zAsananI prabhAvanA-tIrtha pada-A pramANe tamAre haMmezAM sthAnakonI ArAdhanA karavA yathAzakti udyama karo. " zrI vadattasUrinA upadezane svIkArIne keTalAka divaso te sthaLe rahIne, sthAnakenI ArAdhanAmAM para banela nalinI gulma rAjarSi guru sAthe vicaravA lAgyA. pachI teo agiyAra aMganA jJAtA banyA bAda anukrame avadhijJAnI thayA ane pachI zuranI saMmatipUrvaka bIjA rAjarSi sAthe vihAra karavA lAgyA. jema sUrya potAnA kiraNa dvArA kamaLane vikasita kare tema rAja rSi nalinI guma pitAnI vANI dvArA bhavya chorUpI kamaLane pratibodhatA hatA. jemAM caMdra pitAnI saumyatAthI kuvalayane vikasvara kare tema rAjarSi pitAnI zAnta mudrAthI jJAnatrayarUpI kuvalayane prakulita banAvavA lAgyA. mithyAtvI janarUpI hastI samUhane bhedatA siMhasvarUpa te rAjarSi pitAnA vizALa prabhAvathI jinazAsananI prabhAvanA karavA lAgyA. vaLI, prItipUrvaka vaiyAvacca karanAra vidyAdhareMdro rAjAo ne prajAsamUhathI hamezA stuti karAvA lAgyA. vaLI je je gAma, Akara ane nagarane viSe zrI nalinIgalama rAjarSi jatA hatA te te sthaLomAM temanA saubhAgya temaja bhAgyanI prazaMsA thatI hatI. vapana mahotsava prasaMge saubhAgyavatI ane bhAvika zrIo dvArA maMgaLa gIta vaDe stavAtA hatA. dravya, kSe , kALa ane bhAva-e cAra prakArene anusaratA te rAjaSie vIza sthAnakanA ArAdhanathI tirtha karanAmagAtra upAmyuMbAMdhyuM. pitAnA hastadIkSita ziSyavargathI parivarela zrI nalinI gulma rAjarSi zubhAnagarImAM rahelA potAnA guruzrI vajIdattasUrine vaMdana karavA AvyA. haSa caMdra rAjAthI harSapUrvaka sevAtA pitAnA guru zrI vajadatta kevaLIne traNa pradakSiNA ApIne, namaskAra karyA. bAda gurue temane kahyuM ke-"he mahAsatvazAlI rAjarSi ! tame dhanya che temaja puNyavAna cho, kAraNa ke dharmaparAyaNa tame zrI tIrtha karanAmagotra upAyuM che." te samaye samasta padAbelI UDI ke ahe ! A mahAtmA dhanyavAdane pAtra che ! " bAda zrI nalinIgama rAjarSie gura mahArAjane jaNAvyuM ke " Apa pUjyanA prasAdathI kaI vastunI prApti na thAya ? niprojana vAtsalyavALA ane tuSTa banela gurumahArAja je Atmahita sAdhI Ape che temAMnuM kaMIpaNa mAtA, pitA, putra, bhAI, priyA ke mitra karI zakatA nathI. dharmAcAryanA caraNakamaLamAM nama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nalinIzUmanI svapna prApti, zakeMdranI pRcchA ane bhagavaMtaneA khulAse. [ 143 ] skAra karanAra prANI je sukha prApta kare che te sukha rAjA, cakravatI ke iMdra kadI prApta karI zakatA nathI. pachI `ita manavALA he caMdra rAjAe ceAgya sthAne beThelA rASi` nalinIgulamane namaskAra karIne vihAra saMbaMdhI sukhazAtA pUchI. praphullita cittavALA rAja ine joine, pitRsnehajanya meAhavALA hu ca`dre vArtAlApa karyA. bAda gurumahArAjanI lAMbA samaya sudhI taiyA vacca karIne haSa caMdra rAjavI niLa cittathI peAtAnA AvAse gayA. pachI vadatta kevaLI paNa anyatra vihAra karIne, peAtAnA sthAne nalinIgulma rA`ine sthApIne kahyuM ke- muniemAM hastisamAna ! tamAre munijanarUpI yUthanI rakSA karavI.'' A pramANe rAja ne zikhA maNu ApIne, eka mAsanuM anazana karIne vadatta kevaLI mekSe gayA ane bhavyajane rUpI kamaLane vikasita karavAmAM sUryasamAna khIjA munivare| anyatra vihAra karI gayA. lAMkhA samaya sudhI vicarIne, leke para upakAra karIne, prasannacaMdra nAnA ziSyane svasthAne sthApIne, eka mAsanu' anasana karIne zrI nalinIgulma rASi mahAzukra nAmanA devale|kamAM gayA. tyAM asAdhAraNa kAMtivALA, sattara sAgarApamanA AyuSyavALA, iMdra sAmA nika deva thayA. te svargamAM peAtAnA avadhijJAnanA khaLathI nIce cAra nAraka paryanta ane UMce peAtAnA vimAnanI dhvajA sudhI sava jANI zakavA lAgyA. sADA sattara mahine zvAse zvAsa letAM te deva sADA sattara hajAra varSe AhAra grahaNa karatA hatA. jagatanA bhAvAne jANanAra te deva dhaviASI prANIne peAtAnA AbhUSaNanA mUlyanA eka aMza sarakhu` paNa mAna ApatA na heAtA. cAra huM thanA dehapramANavALA chatAM vizALa a MtaHkaraNavALA te deva vahANumAM beThelA musApharanI mAphaka vyatIta thatAM samayane gaNatA paNa nahAtA. zrI jinanAma karmAMnA hRdayathI traNa jagatanA huM upakAra karIza ema jANutA heine svarga' mAMthI cyavanakriyA temane du:khadAyI na banI. te kAieka vakhate zake ke AsananA kapathI mahAvideha kSetramAM zrIneMdra bhaga tanuM kevaLa kalyANaka jANIne ghaMTA vagaDAvI. A ghaMTAnAda sAMbhaLIne te iMdrasAmAnika dhruva paNa zrI jine dra bhagavaMtane vaMdana karavAne mATe zakeMdranI sAthe peAtAnI RRddhi sahita cAlyeA. samavasaraNa bhUmimAM AvyA bAda peAtAnA vimAnamAMthI nIce utarIne, bhaktipuraskara te deva zrI jinezvara bhagavaMtane praNAma karIne ucita sthAne beTho. zrI tIrthaMkara bhagava`tanI sarva bhASAmAM samajAya tevI dezanA sAMbhaLyA bAda avasara joine zakrendre pRcchA karI ke- huM taileAkaya nAtha ! khIjA deva samUha karatAM A iMdra sAmAnika devanI kAMti adhika zA mATe che. ?'' eTale zrI jinezvara bhagavaMte jaNAvyuM ke- huM iMdra ! A niSpApa devane jIva tItha kara paramAtmAnA jIva che; tethI tene sava devA karatAM dareka vastunI adhika prApti thayela che. '" tyAre iMdre punaH pUchyuM ke" A deve kevI rIte ane kayAre tIrthaMkaranAmaka upArjana karyuM' ? niLa buddhivALA A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144 ]. zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 6 Tra deva kayA kuLamAM ane kayA kSetramAM janma dhAraNa karaze?" tyAre trikAlA paramAtmAe IMdra samakSa saMpUrNa bInA vistArathI kahI batAvI; tethI samasta parSadA AnaMdita banIne pratibedha pAmI temaja samakita, dezavirati, sarvavirati ane tIrthaMkaranAmakarma vigerenI prAptimAM prayatnazIla thaI.. bAda paramAtmAnI lAMbA samaya sudhI payuM pAsanA karIne, namaskAra karIne, zakeMdrathI stavAte te idvasAmAnika deva pitAnA svargamAM gayo. bIjA dee te devane namaskAra karyA ane zakeMdra pitAnuM adhuM siMhAsana ApIne besADIne) satkAra karyo. sAtamA devalokamAM, atIva prakAzane kAraNe sUrya sarakho te deva aMdhakArane dUra karato; sukhapUrvaka samaya pasAra karavA lAgyo. pitAnA svayana kALane cha mAsa zeSa rahyA chatAM, meghathI AcchAdita banela sUryanA kiraNanI mAphaka mAnasika cintA temane sparzI zakI nahi. zrI zreyAMsanAtha svAmInA zrI nalinI guma tathA devabhava- A pramANenA be bhava kaMIka alpAMze mArAthI kahevAyA. nIce rahelA sAgaranuM jaLa UMce rahelA meghasamUhathI keTaluM grahaNa karI zakAya? CITIZyI/ASIATICS :JTITANIUMINISTRIC intibiN E A chaThThA sargamAM kAMcanapuranA rAjyanI prApti, rAdhAvedhadvArA ke zaziprabhAnI prApti, pitA bhuvanabhAnu rAjavInuM vrata-grahaNa, E potAnuM paNa saMyamagrahaNa ane sAtamA devalokamAM paMa Eaa utpatti-ATalI hakIkata A sargamAM varNavavAmAM AvI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | (varta mAnakAlIna) 7 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat - T 6 IN " M zrI siMhapurI tIrtha ( jyAM zrI zreyAMsanAtha paramAtmAnA cAra kalyANaka thayA che tethI tIrtha bhUmi tarIke suprasiddha che. ) www.umaragyanbhandar.com isiddhiIthIrtiviIiya rItIiiIyasiddhiIrasiddhiIkarIsikkiIya sisiTiza - skiIi iiiiiiiiii Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga sAtamA. zrIja'khUdvIpanA bhAla samAna, bharatakSetranA tilaka samAna siMhapura nAmanuM nagara che. rAjA yukta, lakSmIthI suuAbhita, ratnanA maMdira jevu' ane catuvidha saMgharUpI jaLavaDe maneAhara te nagara sAgaranI mAphaka zeAlI rahyu che. kailAsa paryaMta jevA vizALa aneka jina maMdireAthI yukta ane kubera sarakhA aneka dhanapationA AvAsavALuM te nagara alakApurIne paNa tiraskArI rahyuM che. yama tathA AcAranI kriyAmAM kuzaLa leAkeAnA vasavAne kAraNe jANe vazIbhUta banela hoya tema dhama, kalyANu ne kIti tene kadApi tyAga karatI nathI. te sihapuranI zAbhAthI jANe jItAI hAya tema alakApurI zaiAbhAhIna khanI ane laMkApurI teohIna banI ane tethI ja jANe hAya tema alakApurI kailAsa para rahI ane laMkA samudramAM DUbI gai. hamezAM jinacaityAmAM zrI jinezvara bhagavaMtanI pUjA karatAM leke dhUpanA dhUmADAnA mahAnAthI pApane dUra karI rahyA che. te nagaramAM khali rAjAne bAMdhavAmAM kuzaLa, hastamAM sudarzana cakrane dhAraNa karanAra, zreSTha sAmarthyavALA viSNunI jevA balISTha, zatruone jItavAmAM sama, hastane viSe suMdara rekhAvALA ane atyaMta sAmarthyavALA viSNu nAmanA rAjA hatA. jene kAi kaMTaka( zatru ) nathI evA temanI samasta pRthvIpIThane viSe, pagarakhA ( upAnahu-meADI ) vinAnI hai|vA chatAM paNa kIti askhalita rIte bhramaNa karI rahI che. aneka yukta, lakSmIne kAraNe IMdra sarakhA te viSNu rAjA traNa jagatane viSe rAjapaNAthI zeAbhI rahyA che. temane prANathI paNa priya viSNudevI nAmanI paTTarANI che, ane te tenA citta ekAkAra hAvAthI samAna nAmane dhAraNa karI rahyA che. jema sUrya udayAcaLane prApta karIne, saMpUrNa` maMDalavALe khanIne a MdhakArasamUhane naSTa kare che tema te viSNudevI pativrataparAyaNA hAine pAparUpI aMdhakArane dUra kare che. siMhanA vAhanavALI pAvatIne jema jayA ane vijayA kadI tyajatI nathI tema hastInA jevI gativALI A viSNudevIne lakSmI tathA hI 19 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa 7 me ma ( lajjA ) kadI tyajatI nathI. jema iMdra iMdrANInI sAthe bhega bheLave tema viSNurAnta viSNudevI sAthe iMdriyAnA pAMca prakAranAM divya sukhe bhAgavatA hatA. A mAntu atyaMta harSoMne dhAraNa karanAra zrI nalinIgulmanA jIva sattara sAgaropamanu AyuSya pUrNa karIne mahAzukra devaleAkamAMthI vyavyA. jyeSTha mAsanI vada ne divasa caMdra zravaNa nakSatramAM Avye chate viSNudevInA sAvararUpI udaramAM huMsanI mAphka avataryA. traNa jJAnavALA paramAtmA te samaye garbhamAM AvavAthI nArakInA jIve pazu te kSaNe AnaMda pAmyA tA pachI bIjA prANIonI tA vAta ja zI karavI ? sukhapUrvaka rAyyAmAM sUtelI ane ardhanidrita avasthAvALI viSNudevIe puNyarUpI vRkSanI mALAnI AAbhA sarakhA cauda svapnA joyA. ujjavaLa, cAra datuzuLavALA, ane UMcA sAta aMgothI suobhita evA (1) hastine mukhamAM praveza karatA zrIviSNudevIe joye. puSTa ane UMcI khAdhavALA, sArA bAMdhAvALA, gALa zuMgavALA ane kAMtithI ujavaLa evA (2) vRSabhane joyA. siMhanI jevI pAtaLI kaTivALI teNIe bagAsAnA kAraNe paheALA karelA mukhavALA ane puchaDAnA prahArathI pRthvIne kaMpAvate (3) siMha joyA. suMDhamAM rAkhelA suvarNa kaLazevALA hastIyAdvArA abhiSeka karAtI (4) lakSmIdevIne potAnA mukhamAM praveza karatI teNIe joi. puSkaLa suvAsane kAraNe ekatra thayela bhramarasamUhanA guMjAravavALA, vikasita puSpasamUhavALA (5) mALA-yugalane teNe joyuM, mukhanI zelAne dviguNita banAvatA, haraNanA lAMchanavALA saMpUrNa (6) caMdrane riNanA jevA netravALI teNIe svamukhamAM praveza karatA joyA, hRdayamAM rahelA aMdhakArasamUhane dUra karavAne mATe ja jANe hAya tema devAMganAnA kaNa kuM Dala sarakhA (7) sUryane joyA. UMcA vAMsa para rahelA, niLa dorIvALA ane zreSTha puruSa sarakhA (8) mahAdhvajane paNa teNIe jAye. suMdara tathA divya puSpamALAthI vIMTaLAela ane jaLathI paripUrNa (9) pUrNakuMbha-pUrNa kaLazane sukhamAM praveza karatA joyA. kamalinInA samUhathI suzobhita, uchaLatA meALa vALu ane traNe bhuvananI lakSmIne jevA mATe dapaNuM sarakhuM (10) padma sareAvara joyuM. haraNanA lAMchanavALA potAnA putra caMdrane anusaravAne icchatA hoya tema uchaLatAM meAjA evALA (11) samudra yA. lAMbA samayanA snehane kAraNe jANe sAthe ja Apyu' hAya tevA divya ane ratnasamUhathI suzobhita (12) devavimAna joyu, peAtAne nIce rAkhatA evA samudrane ajJAnI samajIne jANe tenA tyAga karIne AvyA hAya tevA atyaMta kAMtivALA (13) ratnasamUhane joyA. potAnI sAthe rahenArA ratna, caMdra ane sUryAM pahelA svapnane viSe dAkhala thai gayA che ema taNIne (14) nIma agni paNa jaldI AvI pahoMcyA. A pramANe cauda svapna joine zrI viSNudevI jagyA ane rAjA pAse AvIne te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :- cauda mahA svapnanuM phaLa [14]. vane jaNAvyA. tethI harSita banelA viSNurAjAe jaNAvyuM ke-"he devI! tame dhanyavAdane pAtra che, kAraNa ke adabhuta bhAgyane kAraNe cauda svapna jovAya che "he devI ! traNa jagatane viSe prasiddha kIrtivALA, devAdikathI pUjAyela ane kalyANarUpI velaDInA aMkurA samAna putra tamane prApta thaze." tyAre harSita banela zrI viSNudevIe paNa " tathAstu " ema kahIne pitAnA vastranA cheDe zakunanI gAMTha bAMdhI. A bAju harSathI bhara ra idroe eka sAthe ja AvIne, pRthvIpIDa para mataka namA' vAvApUrvaka stuti karI ke-"he kalyANa karanArI devI ! suMdara naMdanavanathI yukta merubhUmi samAna tame dene AnaMda ApavApUrvaka jayavaMtA varto. jagatane prakAzita karanAra dIpaka samAna putrane janma ApanArI he devI saMsArarUpI khADAmAM paDatA prANIonI rakSA karanArI ! tame prazaMsAne pAtra che. he devIjenI kukSImAM traNa jagatanA svAmI tIrthakara paramAtmA rahelA che tenA caraNamAM traNa jagata kema na ALeTe-praNAma kare ?" A pramANe zrI tIrthakaranI mAtAnI stuti karIne, sugaMdhI jaLa tathA puSpasamUhanI vRSTi karIne, jinamAtAne namIne deveMdro svargamAM gayA. prAtaHkALe vAjiMtro (coghaDIyA) vAgavA lAgyAM, eTale rAjA nidrA rahita banyA ane maMgaLapAThako nIce pramANe stuti karavA lAgyA-"he svAmin ! tejasvIomAM mukuTa samAna sUryanA prabhAva(tejIne kAraNe pUrvadizA hamaNAM apUrva sauMdaryane dhAraNa karI rahI che." A pramANe sAMbhaLIne harSa pAmelA ane prabhAta saMbaMdhI kArya karelA rAjAe svapnapADAne bolAvavA mATe pratihArIne Adeza karyo, eTale belAvAyelA teo snAna temaja valepana karIne, divya vastro dhAraNa karIne, kimatI AbhUSaNone paherIne rAjamaMdiramAM jaladI AvI pahoMcyA. dvArapALa dvArA teonuM Agamana jANIne, ApelA yogya Asana para beThelA teone thI viSNurAjAe satkArapUrvaka svapnane artha pUchyo. eTale paraspara vicAra karIne teo bolyA ke-" he rAjan ! A svapno adbhuta che. bhAgyane kAraNe ja A svapno paikI ekanI ja prApti thAya tyAre te cauda svanonA prabhAva mATe te pUchavuM ja zuM? chatAM paNa te svAmin ! pratyeka svapnanA phaLane Apa sAMbhaLe- gaja (hasti)nA svapnathI ApanA putra dAna(dhana)nI vRddhi karanAra banaze, ahIdanA svapnathI samasta pRthvInA bhArane vahana karanAra banaze, siMhanA svapanathI atyaMta khalika banaze, lakSmIdevInA abhiSekane levAnA kAraNe meruparvata para temano snAnAbhiSeka thaze, puSpanI mALAne jovAthI devamUDathI pUjAze, caMdranA darzanathI netrane AnaMda ApanAra temaja kalAnA bhaMDAra banaze, sUryanA darzanathI janatArUpI cakoranA zAkane dUra karaze devaja. nA darzanathI jagatarUpI maMdiranA zikhara para sthita thaze, jaLathI paripUrNa suvarNa kuMbhanA dazanathI saMtApane dUra karanAra thaze, pA sarovaranA jevAthI lakSamInA AvAsabhUta banaze, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [148 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 7 me . . . samudranA svapnathI guNarUpI ratnane samudra banaze, vimAnanA darzanathI teo svargamAMthI vyA che tema sUcave che, ratnasamUhane jevAthI te puruSaratnathI sevA karAze, agnine jevAthI samasta kamane dagdha karanAra thaze. he rAjana ! A svapnonuM kala ati saMkSepamAM ame jaNAvyuM che. kalpavRkSAdikane, te pitAnA dAnathI nIcuM jovarAvaze; arthAt atizaya dAna ApI kalpavRkSAdika karatAM paNa caDhiyAtA banaze. devendro paNa jemanA caraNanI sevA karaze tevo tIrthaMkaraputra traNa jagatano svAmI banaze." A pramANe sAMbhaLIne AnaMdita banelA zrI viSNu rAjAe te sarva hakIkata zrI viSNu devIne jaNAvI. ane te svapna pAThakane teonI sAta peDhI sudhI cAlyA kare teTaluM dAna ApyuM. AnaMdarUpI nadImAM snAna karavAthI rAjA temaja rANI baMne potAnI jAtane amRtathI siMcAyelI ane traNe bhavanamAM zreSTha mAnavA lAgyA bAda idranA AdezathI kubere viSNu rAjAno mahela suvarNa dhana tathA vastra vigerethI pari pUrNa karI dIdho. "A jinezvaranI mAtA che." ema jANIne najIkamAM rahelI devIo viSNu devInI AjJAnuM pAlana karatI kiMkarI sarakhI banIne rahI. viSNudevI je devIne Adeza karatI athavA to jeNInA taraka nihALatI te devI, svAmInI dRSTi paDavAthI sevaka pitAnI jAtane kalakatya mAne, tema pitAnI jAtane katArtha mAnatI hatI. garbhanA prabhAvathI, viSNu devI, aMdara rahelA caMdrane dhAraNa karatI zaradu RtunA vAdaLAnI mAphaka ujavala kAMtivALA bayA gupta garbhavALI viSNu devIno garbha, rAjya, deza, dhana, dhAnya ane suvarNAdikanI vRddhinI sAthe sAthe haMmezA vRddhi pAmavA lAgyo. vaLI garbhanA prabhAvathI zrI viSNu devInA, traNa jagatanA prANIonA harSanI sAthe dayA, kuzaLatA ane dAkSiNyatA vigere guNo vRddhi pAmyA. rAjavInA mahelamAM suvarNanI, mANikayathI jaDelI ane devatAdhiThita zreSTha zayyA che ke jenA para manuSya besI zakato nahoto te zayyA para besavAne viSNu devIne dehada thavAthI teo tenA para beThA. eTale zrI tIrthakara bhagavaMtanA prabhAvathI harSa pAmelA deve temanI rakSA karI. vizvanuM hita karanAra teNInA bIjA dehadone devoe jJAna, vijJAna tathA vAMchitothI pUrNa karyA. traNe jagatanA nAtha garbhamAM AvavAthI viSNu rAjAne bIjA rAjAo AdhIna thayA. tIrthakaranI mAtA zrI viSNudevInuM gRhavyavasthA saMbaMdhInuM samasta kArya gRhanA nAyakanI jema saudharmAdhipati karavA lAgyA. garbha para koInI najara na paDe te mATe devI tathA manuSyanI strIoe ghareghare vividha prakAranAM maMgaLa karyA. phAgaNa vadI bArasanA divase caMdra zravaNa nakSatramAM rahe chate ane badhA graho ucca sthAne rahe che, jemAM pUrva dizA sUryane ane pazcimadizA caMdrane janma Ape tema zrI viSNudevIe ratnanI khANanI mAphaka, putraratnane janma Apyo. aMdhakArane dUra karanAra sUrya udaya pAme chate dizAo prakAzita bane temAM zuM Azcarya ? tevI rIte kAzyapa gotramAM zrI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chappana dikakumArikAonuM Agamana [ 149 ] tIrthakara bhagavaMtano janma thavAthI lekanI AzAo paripUrNa bane temAM zuM Azcarya? puSpakaLIone vikAza pamADate pavana jANe bIjA devonA AgamananI pratIkSA karatA hoya tema maMda maMda vAvA lAgyo. traNe bhuvanamAM acAnaka prakAza prasarI gaye ane spaSTa rIte pAMca prakAranAM varNavALA puSpanI vRSTi thaI. traNa jagatane svAmI potAne svAmI thaze ema mAnIne ja jANe hoya tema, samasta pRthvI, pavata sahita ullAsa pAmI, samasta vanarAjI vikAsa pAmI, vanapradezanA mayUra nAcI UThyA, koyala TahukavA lAgI, ane jagatanAM vidane nAza pAmyA. nArakInA jIvone paNa kSaNamAtra sukhane anubhava thayo te pachI, grAma, Akara, pura vigere lokenA AnaMdanI sImAnuM pUchavuM ja zuM ? - pachI AsananA kaMpavAthI avadhijJAna dvArA bhagavaMtane janma jANIne adhelakamAM rahenArI ATha dikumArikAo AvI pahoMcI. zrI jinezvara bhagavaMtane tathA temanI mAtAne namI ne"tamAre bhaya pAmavAnI jarUra nathI" ema bolIne sUtikAgrahanI cAre bAjunI bhUmi sApha karI. bAda pUrvanI mAphaka UrvalokanI ATha kumArikA paNa AvI ane sUtikAgRhanI cAre bAju gaikanI vRSTi karI. pUrva cakanI hastamAM darpaNane dhAraNa karatI ATha kumArikA temaja pazcima dizAmAMthI kaLazane dhAraNa karanArI ATha kumArikAo AvI. dakSiNa cakathI vIMjhaNAne hAthamAM dhAraNa karatI ATha kumArikA ane uttara cakathI cAmarane vIMjhatI ATha kumArikA AvI pahoMcI. caka parvatanI vidizAmAMthI paNa dIpakane dhAraNa karatI cAra kumArikAo AvI ane potapotAnI dizAmAM prabhunA guNonuM gAna karatI UbhI rahI. pachI madhya racamAMthI cAra dikakumArikAoe AvIne, cAra AMgala zeSa rAkhIne paramAtmAnI nALanuM chedana karyuM. bAda khADo khodIne, te khADAne ratnathI pUrIne tenA para durvAothI vizAla pIThikA bAMdhI. sUtikAgrahanI pazcima dizA tyajI daIne, bAkInI traNa dizAmAM maMDapavALA traNa kadalIgRhe banAvyA. bAda dakSiNa kadalIgRhamAM prabhuyukta mAtAne laI jaIne, ratna siMhAsana para besADIne te baMnenuM atyaMgana karyuM. pachI pUrva dizAnA kadaligRhamAM ratnasiMhAsana para te baMnene saranAmAbhiSeka karIne temaja divya vastro ane AbhUSaNethI alaMkRta karIne, uttara dizAnA kadalIgRhamAM laI jaIne, ratnasiMhAsana para besAryA. pachI sevakavarga dvArA zudra himAcala parvata parathI gazIrSa caMdana magAvIne, tenI bhasma banAvIne te baMnene rakSA-poTalI bAMdhI tema ja ratnanA geLA sAmasAmAM aphaLAvIne "he svAmin ! tame parvata jevA AyuSyavALA thAva, tema kahyuM. pachI prabhu sahita mAtAne sUtikAgrahamAM lAvIne temanA guNonI stuti karavApaka atyanta AnaMdita bIne UbhI rahI. bA paramAtmAnA janmathI pragaTela harSane kAraNe jANe nRtya karavAne sajaja banyA hoya tema iMdra mahArAjanA Asane dhIme dhIme kaMpI UThayA. saudharmedra avadhijJAna dvArA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 150 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 7 me AsananA kaMpanA kAraNabhUta peAtAnA jIvitane sArthaka karanAra agiyAramA jinezvarane janma jANyA eTale mastake e hAtha joDIne, si'hAsana tathA pAdukAneA ekadama tyAga karIne, jANe prasthAna karatA hoya tema jinezvara prati sAta-ADe pagalAM cAlIne, namaskAra karIne, zakrastavadvArA stuti karIne potAnA Asana para AvIne beThA. iMdrathI kmAvAyelA ane svAmInA hukamane icchatA naigameSI deve anya devAne jaNAvyu` ke- Aje bharatakSetramAM para mAtmAne janma thayA che.'' pachI jema guru mUkha ziSyane tADana kare tema te dhruve ceAjanapramANa vizALa sughASA nAmanI ghaMTA traNa vAra vagADI. jema vidyArthIne zikSA karavAthI bIjA ziSyA bhayabhIta ane tema te sughASA ghaMTAnA vAgavAthI bIjA vimAnAnI ghaMTAe paNa vAgavA lAgI. te ghaMTAnAdathI deve sAvadhAna thai gayA ane peta!nA senAdhipati negameSI deve karela ghASaNAthI hRdayamAM AnaMda pAmyA. iMdramahArAjAnA AdezathI pAlaka nAmanA deve lakSa ceAjana vistAravALu pAlaka nAmanuM vimAna viSu+ne prayANa mATe iMdramahArAjAne vijJapti karI eTale iMdra mahArAjA parivAra yukta te vimAna para caDayA ane vAjiMtranA dhvanithI suMdara te vimAnane bIjA devA cAre bAjuthI gherI vaLyA-parivaryA. kSaNamAtramAM asaMkhya dvIpa-samudrone oLaMgIne saMkSipta manelu vimAna kramapUrNAMka siMhapura nagare AvI paheAMcyuM, vimAnamAM rahIne ja paramAtmAnA AvAsane pradakiyuA ApIne, te vimAnathI UtarIne, paramAtmA tathA mAtAne praNAma karIne bhakitaparAyaNa iMdramahArAjAe nIce pramANe stuti karI ke~ "he viSNu devI ! tame dIrghakALa sudhI AnaMda pAmeA ke jeNe traNa jagatanA svAmI paramAtmAne janma ApIne hamaNAM traNa jagatane sanAtha-nAtha yukta banAvyuM che. he mAtA ! traNe jagatathI tame vaMdana karavA lAyaka kema na heA ? kAraNa ke ajJAnarUpa aMdhakArathI aMdha anelA temane tameAe jJAnarUpI netra Apela che. cintAmaNi ratna sarakhA paramAtmAne janma ApavAthI tame ratnanI khANa che. tyAgI-sacamI sAdhupuruSAthI tame vakhaNAyA che tethI tame dhanyavAdane pAtra che." A pramANe stuti karIne, paramAtmAnuM pratibiMba mAtA pAse mUkIne, avasvApinI nidrA ApIne, bhaktiparAyaNa iMdra mahArAjAe atRpta khanIne pAtAnA pAMca rUpe vikrvyA. eka rUpathI geAzISa caMdanarasathI carcita ane hastamAM paramAtmAne dhAraNa karIne bIjA rUpavarDa chatra dhAraNa karyuM. bIjA be rUpavaDe ane mAjI cAmara vIMjhavA lAgyA ane pAMcamA rUpavarDa hastamAM vajra dhAraNa karIne, pALAnI mAphka prabhunI AgaLa cAlavA lAgyA. pacho mahaddhika devAnA vimAneAnI sAthe IMdra kSaNamAtramAM meruparyaMta para AvI pahoMcyA meruparyaMta para ratnazilAnI aMdara peAtAnA pratibibene joine devIe, bIjI devIenI zakAne laine, peAtapeAtAnA priyatama pratye koMdha karavA lAgI. je sthaLamAM sUrya tathA caMdranA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI merUzikhara upara Idro ane devAe karela prabhune janmAbhiSeka. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara Surat www.umaragyanbhandar.com Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAne nAnAbhiSeka ane stuti [ 151 ] kiraNasparzathI bahAra nIkaLatA agni tathA pANIne aMge haMmezA sUryakAMta tathA caMdrakAMta maNino bheda jANI zakAya che. zrI jinezvara paramAtmAnA AgamanathI pAMca prakAranAM . ratnonI kAMtisamUhathI te parvata jANe devadUSya vastrovaDe karAyela hATanI zobhAnI dhAraNa karate hoya tema zobhI rahela che. atimUlyavAna mukatA samUhavALo meruparvata, sarva dizAomAM vistarela manahara tArAonI paMktidvArA jANe paramAtmAne bheTazuM dharato hoya tema zobhI rahyo hato. ati pAMDukaMbalA nAmanI zilA para rahelA siMhAsana para, khoLAmAM paramAtmAne laIne iMdramahArAjA beThA. vividha prakAranAM vAhana para beThelA, belIjha, nirmaLa kAMtivALA, koDo dethI parivarelA bIjA IMdramahArAjAo paNa tyAM AvI pahoMcyA. sUrya, caMdra, vyaMtareMdra tathA bhavanAdhipatio vigere samasta idro paramAtmAne praNAma karIne potAnA sthAne beThA. pachI amyureMdranA AdezathI tIrthajaLa lAvelA dee nIce pramANe ATha prakAranA ATha hajAra ne ATha kuMbha banAvyA. (1) suvarNanA, (2) rUpAnA (3) ratnanA, (4) suvarNa tathA rUpAnA, (5) suvarNa tathA ratnanA, (6) rUpA tathA ratnanA (cha) suvarNa, rUpuM tathA ratnanA ane (8) mATInA. te kaLazane kezara, puSpamALA ane caMdana rasathI carcAne jalathI paripUrNa karyA. bAda jyAre vAji tro vAgavA lAgyA, apsarAvRMda nRtya karavA lAgyo, hA-hA ha-huM e pramANe tuMbaru jAtinA deva gAyana karavA lAgyA, cAre nikAyanA deva remAMcita banIne paramAtmAne nIrakhavA lAgyA, keTalAka IMdro paramAtmAne maNijaDIta darSaNa darzAvavA lAgyA, keTalAka kRSNaguru dhUpane ukheDavA lAgyA, keTalAka de vastranA cheDAne uchALavA lAgyA. koInI najara na paDe te mATe idrANIsamUha maMgaLa karavA lAgI, te samaye ka95(AcAra)ne jANanAra bIjA ATha idroe bhakitapUrvaka paramAtmAno snAnAbhiSeka karyo. bAda saudharmedranI mAphaka IzAne paNa cAra rUpe vikuvane paramAtmAne kheALAmAM besAravA ItyAdika kriyA karI. pachI bhakitaparAyaNa saudharmade paNa. jema prabhune kevaLajJAnasamaye ujavaLa-nirmaLa - jJAna thAya tema cAra ujavaLa vRSabhanA rUpa vikuLaM. te cAra vRSabhanA zIMgaDAmAMthI prakaTatI ujavaLa kAMtivALI ane ATha pravacanamAtA sarakhI ATha dhArAothI idra prabhune snAna karAvyuM. pachI divya gaMdhakASAyI vastravaDe paramAtmAnuM zarIra luchIne saudharma ke kalpavRkSanA pukhethI prabhunI pUjA karI. bAda divya AbhUSaNe paherAvIne temanI sanmukha, manohara akSatathI ATha maMgaLa ALekhyA ane nIce pramANe stuti zarU karI. "bhavya prANIonA mahAdi zatrurUpI vRkSasamUhane ukheDI nAkhavAmAM vAyu samAna ! manane AnaMda ApanAra ! kamamalathI rahita evA he paramAtmana ! tamane namaskAra he ! mithyAtvarUpI dAvAnalane bujhavavAmAM meghasamAna ! prANIone harSadAyaka ! vizALa saMsArane naSTa karanAruM ane amRta samAna vANIthI bharapUra evA he prabhu! tame jaya pAmo. kalyANarUpI latAnI suvAsane prasarAvanArA varNathI suvarNanI kAMtine paNa jItanAra! kalyANane cAhanAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15ra ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 7 me. temaja pAMce kalyANakomAM stuti karavAlAyaka evA he prabhu! tamane namaskAra ho ! araNyamAM vasavAne yogya hovA chatAM tamArA laMchanarUpa banIne zikArI pazusamUhane viSe geDe zIMgaDAne dhAraNa karI rahela che. haMmezAM tamArI sevAmAM tatpara evo A geDe dhanyavAdane pAtra che, jyAre te svAmina ! tamArAthI dura rahenArA evA amArA devapaNAne dhikkAra ho ! sadharmavAsita evA A tamArA janmamahotsava prasaMge amane je kaMI puNya prApta thayuM. hoya to tenA prabhAvathI pharI vAra paNa amane ApanuM darzana thAo.' A pramANe stuti karIne saudharmedra viramyA eTale bIjA tresaTha idro naMdIzvara kIpe jaIne saudharmedranA AgamananI pratIkSA karavA lAgyA. saudhame pharI pAMca rUpa dhAraNa karIne, prabhune siMhapura nagarane viSe mAtAnI paDakhe mUkyA ane vidyAthI karela pratibiMba saMharI lIdhuM. pachI saudharme ke paramAtmA joI zake tevI rIte geDI-daDe mUkyA ane ezI ke reza pI vastra tathA kaMDalayugala mUkyA. "je kaI jinezvaranuM ke jinamAtAnuM aniSTa ciMtavaye tenuM mastaka eraMDAnA phalanI mAphaka sAta prakAre bhUdAI jaze." A pramANe samasta siMhapura nagaramAM ugheSaNa karIne ane suvarNa, ratna, sugaMdhI jaLa ane punI vRSTi karIne paramAtmAne namaskAra karyo. pachI paramAtmAnA aMgUThAomAM amRtanuM siMcana karyuM tema ja pAMca devAMganAone dhAvamAtA tarIke sthApI. bAda naMdIzvara dvIpe jaine parve AvelA IdramahAjAonI sAthe ahikA mahotsava karIne iko potapotAnA sthAne gayA. sUrya sarakhA tejasvI jinezvara bhagavaMtane joIne, jANe bhayane lIdhe ja hoya tema ravi ekadama pRthvItAne tyAga karIne anyatra cAlI gaI. ane paramAtmAne jANe sUryabiMbarUpI arIso dekhADavAne mATe ja jANe hoya tema acAnaka prAtaHkALe divasanI lakamI (uSA) AvI pahoMcI. bAda maMgaLa vAjiMtranA ane bhATa-cAraNanA u9lAsayukata vacanothI viSNudevI ekadama jAgI UDayA. divya alaMkAra, vastra, puSpanI mALA tathA vilepanathI subhita temaja kalpavRkSa sarakhA putrane harSita daSTivALA mAtAe joyo. priyaMvadA nAmanI dAsIe rAjAne lokano abhyadaya karanAra evA putra janmanI vadhAmaNI ApI tyAre viSNurAjAe paNa potAnA mukuTa sivAya zarIra para dhAraNa karela vastrAlaMkAranuM teNIne mahAdAna ApIne tenA daridrapaNAne nAza karyo, temaja dAsIpaNAmAMthI mukta karI. kharekhara traNa jagatanA svAmInA janma vadhAmaNAnuM AvuM ja phaLa hoI zake. pachI rAjAe samasta siMhapuramAM dareka daravAjAone viSe caMdananI mALA bAMdhIne, dareka jinAlayomAM mahotsava karavA mATe Adeza ApyuM. sugaMdhI jalane chaTakAva karavAmAM Avyo, "padhANAo mUkavAmAM AvyA ane puSpanI vRSTi karavAmAM AvI temaja harSa vyAsa devAMganAo nRtya karavA lAgI, dIna tathA anAtha janane kAna devAmAM koIpaNa sthaLe niSedha nikAra) karavAmAM Avyo nahi tethI te " nakAra" dAridrayanuM ja avalaMbana laIne rahyo, kAraNa ke nirAdhAra e nakAra bIjuM zuM karI zake ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhunuM nAma sthApana ane suMdara dehanuM varNana [ 153 ] pachI putramukha jevAne utsuka banela viSNu rAjA pratIhArIe batAvelA mArge aMtaHpuramAM AvI pahoMcyA. sUtikAgrahane dvAre beThelAM ane harSita banelA rAjAe putrane maMgAvyo. saumya guNane lIdhe caMdra sarakhA ane tejasvIpaNAne lIdhe sUrya sarakhA, pratyakSa puNyasamUha jevA ane hAlatA-cAlatA (jaMgama) ka9pavRkSa sarakhA, ughADI AMkhe jovA lAyaka aMgavALA ane sarvAge suMdara evA paramAtmAne viSNu rAjAe nihALyA. temane joIne rAjAne je harSa thayo te te phakta paramAtmA temaja viSNu rAjA ja jANI zake, anya keIne tene anubhava thaI zake tema nathI. zrI jinezvara bhagavaMtanA rUpane jotAM viSNu rAjavI jANe kotarAela ke ALekhAela dhyAnamAM ArUDha ane jaDAyelA gAtravALI vyaktinI mAphaka ninimeSa banI gayA. tevA prakAranA putranA darzanathI AnaMdAzane vahAvatA ane pitAnA baMne netrone saphaLa karIne teo rAjasabhAmAM padhAryA. ratnajaDita siMhAsana para beThelA rAjavIne, maMtrI ane sAmaMtanA samudAye puSkaLa bheTazuothI vadhAvyA. "he rAjan ! saMsArabaMdhanane nAza karanAra, deva temaja dAnathI sevavA lAyaka, putranI prAptithI A5 pUrNa abhyadayavALA banyA che." rAjAe jaNAvyuM ke" AvA svAmInI prAptithI tamAro ja abhyadaya thaI rahyo che, kAraNa ke iMdronA svAmI e to A kumAra bhaviSyamAM tamAro rAjA thaze. " teoe jaNAvyuM ke-" Apa kaho cho te satya ja che. baMne lekamAM sukhadAyI, kalezasamUhane naSTa karanAra evA A svAmI maLavA durlabha temaja virala che. he rAjana saumya, zaMkaranA mastakanA AbhUSaNarUpa, netrane AnaMda ApanAra ane kalAnA bhaMDAra evA caMdra sarakhA paramAtmAne janma ApIne Apa ratnAkarasamadra samAna banyA che. he svAmina ! ApanA rAjamaMdira mAM A kumAra sAkSAt kalpavRkSarUpa avatarela che, kAraNa ke jo ema na hota te asaMkhya mArathI kaI rIte pUrNa thAta ?" A pramANe stuti karatAM maMtrI pramukha samasta janatAnuM ucita sanmAna karIne rAjAe temane harSa pUrvaka vidAya karyo. mahatsava pUrvaka chaThThI jAgaraNAdika karavA bAda bArame divase rAjAe potAnA svajanavargane bolAvIne, teonuM bhejana, vastra ane alaMkArothI bahumAna karIne, divya vastrathI DhaMkAyelA akSayapAtro rAjamaMdiramAM AvavA lAgyA tyAre, prabhu jyAre garbhamAM hatA tyAre devAdhiSThita zasyAnuM mAtAe AkramaNa karela hovAthI atIva harSadAyI evuM prAkRta bhASAmAM "sira" ane saMskRta bhASAmAM "zreyAMsa" evuM nAma sthApana karyuM. paramAtmA kalpavRkSanI mAphaka devasamUhathI viTaLAIne dinapratidina vRddhi pAmavA lAgyA. deve temaja rAjAothI kSaNe kSaNe lAlanapAlana karAtA, zreyAMsakumAra hAsya karatAM tyAre dareka hAsya-prasaMge rAjarANIothI cUMbana karAtA mukhakamalavALA, kumAra kaMIka bolatAM tyAre seMkaDe vyaktiothI prItipUrvaka pratyuttara apAtAM, AbhUSaNa paherAvavA, snAna 20 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 154 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 7 me. karAvavuM, kIDA karAvavI temaja khoLAmAM besAravA ItyAdi kriyA dvArA pagale pagale hajAro maMgala zabdothI vadhAvAtA, temanA sarakhI ummaravALA sevakaivaDe vAraMvAra sevA karatA, agaNita puNyane kAraNe atyanta sauMdarya vALA zrI jinezvara bhagavaMta caMdranI mAphaka lokonA lecanane harSa pamADavA lAgyA. asAdhAraNa deha-saundaryane kAraNe darekanA hRdayane karI lenAra kumAra anukrame yuvAvasthA pAmyA. traNa jagatano jaya karanAra paramAtmAnA dehanA mastaka para, nIlaranathI vibhUSita chatranI mAphaka, bhramara ane kAjaLa sarakho zyAma kezapAza jaNAto hato. nIlakumuda sarakhA be netra pratyenA sanehane kAraNe jANe Avela hoya te aSTamInA caMdra sarakho prabhuno lalATa pradeza ujajavaLa kAMtinuM maMdira hoya tema zobhato hato. baMne khabhA para ubhaya lekanI, lakSmIne paheravAnA jANe suMdara uttarAsana heya tema baMne khabhA para rahelA prabhunA kaNe zobhatA hatA. svarga temaja mokSanA dvArane ughADavAne mATe be kuMcI sarakhI paramAtmAnI bhakUTIrUpI be zyAma temaja vaka evI bhUlatAo dIpI rahI che. jagatane netra samAna tathA rakSaNa karanAre paramAtmAnA suMdara pAMpaNavALA be netro joIne nIlakamalee khedane kAraNe ja jaLamAM jhaMpApAta karyo jaNAya che. paramAtmAnA ucca ane sarala mananI jANe spardhAnA kAraNe ja ho tema temanI nAsikA UMcI ane sarala jaNAtI hatI. paramAtmAnA mukha rUpI sarovaramAM rahela puSkaLa kAMtirUpI jaLa dhAraNa karavAmAM samartha evI UMcI kapalarUpI be pALa cAre bAju thI zobhI rahela che. marubhUminA mArganI mAphaka paramAtmAno adharoSTha paravALAnI je raktavarNo zobhI rahyo che ke je strIonI pipAsAne vadhArI rahela che te ucita ja che. sauMdaryanA sAgara sa2khA temaja suMdara vacane ane yuktiothI zobhatA mukhane viSe sinagdha kAMtivALA DolaranA puSpa tathA caMdranI mAphaka ujajavaLa daMtapaMkita zebhe che. traNa bhuvananA sAmrAjyane sUcavatA hoya tema paramAtmAnA kaMThe rahela traNa rekhA zebhI rahI che. traNa jagatanA zatru sarakhA rAga dveSarUpI bane subhaTone jANe pIsI nAkhavA mATe ja hoya tema paramAtmAnA ghuMTaNa sudhI laMbAyelA be bAhu zubhatA hatA. daza prakAranA yatidharmane prakAzita karavAmAM dIpaka samAna nakha daze AMgaLIyone viSe paravALAnI mAphaka raktavarNa zobhI rahela che. bhavarUpI samudramAMthI pAra pamADavA mATe nA samAna zrIvatsa prabhunA vizALa vakSasthaLa para virAjI rahela che. " paramAtmAnA pAtaLA kaTipradezathI ame jItAI gayA chIe" ema jANe vicArIne ja hoya tema siMhe Aja sudhI vanamAM ja vAsa karI rahyA che. paramAtmAnI nAbhinI gaMbhIratAthI jANe jItAyelA hoya tema sAgara pRthvIne cheDe rahI hajI paNa pikAra karI rahyo che. jAtya (uttama) suvarNanI kAMti sarakhA paramAtmAno kaTipradeza Ine ja hoya tema meru parvata pitAnA kaTipradezane te ja banAvavAne cAhate hoya tema pite mahAna auSadhIonuM sevana karI rahela che. janma temaja maraNane jItIne UbhA karela be kIrtistaMbha hoya tema paramAtmAnA puNe ane vartulAkAra baMne sAthaLa zebhI rahyA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI jhoyAMsakumAranI sakala kala!--pAraMgatatA [ 155 ] che. vaimAnika deveAnA daza iMdranA lalATa pradeza para ze|bhatA suMdara tilaka samAna paramAtmAnA kha'ne caraNAmAM rahelA padmarAga maNinI kAMti sarakhA nakhA zelI rahyA che. jANe merupa tanu cAlatuM zikhara hoya tema suvaNaeN vI paramAtmAne dveSa eMzI dhanuSyanI UMcAivALA hatA. eka hajAra ne ATha lakSaNeAthI suobhita kalAthI svayaM' AliMgana apAyela, traNa jJAnane kAraNe nirmAMLa buddhivALA, vANIthI amRtane varSAvanArA jIvacanarUpI mauktikA tathA maNienA sAgara samAna paramAtmAe janma levAnI sAthe ja zAstrajJAnane viSe kene Azcaya na pamADayuM ? yuvAvasthA, saundaryAM, saubhAgya, bhAgya, lakSmI, guNu ane kIrtirUpI AbhUSaNeA paramAtmAne prApta thayA hatA, jethI paramAtmAnI kIrtie traNa jagatane vibhUSita manAyuM. sarakhI ummaravALA rAjaputrAnI sAthe azvAreAhaNu tathA gajAreAhaNa temaja nATakAdi vineAda-kIDAmAM buddhanA bhaMDAra sarakhA paramAtmAno samaya pasAra thavA lAgyA. evuM koI zAstra, kalA ke vijJAna, athavA pUrva pakSa ke uttarapakSa naheAtA jemAM paramAtmAzrI zreyAMsanAthanI pravINatA na jaNAya. traNa jagatane viSe dha'ne mATe dhArmika janeAthI, dAnane mATe yAcaka samUhathI ane saubhAgyane kAraNe auvagathI phakta eka zrI zreyAMsanAtha paramAtmA ja yAda karAtA hatA. je je sthaLe prabhu vicaratA hatA te sthaLe, guNathI AkarSAyela samasta janatA nAcela baLadanI mAphka pAchaLa pAchaLa cAlI nIkaLatI. dareka prasaMge manuSya, kinnara, deva, dAnava ane vidyAdhara samUhathI phakta zrI zreyAMsanAtha paramAtmA ja stavAtA hatA. suvarNa nA banAvela, ratnathI jaDita ane lakSmIthI bha pUra rAjamahelamAM rahelA paramAtmAnA divase krIDAmAtramAM pasAra thavA lAgyA. koieka divase ma`trIsamUha, sAmaMta tathA mAMDalika rAjAethI zobhita ane sImADAnA rAjuethI aneka prakAranAM bheTaNAMe thatA hatA tevI rAjasabhAne viSNu rajavI zAbhAvI rahyA hatA tyAre pratIhArIe AvIne, praNAma karIne, viSNu rAjAne vijJapti karI ke-' rAjan koIeka samRddhizAlI rAjAnA matrIe rAjadvAre AvIne UbhA che.'' te samaye jenA jamaNeA harata pharaTho che tevA viSNu rAjAe tene jaNAvyuM ke " atyaMta vinayapurasara tene jaldI praveza karAva.'' eTale pratihArIe praNAma karIne teone praveza karAvyA tyAre namaskAra karIne tee rAjAe batAvelA Asano para beThA. jevAmAM anupama te sabhAnI zaiAbhAne joine Azcaya ne kAraNe teo vikasita netravALA thayA tevAmAM sundara vastrAbhUSaNuvALA, stutipAkAthI stuti karAtA, utAvaLe utAvaLe rAjasevAthI mA apAtA, jayadhvani karatA sevakava thI anusarAtA zrI zreyAMsakumAra potAnA vizALa parivAranI sAthe rAjasabhAmAM AvI paheAM!; tyAre samasta sabhAe UbhA thaine temanA satkAra karyAM. bAda pitA viSNu rAjAne namaskAra karIne kumAra, jema sUrya udayAcala para ArUDha thAya tema ratnasiMhAsana para beThA. sabhAjanAe mastaka namAvIne AdarabhAvapUrNAMka kumArane nama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 156 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 7 me kAra karyo ane AvelA te pradhAna puruSoe zreyAMsakumAranuM manohara svarUpa nihALyuM. Azcarya pAmelA teo bolyA ke "kumAranuM teja, rUpa ane praphulalatA tathA zarIranI kAMti mahAmahimAnA sthAnarUpa che. brahmAe A kumArane sajIne jagatamAM jayapatAkA meLavI che. A - kumAranA rUpane kAraNe A leka (mRtayuka) madhya hovA chatAM uttama banI gayuM che. A kumAranA Aje dazana thavAthI amAro janma tathA netro saphaLa thayA che ane Ajano divasa paNa sArthaka banyo che. A kumAranA janmasamaye badhA devoe AvIne janmotsava karyo te ucita che, kAraNa ke sarva devalokanA avatAra sarakhuM A nagara haMmezane mATe vRddhi pAme, AbAda raho. he rAjana ! Apa kharekhara dhanyavAdane pAtra che kAraNa ke sUrya sarakhAM zreyAMsane janma ApIne tame tamArI jAtane traNe lokamAM prasiddhi pamADI che. je kanyAratna A kumAranA hAthano sparza karaze te traNa bhuvananA strI-samUhamAM zreSTha banIne AnaMda pAmaze." te samaye viSNu rAjAe teone pUchyuM ke "Apa koNa che ? ane kayA kAraNane aMge tame atre AvyA che ?" eTale teo paikI eka mukhya maMtrIe be hAtha joDIne harSa pUrvaka kahyuM ke-"he svAmin ! sAMbhaLo. A bharatakSetrane viSe, kilA upara rahela suvarNanA kAMgarAone kAraNe, jANe sarva nagarane viSe padRbaMdha prApta karyo hoya tema kAMpilyapura nAmanuM nagara zobhI rahela che. vaLI je nagara mAM lAla pattharanA paDathAramAM karela sAthiyAone viSe rahelAM motIone, pipaTe dADamanA bIjanI brAMtithI cAMcavaDe grahaNa karI rahyA che. vaLI te nagaramAM sphaTika maNionA havelIonI agAzImAM rahela strIo vidyAdharIonI mAphaka, paradezathI Avela puruSane devAMgana no bhrama karI rahI che. vaLI te nagaramAM dhvajane cheDe avAja karatI ghugharIone sama, pitAnuM saundarya jovA mATe jANe devalokane bolAvI rahyuM hoya tema jaNAya che. te nagaramAM lokenA harSane vadhAranAra AnaMdavardhana nAmane rAjA che. jeno yaza caMdranA prakAzanI mAphaka vizvamAM vyApI rahyo che. te rAjAnA zatruonA nagaranA AvAsonA asaMkhya starane viSe ghaNAkSara-nyAyathI te rAjAnI prazasti kotarAI 2che lI che. te rAjAne cittane AnaMda ApanArI AnaMdazrI nAmanI patnI che, jenA mukharUpI kamaLadvArA haMmezA kalaMkI (laMchanavALA) caMdra ujajavaLa mukhaze bhA dhAraNa karI che. viSayasukha bhogavatAM te baMne daMpatIno keTaloka samaya pasAra thayA bAda AnaMdazrI, svapnane viSe ka95latA joIne jAgI UThI. rANIe te vRtAMtta rAjAne jaNAvavAthI, pitAnA no ne sArthaka karatAM (AnaMda pamADatAM) rAjAe kahyuM ke-"tamane sakala guNasaMpanna putrI thaze. rANI harSapUrvaka garbha dhAraNa karavA lAgI ane garbhanA prabhAvathI, jema auSadhathI ArogyaprApti thAya tema rANI rAjAne atipriya banI. samaya paripakava thaye chate jema pArijAta kapalI manahara suvAsavALI maMjarI pragaTAve tema rANIe sukhapUrvaka putrIno janma Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIkAMtAkumArInA dehatuM anupama vana. [ 157 ] ApyA. sUca' sarakhA tejasvI gAtrA ane ca`dra sarakhA mukhane kAraNe jANe teNI janmathI ja sUrya tathA caMdrayukta hAya tema adbhUta rIte ze|bhI rahI hatI. tenA janmasamaye rAjAe evA bhavya mahAtsava karyo ke jethI samasta nagarajane Azcaya pAmyA. 2jAe sUrya tathA cadradarzana, SaSThI jAgaraNa vigere bhavya maheAtsavA putrajanmanI mAphaka karyA, khArame divase svajanono satkAra karIne rAjAe, teNI gabhamAM AvavAne kAraNe lakSyonI vRddhi thavAthI temaja AnaMda thavAthI temaja AnaMdazrI rANInI kAyA atyaMta manohara manavAthI teNInuM zrIkAntA nAma rAkhyuM, pAMca dhAvamAtAthI lAlanApAlanA karAtI zrIkAntA kalakarahita bIjanA caMdranI mAphaka pratidina vRddhi pAmavA lAgI. he viSNu rAjA ! putrInA bahAnAthI sAkSAt kalpalatA AvI jAya che, kAraNa ke teNInA janmane lIdhe samasta rAjalakSmI vRddhi pAmI che. samasta janatA teNInuM kuladevI, lakSmI, kAmadhenu, vidyA ane sarasvatInI mAphaka ArAdhana kare che. te kanyAnA acinya prabhAvane kAraNe leAkeAnA sa prakAranAM manovAMchita pUrNa thAya che. dIrgha samaya sudhI samasta adbhuta krIDAe ddhArA peAtAne kRtA mAnatA teNInA mAlabhAva (mAlakALa) vyatIta thai gayA. jANe priya sakhInI mAphaka AdarapUrNAMka kAipaNa sthaLethI acAnaka AvIne yauvanalakSmIe teNIne Azraya lIdhA arthAt zrIkAntA yauvanavatI banI. teNInA mukhanI suvAsane kAraNe ja sapa ALyeA hoya tema teNIne aMjana sarakhA zyAma kezapAza atyanta zAbhI UThayA. netrarUpI kamaLanA bhramathI Avela bhramaranI zreNi sarakhA teNInA kezasamUha viSNunA kaMThe karatAM paNa adhika sundara hatA. ardha udaya pAmela sUcanA pratibiMbanI jANe hAMsI karI rahyuM hoya tema ati tejasvI teNInu bhAlasthaLa zAlI rahela che. maNijaDita kuM DalanA bhArane lIdhe jANe adhika kheda pAmyA hoya tema visAmAnI icchAthI tenA khane karNo ska MdhapradezanA Azraya laine rahyA che. " amArA zatru sarakhA kamaLane tame zA mATe dhAraNa kare che ? " e pramANe ThapakA ApavA mATe ja hoya tema teNInA khate netrA kaNuM panta lakhAyA che. vakra manuSyA malinatAne anesarala manuSyA unnati pAme che." ema zrIkAntA kumArI leAkeAne peAtAnI bhRkuTI tathA nAsikAdvArA sUcavI rahI che. viza La buddhivALA brahmAe kalaMka rahita caMdrane be bhAgamAM vaheMcIne teNInA e kapAlA banAvyA jaNAya che. rAtA echa temaja meAgarAnA puSpa sarakhI tapa kitane kAraNe teNInA saubhAgyarUpI kalpavRkSa tathAprakAre vikasita ane pallavayukata banyA che. teNInA kaThapradeza para rahela prakAzita traNa rekhA ema jaNAvI rahI che ke-A traNa ( dharma, artha ane kama) vaga'nu' mULa che. hastarUpI pallavathI ze|bhatI ane nakharUpI puSpathI yukata teNInI mane bhujalatAe puNyanI mAphaka teNIno sa`saga pAmIne vRddhi pAme che. puSTa ane UMcA ane stanAnA bhArathI teNInA dehanuM adhika saundarya jANe pIMDAkAra banyu hoya tema jaNAya che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 158 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 7 mA atyaMta kAMtirUpI jaLathI paripUrNa nAbhipradezanA saundaryAMrUpI vAvaDImAMthI jANe traNa latAnA bahAnAthI jANe laherA (meAjA e) nIkaLatI hoya tema jaNAya che. stana tathA nita khapradeza puSTa banAvIne vidhAtAe bAkI rahelA dali|thI teNInA kaTipradeza kRza banAvye. traNa jIvananA rAjyAbhiSekanA samaye kAmadevane mATe yauvanarUpI ma`trIe jANe keLanA staMbha sarakhA hAya tema teNInA ane sAthaLeAne sthApyA. atyaMta pIdhelu' ane svAdiSTa jalane jANe bahAra kADhI rahyA hoya tema teNInA raktavarNAM nakharatnanA kiraNa samUhavALA ane caraNe zeAlI rahela che. peAtAnI jAtane malina banela jANIne te malinatA dUra karavAne mATe yuvatIjanane lAyaka samagra kalAeAe teNInA Azraya lIdheA che arthAt teNI samasta kalAvAna che. teNInA guNane anurUpa varane nahIM prApta karatA rAjA AnaMdavana jevAmAM cintAtura anyA hatA tevAmAM jANe rAjAnA maneAbhAvane jANatA haiAya tevA koIeka nimittazAstrane jANanAra paata AvI pahAMcyA. eTale rAjAe tene pRcchA karI phaeN- A mArI putrI zrIkAMtAnA 12 kANu thaze ? ' tyAre zrIkAMtAnA lakSaNA nihALIne atyaMta Azcaya pAmelA teNe kahyu` ke-" A tamArI putrI cakravartInI paTTarANI thaze. " rAjAe krIthI pUchyu ke-"jo tema ja che te tenI khAtrI mATe phAipaNa kAraNa jaNAve." eTale nimittike jaNAvyu` ke" Apa sAvadhAnatAthI sAMbhaLe. A tamArA nagara ( 1 ) kAMpilyapuranI pUrva dizAmAM rahela nadImAM mAla nAmanA sArathivALA iMdraneA ratha pasAra thaze. ( 2 ) atyaMta UMDI te nadI, lagnAthe Avela te vyaktine mAga Apaze temaja nivAsane cegya AvAsa paNa Apaze. ( 3 ) peAtAnA pravAha khIjI mAjI vahevarAvaze. (4) tamArA ujvaLa kAMtivALA jayakalaza nAmanA cAra dAMtavALeA paTTahastI AlAnastaMbha ukheDI nAkhIne tenI sanmukha cAlaze ( 5 ) azAka vananI najIka rahela divya devamaMdiramAM rahela kubera nAmaneA yakSa acAnaka Ubhe thaine tenuM svAgata karaze. ( 6 ) AvAsa apAyela tathA ratnanA siMhAsana para beThelA tene anulakSIne azeAkavRkSa niSkAraNe paNa vikasita khanaze. ( 7 ) vaLI tenA prabhAvane kAraNe azAkavRkSanI chAyA, chAyAvRkSanI mAphaka, divasanA bhAgamAM ke pachInA bhAgamAM paNa sthira raheze. viSNunI patnI lakSmInI mAphaka A kanyA tenA vRkSasthalamAM vAsa karaze." A pramANe sAta kAraNe| jANIne AnaMdavardhana rAjA hu pAmyA. rAjAnI vara sabaMdhI cintA nAza pAmI ane ha pAmelA teNe te nimittajJane puSkaLa dAna dIdhuM. vaLI rAjAe kahyuM ke- mUkha leAkeA putrane mATe phAgaDha santApa pAme che. keAieka putrI paNa evI hAya che je svayaM abhyudaya prApta kare che." keTalAeka divasA khAda zrIku nipura nagaranA rAjA zazizekharanA putra ane AnaMdazrIneA bhAI jayasiMha peAtAnA satyavaDe pRthvIne kSeAbha pamADate kAMpilyapura nagare Avya ane hu pAmelA teNe Ana devana rAjavInA dana karyo. rAjAe paNa tene adhRva satkAra karyA. bIje divase jayasi'hu peAtAnI benane namaskAra karavA gayA jyAM zrIkAMtA paNa hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayasiMhe kahela zrI zreyAMsakumAranuM vRttAMta [ 159 ] rANIe peAtAnA bhAine| sakAra karyAM ane sakhIothI parivarela zrIkAntAne paNa teNe joI temaja vAtsalyabhAvathI teNIne peAtAnA kheALAmAM besADI. Sita khanelI AnazrIe bhAine pitAnA tathA svajanavanA kuzaLa samAcAra pUchyA eTale teNe paNa sArA samAcAra jaNAvIne teNIne khuza karI. jayasiMhe benane e kuMDalA bheTa karyA, temAM zrI zreyAMsanAthanu nAma katareluM joI ne AnadazrIe bhAine pUchyuM ke- A konuM nAma che ? '' teTalAmAM te zrIkAMtAe te ba Mne kuMDalA peAtAnA kaNa mAM paherI lIdhA. jayasiMhe hasIne kahyuM ke- bahena ! Ave prazna kema kare che ? peAtAnA asAdhAraNa prakAzathI traNe jagatane prakAzita karatAM sUryane mATe kANu pRcchA kare ? athavA tA.huM maDena ! teM je prazna karyAM che te vAstavika che, kAraNa ke rAjarANIe sUryanuM darzana nahIM pAmanArI kahevAyelI che. he bahena ! vadhAre zuM kahuM ? jeNe A kumArane nare nIhALela nathI te janmAMdha che athavA niSphaLa lAcanavALA che. he bahena ! vaLI kumAranA vRttAnta jeoe AjasudhI sAMbhaLela nathI tee mAtAnA garbhamAM rahelA che athavA te kazuM rahita che. jeenI jihavAe temanA guNunI stuti karela nathI te vyakti mUka janethI lezamAtra caDhiyAtI nathI; te he bahena ! have tuM te kumAranuM amRta sarakhu caritra baMne kaNu dvArA sAMbhaLa ke jethI tArA kha'ne kahyuM ane mArI jihvA sAka khare'' tyAre utkaMDita, Azcaya mugdha ane hu pAmela AnaMdazrIe jayasiMhane kahyuM ke "tuM jaldI te vRttAMta jaNAva." mAmAnA vArtAlApathI atyaMta kutuhala pAmelI zrIkAMtA paNa te caritra sAMbhaLavAne sAvadhAna banI. pachI jayaxihe te banenI samakSa janmathI mAMDIne zrI zreyAMsakumAranuM caritra jevuM hatuM tevuM kahevuM zarU kayuM*. caritra zravaNa karyA bAda zreyAMsanI prazaMsA karIne AnaMdazrIe jayasihune pUchyu ke " A kuMDala-yugala tane kaI rIte prApta thayA ?" jayasiMhe jaNAvyu` ke -"eka divase pitA kuDinapuramAM rAjasabhAmAM beThA hatA ane huM temanA caraNakamaLamAM bhramara samAna manIne beThA hatA tevAmAM ApaNA nagaramAM rahenAra dAnazUra zreSThInA AmrakumAra nAmanA putra, pratihArIdvArA nivedana karAvIne rAjasabhAmAM mAnyeA. sabhAmAM praveza karIne, pitAnI sanmukha ratnathI bharela pAtra mUkIne, praNAma karIne ucita sthAne beThA. te kiMmatI ane manuSyaleAkamAM prApta na thai zake tevA ratnAne eine pita e pUchyuM' ke A ratnA tane kayAMthI maLyA ? dravyeApAna mATe gayelA tane A kace sthaLethI prApta thayA ? ane ahIMthI gayA bAda ATalA samaya te' kayAM vyatIta karyA ?" AmrakumAre jaNAvyuM ke-"huM siMhapura nagare gayA hatA, jayAM mahAbalISTha viSNu nAmanA rAjA che. huM je divase siMhapura nagare gayA hatA te divase viSNu rAjAne tyAM putrajanma thaye hatA. vaLI te kumAranA janmAtsava prasa Mge surAsurAe meruparyaMta para temanA janme|tsava karyAM hatA. A janmotsava prasa`ge devee samasta nagaramAM ratna tathA suvarNanI vRSTi karI hatI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 160 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 7 me mane paNa A ratna vagara ane tyAMthI prApta thayA che. te svAmin ! te nagaramAM pUrNa maneravi La huM keTaloka samaya rahyo ane hamezAM zrI zreyAMsanA navA navA utsava joyAM. huM Apane keTalA Azcaryo kahuM? hajAra jIbhavALo zeSanAga paNa te varNavavAne zaktimAna nA bane. vaLI he nAtha ! te kumAranA addabhUta rUpanuM zuM varNana karuM ? te rUpane jotAM mANasanA bhUkha, tRSA ane duHkha nAza pAmI jAya che." - pitAe pazu AmrakumArane jaNAvyuM ke-"A hakIkata meM pahelAM paNa sAMbhaLI hatI, paraMtu atyAre tamArA vacanathI vizeSa khAtrI thaI che. A kumAra sAmAnya manuSya mAtra hoya tema jaNAtuM nathI. AvA prakAranAM prabhAvathI to tatva (rahasya) kaMI juduM ja jaNAya che. pRthvIra pITha para viSNu rAjAne mahimA addabhuta jaNAya che, jenI nagarImAM cauTe cauTe AvA raste paDelA che. lakSamIsaMpanna rAjAonA bhaMDAromAM je ratna nathI tevA ratna A nagarImAM che. tethI te viSNu rAjAnuM puNya atyaMta jaNAya che." ( A pramANe zreyAMsakumAranA lokottara caritrane sAMbhaLatAM mane ISTajananI mAphaka te kumArane jovAnI atyaMta utkaMThA thaI. pachI atyaMta UtsukapaNAne lIdhe pitAjIne vijJapti karI ke-"je A5 pharamAvo te huM siMhapura nagare jAuM, zreyAMsakumArane darzanarUpI rAmRtarasathI mArA baMne netrone tRpta karuM. ane sAthe sAthe mArA janma tathA jIvitanuM vipula phaLa prApta karuM." pitAe jaNAvyuM ke "guNIjanene viSe tAro prema ucita che, paraMtu siMhapura ghaNuM dUra che. vaLI mArgamAM aneka duzmano rahelA che. he putra ! tAre tyAM javA saMbaMdhI vAta paNa karavI nahIM," eTale patthara para pheMkAela mAchalAnI mAphaka mane leza mAtra cena paDayuM nahIM. bAda zreyAMsakumAra pAse javA mATe huM ghaNA ghaNA upAyo karI rahyo hato ane temAM ja layalIna cittavALo huM sarasa ke virasa padArthone paNa jANI zake na hatuM. vadhAre zuM kahuM? zrI zreyAMsa prati mane jevo asAdhAraNa prema pragaTe che te prema mAtA, pitA, baMdhu ke anya kaMI vyakti pratye paNa nathI. pachI mAtA-pitAne jaNAvyA vinA ja mAtra khaga dhAraNa karIne madhyarAtrie huM azekavanamAM gayo. mArA jamaNA hAthanA paMdanathI bevaDo utsAhita banela huM zrI zreyAMsakumAranA bane caraNonuM dhyAna karatAM karate nagaranI bahAra cAlyo gayo. harSa pAmele huM akhaMDa prayA dvArA cAlo, parantu zrI zreyAMsakumAranA prabhAvanA kAraNe mane mArga-parizrama jaNAya nahIM. phakta zrI zreyAMsakumAranA nAmarUpI maMtranA prabhAvane kAraNe vikaTa aTavIne viSe mane zikArI pazuo dvArA thatI Apattio keMI paNa sthaLe naDI nahIM. * kAlakrame mArga pUrNa karIne huM jovAmAM siMhapura nagaramAM pravezyo tevAmAM parivAra yukta ane harSita banelA koIeka yuvAna puruSe azvathI nIce UtarIne Azcarya yukta mane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' jayasiMhakumArane thayela zrI zreyAMsakumArane samAgama. [ 161 ] namaskAra karyo. pachI be hAtha joDIne teNe mane vijJapti karI ke- "maherabAnI karIne Apa A azva para svArI karo." eTale meM te azva para svArI karI. meM vicAryuM ke-A uttama zukana thayA che ane mAro addabhuta abhyadaya thavAno jaNAya che. zrI zreyAMsanAtha paramAtmAnI bhakitarUpI kalamelaDI mahAphaLadAyaka che. huM mAnuM chuM ke bhaviSyamAM phaLadAyaka bananArI te kalapalatAnuM A pu tpattirUpa kArya thayuM che. ( A pramANe huM vicAra karI rahyo hato tevAmAM te yuvaka mane pitAne AvAse laI gayo ane nAna, bhejana tathA vastrAdikathI mAruM sanmAna karyuM. bAda teNe mane jaNAvyuM ke mArI A samasta lakSamI ApanI che ane huM paNa Apano sevaka chuM. Apa svAmI che." ema kahIne teNe mane atyaMta khuzI karyo. bAda meM tenA pratye atyanta prasanna daSTithI nihALyuM, temaja tenA atyaMta AdarabhAvane kAraNe huM kAMI paNa bolI zake nahIM. pachI teNe mane pUchayuM ke-"phata kha dhAraNa karIne kuMDinapuranagarathI tame zA mATe AvyA che? tenuM kAraNa mane jaNAvo." pachI meM kahyuM ke-"tame mane kaI rIte oLakhyo?" teNe jaNAvyuM ke-" zrI kumAra kuDinapurano ja rahevAsI chuM ane drapArjana mATe ahIM Avyo hato. zrI zreyAMsakumAranA zreSTha sadbhAvathI meM IcchA karatAM paNa adhika dravyaprApti karI che. vaLI huM zrI zreyAMsakumAranI kRpAnuM pAtra banyo chuM ane temano viraha sahavAne asamartha banela huM kaMDinapura jaI zakato nathI. kharekhara puNyane kAraNe Aje mane ApanuM darzana thayuM che. kumArane jovAnI je Apane IcchA thaI che te kharekhara uttama che. huM kumArane tamAruM Agamana jaNAvuM chuM" ema kahIne zrIkumAra zrI zreyAMsakumAra pAse gaye ane mArA Agamana saMbaMdhI hakIkata jaNAvI. bAda zrIkumAranI sAthe zreyAMsakumAranA darzanArthe rAjamahelamAM huM gayo. pitAnI kAMtithI sUryane paNa jhAMkhA pADatA siMhadvArane meM joyuM. te kumAranI adhazALA temaja gajazALA ratna temaja suvarNanI banAvelI hatI. ane tenI AgaLa anya rAjAonI lahamI kAMI paNa gaNatrImAM nahotI. A prakAranI temanI samRddhi joIne Azcarya yukta cittavALA meM mArI jAtane harSa pUrvaka svargabhUmimAM rahelI jANI. aMdara praveza karatAM temaja bahAra nIkaLatAM devasamUhavALI, asaMkhya rAjAo, sAmo tathA maMtrIvargathI bhUSita, devAMganAo tathA vArAMganAothI vagADAtI zaMkhadhvanivALI, krIDApUrvaka uchALAtA manahara attarethI suzobhita, batrIza prakAranA bhajavAtA nATakavALI, UMcA hAtha karIne stutipAThakathI karAtI stutiodvArA dizAone dhvanita karatI rAjasabhAmAM, pratihArI dvArA nivedana karAvIne meM praveza karyo ane ratnajaDita siMhAsana para beThelA zrI zreyAMsakumArane meM joyA. Idra sarakhA temane joIne mAruM zarIra amRtathI jANe siMcAyuM hoya tevuM banyuM. temane namaskAra karIne apAyelA 21 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 162 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 7 me ucita Asana para huM beThe. mArA pratye prasanna daSTithI temaNe nihALIne amRta sarakhI miSTa vANIthI mArA kuzaLa samAcAra pUchayA. traNa jJAnane kAraNe paramAtmA sarva hakIkata jANatA hovA chatAM mane bolAvavA mATe pUchayuM ke-"rastAmAM keTalA divasa vyatIta thayA ? " " trIza divasa" e pramANe meM javAba Avyo tyAre paramAtmAe mane kahyuM ke- tame kharekhara duSkara kArya karyuM che. athavA te bhaktine zuM duSkara hoI zake?"--A pramANe kahIne paramAtmAe mane mukuTa sivAyanAM aMga para rahelAM sarva AbhUSaNe temaja pitAnA rAjya karatAM paNa vizALa kaMkaNapuranuM rAjya ApyuM. kaMkaNapuranA rAjyanI prApti thavA chatAM paNa zrI zreyAMsakumAranA viyegane sahavAne asamartha e huM kAraNa darzAvIne temanI upAsanA nimitte pAMca divasa siMhapuramAM rokAye. zIkumAra zreSThIputrane upakAra yAda karIne meM tene mAra maMtrI banAvyA. bIjA aneka rAjaputro zreyAMsakumAranI sevAmAM tatpara hovA chatAM huM temanI kRpAnuM vizeSa pAtra banyA. pachI temanI AjJAthI samasta janatAne Azcarya pamADanArI evI rAjalakSamIne jovAne mATe huM zrI kaMkaNapura gayo. tyAM gayA bAda meM zrIkAMtAnA asAdhAraNa rUpa saMbaMdhI prakhyAti sAMbhaLI, jethI utkaMThAne kAraNe kautukavaza banIne huM ahIM Avyo chuM. A kuMDaliyugala anya vyaktinA karNamAM AvI zakatuM nathI temaja anyanA karNo te kuMDalayugalanA bhArane sahana kara vAne zaktimAna thatA nathI. kharekhara A zrIkAMtAne egya ja A kuMDalayugala zapI e ghaDavA jaNAya che. "ati kImatI vastuone yogya mahAna vyaktio ja hoya che." A pramANe kahIne jayasiMhakumAra potAnA AvAse gaye tyAre kAmadeve potAne viSama tIkaNuM bANathI zrIkAMtAnA hRdayane vIMdhI nAkhyuM. teNIne vAraMvAra bagAsAM khAtI joine mAtAe tenA uSNu zarIrane sparza karIne pUchyuM ke-"putrI ! tane kaI pIDA thaI rahI che? huM mAnuM chuM ke-A kuMDalayugalane paheravAthI tArI zobhA vadhavAne kAraNe tArA para koInI najara paDI jaNAya che; te tuM have tArA AvAse jaIne palaMgamAM sUI jA, jethI tArI sakhIo daSTideSane dUra karanAra mAMgalika kAryo kare." palaMga najIka hovA chatAM atyaMta uoNa niHzvAsane mUkatI teNI mahAmuzkelI e palaMga para pahoMcI, atyaMta duHkhI evA sakhIvage dhUpa vigere karyo chad, gADha nidrAvALI vyaktinI mAphaka baMdha netrakamaLavALI ane phakta zreyAMsakumAranuM ja dhyAna dharatI temaja sakhIvarga sAthe saMbhASaNa naDI karatI temaja amRta sarakhI miSTa vANIthI vAraMvAra AdarapUrvaka belAvA chatAM teonI sAthe vArtAlApa nahIM karatI mauna dhAraNa karIne rahI. pachI devane upAlaMbha detA sakhasamUhanA phakta AzvAsanane mATe zrIkAMtA zreyAMsakumAranA uccAraNapUrvaka mAtra "huM" kAre detI hatI. bAda buddhidvArA zrIkAMtAne kAma vihvaLa jANIne catura sakhIva IMgita ceSTAdvArA belAvI. "he sakhI ! teM ucita sthAne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * . . zrIkAMtAne zrI zreyAMsakumAra para pragaTela sneha [ 163] prIti karI hovAthI tuM kharekhara dhanyavAdane pAtra che. zuM kamaLa sivAya lakSamI anya sthAnane kadI svIkAra kare ? kapalatA ane kalpavRkSane saMga koNa na icache? caMdra ane caMdrikAnA yegane kaNa nathI vakhANatuM? tuM dhIraja dhAraNa karIne thoDo samaya vyatIta kara. he svAminI! mApha karo. tamArA sarva manoratho saphaLa thAya." A pramANe vyavahArakuzaLa sakhIvage, uSNu niHzvAsa mUkatAM mukhakamaLavALI teNIne kemaLa vANIthI AzvAsana ApyuM, paraMtu aMtaHpuramAM ke bahAranA bhAgamAM, janasamUhamAM ke ekAMtamAM, Asana para ke zayyA para, vanamAM ke mahelamAM, rAtrie ke divase atyaMta saMtapta banelI zrIkAMtA, kulanI maryAdAne tyAga nahIM karatI, jANe kAmadevathI chupAvAI hoya tema rati(ha)ne koI paNa sthaLe prApta karI zakI nahIM. phakta teNI te kuMDalayugalane jetI, pUjatI, praNAma karatI temaja tenA para kotarelA "zreyAMsa". nA nAmane maMtranI mAphaka maratI hatI. zrIkAMtAnA sakhIvarga utAvaLe-utAvaLe jaIne teNInI mAtA AnaMdazrIne samasta bInA jaNAvI ke "vizvamAM mukuTa samAna zrI zreyAMsakumAra pratye zrIkAMtA anurAgiNuM banelI che" je sAMbhaLIne teNI saMtoSa pAmI. vaLI teNIe vicAryuM ke-"pUrve meM paNa A saMbaMdhamAM vicAraNA karI hatI. caMdrakalA zaMkara sivAya ke nA AbhUSaNarUpa bane? je daiva anukULa haze to sarva vastu kalyANakArI banaze. mArA mananI IcchAnurUpa A sarva banI rahyuM che. " pachI AnaMdazrIe sakhIvargane kahyuM ke-"zrIkAMtAne manoratha ucita che, to tame jaIne te hakIkata tene jaNAvo." tyAre harSa pAmelI sakhIoe te vRttAMta zrIkAMtAne jaNAvyuM. sakhIothI kahevAyela ane drAkSathI paNa adhika mIDI mAtAnI vANIthI zrIkAMtAne hadaya-santApa kaMIka ocho thayo. caMdra, sukhaDa ane muktAhAra teNIne zItaLatA ApanAra banyA nahIM temaja teNI puSpa suMghatI nathI ane saMgIta sAMbhaLatI nathI. nIlakamaLano tyAga karelI teNI pitAnuM mukha darpaNamAM jetI nathI temaja kokilane TahukAra sAMbhaLavAne nahIM IcchatI teNI svayaM mUka jevI banI gaI. puSpadhanvA kAmadevanuM smaraNa karatI teNI pArevAnA baccAnI mAphaka potAnA nakho dvArA pupanI pAMkhaDIo toDI nAkhavA lAgI. kAmadeva pratye atyaMta kelA banavA chatAM paNa kAmadeva karatAM adhika saundaryazAlI kumAra pratye prema-sneha darzAvavA lAgI, te kharekhara atyaMta AzcaryakAraka che. jInI rakSA mATe zreyAMsanAthanA nAmarUpI maMtrAkSarone vAraMvAra yAda karatI, bAhya ceSTAone rokatI temaja kumAra pratye layalIna cittavALI zrIkAMtA ginInI mAphaka samaya vItAvavA lAgI. zrIkAMtAnA duHkhathI samasta parivAra yukta duHkhI banela rAjA jevA mAM Apane ? viNa rAjAne) kaMIka vijJapti karavAne Icche che tevAmAM te zrIkAMtAnA asAdhAraNa saudaryane sAMbhaLIne, pitatAnA kumAre mATe anya rAjAoe zrIkAMtAnA hastanI mAgaNI karavA mATe jANe ekI sAthe ja ravAnA karela hoya tema sarva Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 164 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa` 7 meA. pradhAnapuruSa kAMpilyapuramAM eka sAthe ja AvI paheAMcyA. buddhizALI Ana Mdavardhana rAjAe te pradhAna puruSone jaNAvyuM ke je kumAra sAta kAraNeAte sAcA karI batAvaze tene huM mArI putrI ApIza, teA tame jaine tamArA rAjAone A hakIkata jAhera karo. '' te pradhAna puruSoe jaine potapAtAnA svAmIne te hakIkata jaNAvavAthI rAjAoe peAtAnA kumAreAne ravAnA karyo eTale te sava kumAre pAtapeAtAnA sainya sahita ratnagarbhA nadInA kinAre AvI pahoMcyA che. te paikInA keTalAka kumArA nadImAM mArga meLavavAne mATe nIkinAre zuddhabhUmimAM lAMkhA thaine sUtA che-(AtApanA le che ), keTalAka pUjA kare che, .keTalAke mAnatA karI che, keTalAka nadIne praNAma karI rahyA che, keTalAka stuti karI rahyA che ane keTalAka upavAsI manIne rahyA che, chatAM nadIe pAtAnA pravAha adhika rIte vaheta rAkhyA che. A samaye ame kAMpilyapurathI nIkaLyA ane mArgamAM amene keTalAka kumArA sainya sAthe maLyA. he svAmin ! Apa prasanna thAo ! jo kumArAmAM zreSTha zreyAMsakumAra kAMpilyapura Ave te amArA rAjAnI icchA pUrNa thAya. ame amArI sAthe zrIkAMtAnI chabI lAvyA nathI tenuM kAraNa e che ke-kAi paNa tenuM vAstavika svarUpa ALekhavAne zaktimAna nathI." AvA prakAranuM vRttAMta sAMbhaLIne zrI viSNurAjA samasta sabhA sAthe atyaMta Azcaya pAmyA, khAda te pradhAnAnuM ucita sanmAna karIne zrI viSNurAjA maMtraNAgRhamAM jaine maMtrIe sAthe vicAraNA karavA lAgyA ke- A sAta prakAranA kAryo pUrNa karavA atyaMta muzkela che, jo te pUrNa na karI zakAya te ApaNI atyaMta laghutA thAya. jAtiSIe jaNAvyu che kezrIkAMtA cakravartInI patnI thaze ane ApaNA kumAra te tIrthaMkara thavAnA che to pachI A kAryAM kema siddha thaze ? kadAca te kAraNeAnI pUrti karavAmAM Ave te paNa zrIkAMtAnA pANigrahaNamAM saMzaya rahelA che, kAraNa ke ema sabhaLAya che ke-samasta rAjAenA kumAre tyAM AvelA che tee zreyAMsakumAranI sAthe vigraha kare te te kanyA ApaNA nagaramAM lAvI zakAya nahIM. vaLI jema samudramAMthI nIkaLela amRtane rAhu vigere dAnavAe grahaNa kayu" tema mArgamAM rahelA rAjakumAre atre AvatI zrIkAMtAne kadAca harI paNa jAya,'" tyAre jJAnaga nAmanA zreSTha maMtrIe viSNu rAjAne kahyuM ke" he rAjan ! dareka kAraNeAnI pUta saMbaMdhamAM Apa leza mAtra zaMkA na kare!. kalpavRkSa sarakhA A kumAranA prabhAvathI anya vyaktinA paNa kAryo siddha thAya che to tenA peAtAnA kAryAMnI siddhi kema na thAya ? kumAranA pUrva puNyAdayane lIdhe ja AvA prakAranI sauMdaryazAlI temaja uttama kanyA nirmANa karAyela che, nahIMtA teNInu Avu adbhuta rUpa kema hoi zake ? 'naimittike jaNAvela cakravatI ApaNA kumAra ja che. bIjA keAinI zakA na lAve, kAraNa ke A kumAra traNa jagatane viSe dharmAM-cakravartI (dharma-prarUpanAra) banaze: bIjA kumAre Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnagabha maMtrInI salAha [ 165 ] ApaNA kumAra sAthe vigraha karaze te hakIkata paNa vyartha ja che, kAraNa ke tArAo atyanta ujajavaLa hovA chatAM sUryanI samakSa prakAzita banI zakatAM nathI. siMhanI sanmukha mRgalAonuM zuM baLa cAle? garuDanI sanmukha zuM sarpo harIpharI zake? kadAca traNa jagatanA prANIsamUha kumAranI sAthe yuddha kare te paNa kumAra vijayI bane, kAraNa ke jinezvara bhagavaMta anaMta baLanA dhaNI che, te te svAmina ! A saMbaMdhamAM kALavilaMba kare ucita nathI. parvata mahAn hovA chatAM vajanI AgaLa taNakhalA jevA che." - A pramANe cAra prakAranI buddhinA maMdira samAna te jJAna maMtrInA AnaMdadAyaka vacane sAMbhaLIne nItimAna zrI viSNu rAjA nirNaya karIne harSapUrvaka pharIthI sabhAmAM birAjyA. O A sAtamAM sargamAM zrIzreyAMsakumArano janma, taruNAvasthA, dR A rUpavarNana, zrIkAMtAne anurAga ane kAMpilyapurathI pradhAna Sche. puruSanuM Agamana-A hakIkta varNavavAmAM AvI che. E N Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThame sarga zrI viSNu rAjAnA pharamAvavAthI zrI zreyAMsakumAre kAMpilyapura prati prayANa karyuM tyAre AkAzapaTamAM devadubhI vAgavA lAgI. samasta nAgarika loko " jaya jaya " zabda uccAravA lAgyA tyAre saubhAgyavatI strIoe kumArane mAMgalika karyuM. DhakkAnA mahAnAdathI pRthvIne kSobha pamADatA, hastI, azva, ratha, pAyadaLa, maMtrI ane sAmata vargathI saMyuta, veta hasti para birAjelA, chatrane dhAraNa karanAra, cAra prakAranA vAjiMtrone vagaDAvatA, stutipAThakethI prazaMsA karAtA, hanIonA gajaravatho, avanI haNahaNATIthI ane rathanA citkAra ivanithI AkAzane bharI detA, hAthane uchALatA ane dhvani karatAM lokonA gharSaNanI jema UMcI dhajArUpI hastavALA, ghugharIonA avAjavALA cAlatAM rathethI yukta, rAhuthI AkramaNa karAyela caMdranI mAphaka hatamAM taravAra temaja DhAlane dhAraNa karanAra agaNita pAyadaLa sainikothI pari. varela, kumArikAothI dehadhArI kAmadevasvarUpe ane vRddha strIothI dehadhArI deva-A pramANe vidhavidha bhAve nIrakhAtA, kamaravaDe atyaMta satkAra karelA ne saMtuSTa banelA te pradhAnapuruSonI sAthe zrI zreyAMsakumAra cAlI nIkaLyA. jeTalAmAM tribhuvanapati zrI zreyAMsakumAre prathama paDAva nAkhe tevAmAM saudharma ke pitAnA mAtalI nAmanA sArathI sAthe pitAne ratha meka. mAtalIe praNAma karI jaNAvyuM ke-"he svAmina ! dUta sarakhA de dvArA jANIne iMdra Apane mATe A zreSTha ratha mokalela che, te he traNa jagatanA svAmI ! traNa bhuvanamAM zreSTha A ratha upara ArohaNa karIne imahArAjanA manoratha pUruM kara." bAda iMdranA ratha para ArUDha thayelA ane AkAzamArge cAlatAM zrI zreyAMsakumAra vidyAdharo ane siddhapuruSo dvArA pagale-pagale prArthanA karavA lAgyA, sayanI mAphaka pravIpIThanA lokothI samAna karAtA zrI zreyAMsakumAra anukrame ratnagarbhA nadInA kinAre AvI pahoMcyA. cAre bAju te nadIne kinAro bIjA AvelA rAjakumArothI avarAyelo (kAyelo) hatuM, eTale te nadIe zrI zreyAMsakumArane avAsa ApavA mATe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anya rAjakumArInuM zrI koyAMsakumAranA zaraNe AvavuM [ 167 ]. pitAne pravAha bIjI tarapha vALyuM. zrI zreyAMsakumAranI senAe te sthaLe paDAva nAkhyo. A rIte nararatna zrI zreyAMsakumAre potAnA paTamAM praveza karavAthI te ratnagarbhA nadI kharekhara sArthaka nAmavALI banI. A pramANe nadIe Ava sa ApavAthI temaja iMdranA rathanuM Agamana jANIne Azcarya pAmelA keTalAka rAjakumAro abhimAna rahita banyA ane keTalAka nirAza banI gayA. vaLI keTalAka mukhya rAjakumAra vicAravA lAgyA ke " A sarva pUrve karelA puNyane ja prabhAva che, kAraNa ke zrI zreyAMsakumAra pAchaLathI AvavA chatAM paNa ApaNA sarva karatAM agraNI banyA che te A kumAranI caraNasevA svIkAravI ucita che; kAraNa ke guNavAna puru pratye kepa kema hoI zake ? eTale teoe anya abhimAnI rAjakumArone pitAnA dvArA kahevarAvyuM ke-abhimAnano yoga karIne zrI zreyAMsakumArane praNAma karo, kAraNa ke teo traNa bhuvananA prANIonuM rakSaNa temaja nAza karavA samartha che. na mAgavA chatAM paNa iMdramahArAje potAne ratha temane mATe mekalela che. vaLI ratnagarbhA nAmanI A mahAnadIe paNa temane mATe AvAsa Ape che. zrI zreyAMsakumAra dayALu hovAthI abhimAnIone kadI kaSTa ApatA nathI; te temanI samakSa abhimAna karavAmAM koI paNa prakAranI kuzaLatA nathI. takSaka nAganI phaNa para rahela maNine grahaNa karanAra zuM kuzaLa rahI zake? parvatane prahAra karavAmAM to hastIonA dAMtano ja nAza thAya che. agninI mAphaka atyanta tejasvI ane jagatane viSe dIpaka samAna zrI zreyAMsakumAra pratye pataMgIyAnI mAphaka pitAnI pAMkhene nAza na karo. traNa jagatanA svAmI zrI zreyAMsakumAra pratye vairabhAvane dhAraNa karanAra ane aha5 buddhivALA tamAruM sthAna kayAM raheze ? arthAta tame kaI rIte jIvI zakaze ? te cheSabhAvane tyAga karIne temanI kSamA mAge ane namaskAra karo. traNe bhuvanane pUjanIya A kamArane praNAma karavAthI ladhutA nahIM thAya. temane namaskAra karavAthI te ubhaya lokanI lahamI prApta thAya che." A pramANenuM kathana sAMbhaLIne teo sarva zrIzreyAMsakumArane namaskAra karavAne taiyAra thayA. pachI saMdeha yukta cittavALA teo sarva ekatra thaIne vicAravA lAgyA ke-" ApaNe atyAre je AcaraNa karyuM che te ucita nathI, kAraNa ke zrI kAMtAne zrIzreyAMsa pratye anurAgiNI jANIne paNa ApaNe ahIM AvyA chIe te have kaye meDhe ApaNe jagata svAmI zrI zreyAMsakumAra pAse jaIe ? ApaNu durAcaraNanI teo kaI rIte mAphI Apaze?" eTale caMdracUDa nAmanA rAjakumAre jaNAvyuM ke-"tame koIpaNa prakAranI kuzaMkA na karo; kAraNa ke zrI zreyAMsakumAra namaskAra karanAra pratye karuNALu che; te skaMdha (khabhA ) para kuhADo rAkhIne, jaIne temane namaskAra karIe. " caMdracUDakumAranI salAha mAnya rAkhIne te sarva rAjakumAra zrIzreyAMsakumAranA AvAse AvI pahoMcyA ane dvArapALe teonuM Agamana kumArane jaNAvatAM kahyuM ke-"he svAmin ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 168 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 8 mo ApanA pratApathI saMtapta zarIravALA banelA rAjakumAro potapotAnA AvAsamAM zAnti nahIM prApta karatAM khaMbhA para kuhADA mUkIne, potAnI cittazAMtine mATe Apane namaskAra karavAne IchatA evA teone meM dvAre aTakAvyA che. " tyAre paramAtmAe kahyuM ke-"khaMbhA parathI kuhADA UtarAvIne teone praveza karAva" dvArapAlanI sUcanAthI harSita banelA teo kuhADAne nIce mUkIne aMdara dAkhala thayA. pachI rAjAo, senAdhipatio ane mAMDalika rAjAothI paripUrNa evI zrI zreyAMsakumAranI sabhAmAM te kumAre potapotAnA kezasamUhane chUTA mUkIne dAkhala thayA. teoe jaNAvyuM ke-"he na tha ! amAruM A durAcaraNe paNa amArA aspRdayane mATe banyuM che, kAraNa ke tethI kalpavRkSa sarakhA ApanA caraNomAM amane darzana thayA che." pachI pRthvIpITha para mastaka namAvIne dUrathI ja paramAtmAne teoe praNAma karyA ane mastake aMjali jeDIne vijJapti karI ke- ApanA dazanathI, Aje amArAthI karAyela aparAdha paNa lAbhakAraka banyA che; te amAruM rAjya tathA jIvita ubhaya Apane AdhIna che; te Apane jema thogya lAge tema ApanI marajI mAphaka tene upayoga karo. ApanI maherabAnIthI te amane ubhaya lekanI lakSamI prApta thaI che. he svAmin ! tame ja amArA mATe zaMkara, brannA, viSNu, Idra, caMdra, zeSanAga ane sUrya sarakhA cho. tamArA darzanarUpI amRtanA rasathI amArA aMgo siMcAyA che, jethI kalyANarUpI latAo tAtkAlika vikasvara banI gaI te kharekhara AzcaryabhUta che." A pramANe te anya rAjakumAre zrI zreyAMsakumArane vijJapti karI rahyA hatA tevAmAM zrI zreyAMsakumAranuM Agamana temaja bIjA rAjakumArone banela vRttAMta jANIne zrIkAMtAnA pitA zrI AnaMdavardhana rAjA, dukAnonI zebhA karAvIne sarva sainya sahita kumAra pAse AvI pahoMcyA ane aucitya jALavIne Asana para beThelA kumArane nakhathI zikha paryanta nihALIne harSa pAmela teo AdarapUrvaka belyA ke-"he svAmin ! ApanA darzanathI huM mArI jAtane dhanya mAnuM chuM. keIpaNa nirbhAgIne ghare kalpavRkSa UgatuM nathI. tamArA darzAnarUpI amRtanA pAnathI A janmamAM paNa huM nimeSa rahita (deva) banyo chuM. kalyANa svarUpa evA tamArA saMsargathI huM kalyANanuM pAtra banyo chuM. ApanA AgamanathI mArA hRdayarUpI kyArAmAM Ugela, suvAsita, patravALe, ane puSpa yukta banela AzArUpI A phalavALo banyo che." te samaye DhakkA (bherI ) vagADavAmAM AvI ane tenA vinithI ratnagarbhA nadI agAdha hovA chatAM be pravAhamAM vaheMcAI gaI. te samaye rAjakumArethI traNa bhuvananA svAmI zrI zreyAMsakumAra cAlavA eTale kadI ratnone nahIM jonArA leke ratnane grahaNa karavA lAgyA, jethI paNa te nadInuM nAma sArthaka banyuM. zrI zreyAMsakumAra nagaranI najIka AvyA tyAre sUDhane uchALate temaja gajenA karate paTahastI sanmukha AvyuM eTale paramAtmAe tene zAnta karyo. pachI paramAtmA zrI zreyAMsakamAra jyAre azoka vananA madhya bhAgamAM AvyA tyAre yakSe manuSyanI mAphaka be hAtha joDIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnuM zrIkAMta' sAthe thayela pANigrahaNu [ 169 ] svAgata karyuM. azeAka vRkSanI nIce siMhAsana para prabhu beThA tyAre te vRkSa puSpita khanI gayuM ane tenI chAyA dUra paDatI hatI te sa kAcAi vRkSanI nIce AvI gaI. A pramANe sAte prakAranA AzrcaryAne joine janatA atyaMta vismaya pAmIne kahevA lAgI ke-"jagatasvAmInA pUrva nA puNya-saMcaya kAi apUrva jaNAya che. ' AnaMdavardhana rAjAe zrI zreyAMsakumAra temaja anya rAjakumAre ne yAgya bhAge pabhAganA sAdhaneA hAjara karyAM ane jyAtiSIone khelAvIne zreSTha graheAvALuM lagna-muhUta nakkI karyuM. sakhIoe paNa zrIkAMtane te saMbaMdhI vadhAmaNI ApI eTale hu pAmelI teNIe sakhIjanane puSkaLa dAna ApyuM. sa prakAranA auSadhavALA pANIvaDe vadhu varane snAna karAvavAmAM AvyuM. pachI mAnanIya vyaktievaDe apUrva sanmAna karAi rahyuM hatuM tyAre harSa pAmelA vAjiMtrA vagADanArAe vAjiMtra vagADI rahyA hatA tyAre ane saubhAgyavatI strIethI maMgaLa gItA gavAi rahyA hatA tyAre te manene pANigrahaNu maheAtsava thayeA. karameAcana samaye zrI Ana devadhana rAjAe zreyAMsakumArane padmahastI, azva vigere uttama-uttama vastue ApI. A pramANe samasta jagatane hradAyaka te aneneA vivAhetsava mahAna dapUrvaka saMpUrNa thayA. anya rAjAAvaDe utsAhajanaka temaja Azcaya pamADetevAM hamezAM nava-navA satkA2ezane anubhavatA zrI zreyAMsakumAra kAMpilyapuramAM keTalAka divasa sukhapUrvaka rahIne svanagare jatAM kumAranu Ana Mdavardhana rAjAe pharI vAra sanmAna karyuM. anusaratA bIjA rAjAethI ze|bhita, nagaravAsI leAkeAthI utkaMThApUrvaka jovAtAM kumAra kAMpilyapurathI mahAra nIkaLyA ane keTalAka prayANA karyAM khAda zrI zreyAMsakumAre rajA ApavAthI sAthe rahelA rAjakumArA pAtapeAtAne sthAne gayA. azrune vahAvatAM Ana devana rAjAe peAtAnI putrI zrIkAMtAne zAntavana ApIne tene ucita zikhAmaNa vAra vAra ApI. pachI zrI zreyAMsakumAranI amIbharI dRSTithI rajA apAyela, bhagavaMtanu' anupama AcaraNu, onaharIpha saundarya, kIti ane smRti yukata dhIraja, nUtana amRtarasane varSAvatI dRSTi, vizvane jItI lenAra saubhAgya, gavISTha vyaktionA abhimAnane dUra karanAra zArIrika khala, hRdayaMgama vANI vigerenI praza MsA karatA, azruyukta dRSTivaDe pAchu vALI-vALIne jotAM, " traNe jagatane vaMdanIya AvA puruSaratnaneA mane phrI meLApa kayAre thaze ? " ema peAtAnA manamAM vicAratAM, ane traNe lekanA svAmI evA jamAine aMge peAtAne jagasvAmI tarIke kRtakRtya mAnatAM zrI Ana Mdavardhana rAjA kaSTapUrvaka peAtAnA nagare pAchA gayA. * mAgamAM AvatAM rAjavIenA mastaka para rahelA mukuTAthI, bhramonI mAphaka cuMbana karAtA caraNakamaLavALA, paraspara zatru evA rAjAonA vairabhAvane peAtAnI karuNarasathI Ardra dRSTi-prakSepadvArA zAnta karatA, peAtAnI RddhithI mArgamAM AvatAM nagarezane atyanta kSeAbha rara Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 170 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 8 me. pamADatA evA zrI zreyAMsakumAra siMhapura nagaranA "sahasrAmravana" nAmanA udyAnamAM AvI pahoMcyA. maMtrIvaDe vadhAmaNI apAyela viSNu rAjavIe tene puSkaLa inAma ApIne nIce pramANe mahe|tsava karAbyA, je mahAtsavamAM AvavAne mATe leAkeAne AhvAna karatI heAya tevI nAda karatI ghugharIovALI dhvajAe UMcI karavAmAM AvI. jANe AkAzamAM Azcaya utpanna karanAra citravicitra citro nirmANu karAyA hoya tema pAMca prakAranA raMgIna rezamI vasrovaDe hATanI zeAbhA karAvAi. dareka gRhamAM gRhalakSmInA kaMThamAM rahela nIlamaNuinI kAMti sarakhA lIllA vaNunA pAMdaDAonAM teAraNA bAMdhavAmAM AvyA. gati karatAM sUryane vizrAma karavAnA jANe sthAnakA hoya tema sthaLe sthaLe AkAza panta UMcA manohara mAMcaDAe karAvyA. vaLI puSpasamUhane viSe Asakta banela bhramarasamUha, jANe kaivAthI vRSTi karAyela nIla ratnanI zaiAbhAne dhAraNa karatA hatA. dedIpyamAna alakArAne kAraNe maneAhara kAMtivALA zrI zreyAMsakumAra sArA muhUte jANe iMdra pAte ja hoya tema, IMdranA ratha para ArUDha thayA. te samaye harSoMne kAraNe devasamUha ekatra thayA hatA, amarAvatInI mAphaka te nagara zeAlI rahyuM hatu, samasta nagarajane mahAtsava, mahAnaMda ane aMta kalyANukArI vastuothI byAsa banyA hatA. pagale-pagale nirdoSa saMgIta thaI rahyuM hatuM. pratyeka mAMcaDe vArAMganAethI mAMgalika kriyA thaI rahI hatI. pUrNimAnA caMdranI jyeATnA sarakhI zrIkAMtAne prabhunI pAse rahela joIne keTalIeka au nIce pramANe kahevA lAgI ke- ene viSe mukuTa samAna A zrIkAMtA kharekhara puNyanuM asAdhAraNa pAtra che ke jenA svAmI traNa jagatathI vAMdavA lAyaka zrI zreyAMsakumAra che. kharekhara ApaNe nirbhAgI ane niSphaLa dRSTivALA chIe ke jethI A baMnenA pANigrahaNa mahAtsava jovA pAmyA nahIM. ' sauMdaya samUhane kAraNe jenuM mApa na kADhI zakAya tevA prabhunA aMga paratve Asakta banelI peAtAnI daSTine keTalIka strIe muzkelIthI pAchI khe McatI hatI. prabhunA svarUpane joine te svarUpa-darzInamAM bhaMga na paDe te mATe ughADI AMkhe joI rahelI keTalIka e devIonA bhrama utpanna karAvI rahI hatI, jyAre keTalIka strIe kahetI hatI ke- zreyAMsakumAranA mukhathI jItAyela dIna caMdra zaramane kAraNe bhramaNa karI rahyo temaja santApa pAmI rahyo che. vaLI keTalIka strIe kahetI hatI ke-" zreyAMsakumAranA askhalita pratApane kAraNe jItAyela sU saMtApa pAmI rahyo che. suvaNunI vRSTithI yAcaka leAkeAnA dAridrayarUpI saMtApathI takhta anela manane sArI rIte zAnta karatA, peAtAnI atula saMpattithI leAkeAne Azcaya pamADatA, bhATa-cAraNAthI stuti karAtA, sekaDo AMgalIothI darzAvAtA, paramAtmAnuM mana vizALa temaja: nimaMLa jANIne ja heAca tema huM sanI zreNI sarakhI cAmarAnI paMktithI vI'jhAtA, jaya-jayArava karatAM leAkeAne peAtAnI pramanna dRSTivaDe atya'ta AnaMda pamADatAM temaja pUrve kaDhI nahI' ekatra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAne rAjya-grahaNa mATe prAnA [ 171 ] thayela evA vizALa janasamUhanI sAthe paramAtmA vimAnanI zAbhAne dhAraNa karatAM rAjamahelamAM AvI pahoMcyA. jyAre paramAtmAe mahelamAM praveza karyo tyAre vArAMganAoe spardhApUrvaka dareka dizAmAM hajAro mAMgalika karyA'. ratnanI khANu sarakhI zrIkAMtA patnI yukta rehaNAcala sarakhA zrI zreyAMsakumArane joine mAtA pitA AnaMda pAmyA. te samaye mAta-pitAnIha pUrvaka ucita bhakti karIne zrI zreyAMsakumAra ratnajaDita si'hAsana para beThA, tyAre sarva maMgala yukta paramAtmAnA, mAtAe dareka prakAranAM mAMgalika kAryo karyA. vaLI peAte aneka prakAranI AzISA ApanAra hAvA chatAM temaja anya karatAM ucca sthAne hovA chatAM paramAtmAe AzIrvAdo svIkAryA. vadhAre vana karavAthI zu' ? te samaye traNa jagatamAM evI koipaNu vyakti na hatI ke je te praveza-mahAtsava prasaMge AnaMda tathA Azcayana pAmI hAya. vivAha-mahAtsavavALA paramAtmAne namIne ane AvIne rAjAee puSkaLa bheTaNAModvArA vadhAvyAM. AkaDAnA phUM sarakhA saMsArane netra sarakhA traNa jJAnathI tuccha samajavA chatAM, sa'sArarUpI kUvAmAM paDatA prANIoneA jAte ja uddhAra karanAra DhAvA chatAM, pUrvabhavathI pragaTelA mAtApitAnA Agrahane taNavA chatAM karmInuM phaLa avazya bhAgavavu joie," ema samajIne pAMca prakAranAM viSayasukhAne bhAgavatA chatAM, devene paNa durlabha evA gIta tathA nRtyAne jotAM chatAM guNuzALI, gaMbhIra ane bhavabhIru evA hajAreA kumAramitrAthI sevAtA, parApakAraparAyaNa kRpALu evA paramAtmA zrIzreyAMsanA kumArAvasthAmAM ekavIza lAkha varSoM kSaNamAtramAM vyatIta thaI gayA. peAtAnA deve dvArA zrI zreyAMsanAthabhagavaMtanA svarUpane jANatA chatAM iMdra mahArAjAne paramAtmAnA sAkSAt dana karavAnI icchA thai eTale zrI viSNu rAjA pAse rahelA paramAtmA pAse AvIne temane namaskAra karyo. mastaka para be hAtha joDIne Azcaya pAmelA temaNe kahyuM ke-" he traNa leAkanA svAmI ! a pattu leAkeAttara adbhUta svarUpa nIhALIne nimeSa rahita mArA baMne netrA Aje kharekhara kRtakRtya banyA che. he svAmina ! jee ApanA lAvaNyasaundarya rUpI amRtanuM pAna peAtAnA netrarUpI pAtradvArA nira'tara kare che, teo kharekhara A jagatamAM praza'sAne pAtra che. traNe leAkane viSe viSNu rAjAnI spardhA karI zake tevI kAIpaNa vyakti nathI, ke jene tyAM kalpavRkSa samAna Apa avataryA che. traNa bhuvanane viSe gaNanApAtra vyaktiemAM zrI viSNu rAjavI sauthI agrupade birAje che.' te samaye zrI viSNu rAjavIe temane jaNAvyuM kaeN-" he iMdra ! huM hajI kRtakRtya banyA nathI, jo tame A kumArane rAjyAbhiSeka mahAtsava batAve| te huM kRtArtha khanu. zrI zreyAMsakumArane me' vAraMvAra jaguAvyu` hatu` ke- tamArA janmAdika maheAsavA te meM joyA parantu Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 8 mo. rAjyAbhiSeka mahotsava jevo che. kI che. lAMbA samayathI ha rAjyabhAra vahana karI rahyo chuM, have huM thAkI gayo chuM te he kumAra ! zaktizALI hovA chatAM zA mATe rAjabhAra vahana karatAM nathI? anya rAjavIo tamArI AjJAnuM ullaMghana karatA nathI tethI te tame kharekhara rAjA ja che chatAM he putra ! mArA netro tamAre rAjyAbhiSeka jevAne talasI rahyA che. vadhAre zuM karyuM? huM tamane vijJapti karuM chuM." A pramANe meM kumArane kahevA chatAM kumAre lezamAtra paNa pratyu ttara Apyo nathI, te he Idra ! tame have kumArane tathA prakAre samajAve ke jethI mAruM manoratharUpI vRkSa vikasvara bane." pachI paramAtmAnA caraNakamaLamAM pitAnuM mastaka namAvIne iMdramahArAjAe temane kahyuM ke " he prabho ! mArA para prasanna thAo ane dayA darzAvo. he nAtha ! tame nItizAstramAM nipuNa hovA chatAM, pitAnI AjJAne mAnya karatA nathI, to lekamAM Apa pUjya puruSanI avajJA prasiddhi pAmaze. caMcaLa svabhAvavALA meM Apane A ayogya kahyuM che. jemanuM caritra lokottara che evA Apane salAha ApanAra huM keNu? he vizvapitA ! mAro avinaya mApha kare ! bALakanuM anucita vartana vaDIla janane mATe harSadAyaka bane che. tamane vizeSa kahevAthI zuM? meM ApanA vastrane cheDe grahaNa karyo che, te ApanA sevaka mane, he svAmin ! Apa santoSa pamADe !" mAtA-pitA tathA idrane atizaya Agraha joIne kumAre rAjyAbhiSeka karavAnI hA kahI. pUjya vyaktio pAse karAyelI prANIonI moTI mAgaNI paNa nirarthaka thatI nathI. bAda atyaMta harSa pAmelA iMke jaNAvyuM ke-"he svAmin ! Ape moTI maherabAnI karI. nAgarika loke temaja parivAra yukta viSNu rAjavI paNa harSa pAmyA che." pachI IMdra mahArAje deva dvArA tIrthajaLa magAvyuM ane IMdra temaja viSNu rAjAe samasta sAmagrI taiyAra karAvI. deva, dAna, nAgarika loko ane najIkamAM rahelA rAjAo mahAna bhakti temaja kautukane kAraNe ekatra thaI gayA. sau prathama kalyANanI IcchAvALA iMdra suvarNa kaLazedvArA dharmacakravatI zrI zreyAMsanAthane rAjyAbhiSeka karyo. bAda AnaMdAzrane vahAvatAM viSNurAjAe abhiSeka karyo, kAraNa ke iMdra tathA viSNurAjAnuM tathA prakAranuM vartana ucita ja che. bAda AnaMdI idramahArAjAe paramAtmAnI sanmukha raMbhA vigere apsarAonuM gIta ane vAjiMtrapUrvaka nRtya harSapUrvaka karAvyuM. paramAtmAne rAjyAbhiSeka mahatsava karavAthI pitAne kRtakRtya mAnatA IMdra mahArAjA " tame dIrghakALa paryanta rAjya karo." ema kahIne devalekamAM gayA bAda viSNu rAjavIe paNa kahyuM ke-" AvA prakAranA mahotsavathI huM kRtArtha banyo chuM ane IcchuM chuM ke-Apa A rAjalakSmI lAMbA samaya sudhI bhogave ema huM mArI daSTithI jouM. he rAjana ! kharekhara A nagara, rAjya, deza ane prajAjane prazaMsAne pAtra banyA che, kAraNa ke teonA puNyane kAraNe ja tame teonA svAmI banyA che." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnA mAtA-pitAnuM svargagamana [ 173 ] zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtane keIpaNa pratispadhI zatru rAjA nahote, kAraNa ke svataH prakAzatI evI paramAtmAnI AjJA sarvatra vistAra pAmI hatI. paramAtmA pRthvInuM rakSaNa karI rahyA hatA tyAre loke sukhI ane samRddha banyA hatA. "bhaya" e zabda te phakta kezamAM ja hate. araspara virodhI vyaktiomAM paNa sanehabhAva prasaryo, avinayI loke vinayI banyA. dInajano dInatA rahita banyA, durbhAgIo saubhAgyazAlI banyA, daridrIo dhanavaMta banyA, vyAdhigrasta nirogI banyA ane anya loko paNa dharma pAmyA. svAthI loko paramAthI kAryo karavAmAM usuka banyA. vaLI paramAtmAnA rAjyamAM duSTa buddhivALA loko sadabuddhivALA banI gayA. dUra dezamAM rahenAra koI eka abhimAnI rAjA, agninI mAphaka avinayIpaNuM darzAve te paramAtmA pitAnA sthAnamAM rahyA thakAM ja te rAjAnI dizA tarapha mAtra daSTikSepa kare teTalA mAtrathI ja te abhimAnI rAjA namra banIne paramAtmAne harSa pamADe. kalyANanA bhaMDAra samAna zrI zreyAMsanAtha prabhu, jagatane AnaMda ApatAM rAjyanuM pAlana karavA lAgyA. keTaloka samaya gayA bAda prabhunI rANI zrIkAMtAe caMdra svapnathI sUcita ane zreSTha bhAgyavALA putrane janma Apyo eTale tene janmatsava karIne svapnAnusAre tenuM semacaMdra nAma rAkhavAmAM AvyuM. dhAvamAtAthI lAlana-pAlanA karAte te kumAra vRddhi pAmavA lAgyo. kumAra kalA-grahaNa cagya thaye tyAre tene samasta kalAo zIkhavavAmAM AvI ane krame krame te suMdara yuvAvasthAne prApta thayA bAda dedIpyamAna dehane kAraNe sUrya sarakhA, mukhathI caMdra (soma) sarakhA, rUpathI maMgaLa sarakhA, manathI budha sarakhA, baMne netrathI guru (bRhaspati) sarakhA, sadAcArathI zaka sarakhA, tejathI zani sarakhA, nakhanI paMkitathI tAra sarakhAM A pramANe samasta grahonI zobhAne dhAraNa karatA hovA chatAM temane koIpaNa graha pIDA ApI zako nahoto. kharekhara loko mATe A hakIkata vismayakAraka hatI. bAda meharUpI vRkSanuM umUlana karanAra, pitAthI zreyAMsa paramAtmAe semacaMdrane caMdrayazA vigere prasiddha rAjavIonI rAjakumArI sAthe paraNAvyA. paramAtmA rAjyanuM pAlana karI rahyA hatA ane somacaMdra kumAra yuvarAja pade hatA tyAre paramAtmAnA mAtA-pitA AyuSya pUrNa karIne, jANe teonI kItine sAMbhaLavA mATe ja gayA hoya tema sanatakumAra nAmanA devalokamAM gayA. saMsAranA svarUpane vicAra karatAM bhagavAne rAjapuruSanI sAthe, potAnI samRddhi anusAra mAtA-pitAnI aMtimakriyA karI. te aniSTa kriyAne jovAne mATe jANe asa martha banyo hoya tema sUrya asta thaI gayo ane saMdhyA pakSIonA nAdanA bahAnAthI rudana karavA lAgI. karamAyelA kamaLarUpI mukhavALo kamalinIne samUha temAMthI UDI jatAM bhramarAenA bahAnAthI kAjaLa yukta hoya tema azru sAravA lAgyA. zekapIDita strIone jANe AzvAsana ApavA mATe ja AvI hoya tema rAtri AvI pahoMcI, ane svarge gayelA mAtA pitAne jANe artha ApavAne puchapasamUhanI kAMtine dhAraNa karatAM tArAo prakAzavA lAgyA, zakarUpI agnithI pIDAelA lokone zAnta karavAne mATe ja hoya tema caMdra potAnA amRta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 174 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 8 me. tulya kiraNoddhArA udaya pAme. prAtaHkALe pitAnA lokone AzvAsana ApavAne mATe temaja teonI sAtheno asahya viyoga sahana nahIM karI zakavAthI sUya pahelAMnI mAphaka AvI pahoM-udaya pAmyo. samasta bhAvane jANanAra, dhIrajanomAM agresara, evA paramAtmAe lokone duHkhI joIne kahyuM ke-"zokano tyAga karIne, tattvanA ciMtanapUrvaka dhairya dhAraNa karo, kAraNa ke yamarAjA, siMhanI mAphaka chApUrvaka AcaraNa karavAvALe che. vAyuthI haNAyelA megha sarakhuM AyuSya che, neha idrajALa sarakhemithyA che, saMge svapnanI mAphaka jotajotAmAM nAza pAme che, vige te kharekhara duHkhadAyaka che. A vizvamAM kaIpaNa sthaLa prema karavA lAyaka nathI temaja kaMIpaNa vastu zeka karavA lAyaka nathI, mATe arati-duHkhane tyAga karo ane phakta vivekanuM ja avalaMbana . mehano tyAga karIne yamarAjAnA durdamapaNAnuM haMmezA ciMtavana kare." A pramANe zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtanI zikhAmaNane sAMbhaLIne samasta janasamUhe zokano tyAga karyo. pachI ghA para mIThuM nahIM mUkavAne IcchatA jagatupUjya paramAtmAe dIkSA levAnI atyantaIchA hovA chatAM paNa thoDo samaya vyatIta karyo. pachI keTalAka samaya pasAra thayA bAda samasta rAjavIone ekatra karIne paramAtmAe pitAnA putra somacaMdrane rAjA banAvyA. sAthosAtha teone jaNAvyuM ke-"mane cAritra aMgIkAra karavA mATe tame sau saMmati Ape ane A rIte sneharahita baneluM mAruM mana dharmAcaraNamAM vizeSa sahAyabhUta banaze. viyogathI bhIru banelA manane majabUta banAve kAraNa ke zubha athavA te azubha kAryamAM sahAya karanArane sarakhuM phaLa maLe che." duHkhapUrvaka sAMbhaLI zakAya tevA paramAtmAnA uparokta kathananuM karNodvArA pAna karIne, jANe te pacAvavA muzkela hoya tema pratyakSa AMsu vahAvavA dvArA teoe vamI nAkhyuM arthAta te sarva asAravA lAgyA. te samaye paramAtmAe punaH te sarvane amRta sarakhI vANIthI AzvAsana ApyuM eTale vyAdhigrastanI mAphaka teo gadagadu vANIthI kahevA lAgyA ke " huM svAmin ! tamArA viyogamAM, ame paradezI vyaktionI jema nAthahIna banazuM. vaLI netravihIna vyaktinI mAphakayAreya (gamyAgamya) padArtha jANI zakazuM nahIM. he svAmina ! A pramANe amArI sthiti hovA chatAM, ApanA saMyama-mArgomAM vita karIe to ame zatrurUpa gaNAIe. he svAmina ! ApanuM kalyANa thAo ! ane ApanA manoratha saphaLa thAo." bAda paramAtmAne hajAra mitra rAjavIoe jaNAvyuM ke-" he nAtha ! ame paNa ApanA mAge cAlavA IcchIe chIe." eTale paramAtmAe te saMbaMdhamAM anumati ApavAthI teone harSa atyaMta vRddhi pAmyo. paramAtmAnI trata levAnI IrachA AsanapadvArA jANIne leAkAMkita deve prabhu pAse Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * parama mAnuM dIkSA-avasare vArSika dAna [ 175 ] AvyA. te leAkAMkita devA nIce pramANe nava jAtinA hatA. 1 sArasvata, r Aditya, 3 vani, 4 varuNa, 5 ga tAya, dR tuSita, 7, avyAbAdha, 8 vAyu ane 9 ariSTaka. te save e paramAtmAnA caraNakamaLanI pUjA karIne vijJapti karI ane a Mjali joDIne nIce pramANe stuti karI ke- he nAtha ! vastrane cheDe vaLagelA tRNunI mAphaka rAjyaneA zIghra tyAga karatAM Apa jagatane viSe kaI vyaktine stutipAtra nathI ? devedrothI namaskAra karAyela caraNakamaLavALA he zrI zreyAMsanAtha ! meharUpI mahAsubhaTane jItavAmAM atula parAkramI evA Apa jaya pAmeA. he jagatanA svAmI ! jo Apa jagatanA jIvAne tAravAne mATe dharUpI tI pravartAvavA mATe sajja thayA che te paNa amArA A adhikAra che,ema jANIne ame Apane vijJapti karIe chIe ke-samasta prANIenA kalyANane mATe Apa dhama tItha pravartAvA.' A pramANe vijJapti karIne leAkAMtika devAnA cAlyA javA khA, kAmadevarUpI hastIne havAmAM siMha~samAna zrI pa2mAtmAe sAMvatsarika dAna devuM zarU karyu. paramAtmAe vArSika dAna devuM zarU karyuM... tyAre iMdra mahArAjAnuM Asana kapyuM. jJAnadvArA kaMpanuM kAraNu jANIne, siMhAsana parathI UThIne paramAtmAnI dizA samakSa sAta-ATha pagalAM cAlIne, paramAtmAne praNAma karIne iMdre kuberane Adeza ApyA ke-"tame zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtanA mahela dravyathI paripUrNa kareA." kubere IMdranI te AjJA svIkArIne, jema rAjAnA AdezathI maMtrIe sevaka puruSane hukama kare tema kubere peAtAnA tiya gUjA bhaka nAmanA sevaka devAne AjJA karI. peAtAnA svAmI kuberanI te devAe svAmI zrI zreyAMsanAthanA mahelamAM puSkarAvata maidhanI mAphaka dI` samaya sudhI suvarNa vRSTi karI. pachI dvipatha, tripatha, cavara ane cauTAmAM mekalelA sevake dvArA gheSaNA karAvIne paramAtmAe dIna, daridra, rAgI, vasrarahita, vakragavALA, vipattimAM AvI paDelA, aMdha temaja laMgaDA prANIone suvaNu dAna ApyuM. prabhAtakALathI prAraMbhIne saMdhyA samaya sudhImAM paramAtmA pratidina eka karoDa ane ATha lAkha seAnAmaheAranuM dAna karatAM hatA. suvaNaeNdAnathI hu pAmelA leAkeAe liMga temaja magadha vigere samasta dezeAmAM paramAtmAnA sAMvatsarika dAnanI prasiddhi karI tyAre leAkeA kahevA lAgyA ke-" paramAtmAnuM darzana ane leAkane pavitra karanAra, dAridrayane nAza karanAra temaja puNya samUhane vadhAranAra che. paramAtmAnI asAdhAraNa dAnazIlatAnI sAtheAsAtha dAnamAM devAtA chatAM nidhAnA atyaMta vRddhi pAmavA lAgyAM. paramAtmA tathAprakAranuM asAdhAraNa mahAdAna ApavA lAgyA ke jethI amane Ape, amane Ape! " ema kheAlanArA yAcakajanA paNa UlaTA dAna devAnI zaktivALA banI gayA. "C dInajanAne dAna ApatAM zrI jinezvara bhagavate leAkeAne viSe evuM prasiddha karyu" (jaNAvyu') ke-meAkSamahelamAM caDhavA mATe Avu' " dAna " prathama pagathiyA samAna che. khAda mehanA tyAga karIne saMyamarUpI ratha para AreAhaNa karAya che. mekSamAM paheAMcavAne mATe A mAga nuM zrI jinezvara bhagavaMtanI mAphaka anusaraNa karavu joie, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [176 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 8 mo. paramAtmA vArSikadAna ApI rahyA hatA tyAre somacaMdra rAjavIe potAnA dezamAM dAnazAlAo zarU karavA mATe pitAnA sevaka puruSone AjJA karI, je kaI pAkhaMDI, gRhastha athavA anya keIpaNa bhUkhyo, tarasya Ave tene yogya sthAna temaja AzvAsana ApI suMdara cAra prakArane AhAra Apo. eTaluM ja nahiM paNa uttama jAtinA rastAo, vimAna sarakhA ratha, sUryanA ao sarakhA ghoDAo, uttama rezamI vastra, rananA alaMkAre, gAma, Akara ane nagara vigere yAcaka lokone batA ane je je kaMI paNa mAge te tene zaMkA rahitapaNe Apa." upara pramANene semacaMdra bhUpatine Adeza svIkArone teoe te pramANe jaladI vartavAnuM zarU karyuM. A pramANe AzcaryakAraka sAMvatsarika dAna pUrNa thayuM tyAre paramAtmAe traNa abaja, e zI karoDa ane eMzI lAkha suvarNa mahAranuM dAna karyuM. bAda nidhi samAna vratagrahaNa karavAnI IcchAvALA paramAtmAe vidhipUrvaka balividhAna karIne be upavAsa(chaThTha)ne tapa karyo. pachI Asana kaMpathI paramAtmAno dIkSA samaya jANIne, jANe saMketa karela hoya tema badhA idramahArAjAo AvI pahoMcyA. te idroe temaja ekatra thayela somacaMdra vigere hajAra rAjavIoe paramAtmAne nIce pramANe vijJapti karI ke-"he svAmin ! ame Apane dIkSAbhiSeka karIe." bAda dezanI mAphaka paramAtmAnA Adezane prApta karIne teo harSa pAmyA. pachI amyureMdra deva dvArA tIrthajala maMgAvIne eka hajAra ane ATha suvarNakaLazadvArA paramAtmAno abhiSeka karyA bAda sUrya, caMdra vigere iMdra mahArAjAe paNa snAnAbhiSeka karyo. pachI semacaMdra bhUpatie bIjA rAjAvIonI sAthe mahARddhipUrvaka paramAtmAno abhiSeka karyo. pachI gaMdhakASAyI vaavaDe luM chAela aMgavALA, bAvanA caMdanathI lepAyelA, be divya stro paridhAna karelA, mugaTa, kuMDala, kaMdoro ane hArathI bhUSita, kaMThamAM pArijAtanI pu5mALAvALA evA tame traNa jagata para upakAra karanArA che ane he nAtha ! traNe lekanA prANIvaganA zatrurUpa kAma vigerene haNavAne mATe tame teyAra thayA che. mithyAtvarUpI ghuvaDonI daSTine baMdha karanAra sUryabiMbanI mAphaka ajJAnarUpI aMdhakArane haNanAra ApanuM zAsana udaya pAme. vaLI ApanI kItirUpI latA traNe bhuvanamAM evI rIte prasAra pAme ke jethI tene Azraya karanAra prANIo asAdhAraNa phaLane (kSane) prApta kare. jagatanA prANIone netrarUpI mAlatIonI kalIonA samUhane vikasvara karanAra evA Apa dhUmADA rahita prakAzita dIpaka samAna che. " upara pramANe paramAtmAnI stuti karIne idra mahArAjAe batrIza prakAranuM manahara nATaka saMgItapUrvaka karAvyuM. pachI temacaMdra rAjAe potAnA sevakagane Adeza Ape ke paramAtmAne yogya maNinI pIThikAvALI, ratnanA siMhAsanavALI, vani karatI ghugharIsamUhathI che bhatI, ane rUpAnA jevI kAMtivALI vimala prabhA nAmanI zibikA taiyAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAne dIkSA mahetsava [ 177] karA." sevakage paNa rAjAnA hukama pramANe tevI zibikA taiyAra karAvI. iMdra mahArAjAe paNa deva dvArA aneka ratnone kAraNe IdridhanuSanI zobhAne dhAraNa karatI, citravicitra staMbhavALI, ane metIonI mALAthI suzobhita, semacaMdra rAjavInI vimalaprabhAnI jevI zibikA taiyAra karAvI. jema dIpakanI kAMti caMdranI kAMtimAM samAI jAya tema iMdra mahArAjAnI te zibi: rAjavInI zibikAmAM dAkhala thaI gaI. pachI paramAtmA siMhAsanathI UThIne, te zibikAne pradakSiNA ApIne tenA para Aro haNuM karyuM. temAM pUrvAbhimukha siMhAsana para 5ramAtmA beThA eTale deva, dAnava ane rAjAoe mastaka dvArA te zibikAne vahana karI. paramAtmAnA mastaka para veta chatra zobhavA lAgyuM te jANe ke-zAzvata vimAna sahita caMdra Avela hoya tema lAgatuM hatuM. paramAtmAnA deha para iMdrathI uchALatA be cAmara zobhI rahyA hatA te jANe ke meruparvatanI zilA parathI paDatAM jharaNAMnA be vimAga hoya tema dekhAtA hatA. somacaMdra vigere rAjAo ane azrutaMdra vigere iko te zibikAne sukumAra bAlikAnI mAphaka vahana karIne dhIme dhIme cAlavA lAgyA. paramAtmAne jovA mATe loko gRhamAMthI bahAra nIkaLyA ane udaya pAmelA sUrya sarakhA paramAtmAnI aryAdi sAmagrIthI pUjA karI. paramAtmAne jovA mATe potAnA vimAnathI sUryane AvarI letA ane prItaLane prakAzita karatAM vimAnika devonA samUhAe AkAzapaTane vyAsa banAvI dIdhuM. samayanA deva ane manuSya samUhano e asAdhAraNa zaot-vani pragaTyo ke te jANe mathana karAtAM saMsAra-samudrane dhvani hoya tema jaNyAtuM hatuM. te samaye svargalakathI AvI rahelA ane vimAnamAM beThelA devasamUhane kAraNe gaganapaTa A pramANe sUcavI rahyuM hatuM ke-"vikasita pusamUhavALuM naMdanavana Aje kamaLa, caMpi, kakelI ane siddhArthanA tRNa jevuM tuccha banI rahyuM che. deva ane manuSyathI vagADAtA vAjiMtrano e koI apUrva dhvani thavA lAge ke jethI trAsa pAmelA jaMgalI hastIo nAzIne dizAnA cheDe jaIne vasyA. paramAtmAnI AgaLa ratnamaya aSTa maMgaLa-1 kaLaza, 2 chatra, 3 bhaMgAra-jhArI, 4 devAnA hastamAM rahela mahAvaja, 5 ghugharIo yukta patAkAo, 6 veyaM maNinA daMDavALuM sapheda chatra, 7 siMhAsana ane 8 pAdapITha-cAlavA lAgyA. loko paramAtmAnA maNimaya upAnane vahana karIne, jagadagurunI AgaLa cAlavA lAgyA. pachI lokothI parivRta ane ratnanA palANa temaja alaMkArasamahathI zAbhita eka se ATha uttama ao cAlavA lAgyA. pachI senAnA khoLAvALA, daMtazaLavALA ane mada jharatAM eka se ATha hastIo cAlavA lAgyA. bAda ghugharI, ghaMTA, vraja ane chatrathI suzobhita kAMtivALA temaja aneka prakAranA AyudhothI yukta eka se ATha ratha cAlavA lAgyA. bAda ubhaTa veSadhArI eka se ATha subhaTa ane asaMkhya prakAranI cataraMgI senA cAlavA lAgI. pachI nAnA moTA aneka chatrothI parivRta, eka jana UMco ane hajAro nAnI davAvALo, laTakatI puSpamALAvALa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 178 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 8 me. vaiDuya maNinA daMDavALA, nAda karatI gharIevALA, devAthI upADAyela mahendradhvaja cAlyuM. tenI AgaLa TIkhaLa karanAra, leAkeAne hAsya upajAvanAra, ane gIta, nRtya, vAjiMtra ane khela-kotuka karanArA leke cAlavA lAgyA. pachI azva, hastI, ratha ane pAlakhImAM beThelA uccakuLa ane bheAgakuLanA rAjAe, kSatriyA ane senApatie peAtapeAtAnI RddhipUrvaka cAlavA lAgyA. bAda vimAnamAM raDela asa`khya deva ane devIe peAtAnA parivAra sAthe ha pUrvaka cAlavA lAgyA. bAda snAna karIne, uttama vastrAbhUSaNa paherIne, jayaku jara hastI para beThela, sapheda chatrathI zaiAbhita, cAmarAthI vIMjhAtA ane puSkaLa senA-samUhathI parivarela zrI sAmacaMdra rAjA zrI zreyAMsanAtha paramAtmAnI pAchaLa cAlyA. mahelamAM rahelA leAkeAvaDe vastranA cheDAe phra*AvavAmAM AvyA, deve! puSpanI vRSTi karavA lAgyA, devI, vidyAdharIe ane manuSyanI strIo nRtya karavA lAgI, dAna apAvA lAgyu ane devanA stutipAThake stuti karavA lAgyA tyAre peAtAnA dehanI kAMtisamUhathI dizAbhAgeAne pItavI banAvatA ane niSpApa paramAtmA sahasrAmra nAmanA vanamAM AvI pahoMcyA. te vanamAM pAMdaDAvALI velathI nyAsa, alaMkRta srInA mukha jevuM kAMtivALu, zubha tilakathI yukta, yuvAna janeAne haSa ApanAra, temaja AvI rahelA evA paramAtmAnuM, AMbAnA mAMjarasamUha upara maneAhara guMjArava karatAM bhramarAedvArA jANe svAgata thatu hAya, pavanathI dhrujAvAtI latArUpI bAhudaMDavaDe peAtAnA mahAtsavane hevA mATe bIjA vanene jANe khelAvI rahyuM hoya tevA, nIce kharI paDatAM ane vikasita puSpasamUhathI temaja sarovaramAM krIDA karatAM * cakravAkAnA samUhanA bahAnAthI jANe svaNu paTTa bAMdhyA hAya tevA, chae RtunA bhAve vattA hAvAne kAraNe A sahasramravana sa udyAne!mAM agresara hAine, avAja karatAM huMsasamUhanA bahAnAthI jANe jayadhvajane prApta karyAM hoya tevA gADha paNa samUhane kAraNe mahAbaliSTha puruSAthI paNa muzkelathI jai-AvI zakAya tevA tiMduka nAmanA vRkSanI nIce, jene Indre peAtAnA hastane Teke 'ApyA che tevA paramAtmA zikSikA parathI nIce UtarIne rahyA. paramAtmA peAte ja jagatanA AbhUSaNarUpa hAine, saMyamarUpI lakSmIne AliMgana ApavAmAM vighnarUpa alaMkAre ne tyAga karyuM. khetAlIza lAkha va panta rakSaNa karelI rAjyalakSmIneA, vajrane lAgela dhULanI mAphaka tyAga karIne phAgaNa mAsanI vadi terazane divase, caMdra zravaNa nakSatramAM Avye chate pUrvAhna samaye paramAtmAe paMcamuSThi leAca karyA. leAca karelA kezane iMdre deva vastramAM grahaNa karIne, tene kSIra samudramAM nAkhIne, pAchA AvIne kolAhalanu' nivAraNa karyuM. bAda siddha bhagavAne namaskAra karIne paramAtmAe sAvadhanA tyAga karavArUpa sAmAyikane trividhe trividhe svIkAryuM, te samaye paramAtmAne ceAthu` mana:paryava jJAna prApta thayuM ane nArakInA jIvAne paNa kSaNamAtra Ana Mda thayA. te vakhate svAmInI maherabAnInA pAtra sarakhA hajAra mitra rAjavIoe vAmInI maherabAnI sarakhu' vrata svIkAryuM, bAda cAra prakAranA vAjiMtrAthI pragaTelA ane deva, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnuM pAraNuM ane savarNaSTi [ 179 ]. dAnava ane manuSyathI karAyela "jaya jaya " evo vani samasta vizvarUpI maMDapamAM prasarI gayo. traNe jagatanuM kalyANa cAhanAra paramAtmAnA DAbA khabhA upara iMdra nirmaLa devadUSya vaja mUkayuM. pachI sarva sAdhu sahita paramAtmAne namaskAra karIne iMdra mahArAjAe tathA rAjAe potapotAnA sthAne gayA. . . : bAda paramAtmAe parivAra sahita anyatra vihAra karyo ane bIje divase siddhArtha nAmanA nagare pahoMcyA. gecarInA samaye jaMgama ka65vRkSa sarakhA paramAtmA naMda zreSThInA gRhe gayA. te vakhate te zreSThInA gRhe putranA nAmAbhidhAnane mahotsava hatuM ane te kAraNe samasta kuTuMbIjanene AmaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM. dezAcArane kAraNe te loko kSIranuM bhajana karanArA hatA ane A mahotsava prasaMge paNa teoe paramAtta (kSIra) bhejana taiyAra karyuM hatuM. A prasaMge paramAtmAne padhArelA joIne harSa pAmela naMda zreNI A zrI zreyAMsanAtha paramAtmAM AvyA che " ema jANIne, potAnA parivAra sAthe zIdhra UbhA thaIne, sAta-ATha pagalAM paramAtmAnI sanmukha gayo. harSapUrvaka paramAtmAne vAraMvAra praNAma karIne pitAnA vastranA cheDAthI paramAtmAnA baMne caraNe luchayA. pachI mastake aMjali jeDIne nIce pramANe stuti karI ke-"ciMtAmaNi, kalpavRkSa ane niSi samAna Apa mAre AMgaNe padhAryA che tethI Aje mAre janma saphaLa thayo che, mArA puNo udaya pAmyA che, mAruM jIvita saphaLa thayuM che ane mArA gharanuM AMgaNuM pavitra thayuM che. he nAtha ! mahApuryodaya hoya to ja ApanuM nAma saMbhaLAya che, jyAre AnaMda ApanAra ApanA darzananI te vAta ja zI karavI? te A mArI lamI, parivAra, mAruM jIvita ane A deha te sarva Apane AdhIna che te Apa mArA para anugraha kare." A pramANe belIne sarala buddhivALA naMdachIe paramAtmAnI samakSa suvarNa ane ratnAdi dharyA, paranta niSpariyahI paramAtmA e te vastu svIkArI nahIM tyAre te zreSThIe kSIrAnna thayuM eTale tene nirdoSa AhAra jANIne paramAtmAe pitAnuM hastarUpI pAtra dharyuM eTale vikasita rAmarAjIvALA naMdazreSThIe te kSIrAnna vaharAvyuM tyAre devasamUhe AkAzamAM devaduMdubhI vagADI, sugaMdhI jaLa tathA puSpanI vRSTi karI naMdanA gRhAMgaNamAM sADAbAra karoDa suvarNa mahoranI vRSTi thaI. latAone dhIme dhIme prajAva sugaMdhI pavana vAvA lAge, uttama vastranI vRSTi thaI, " jaya jaya" evo avani thavA lAgyA, dee "ahodAna ahodAna" evI uddagheSaNa karI ane vividha prakAranAM vAjiMtro vagADayA. pApasamUhane naSTa karanAra paramAtmAnuM traNa prakAranA vAjiMtrothI manohara ane traNa lakanA janene AnaMdadAyaka pAraNuM thayuM. ame te naMdaDI tathA tenA putra AnaMdanI stuti karIe chIe ke jenA nAmAbhidhAna prasaMge paramAtamAM pite AvI pahoMcyA. " AmaMtraNa apAyela paramAtmAM kharekhara mahAnuM che "ema siddha thayuM, kAraNa ke gocarI prApta karela temaNe badalAmAM sADAbAra kareDa senaiyA ApyA. kharekhara A lekamAM, svAmInuM svajanapaNuM loka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180 ] . zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 8 me. . ' e tara ( Azcaryajanaka) che, kAraNa ke tethI te ja bhavamAM akSaya evI bhukti (bhogasAmagrI) ane mukti prApta thAya che. paramAmAM te sthaLethI vihAra karI gayA bAda nadaDIe paramAtmAnA carasthApanane sthaLe pIThikA banAvI, jethI loko temanI caraNapaMktinuM ulaMghana na kare. divase divase vRddhi pAmatAM asAdhAraNa jJAna, cAritra ane darzanadvArA AtmadhyAnamAM magna rahetAM, apratibaddha vihArathI meha rAjAne vizeSa prakAre jItatA, kamanA marmasthaLane bhedanAra tapazcaryAnuM avalaMbana letA, vihAra karatAM karatAM pharIthI be varSe siMhapura nagare AvI pahoMcelA, sahastrAbra vanamAM dIkSAvRkSa nIce rahelA, zukaladhyAnanA be pAyAnA ciMtavanavaDe ghAtakarmone nAza karatAM evA paramAtmAne mAgha mAsanI amAvAsyAne divase, caMdra zravaNa nakSatramAM AvyuM te pUrvAna samaye bAvAta rahita, pUrNa ane kAlekane prakAzita karatuM kevaLajJAna prApta thayuM. AsanapathI avadhijJAnatA paramAtmAnuM kevaLajJAna jANIne badhA iMdra mahArAjAo AvI pahayA. paramAmAnA samavasaraNanI racanA karavAne IrachatA vAyukamAree eka janapramANu pRthvIne sApha karI. bAda meghakumAra dee te pRthvIne caMdana rasa, kezara ane ghanasAra(barAsa)thI vAsita jaLavaDe sIMcI. jaLanuM siMcana thavAthI pRthvI, jANe pitAne khoLAmAM vRddhi pAmela linuM zamana thavAthI ja heya tema atyaMta azu sAravA lAgI, vyaMtara deve e ratna vigerenA TukaDAothI paDaghAra bAMdhe ane DhIMcaNa pramANa citraviciva punI vRSTi karI. vyaMtareMdroe te sthaLe cAra prakAranA tAra banAvyA. bhavanapati dee rUpAne gaDha banAve. hajAre maNiethI bhUSita phaNAvALA zeSanAganI mAphaka te rUpAnA gaDha para sonAnAM kAMgarA karavAmAM AvyA. te rUpAnA gaDhanI aMdara tivI devoe, jANe meruparvate dAphiyatAnA kAraNe dakSiNArUpe Ape che te senAne kile rame. tenA para ratnanA kAMgarA banAvyA te jANe ke killAmAM dAkhala thayelA sUryanA pratibiMbane sthApita karI devAyA hoya tema jaNAtuM hatuM. bAda vaimAnika dee te senAnA killAnI aMdara ratnane killo banAvyo. te jANe ke-pramue tyajI dIdhela rAga pratyakSa svarUpe Avyo hoya tema jaNAtuM hatuM. te ratnanA killA para pAMca prakAranA maNievALA kAMgarAe mUkavAmAM AvyA te jANe ke paramAtmA pAse pitAnA aviradhIpaNAne sUcavatA hoya tema jaNAtuM hatuM. paramAtmAne prApta karIne jANe ati harSa pAmyA hoya tema te traNe killAe pitAnI dhvajArUpI UMcI bhujAo thI nRtya karatA hoya tema jaNAtuM hatuM. te sthaLe idranIla maNinA tera zobhatA hatA te zrI jine zvaranI pAse AvanArI zrI tIrthaMkarapaNAnI lamInuM uttarAsana hoya tema zobhatA hatA. te killAomAM bAra daravAjAo zobhatA hatA te jANe ke bAra prakAranI parSa dane praveza karavAne mATe mArgo hoya tema jAtuM hatuM. dareka daravAje devAe pAnI tathA vAvaDIo banAvI te jANe ke AvanAra vyaktionI ThaMDI ane garamIne dura karavAne mATe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devA racita samavasaraNamAM birAjI paramAtmA jinezvare Apela dIvya dezanA. DEGRO IDEOGyanvaBae%e0%aa%ae%e0 | EC DISE = DCORE CURCANG DACDEL DECOOG DAG Shree Sudharmami Gyanbhandar-Una, Surat GavasyaSales) www.umaragyanbhandar.com Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... Ide karela paramAtmAnI stuti | [ 181] banAvI hoya tema jaNAtuM hatuM. ratnanA kidalAmAM vyaktara dee ratnanI pAdapITha sahita ratnanuM siMhAsana vikalpyuM . te siMhAsana upara bhagavaMtanA deha karatAM bAraguNe UMce ane kasuMbAnA raMgavALA vastra sarIkhA saMdhyAnA raMga jevA rakta palathI samasta samavasaraNanI bhUmine AvarI de ane vikavara pAMdaDAMvALA azokavRkSa racavAmAM AvyuM. te siMhAsana upara uparAupara traNa chatronI devoe racanA karI. te chatre paramAtmAnA traNa jagatanA sAmrAjyane sUcavI rahyA hatA. te sthaLe eka hajAra jana UMce Indravaja racavAmAM Avyo te potAnI veta patAkAnA bahAnAthI saMsArarUpI zatruthI bhavya prANIonuM rakSaNa karavAne mATe jANe UMce karAyela hasta hoya tema jaNAtuM hatuM. vaccenA baMne kilAnA madhya bhAgamAM dee paramAtmAnA vizrAmane mATe IzAna khUNAmAM maNimaya devachaMdAnI racanA karI. vyantara devoe suvarNakamaLane viSe dhamacakanuM sthApana karyuM te baMne jANe ke kamaLa ane sUrya ekabIjAne paraspara bheTIne rahyA hoya tema jaNAtuM hatuM. navataravanI sarakhA ane paramAtmAnI AgaLa AgaLa cAlatAM evA nava suvarNa kamaLa para caraNa sthApana karatAM, stuti karatAM karoDo dethI cAre bAju vIMTaLAyelA evA paramAtamAe pUrva dizAethI samavasaraNamAM praveza karyo. bAda cityavRkSane pradakSiNA ApI, kAraNa ke te tIrthakara paramAmAne ka65-AcAra che. bAda "tIrthane namaskAra ho" ema bolIne paramAtamA pUrvAbhimukha beThA. bAkInI traNe dizAomAM bhakti parAyaNa vyantara devoe paramAmAnA prabhAvathI temanA sarakhA traNa pratibiMbo vipharyA. te samaye paramAtmA ekarUpa hovA chatAM cAra gatinA ne jANe uddhAra karavAne icchatA hoya tema cAra rUpavALA banyA. te samaye paramAtmAnA mastakanI pAchaLa bhAmaMDala hatuM te jANe ke tejathI jItAvAne kAraNe sevakarUpa banela sUryanuM biMba sarakhuM hatuM. agni khUNAmAM sAdhu, devAMganAo ane sAdhvIe, nitya khUNAmAM bhavanapati, vyantara ane jyotiSI devIo, vAyavya dizAmAM bhavanapati, jotithI ane vyaMtara deva ane IzAnakhUNAmAM vaimAnika de, manu ane strIo-A prakAre, A prakAranI parSadA eDI. bIjA gaDhanI aMdara nityaverI evA prANIo paNa vara rahita banIne beThA. trIjA gaDhamAM deva, dAnava ane manuSyanA vAhane 2hyA hatA te jANe ke-svAmInI samIpe teone paNa jANe visAmAnI bhUmi prApta thaI hoya tema jAtuM hatuM. bAda sadabhAvanAvALA idra mahArAjAo paramAtmAne pradakSiNuM ApIne temaja praNAma karIne pitapatAnA sthAne beThA. semacaMdra vigere rAjAe paNa AvyA ane pradakSiNApUrvaka paramAtmAne praNAma karIne IzAna khUNAmAM beThA. bAda saudharmendra paNa paramAmAne namaskAra karIne, mastaka para be hAtha joDIne rastuti karI ke-"pRthvI para sUrya samAna che zrI zreyAMsanAtha bhagavAna! maMdabuddhivALo huM dhIra puruSanI mAphaka ApanI bhAvapUrvaka stuti karuM chuM. he svAminA duSTa karmarUpI madenmatta hAthIone vidAravAmAM kuzaLa siMha sarakhA ApanA avataravAthI A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 182 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 8 me. siMhapura kharekhara sArthaka thayuM che. ApanAmAM mAnasika ke vAcika bheda te phara rahe, paraMtu he svAmina! tamArA mAtA-pitAnA nAmamAM paNa bhinnatA nathI. viSaNu rAjA tathA viSNu mAtAnA putra! tame kRSNanA putra kAmadevane che temAM kAMI paNa Azcarya nathI, kAraNa ke be vyaktithI eka vyakti chatAya. zrAvaNa, cha, phAgaNa ane mAgha mAsanI pAMca kalyANaka tithione Ape ujajavaLa-vizeSa prakAzita banAvI. he nAtha ! je mAsamAM svargAne tyAga karIne Apa AvyA te jayeSTha mAsa, traNa jagatane viSe zreSTha-he paramAtman ! A jagatamAM zreSThatva kema prApta na kare? chaThane divase Apane janma thavAthI chane Ape je bahumAna ApyuM tethI huM mAnuM chuM ke-ko chaThThInA lekhane atIva AdaramAna Ape che. he nAtha ! ApanA janmathI vizva para upakAra karanArA vRkSonA pAMdaDAMone kheravI nAkhanAra phAgaNa mAsanI niSphaLatA dUra thaI? he prabho ! ApanA janmathI je divase dareka prakAranI vRddhi thaI te divasa lokone viSe vRddhi dvAdazI' (vaDI bArasa) tarIke prasiddha thaye. he paramAtmana ! bIje divase (terasane divase) sarva karmane nAza karanAra ApanI dIkSAthI Ape trAdazInA divasane nirmaLa banAvyo. kevaLajJAnarUpI sUryanA pragaTavAthI mAgha mAsanI amAvAsyA paNa nirmaLa banI. zrAvaNa mAsamAM ApanuM nirvANa kalyANaka thavAnuM che tema huM avadhijJAnathI jANI zakuM chuM tethI anaMta sukhane ApanAra te zrAvaNa mAsanI huM stuti karuM chu. zravaNa ApanA pratyenI bhaktine aMge mAtrAdhika (zrAvaNa) thayo te kharekhara ucita che ane tethI te mAse Apane mokSamAM sthApana karIne Apano kadI paNa tyAga karyo nathI. be kalyANakanI tithi trIja hovAthI te saubhAgyadAtA banI che; kAraNa ke te tithie Ape anazana karavAthI Apa meTI lamIne AbhUSaNarUpa banazo. he ravAmina ! ApanuM smaraNa karanAra loko pitAnuM ja kayAsa kare che, ane kSaNa mAtramAM tamArA viSe layalIna banI jAya che. he nAtha ! A pramANe uparokta pAMca kalyANakAthI stavAyela, A5 mane ane tuM sukha Ape upara pramANe bhAvapUrvaka paramAtmA zrI zreyAMsanAthanI stuti karIne, praNAma karIne, saudharmendra samarata vaimAnika deva tathA manuSyanI AgaLa prabhunI sanmukha beThA. huM A sagamAM paramAtmAno vivAhatsava, rAjyAbhiSeka, mAtApitAnuM svargagamana, jinezvaranI dIkSA, kevaLajJAnanI utpatti ane samavasaraNanI racanA-ATalI hakIkatanuM varNana karavAmAM AvyuM. kevaLajJAna varNanane AThame sarga saMpUrNa UITIONSUILTONLIIIhuM \iN miri NokarII-NAKAMU writ \NmiIiii N irit Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnacAdevI BLK zrI zreyAMsanAtha bhagavAna. "zraoNizvarayasa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga, navame. ja mogarAnA jevI kAMtivALI daMtapaMktinA tejathI devasamUhane jANe dharmanI vAnakI darzAvatA hoya tema traNa bhuvananA svAmI paramAtmAe eka hovA chatAM sarva bhASAmAM samajAtI hovAnA kAraNe aneka rUpavALI, meghagarjanA jevI gaMbhIra, vizvanA saMtApane dUra karanArI, amatanA rasa jevI vANIvaDe yutivALI dezanA ApavI zarU karI. samasta manorathane pUrNa karanAra temaja dAna, zIla, tapa ane bhAvarU5 cAra prakAranI zAkhAvALA evA A dhamarUpI kaha5vRkSane tame jANe-oLakha-samaje, e cAre prakAromAM dAna dharma mukhya che ane tenA paNa aneka prakAro che, te prakAro paikI jJAnadAna mukhya ane sarva prakAranuM kalyANa karanAruM che. jJAnI puruSa jJAnadvArA kRtyAkRtyane samajIne, akRtyano tyAga karIne, karavA yogyanuM AcaraNa kare che. karavA lAyaka kRtyanuM AcaraNa karate prANu sukhI temaja yazabhAgI bane che. temaja A lekamAM tathA pAlekamAM svarga tathA mokSanA sukhane pAme che. ajJAnI puruSa parabhavamAM dukhanuM bhAjana bane che jyAre jJAnanuM dAna karanAra samagra sukhane dAtA bane che. jJAna ApanAra vyaktine badale kadI paNa vALI zakAtuM nathI, kAraNa ke bIjA prakAranAM dAno te prANIone phakta eka ja bhavapUratAM ja upakArI bane che; eka mAtra jJAnadAna ja kalyANa karanAra, upakArI ane baMne lokanA sukhane ApanAra che tethI tene sarva prakAranA dAnamAM mukhya kahevAmAM AvyuM che. samasta prANIone abhaya ApavuM te ISTa che, jethI Arogya, Ayu, sukha ane saubhAgyanI prApti thAya che. te abhayadAna sivAya prANIoe karelA aneka kaSTadAyI AcaraNe paNa, ukhara bhUmimAM vAvelA bIjanI jema niSphaLa bane che. kupAtranI vidyA, rUpa vinAnI nartikA, netra vinAnuM mukha, kAMtirahita sauMdarya, sUrya, caMdra ane tArAnI zreNi rahita AkAza, daridrInA vilAsa, vinaya vinA vastunI prApti, jJAnarahita guru, jaLa rahita sarovara,bhUkha veva, anyAyI rAjA, zarama vinAnI vadhu (patnI), phala vinAnuM vRkSa jema zobhatA nathI tema dayA rahita aneka prakAranI dharmakriyA zobhatI nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184]. zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 9 me " hiMsArUpI viSa-vRkSanA nIce pramANe puSpa gaNAya che. mAtAnA garbhamAM, janmatAM ja, bALapaNamAM temaja yuvAvasthAmAM mRtyu, aneka prakAranAM Adhi-vyAdhio, durbhAgI ja aneka prakAranAM bIjAM duHkha prApta thAya che; jyAre te viSa-vRkSanuM phala te narakanI vedamaja che. AhArAdikanAM dAna karatAM abhayadAna zreSTha che; kAraNa ke vadhabhUmimAM laI javAte puru, rAjyanA dAna karanAra karatAM prANa bacAvanArane prazaMse che. trIjuM supAtradAna zayyA, cAra prakArane AhAra, vastra ane pAtra vigere bhedathI aneka prakAranuM che. jJAna, darzana ane cAritrae ratnatrayavALA pAtrane viSe dhama nimitte AdarapUrvaka apAyeluM niravadya-nirdoSa dAna mahAphaLa ApanAruM bane che. pAtra sAta prakAranAM jANavA-1 jinabiMba, 2 jinabhavana, caturvidha saMdha-3 sAdhu, 4 sAdhvI, 5 zrAvaka ane 6 zrAvikA temaja 7 jJAna, A sAta prakAranAM kSetrane viSe je prANI dhanarUpI bIja vAvIne bhAvarUpI pANIthI tenuM siMcana kare che tene mokSalamIrUpI akSaya phaLa prApta thAya che. A bhavamAM je prANa pitAnA maraNu paryata supAtramAM dhanavyaya karato nathI te lakSmI rahita avasthAmAM sevaka bane che, paranuM dhananA svAmI banI zaktA nathI. kaMjusa mANase potAnuM dhana bhUmimAM dATe che teo nIcI bhUmimAM ( naraka gatimAM) bhAtA rahitapaNe javAnuM sUcana karatAM hoya tema jaNAya che. bhUmimAM dATeluM dhana teone kazA upagamAM AvI zakatuM nathI te kharekhara Azcarya che. puNyathI prApta thaI zake tevuM pAtra, citta ane dhana prApta karIne je prANu supAtra dAna detuM nathI te kharekhara mUDha che. ane khedanI vAta che ke-teNe kharekhara pitAnA AtmAne Thage che! buddhimAna puruSa parAdhIna, asthira ane duHkhadAyaka dhanadvArA nizcaLa ane vidanarahita sukha upArjana kare che, mATe buddhimAna puruSe hamezAM supAtradAna devuM joIe. pUrvabhavamAM ApelA supAtradAna saMbaMdha mAM zrIdattanuM daSTAnta nIce pramANe che jayapura nAmanA nagaramAM zatrurUpa hastine haNavAmAM bhayaMkara siMha samAna caMDasiMha nAmane kSatriya hate. te caMDasiMhane sakhIvamAM zreSa, caMdrikAnA jevI nirmaLa ane guNIvala caMdrarekhA nAmanI pAnI hatI. viSayasukha bhogavatAM te baMnene keTaloka samaya vyatIta thavA bAda teone nyAyI temaja vinavI be putro thayA. pahelo vairisiMha ane bIje raNasiMha, te baMnene rAma- lakSamaNanI mAphaka paraspara gADha prIti hatI. te baMne yuvAvasthAmAM AvyA tyAre kamdayane kAraNe caMDasiMha mastakanI pIDAthI mRtyu pAmyuM. tenA virahAgninA tApane zamAvavAne mATe tenI priyA caMdrarekhAe caMdana rasa jevA zItaLa agnine Azraya lIdhe arthAta sAthe baLI maI. AthI zekagrasta banelA te baMne bhAIo mAtApitAnI aMtyeSTi kriyA karIne zoka rahita banyA kharekhara bhejananI mAphaka kamazaH zAka paNa jIrNa thaI jAya che.' ati daridrapaNAne kAraNe dukhI banelAM te baMne lokone pitAnuM mukha batAvavAne www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caeNrisiddha ane siMhanI vicAraNA, [ 185 ] zaktimAna thaI zakayA nahIM. pachI vicAraNA karIne te ane pATalIputra nagare gayA. lakSmI temaja vidyA vinAnA temaNe leAkeAnA mukhadvArA nIce pramANe sAMbhaLyuM ke--" A nagaramAM sArthaka nAmavALA, dhanavAna ane paropakAraparAyaNa guNanidhi nAmane upAdhyAya ( pa MDita) rahe che." A pramANe hakIkata jANIne te baMne tenA ghare gayA ane tene praNAma karyA tyAre guNanidhie rUpavAna te baMnene khedayukta jANIne peAtAnA hRdayamAM vicAyu` ke kharekhara, buddhihIna brahmAnI ceSTAne dhikkAra hA ! kAraNa ke A baMne su Mdara rUpavALA heAvA chatAM daradrI che. '" A pramANe vicArIne upAdhyAye pUchyuM' ke-"tame baMne kANu che ? ane zA mATe , AvyA che ? " tyAre teoe peAtAnu samasta vRttAMta kahI sa MbhaLAvyuM. pachI karuNALu guNunidhie teone kahyuM ke- tame ane mArA ghare raheA ane huM tamane bheAjanAdi ApIza,' leAjana temaja vastranI ciMtA rahita banelA te ane bhAIe kalAnA bhaMDAra gunidhi upAdhyAya pAsethI kalA grahaNa karavA lAgyA. keTalAka divaseA vyatIta thayA bAda te ane kalAomAM pAraMgata banyA. pachI aMjalI joDIne, upAdhyAyane namaskAra karIne A pramANe kahyuM ke--' vidyA, anna, rakSaNa temaja peSaNa ityAdi karavAthI tame amArA pitA sadRza anyA che. pUjya vyakti cAra prakAranI hAya che. A saMbaMdhamAM vizeSa zuM kahevuM ? eka eka prakAranA dAnathI paNu ame amArA vitanA bheAge paNa tamArA anraNI banI zakIe tema nathI, parantu amArI pAse ka Mi paNu vastu Apane devA cAgya nathI, te mahezmAnI karIne amArA sthAne javAnI premapUrvaka AjJA Ape, jethI ApanA prasAdathI amArA vivAha thAya, tyAre teonA vinayIpaNAthI huM pAmela guNanidhi upAdhyAye teone jaNAvyu` ke- mAre e kanyAe che te tamane huM ApuM chuM, tethI te saMbaMdhamAM cintA na kara." A pramANe kahIne upAdhyAye temanI sAthe peAtAnI ba Mne putrIo paraNAvI, khADha upAdhyAye, pAte putra rahita haiAvAthI, patnI sAthe tApasI dRIkSA lIdhI. ' koI paNa jAtanA vyApAra nahIM karavAne kAraNe kALakrame upAdhyAyanuM dravya khalAsa thai javAthI tee didrI ane khedayukta banyA. temanI hiMmatavALI strIoe kahyuM ke-"tame ane nirjAgI che, brahmAe tamane ba Mnene puruSa banAvyA che. tame pRthvItalane viSe peAtAnI jAtane kalAyukta mAne che, chatAM uttarapUrti karavAmAM paNa asamartha che. " A pramANe potapotAnI patnIedvArA tiraskAra pAmavAthI vairAgI banelA tee ane dIrgha samaya sudhI manamAM vicAravA lAgyA 3-rUpa, saubhAgya, saundraya, kula, zIla, kalA ane yuvAvasthA tathA abhimAna-A sa lakSmIthI ja zAle che. lakSmI rahita avasthAmAM mahAjanane viSe, devamadiramAM ane rAjasabhAmAM Dagale ne pagale mAnahAni thAya che. je vyaktinu maMdira aDhaLaka lakSmIvALuM, suzAbhita heAya che te vyakti mAnavAne kharekhara jIte che. tyAgI, abhimAna rahita, tapasvI 24 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 186 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa 9 me. ane dravya rahita maharSie kharekhara pUjanIya che. jema kamaLa vinAnuM sarevara ane caMdra rahita gagana ze|bhatuM nathI tenI mAphaka lakSmI vinAnuM jIvana leAkeAmAM AnadadAyaka banatuM nathI. lakSmI ALasu prANIone prApta thatI nathI. tulArAzimAM pravezela sUrya ja adhika tejasvI ane che. peAtAnA cAre hastethI samudranuM atyaMta maMthana karavA bAda ja viSNu lakSmIne prApta karI zakayA te| pachI bIjAnI te vAta ja zI ? athavA te pUrvabhavamAM jeee AdarapUrvaka dAna Apyu hoya tee ja vagara prayAse lakSmI prApta karI zake che. je kSetramAM bIja vAvyu na hAya teA te kaI rIte Uge ? sUrya vinA jagatamAM prakAza kayAMthI hAI zake ? leke netra vinA anyanuM rUpa joi zakatA nathI. megha sivAya vRSTi kadI jovAtI nathI-thatI nathI. AthI ja keTalAka vivekI puruSA paraleAkanA sukhanI IcchAthI gheADAmAMthI gheADu dAna kare che, kharekhara nirjAgA evA ApaNe baMnee pUrvabhavamAM dAna dIdhuM nathI, nahIMtara AvA prakAranI daridrA vasthA kayAMthI prApta thAya ? " upara pramANe vicAraNA karIne pATalIputra nagarathI nIkaLela risa' peAtAnA madhu sAthe zrIvana tIthaeN gayA ane tyAM lakSmI devInI ArAdhanA karI. cha mAsa vyatIta thayA bAda lakSmI devIne prasanna karavA mATe peAtAnu` mastaka chedatAM tene lakSmIdevI pratyakSa thayA ane kahyuM ke-" he putra ! huM tArA upara prasanna thai chuM. tane saMpatti prApta thaze ane tAre putra rAjA banavAne kAraNe tuM adbhuta bhAgyazALI banaze. tArAthI ArAdhana karAyela uN lakSmI kharekhara dayAhIna, nIca vyakti pAse janArI, guNa pratye dveSa karanArI ane caMcaLa chuM ema tu' samajaje. lakSmInI prAptithI tArI vRddhAvasthAmAM tArA cAranI mAphaka vadha thaze. '' A pramANe kahIne lakSmI devI tatkSaNa aMtardhAna thai gayA eTale te ekI sAthe hu temaja khedathI nyAsa banyA. bAda peAtAnA laghubaMdhu rasiMhanI sAthe svagRhe gayeA. prasanna thayela lakSmI devIe virisaMhanuM gRha kamaLanI paMkitanI mAphka zubha vastuothI bharI dIdhuM. jagAta cUkavanAra vyApArInI jema sarvatra leAkeAthI pUjAtA vairisiMha parivAra sahita askhalitapaNe vicaravA lAgyA. khAda azva para caDhIne mArapIMchanA chatravALA te rAjamaMdiramAM jAya che ane adhika mAnane prApta kare che. A pramANe peAtAnA laghuma' rasi'ha sAthe vaibhava bhAgavatAM tene lakSmI devInA svaptathI sucita, samasta zubha lakSaNeAthI yukta putra thayA. mahe|tsavapUrvaka tene janmAtsava karIne svamAnusAre tenuM... zrIdatta nAma pADyu. anukrame vRddhi pAmatA zrIdatta khAlayamAM ja sAhasika banyA ane alpa kAlamAM samasta kalAo zIkhI lIdhI. yuvAvasthAmAM sundaratA, ucchva khalatA ane dhanane kAraNe te zrIdatta peAtAnA khAhubaLane kAraNe jagatane taNukhalA tulya mAnavA lAgyA. kAi vakhata raNasiMhanI patnI sarpadaMzathI mRtyu pAmI eTale khIjI patnI teNekaravA mATe moTAbhAIne kahyuM ke-"he pUjya ! huM lagna karavA mATe jayapura nag2are jaiza," Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdattane sAMpaDelA nUtana mitro, [ 187] tyAre risiMhe jaNAvyuM ke "he baMdhu ! tAre javAnI jarUra nathI, mArI pAse ghaNuM dhana che, A nagaramAM ghaNI kulIna kanyAo che. moTAbhAInA A pramANenA sUcanathI raNusiMha tyAM rokAye ane vairasiMha tenA mATe kanyAnI tapAsa karavA lAgyA. keIeka divase gekhamAM beThelA raNasiMhe rathamAM beThelI, alaMkArane dhAraNa karelI ane jetI evI vezyAne joI. tene joIne teNe pitAnA nekarane pUchyuM ke-te kezu che? teoe jaNAvyuM ke "sArthaka nAmavALI te kAma patAkA nAmanI vezyA che." raNasiMha teNInA pratye Asakta banyo jyAre kAma patAkAe paNa tenA pratye nehALa daSTithI nIhALyuM. A pramANe teNInA pratye atyanta prItivALo banavAthI te paNuM dhana vAparavA lAgyA. kAma patAkAne viSe atyaMta Asakta banI javAthI raNusiMha bIjI vAra lagna karavAnI vAta paNa karatA nahotA. moTAbhAI vairisiMhe tene jaNAvyuM ke- "he baMdhu ! agya sthAne tuM dravyavyaya na kara. tArA mATe meM ghaNuM kanyAo joI che, te tuM have lagna kara. he bhAI! vezyAne prema kRtrima hoya che. te zuM tuM nathI jANata?" A pramANe zikSAvacana kahevAyelA raNusiMhe manamAM vicAyuM ke" A pramANenA sUcanathI moTAbhAI dravyanI rakSA karavA mAMge che." pachI kapaTavRttithI teNe moTA bhAIne jaNAvyuM ke-" A dhananA svAmI tame ho. " bAda "dhane pArjana mATe huM dezAtara jaIza." ema vicArIne koIne paNa kahyA sivAya phakta khaga laIne te cAlI nIkaLyo. tenA viyogane kAraNe vairisiMhane atyaMta duHkha thayuM. ekadA pATalIputranA rAjA vallabhazakitae zastrAbhyAsa karatAM zrIdattane joyo. bAda dvArapAlanA kathanathI tene verisiMhano putra jANIne rAjAe vicAryuM ke- je mArA putra vikama zakitanA A mitra ane te sAruM'. " A pramANe vicArIne vairisiMhane rAjAe jaNAvyuM ke- "tAro putra zrI datta kumAranI pAse rahe, jethI tenI sAthe mAro kumAra paNa zastrakalA zIkhe. risiMhe paNa zrIdattane kumAra pAse mokalyo. teo baMnene paraspara neha che ane jANe sAthe ja janmelA hoya tema bhejana, zayana ane vyAyAmamAM paNa sAthe ja rahevA lAgyA. ke eka vakhata zrI datta pAse bAhazAli ane vamuSTi nAmanA be rAjaputro dUra dezathI AvyA. te baMnee zrIdattane kahyuM ke-" tamArI sAthe mitrI karavA mATe ame AvyA chIe." teonA guNothI AkarSAyelA zrI datta teonuM sanmAna karyuM. teo baMne paNa zrIdattanI AgrahapUrvaka sevA karavA lAgyA ane te sarva paraspara bhAIonI mAphaka sukhaduHkhamAM bhAgIdAra banyA. kaI vakhate zrIdattanA bAhubalanI prasiddhine sAMbhaLIne cAra rAjakumAro (1) vyAgha, (2) upendra, (3) mahApUrvabala ane (4) nikura dakSiNa dezamAMthI AvyA. te cAre rAja Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 9 me. kumAroe jaNAvyuM ke, "amArI pratijJA che ke je amane bAhayuddhamAM jIte tenA arasa, sevaka thavuM ane je kadAca ame te vyaktine jItI laIe to teNe amArA sevaka banavuM." mApramANe sAMbhaLIne baliSTha zrIdatta temanI sAme gaye. teonI sAthe yuddha karatAM, bAhuyuddha ane malayuddhamAM nipuNa zrIdatte te ekekane UMce UchALIne pRthvI para paDelA mUkyA. mUchane kAraNe te rAjakumAroe jANe dizAcakra bhamatuM hoya tema anubhavyuM. loko kahevA lAgyA ke-"nipuNa zrIdattanI zakti asAdhAraNa che." tyAre atyaMta saMtuSTa banelA zrI valabhazakti rAjavIe zrIdattane khUba prazaMsApUrvaka pAritoSika ApyuM. hArI gayelA ane vANIdvAra AzvAsana apAyelA cAre' rAjakumAroe praNAma karIne zrI dattane svAmI tarIke svIkAryo. zradatte paNa teone AliMgana ApyuM ane teo paNa tenI pAse rahevA lAgyA. kaIka samaye te sarva gaMgAnadIne kinAre vyAyAma karavA gayA. kautukapUrvaka krIDA karatAM teone vikramazaktie kahyuM-"huM rAjA, A maMtrI, A dvArapALo ane A senAdhipati." A prakAre kumAre sarvane pharamAvyuM ane zrIdarane uddezIne kahyuM ke-"he mahAbalISTha! tane paNa eka mahAn pada ApuM chuM." tyAre te chae rAjaputroe zrIdatane jaNAvyuM ke-"tame ja kharekharA amArA svAmI che. miyA abhimAnI evA A vikramazakti rAjakumArathI amane kAMI prayojana nathI." A pramANe sAMbhaLIne rAjakumAre koipUrvaka zrIdanane kahyuM ke tuM mArI sAthe bAhayuddha kara" tyAre zrIdaro vikramazaktine jaNAvyuM ke-"he mUkha rAjakamAra ! ATalA divasanA samAgama pachI paNa te pitAnI temaja bIjAnI zakitanA takAvatane jANI zakatA nathI tethI ja nirlajaja banIne tuM AvA prakAranuM AcaraNa (vartana) karI rahyo che. have tuM tArI zakita batAvavAmAM pAchA na paDIza. temaja tArA "vikramazakita" evA nAmane baMne prakAre sArthaka banAva." A pramANe bAlIne, kumArane AhavAna karIne zrIdane tene muSTiprahArathI bhUmi para pADI dIdhe. kumAranA sevakone zrIdattane mitroe jItI lIdhA. pachI pavana vigerethI kumArane cetanA prApta thaI tyAre te sevakee kumArane jaNA yuM ke-"tuM buddhimAna che temaja parAjita thayela che. gaMgA nadInA kinArA para rahelA tApase jaNAvyuM hatuM ke-" zrIdatta rAjakumArane haNIne rAjA banaze." A pramANenuM kathana sAMbhaLIne zrIdattanA mitro harSa pAmyA, rAjakumAra vikamazakita vicAravA lAgyo ke-" eka te mane A prakAranuM du:kha thAya che ke zrI dattathI huM chatAyo chuM, vaLI bIjuM duHkha te e thAya che ke A zrIdatta mane haNIne rAjyane bhokatA thaze. to have Ane mAre koI paNa prakAre have joIe. " paraMtu lokaniMdAnA bhayathI bhIru te rAjakumAra zrIdattanA chidro jovA lAgyo. vaLI jeno pratIkAra na thaI zake tevI te tApasanI zaya sarakhI bhaviSyavANIthI du:khI banela kumAra kaI paNa sthaLe leza mAtra paNa sukha-zAMti prApta karI zako nahi. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdattane devIe kahela AtmakathA. [ 189] koI eka divase gaMgA nadImAM kaccha svare raDatI koI eka devIne zrIdo sAMbhaLI tyAre tema potAnA mitrone jaNAvyuM ke-" tame sarva ahIM ja rahe." A pramANe sUcana karIne jevAmAM zrI datta te devIne pakaDavA jAya che tevAmAM tenI jaLamAM DUbI gaI eTale teNe paNa tenI pAchaLa jaLamAM DUbakI mArI. te sthaLe pANI ke devAMganA be paikI kaMI paNa hatuM nahI. mAtra teNe eka udyAna joyuM ke jenA madhya bhAgamAM saphaTika ratnanuM banAveluM devamaMdira nIhALyuM. te devamaMdiramAM ati kIMmatI puSpathI pUjita eka devIne joIne, tene namaskAra karIne, Azcarya pAmela zrIdatta jevAmAM te sthaLe beThe tevAmAM teNe keTalIka suMdara yuvAvasthAvALI, manahara aMlakArone dhAraNa karanArI, divya rananA vimAnamAM AvI pahoMcelI, chatrane dhAraNa karatI, devIothI cAmarevaDe vIMjhAtI ane bIjI keTalIka devIothI payu pAsanA karAtI keI eka devIne nIhALI. pite lakSamI sarakhI hovA chatAM kamalone grahaNa karIne, teNIe te devInI pUjA karI. bAda te devamaMdiramAM suMdara saMgIta karIne, teNI cAlavA lAgI. eTale zrIdatta paNa tenI pAchaLa-pAchaLa cAlatAM eka parvata joyo. te ratnamaya parvatanI upara teNe sphaTika ratnane mahela joyo. te mahelanI AgaLa eka vizALa azokavRkSa joyuM. ratnadvArA baMdhAyelA cotarAvALA azokavRkSanI nIce najaDita siMhAsana para te devI beThI ane bIjI sevakadevI tenI najIkamAM eDI. AvA prakAranA Azcayane kAraNe vikasita netravALe zrIdata paNa te sthaLe jaIne yogya sthAne beThe. te devIe paNa tene joyo, paraMtu teNe tenI sAthe kaMI paNa na bolatAM potAnI sevaka dAsIo sAthe lAMbA samaya sudhI pAsAModvArA ramavA lAgI. pachI teNI potAnA mahelamAM gaI ane tyAM rahelA ratnanA palaMga para besIne vicAravA lAgI. A bAju zrIdatta paNa svayaM vicAravA lAgyo ke- sarva padArtho atyaMta ramaNIya hAIne A sthAna vaga ja jAya che. A pramANe vicAraNA karate karate te mahelamAM dAkhala thayo. bAda atyaMta a ne sAratI teNIne teNe pUchayuM ke-"tuM koNa che? ane kayA kAraNe radana kare che ? " A pramANe pUchavA chatAM paNa leza mAtra nahIM belatI teNIne zrIdane punaH pUchayuM ke-" zA mATe tArA duHkhanuM kAraNa jaNAvatI nathI ? mAtra manuya dhArIne tAre mArI avagaNanA na karavI joIe, huM mArA sAmarthyathI tArA duHkhane dUra karavAne zaktizALI chuM." te samaye A lUchIne teNIe kahyuM ke- "ratnanI kAMtithI bhUSita pRthvItAvALI ranaprabhA nAmanI eka nagaro che. te nagarInI huM caMdraprabhA nAmanI svAminI hatI ane aneka vaMtarIothI vIMTaLAIne tyAM rahetI hatI. bAda zakitakAnta nAmanA baLavAna vyaMtare mane tyAMthI hAMkI kADhI che. mArI nagarIne abhimAnI teNe kabaje karI lIdhuM che. te nagarInA daravAje mahAbhayaMkara garjanAvALa siMha sthApita karyo che. pahoLA ne vizALa mukhavALo, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 190 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 9 meA. 4 vAraMvAra bagAsAM khAtA, taNakhAnA jevA pILA nayanavALeA, lAMkhI dADhAne kAraNe bhayaMkara, tIkSNa lAMmA nakhavALA, lAMkhI ane uchaLatI kezarA(yALa)vALA, pUMchaDAne geALa banAvatA temaja krIDAne kAraNe kAnane pharapharAvatA evA siMhanA bhayane kAraNe kAipaNa te nagarImAM dAkhala thaI zakatuM nathI ane huM paNa mArA A krIDA-udyAnamAM hamaNAM vAsa karIne rahuM chuM, keTalAka samaya vyatIta thayA bAda me' tamArI kIrti sAMbhaLI ke-' A pRthvIpITha para zrIdarda sarakhA koIpaNa baliSTha nathI, eTale kapaTapUrNAMka huM tane ahIM laI AvI chuM', te huM nRsihu tuM jaldI te siMhane parAbhava kara, kAraNa ke A pRthvIpITha para devapaNu` ke manuSyapaNu' e kai pramANabhUta nathI, kAyanI siddhinuM mULa te phakta satya sahita puruSAtha ( khaLa ) ja che, " upara pramANe teNInuM kathana sAMbhaLIne jANe vIrarasathI si`cAyela hoya tema tenI dehalatA romAMcanA bahAnAthI aMkurita thai gai. pachI teNIe darzAvelA mArga dvArA sAhasika zrIdatta te si'hu sanmukha jaldI jaine, jema yamarAja bAlakanI nibha'nA kare tema, nirbhaya evA teNe siMhanA nIce pramANe tiraskAra karyAM ke-" he pazuemAM mugaTa samAna ! are! khATA baLathI abhimAnI anela ! nRsiMha evA mArI sAthe yuddha karatA tuM have kai rIte jIvatA rahI zakIza ? vAravAra bagAsAM khAtAM tArI pUrvanI parAkramazIlatAne tAre bhUlI javI joie, kAraNa ke hamaNAM te tAre mRtyu pAmavAnuM che. kadAca haraNanI pAse tAruM parAkrama cAlI zake, parantu aSTApadanI AgaLa nahi; te have tArA prANeAnI sAtheAsAtha tAruM sarva abhimAna paNa tyajI de. ' A pramANe zrIdattanI vANI sAMbhaLIne siMhe peAtAnA pUMchaDAthI pRthvIne AsphAlana karyuM, jethI samasta pRthvI dhrujI UThI, paraMtu zrIdattanI maneAbhUmi leza paNa ka`pita thai nahi. pachI si`huM bhaya'kara gajanA karI, jethI patanA zikharo tUTI paDyA parantu zrIdattanuM hRdaya bhAMgI paDayuM nahi. pachI zrIdatte te sahune uddezIne kahyuM ke-- tuM zA mATe AvI ceSTA karIne mane khavarAve che ? '' eTale UMcI phALa bharIne yamarAjanI mAphaka siMhu zrIdatta pratye doDyo-humalA karyo. zrIdatte paNa tene gaLe pakaDIne pRthvIpITha para phUMkayA tyAre teNe yakSanuM svarUpa dhAraNa karIne zrIdattane jaNAvyuM ke-"tArA puruSArthathI huM jItAyA chuM. tArA AvA prabhAvane kAraNe tame jagatane viSe ajeya banaze| ane keTalAka varSoM bAda tamane rAjyaprApti thaze. ' pachI zrIdattAne khaga ApIne te yakSa ekadama aMtardhAna thai gayA. zrIdaro paNu devI sanmukha AvIne sihu saMma'dhI samasta vRttAMta kahyo tyAre teNIe paNa hasIne tene jaNAvyu` ke huM bhadra ! tArA savanI parIkSA karavA mATe ja si haiM, yakSa ane khaganuM dAna ityAdi mAyA-prapaMca me' ja karyAM hatA. cha A pramANe sAMbhaLIne vismaya pAmela zrIdaro manamAM vicAyu'' ke evI iMdrajAla joi. devInA AvA niSpApa AcaraNathI kharekhara huM teneA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat kharekhara me apU AdhIna banyA che www.umaragyanbhandar.com Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdattane maLelA mAtapitAnA mRtyunA samAcAra, [ 11 ] ane atyaMta dedIpyamAna che magAMka " nAmanuM khaDraga prApta thayuM te paNa sAruM thayuM. mRtyulAka kyAM ane svargaleka kayAM ke jyAM huM AvI pahoMce, te have A devI zuM kare che te huM jouM." * bAda pitAnI nagarI tarapha devIe jyAre prayANa karyuM tyAre zrIdaro AgaLa cAlatAM ratnajaDita sopAnavALI eka vAva joI eTale jaLakaDA karavAne mATe teNe te vAvamAM praveza karIne jovAmAM DUbakI mArI tevAmAM te sthaLe nagarI, vAva ke devI te paikI koi paNa javAmAM AvyuM nahi. phakata khaganI sAthe gaMgA nadIne kinAre rahela, viSAda temaja Azcarya yukta potAnI jAtane ja joI. te samaye tenuM DAbuM netra pharakavAthI A aniSTa sUcavanAruM che ema teNe vicAryuM. bAda " AvI cintA karavAthI zuM?' te pramANe manamAM vicArIne mitrane maLavAne utkaMThita banela zrIdara potAnA ghare gaye. mArgamAM cAlatAM tene sAmethI cAra Avate niSphara nAmane pitAne mitra maLyo. tene AliMgana ApIne pUchyuM ke ApaNA bIjA mitro kyAM gayA? nire jaNAvyuM ke " jyAre tame gaMgA nadImAM DUbI gayA tyAre lAMbA samaya sudhI tamArI rAha joIne chevaTe tamArI aMtyeSTi kriyA karavAnI zarUAta karavA lAgyA tyAre bAhazAlie teone rokIne kahyuM ke- ApaNe mitra hajI jIvato che, kAraNa ke lakSmI devIe temaja anivAre jaNAvyuM che ke te rAjA thavAno che. vaLI vairisiMhanA ghare zrIdattane mitronI sAthe anukrame meLApa thaze." A pramANe vicArI ame sarva cAlI nIkaLyA. pachI devamaMdiramAM jaIne bAhazAlie devIne uddezIne kahyuM ke "he devI! amArA mitra zrIdarA vinA amAruM jIvita zA kAmanuM? te have huM mAruM mastaka chedIne tamane bheTa dharuM chuM, jethI tamArI kRpAthI mArA mitra mane jaladI prApta thAya." A pramANe devIne jaNAvIne devIe nA pADayA chatAM bahuzAla jevAmAM potAnuM mastaka cheke che tevAmAM acAnaka AkAzavANI thaI ke-"he vatsa! tuM sAhasa na kara. thoDA samayamAM ja tamane tamArA mitra maLaze." A pramANe AkAzavANI sAMbhaLIne jovAmAM ame pATalIpatra nagaramAM praveza karIe chIe tevAmAM sAme AvatA kIDaka nAmanA catura jugArIe amane jaNAvyuM ke tame agninA mukhamAM dAkhala na thAo; kAraNa ke atyAre A nagaramAM avyavasthA vatI rahI che." tyAre gabharAyelA amoe tene pUchayuM ke-"zuM thayuM che?" eTale kIDake kahyuM ke " Aje prAtaHkALe zULanA regathI valabhazakita rAjA mRtyu pAmavAthI maMtrIoe vikramazakitano jaradI rAjyAbhiSeka karyo. duSTa vartanavALA teNe jaladI tArA pitAne bolAvIne pUchayuM ke-"zrI datta kayAM che?" tArA pitAe jaNAvyuM ke-"huM kaMI jANatA nathI." tyAre roSa pAmelA teNe potAnA sevakone pharamAvyuM ke-"putra saMbaMdhI asatya belatAM A vairisihano coranI mAphaka jaladI ghAta karo." tyAre nAgarika ke " A akArya thAya che" ema belI rahyA hatA chatAM tamArA pitAne ghaNA prakAre tADana karIne zULI para caDhAvI dIdhA. pachI tArI mAtA paNa AvA prakAranuM ayogya kArya joIne jANe duHkhathI hRdaya bharAI gayuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 192 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa` 9 me. hAya tema teNInu hRdaya acAnaka phUTI gayuM arthAt te paNa mRtyu pAmI che. " je kAI zrIdattA athavA tA tenA mitranA samAcAra mane jaNAvaze tene seAnAmaheAra ApIza." tevA prakAranI udbhASaNA vikamazaktie nagaramAM karAvI che, te peAtAnu` kuzaLa cAhanAra tame nagaramAM na jAo, '" upara pramANe hakIkata sAMbhaLIne, tA pitAnA mRtyuthI pallavita ane tArI mAtAnA mRtyuthI puSpita anela evu tArA viSeg janyarUpI vRkSa pApI evA amAruM mRtyu nahIM thavAne kAraNe phulavALuM banyuM nahi, (amAruM duHkharUpI vRkSa pallavita temaja puSpa yukta ayuM paNa amAruM' mRtyu na thavAthI layuktana anyuM arthAta ame mRtyu pAmyA hata te sAruM hatuM.) te vakhate tenA pratye atyanta rASa thavAthI te duSTane haNavAne mATe ame taiyAra thayA tyAre vyAkhale jaNAvyuM ke atyAre ApaNe tenA krodharUpI agnimAM pata MgiyArUpa na banIe, kAraNa ke te sainyavALe che, vaLI ApaNe thADA chIe temaja ApaNA mitra zrIdatta dUra che; te ApaNe hamaNAM ahIMthI cAlyA jaie.' eTale khaDuzAlIe kahyuM ke-"nya prabalanuM kathana barAbara che, jayAre ApaNane zrIdatta bhegA thaze tyAre ceAgya karazu. havatI nagarImAM mAruM ghara vizALa che. tyAM rAkAIne ApaNe zrIdattanA AgamananI rAha joie. niSThura bhale gupta veze ahIM rahe ane zrIdatta maLe tyAre tene laIne ApaNI bhegA thAya. '" A pramANe sUcanA karIne tee pAMce haCvatI nagarIe gayA che. huM haMmezAM tamArA darzana mATe ahIM AvuM chuM. ,, upara pramANe samasta vRttAnta sAMbhaLIne zrIdatta mAtA-pitAnA mRtyunA du:khathI atyanta vilApa karavA lAgyeA. niSThure tene jaNAvyuM ke have tu tArA hRdayane kaThina banAva. bhAgyanA pratikAra karavAne koNa samatha bane che ? '' eTale zrotte jaNA vyuM ke-' lakSmI devI tathA munirAjanA kathana pramANe kAMIpaNu thatu jovAmAM AvatuM nathI. '' tyAre niSkure upAlaMbha ApatAM kahyuM ke--" he svAmina ! A pramANe kahevu -khelavu' te vyAkhI nathI, kAraNake devI ane muninu vacana yugAMtakALe paNu anyathA thatuM nathI. kaM A bAju zrIdatte petAnA pitAnA ghAtaka vikramazaktine haNavAne mATe dhUmaketunI mAphaka pratijJApUrvaka peAtAnI zikhA AMdhI, Ai ha vatI nagarIe javAne IcchatA tee ane cAlyA ane rastAnA ajJAnane lIdhe bhAgyane kAraNe aTavImAM bhUlA paDyA. te sthaLe keI eka karuNu svare rudana karatI one joine zrIdatte kahyu ke-" rudana karatI A srIne ApaNe AzvAsana ApavuM' joie." niSThure jaNAvyuM ke mane A kAi rAkSasI jAya che. ' eTale zrIdatte kahyuM ke- teNI dayA upajAve tevA svare rudana karatI hoIne rAkSasI jaNAtI nathI, chatAM paNu bhale te rAkSasI hoya; parantu ApaNu kha'nene te zu' karI zakanAra che ? " A pramANe paraspara khelatAM te baMnene ke-srIe jaNAvyuM ke-" sAOthI vikhUTI paDI gayelI huM mA nirjana vanamAM AvI paDI che. puNyane kAraNe Aje lAMbA samaye tamArA baMnenuM mane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdatta pratye nyU tarIneA prapaMca, [ 193 ] darzana thayuM che, te have mane kei eka nagaramAM lai jAva. " zrIdaro hA pADI tyAre teNI sAthe cAlI ane A bAju bIDAI jatAM kamaLanA vananI zaiAbhAnI sAtheAsAtha sUrya paNa asta thayA. Ada paryaMtanA zikhara para rahelA nAragInA rasa-samUhanI mAka astAcala para rahela #sUryanI rakta kAMti zaiAbhI UThI-saMdhyA khII nIkaLI. sUrya asta thayA tyAre pUrva dizArUpI adhakAranA miSathI aMdhAra-pacheDAne dhAraNa karIne caMdrane bheTavA mATe cAlI nIkaLI. cIkAzane viSe pasAra thatAM sUryanA avAnA mukhamAMthI nIkaLelA pINunA jANe bidue paDelA hAya tema tArA-samUha zeAmavA lAgyuM. ziyALIAe temaja ghuvaDanA avAjane kAraNe bhaya'kara temaja sarpAnA phuMphADAothI bhIru puruSane bhaya pamADatI te aTavInu' ullaMghana karIne te sava` keieka nina nagaramAM AvI pahecyA tyAre teNIe jaNAvyu` ke ahIMthI huM eka DagaluM paNa cAlavAne samartha nathI." pachI te nirjana nagaramAM sUI gaye ane kaiMka jAgatA evA zrIdattAne te strIe kahyuM ke-" he suMdara ! jo tu kharekhara du:khI janeAnA duHkhane dUra karanAra hai| teA kAmadevathI pIDAyela mAruM' rakSaNa zA mATe karatA nathI ? tArA sauMdarya rUpI" zalyane kAraNe mArA jIva tALave ceTI gayA che. tArA meLApa-janya. Anadane kAraNe jANe mArA mananI spardhAne lIdhe ja heAya tema mAruM' zarIra paNa tArA sa`gamajanya sukhane vAMchI rahyuM che. tArA dazanarUpI amRtane kAraNe mArA netrAmAM zItaLatA vyApI che, jyAre mArA dehuM tathA cittamAM saMtApa pragaTayo che.'' A pramANe khelatI teNIe kAmajanya ghaNI ceSTAo karI. maneAhara ala kAravALI temaja sundara yuvAvasthAvALI teNIne joine zrIdatte vicAryuM ke- A keAI srI jaNAtI nathI, tenAthI huM chetarAyeA jAva chuM. kharekhara kapaTI ane kuzaLa evI strIethI A jagatamAM keNu chetarAyA nathI ? tene peAtAnu jItrana ApavAmAM Ave te paNu badalAmAM srIe kaMI paNa ApatI nathI, graheA, cUrNa, IMdrajALa ke madirA-tevA prakAranA mAha ( AsaktibhAva) pragaTAvatI nathI jevA AsakitabhAva srIe pragaTAve che; teA A strIne viSe anurAga karavo mAre yeAgya nathI, chatAM paNa vastusthiti zI che? te mAre jANavI joie. '' upara pramANe vicArIne tethe teNIne jaNAvyu` ke-'huM tArA kahyA pramANe karIza, tu' kahe ke-tu' kANu che ? ane A kayuM nagara che ? ' tyAre teNIe jaNAvyuM ke-" huM bya tarI chuM' ane mArI zakitathI me' A nagara vikuchyu' che." eTale zrIdatte jaNAvyu` ke- jo ema che te te jaNAvela kathana vyAjabI nathI. tuM devI kacAM ane huM mANusakAM ? sarjana puruSone A mAga nathI. ane leAkane viruddha A mArga kharekhara niMdavA lAyaka che. sa, khaDUga ane agninA saMbaMdha karavA sArA parantu parastrInA saMsarga vyAjabI nathI. '' tyAre vilakhI banavAthI krodhane aMge lAla netravALI teNIe zrIdattane jaNAvyuM ke- vyaMtarI 5 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 194 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa 9 me. ,, evA mArA svarUpane tuM jANatA nathI temaja tuM mAruM kathana svIkAratA nathI ! " tyAre hasIne zrIdatte kahyu` ke- rAkSaseAne paNa bhaya pamADe tevI vyaktione tu' jANatI nathI. ' eTale te strIe bhayaMkara rAkSasInuM svarUpa dhAraNa karIne aTTahAsyAdika karyuM" tyAre pAtAnI bhayaMkara bhRkuTI caDhAvatA zrIdatta tene kezathI pakaDIne khaDUgathI haNavA mATe udyukta thaye. eTale peAtAnI daze AMgaLIe mukhamAM nAMkhIne teNI zrIdattane vinavavA lAgo ke- he dayALu mahApuruSa ! mArA A eka aparAdhane mApha kara.'' zrIdo tene cheADI dIdhI tyAre te bya tarIe, tene pUchyu` ke " hu tAruM zuM priya karuM ? '' eTale teNe teNIne jaNAvyu` ke " tuM pApa kAryAMthI aTakI te ja kharekhara mArA mATe priya banyuM che. '' teNIe kahyu ke " he vIra puruSa ! jherane dUra karanAra A vITI tuM grahaNa kara." e pramANe kahIne tene vIMTI ApIne teNI antardhAna thai gaI. bAda sUine UThelA niSThuranI sAthe prAtaHkALamAM zrIdatta cAlyA ane mArgamAM te strIne yAda karIne niSThure zrIdattane pUchyuM ke " te strI kayAM gai ? " eTale zrIro teNI saMba'dhI samasta vRttAnta tene jaNAvye tyAre te Azcaya' pAmyA ane manamAM vicAyu` ke--"A keI sAmAnya vyakti nathI, parantu devAne paNa mAnanIya che." kALakrame te baMne harSAvatI nagarIe AvI pahoMcyA ane devamadiramAMthI nIkaLatA temaja haSa' vinAnA peAtAnA badhA mitrAne zrIdatte joyA eTale zrIdattanA netrAmAMthI vahetA AnaMdAzrunI sAthesAtha te mitrA paNu tenA caraNamAM namI paDayA ane jANe mUrtimAna AnadathI AliMgana apAyA hoya tema te sava rAmAMcita banyAM, zrIdattadvArA samasta vRttAMta jANIne teo khelyA ke-" kharekhara, tamArI zakita, puNya saMpatti ane prabhAva adbhuta che, ame samasta vizvane viSe kRtArtha banyA chIe; kAraNa ke adbhuta AzrcayarUpI lakSmInA AvAsabhUta tame amArA svAmI che. zrIdatta nA AgamanathI mitrAne ha pragaTavAne kAraNe te haMvatI nagarI paNa kharekhara sAtha ka nAmavALI ne parAkramI banI. zrIdatta mitranI sAthe khADuzAline ghare jaIne, tenA mAtApatAne namaskAra karIne svastha citte tyAM rahevA lAgyA. ekadA te sA~ mitrA vasaMta RtumAM nagaranA bahAranA udyAnamAM gayA ane tyAM harSoMpUvaka aneka prakAranI krIDA karavA lAgyA. te udyAnamAM cAmara temaja chatrane dhAraNa karatI sevikAothI parivarela, puSpa vISNutI, uttama vastro tathA alaMkArAne dhAraNa karatI, nava yauvanavALI temaja peAtAnA zarIra para karela vilepananI ga'dhane kAraNe bhramarasamUhane AkarSatI kAIeka kanyAne teoe joi. yuvAna puruSonA cittane mAha pamADanArI A kanyAne aMge kAmadeva peAtAnI jAtane vizvavijetA mAnI rahela che. te kanyAnA cittane haraNa karatAM zrIdattane paNa kAmadeve peAtAnA pAMca prakAranA mANeAthI ekIsAthe nibiDapaNe hRdayane viSe vIdhyA. phrAma-varane kAraNe te kanyAne bagAsA AvavA lAgyA, netrA kapavA lAgyA, zarIra rAmAMcita anya, pasoneA thavA lAgyA temaja a MgabhaMga thavA lAgyA. nIvIbaMdhana ( nADI ) DhIlu thaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdane rAjakanyAne karela viSApahAra. [ 135 ] gayuM, sakhIne AliMgana ApavA lAgI, AMkho caMcaLa banI gaI, sarI paDelA uttarAsanane vAraMvAra potAnA urasthaLa (chAtIpradeza) para sthApavA lAgI, zithila banelA AMbeDAne sakhI' dvArA pharI baMdhAvavA lAgI-A pramANe aneka prakAranI kAmaceSTAo te kanyA karavA lAgI. zrIdattane ciMtAtura jene bAhazAlIe kahyuM ke-" he mitra! krIDA rasane tyajI daIne - tuM yegInI mAphaka zenuM dhyAna dharI rahyo che?" zrIdane jaNAvyuM ke-"bheLA mANasanI - mAphaka tuM mane zuM pUchI rahyo che?" tyAre bAhuzAlIe jaNAvyuM ke-"teNInI najIka - javAthI tame tene bhAva spaSTa jaNAI Avaze." bAda bAhazAlinI sAthe zrIdara teNInI najIka gayo tyAre acAnaka strIone "rakSA kare, rakSA kare," evA prakArane AkraMda davani pragaTI nIkaLyo. " rAjaputrIne koI duSTa sarSe DaMkha mAryo che, te kAtIla jherathI mUchIMgata banela A rAjaputrInuM rakSaNa karo." eTale vAthI haNAyelAnI mAphaka zrIdatta vicAryuM ke "pariNAme duHkhadAyI evA saMsAra-nATakane dhikkAra he ! subaMdhu sarakhA te sAdhuone dhanya che ke je A saMsAramAM moha pAmatA nathI, dharmahIna evA mArA jevAne te Dagale-pagale duHkha prApta thAya che. mArA mAtApitAnuM mRtyu thayuM. kSaNa mAtramAM A kanyA parava zabano gaI. kharekhara mAruM hadaya vaja jevuM kaThora che ke jethI te bhedAtuM nathI." khinna banelA tene bAhazAlie jaNAvyuM ke-"he cAmina ! hAthamAM upAya hovA chatAM zA mATe tame kheda kare che ?" eTale zrIdatta tene kahyuM ke-"te ThIka yAda karAvyuM." A pramANe paraspara vArtAlApa karatAM te baMnenI pAse rAjakanyAne pratihArI A ane zrIdattane vinayapUrvaka praNAma karIne kahyuM ke-" zrI harSadeva rAjAnI A patrIne tame jIvADo, tame ja tene jIvADI zako cho." pratihAranuM kathana svIkArIne zrIdo te rAjakanyAne aMtaHpuramAM laI jaIne, anya mANasane dUra karIne, bhUmi para caMdananuM vilepana karAvyuM. bAda kapUra, agaru vigere sugaMdhI padArtho magAvIne dareka dizAmAM gatividhi karI. A pramANe bAhyADaMbara karIne pitAnI AMgaLImAM rahela vIMTI rAjakanyAnI AMgaLImAM paherAvI eTale jANe te sUIne UDI hoya tema jAgI. garava karate megha kaMI dhAnyanI utpatti karatA nathI, chatAM paNa kene kSubdha banAvavA mATe megha garjArava to kare ja che. pachI " A zaM? A zuM ? " ema bolatI teNIe zrIdattane potAnI sanmukha ne eTale tene oLakhIne caMcaLa netravALI teNI kaMIka bIDAyelA netravALI banI. - pachI zrIdatte samasta vRttAnuM jaNAvyuM tyAre kanyAe kahyuM ke-" kAmarUpI dAvAnalathI dagdha banelA ApaNa baMnenA zIdhra saMgamane kAraNe te sarSe kharekhara mahAn upakArI banyA che, te he jIvita ApanAra! A pramANe jIvitadAna ApavAthI tame kharekhara mAruM zarIra kharIdya che." A pramANe teo baMne vArtAlApa karI rahyA hatA tevAmAM acAnaka rAjA 5NuM te sthaLe AvI pahero. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 9 me. bAda bAhuzAlinI sAthe zrIdatta pitAnA ghare gaye ane sakhIvarge rAjAne rAjaputrInI sthiti saMbaMdhI hakIkata nivedana karI. rAjAe kahyuM ke-"he putrI ! tAruM kaSTa dUra thayuM ? rAjakanyAe jaNAvyuM ke-" ApanA caraNakamaLanA prabhAvathI mArI samagra pIDA nAza pAmI che." rAjAe kahyuM ke "jeNe kSaNamAtramAM viSano nAza karyo te sAmAnya vyakita' nathI." e pramANe bAlIne, rAjAe bAhazAlinA pitAne bolAvI kahyuM ke tuM mArA vacanathI zrI dattane jaNAva ke-"teM Aje mArA para mahAna upakAra karyo che. mArI putrIne jaldI mRtyunA mukhamAMthI bacAvI te huM tane karaDa sonAmahora, uttama vastro ane hajAra gAmavALo deza ApuM chuM." A pramANe rAjAne Adeza teNe zrIdattane jaNAvyo tyAre zrIdatta jaNAvyuM ke-"mAre sonAmahera ke dezanI jarUra nathI. he pUjya ! huM te sarva Apane arpaNa karuM chuM." upara pramANe balIne, sauthI upalA mALe hIMDoLA para jaI sUto ane te kanyAnA viSathI jANe pite saMkramita thaI gayo hoya tema atyanta maccha pAmelA tene joIne bAhazAlie pUchayuM ke-"he svAmina ! tamArI AvI sthiti kema thaI? mUrchA pAmelA tame * vAraMvAra dIrdha zvAsozvAsa kema laI rahyA che? 7 zrIdatte jaNAvyuM ke-" tethI kAmadevanA hastamAM rahelI navI kaTArI sarakhI che, ke je jenA hRdayamAM lAgavA chatAM te rahe che te kharekhara vIra puruSa che. teNI keI navIna caMdrarekhA che ke jenuM darzana nahIM thavA chatAM paNa mAro cittarUpI samadra uchALA mArI rahyo che-vihavala banI rahyo che. komalAMgI teNInA saMgama rUpI jala vinA vinarUpI navIna agnithI dagdha thayelA mArA jIvitane paNa saMzaya jaNAya che." A pramANe zrIdattanuM kathana sAMbhaLIne tenA badhA mitro khinna banyA eTale bAhazAlie kahyuM ke-"he mitro ! tame kheda na karo, A viSayamAM huM evo upAya karIza ke jethI ApaNA svAmIne teNInI sAthe saMgama thAya." tyAre zrIdatte niHzvAsapUrvaka kahyuM ke"tAru A vacana mArA AzvAsana mAtra ja che, kAraNa ke jyAM sUryanA kiraNe paNa praveza karI zakatA nathI tyAM mANasanuM zuM gajuM?" eTale bAhuzAli be ke-" rAjAne paNa pAMjarAmAM pUrIne huM tArI pAse cakkasa rAjakanyAne lAvIza." A pramANe te mitro paraspara vArtAlApa karI rahyA hatA tevAmAM koI eka sI bAhuzAlinA AvAse AvI pahoMcI ane koI eka vyaktine pUchayuM ke " atyAre zrIdara kayAM che ? tyAre teNIne jaNAvyuM ke "hamaNAM mitranI sAthe zrIdatta upalA mALe rahelA che. " eTale teNIe te vyakitane kahyuM ke-"tame zrIdattanI pAse jaIne jaNAvo ke-mRgAMkalekhAnI saMgamikA nAmanI sakhI tamane tamArI vIMTI pAchI ApavA mATe dvAre AvI che." te vyaktie te samAcAra zrIdattAne jaNAvyA tyAre te khuzI thayo ane " jaladI tene praveza karAva." ema kahyuM tyAre teNI aMdara dAkhala thaI. zrIdatta tene zIdhra Asana apAvyuM ane mRgAMkalekhAnA kuzaLa samAcAra pUchayAM. eTale saMgamikAe kahyuM ke-"ApaNe ekAntamAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgamikAe darzAvela nAzI chUTavAnI yukita [ 17 ] vArtAlApa karIe." tyAre mitro dUra cAlyA gayA bAda saMgamikAe jaNAvyuM ke tenI sthiti jaNAvavAne AvavA mATe "vaTInuM pAchuM ApavA AvavuM" te te mAtra bahAnuM ja che. kAmadevathI choDAelA bANathI ghAyala thaelI ane duHkharUpI sAgaramAM DUbelI evI mArI svAminI mRgAMkalekhAnuM jIvita tamArA viyegane lIdhe saMzayavALuM banyuM che ene kahevarAvyuM che ke-divya vIMTInA mArA hastamAM paherAvavA dvArA pakaDelA mArA hastane have tamAre mUkI devo yogya nathI. kAmadevanA bANonA prahArathI mRtyu sanmukha pahocelI ane phakta potAnA svAmInA ja zaravALI evI kaI paNa abaLA zuM upekSApAtra che ? tamAre yogya bhega padArtho ane puSpAbharaNe teNIe mokalAvyA che. " thIdatte te svIkArIne harSapUrvaka potAnA zarIra dhAraNa karyA. pachI zrIdatta bAhazAline bolAvIne te hakIkata jaNAvI ane pUchyuM ke-" have kaI rIte teNInI sAthe mAro meLApa thAya?" eTale bAhazAlie jaNAvyuM ke "je te rAjakanyA tenA pitAne ema jaNAve ke-he pitA ! jeNe mane jIvADI che te ja mAre svAmI thAo; anyathA huM agninuM zaraNa svIkArIza. A pramANenA teNInA kathanathI lIlAmAtramAM tamAre baMnene saMgama-meLApa thaze." te samaye saMgamikAe kahyuM ke tamArI A yukita barAbara nathI, kAraNa ke rAjAe teNIne vikamazakitane ApI dIdhI che. (vezavALa karyuM che.) te teNI kaI rIte pitAne kahI zake ke zrIdattane mArA svAmI banAve ! chatAM A viSayamAM eka bIjo upAya che. keTalAka divaso bAda kAmadevane vizALa utsava thaze te vakhate rAjA, aMtaHpura ane nagaralako sAthe saMdhyAkALe kAmadevanA maMdiramAM anekavidha nATaka jevA jaze. te samaye mastakanI pIDAnA bahanAthI mRgAMkalekhA rAjamaMdiranA bagIcAmAM rahelI jhUMpaDImAM raheze. pachI pAchalA daravAjethI bahAra nIkaLI te jhuMpaDIne bALI nAkhIne huM rAjaputrIne nirjana sthAnamAM tamArI pAse lAvIza ane tamAre teNIne tamArA mitro sAthe bhazAla nagare mokalI ApavI. keTalAka divaso sudhI tamAre rAjA saMbaMdhI samAcAra jANIne pachI pAchaLathI AvavuM." saMgamikAnI A yukti te sarvee kabUla karI. bAda zrI dattathI samAna apAyelI ane A kAryamAM te ja kharekhara mArI vidhAtA che" ema kahI tene vidAya karI. zrIdane kahyuM mArA pitAnA damana vikramazaktine A rAjakanyA apAI che te jarUra mAre nItimAge tene paraNavI joIe." saMgamikAe paNa te sarva hakIkata mRgAMkalekhAne jaNAvI eTale teNIe saMgamikAnI IrachA karatAM paNa adhika dAna ApyuM. have kAmadevanA mahotsava prasaMge mRgAMkalekhAe sUcanA pramANe sarva karyuM ane zrIdo paNa teNIne pitAnA mitro sAthe bhadrazAlapure mokalI ApI. "Aga lAgI che." evA samAMcAra jANIne jovAmAM rAjA aMtaHpura samIpa Avyo tevAmAM jhuMpaDIne baLI gayela joIne putrInA zekathI vyAkuLa banyo. saMgamikA sakhI temaja mRgAMkalekhA baMnenuM uttarakArya karIne rAjAe vikramazakitane te samAcAra duHkhapUrvaka jaNugayA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [ 18 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 9 me. have te samAcAra jANIne mRgakalekhA pratye utkaMThita banela zrIdatta jevAmAM bhadrazAlapura tarapha jaI rahyo che tevAmAM mArgamAM AvatI ane ghAyala thayelI saMgamikAne joIne zaMkAzIla banatAM teNe teNIne pUchyuM ke-"A zuM thayuM?" saMgamikAe kahyuM: "huM zuM karuM? devayogathI je banI gayuM che te duzmanane paNa na thAo !" eTale zrI datte punaH pUchayuM ke "tuM vRttAnta te mane jaNAva." tyAre saMgamikAe kahyuM ke-"je divase tame mRgAMkalekhAne ravAnA karI tyArathI cothe divase mArgamAM koI paNa sthaLethI koI eka sainya AvI caDhayuM. rAhanI mAphaka caMdralekhAnI IcchAthI te sainyanA svAmIe tamArA vyAghabala vigere mitro sAthe yuddha karyuM. tamArA te mitro sAthavAnA loTanI muSTinI mAphaka te zatrusainyamAM gaLI gayA-adazya thaI gayA. bUmo pADatI mane sainikoe cAbUkathI mArI ane mRgAMkakhAne gheDa para besArIne sainya cAlyuM gayuM. AthI vizeSa vRttAnta huM jANatI nathI. tamArA mitra paNa koI sthaLe cAlyA gayA ane sinya paNa mRgAMkalekhAne laIne koI paNa sthaLe cAlyuM gayuM. phakta "he svAmin zrIda! mAruM rakSaNa kare, mAruM rakSaNa kare " e pramANe bolatI ane vilApa karatI teNIne meM dUrathI sAMbhaLI hatI." upara pramANenuM saMgamikAnuM vacana sAMbhaLIne zrIdattanA netro mRgAMkalekhA pratyenA premane kAraNe Adra ane zatruo pratyenA reSathI rakta banyA. "kenA pratye yamarAja krodhe bharAyelo jaNAya che ke jeNe mArI priyAnuM apaharaNa karyuM. huM te sainyarUpI sAgaranuM agatya muninI mAphaka pAna karI jaIza. he saMgamikA! mane te mArga batAva, jethI huM mAruM vAMchita kArya karuM." A pramANe zrIdatta jevAmAM besI rahyo che tevAmAM ghAyala thayelA tenA mitra paNa AvI pahoMcyA. teoe paNa te ja vRttAMta jaNAvIne kahyuM ke-"te sinya bahu dUra cAlyuM gayuM nathI te he mahArathI! tuM teonA mastakathI bhUmine bhUSita kara." A pramANe sUcanA karAyela zrI datta teoe darzAvelA raste sanyanI pAchaLa gayo ane anAjanA DuMDAonI mAphaka zatruenA mastakone chedI nAkhyA. devatAe ApelA khaDaga ratnanA prabhAvane kAraNe pralaya kALanA sUryanI mAphaka tenI sAme jovAne paNa te zatruo samartha thaI zakayA nahi. jIvitanI vAMchAthI zatrusainyamAMthI keTalAka dizAomAM nAzI gayA. zrI datta paNa potAnI priyA mRgAMkalekhAne laIne cheDA para besArIne cAlI nIkaLyo tevAmAM pAchA pharelA keTalAka duzamana ghaDesvAroe zrIdattanA ghaDA para bhAlAnA prahAra karyA eTale te gheDo daDo ane duzmana ghaDesvAre nAzI gayA. mRgAMkalekhAnI sAthe zrIdatta eka aTavImAM AvI caDhayo ane teNIne uddezIne kahyuM ke"he priyA! hamaNAM A gheDe mRtyu pAmaze, mATe tuM nIce utara." jevAmAM teNI nIce UtarI tevAmAM joDo mRtyu pAmyo eTale zrI datte vicAraNA karI ke-"have mRgAMkalekhAnuM zuM karavuM? zirISanA kula jevo kamaLa netravALI A mRgAMkalekhA kaThina mArgo kevI rIte pasAra karI zakaze? mArA mATe teNIe ghaNuM ja duSkara kArya karyuM che. bIjA rAjakumAro tene varavAne IcchatA hovA chatAM mArA khAtara teNIe rAjAne tyAga karyo temaja jenA kuLa ane AcAra Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * * mRgAMkakhAnuM guma thavuM [19] jANavAmAM nathI temaja daridrI e mAre Azraya karyo; te have mAre teNInI khAtara mArA prANano paNa tyAga karavo paDe te paNa tenA upakArane badale lezamAtra vaLI zake tema nathI pachI kSaNamAtra visAmo laIne ane karuNAthI A daSTivaDe tenA mukhane joIne zrIdatte kahyuM ke-"he priyA ! have ApaNe AgaLa vadhIe." tyAre teNIe kahyuM ke-"he svAmin ! huM tarasI thaI hovAthI eka pagaluM paNa cAlavAne samartha nathI, te koIpaNa sthaLethI jadI jaLa lAvI Ape." priyA nimitte 5 ] zodhavAne mATe zrIda 5rvatanA zikhara para caDhaye te samaye pUrva dizA sAthenA saMgathI kodhita banelI pazcima dizAne prasanna karavAne mATe sUrya, baMne dizAone eka sAthe prakAzita karato astAcaLa para gayo. jyAre sUrya asta thayo tyAre aMdhakArarUpI dhumADAvALA ane tArAorUpI agnikaNanA samUhavALA saMdhyArUpI agnimAM, divasanI lakamIe, pitAnI sakhI kamalinIo jamarasamUhanA vaninA bahA thI duHkha pUrvaka rudana karI rahI hatI tyAre praveza karyo. pachI koIeka sarovarane joIne, kamaLanA paDiyAmAM pANI laIne zrIdatta jevAmAM jAya che tevAmAM aMdhakAra vyApI gaye. mRgAMkalekhAnuM sthaLa nahIM jaDavAthI zrIdatta vAra vAra teNInuM nAma laIne, ucca svare bolAvavA lAgyo. vaLI teNe vicAryuM ke koIpaNa zikArI pazue teno nAza karyo haze, athavA te zatruo AvIne teNIne harI gayA haze. athavA te mArA virahamAM teNInuM hadaya baMdha paDI gayuM haze athavA te tarasane kAraNe mUcchita banI gaI haze. kharekhara pApI evA meM tene kevA prakAranA kaSTamAM nAkhI? keLanA garbhanA jevI sukomaLa ane nirmaLa aMtaHkaraNavALI te mRgAMkalekhA kayAM ? svarga sarakhe teNIne rAjamahela kayAM ane aMdhakArane kAraNe durgati sarakhI A aTavI kayAM? evuM kaIpaNa duHkha nathI ke je kAmAbhilASI vyaktione prApta na thAya ! aneka prakAranAM umAdAmAM kAmenmAda sarvathI adhika duHkhadAyI che. kAmAbhilASa bhavarUpI latAne kaMda(mULa) che, siddhirUpI maMdirano AgaLio (bhegaLa) che, durgati purImAM javA mATe e mahAvyAdhivALo mArga-rasta che." A pramANe vicAra karate zrIdatta, jema pApI mANasa lakSamIne prApta na karI zake tema samasta rAtrimAM paribhramaNa karavA chatAM mRgAMkalekhAne meLavI zake nahi. ApattinI mAkaka rAtri naSTa thatAM bhramaNa karate zrIdyatta je sthaLe azva mRtyu pAmyo hato te sthaLe AvI pahoMcyo. te sthaLe* pagInI mAphaka teNInAM pagalAM joine te AgaLa vadhyo paraMtu teNe teNIne kaI paNa sthaLe joI nahi. bAda te vicAravA lAgyuM ke-"paDAnA ArAnI mAphaka sukha temaja duHkhanuM parAvartana thayA kare che. bhraSTa thayelAM rAjA ke yegInI mAphaka mAre have * cora loko corI karI gayA pachI tenA pagale-pagale tene jodhI kADhanAra vyakitane " pagI" kahevAmAM Ave che. teo evA kuzaLa hoya che ke avyavasthita pagalAMo hoya chatAM chevaTa corano patto meLavI zake che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 200 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa` 9 mA. A viSayamAM zuM karavuM ? '' A pramANe kika vyamUDha anela teNe zIMgaDI(lerI)ne avAja sAMbhaLye eTale te svaranA udbhavasthAnane jANavA mATe khaDga ratnane nIce mUkIne te vaDalA para caDhI gayA. tevAmAM sainya sahita koi eka pallIpati tyAM AvI caDhayA ane zrIdattanu' " mRgAMka " nAmanuM khaga ratna laI lIdhuM', pachI vaDalA parathI nIce utarIne zrIdo te pallIpatine pUchyuM. ke- bhramaNa karatI evI koi suMdara strI tamArA jovAmAM AvI che? '' eTale pallIpatie tene kheda yukata joine tenA AzvAsanane mATe jaNAvyuM ke tuM kheTha na kara. tu mArI pallImAM cAla, kadAca tArI patnI tyAM gaI hoya. mArA sevako tane mAro pallIne mALa dekhADaze ane pAche| AvIne huM' tane tAruM kharaMgaratna jaldI pAchuM ApIza. jo tane tArI zrI prApta thaze te huM avazya tane te ApIza, '' te palTIpatinA sainiko sAthe zrIdyatta pallInI najIka gayA. te sthaLe devamadirane joine thAkI javAthI temaja rAtrinA ujAgarA hAvAthI sUI gayA ane gADha nidrA lIdhI. jyAre te jAgyA tyAre, peAtAnA dehane khaMdhAyelA joine vicAravA lAgyA ke huM' mAnuM chuM ke pallIpatinA sanikoe A upadrava karyAM jaNAya che. mRgAMkalekhAnI sAtheAsAtha tenI sakhInA ane mArA mitrAnA mane sau prathama viyeAga thayA ane hamaNAM A rIte mAre baMdhanamAM paDavu paDayu pApISTha evA A leAkAe mane bAMdhIne kaMi paNa maneAvAMchita sAdhavAnI IcchA rAkhI jaNAya che. '' A pramANe vicArI rahyo che tevAmAM teee AvIne zrIdattane bhAjana ApyuM. pachI mRgAMkalekhAnA ja vicAra karI rahyo che tevAmAM meAhanikA nAmanI dAsIe AvIne tene pUchyuM ke- tuM koNa che ? kayAMnA rahevAsI che ? zA mATe ahIM Avye che ? ' eTale zrIdatte paNa teNIne potAnA samasta vRttAMta jaNAvyA. bAda zrIdatte teNIne pUchyuM ke-" jo tuM jANatI hai| te kahe ke zA mATe A leAkAe mane ba MdhanamAM nAkhyo che ? '" tyAre mAhanikAe jaNAvyu ke-" pallIne svAmI, apratidvaMta AjJAvALA ane raNabhUmimAM atyaMta raudra-bhayaMkara evA zrIcaDa nAmanA che. teNe devI pAse evI prAthanA karI che ke jo mArA kAnI siddhi thaze te huM tane lakSajIvaMta puruSanuM balidAna ApIza." tevAmAM tu' lakSaNavaMta puruSa prApta thavAthI peAtAnA sainikodvArA pakaDAvI tane ahIM maMdI banAvyeA che." A pramANe sAMbhaLIne zrIdaro mAhanikAne pUchyu ke AmAMthI chUTavAnA koi paNa upAya che ? '" teNIe kahyu` ke--" hA, sAMbhaLeA. A pallIpatinI asAdhAraNa rUpane lIdhe devAMganA sarakhI suMdarI nAmanI putrI che. ahIM AvelI teNIe tane dUrathI joyA che ane tethI tarata ja ratnanA Adaza sarakhA teNInA hRdayamAM te praveza karyo che. kAmadevathI pragaTelA vivara(dri)vALA teNInA hRdayamAM dAkhala thayelA tArA guNee pazunI mAphaka teNInuM mana khe McyuM che. " tuM koNa che? " ema jANavA mATe teNIe mane tArI pAse meAkalI che. jo tuM tenuM pANigrahaNa kare tA tArA chUTakArA thAya." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdattane maLela mRgAMkalekhAnA samAcAra [ 201]. zrIdaro te hakIkata kabUla rAkhI. monikAe te vRttAMta suMdarIne kahevAthI teNIe tene InAma tarIke hAra Apo. saMdhyA-samaye mAtA pAse suMdarIe devapUjananuM bahAnuM kADhayuM ane dAsI temaja vivAhanI sAmagrI sAthe devamaMdiramAM jaIne, tenI beDI kADhIne gAMdharvavivAha karyo. rAtri samaye tene pitAnI bhujArUpI gADha pAzathI AliMgana ApI, prAtaHkALe zrIdattane pharI baMdhanamAM nAkhIne teNI dAsI sAthe potAnI pahelI mAM cAlI gaI. A pramANe pratidina bhegavilAsa karatAM suMdarI garbhavatI thaI. te bAbatamAM mAtAe pRcchA karatAM teNIe samasta hakIkata jaNAvI. tenI mAtAe kahyuM ke-" he suMdarI ! teM A aghaTita kArya karyuM che, kAraNa ke tArA pitA atizaya krodhI che. tenI rajA sivAya teM karela A kArya te sahana nahIM kare. he putrI ! tArA kAraNe doSita banela tArA svAmInA jIvananI paNa have zaMkA che." tyAre suMdarIe mAtAne kahyuM ke-"he mAtA ! have A viSayamAM je karavA jevuM hoya te tuM kara." eTale tenI mAtA suMdarI sAthe gaI eTale zrI datta tene namaskAra ryA. suMdarInI mAtAe zrIdattane jaNAvyuM ke-"jevAmAM palI pati zrI caMDa luMTa karIne pAcho na phare tyAM sudhImAM tuM nAsI jA; nahIMtara aparAdhI evA tane te haNI nAkhaze. vaka svabhAvI te nAmathI paNa ati bhayaMkara che. tAre tArI patnI suMdarIne manathI paNa dUra karavI nahiM. '' zrIda javAba Apyo ke-"he mAtA ! mane jIvitadAna ApanAra tene huM kaI rIte bhUlI zakuM? tamAre pahelIpatinA kabajAmAMthI mAruM khaga keI paNa prakAre laI levuM. " pachI jANe yamarAjanA mukhamAMthI pote bahAra Avyo hoya tema potAnI jAtane mAnato ane beDIthI mukta karAyela te, pAchalA daravAjethI bahAra nIkaLI gayo. pitAnI patnI mRgAMkalekhAnuM smaraNa karatAM zrIdatta eka zikArIne je. zrIdattane teNe pUchayuM ke-" A vanamAM tuM ekalo zA mATe bhramaNa karI rahyo che ? ane zA mATe khinna banyo che?tyAre zrIdare jaNAvyuM ke-" A vanamAM mArI priyA guma thaI che ane tene zodhavA mATe huM Amatema bhramaNa karI rahyo chuM." te zikArIe tene pUchayuM ke-"za tAruM nAma zrIdatta che?'' zrI datta hA kahevAthI zikArIe jaNAvyuM ke-"thoDA divasa pahelAM meM he svAmina ! zrIdatta ! zrI datta ! ema vilApa karatI eka kanyAne joI hatI. meM tene hakIkata pUchI tyAre teNIe mane samasta hakIkata kahI saMbhaLAvI eTale meM tene AzvAsana ApIne mArI mazakamAMthI pANI pAyuM. vaLI mArI palImAM laI jaIne kuLa tathA zIlane jANatAM meM teNIne nAgatala nAmanA gAmamAM nAgadatta zreSThIne tyAM mUkI che. nAgadatta paNa teNIne kahyuM ke- he putrI! tuM mArI ja putrI che. jyAM sudhI tArA svAmInuM Agamana thAya tyAMsudhI tuM sukhapUrvaka ahIM rahe. bAda tamArI tapAsa mATe huM ahIM Avyo chuM, te he mahAzaya ! tame mArI sAthe AvIne tene svIkAra karo !" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 202 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 9 mo zrIdatte tene jaNAvyuM ke "tame kharekhara mArA parama upakArI che. mane jyAre rAjyanI prApti thAya tyAre tamAre avazya mArI pAse AvavuM." pachI zrIdatta te zikArI sAthe harSa pUrvaka nAgatala nAmanA nagare Avyo ane zreSThIne pUchayuM ke-"mArI priyA kayAM che ? " nAgadatte jaNAvyuM ke-" bhadrazAlapure zUrasena senAdhipatinA ghare teNIne mUkI che hajI phakta eka rAtri vyatIta thaI che tevAmAM tuM ahIM AvI pahoMce che, te prAtaHkALe tArI sAthe AvIne huM tene batAvIza." tyAre zrIdatte kahyuM ke-"huM teNIne maLavAne atyaMta Atura chuM." ema jaNAvIne sAyaMkALe ja te cAlI nIkaLyo. bhadrazAlapuramAM praveza karatAM vAvaDInA jaLamAM snAna karavA mATe teNe praveza karyo, tevAmAM jenI pAchaLa subhaTo paDayA che te keeka cora, hAranuM haraNa karI te vAvamAM AvI pahoMce. te cora zrIdattanA vastranA cheDe te hArane bAMdhIne nAzI gaye, A bAju tenA vastranA cheDe bAMdhela hAra joIne te subhaToe tene bAMdhI lIdho. zastra vagaranA ane baMdhAyelA tene subhaToe kahyuM ke-"he pApI ! amArA dekhavA chatAM tuM zuM hAra laIne nAzI jaIza! ema te mAnyuM hatuM?" te samaye zrIdatta vicAravA lAgyo ke- " saMsAranI viDaMbanA adbhuta che.Azcaryajanaka che. aparAdha vagara paNa huM AvA prakAranA saMkaTamAM sapaDAyo; kAraNa ke indriyaparavaza banelAne dInatA, ladhupaNuM-tuchapaNuM, dAridraya, duHkhanI zreNi vigere vigere kyA kayA aniSTa-duHkha prApta nathI thatA? jAjavalyamAna agninuM pAna karI zakAya, tIkSaNa dhAravALA khaga para cAlI zakAya, mastakathI parvatane bhedI zakAya, maNidhara sapane maNi laI zakAya, siMhanA dAMta gaNI zakAya, kALakUTa jhera khAI zakAya; paratu vaza na karI zakAya tevA iDhiorapI ane kAbumAM rAkhI zakAtA nathI. iMdriyopI athI je pachaDAyA nathI teo kharekhara subhaTo che. Idrine AdhIna banelo puruSa kharekhara apayazane bhAgI bane che. te munivare temaja buddhimAna vIrapuruSane dhanyavAdane pAtra mAnuM chuM kAraNa ke temaNe samasta idriyasamUhane majabUta rIte gaLe TUMpa Ape che athavA indriyone vaza karI lIdhI che. idrinuM baLavAnapaNuM addabhuta che; kAraNa ke jJAnI puruSo paNa tenuM damana karI zakatA nathI. IdriyonuM vaza karavuM te mokSarUpI nagaramAM praveza karavAnA dvAra samAna che, jyAre strIo cokkasa daravAjAnA vajI jevA AgaLiyA (gALa) samAna che. sAdhupuruSa strInA pugalane pIttaLa, sarakhuM samaje che; jyAre kAmadevarUpI dhaturAnuM pAna karanAra puruSe tene suvarNa sarakhI mAne che. jeoe duHkhapUrvaka damana karI zakAya tevA IdriyarUpI aonuM damana kayuM che teo kharekhara namaskAra karavA gya, sevA karavA lAyaka, smaraNIya temaja prazaMsApAtra che. pAtAlane svAmI zeSanAga lakSamI yukta banya, cakravatI potAnA baLathI samagra pRthvIne jItI le che ane svargane svAmI Idra devAMganAo sAthe krIDA kare che te kharekhara amuka aMze ikriyAnuM damana karavAthI prApta thayela phaLa jaNAya che. te vyaktine janma kharekhara sArthaka che ane tenuM ja jIvita saphala che ke je svAthI janethI chetarAtA nathI temaja khala puruSothI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdarano vadha karavAne thayela hukama [ 203] ThagAte nathI. pUrve koI paNa niraparAdhI prANane saMkaTamAM pADayo haze athavA te kaIne kalaMka ApyuM haze tethI mane AvI kadarthanA prApta thaI che. pramAdarUpI madirAnuM pAna karanAra prANIo chApUrvaka vicAre che-svachaMdI bane che tenuM phala viSama hoya che; tethI vivekI puruSamunijane traNa gumi( mana, vacana ane kAyA)thI gupta hoya che" upara pramANe vicAraNA karatAM ane subhaTothI laI javAtA zrIdare durgatine AvatI rokavAmAM be kapATa (kamADa) samAna be munivarone joyA. dhamanA sarvasvarUpa ane mokSanagarInA dvAra samAna che ane munivarane joIne, atyanta AnaMdita banela teNe hRdayamAM vicAryuM ke " AvA saMkaTa samaye paNa sAdhupuruSanuM darzana thavAthI huM kharekhara kalakatya banyo chuM, A baMne munivaronI prasannatAthI mAruM sarva prakAre sAruM thaze. sarva prakAranA rogathI rahita, vyasanathI dvara rahenAra ane mahAvatene dhAraNa karanAra A munivaro kharekhara dhanyavAdane pAtra che. sarva jIvo para dayA rAkhavArUpa A jaina dharma kharekhara eka uttama che. pUrve meM jIvahiMsArUpI adharmane ja dharma mAneluM hatuM, to je huM A saMkaTamAMthI bacIza te sukhane ApanAra e A ahiMsArUpI dharma grahaNa karIza." A pramANe vicAratAM zrIdattane subhaTa leke keTavALa pAse laI gayA. tenAthI pUchAyelA zrIda jaNAvyuM ke-"huM cAra nathI." eTale subhaToe pachayuM- "jo tuM cora nathI te kahe ke te kayAM gaye ke jeNe tArA ane cheDe hAra bAMdhI dIdhe." zrIdare kahyuM ke-"te saMbaMdhamAM huM kaI paNa jANato nathI." " A asatyabhASI che" ema kahIne teoe zrI dattane vadha karavAno hukama karyo. te samaye zrIdattanI AkRti joIne nagaravAsIo hAhAkArapUrvaka bolavA lAgyA ke "AnI Akrita jevAthI mAlUma paDe che ke-A vyakti cora nathI. mUrkha ane patha sarakhA A jaDa subhaTe pAtra ke apAtra (cera ke zAkAra ) jANI zakatA nathI. je AvA puruSa thI AvA prakAranuM aghaTita kArya thayuM haze te te jaNAya che ke-mRtyulokamAM keIpaNa sadAcArI vyakti hoI zakaze nahi." A samaye gokhamAM beThela mRgAMkalekhAe atizaya keLAhaLane sAMbhaLIne pitAnI dAsIne pUchayuM ke-" nagaramAM kayA prakArane keLAhaLa thaI rahyo che? pahelAM mAruM jamaNuM netra pharakIne hamaNuM mAruM DAbuM netra pharake che. tevAmAM te samAcAra meLavIne dAsIe teNIne jaNAvyuM ke-"rUpathI kAmadevane paNa jItI lenAra keeka puruSane vadhasthAnamAM laI javAya che. tene joIne nAgarika leko hAhAra karI rahyA che. mane paNa ema jaNAya che ke-te cAra hoI zake nahi, kAraNa ke tamAruM jamaNuM netra pharakIne hamaNuM je DAbuM netra pharakI rahyuM che te he devI! tamArA pUrvanA du:khane dUra karanAra sukhane sUcavI rahyuM che." tevAmAM senApatinA ghara samIpe, koTavAlathI parivarela ane zaramane lIdhe netrane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 204] zrI zreyAMsanAtha caritra sarga 9 me nIce DhALato zrIdatta AvI pahoMcyo eTale tene joIne, oLakhyA bAda atyanta zekathI vyAkula banela ane kaMpAyamAna zarIravALI mRgAMkalekhA senApati pAse AvI. senApatine praNAma karIne teNIe jaNAvyuM ke-"tamAre niraparAdhI jamAI hamaNAM subhaTothI vadhyabhUmi para laI javAya che te maherabAnI karIne vagara-vilaMbe hamaNAM ja tenI rakSA karo-tene bacAve. je tene bacAvavAmAM nahIM Ave te huM jIvI zakIza nahi." eTale senApatie pUchyuM ke he putrI ! te niraparAdhI che te tuM zA uparathI kahe che?" tyAre mRgAMkalekhAe gadgad vANIthI kahyuM ke "jo A vyakti tevA prakAranI corI kare te samasta vizvane A kalikAla kalaMkita banAvaze, maryAdA nAza pAmaze ane nyAya-nItinI vArtA paNa astitva nahIM dharAve. pRthvIpIThane viSe guNI janomAM paNa A zrIdatta zreSTha che, to tenA saMbaMdhamAM deSa-aparAdhanI leza mAtra zaMkA karavI nahI." mRgAMkalekhAnA A pramANenA sUcanathI senAdhipatie potAnA subhaTone tene aTakAvavA mokalyA ane pote tene choDAvavA mATe utsuka banIne rAjA pAse gayo. senAdhipatie vinaMti karavAthI rAjAe zrIdattane choDI mUkyo tyAre mRgAMkalekhAe tene ghera laI jaI snAna karAvyuM temaja vastro paherAvyA. pachI caMdana, agaru, kasturI tathA kapUra vigere tenI samakSa dharIne, palaMga para ArAma letAM zrIdattane teNIe tenuM vRttAMta pUchayuM. teNe paNa tenI samakSa pitAnI saghaLI bInA je pramANe banI hatI te pramANe kahI saMbhaLAvI. te hakIkta sAMbhaLatAM ja azu sAratI teNI kaI vAra kheda pAmatI hatI to kaI vAra harSa dhAraNa karatI hatI. tevAmAM senApati paNa rAjamaMdirethI potAnA AvAse AvI pahoMce, eTale te senApatine pitAnA kAkA tarIke oLakhI laIne te bolI UThayo ke-"A te ghaNuM Azcarya kahevAya. A to mArA raNasiMha nAmanA kAkA cho." ema bolatAM temaja harSothane vahAvatAM zrI datta temane praNAma karyo. te samaye "A te mArA bhAIne putra zrIdara Avyo che." ema uccAratAM raNasiMhe paNa tene ekadama gADha AliMgana ApyuM. pachI zrIdatta vicAravA lAgyo ke- " vidhinI vicitratA khare khara asAdhAraNa che. kayAM tevA prakAranAM saMkaTonI zreNi ane kayAM potAnA ja ghare mAruM Agamana ! " ba da rasiMhe tene pUchayuM ke- " mArA moTA bhAI virasiMha kuzaLa che ne ?" tyAre azru vahAvatAM zrI datta badhI hakIkata jaNAvI ane kheda yukta bane kAkAne vikramazaktine haNavA mATe sUcana karyuM. raNasiMhe jaNAvyuM ke-"he putra! tuM tArI zakti batAva. gharethI nIkaLyA bAda meM zreSTha bhaktithI garuDa devanI ubhaya prakAre ArAdhanA karI hatI. prasanna banelA te deve mane harSapUrvaka sAta karoDa seniyA ane pAMca hajAra zreSTha ao ApyA. te sarva meM tArA mATe rakSaNa karone sa cavI rAkhyA che. he putra ! saMtAna vinAnA mArA mATe have tuM ja putrarUpa che. A sarva sAmagrI meM vaparAkramathI ja prAptakarI che te tane arpaNa karuM chuM." zrI datte jaNAvyuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjyazrI sAthe zrIdatanuM prayANa. [ 205] ke-"he pUjya ! mane mRgAMka nAmanA praga ratna sivAya sarva vastu prApta thaela che, te tene prApta karavAnI rAha joI rahyo chuM." rasiMhe mRgAMkalekhA sAthe tene vivAha karAvyo eTale te paNa tyAM ja rahIne sukhapUrvaka kALa nigamana karavA lAgyo. zrI datta vicAravA lAgyuM ke-"mane priyA temaja suvaNuMprApti te thaI paNa je have mitro tathA khaDraga ratna prApta thaI jAya te ghaNuM sAruM thAya." ekadA ghoDesvAro ane subhaTothI parivarela temaja rAjAthI sanmAnita banela teNe bhadrikabhAve udyAnamAM praveza karatAM pitAnA vyAghabala temaja mahAbela nAmanA bane mitrone joyA. namaskAra karatAM te baMne bheTIne zrIda jaNAvyuM ke-" ApaNA anya mitro kuzaLa che ne ? " tyAre te baMnee kahyuM ke "he svAmin ! prahArathI pIDA pAmelI saMgamikAnI sAthe bAhazAlI te prahAranA upacArane mATe harSavatI nagarIe gayela che ane tamArA samAcAra meLavavA mATe ame baMnee samasta pRthvI para bhramaNa karela che. puNyodayane kAraNe Aje ame tamane joyA che te ame baMne have zuM karIe te pharamA. hamaNAM ApaNuM verane badalo levAnI taiyArI karo." pachI baMne mitro samakSa potAnuM samasta vRttAMta jaNAvIne vikasvara romarAjIvALA zrIdatte niMdra bhagavaMtanI bhaktipUrvaka pUjA karI. zrIdatta te baMne mitrone samajAvyuM ke-"A arihaMta paramAtmA ja pAramArthika deva che." eTale teoe te hakIkata svIkArI. pachI te sarva svAvAse AvyA. tyAM AgaLa teone satkAra karIne zrI datta vyAdhrabalane uddezIne kahyuM ke- " ahIMthI jaIne bAhazAlI vigere mitrane tuM mArA kuzaLa samAcAra jaNAva." vyAghabalanA javA bAda reNusiMhe zrIdattane ekAntamAM kahyuM ke-"zUrasena rAjAne rAjyazrI nAmanI kanyA che. rAjAe harSavatI nagarInA svAmI hariSeNa rAjA sAthe teNIne lagna karavAnuM vicAryuM che. te vivAha-matsava karavA mATe teNInI sAthe javAne mATe rAjAe mane Adeza karyo che. vaLI te vivAhaprasaMgane mATe rAjAe puSkaLa dravya temaja sahAyane arthe puSkaLa parivAra paNa sAthe mokaleva che, te mArI icchA evI che ke-"A kanyAne tuM paraNuM. he putra! tuM tenI sAthe jA. he kulIna putra ! te rAja pazrIne tArA pratye anurAgiNI banAvIne tuM paraNuje." zrIdatta jaNAvyuM ke-"Apane Adeza mane maMjura che." raNasiMhe zrIdattane rAjA pAsethI AjJA apAvI eTale te paNa vizALa parivAra yukta teNInI sAthe cAlI nIkaLyo. prayANa karatAM karatAM je aTavInuM sAta rAtri-divase u9laMghana thaI zake tevI aTavImAM AvI caDhatAM rAtrine viSe thAkIne sainya sUI gayuM hatuM tyAre pelI patinI dhADa paDI. te samaye "haNa haNe" "mAre mAre" evA prakAranA ucca svaronA prasArathI rekI na zakAya tevuM, mahAvanithI dizAone baherI banAvatuM, krodhI subhaTanA parasparanA AsphAlanathI bAhunA vanivALuM, temaja Darapoka mANasethI na joI zakAya tevuM pracaMDa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 206 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 9 me yuddha pravaryuM. mArganA thAkane kAraNe zrIdattanA subhaTo yuddha karavAne asamartha banyA eTale jema nAgarika loko gAmaDiyAne hAMkI kADhe tema pAlInA mANasoe te subhaTane nasADI mUkyA. zrIdatta paNa talavAra laIne, vidyatayukta pralayakALanA meghanI mAphaka yuddha karavA lAgyo. teNe zIdhrapaNe pahelI patinuM mastaka chedI nAkhyuM ane tenuM sainya jevAmAM "jaya jaya" vani karatuM hatuM ane harSa pAmIne pAchuM pharI rahyuM hatuM tevAmAM dara rahelA koI eka puruSe zaktithI zrIdatta para prahAra karyo eTale te caitanya rahita banIne pRthvI para paDI gaye, jethI tenuM sainya nAsI gayuM. zatruoe AvIne zrIdattane bAMdhI lIdhe. bAda te zrIdatta, rAjayazrI kanyAne ane sarva vastuone laIne te pallI nA mANase pallImAM cAlyA gayA ane te sarva vastuo jahadI rajU karI. zrIdattane bhadrArikA nAmanI devI pAse laI javAmAM Avyo. bAda teoe sundarIne saMbodhIne kahyuM ke-"he putrI ! ame batrIsa lakSaNe puruSa lAvyA chIe, te svajanano satkAra karIne saMdhyAkALe tuM devIne maMdire jaje ane kaheje ke-"mane putra thaze te huM tamane balidAna ApIza." ema meM je pratijJA karI hatI te he devI ! A batrIsa lakSaNe puruSa bali tarIke arpaNa karuM chuM." pachI tAre puruSane haNavA mATe mArAone Adeza Apavo." upara pramANenI sUcanA aMgIkAra karIne, te sarvane cAra prakArano AhAra ApIne, saMdhyA samaye putra sAthe uttama vastra ane alaMkArene dhAraNa karelI, svajana varganI suMdara strIo sahita, gIta, nRtya ane vAjiMtro vagADanArAe yuta suMdarI zIvra zrIdattane haNavAne mATe devI-maMdiramAM gaI. zrI datta vicAravA lAgyo ke "mane haNavAne mATe A badhI taiyArI thatI jaNAya che. A pallImAM mane rAtrine viSe lAvavAmAM Avyo che tethI huM jANI zakato nathI ke A palI mAro pUrvanI paricita che ke bIjI koI? duHkharUpI kodALAe mArA samasta sukharUpI aMkurAone ukheDI nAkhyA che. ane tethI ja mane te baMne munivaronA caraNenuM zaraNa he!" tevAmAM dIpaka yukta suMdarIe devamaMdiranA garbhadvAramAM praveza karIne devInI pUjA karI, temaja bhakitapUrvaka dhupa karyo. te dhUpanA atyanta dhUmADAthI dIpakanI jatA kaMIka jhAMkhI banI gaI. bAda suMdarIe zrIdattanA kaMThamAM moTI mALA paherAvI ane vicAravA lAgI ke-"A puruSa mArA svAmI zrI datta sarakhe jaNAya che." A bAju zrIdatte paNa vicAryuM ke-A strI mArI patnI suMdarI jevI jaNAya che. bAda zrIdattanA zarIra para lavaMgAdika vigere cAra prakAranI auSadhivALuM vilepana karatI suMdarI, patnInI mAphaka atyanta citA yukta banI gaI. A vyaktine amRta sarakhe sparza mane mArA svAmI jevuM jaNAya che eTale kAmapIDita banelI teNI tenA apriyanI AzaMkAthI kharekhara prajI UThI. kheda pAmelI, romAMcita banetrI teNI pitAne hasta tenA zarIra parathI dUra karavAne, jANe jakaDAI gayo hoya tema, asamartha banI. zrIdatta paNa nirNaya karyo ke A Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suMdarI tathA zrIdattane meLApa [ 207 ] hastapadhruva mArI patnI suMdarInA ja che, parantu AvI avasthAmAM te hakIkata jaNAvavI ucita nathI. pachI teNIe peAtAnI sakhI meAnikAne jaNAvyuM ke-"mane A vyakti zrIdatta jaNAya che.'' eTale dAsIe hAsyapUrvaka kahyuM ke- svAmInA viyeAgamAM tane badhu svAmarUpa ja jaNAya che. jo te vyakti tArA svAmI ja hoya te te tane joine potAnI jAtane kema na oLakhAve ? " suMdarIe javAba ApyuM ke he sakhI ! tu N catura hAvA chatAM A hakIkata kema jANI zakatI nathI ke-saMkaTamAM AvI paDelA mahApuruSe potAnI jAtane jaNAvatA nathI. peAtAnA prANAno tyAga kare che, parantu svamAnarUpa dhananA tyAga karatA nathI. vaLI dhUpanA dhUmADAne kAraNe te mAruM mukha joi zakatA nathI. kadAca te puruSa mArA svAmI sarakhA hAya te pazu khAtrI karyA sivAya ApaNAthI haluvA lAyaka nathI. devIne prasanna karavAne mATe A puruSano vadha karatAM kadAca mArA svAmI haNuAi jAya. mATe tuM cAkkasa tapAsa karIne mane "" jaNAva. pachI garbhadvAramAM jaIne, dhUpadAnI bahAra lAvIne, dIpakane sateja karIne, te vyaktine joine, kharAkhara eLakhIne meAhanikAe tene pUchyuM ke-" he bhadra ! tu zrIdatta che ke kema ? mane oLakhe che ? ''zrIdatte kahyuM ke-"huM te zrIdatta hai|uM ke na paNa he|uM pazu tu' te meAnikA kharI ne ? atyAre mAruM' svarUpa pragaTa karavAthI ze phAyade che ? " eTale ha pAmela menikAe jaIne su MdarIne te vRttAMta jALye tyAre teNI acAnaka elI UThI kehuM A kevu' kAya thayuM ? amArA ja mANusAe svAmIne viDaMbanA pamADI. mAruM puNya jAgyuM jaNAya che, jethI mane AvA prakAraneA sa Mdeha thayA. tuM mRgAMka khaDgaratna lai Ava jethI hu tenA baMdhane kApI nAkhuM','' pachI tenA pratyenI jIbha lAgaNIthI aneA kApI nAkhyA ane zrIdatta mukta anyA. bAda zrIdatta AnaMdapUrvaka eklyA ke-"sAdhupuruSanA smaraNa mAtrathI huM' A AphatamAMthI ugarI gayeA che. kharekhara sAdhu puruSo cintAmaNi ratna samAna cintAne cUranArA che. sAdhu puruSAnA caraNamAM namaskAra karavAne kAraNeja hoya tema mastakane uttamAMga kahevAmAM AvyuM che. vaLI temanA caraNunA prasAdathI A leAka temaja paraleAkanuM sukha temaja meAkSanI paNa prApti thAya che. jo zubha kamarUpo vRkSa aMkurita thAya te te sAdhupuruSAnu' daza na thAya, jo te vRkSane pAMdaDA Ave te teenA upadezanu zravaNa thAya, jo te vRkSane puSpa Ave te upadeza grahaNa karavAnI IcchA thAya ane jo te vRkSane phaLa Ave te bhavya ane bhadrika prANIe te upadezanuM AcaraNa kare. mamatva vinAnA munie jene deva tarIke vaNuve che te kharekhara ari hu'ta paramAtmA che. je devIne tame AvA prakArano li Ape che te vAstavika rIte dhruva na hAI zake, mATe he sundarI ! tu* jainadharmanu svarUpa samaja," * suMdarIe AnaMdapUrNAMka suMdara jaina dhamane svIkArIne peAtAnA zAsena nAmanA putrane zrIdattane matAnyeA, eTale tene sarvA Mge AliMgana ApIne, peAtAnA kheALAmAM lAMbA samaya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 208]. zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 9 me sudhI ramADaze. tenA mastakane suMghIne, AnaMdapUrvaka tenI bahu prakAre lAlana-pAlana karI. pachI suMdarIthI lavAyela uttama aA para ArUDha thaIne suMdarInA AvAse jatAM teNIe zrIdatta aneka prakAre AgatA-svAgatA karI. pachI suMdarI dvArA A sarvavRttAnta jANIne suMdarInA bhadrasena nAmanA mAmAe ekadama AvIne, AliMgana ApIne zrIdattane kahyuM ke-"mRtyu samaye zrIcaDe parivAra sahita mane Adeza karyo hate ke-suMdarInA svAmIne mAruM rAjaya ApavuM, tethI tamArA mATe ATalA samaya sudhI meM rAjayanI rakSA karI che, te have tuM A rAjayanuM pAlana kara. amArA sevake e je dhana ekatra karela che te dhana rAjabhaMDAramAM vidyamAna che." pachI, te ja samaye bhadrasene zrIdattano suva kuMbhanA jaLadvArA rAjyAbhiSeka karyo ane ugra zAsanavALe zrIdatta paNa rAjyanuM pAlana karavA lAge. zrIjo pitAnA sevakone dhADa pADavAnI manA karI, pite nyAyapUrvaka jana dharmanuM pAlana karavA lAgyA. pitAnA saundaryathI AkarSita banela rAyelaphemIne zrIdatta bhogavavA lAgyo. bAda raNusiDanI sAthe mRgAMkalekhAne tyAM teDAvavAmAM AvI. pitAnA kAkA raNasiMhane sarvakAryanI cintA karanAra saciva banAvyA. pachI potAnA sevako dvArA badhA mitro ne teDAvyA ane teonI 4 sthAnake nImaNUka karI. nyAyaparAyaNa tenI kIrti cAre dizAmAM vistarI, zrIdatta paNa haMmezAM vividha nUtana kIDAo dvArA samaya pasAra karavA lAgyo. A bAju je zikArI puruSe mRgAMkalekhAnA samAcAra zrI dattane jaNAvyA hatA te zIkArI tenI prasiddhi sAMbhaLIne te sthaLe Avyo. zrIdate tene joyo ane tene oLakhIne tene ucita sthAna ApyuM. mahApuruSonI vANI pattharamAM ketarAyelI akSara paMkita jevI hoya che arthAt zilAlekha jevI hoya che. ekadA zrIdatta harSadeva ane zarasena nAmanA rAjA pAse potAnA be dUta mokalIne kahevarAvyuM ke- "zrI datta mahArAjA nehapUrvaka Apane jaNAve che ke-tamArI purI sAthe mAro vivAha thayela che to tame mArI sAthe saMbaMdha rAkhe athavA te yuddha karo. mane te baMne vastuo cikara-pasaMda che. " harSadeve pUchayuM ke-"zuM mArI putrI jIvaMta che?" eTale te te tenA apaharaNadi saMbaMdhI samasta vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM tyAre harSa pAmelA harSadeve tene pAritoSika ApIne kahyuM ke mArI putrInA kuzaLa samAcAra jANavAthI Aje mane kaI kaI vastuo prApta nathI thaI? arthAt sarvasara maLyuM che. tAre jaIne zrIdatta rAjAne jaNAvavuM ke- mRgAMkalekhAe mAta-pitA vigere svajanono tyAga karIne tamArA pratye premabhAva darzAvyo che to tamAre teNInA premane-snehane yogya ja vartana rAkhavuM." A pramANe sUcanA ApIne harSadeva rAjAe pitAnI putrI tathA jamAI mATe ucita uttama vastra ane AbharaNe mokalyA. rAjyazrInA pitA sarasene paNa kahyuM ke-"vigrahanI jarUra nathI. rAjaputrI rAjAone vare che te tene mATe yuddhanI zI jarUra ? atyAre te mATe zrIdatanuM sanmAna karavuM joIe." A pramANe kahIne dUtane satkAra karIne tenI sAthe leNuM mokalAvyuM. te baMne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikramazakita ane zrIdattanuM yuddha mATe milana | [ 209 ] dvatAnA mukhadvArA saghaLI hakIkata jANIne zrIdare harSapUrvaka te baMne patnIe paratve adhika AdarabhAva batAvyo. have vikramazaktine jItavAne mATe zrIdare prayANa karyuM ane temAM sahAya karavA mATe bane zvasurane bolAvyA. te baMne zvasura AvyA bAda teNe vikramazakti pAse dUta meka. teNe jaIne vikramazaktine kaThora vANIthI jaNAvyuM ke "harSadeva ane zUrasena rAjAnI sAthe zrIdara rAjA tamAruM mastaka yamarAjane arpaNa karavA AvI rahela che. zrIttanA pitA varasiMhane mArIne have tuM keTalo lAMbo samaya jIvI zakIza ? hamaNAM ja tuM tArA duSTAcaraNuM" rUpI vRkSanA phalane prApta kara." A pramANe sAMbhaLIne rakta lenavALA vikramazaktie te datanA kaMThamAM rudranI mALA paherAvI, vizeSamAM kahyuM ke- khaDagane kAraNe madonmatta banelA te pahelIpati zrIdatane huM mArA potAnA pazunI mAphaka haNI nAkhIza, to tuM tene mArI pAse lAva." A pramANe kahIne vikramazaktie bherI vagaDAvI, jenA ivanithI caturaMgI senA sajaja bano. bAda apazukanathI khalanA karAte, maMtrIothI aTakAvAta, nimitta dvArA duSTa nimittane vAraMvAra sAMbhaLo, aMtaHkaraNamAM atyaMta abhimAnane dhAraNa karate vikramazakti samasta senA sahita potAnA nagaramAMthI nIkaLIne sarahade AvI pahoMcyo. te sthaLe paDAva nAkhIne, dvatane samajAvyo ke-"tuM pahalIpati zrIdatta pAse jA ane mArI AjJA jaNAva ke-A vikrama zaktirAjavI tArI samIpe AvI pahoMcyo che te tuM saMdhi karIne rAjya bhogava ane maraNane zaraNa na thA. mArI prasannatAne kAraNe jaMgalamAM rahIne, keLAhaLa karanArA tene aMge abhimAnI banela tuM zA mATe rAjyane jogavate nathI? strInI maherabAnIthI maLelA vaibhavane kAraNe bhIla sarakhA tArI sAthe yuddha karatAM mane zarama Ave che." A pramANe vikramazakitane Adeza svIkArIne nIkaLelA te dUte zrIdata samIpe AvIne potAnA svAmInI kahelI bInA barAbara kahI saMbhaLAvI. eTale krodha pAmelA zrIdane kaThora vANIthI tene kahyuM ke-" A pramANe bakavAda karavA chatAM tuM phatahevAthI avadhya che, ane eTalA mATe ja huM tane pakaDatuM nathI. tuM tArA nirlajaja rAjAne jaNAva ke-vanamAM siMha samAna huM, he mAta ga ( hari) ! tArI maukitakarUpI lakamIne grahaNa karIza. vizeSa zuM ? pitAnA puNyane lIdhe prApta karela ezvaryavALA ane lakSamIna pati zrI kRSNa jevI rIte daityone haNI nAkhyA tema saubhAgyarUpI saMpattivALA ane bhIla kanyA(suMdarI)rUpI dhanavALe huM paNa tane haNI nAkhIza." dUtanA javA pachI zrIdare raNabherI vagaDAvIne sainyane sajaja karyuM, eTale garava karatAM harita-samUhavALuM, haNahaNATI karatAM azvovALuM, kvani karatI ghugharIovALA ratha27 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 210 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 9 mo. vALuM, dhanuSa, bhAlA, caka, talavAra, trizULa ane zakita vigere vividha prakAranAM zavALA pAyadaLa sainyathI yukata evuM te samasta lazkara ekatra thaI gayuM. zubha sUcavatA sArA zukane dvArA jene jaya nizcita che evo te zrIdatta rAjavI adhika utsAhavALo banyA. paNa vagADAtA vAjiMtravALuM, zIdhra pheMkAtA bANavALuM, UMcI karelI gadAnA prahArathI bhAMgI nakhAtA ravALuM, zakitarUpI zalyavALuM, paraspara hasti-yuddhavALuM, krura subhaTa dvArA tavAranA prahArathI chedAtA mastakavALuM, vahetA rudhiranA kAraNe nadIyAnA samUhavALuM evuM parAkramI baMne saMnuM dANu yuddha thayuM. baMne bAjunA sainyano saMhAra thate joIne zrIdatta potAnA bhATane mokalIne vikamazakitane kahevarAvyuM ke " A yuddhamAM zA mATe asaMkhya mANasane nAza karAya che? jo tuM kharekhara parAkramI che te zrIdattanI sAthe baMdha yuddha kara." pitAnA parAkramathI gavaSa banelA vikramazakitae te hakIkata kabUla karI ane hasti para ArUDha thayelA baMne sAmasAme AvyA. zrI datta vikamazakitane kahyuM ke-" sauthI prathama tuM mArA para prahAra kara" eTale vikamazakitanA prahArone teNe pitAnA zadvArA niSphaLa banAvyA. pachI vikramazakitae zrIdattane uzIne jaNAvyuM ke "he pallI pati ! pUrve te vakhate gaMgA nadInA kinAre te duzamanAvaTarUpI vRkSa vAvyuM hatuM, te vRkSane, mane apAyela rAjakanyAnuM haraNa karavAthI teM vRddhi pamADyuM che te Aje te vRkSanAM kaDavAM phaLane tuM bhogava." reSayukta banelA teNe upara pramANe belIne zrIdatta pratye pitAnI zaktirUpI zastra pheMkayuM eTale te zakitane chinnabhinna karIne ati parAkramI teNe tene jaNAvyuM ke-"he kSatriyAdhama ! he vizvAsaghAtI ! tuM pApI che. huM nahIM jovA lAyaka mukhavALA ! he zarama rahita! baMne prakAre (nAmathI ane guNathI) zakitahIna banela! have tuM tArA ISTadevanuM smaraNa karI le, kAraNa ke tuM have jIvI zakavAne nathI." A pramANe kahIne tenA pratye ardhacaMdra bANuM pheMkIne tenuM mastaka chedI nAkhyuM. A pramANe rAjayalakSamI temaja jayalakSamI banene prApta karIne, pATalIputra nagare AvIne, para janenA sanmAna sahita nagaramAM praveza karyo. pachI dareka jinAlayamAM aThThAI mahotsava karAvyA ane dareka gAmo tathA nagaromAM jUnA jinAlayane jIrNoddhAra karAvyo. dedIpyamAna kAntivALA teNe rathayAtrAo karAvI ane pratidina AcAryonI vaiyAvacca karavA lAge. vizALa rAjyanuM pAlana karatAM, vRddhi pAmatAM pratApavALA zrI dattane keTalAka samaya vyatIta thaI gaye, ke eka divase udyAnapAlake zrIdara rAjavIne vijJapti karI ke-"he rAjana ! kusumAkara nAmanA udyAnamAM bhavya prANIpa kumudane vikasvara karavAmAM caMdra samAna kuvalayacaMdra nAmanA AcArya padhAryA che." upara pramANenuM vadhAmaNuM sAMbhaLIne jANe amRtarasamAM DUbI gayo hoya tema zrIdatta tene tuSTidAna ApyuM. maMtrI, sAmaMta, parajane ane aMtaHpura sahita udyAnamAM AvIne te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdattane pUrvabhava [ 211 ] zreSTha rAjA hAthI parathI nIce Utaryo. pachI praNAma karIne ucita Asane besIne aMjali joDelA rAjavIe sUrimahArAjane pachayuM ke-" A lokanA prANIo zAtA vedanIya ane AzAtA vedanIya karma kevI rIte bAMdhe che? nArakI vigere cAre gatinuM AyuSya kaI rIte baMdhAya che? mokSarUpI vRkSanA bIjarUpa samakita kevI rIte nAza pAme che?" AcArya bhagavata kahyuM ke-"dayA, dAna, gurubhakti ane kSamA vigere guNothI zobhato prANI zAtA vedanIya kama bAMdhe che, ane tenAthI viparIta AcaraNathI azAtA vedanIya bAMdhe che. mahAparigrahI, mahAraMbhI, mAMsa khAnAra, kaSAyI ane paMcaeNkriya prANIne vadha karanAra prANuM narakAyu bAMdhe che. unmArgane upadeza ApanAra, kapaTI ane mUDha (sArAsAranA viveka rahita) prANI tiryaMcAyu bAMdhe che. dAtA, alpa kaSAyavALe ane saMyamarahita prANI manuSyAya bAMdhe che. ajJAna tapasyA ane cAritravAna vyakita devAyu bAMdhe che. caturvidha saMdha, jinamaMdira ane arihaMta paramAtmAne zatru samakitano lepa kare che." rAjAe punaH pUchayuM ke-"he bhagavaMta! kayA karmodayane kAraNe meM ghaNuM dukha prApta karyA bAda pharIthI e rAjya prApta karyuM?" sUrimahArAjAe jaNAvyuM ke-"pUrve viMdhyATavImAM bhImapallI nAmanI pallI hatI, jemAM tuM bhIma nAmano pahalIpati hato. parAkramI, dAnazIla ane bhegI evA tane bhakitaparAyaNa ane nehavALI patralekhA nAmanI patnI hatI. te sthaLe rahIne nirdayI tuM lUMTaphATa karIne ke rastAthI bhraSTa banAvIne lekene pakaDate, bAMdhato ane tenuM sarvasva paDAvI lete hato. ekadA tuM sainya sahita dhADa pADavA nIkaLe tyAre te kAyotsargamAM rahelA zAMta munivarane joyA. dehathI durbaLa paNa mekSarUpI lakSmIthI levAyela te munivarene joIne, bhaviSyamAM tAruM kalyANa thavAnuM hoIne tame tenA pratye bhakita pragaTI, temane praNAma karIne teM vicAryuM ke "ati ThaMDI paDatI hovA chatAM vastra rahita A mahAtmA kharekhara duSkara kArya karI rahyA che. huM ahI mArA sanyane paDAva nAkhuM. A supAtra munivarone annadAna ApavAthI huM kRtakRtya banuM." A pramANe vicArIne te sthaLe te paDAva nakhAye. munivarone upavAsa hovAthI bhikSA nimitte teo paDAvamAM gayA nahI. te samaye sUrya paNa asta thaye. rAtri samaye, vastra nahIM hovAne kAraNe prANahAraka mAgha mAsanI atyaMta zIta paDavAne kAraNe patralekhAe tene kahyuM ke " he svAmina! A munivaronuM zItathI rakSaNa karavAno koI paNa upAya vicAre." te samaye te jaNAvyuM ke-"he priyA ! teM ThIka yAda karAvyuM." pachI nipApa manavALA te te munivaranI AsapAsa devamaMdiranI AkRti sarakhI jhuMpaDI jaladI banAvI. ciMtAmAM ja rAtri vyatIta karIne prAtaHkALe tuM te munivara pAse gayA ane temane dayAnastha ane sAdaDI-samUhathI rakSAyelA joyA. pachI atyanta bhakitapUrvaka temane praNAma karIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 212 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 9 me. te vicAryuM ke-"A mahAmuni Aje puNyanA nimittarUpa pAraNuM karaze ke nahi?" te divase paNa munie pAraNuM nahIM karavAthI te punaH vicAryuM ke-"AvatI kAle pAraNuM karaze." A pramANe vicAratAM te ghaNA pApasamUhane nAza karyo. pachI 8 A manivarane pAra karAvyA vinA mAre eka varSa vyatIta thaI jAya to paNa ahIMthI prayANa karavuM nahIM" e te nizcaya karyo. A pramANe nizcaLa cittavALo tuM nitya vairI evA prANIone paNa vaira rahita banelA kautukapUrvaka haMmezAM jete hate. be pakhavADIyA vyatIta thayA bAda puNyazALI te mahAtmA munivara mAsakhamaNane pAraNe, pAraNAne mATe tArA AvAse AvyA. "Aje huM dhanya banyo chuM. mArAM puNya jAgyAM che. Aje mAro janma saphala thayo che." e pramANe vicAraNA karatAM te mahAmunine bhAvapUrvaka annadAna vahArAvyuM, te nirdoSa ane zuddha annadAna ApyuM ane najIkamAM rahelI temaja zuddha bhAvavALI patralekhAe tArA kAryanI anumodanA karI. bAda pAraNuM karelA te munivaranI pAse jaIne teM temane vaMdana karyuM eTale temaNe tene dayAmaya dharma kahyo. te vakhate te niraparAdhI prANIonI hiMsA vigere na karavAnA niyama svIkAryA. he rAjana ! zivasukhane ApanAra munidAnanA prabhAvathI tane baLa, rUpa tathA rAjyasaMpatti prApta thaI che. he rAjana ! tArI patralekhA nAmanI patnI A bhavamAM tArI mRgAMkalekhA nAmanI patnI thaI che. pUrvamAM karelA duSkRtene pariNAme tene aneka kaSTa prApta thayA che." munimahArAje A pramANe pUrvabhava jaNAvavAthI jAtisamaraNa jJAnavALA zrIdane pUchayuM ke-"mArA pUrvanAM pApanI zuddhi kaI rIte thAya?" gurumahArAje jaNAvyuM ke-"he rAjan ! zAMta cittathI saMyamanuM pAlana karavAthI tArA samasta pApa nAza pAmaze. " eTale saMyamanA abhilASI zrIdatte munivarane kahyuM ke-"he vibha! mArA putra vIrasenane rAjya para besArIne huM saMyama svIkArIza," eTale "A kAryamAM vilaMba na karIza" ema gurumahArAjavaDe sUcanA apAyela zrIdA temane praNAma karIne, vairAgyavAsita banIne pitAnA mahele gaye. nirmaLa aMtaHkaraNavALA teNe pitAnA aMtaHpurane samajAvIne, maMtrIone belAvIne, vIrasenane rAjya pyuM. pavitra buddhivALA teNe putra tathA maMtrIone zikhAmaNa ApIne jinamaMdiramAM aThThAI mahe karAvyA. aparAdhI baMdI janene kedakhAnAmAMthI mukta karAvIne, nirdoSa saMghanI pUjA karIne, dIna janane dAna ApIne, hajAra mANasethI upADI zakAya tevI zibikAmAM besIne, nirabhimAnI, vIrasena rAjavIthI anasarAtA, udAra evA zrIda vanamAM AvIne, zibikA parathI nIce utarIne, dharmAcAryanA baMne caraNamAM namaskAra karIne vijJapti karI ke-"he prabho ! dIkSArUpI heDI ApIne ane tenA sukAnI banIne Apa, saMsAra-tApathI pIDita evA mane bhavasAgarathI pAra UtAro." eTale gurumahArAje priyA ane mitro sahita tene dIkSA ApIne tenA mane vAMchitanI pUrti karI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIdattanI gaprApti [ 213 ] vIrasena rAjavIe temaja janasamUhe ullAsapUrvaka abhUta dezivarati dhama svIkAryuM. zrIdatta rAjaSi e paNu kuzAgra buddhine kAraNe grahaNa ane AsevanA ane prakAranI zikSA svIkArI. chaThThuM temaja aThThamAdi tapaDhArA zarIrarUpI latAne ceSita karatAM temaja dravya, kSetra, kALa ane bhAvane anusarIne cAlatA temaja vihAra karatAM zrIdatta rASie AyunA aMte anazana svIkArIne, mitrA temaja priyA sahita sahasrAra devalAkanI prApti karI. supAtrane viSe pavitra aMtaHkaraNapUrvaka zrIdatte Apela dAna vizuddha ane samRddhinA kAraNabhUta samajIne temaja krame meAkSasukha ApanAra hAIne sajjana purUSo supAtradAna ApavAmAM ekacitta khane. zrI zreyAMsanAtha paramAtmAe padAnI madhye dAna bhramane viSe vistAravALI zrIdattanI kathA A pramANe kahI saMbhaLAvI. E dAna dharmanA svarUpavALA navamA sa samAsa, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga dazame. pachI zreyAMsanAtha paramAtmAe pharamAvyuM ke-"prANI dAnavIra hovA chatAM je te zIlasaMpanna hoya te mANArUpI lakSamIthI te sevAya che. kalpavRkSa, kAmadhenu ane nava mahAnidhione jeNe tiraskAra karyo che tevuM ane aneka sukhanA kAraNabhUta zIla dharma jayavaMta varte che. je zIladharmanI prAptithI jIvana ane maraNa baMne prazaMsApAtra bane che, jyAre tene abhAvamAM niMdApAtra bane che eTale ame te zIdharmanI atyanya stuti karIe chIe, cintAmaNi ratna karatAM paNa zIla ratna adhika kema na hoI zake? kAraNa ke zIla dharma A leka temaja paralokamAM mahAddhinA kAraNabhUta bane che. zIlavAna prANIne jAjavalyamAna agni, siMha, gajeMdra ane deva tathA dAna leza mAtra duHkha ApI zakatA nathI. A pramANe vicArIne buddhizALI vyaktie haMmezA zIla dharmanuM sevana karavuM joIe. A viSayamAM lokone AnaMdadAyaka naMdayaMtInuM kathAnaka sAMbhaLavA lAyaka che. aneka zrImaMta jadvArA hamezA yAcaka lokone AnaMda ApatI temaja alakAnagarInuM vismaraNa karAvatI tAlisi nAmanI nagarI hatI. tenagarImAM prasiddha sAgaradana nAmane sArthavAha hatuM, jeNe caMcaLatA guNavALI lamIne pitAnA guNo dvArA bAMdhIne sthira banAvI hatI. tene zIlarUpI dhanavALI dhanavatI nAmanI priyA hatI. te baMnene. pitAnA saundaryathI kAmadevane jItanAra samudA nAmane putra hato. tenA cittane AnaMda ApanAra, zIlarUpI ratnavALI temaja rehaNAcaLanI bhUmi sarakhI naMdayaMtI nAmanI priyA hatI. samudradattane vasumitra nAmane mitra hatuM ane TIkhaLI mazkare) te mitra jANe tenuM bIjuM hRdaya hoya tema jaNAtuM hatuM. caitra mAsa sarakhA te vasumitra yukta kAmadeva sarakho te samudradatta rati sarakhI pitAnI naMdayaMtI priyA sAthe pitAne dhanya mAnIne rahete hate. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudradattane kAmAbhilASA [ 215] ekadA, pitAnA bAhabalathI drapArjana karavAnI IcchAvALA, te sAthe vAhaputre vicAryuM ke kevI rIte dravyapArjanai karI zakAya ? rAjAnI sevA kUtarAnI vRtti jevI hovAthI ayukta che, jyAre vyApAra karavAthI durgati pratyakSa jaNAya che. ati pApa ane a5 phalavALI khetI paNa yogya nathI, te have huM niMdA rahita ane nirmaLa evI AjIvikAne Azraya lauM." A pramANe vicAratAM tenI pAse khalAsIoe AvIne kahyuM ke "ame samudra, yAtrArthe jaIe chIe te tame Avo." A sUcana sAMbhaLIne teNe vicAryuM ke- " vANijya karavo te ucita che. je a5 prayAsathI thaI zake che ane puSkaLa phalane ApanAra che. te huM samudranI saphara karuM, " upara pramANe vicArIne, mAtapitAno Adeza laIne teNe vecavAnI vastuo lIdhI. naimittika Apela zaba mahate teNe AvAsethI prayANa karyuM ane vahANothI bharacaka samadrakinAre AvI pahoMcyo. bAda AnaMdI vasumitre tene vahANu batAvyuM eTale catura samudradatta sukAnIne belAvIne jaNAvyuM ke-"he bhadra! teM vaDANa to taiyAra karyuM che ne ?" nAvike kahyuM ke paMdara divasa paryata pahoMce teTaluM pANI temaja baLataNuM vahANamAM bharI lIdhAM che. kUvAthaMbhane majabUta rIte bAMdhIne davAo pharapharAvavAmAM AvI che. vahANanI adhiSThAtrI devInuM pUjana karavAmAM AvyuM che ane sapheda saDha teyAra karavAmAM Avela che. pavana paNa anukULa vAI rahyo che, mATe Apa vahANa para padhAro ane A anukULa pavanane kAraNe ApaNe Aje ja icchita sthaLe-dvIpe pahoMcI jaIza." samudradatte hasIne kahyuM- "Aje te sabhegamAM suMdara evI rAtri priyA sAthe vivAra vIza." eTale nAvikanA cAlyA javA bAda vasumitre kahyuM ke-"ApaNe AvatI kAle prAtaH kALe prayANa karIzuM, te Aje nagaramAM pAchA zA mATe na javAya?" samudradate javAba Ape ke-" sAMbhaLa, Aje savAre pitAzrIe mane pharamAvyuM ke-"bhaI! tuM ja ravAnA thA. naimittikanA batAvela A muhUrtamAM je pharIthI ghare avAya te prayANu-muhUrtane bhaga thavAthI amaMgaLa thAya; te A pramANe ahIM ja rAtri vItAvIe, pachI prAtaHkALe prayANa karIzuM." eTale vasumitre kahyuM ke-"he mitra! nagarapravezanI pitAjInI manA hoya te ApaNe baMnee divasane zeSabhAga premapUrvaka upavanamAM vyatIta kare gya che." vasumitranI A sUcanAnI upekSA karIne samudradatte kahyuM ke bhale ema thAo !" vasumitre punaH tene uddezIne kahyuM ke-" he mitra! bhUrA AkAzamAM UDatI ane ArasapahANanA pagathiyAnI addabhUta zreNi sarakhI A haMsa pakitane tuM nihALa." te hakIkata paratve paNa upekSA batAvavAthI zUnya cittavALA vasumitre vicAryuM ke bhale samudradate upekSA darzAvI. * bAda punaH kaMIka vicArIne kahyuM ke-"he mahAzaya ! kinArAne pItavaNI* banAvatAM kravAkanA yugalone tu je. cakravAka pitAnI priyAnI pAchaLa jAya che." eTale samadrada abhilASApUrvaka kahyuM ke-" A cakravAka dhanya che. * vasumitre pUchayuM ke- "te cakavAdane ke , '' Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [ 216] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 10 me. dhanyavAda zA mATe Ape?" teNe jaNAvyuM ke " te pitAnI strI sAthe zayyA sarakhA A kinArA upara kIDA kare che ane potAnI patnIe ardhA khAdhelA bIsataMtu( kamaLanALanA taMtu)one harSita banIne vecchApUrvaka khAI rahyo che. vaLI pitAnI vANIthI priyAne harSa pamADe che ane tenI pAchaLa pAchaLa phare che. eTale vasumitre tene pUchayuM ke-"zuM tuM priyAne maLavAne ukaMThita banyA cho ?" samudradatta hA pADavAthI vasumitre hAsya karatAM tene kahyuM ke "samudranI saphara karavA mATe tArI IcchA jaNAtI nathI; kAraNa ke yuddhathI bhraSTa banelA haraNanI mAphaka tuM jaIne paNa tarata pAchA pharavAnI utkaMThAvALo cho te huM tevI sAgara yAtrAne tyAga karuM chuM. pUve zaMkhatta nAmanA vaNikaputrane vahANanI musApharIe mokalavAmAM Avyo hate tema ApaNe paNa anya koI vyaktine mokalIe ane ApaNe baMne svecchApUrvaka udyAnanI mAphaka nagaranI zerIomAM paribhramaNa karIe." samudradatte jaNAvyuM ke" paribhramaNa karavAthI te huM kAyara chuM." vasumitre punaH pUchayuM ke-"he mitra! te bIju kaMI kAraNa hoya te jaNAva." tyAre samudradAse kahyuM ke "tuM sAvadhAna thaIne sAMbhaLa." A "pitAnI AjJAnuM ulaMghana nahIM karatAM, mAtAne praNAma karIne huM cAlI nIkaLyo chuM. hariNa jevA netravALI mArI patnIne meM belAvI paNa nathI." vasumitre pUchyuM ke-"zA mATe teNIne lAvI nahIM?" samudradaro kahyuM ke-"te rajasvalA hovAthI mAtAe mane tenA darzananI manAI karI hatI, kAraNa ke prayANa samaye teNInuM darzana amaMgaLakAraka bane. eTale tene vAraMvAra yAda karIne pazcAttApa dvArA niHzvAsarUpI agnijavALAthI baLI rahyo chuM. kRtanI evA meM azra saratI temaja hariNAkSI teNIne prayANa mATe pUchayuM paNa nahIM temaja teNIne AzvAsana paNa ApyuM nahi." vasumitre pUchyuM ke "teNI tArI najare kema na AvI?" samudradatte kahyuM ke "teNI mArI najare te pachI paNa vaDIlonI hAjarImAM huM tene belAvI zake nahiM. azu sAratI teNIe mane prayANa karavA mATe manA karI ane teNIe mArA para cheDelA kaTAkSarUpI bANa mArA hRdayane adhika rIte duHkha daI rahyA che. teNane mArA mATe kaMIka zaMkA che, ema mane vahema che. te abalA hovAthI karuNApAtra che. vaLI te rajasvalA hovAthI mane tenA pratye rAga thayo che ane tene huM AliMgana na ApI zakayo tethI mane duHkha thAya che. krodhe bharolA prasanna mukhavALI, prathama prApta thayelI, viyoganI ane rajasvalA strI atyanta kAmavihuvala hoya che, te teNInA deha-saundaryane vAraMvAra yAda karIne mAruM mana kAmavikArano tyAga karavA samartha banatuM nathI. A saMbaMdhamAM vizeSa zuM kahevuM ? - samudradattane ati kAmAtura jANIne vasumitre tene kahyuM ke-"mAtAnI rajA laIne nadayatIne huM ahIM laI AvuM ane tArI kAmecchA tRpta thayA bAda huM tene pAchI ghare pahoMcADI iza." sakate javAba Ape ke-" te kArya te zaramajanaka che. ApaNe to rAsa rIte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudattane gharamAM praveza. 217 : javuM joIe. vaLI ' prasthAna-mUhatano bhaMga amaMgaLa mATe thAya che." tevuM pitAzrInuM vacana mane pIDA upajAvI rahyuM che." te samaye vasumitre jaNAvyuM ke-"nimittiyAnA kathanamAM vizvAsa che? "Aje kRtikA che, Aje vizAkhA che, Aje bharaNI che' e pramANe belIne jyotiSIo bheLA lokone Thage che. vAstavika rIte te prayANa karavAmAM manane ullAsa ja joIe." samudradatte kahyuM ke-"bahu sAruM." eTale vasumitre jaNAvyuM ke- " ApaNuM baMnenA javAyA chatAM pazcima dizArUpI strIe sUryane grahaNa karI lIdhuM che te tuM je. vRkSe para beThelA mayuronA A pIMchAo pupothI yukta priyAnA kezakalApane yAda karAvI rahyA che. strInA azraodvArA nIkaLelA kAjaLasamUhathI aMdhakAra vyApta thayo jaNAya che ane sUryanA viyegathI bhamarAonA dhvaninA bahAnAthI kamalinIe rudana karI rahI jaNAya che." bAda mitranI sAthe rAtrine yogya veza dhAraNa karIne samudradatta pitAnA ghara tarapha cAlI nIkaLe ane vasumitrane kahyuM ke "tuM kharekhara catura mitra che. aMdhakArane kAraNe huM spaSTa rIte mAga jANI zakato nathI, mATe tuM mArI moDhA AgaLa cAla. rAtri vyatIta thaI rahI che. ane teNInA virahane sahana karavAne asamartha huM have vilaMba sahevAne zaktimAna nathI. huM kaThora hovA chatAM paNa kharekhara duHkhI banI rahyo chuM tyAre komaLa evI naMdayaMtInuM zuM thayuM haze ? arthAt teNI to atyanta duHkhI banI rahI haze, te he mitra ! tuM utAvaLa kara." vasamitre javAba Apo ke- utAvaLa karavAmAM mane zuM lAbha ? tArA mATe to kSIrAjathI bharelI thALI taiyAra ja che." samudradatte tene kahyuM ke-"atyAre huM duHkhI thaI rahyo chuM ane tuM mazkarI karI rahyo che. kharekhara, te ukti sAcI ja che ke jene gumaDuM thayuM hoya te ja potAnI pIDA jANe.' Ada eka zUnya ghara joIne vasumitre samudradattane kahyuM ke---" mitra ! A tAruM ghara AvyuM." eTale samudradatte kaMIka hasIne jaNAvyuM ke-"huM Aje ja mArA gharethI nIkaLyo chuM. A ghara mAruM jaNAtuM nathI." tyAre vasumitre khulAso karyo ke-"aMdhakArane kAraNe te jANI zakate nathI. kharekhara tuM kuzaLa (!) jaNAya che. he mitra! rAjya taraphanA sukhane kAraNe ughADuM dekhAtuM A ghara tAruM ja che. A ghara tArA mATe khullA paDelA nidhAna samAna che. madhamAkhI 2hita madha sarakhA A gharamAM jaladI dAkhala thaI jA, gupta vezamAM rahela tuM tArA pitAnA gharamAM paNa oLakhAIza nahIM." pachI te baMne gharamAM dAkhala thayA ane vasumitre samudradattane uddezIne kahyuM ke-"gharanI ozarImAM Ara nAmane sevaka sUto jaNAya che. praveza karatAM ApaNu banene te oLakhI kADhaze to te jaIne pitAne jaNAvaze eTale pitAjI tArA para roSe bharAze." eTale kaMIka zaMkAzIla ane zaramALa samudradatte vasumitrane kahyuM ke-"tuM mUga banIne gharamAM dAkhala thA." 28 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 218] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 10 me vasumitre tene kahyuM ke "tuM AgaLa cAla." tyAre gupta rIte cAlato samudradatta gharamAM dAkhala thayo ane haratasaMjJAthI potAnA mitrane bolAvye evAmAM zaMkAzIla vasumitra zUra upara ja paDI gayo. nidrAbhaMga thavAthI teNe pUchyuM ke-coranI mAphaka haLave haLave keNu gharamAM dAkhala thAya che?" samudradatte vasumitrane kahyuM ke"he mitra! tuM zUra sevakane samajAvI le; nahIM te tenA bUmarANathI ApaNe ughADA paDI jaIzuM." vasumitre zUrane jaNAvyuM ke-"tuM zA mATe mUMgo rahetuM nathI?" zure kahyuM ke-"bIlADIthI bhayabhIta banelA uMdaranI mAphaka bhIMtane avalakhIne tuM gharamAM zA mATe dAkhala thaI rahyo che? " vasumitre tene punaH kahyuM ke-"tuM mUMge mara!" samayane ayogya kalaha-kaMkAsa thato jANune samudradatte zarane kahyuM ke- "he zUra ! huM Avyo chuM." eTale sevake jaNAvyuM ke-"huM jaIne pitAjIne jaNAvIza." tyAre vasumitre samudradattane kahyuM ke-"A sevakane kaMIka lAMca Apa." samudradatte tene jaNAvyuM ke-"he zUra ! jarUrI kAmane aMge huM Avyo chuM, A vAta tAre koIne paNa kahevI nahIM. A bAbatamAM tane mArA sogana che. lAMcamAM A viTI tuM svIkAra." ema kahIne tenA hAtha mAM vIMTI ApI. harSita cittavALA zire vicAryuM ke "mane to vaTI prApta thaI. vaLI sAgaradatta zreNIe mane pharamAvyuM che ke-prAtaHkALe tAre lekha laIne mathurApurIe mArA mitra ratnasenanI pAse javuM. to have A vIMTI kezAdhyakSane ApIne huM mathurA nagarIe cAlyo jaIza." A pramANe vicAraNA karIne praNAma karIne zUra be ke"zaMkArahitapaNe tame gharamAM dAkhala thAva. huM keIne paNa A hakIkata jaNAvIza nahi." A bAju naMdayaMtInA khaMDane batAvIne, kRtrima roSa dhAraNa karIne vasumitra samudradatta pAsethI bIjI bAju cAlavA lAgyo. eTale samudradatte tene kahyuM ke "tuM kaI bAju jaI rahyo che?" A pramANe besIne tene potAnA hAthathI pakaDI lIdho. vasumitre kahyuM ke-"huM pitAjI sAgaradattane praNAma karIza ane AcAranuM ulaMghana nahIM karuM. " samudradatte tene jaNAvyuM ke "tuM haMmezAM sadAcAraparAyaNa (!) cho te huM jANuM chuM." A pramANe kahIne tene pitAnA tarapha kheMgyA eTale vasumitre kahyu ke "hamaNAM huM bUma pADIza." bAda hAsya karatAM samudradatte tene kahyuM ke-" tane paNa hu lAMca ApIza." eTale hAsya karatAM vasumitre tene kahyuM ke-" tamArA jevAne te saMkaTamAM ja nAkhavA joIe. cAlo, ApaNe have aMdara praveza karIe. tuM naMdayaMtInI rajA lIdhA vagara ja nIkaLe che te have tuM tene kevI rIte lAvI zakIza?" samudradatte jaNAvyuM ke-"he mitra ! atyaMta krodhI banela strIne AliMgana ApIne "tuM prasanna thA, tuM prasanna thA" ema kahIza.' A bAju naMdayaMtIe muzkelIthI divasa pasAra karIne rAtrie vicAryuM ke-"he svAmin ! bhayaMkara vanane jotAM tame kaI rIte dheya dhAraNa karI zakaze ? athavA to mArA svAmI samudra datta niSphara jaNAya che, kAraNa ke pUrve temanA usaMgamAM beThelI mane temaNe kahyuM hatuM ke www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMne mitrae sAMbhaLela naMdayaMtIne gupta vArtAlApa. 219 ] "huM kaIpaNa prakAre tArA viyogane sahana karI zakIza nahi." tamArI najarathI aMzamAtra huM aLagI thatAM tame dhIraja dhAraNa karI zakatA nahotA te hamaNAM samudrayAtrAe jatAM tame mane vANIthI paNa AzvAsana ApyuM nahiM. ghaNuM karIne puruSa kaThera hoya che. jyAre tamArA viyogamAM huM prANone paNa dhAraNa karavA samartha nathI have huM A zarIrane tyAga karIne zAMti prApta karuM. vAMjhIyApaNAmAM maraNa pAmavAthI paraloka sudharatA nathI te vAtanuM mane duHkha che to have mArA kRtrima (dattaka) putra sarakhA azokadara (azoka nAmanuM vRkSa) mane jalAMjali ApanAra (mRtyu bAda pANI chAMTanAra) bane, te have huM te azekadarane vivAhamahesUva karIne pachI mRtyu pAmuM. vaLI meM sAMbhaLyuM che ke-"je strI AbhUSaNothI alaMkRta thaIne mRtyu pAme che te paralokamAM dareka aMge suMdara bane che, te huM mArI jAtane bhUSita banAvuM." A pramANe vicArIne teNe haMsikA nAmanI dAsIne jaNAvyuM ke- azokadara putrane vivAha-mahesava kare che te bagIcAmAM jaIne tuM te vRkSane ucita AbhUSaNethI zaNagAra (varane gya AbhUSita kara.) " haMsikAe pUchyuM ke-"he svAmini ! tamArA kayA putranuM nAma azokadara che?" naMdayaMtIe jaNAvyuM ke- "azokadara te dattaka putranuM nAma che. Aje priyaMgulatAnI sAthe tene vivAha kare che. nAma vagaranI vyaktine vivAha karavA yogya nathI, to tenA pitAnA nAmane (samudradattanA nAma) amuka aMza (datta) grahaNa karIne tene huM azokadara tarIke saMbodhI rahI chuM." haMsikAe jaNAvyuM ke-"he svAmini ! AvA prakAranA vartanathI zuM che priyajananA viyogajanya utkaMThAne dUra karavA mAge che?" dAsI A pramANe chelI rahI hatI tevAmAM mitra vasumitra sAthe samudradatta te sthaLe AvI pahoMce. te samaye nadayaMtIe sAgarikA nAmanI dAsIne kahyuM ke-" are ! gADha aLatAnA raMgathI tuM mArA baMne paga raMga." te vakhate vasumitre te vANI sAMbhaLIne samudra dattane kahyuM ke-" ahI kaika vicAraNI cAlI rahI jaNAya che. " samudradatte kahyuM ke-" ApaNe ahIM gupta rIte UbhA rahIne ja vAtacIta sAMbhaLIe." sAgarikA-A kaThiNa aLatAno raMga tamArA caraNane lAyaka nathI. naMdayaMtI-bhale te kaThina heya, tuM utAvaLa rAkha. vasumitra-he mitra! page aLatAne raMga lagADavAnI vAtacIta thatI jaNAya che. samudradatta-mArA videzagamana samaye teNIne A kevA prakArano saha jaNAya che? vasumitra-pravAsanA prathama divase AvA prakAranI maMgaLa kriyA ucita che. naMdayaMtI-he dAsI ! senAdhipati mArA pitA hari metInI je mALA mokalI hatI te lAva. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rara0] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1- me eTale naMdayaMtInA mastakapradeza para motInI mALA paherAvIne sArasikAe harSapUrvaka kahyuM ke sArasikA-puSya yukta aMbeDAmAM A metInI mALA atyaMta zobhI rahI che. samudradatta-patinI gerahAjarImAM veNIbaMdhana ucita na gaNAya. nayaMtI-are dAsI ! mArA ujajavaLa baMne kuMDale lAva. dAsI-he svAmini! rAtrine viSe zveta AbhUSaNe ja zobhA Ape che. samudradatta-he mitra! AvA prakArane veSa te pitAnA yAra pAse jatI ane cogya gaNAya. vasumitra-he mitra! naMdayaMtInA khaMDamAM te badhuM zUnya jaNAya che. vaLI svAmInA pravAsanA prathama divase alaMkAra dhAraNa karavA te eka prakArano AcAra che. samudradatta-tArI vAta ucita jaNAya che. naMdayatI-he dAsI! tuM mArA stana para vilepana kara, dAsIe vilepana karIne kahyuM kedAsI-he svAmini! svAmIne ucita A vilepana kharekhara zebhI rahyuM che. samudradatta-kharekhara, A dAsI kRpA darzAvavA yogya che. nadayatI-he dAsI ! atyAre svAmI saMbaMdhI vArtAlApa baMdha kara, dAsI-he svAmini ! tame zA mATe tamAre svAmI saMbaMdhI vArtAlApane niSedha kare che ? samudradatta-he mitra! A dAsIe mane ISTa evI hakIkta pUchI che. nayaMtI-dAsI ! atyAre svAmI saMbaMdhI cintA karavAthI sa". samudradatta-he mitra! naMdayaMtIne saneha kRtrima-banAvaTI jaNAya che. vasumitra-tuM te teNInI rajA lIdhA sivAya ja nIkaLI gayo che. samudradatta-hamaNAM ja tane te hakIkatanI pratIti thaze. naMdayaMtI-are dAsI ! haMsikAne kema vAra lAgI? samudradatta-teNIe dAsIne kyAM mekalI haze? tevAmAM haMsikAe AvIne, praNAma karIne kahyuM kehaMsikA-svAmini! huM udyAnamAM jaI AvI. naMdayaMtI- zuM teM azekadarane joyo? haMsikA--yuvAvasthA ane saundaryane kAraNe suMdara tArA priya akidattane meM zaNagAryo che. nayatI-tAruM kArya mane pasaMda paDayuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMtInA vArtAlApathI ane mitrAne thayela rASa. [ 221 ] samudradatta--( khinna thaine)-parapuruSamAM Asakta banelI A zrI pApI che. tenA viSe anurakta anela huM kharekhara mUkha chuM. A strI bhaya kara sapathI vIMTaLAyela malayAcala pava tanI ca`dana--latA sarakhI che. vaLI meATA moTA magaramacchane kAraNe na tarI zakAya tevA nirmALa jaLavALI vAvaDI samAna che. he mitra! have tuM zuM karIza ? * vasumitra--huM pote te zaramAuM chuM. je mane A strInA caritramAM chidra jaNAze te huM pRthvImAM pesI jaIza. samudradatta-hajI te ghaNuM sAMbhaLavA lAyaka che. azeAkadatta kANu che te tuM jANe che ? vasumitra--ubhaya leAkathI viruddha AcaraNa karanAra koi adhama kriputra jaNAya che. dAsI--hai svAmina ! zAkadattanA nAma zravaNa mAtrathI tuM kharekhara sthira leAcanavALI anI gai che. tuM kharekhara kahe ke-tArA svAmI ane azeAkadatta mane paikI tane kANa vizeSa vahAluM che ? samudradatta--he mitra ! A baMnenI pApa-kathA zarU thaI gaI che. nayatI--he sakhI ! mArA svAmI pratye mane je sneha hatA te atyAre te azokadattamAM pariNamI gayeA che. dAsI--kayA kAraNathI ? naya'tI--vahAlA azAkadatta lAMbA samayathI mArI upAsanA karI rahyo che, eTale tenA pratye mane sneha pragaTyo che. samudradatta--(ni:zvAsa nAkhIne) he mitra ! ne kaNa ne viSe tapelI,seAyanA sarakhuM vacana sAMbhaLyuM ? nirAza thayelI nadaya tI kSaNamAtramAM mArA hAthathI bIjAnA hastamAM cAlI gaI jAya che. huM pavitra hAvA chatAM svecchAcArI A strInA soMgathI kalakita banela mArA dehane huM haNI nAkhoza, mATe he mitra ! tuM caMdrahAsa khaDUMga lAva. vasumitra--kharAma ne kAraNe peAtAnI jAtanA vinAza karavA yeAgya nathI. samudradatta--te huM tApasa banIne vanamAM cAlyeA jAuM chuM. vasumitra--tuM phogaTa duHkhI na thA. A khagathI huM pApI azeAkadattanuM mastaka chedI nAkhIza. samudradatta--hu` mArA peAtAnA hasteja tenuM mastaka kApIne, je sthaLe nIca strIne nAma paNa na saMbhaLAya tevA vanamAM cAlyeA jaiza. je srIe netrAthI cacaLa che, stanAne lIdhe kaThina che ane kezane kAraNe malina che tevI strIe kharekhara tyAjya che. * vasumitra--jo tuM azeAkadattanuM mastaka kApIza te huM lAkaDInA prahArathI dAsInuM mastaka phADI nAkhIza. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 222 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa 10 me samudradatta--tuM hajI dhIraja dhara, hajI paNa ghaNu' sAMbhaLavA lAyaka che. nayaMtI--hai dAsI ! huM Atura banI chu, mane upavananA mArga batAva. samudradatta-vyabhicAriNI zrI utAvaLI thaI jaNAya che. vasumitra--teNI peAtAnA nAzane mATe ja huM pUrNAMka utAvaLa karI che. bAda hasikAe batAvelA mAge nadayaMta cAlI eTale tenI pAchaLa te ane mitro paNa cAlyA. hasikA--he svAmini ! tu paganAM ane jhAMjharAne jarA UMcA caDhAva, jethI tene dhvani ne sA~bhaLAya. vasumitra--mitra ! mA dAsInI kuzaLatA te jo. samudradatta--. teNInI kuzaLatA tenA mastaka para ja pADIza arthAt tenuM AcaraNa tene peAtAne ja bhAre paDI jaze. dAsI--hai svAmini ! A upavanamAM praveza kareA. vasumitra--De mitra ! A saMkaTasamaye tAre khaDragane khUba sajabUta rIte pakaDI rAkhavuM, samudradatta--he mitra ! bhaya na pAma, huM te sAvadhAna ja chuM, nadaya'tI--De dAsI ! tuM mane jaldI azeAdatta tAva jethI mArA badhA manArathA pUrNa thAya. samudradatta--A strInI kAmecchA tIvra jaNAya che. vasumitra--De svAmin ! peAtAnA vinAzane mATe tuccha adhama strInA AvA maneratha jaNAya che. ApaNe tamAla vRkSanI nIce UbhA rahIne te azAkadattane nihALIe. samudradatta--duSTa ane adhama mukhavALA te jovA lAyaka nathI. dAsI--svAmini ! A tArA dattakaputra azAkadatta che. nadayaMtI--hai dAsI ! A putra azeAkadatta ghaNeA ja sucAlita jaNAya che; te huM tenA have priyaMgulatA sAthe vivAha karuM, samudadratta--he mitra ! ApaNe te vicAyu` hatu` khInnu' ane nIkaLyu' paNa juduM', kAraNa ke A te ja azeAka vRpta che ke je te teNIe pANIdvArA si'cIne ucheryAM hatA. ane tenA priya gulatAnI sAthe vivAha karatI teNI peAtAnA Anada darzAvI rahI che. ApaNe bannee A mahAsatIne kalaMkita banAvI che. atheAkavRkSa para laTakatA A kauzukhI vastrane tu' je, mALA ane vilepana A devIrUpa na dayaMtI mATe dveSagurUpa mAnyA tethI ApaNe baMnee azAkavRkSane priya'jhulatA sAthe puSpanA hArathI bAMdhIne prAyazcitta karavuM joie. na daiyaDatI--he putra ! azAkadatta ! priyaMgulatA sAthe huM tArA lagna karuM chuM. jevI rIte Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na'tInA kapAsanu hena, [ 223 ] tArA pitAe mArA tyAga karyAM ane mane apamAnita karI tevI rIte tuM priya gulatAnA tyAga temaja tiraskAra karIza nahIM. samudradatta--na dayaMtIe mane ThIka ThapakA ApyA. mada pazcAttApathI temaja peAtAnA gavI RpaNAthI duHkhI anela samudradatta te vANI sAMbhaLIne, jANe amRtarasathI siMcAya hAya tevA anya. vasumitra--he mitra ! atyAre tAre naMdayaMtI pAse javu' ucita che. samudradatta--teNInI pAse huMsikA dAsI sukhapUva ka beThelI che, kadAca te hai'sikA pitAjIne vAta karI de te ThIka na thAya, tethI tuM evI yukti kara ke jethI teNI noMya tI pAsethI dUra cAlI jAya. vasumitra--he svAmin ! huM te viSNuka kahevAuM. huM kai upAya na jANuM. samudradatta--atyAre mazkarI karavI tyajI de ane upAya vicAra. naMdayatI--he dAsI ! huM ekAMtamAM putrane kautuka-samAgama karAvIza, te tuM cAlI jA. huM' pAchaLathI AvIza. hasikAnA cAlyA javA khAda samudradatte vicAyu *ke-kalpalatA sarakhI mArI patnIe mArA maneArathane pUrNa karyAM jaNAya che. vasumitra----have tAre teNInI pAse javu joie. samudradatta--ahI` UbhA rahyA thakAM ja ApaNe na dayaMtInI kautuka ceSTA oie. naMdayato--he putra ! jo ke me tArA vivAha tA karyAM, parantu have huM tArA pitAe grahaNa karela A durbhAgI dehanA tyAga karIza, teA he putra ! varSARtumAM sukhane kAraNe pragaTelA tArA pAMdaDAMrUpI hastathI tAre jaNAvavuM ke-mArI mAtAnuM A pramANe kathana che. niya evA tArA pitA peAtAnA samudra-sathI pAchA phare tyAre temane jaNAvavuM ke-tamArA viceAgathI mArI mAtA mRtyu pAmI che. samudradatta--he mitra ! tuM nadaya'tInuM satItva ane mArA pratyenA anurAga jo. nakraya.tI--krayA vRkSa sAthe huM kaMThapAza khAMdhu` ? mArA durbhAgI dehathI pavitra evA AMkhe lina bane te have priyajananA mananI mAphaka kaThAra evA kareNanA vRkSa para phrAMsa khAMdhuM. samudradatta--priyAe mane kaThAra kahyo. (nakrayaMtIe velanA phrAMsA peAtAnA gaLAmAM nAkhyuM. ) vasumitra--bhAI, auratna hamaNAM ja mRtyu pAmaze. samudradatta--te| tuM jaine tenA pAzane chedI nAkha. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rira4 ]. zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1- me vasumitre jaladIthI jaIne teNIne pAza chedI nAkhe. eTale naMdayaMtIe kahyuM kenaMdayaMtI-mRtyu sanmukha banela mane aTakAvavAne kaNa zaktimAna thayuM? vasumitra-he svAminI ! huM samartha nathI, paNa mArA mitra samudradattane bhakta chuM. vasumitre A pramANe kahyuM tyAre lajajALa banela naMdayaMtIe pUchayuM kenaMdayaMtI-zuM tamArA mitra paNa sAthe che? sarudradatta -he priyA ! he mahAsatI! he sAhasika! teM mArA prANane haraNa karanAruM A kArya zA mATe AraMbhya? zIlathI aNamUla tArA AtmAne te satIpaNAmAM atimUlyavAna banAkhyo che. he priyA ! tuM prasanna thA ane jevI rIte kAmadevanA bANe mArA hRdayane na paDe tevI rIte mArA dehanI rakSaNa karanArI bana. bAda naMdayaMtIne UMcakI laIne teNIne AliMgana ApyuM tyAre naMdayaMtIe kahyuM ke naMdayaMtI-he svAmina ! mane choDe. apriya evA tamArA A saMgamathI mane kaI aNu prajana nathI. samadradatta-he mAninI ! abhimAnano tyAga kara. A pramANe kahIne te teNInA baMne caraNamAM paDyo eTale lajajALu ane harSita banelI teNIe tene Ubho karyo. vasamitra-rAtri alpa rahI che, te koIpaNa zilA para besIne ArAma le, samudradatta-he priyA ! te vasumitranuM vacana sAMbhaLyuM? nayatI--(hasIne) mitranuM vacana avazya svIkAravuM joIe. ( pachI vasumitre batAvelI sphaTika maNinI zilA para te baMne beDA bAda ) samadradatta-he priyA ! pUrve kaheluM tAruM vacana tane yAda Ave che ? naMdayaMtI-tamArI sAthe hamaNAM ja mAre meLApa thayo che, te te svAmin ! pUrvanI vAta tame kayAMthI jANI? samadradatta--he priyA ! azekadaranA saMbaMdhamAM te karelA vArtAlApathI. naMdayaMtIe vicAryuM ke-te sarva hakIkata Aryaputre sAMbhaLI jaNAya che. bAda teNI bolI ke naMdayaMtI-he nAtha! virahane kAraNe meM je kaMI tamane anukuLa ke pratikULa vacana kahyuM hoya te te mApha karaje. A pramANe kahIne, haSane kAraNe namra banela naMdayaMtIne samudradatte tenA baMne puSTa stanane pitAnA hRdayathI gADha AliMgana ApIne jaNAvyuM ke "ApaNA baMnene viyegAgni zAMta thAya." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdayaMtI ane samudradattanuM milana [ 225 ]. vasumitra-pAkelI DAMgaranI DuMDIonI mAphaka tame baMne nata mastakavALA banI gayA jaNAve che. vinA aparAdhe, mane te paribhramaNa sivAya kaMI paNa phaLa maLyuM ja nahi, have mAre naMdayatI pAse rahevuM cogya nathI. A pramANe kRtrima roSa karIne vasumitra cAlavA lAgyA tyAre samudrado tene jaNAvyuM ke " have to tuM mane se varSa pachI ja dekhAje." eTale vasumitre kahyuM ke-" tAre mane bhUlI na ja ja. hamaNAM te huM koIpaNa sthaLe sUI jauM chuM." bAda naMdayaMtIe samudradattanA khabhA para mastaka mUkIne pUchyuM ke-"he svAmina ! tame divasano zeSa bhAga kevI rIte pasAra karyo?" samudradatta-sAMbhaLa, cayuimane jotAM tArAmAM ja layalIna cittavALA meM samaya - vyatIta karyo. nayatI-he nAtha ! sAgara kevo hoya ? samudradatta-he caMdramukhI ! tArAo yukta AkAza sarakho phINavALo samudra hoya che. nadayatI-caMdranI najIkamAM kayuM nakSatra hoya che ? samudata-he mugdhA! punarvasunadayaMtI-je punarvasu nakSatra hoya te ApaNA baMnene saMgama pharI vAra bane ja bane. pachI praNAma karIne samudradatte kahyuM ke-"huM paradeza jAuM tyAre tAre AvA prakAranuM sAhasa na karavuM joIe." naMdayaMtI-he svAmina ! mane pUchyA vinA tame cAlyA gayA tethI ja he nAtha! meM A vyavasAya karyo hate. have mane vizeSa AzvAsananI jarUra nathI. huM AvuM agya kRtya pharIthI nahIM karuM. samudradatta-have te tane mArA sogana che. tAre mArA Agamana saMbaMdhI hakIkta koIne jaNAvavI nahi. naMdayatI-he Aryaputra ! mane tame AvI tuccha zA mATe gaNe che ? samudradatta-he priyA ! tArA zreSTha kuLane ucita ja tAro javAba che. tevAmAM jAgIne AvelA vasumitre dUrathI ja jaNAvyuM ke-"ca amRtarasanuM pAna karIne tyajI dIdhelI, bhramara samarUpI kalakavALI rAtri astAcala para potAnI jAtane paDatI mUke che atha prAtaHkALa thavA Avyo che. " tyAre khedayukta banelA samudradatte kahyuM ke-"he priyA ! have amAre javAno samaya thayo che. , naMdayaMtI-he Aryaputra! huM tamArI sAthe ja AvIza. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 226 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 10 me. samudradatta-samudranI yAtrA duHkhadAyaka che.. naMjayaMtI-zuM tamArA viraha karatAM paNa adhika duHkhadAyI che? samudradatta--samudramAM magaramacchAdika bahu bhayaMkara prANIo hoya che, te tuM satvane Azraya laIne ahIM ja samaya vItAva. A pramANe priyAne AzvAsana ApIne, pAchuM vALI vALIne jete samudradatta vasumitra sAthe samudrayAtrA mATe cAlI nIkaLyo. naMdayaMtI paNa jatA evA svAmIne joIne kSaNamAtra romAMcita banIne potAnA AvAse gupta rIte cAlI gaI. prAtaHkALe kuLadevInI pUjA mATe gayela sAgaradatta sAthe vAte zilAtala para coMTela vilepanAdika joyuM. vaLI te zilAnI AsapAsa cImaLAyela mALA, tyajI devAyela tAMbUla joIne naMdayaMtIne viSe zaMkAzIla banelA sArthavAhe te potAnI patnI dhanavatIne jaNAvIne pharamAvyuM ke-"sAyaMkALe teNInI dAsInI avarajavaranuM tuM dhyAna rAkhaje. he priye! mArA saMbaMdhI keIpaNa Ave te paNa tAre yatnapUrvaka tapAsa rAkhavI. dareka dvAre tALA lagADavA ane tAre pramAdarahitapaNe rahevuM. tAre pote ja upavanamAM jaIne devIpUjA karavI. je A saMbaMdhamAM tuM dAsIne Adeza karIza te naMdayaMtInA saMbaMdhamAM mahAanartha thaze. dhanavatIe sAgaradattane hukama ravIkAryo. trIje mahine naMdayaMtIne garbha prakaTa dekhAvA lAgyA. dhanavatIe te hakIkata sAgaradanane jaNAvavAthI teNe kahyuM ke-"teNInA durAcAranI zaMkA spaSTa thaI. A pApI strInuM have mAre zuM karavuM? sphaTika jevA nirmaLa ubhaya kuLane teNIe kalakita karyo che. je strIvarga rUpathI, vaibhavathI, guNathI, premathI ane AdaramAnathI paNa vaza karI zakAtuM nathI te Ajanane dhikkAra ho ! amAruM jIvita ane janma kharekhara kalaMkti banyA che temaja svajanavargamAM amAruM sakha kai rIte batAvAze?" A pramANe vicArIne teNe potAnA bAlamitra jevA niSkaraNane belAvIne, tenI samakSa naMdayaMtInuM samagra vRttAMta jaNAvIne kahyuM ke-"baMne kulane kalaMkita karanAra naMdayaMtIne "tArA sAsu temaja sasarA tane piyara mokale che" evI kapaTa-vArtA kahIne, vegavaMta azva joDelA rathamAM besArIne, nirjana vanamAM tene tyajI daIne Ava. ame teNIne jaNAvIzuM ke-rAjA ApaNA kuTuMba para ke pAyamAna thaye che." ' niSkaraNe te hakIkata svIkArIne, rAtrinA samaye pazcimadizA tarapha cAtrI nIkaLe. niSkaraNa temaja rathanuM A kArya ayogya che--ayogya che." ema bUma pADIne saMjJApUrvaka kahevAne mATe ja hoya tema sUrye potAnA kiraNe UMcA karyA arthAt sUryodaya thayo. naMdayaMtInuM praphula mukha joine niSkaraNa aMtaHkaraNamAM vicAravA lAgyo ke-"sArthavAhe mane cAMDAlane yogya kArya saMpyuM che. A viSayamAM huM have zuM karuM? meM temane samajAvyA chatAM te samajyo nahi. lekaniMdA ane rAjAnA bhayane kAraNe te vakhate ja teNe mane AvA prakArane hukama Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdayaMtIne laine niSkaraNanuM araNyamAM javuM [ rara7] karyo. koLiyAmAM Asakta banela zvAnanI mAphaka te vakhate meM temanA hukamane anAdara na karyo. niSkaruNane kaI prakAre nirAMta thaI nahIM ane trIje divase te koIeka araNyamAM AvI pahoMcyo. vanamAM Avela te vicAravA lAgyo ke-" zuM huM svAmInI AjJA pramANe AcaraNa karuM ? athavA te baMne lokane anucita evuM A bhayaMkara kArya huM nahIM karuM. vaLI, mAro mRtyu samaya najIka Avye chate mane A kArya karavuM ucita che? athavA te datinA mULarUpa A akAya mAre karavuM gya nathI; te A naMdayaMtIne tenA pitAnA ghare kAzInagara pahoMcADIne huM mAruM zeSa jIvana tyAM ja pasAra karuM. vaLI meM sAMbhaLyuM che ke najIkanA pradezamAMthI kAzI nagarIe sAthe javAnuM che." A pramANe vicArIne jatAM evA niSkaraNane naMdayaMtIe pUchayuM ke-"he pUjya ! zA mATe rAjA ApaNuM sarvasava harI le che?" niSkaruNe jaNAvyuM ke-" sArthavAha sAgaradane te saMbaMdhamAM mane kaMI paNa jANyuM nathI." nadayaMtIe karI pUchayuM ke "parivAra vinA ja mane ekalIne pitAnA ghare zA mATe mokale che?" niSkaruNe kahyuM ke- "tArA avinayane lIdhe tane parivAra rahita ravAnA karI che. " pachI naMdayaMtI vicAravA lAgI ke-"meM kaI jAtano avinaya karyo haze? garbhane kAraNe mArA vaDIlo mane asatI mAnI rahyA che te huM A saMbaMdhamAM zuM kahuM? upavanasaMbaMdhI hakIkata temanA putra samudradattane zaramAvanArI che. vaLI, A saMbaMdhamAM mArA svAmIe mane sogana ApyA che. vaLI A hakIkata jaNAvavAthI vizvAsa paNa AvavAne nathI. garbhanuM rakSaNa karatI huM mArA svAmInA AgamananI rAha jouM. AvI pahoMcelA mArA svAmI A hakIkatane pheTa karaze." bAda niSkaruNane uddezIne kahevA lAgI ke-"he pUjya ! have mAre pitAne ghare jaIne zuM kahevuM? " nikaruNe jaNAvyuM ke-"he putrI ! ApaNe deza pasAra thaI gayA che. vAgha, siMha, zikArI pazuothI cetarapha vyApta bhayaMkara araNya AvI rahyuM che." tevAmAM AvatAM keIeka siMhane nihALIne niSkaruNe vicAryuM ke-"mAruM pApa mane ahIM ja karyuM. A tapasvInInI mAre rakSA kaI rIte karavI?" naMdayaMtIe te samaye jaNAvyuM ke-"he pUjya ! A siMhathI mane bacAva." eTalAmAM siMhathI bhaya pAmelA rathanAM azvo rathane ADe raste kheMcI gayA. viSama mArgamAM cAlavAthI ratha bhAMgI javAthI ane pRthvI para paDI gayA. naMdayaMtI mucha pAmI ane niSkaruNa vilApa karavA lAgyo. " are deva ! teM kharekhara A strIranano vinAza karyo che. pUrve teM mane kema mRtyu na pamADayo ? have mArI zuddhi kaI rIte thaze ? rathanI dhuMsarI bhAMgI gaI che, naMdayaMtI mUrchA pAmI che, siMha AvI rahyo che. to A saMkaTanA samaye pApI evA mAre zuM karavuM? svAmIne AvA prakArane Adeza svIkAravAthI kharekhara huM nAmathI temaja AcaraNathI niSkaruNa ja chuM." bAdateNe siMhane uddezIne kahyuM-"he mRgarAja! A bALAnuM rakSaNa karo ane mAruM bhakSaNa karo."niSkaruNunA AvA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 228 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa 10 mA. vacana sAMbhaLIne naMdayaMtInA ziyaLanA prabhAvanA kAraNe siMha bIjI dizAmAM cAlyA gayA eTale niSNaruSNa citavavA lAgyA ke--sihe kAipaNa prakAranA upadrava na karyo te Azca kAraka che athavA te jema siMDu mRgeAne tyajI de te AzcaryakAraka gaNuAya tema huM paNa A strIhatyAnA pApathI baccA te paNa vismayakAraka ja gaNAya. have huM zuM karuM' ? zu' huM mRtyu pAsuM ke naMdayaMtIne sacetana karu` ?'' A pramANe niSkaruNa ciMtAtura banyA tevAmAM na MdayaMtI pote ja sacetana banI ane pUchyu ke- hai pUjaya ! te siMha kayAM gayA ? '' eTale naMdayaMtI jIvatI thai che, ema jANIne harSa pAmelA teNe siMha sabaMdhI hakIkata kahI. khAda niya anela noMdaya tIe kahyuM ke-'he pUjya ! ApaNe have AgaLa kema vadhatA nathI ? " niSkaraNa--rathanI dhAMsarI bhAMgI gai che te tuM zuM jotI nathI ? nayatI--have te dheAMsarInuM zuM karavuM ? niSkaruNa--he putrI ! devanA karelA kAne koi eLa'gI zakatu nathI. nayatI--hai pUjya ! kAMika upAya kareA. vaLI pharI siMha AvI paheAMcaze. niSkaN--tuM ceADIvAra ahIM rAha jo. huM gAmamAMthI dhAMsarI lai AvuM naMdapratI--A aTavI bhayaMkara hAvAthI huM ekalI bhaya pAmu niSkuNuM--tuM dhIraja dhAraNa kara. huM hamaNuAM ja AvI pahoMcyA samaja. pachI gheADe dUra jaIne niSkaruNa vicAravA lAgyA ke-"kharekhara A sattIne me' sa'kaTamAM nAkhI, mArAthI tyajI devAyela A sagarbho naMdayatI zUya araNyamAM nAza pAmaze te mane nArakImAM paNa sthAna nahIM maLe teA huM vRkSanI ghaTAmAM chUpAine jou ke-teNI have zuM kare che ? tevAmAM na'daya'tI vilApa karavA lAgI ke-" he pUjya ! A nirjana vanamAM tame mAre zA mATe tyAga karyo ? have huM kaiAnA zaraNe jauM ? te tame ja kaheA. he svAmin! te vakhate upavanane viSe tame mArI sAthe je krIDA karI te vaDIla janane nahIM kahevAthI mArA para asatIpaNAnuM kalaMka caDhayuM, jo ke huM mArA prANAne taNukhalAnI mAphka tyajI devA IcchuM chuM, paNa mane te vAtanuM duHkha che ke mArA mRtyu pAmavAthI mAre| garbha paNu nAza pAme, mArA sAsu temaja sasarAe, pitAnA ghare mAkalavAnA bahAnAthI mAre tyAga karyo che, are ! vaDIlane AvA prakAranA avaLeA byAmeha ane nicapaNuM kaI jAtanuM ? athavA te| A viSayamAM vaDIla janeAnA DhoSa nathI. mAtra viSaya-meganuM ja A pariNAma AvyuM che. sArI rIte pAkI gayelA tRSunI mA je leka bhegavavAmAM madhura ane prAMte kaTuka phulavALA viSaceAne AdhIna banatA nathI te ja kharekhara praza'sApAtra che. sane sAdhAraNa evA mRtyunA mane Dara nathI, parantu mArA ni`La kulamAM je A khATu' kalaka lAgyu che tethI huM DaruM chuM. he nAtha ! tame mArA hRdayamAM rahevA chatAM zA mATe mArI rakSA karatA nathI ? AtamAM AvI paDelA pe'tAnA svanenI upekSA karavI te cegya nathI, parapuruSanI vAta teA bAju para raheA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdayaMtIne pitAnA mitraneA meLApa [ 229 ] paraMtu saubhAgyazALI evA tArI sAthe koipaNa nA meLApa na thAya evI buddhithI parastrInuM paNa meM ciMtavana karyuM nathI. tamArAthI tiraskArAyelI mAru' mRtyu thavAthI tamAruM rahevAnuM sthAna ( mAru' hRdaya ) nAza pAmaze te huM svAmI ! mAruM rakSaNa karo. he kAmadeva sarakhA svarUpavaMta ! he kAmadevane jItanAra ! vizvAsa pamADanArA nirde'ya premI ane mazkarI karanAra leAkeAnI najIkamAM tuM rahe chate jANe tuM vajrathI ghaDAyA heAya tema jaNAya che, kAraNa ke A pramANe vilApa karatI mane tuM javAba paNa ApatA nathI. kharekhara kSaNamAtramAM nAza pAmanAra karmAMnI vicitratAne dhikkAra hA ! vizALa vimAna sarakhA mArA AvAsa kayAM ane A bhacaMkara araNya krAM ? huM pUjya niSkaruNa ! mane javAba Ape|. huM vanadevI ! mArI rakSA karA, rakSA kare." A pramANe vilApa karatI te rudana karavA lAgI ke je sAMbhaLIne pazu-samUha paNu rudana karavA lAgyA. vaLI A rudghana sAMmaLIne niSkaruNu vicAravA lAgyA ke-- garIbaDI ane pavitra naMdacaMtIne meM duHkharUpI sAgaramAM dhakelI dIdhI che. ucca kuLamAM janmelI teNI peAtAnA ziyalathI leza mAtra calAyamAna thatI nathI. bhakSaNa karavA Avele sihu paNa tenA zIlanA prabhAvathI teNIne traNa pradakSiSThA ApIne cAlyA gayA, te huM jANuM chuM. zIlavaMta puruSane zuM zuM prApta na thAya ? naMdayaMtInA sAsu-sasarA vRddha vayane kAraNe viparIta buddhivALA anyA jaNAya che ke jethI mUDha evA teoe nimaLa AcaraNavALI nadayaMtIne kalaMka Apyu. alpa puNyavALA teoe peAtAnA gharamAMthI vatsa yukta kAmadhenu sarakhI na yaMtIne hAMkI kADhI che. huM kAi paNa rIte AnA tyAga karIza nahI'.' niSkaruNa A pramANe vicArI rahyo hatA tevAmAM te araNyamAM keieka senApati zikAranIe mATe Avye tyAre tenA sevake tene jaNAvyu` ke- he svAmina ! ahIM karuNa rudanadhvani sa'bhaLAya che. " senApatie paNa te dhvani sAMbhaLIne jajIAvyu` ke- te strI sattvazAlI ane sagarbhA jaNAya che. '" sevake pUchyu... OM--" huM svAmin ! Ape kai rIte te jANyu' ? ' senApatie jaNAvyu' ke- teNInA A spaSTa dekhAtA pagalAM zu tArA jANavAmAM AvatA nathI ? teNInuM zarIra sukAmaLa hAvAne kAraNe tene dhvani TIToDInA svara jevA ane UMcAnIcA zvAseAzvAsavALA che tethI te sagarbhA jaNAya cheteA huM teNIne jouM. nA, nA atyArasudhI meM parastrInuM mukha joyu' nathI, te tuM jA ane tapAsa kara ke teNI keNu che ane zA mATe rudana kare che ?' sevake jaIne naMdayaMtIne " huM Aye ! " e pramANe khelAvI ke jethI teNI bhayane kAraNe ka'pI UThI, niSkaruNe paNa vicAyuM ke "naMdayaMtIne cAra leAkAe gherI lIdhI jaNAya che, te have huM zuM karuM ? sAgaradatta sAthavAhanI nirdayatA te jue ke jeNe AvA prakAranA na pAra karI zakAya tevA kaSTamAM mane vRddhane temaja A khAlikAne nAkhyA, " tevAmAM sevake Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 230 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 10 mo. naMjayaMtIne punaH kahyuM ke "he A !tuM bhaya na pAma. A senApati parastrIne baMdhu ane dInajanene priya che, te tuM mane kahe ke tuM keNu che ? ane kyA kAraNasara rudana kare che?" naMdayaMtIe jaNAvyuM ke-"huM kAzI nagarInA vinayadatta sArthavAhanI putrI chuM. tAmralipti nagarImAM rahetA sAgaradatta sArthavAhanA putra samudradattanI patnI chuM. mArA svAmI samudrayAtrAe gayA che. kaI paNa kAraNasara amArA rAjAe amAruM sarvasva haraNa karavAnI AjJA karI jethI niSkaraNa nAmanA vRddha puruSanI sAthe rathamAM besIne huM A bhayaMkara aTavImAM AvI ane rathanI najIka AvI pahoMcelA siMhanA bhayathI bhayabhIta banelA Avo ADA mArge nAzI chUTavAthI rathanI dhoMsarI tUTI gaI. niSkaruNa mane ahIM mUkIne dhUMsarI levA keIpaNa sthaLe gayela che; te he baMdhu! jaMgalamAM mRtyu sanmukha pahoMcelI, svajanathI tyajI devAyela, zaraNu rahita mArI rakSA karo !" "he bahena ! jevAmAM huM mArA svAmIne A hakIkata jaNAvuM tyAMsudhI tuM rAha je." ema kahIne te senApati pAse gayo ane sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI. senApatie kahyuM ke kAzIno rahevAsI vinayadatta te mAre paramamitra che. dhADa pADavAne mArA upara Aropa mUkIne ketu rAjAe mane baMdIkhAnAmAM nAkhyo hato tyAre vinayadatta vairaketune sonAmahora ApIne mane choDAvyo hato. te mAro paramamitra che, eTaluM ja nahiM paNa mAre jIvanadAtA che. tenA upakArane badale mArA jIvananA bhege paNa vaLI zake tema nathI. tenI A putrI atyAre A vanamAM AvI caDI che te huM mAnuM chuM ke-ALasu lokone mATe gaMgA sarakhI, meruparvatanI kapalatA, raMkanA gharamAM suvarNavRSTi, ArAdhanA karyA sivAyanI prasanna thayela lakSamI ane siddha thayelI vidyA sarakhI che, je vidattane kaI sevaka hoya te paNa mArA mATe sanmAnane yogya che, te tenI putrI mATe zuM kahevuM? te to mArA jIvana karatAM paNa priya che. tenA pitA mRtyu pAmyAne traNa mAsa thayA che. putra vinA mRtyu pAmavAthI tenA pitAnuM sarvasva harI levAyuM che te A dIna putrI jANatI nathI, te mArA mitranI putrInI mAre adhika rIte saMbhALa levI paDaze." A pramANe kahIne tenI pAse AvIne kahyuM ke-" he putrI ! tuM mArA mitranI putrI che, te tuM pitAnA ghare ja AvI che tema mAna." naMdayaMtIe temane oLakhIne kahyuM ke-"he pUjya ! tame ja bhAlapradeza para dhAraNa karavAnI khetInI mALA mokalI hatI." niSkaruNe jANyuM ke koIeka sajajana puruSe AvIne naMdayaMtIne AzvAsana ApyuM che, eTale teNe AvIne senApatine praNAma karyo. "A nadayaMtIne sevaka che' ema vicArIne senApatie niSkaraNane pUchyuM ke-"he bhAI! bAkIno pasviAra kayAM che?" niSkaruNe jaNAvyuM kebIje kaI parivAra nathI." senApatie pUchayuM ke-"vaDIla janee A putrIne parivAra rahita kema mokalI?" eTale niSkaruNe banelI saghaLI hakIkta tenA kAnamAM kahI. senApatie kahyuM ke-"tenA vaDIla jane avicArI kArya karanArA jaNAya che kAraNa ke bIjanA caMdramAM zuM kalaMka hoI zake?" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdayaMtIe zarU karela dAnazALA [ 231 ] bAda rathane taiyAra karIne, naMdayaMnIne besADIne, senApati, manahara vananI najIkamAM rahelA potAnA gAma tarapha cAlI nIkaLyo. te vakhate phalavALA keIeka vRkSa upara kAgaDo dhvani karavA lAgyuM eTale senApatie kahyuM ke-"he putrI ! jyAre tane putra-prApti thaze tyAre tArA svAmI paNa AvI pahoMcaze." te vakhate zakunanI gAMTha bAMdhIne naMdayaMtIe kahyuM ke"he pUjya! ApanA kathana pramANe thAo." bAda senApatie ghare AvIne potAnI tilakavatI patnIne kahyuM ke "A naMdayaMtIne putrI tathA jIvita sarakhI sAcavaje. manathI ke vANIthI tene aMza mAtra dubhavIza nahi." bAda pitAnA samasta parivArane kahyuM ke "je kaI naMdayatInI AjJA pramANe nahIM te tene huM zikSA karIza." bAda tenA cittanI zAMti mATe dAnazALA zarU karI ane pote ja tenI zayyA, sthAna vigerenI cintA karavA lAgyo. teNIne mATe navAnavA AbhUSaNe karAvyA. sevakavarga paNa teNInI devInI mAphaka upAsanA karavA lAgyo. ziyalathI zebhita saundaryane kAraNe lokone vismaya pamADatI naMdayatI dAna devAmAM sAkSAta ka5latA sarakhI banI. potAnA svAmIne saMbhAratI ane potAnA garbhanuM rakSaNa karatI hatI. atyanta vinayavatI teNI sukhapUrvaka samaya vItAvavA lAgI. A bAjI putra viyoga ane putravadhUnA kalaMkathI duHkhI banela sAgaradananA divase dhanavatI sAthe pasAra thavA lAgyA. vaLI te zreSThI manamAM vicAravA lAgyo ke-"niSkaraNa zA mATe pAcho nahIM karyo hoya athavA to zuM tene vana macce kaI akasmAta naDyo haze ? patra samudradatta samudrayAtrAe gayo, mArA duHkhane kalaMkita tenI patnIe vadhu gADha banAvyuM che. vinayadattanI putrIe mArI putravadhU banIne A kevuM ayogya kArya karyuM ? kharekhara strI. caritra gahana (na kaLI zakAya tevuM) hoya che. A pramANe duHkhI banela sArthavAhane tenI hariNI nAmanI dAsIe namaskAra karIne kadA ke he svAmina ! devI dhanavatI pUchAve che ke-koIpaNa sthaLethI niSkaraNane kaMI samAcAra AvyA ?" sAgaradatta jaNAvyuM ke-" he bhadre ! tenI ja cintAthI huM dagdha banI rahyo chuM. tArI zeThANI atyAre kayAM che?" hariNIe jaNAvyuM ke-"devInuM pUjana karIne, svajana vagane bhojana karAvIne te latAgRhamAM gayA che. "latAgRhamAM javuM te ThIka nahi ?" ema vicArIne sArthavAhe hariNIne kahyuM ke-" teNIne bolAvI lAva." hariNIe jaIne bolAvela dhanavatIe pUchayuM ke-" zuM kAma che te kahe." hariNIe kahyuM ke-"te huM jANatI nathI. e dhanavatI vicAravA lAgI ke "nirjana ane ApattionA samUharUpa jaMgalamAM ekAkI mArI putravadhunuM zuM thayuM haze? he putrI ! tArA viyegane kAraNe meM mRtyu pAmavAne je AraMbha karyo hato te daivayogathI, sArthavAhananA belAvavAnA kAraNe niSphaLa gaye che." A pramANe vicAratI teNI AvAsamAM AvIne, sAgaradattane praNAma karIne, ucita Asana para besIne Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 232 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 1me belI ke-"zuM koIpaNa sthaLethI niSkaruNanA samAcAra AvyA?" sAgarane kahyuM ke "kazA samAcAra AvyA nathI ane tethI nIce pramANe traNa prakAranA tApathI huM baLI rahyo chuM (1) putrane viyega, (2) putravadhUnuM kalaMkitapaNuM ane (3) niSkaraNanA samAcArane abhAva. tethI huM jIvI zakuM tema nathI. tame mane hamaNAM zA mATe lAvI?" e dhanavatIe pUchavA chatAM sAgaradatta mauna rahyo eTale dhanavatI gadagadda vANIthI bolI ke he sArthavAha ! kAraNa kaho." sAgaradana-lakSamI caMcaLa che, putravadhU kalaMkita banI che, te have huM vanamAM javA IcchuM chuM." dhanavatI-tyAM vaLI kaI jAtanuM sukha maLavAnuM che? sAgaradatta-vanamAM vasavAthI svajananI cintA nahIM thAya temaja harSa ane zaka paNa nahIM thAya, tethI vanavAsathI sukhanI prApti thaze. dhanavatI huM paNa tamArI sAthe AvIza. sAgaradatta-vanamAM ApaNe baMne sAthe kema rahI zakIzuM? dhanavatI-(nIcuM mukha rAkhIne) zuM badhI strIo sarakhI hoya che? sAgaradatta-badhI strIo sarakhI nathI hotI. keTalIka strIo nAmamAtrathI pavitra karanArI hoya che. dhanavatI-he svAmina! zuM tame kharekhara vanamAM jaze? sAgaradatta--te vAta sAcI ja che. dhanavatI-huM tamArI sAthe ja AvIza. sAgaradAtAre mArI pAchaLa na AvavuM joIe. dhanavatIzuM tame mane tajI dIdhI che? sAgaradana-hA, meM tAre tyAga karyo che. dhanavatI-sArthavAha, A zuM bolI rahyA che? upara pramANe belIne dhanavatI mUcha khAIne paDI gaI ane hariNI dAsIe upacAra karavAthI teNe saceta banI. pachI pitAnI zeTha-zeThANIne azathI phikkA paDI gayelA mukhane joIne hariNI jhArImAM pANI levA mATe nIcale mALe gaI te vakhate hAthamAM lekha laIne Avate zara sevaka tenI daSTie paDo eTale hariNIe te hakIkata zeThANIne jaNAvatAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' zUra sevakanuM Agamana. [ 233 sAgaradatte jaMNAvyu` ke--" tene jaldI praveza karAva," haraNIe nIce UtarIne zUrane kahyuM ke"tuM bhale AvyeA. ' * zara--ApaNA mAlikanI maherabAnIthI kuzaLa chuM. ApaNA svAmI te kuzaLa che ne? hariNI--tee karADa dIvALI paryaMnta jIvA. (A pramANe kahIne, mukha pheravIne rudana karavA lAgI.) zUra--he mUkhta ! tuM zA mATe rudana kare che? hariNI--te jANavAthI tane ze| lAbha che? tane svAmIe khelAvye che, mATe tuM temanI pAse jA. zUre vicAryuM' ke-keIpaNu aparAdhane kAraNe zeThe hiraNIne mArI jaNAya che te tene pUchavAthI thA lAbha? A pramANe vicArI, zeTha-zeThANIne namaskAra karIne, tenAthI elAvAyela te nIce meThA eTale sAgaradatta sAtha vAhe tene pUchyuM' ke-"mAreA mitra kuzaLa che ne ? " tyAre zare jaNAvyuM ke--" A rahyo temanA lekha, '' ema kahIne zeThane teNe patra ApyA ne sAgaradatta sAtha vAha te patra nIce pramANe vAMcavA lAgyA-- tAmralipti nagarImAM rahela, gunnurUpI mANekanA sAgara samAna, sACvAheAmAM zreSTha sAgaradatta nAmanA mitrane snehapUrvaka gADha AliMgana ApIne mathurA nagarInA vAsI, ApanA mitra ratnasena sAvArha kuzaLa samAcAra jaNAve che. svajanA temaja sajjanAnA manane AnaMda pamADatI, vinayadatta sAvAhanI putrI naya`tI paNa kuzaLa haze. huM mitra ! tame putra samudradattane samudrayAtrAe meAkA te mArA manane AnaMdajanaka nathI banyuM. nayatI huM mezAM tamArA caraNumAM namaskAra kare che te jANIne mane aMtaHkaraNamAM atyaMta AnaMda thaye che, parantu bhayaMkara samudra joI ne jo samudradatta mUrchA pAme, athavA te pratikULa bhAgyane lIdhe vahANa bhAMgI jAya athavA te patnI-viyeAgane kAraNe tenuM mana vivaLa ane tA pRthvIne viSe tame kaThora manavALA che ema prasiddhi thAya, upara pramANenA patra vAMcIne sAgaradatte vicAryuM' ke-kharekhara huM hajI jIvI rahyo chuM tethI kaThAra manavALe ja chuM. tevAmAM zUra sevaka nIcu' mukha rAkhIne rudana karavA lAgyA. sAgaradatta--tuM zA mATe khinna banelA jAya che ? zUra-mathurAthI pAchA pharatAM huM vArANasI nagarImAM gayA hatA jyAM AgaLa me sAMbhaLyu ke....... ( zUrane AgaLa latA aTakAvIne--) sAgaradatta--tuM mUMgA mara, 30. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 234 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 10 mA. zUra he svAmin ! zuM Apane mArI pahelAM A samAcAra maLI gayA ? sAgaradatta--( patnIne uddezIne ) hA, me' sAMbhaLyuM che. dhanavatI--( zUrane uddezIne ) hai zUra ! teM zuM sAMbhaLyuM che te kahe, zUra-vinayadatta sAtha vAha svargavAsI thayA che. A pramANe sAMbhaLIne zuM A pramANe banyuM? 'ema eAlatI dhanavatI paNa mUrchA pAmI, sAgaradattasamaju mANasane maraNu priya hAya che. zUra--thru svajananu` maraNu priya hAi zake ? sAgaradatta--te jIve che ane huM marI gayA chuM te kANuM jovAnuM che ? jenA kulamAM kalaka sAMbhaLavAmAM Avatu nathI te ja kharekhara potAnA kIrtirUpI dehavaDe jIvI rahela che. zara--tamArI putravadhUnA namaskArathI sa MtuSTa banela ratnasena sAthe vAhe tene lAyaka mastake dhAraNa karavA mAtInI mALA mAkalI che. sAgaradatta----te mALA tuM ja rAkha. zara--te mAre ceAgya nathI, naMdayaMtI sivAya A mAlAne cegya kei pazu o nathI. ratnasena sAthe vAhe tenA mATe ja meAkalI che; te hu kevI rIte grahaNa karI zaku` ? sAgaradatta----naMdaya'tI ahIM nathI. zara--zuM te mRtyu pAmI ? sAgaradatta---jo teNI mRtyu pAmI hAta te teA zAka karavAnuM kaMi paNa kAraNa nathI. zara--tamArA AvA prakAranA varka vacananuM rahasya huM samajI zakatA nathI. pachI sAgaradattanI AjJAthI hiraNIe zUranA ne kahyu ne tapelA seAyanA samAna duHkhakAryoM kalaMka saMbaMdhI hakIkata kahI. eTale vilApa karatA zUra khelavA lAgyA ke- pavitra, svajanane priya ane kalpalatA sarakhI putravadhU na ya'tI nirarthaMka chedAI che. adhakAre sUryanI kAMti harI lIdhI, caMdrikAne mazathI li`pavAmAM AvI che ane gaMgAnA meAjAone malina anAvavAmAM AvyA che. sajjanane ayeAgya, parIkSA karyA vagaranuM AvuM mahAdhAra kRtya Ape zA mATe karyuM ? sAgaradatta--doSa pratyakSa dekhAtA hoya tyAM vaLI parIkSA karavApaNu` zA mATe ? zUra--jema sukAnI samudranuM sava svarUpa jANe tema huM paNa saghaLI hakIkata jANuM chuM. sAgaradatta--(vismaya pAmIne ) tuM samasta vRttAMta saMbhaLAva, zUra--ApanI AjJA thavAthI jaNAvu chuM ke-nayaMtInA AvAsane daravAje huM sUta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zUre tathA haMsikAe samudradatta ane naCyaMtInA milApaneA karela khulAsA. [ 235 ] hatA tevAmAM mitra sahita samudradatte AvAsamAM praveza karyAM. cAranI zakAthI meM ucca svare teone paDakAryo tyAre samudradatta mane jaNAvyuM ke huM zUra! e te huM chuM. tuM ucca svare na khAla. ', sAgaradatta zUrane vacce ja pUchyuM ke tenuM Agamana te' mane zA mATe na jaNAvyuM ? zUra-lAMca tarIke vI'TI ApIne teNe mane khelatA khadha karyo hatA. sAgaradatta-te vIMTI tuM mane khatAva. zUra--lAvIne atAvIza. sAgaradatta--kAMthI lAvIza ? zUra---tamArA AdezathI mathurApurI javAnI icchAvALA me' te dhanapALa khajAnacIne ApI che. eTale haraNI dAsIdvArA sAgaradaro te vI'TI magAvIne, tene joIne, mUrchA pAmyA. cetanA prApta thayA bAda pApakRtyane kAraNe te zreSThI vilApa karavA lAgyA. " he putrI ! peAtAnA vaMzamAM dhvaja samAna ! he mahAsatI nadayaMtI ! tuM. A vIMTIne kAraNe pavitra che. cAMDAlanI jevA AcaraNavALA mArI have kaI rIte zuddhi thaze ? leAkeA sAcuM ja kahe che ke ghaDapaNamAM budhdhinA pheraphAra thAya che. hajI paNa mAruM mana vanavAsa svIkAravAne zA mATe taiyAra thatuM nathI ? he zUra ! kharekhara, A satra pApakA te ja mane karAvyuM che. " tyAre zre jaNAvyuM ke- te vakhate na dayaMtInA AvAsamAM praveza karatI huMsikAne me joI hatI. te Apane sava hakIkata jaNAvaze tema meM mAnyuM hatuM.' te samaye jevAmAM sA-vAha sAgaradatta haMsikAne khelAvI lAvavA mATe hiraNIne AjJA Ape che tevAmAM ha'sikA pote ja zUrane maLavAne mATe temaja naMyatInA kuzaLasamAcAra jANavA mATe te sthaLe AvI paheAMcI, sAgaradattane namaskAra karIne teNI UbhI rahI eTale sAtha vAhe teNIne pUchyuM ke-"he bhadre ! samudradatte kaye divase prayANa karyuM te tane yAda che ke kema ? hasikA--mane kaIka yAda che. sAgaradatta--te rAtrie tuM kayAM gaI hatI ? hasikA--udyAnamAM, priya'gulatA sAthe azeAkadattanA na MdayaMtIe vivAha karyAM bAda teNIe mane javA mATe AjJA ApIne kahyuM ke-tu' jA, huM' pAchaLathI Avu' chuM. paNa teNIne AvavAmAM DhIla thavAthI huM phrIthI upavanamAM gai. jevAmAM udyAnamAM huM praveza karuM chu teTalAmAM tA............ (A pramANe kahIne zaramane aMge hu'sikA mauna rahI eTale) sAgaradatta tuM zA mATe zaramAya che ? Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra36 ] zrI zeyAMsanAtha caritra-saga 10 me haMsikA-vasumitranI sAthe samudradattane meM joyA. sAgaradara-are pApiNI! te ja vakhate te hakIkata te mane zA mATe na jaNAvI haMsikA-he pUjya! naMdayaMtIe mane potAnA segana ApyA hatA ke-tAre A hakIkata keIne na jaNAvavI. he svAmin ! atyAre ja A vAta Apane jaNAvuM chuM. upara pramANe hakIkata sAMbhaLIne sarva ekI sAthe ja mATe svare rudana karavA lAgyA, eTale haMsikAe pUchayuM ke-" are pUjya mAta-pitA ! A zura vAraMvAra zA mATe rudana karI rahyo che?" eTale sArthavAhanI sUcanAthI zare naMdayaMtI saMbaMdhI samAcAra teNInA kaNamAM kahA eTale teNI paNa vilApa karavA lAgI ke-"he svAmini. he sevaka varga pratye sneha rAkhanAra . guNasamUhanAM sAgara samAna ! he devI! have tamArA vinA puNyahIna evI mAro keNa AdhAra banaze? he sArthavAha! tame paNa AvuM avicArI kArya zA mATe karyuM?" sAgaradana-deve mane chetaryo che, have huM gharane tyAga karIza. dhanavatI-he svAmina ! tame zuM dhAryuM che? sAgaradara-he priyA ! tevuM kaMI nathI. avicArI mANasane je karavuM ghaTe te huM karIza. dhanavatI-putrane samudranI sapharethI pAche te AvavA do. . . sAgaradatta-he priyA ! te mane naMdayaMtI saMbaMdhI pRcchA kare te pApI e huM zuM javAba dauM? dhanavatI-te huM paNa tamArI sAthe ja vanamAM AvIza. sAgaradana-he priyA! tuM mane zA mATe vAraMvAra dubhave che? dhanavatI-pAchaLa rahIne gRhasthAzramamAM mAre zuM karavuM? sAgaradatta-devInI pUjA kara, dAna de, tapazcaryA kara ane pUjavA lAyaka vyaktinI pUjA kara ke jethI koIpaNa prakAre tAruM kalyANa thAya. he zUra ! samudra-yAtrAthI pAchA pharelA samudra dattane tAre mAruM vacana jaNAvavuM ke-he putra ! he vinayaziromaNi ! krodhane tyAga kara. tArI mAtAnA kathanathI meM A akArya karela che, te dhIraja dhAraNa karIne samayane yogya kArya tuM karaje. vizeSa zuM kahuM? je kAMI paNa mAruM puNya hoya te bhAbhavane viSe tArA je vinayazIla ane buddhimAna putra mane prApta thaje. je huM avicArI, krUra ane krodhAnya banyA tema he putra! tuM banIza nahi. ' zara-svAmina ! have tame kayAM jaze? sAgaradatta- huM saMnyAsI banIne nagara, gAma, Akara, nadI, neza ke latAku jemAM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasumitra ane naMdayaMtIno meLApa. huM mArI putravadhUnI tapAsa karIza ane je teNI mane prApta nahIM thAya te rIhatyA ane bALahatyAnA pApathI malina banelA mArA dehane tyAga karIza. A pramANe kahIne aTakAvavA chatAM paNa sArthavAha sAgaradana gRhamAMthI bahAra cAlI nIkaLyo. A rIte anAthanI mAphaka ekale vicarate sArthavAha sarva sthaLe lokone naMdano saMbaMdhI samAcAra pUchavA lAgyo. A bAju, sulakSaNavALA putrane garbhamAM dhAraNa karatI, zRMgAra vinAnI, patinuM smaraNa karatI ane pavitra naMdayaMtI potAnA aTavI saMbaMdhI duHkhane yAda karIne, aTavImAM bhUlA paDelA raMka janane dAna detI sukhapUrvaka samaya vyatIta karavA lAgI. kALakrame putrajanma bAda, putre stanapAna cheDayuM tyAre aThThamanI tapazcaryAne pAraNe dAsIne jaNAvyuM ke-sevakone mokalIne atithione belAva, dAsIdvArA mokalAela sevako eka vRddha, eka yuvAna ane trIje vasumitra-e traNa vyaktine laI AvyA. te traNe ucita sthAne beThA eTale vasumitre vicAryuM ke "saddabhAgyanI vAta che kepAMcame divase vagara mAMgye bhejana maLyuM. vasumitrane joIne yuvAna puruSe vRddhane jaNAvyuM ke- A vyakti vAcALa jaNAya che. te ApaNane A sthaLe vinakAraka nIvaDaze. huM mAnuM chuM ke-ApaNuM bhejana sArI rIte thaze nahIM." vRddha puruSe javAba Ape ke-"tAruM anumAna sAcuM jaNAya che." dAsIe naMdayaMtIne jaNAvyuM ke "traNa atithio AvyA che. " nadayaMtIe dAsIne kahyuM ke "tuM pUchI je ke kyA kyA sthAnathI teo AvyA che?" dAsI pUchIne naMdayaMtI pAse AvI eTale yuvAna ane vRddha baMnee AzIrvAda Ape ke-he putrI ! te jaya pAma. vasumitra te mauna ja rahyo. dAsIe naMdayaMtIne jaNAvyuM ke-"A vRddha puruSa mathurAthI Avela che." tyAre "pUjaya vyaktinA AvAsabhUta mathurA nagarI che." e pramANe balIne naMdayaMtIe te vRddha puruSanI pUjA karI. bAda dAsIe jaNAvyuM ke "A yuvAna puruSa kAMcIpurI nagarIthI Avela che." eTale "te nagarI sarva nagarIomAM zreSTha che." ema bolIne te yuvAna puruSanI puthI pUjA karI. pachI dAsIe jaNAvyuM ke-"A trIjI vyakti tAmralipti nagarIthI Avela che." eTale naMdayaMtI kaMIka harSa ane zaramathI belI ke-"A vyakti mArA sAsarAnA nagaramAMthI Avela che eTale mAre tenI vizeSa prakAre pUjA karavI joIe. " e pramANe kahIne puSpAdi adhya sAmagrIvALI nadayaMtI jevAmAM sukhapUrvaka tene nihALe che tevAmAM bedapUrvaka jANayuM ke A vyakti te vasumitra jevI jaNAya che. A pramANe khedacuta banela teNInA hAthamAMthI puSpanI mALA paDI gaI. A bAju vasumitranA hAthamAMthI lAkaDAno daMDa paDI gayo. vasumitre kahyuM ke-"he svAmini ! tame lAMbA vakhata sudhI vijaya pAme ! '' nadayaMtIe vicAryuM ke " Ane avAja vasumitranA davani jevuM jaNAya che." vasumitre vicAryuM ke "jarUra A cAritrazIla naMdayaMtI jaNAya che te have mAre ahIM bhajana Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa 10 mA. .. karavu joie nahI....' vRddha puruSe jaNAvyuM ke-"A yuvAna vasumitre kapaTa-nATaka zarU karI dIdhuM che." vasumitre vicAyuM ke- tapane kAraNe dukhaLa daMhavALI ane vAginI A nadayaMtI jaNAya che; tethI tenI sAthe huM vAtacIta karuM, '" A pramANe vicArIne teNe kahyuM ke--" tame naMdaya'tI jaNAva che. " naMdayaMtIe tene kahyu ke tame vasumitra jaNAva che. Aya putranA hovA chatAM tamArI AvI dazA kema thai ? '' ema elIne teNI mUrchA pAmI. te vakhate te yuvAna puruSa vRddhane kahyuM ke-' jue, A vyaktie ApaNA leAjanamAM vighna nAkhyuM. vasumitre paNa vicAyu" ke-"huM paNa kharekhara pApI chu." eTalAmAM sacetana banela na yatIe AkundapUrNAMka kahyuM ke-" he deva ! te zA mATe mane janma ApyA ? tevA kuLamAM mane zA mATe paraNAvI ? tyArabAda mane AvA duHkharUpI dAvAnaLamAM zA mATe pheMkI ? '' 39 A pramANe rudana karatI noMdhaiyatI pharI mUrchA pAmI eTale vRddha puruSa khelyA ke- netra sanmukha nidhi dekhavA chatAM te harI levAya tenA jevuM banyuM; teA have ApaNe baMne leAjana mATe bIje sthaLe jaie. '' ema vicArIne rakta netravALA te ane rASapUrvaka tyAMthI cAlyA gayA. naMdatIne mUrchA pAmela joine dAsIe sevakane kahyuM ke-" senApatine jaNAvA ke-atithinA danathI na'dayaMtI mUrchA pAmI che; te tame jaldI AveA. ' eTale niSkaruNanI sAthe senApatie AvIne, zItApacArathI tene svastha banAvI. pachI niSkaruNe kahyuM ke kayA atithi AvyeA hatA te tuM jAva, " tyAre dAsIe vasumitrane batAvavAthI niSkaruNe vicAyuM kevasumitra AvyeA jaNuAya che. samudradatta vinA A vasumitra ahI... hAya nahIM. vaLI teNe vicAyu" ke-" naMda"tI sadbhAgI jaNAya che " pachIteNe vasumitrane pUchyuM' ke" tAro mitra kuzaLa ! che ne? " tevAmAM krodhI anela naMdayaMtIe kahyu` ke-'tame ThIka pUchyuM. Aya putranI sAthe A vasumitra paNa gayA hatA, parantu AvyuM che te ekalA te tuM satya hakIkata kahe," eTale vasumitre jaNAvyu` ke-"ApanA sAgana khAIne hu` kahu chuM ke-mArA mitra jIve che." senApatie kahyu` ke--" huM niSkaruNu ! A atithi keNu che?" niSkaNuM--he svAmin ! A bIjo AtmA che. atithi samudradattanA jIvananA AdhArabhUta senApati--samudradattanI kharAba sthitimAM AvA mitra che te vyakti kharekhara dhanyavADhane pAtra che. naMdayaMtI--temanI vidyamAnatAmAM tArI AvI dazA kema thai ? vasumitra--tApralimi nagarIthI nIkaLyA bAda keTalAka divaso pachI ame ratnadvIpe paheAMcyA. ratnAthI vahANa bharIne ame tyAMtha? nIkaLyA. ame cAlI rahyA hatA tevAmAM ayA naka meghagarjanA thavA lAgI, vIjaLI camakavA lAgI, ane sAgaranAM mojA uchaLavA lAgyA. vahANumAM beThelA leAkeAnA cittanI sAtheAsAtha te vahANu paNa DAlavA lAgyuM. loko paNa pota Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdayaMtIne ApaghAtano saMka95. [ 239 ] potAnI kuladevInI ISTa mAnatA karavA lAgyA. jorAvara pavanathI prerAyeluM te vahANu parvatanA kinArA sAthe athaDAIne bhAMgI gayuM, ane vahANamAM rahelI vastuo sAgaranA taLiye pahoMcI gaI.. vasumitra A pramANe kahI rahyo hato tevAmAM naMdayaMtI belI UThI ke-"are! bacAvo. bacAve. je vahANa bhAMgI gayuM te Aryaputra mRtyu pAmyA haze." A pramANe be latI mUcha pAmI ane zItopacAra karyA bAda sacetana thatAM senApatie kahyuM ke-"he putrI ! A hakIkata te bhUtakALanI che." vaMdayaMtIe kahyuM ke-"he pUjya! tevI sthitimAM samudramAM teo paDyA te hakIkata te meM jANI." bAda vasumitra bolyo ke " magaramaccha badhA lokone khAI gayA ane kuladevInuM ma. raNa karato huM samudranA kinAre pahoMcyo. meM vicAryuM ke-"mitra samudradatta mRtyu pAmyo haze, te tenA sivAya mArA jIvatathI zuM? vaLI meM vicAraNA karI ke-mArI mAphaka kuladevIe tene paNuM jIvADyo haze, e pramANe vicArIne bhramaNa karatAM me samudradattane joyA. tene gADha AliMgana ApIne, devanI vicitratAne vicAra karIne ame cAlI nIkaLyA. pulindaka nAmanA gAmamAM ame eka sAthe joyo eTale tenI sAthe ame cAlyA, tevAmAM madonmatta hAthIe te sArthamAM bhaMgANa pADayuM. huM mArA mitrathI judo paDI gayo ane vipnanI zaMkA karato nAzI nIkaLyo. tevAmAM mane samAcAra maLyA ke samudradatta AgaLa gayo che ane te kuzaLa che; te tuM tenI pAchaLa , eTale tenI pAchaLa nIkaLela huM vidhyATavImAM bhUle paDyo, ane tyAMthI ahIM AvatAM mane pAMca divasa thayA che eTalA samayamAM to mAro mitra tAmra lisinagarIe pahoMcI gayo haze." naMdayaMtIe jaNAvyuM ke "mArA puNyane kAraNe AryaputranI samudra saMbaMdhI tathA madonmatta hastInI baMne Aphato dUra thaI gaI " senApatie kahyuM ke-" naMdayaMtIe aThThama tapa karelo che, te te vasumitra! tuM thAkI gayo haIza te have bhajana karI le." te vakhate vasamitre pUchayuM ke- naMdayaMtI ahIM kaI rIte AvI ? " eTale niSkane tenA kAnamAM saghaLI hakIkata kahI saMbhaLAvI. vasumitra che ke-"sAgaradatta sAthe vAhano A kaI jAtane matibhrama?" pachI teNe bhojana karyuM ane naMdayaMtIe tene pitAnI pAse rAkhe. koIeka vakhata naMdayaMtI vicAravA lAgI ke-"mArA svAmI jIvatA jaNAtA nathI. vasumitranuM kathana mAtra AzvAsanarUpa jaNAya che. putranA mukhadazanathI huM kharekhara kRtArtha banI chuM, te hu najIkamAM rahelA parvatanA zikhara parathI jhaMpopAta karuM." bAda rAtri samaye nIka nIne khinna mukhavALI ane dizAne nahIM jANatI aTavImAM te cAlavA lAgI. svAmI pratyenI Asaktine lIdhe bhUlI paDelI naMdavaMtI thAka khAI khAIne cAlavA lAgI. tevAmAM zIkAra karatAM be pApI bhIla dvArA teNI jevAI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (240 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 10 me. A hariNasenApatinI putrI naMdayaMtI jaNAya che. A vanamAM ApaNane ekalI prApta thaI che tethI ApaNe dhanya chIe, kAraNa ke have teNIne bhegavavI joIe. " have te baMne paikI eke vicAryuM ke-je huM bIjAne haNI nAMkhu te naMdayaMtI mArI bane eTale teNe tenA para prahAra karyo. maratA evA bIjA bhIle paNa tenA para prahAra karyo eTale teo baMne mRtyu pAmyA. bhayathI trAsa pAmelI naMdayaMtI parvata para caDhavA mATe jAya che tevAmAM tene hastI bhege thaye. eTale teNe tene uddezIne bolI ke-"he hasti ! tuM mArA duHkhane aMta lAva." te vakhate te hastI teNInI najIka Avyo chatAM tene pakaDavAne asamartha banIne, traNa vAra pradakSiNA ApIne, namaskAra karIne, jema svapnamAM Avyo hoya tema cAle gaye. naMdayaMtIe vicAryuM ke- " hajI mAruM bhAgya pratikaLa jaNAya che. te mane hajI ghaNuM duHkha Apaze." bAda bhUkha, tarasa ane thAkathI pIDita thayelI teNI parvata para caDhavA lAgI, A bAju, te sthaLe araNyamAM paribhramaNa karatAM samudradatte pahelAM pagalAo joIne vicAryuM ke-"A zuM? rekhA yukta A caraNapaMktio mArI priyA A sthaLe AvI hoya tenuM sUcana kare che, te naMdayaMtI ahIM kaI rIte AvI haze? he deva! zuM tame phakta mane ApavA mATe ja duHkha bAkI rAkhela che ke jethI mane vAraMvAra duHsahya duHkhanI upara duHkha ja AvI rahyuM che. (1) samudranI saphara, (2) vahANanuM bhAMgI javuM, (3) dhanane nAza tha() samudra tarI bahAra nIkaLavuM, (5) mitrane asahya viga, (6) araNyamAM AvI paDavuM, (7) ane A sthaLe priyAnI pada-paMkti nihALavI-A prakAranuM eka eka duHkha mAruM zoSaNa karI rahyuM che; chatAM paNa mArA prANa tyAga karavo muzakela banyo che. jene khAtara meM A jIvita dhAraNa karyuM che te mArI priyA mArAthI aLagI karAI che ane tenA viyogamAM badhI dizAo mArA mATe zunya jevI banI gaI che, chatAM paNa have, huM A padapaMti kayAM sudhI jAya che tenI tapAsa te karuM." A pramANe vicArIne samudradatta AgaLa cAlyo te samaye ziyALaNIe rUdana karyuM, ghuvaDa sanmukha AvyuM ane DAbI bAju koyala madhura rIte TahukavA lAgI eTale teNe vicAryuM ke "A zukana pahelAM te mane aniSTa ane tyArabAda priya vastunA meLApanuM sUcana kare che." eTale pahelAM bhayabhIta ane pachI harSa pAmela te kaMIka AgaLa cAle eTale be bhIlee joIne tene jaNAvyuM ke-"are mUrkha ! kahe ke teM saMtADeluM sonuM kayAM che?" samudradatte jaNAvyuM ke "mArI pAse te kaMI nathI. " eTale eka bhIle kahyuM ke-"Ane bAMdhI le." samudradatte te bhIlane jaNAvyuM ke-" zA mATe tame mane phegaTa duHkha Ape che?" tyAre te baMne bhale bolyA ke-" A mUrkha baMdhana vinA satya hakIkata jaNAvaze nahiM." eTale keIpaNa ekAnta sthaLamAM tene laI jaIne vRkSa nIce bAMdhyo. te sthaLe tene majabUta rIte bAMdhIne te baMne bhIle nadInuM pANI pIvA mATe gayA tevAmAM te sthaLe eka bIjo bhIla AvI caDhyo. te dayALu hatuM. teNe samudradattanA baMdhane kApI nAkhyA eTale samudradaro AdarapUrvaka kahyuM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samudradattane pRpApAta karavAno nizcaya. [ 241 ]. ke "he mahAbhAgyazALI! tame mArA parama upakArI che, te hamaNAM nidhana evo huM tamArA mATe zuM karuM? tAmralisI nagarInA nivAsI evA mArA (samudradattanA) tame atithi thajo." A pramANe belIne, jANe pote punarjanma prApta karyo hoya tema te zIgha te sthaLethI nAsI chUTayo. pachI naMdayaMtInI caraNapaMktivALA sthaLe AvIne naMdayaMtInA netrathI pagale-pagale . bhIMjAyela pRthvIne jato, priyAnA sthaLe thoDI vAra ArAma laIne AgaLa vadhatA teNe, paraspara yuddha karIne mRtyu pAmelA baMne bhIlane joIne vicAryuM ke-" ahIM to priyAne anartha thayo jaNAtuM nathI, jatI evI teNInI A caraNapaMkti tenuM kuzaLa sUcavI rahI che." bAda AgaLa vadhatAM, hastInI caraNa paMktine joIne, bhayabhIta banela te punaH vicAravA lAgyo paNa parvatanI taLeTI pAse jatAM naMdayaMtInI caraNapati pharI vAra jaIne teNe nizcaya karyo ke-vanahastIe mArI priyAnuM haraNa karyuM jaNAtuM nathI." bAda pattharane kAraNe pagalAM nahIM paDavAthI temaja sarI paDelAM paganA kaDalAMne joIne AgaLa gayelA teNe "he priyA naMdayaMtI! " e uccAra karyo. upara pramANene zabda sAMbhaLIne naMdayatI paNa vicAravA lAgI ke-" A vani mArA priyatamanA zabda sarakhe jaNAya che. kharekhara A matye loka ghaNe ja mAyAvI jaNAya che. ahIM mArA svAmI kayAMthI hoI zake?" tevAmAM karI paNa te ja zabda zravaNa thavAthI teNIne zarIra-kaMpa thaye, marajI vikasvara banI gaI, DAbuM netra ane hoTha pharakavA lAgyA ItyAdika zubha sUcano thavA lAgyA, paraMtu priyatamanI asaMbhAvanA karatI te parvatanA eka zikhara para caDhI. A bAju samudradatta paNa teNIne joIne harSa pAmya ane vicAravA lAgyuM ke have huM zuM karuM?" pachI te paNa teNe na joI zake tevI rIte eka tarapha Ubhe raho. naMdayaMtI paNa kachaTA bAMdhIne belI ke-"he sindhadatta! tArA mukhane jevAthI pragaTatuM sukha mane lAMbA samayathI prApta thayuM nathI. hamaNAM paNa mane tAro viyoga che, te he pUrNimAnA caMdra sarakhA mukhavALA ! tArI paNa zI dazA haze?" tyAre samudradatte vicAryuM ke-"A strI durAcAriNu jaNAya che. teNI te sidhudattane mATe saMtApa anubhavI rahI che. tenI sAthe nAzI chUTelI teNI tenAthI vikhUTI paDIne jaMgalamAM AvI paDI jaNAya che. kharekhara caMcaLa strIsvabhAvane dhikkAra che. je huM samudra, vanahastI ane bhIlathI haNAyo hota to sAruM thAta. pitAnA priyajanane bIjA pratye ati anurAgI banela jevuM te kharekhara dusahya dukha che deva! tArI pAse huM bIjI kaI paNa prArthanA karato nathI. phakta mArI prArthanA eTalI ja che ke-parvata parathI jhaMpApAta karatAM mane tuM sahAya kara. jyAM sudhI huM naMdayaMtIne joI zakuM tyAM sudhI pRpApAta karavAthI aTake. ?? 31 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 242 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa 10 mA tevAmAM teA na MdayaMtI pharI khelI ke he putra sindhudatta ! huM tane mAruM jIvita ApI cUkI chuM, tA have tArA pitA samudradattanI sAthe tu lAM samaya AnaMda kara. tuM ja mArA saMsAra che. have mAruM mRtyu najIka AvI rahyuM che. A putra vizAkhA nakSatramAM janmyA che tevu' lakhANu hu' vasumitranA hastamAM na ApI zakI tenA mane atyAre saMtApa thai rahyo che. kadAca bhAgyayeAgathI tane tArA pitA samudradattanA meLApa thAya, teA paNu " A mArA putra che" evA vizvAsa tene zI rIte Avaze? have AvA prakAranI cintA karavAthI ze lAbha ? kAraNa ke niSkaruNa paNu te nakSatra jANe che. " samudradatta paNa naMdatInI AvA prakAraNI vANI sAMbhaLIne amRtathI sicAyA ane vicAravA lAgyA ke nadayaMtI pavitra AcaraNavALI che. teNInA zIlaprabhAvathI ja huM jIvatA rahyo chuM. vaLI teNIe mArA mitra tathA putranA kuzaLa samAcAra paNa jaNAvyA che. mArA prayANanA divase punavasu nakSatra hatu' ane tyArathI prAraMbhIne vizAkhA nakSatra dazamu Ave che. jyAtiSanI dRSTie paNa A ucita che." tevAmAM naMdayatI khelI ke--"he vanadevIe ! jo vizuddha zIlA prabhAva hAya tA bhavelane viSe mane svAmI tarIke samudradatta prApta thAva, '' A pramANe khelIne jevAmAM teNIne pakaDavAne mATe samudradatta DhADe che tevAmAM ekadama nayatIe jha MpApAta karyAM ane tenI pAchaLa samudradaro paNa apApAta karyo. zIlanA mAhAtmyathI vanadevIe racelA ane azoka vRkSanI nIce rahelA pala`gane viSe teoe peAta-peAtAnI jAtane joI. patine joI nayatItA rezamAMca vivara thayA. ane kaMcukInA baMdhana tUTI gayA. mukharUpI kamaLa vikasvara banayuM, pachI patinA ka'The vaLagIne teNI ucca svare rudana karavA lAgI ke jethI samudradattanuM hRdaya snehane kAraNe A banyuM. samudradatte tene amRta jevA vacanethI AzvAsana ApIne, sneha paripUrNa cittavALA teNe teNIne gADha AliMgana ApyuM. te baMnenA Ali MganadvArA pragaTela sukha evuM gADha banyu ke jethI pUrvanuM samasta duHkha bhUlI javAyuM. bAda nadayaMtInA pUchavAthI samudradatto peAtAnA samasta vRttAMta kahI saMbhaLAvyeA ane vizeSamAM jaNAvyuM ke-" he priyA ! daiva pratikULa hoya tyAre na banavAnu paNa mane che. ane jyAre bhAgya anukULa hoya che tyAre manuSyane kaI vastu prApta thatI nathI ? A bAbatamAM vizeSa zuM kahevu...? nahItara tArI sAthe mArA meLApa kayAMthI thAta ? " pachI samudradattanA pUchavAthI na daya tIe paNa potAnA samasta vRttAMta kahyo. bAda samudradatto paNa sarI paDelA nupUrane priyAnA caraNamAM paherAvyuM. bAda pANI lAvIne, teNInuM mukha dheAine pANI pIvarAyuM, teNIne AgaLa karIne samudradatta ramaNIya udyAna tarapha cAlI nIkaLyA. ' A mAjI niSkalaMka putravadhUne kADhI mUkavAthI peAtAnA jIvitane niMdatA, pRthvIpI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vayeAge thayela sate| meLApa, [ 243 ] para bhramaNu karatA sAgaradatta sAthe vAha te aTavImAM ja AvI caDhavAthI te ' sava ekatra thayA eTale samudradatte tenA caraNamAM namaskAra karyo. tene vadhu yukta jANIne sAgaradatte gADha AliM gana ApyuM : pachI azru yukta leAcanavALA ane Azcaya pAmelA sAgaradatte naya tIne paNa joi. samudradatte pitAne pUchyuM ke- tamArI AvI dazA zI rIte thai ? ' sAgaradatte jaNAvyu' ke-"he putra ! mArA avivekarUpI vRkSanu phUla mane prApta thayuM che; kAraNa ke kulIna, suzIla, vinayI, mIThuM khelanArI, kulanI vRddhinA kAraNurUpa, tArA jIvitanA Ala'banarUpa, ane pavitra evI tArI vahunA mUDha buddhivALA me vanamAM tyAga karAvyA tethI huM vatsa ! huM tArA pitA nathI, paNa duzmana chuM. " tyAre samudradatte jaNAvyuM ke hai pUjya ! tamArA lezamAtra doSa nathI, paNa pUrve upArjana karelA azubha karmonA ja che, te Apa sa`tApa na kare. tamArA satAnA para prasanna thAo." sAgaradatte te vakhate doSa vicAyu' ke--"are ! mArA putranuM vinayIpaNuM kevuM che ? " A bAju, naMdayatIne nahIM dekhavAthI senApati paNa vasumitra ane niSkaruNanI sAthe na'kraya'tInI roAdha mATe vanamAM paribhramaNa karavA lAgyA. zAkayukta anelA teNe potAnA sevakadvArA dareka mANasane pUchAvyuM ke-" tame DhAI srIne joI ? " tyAre eka bhIle jaNAvyuM OM meM eka puruSane joyA che. baMdhAyelA evA te puruSanA baMdhanAne meM karuNAne lIdhe jaldI chedI nAkhyA. tyAre te vyaktie mane jaOAvyuM hatuM ke-" huM mahAbhAgyazALI ! tame mArza mahAupakArI banyA che, teA tame tAmralisI nagarImAM rahenAra (mArA) samudradattanA atithi anajo. '' bhIlanuM AvA prakAranuM kathana sAMbhaLIne vasumitre kahyuM ke- are ! vidhinuM parAMgamukhapaNuM vicitra che. he pUjya ! mArA mitranA samAcAra tA prApta thayA, paNu na yatInA samAcAra maLavA muzkela che. jue, deve, bhUtane balidAna apAya tema, A samasta kuTu ane saMkaTamAM nAMkhyuM che, " AgaLa jatAM senApatie sanmukha AvI rahela traNe vyaktiAne joine, temAM nadaya'nIne eLakhI kADhIne harSa pAmyA. samudradatta tathA sAgaradattane paNa oLakhIne tenA cita satkAra karyAM ane te samaye sava'nA netrAmAM harSAzru AvyA. mAda senApati huM pUrvaka te savane peAtAnA sthAne lai gayA. sAgaradatte peAtAnA putranI pratikRti jevA pautrane joIne ha pUrvaka jaNAvyuM ke--< he vatsa ! tuM eka DALIvALA jINu vRkSanA pAMdaDAM jevA che. Aje mArA janma, jIvita ane netra saphaLa thayA che. Aje mAruM' puNya jAgyuM ane mArA mATe Aje ja sUryodaya thayA che; kAraNa ke Aje ja mane vAchaDA yukta kAmadhenunI mAphka putra sahita putravadhUnI prApti thaI che." lAMbA samaya sudhI pautra( siMdhudatta)ne ramADIne tene samudradattane sAMpcA eTale putranA sparzathI rAmAMcita banelA samudradattane sAgaradatte ekI najare nihALyA. . bAda udAra dilavALA senAdhipatie atyaMta AnaMda anubhavatAM tee savanI bheAjana, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [244] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 10 me alaMkAra ane vastra vigerethI AgatAsvAgatA karI. sAgaradane samudradattane jaNAvyuM ke-"he putra! A senApati pitA, baMdhu ane parama mitra rUpa che ke jemaNe tArI vadhune jIvADI te dhana vigerenI te vAta ja zI karavI? paraMtu ApaNA sarvanA prANe paNa temane ja vaza che." samudradatte jaNAvyuM ke "senApatine upakAra varNavI zakAya tevuM nathI. mane te cintA thAya che ke mArA jIvitanA bhoge paNa temanA upakArane badale vaLI zake tema nathI, to pachI huM anuNI kaI rIte thaIza?"senApatie jaNAvyuM ke-"pArakAnA alpa guNane mahAna samajanAra tamoe AvA suMdara vacanathI mane zaramAvo joIe nahi. daive pahelAM viyoga karAvIne pachI samasta kuTuMbane ekatra karyuM. A ghaTanA kharekhara iMdrajAla jevI banI che." senApatinA AvAse keTalAka divase rokAIne teo sarva sahita pitAnI tAjhalisI nagarIe gayA ane tethI svajana vagamAM harSa vyAkhyo. lokone viSe naMdayaMtInI utkRSTa kIti prasarI ane svajane devInI mAphaka tenI ArAdhanA-upAsanA karavA lAgyA. A ja samaye zaMkhadatta vaNikapuganuM vahANa paNa mULa dravyane hajAragaNuM vRddhi pamADI AvI pahoMcyuM. A pramANe AnaMda yukta banelA teone keTalAka samaya vyatIta thayA bAda sAgaradatta ane dhanavatI mRtyu pAmavAthI samudradatta lakSamIne mAlika thayo. loko para upakAra karatAM tene suzrAvaka jinadatta sArthavAhanI sAthe nimaLa maitrI thaIekadA te naMdayaMtI ane samudradattane ratnAkarasUri pAse laI gayo ane tyAM temaNe dezanA sAMbhaLI. naMdayaMtI sAthe teNe samakita svIkAryuM ane potAnI jAtane kRtArtha mAnatAM te pitAnA dravyane sAdhu temaja sAdharmika bhaktimAM upayoga karavA lAgyo. pitAnA baMdhana kApanAra ane te sthaLe AvelA bhIlane, saMtuSTa cittavALA ane svajanane prIti pamADatAM samudraDha kubera sarakhe dhanapati banAvyo. sAta kSetramAM sva-dravyane sadupacoga karIne, sindhadattane gharano svAmI banAvIne, samudradatte priyA sAthe ratnAkarasUri pAse saMyama grahaNa karyuM. kramazaH samudradatta muni mRtakevalI thayA ane sAvI naMdayaMtI paNa agiyAra aMganI jJAtA thaI. saMyamanuM zuddha rIte pAlana karIne eka mahinAnuM anazana svIkArIne, AyuSyane aMte mRtyu pAmIne teo bAramA azruta devaloka upajyA. tyAMthI ravIne mokSe jaze. A pramANe zIlane prabhAva jANIne sajana puruSoe zIla pAlanamAM haMmezAM sAvadhAna rahevuM. zIla-mAhAsyathI samasta vizvane AnaMda ApanAra nadayaMtInuM A pavitra caritra jANIne kAma-vAsanAthI virAma pAma ane sadeva zIlanuM pAlana karavuM. samavasaraNane viSe, harSita manavALI parSadAmAM zrI zreyAMsanAtha paramAtmAe sUryanA kiraNa sarakhuM tejasvI ane zIla-mAhAsya darzAvatuM naMdayaMtInuM caritra varNavyuM. che naMdayaMtInA zIla mAhAbhyane sUcavato dazame sarga saMpUrNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . sarga agiyAramA zIrUpI caMdranA udaya thaye chate je taparUpI teja pragaTe to ajJAnarUpI dhakAra atyanta rIte nAza pAme ke jethI te ajJAnanA phrI prAdurbhAva ja na thAya. tapanI tulye AvI zake tevA DhAi paNa padAtha nathI kemake tapanA prabhAvathI durlabha evI AmaSauSadhi pramukha labdhio prApta thAya che. surendra, asurendra ane rAjAe je zreSTha prakAranAM sukhA bhAgane che tene tame taparUpI vRkSanA asAdhAraNa puSparAzipa jANeA. te tapanA prabhAvanuM ame te keTaluM vaNa na karIe ke je tapanA mAhAtmyathI nikAcita karmo paNa baLIne khAkha thaIjAya che. tapanA guNa karatAM khIne kAIpaNa guNu zreSTha nathI, kAraNa ke zrI jinezvara bhagavaMtAe paNa kSaya nahIM pAmelA karmonA kSayane mATe te tapazcaryAMnu avala`khana lIdhelu' che. A saMbaMdhamAM tapazcaryAne kAraNe tuSTa anela zAsanadevIe jene sahAya karI hatI te nirmaLa bhAzayavALI kamalAnuM dRSTAnta nIce pramANe che. A sa samUhathI ze|bhatI bhAgavatI nagarInI jema vilAsI puruSaSathI cAlita temaja parapuruSanA AliMganathI rahita satI strInI mAka duzmananA AkramaNa rahita capA nAmanI nagarI che. te nagarInu kriyA temaja nAmathI zatrusamUharUpI kapAsa temaja dhULane UDAvavAmAM pavana sarakhA sahAkhala nAmanA rAjA pAlana karatA hatA. te rAjavIne tyAgI, vilAsI, parAkramI ane rAjyanI dharAne vahana karavAmAM samartha sAthaka nAmavALA kamalAkara nAmanA putra hatA. vaLI matisAra nAmanA buddhimAna maMtrI hatA ke jenA para rAjyabhAra sthApIne rAjavI svaya' AnaMdapUrvaka rahetA hatA. ekaThA jagatane jItavAmAM kAmadevane sahAya karavA mATe ja jANe hAya tema vRkSane vikasita karatI vasaMta Rtu AvI paheAMcI. rAjA paNa aMtaHpura sahita udyAnamAM garcA ane Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 246] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 11 mora te sthaLe vilAsa karatAM te rAjAne, keIpaNa sthaLethI AvIne duSTa sarSe DuMkha mAryo. aMtaHpuranI strIonA jevA chatAM e rAjA pRthvI para paDI gayo. ane teTalA ja khAtara jANe hoya tema te sarva strIo mahAAkranda karavA lAgI. rAjAnA sapa-haMsane nivAravAne mATe ghaNA rAjAo sahita maMtrI tathA rAjakumAra utAvaLA AvI pahoMcyAM. sarpanA te DaMkhane joIne maMtravAdIo bolyA ke- "A DaMsathI rAjA mRtyu pAmaze to have tamane ucita lAge tema kare." rAjAnA mRtyu bAda kamalAkara kumAre rAjAnI aurvadevikI kiyA karI. atisAra maMtrIe kumArane zaMkarahita karyo. keTaleka kALa vyatIta thayA bAda kamalAkare pitAnA sevakajanone ucita adhikArapade sthApyA temaja kamalagupta nAmanA zakhane maMtrI banAvyuM. trIjanamAM Asakta yuvAna rAjavI kamalAkara je je sundara ane yauvanavatI kanyAone jove che tenI mAgaNI karIne paraNe che. keIeka divase teNe gavAkSamAM beThelI, sundara alaMkAra dhAraNa karelI, sarvAge manahara. biMba phalanA jevA rakta echavALI, AkarSaka netravALI ane pitAnA rUpathI devIone paNa kAMti rahita banAvatI matisAra maMtrInI kamalA nAmanI putrIne joI. tene nirakhIne sanehajALA anelA rAjavIe pitAnA sevakone pUchayuM ke-" gavAkSamAM beThela strI koNa che?" seva e kahyuM ke te kamalA che." eTale Azcarya pAmelA rAjAe pUchayuM ke-" zuM maMtrInA !"varamAM zarIra-dhAraNa karelI sAkSAta lakSamI ja vase che?" tyAre sevakae hasIne jaNAvyuM ke-"he svAmina! A kamala lakSmI nathI paNa maMtrInI putrI che. " * * A pramANe sAMbhaLIne, teNImAM ja layalIna cittavALA rAjAe pitAnA mahele pahoMcIne kamalAnuM mAguM karavA mATe pitAnA sevakone mekalyA. sevakajanee jaIne maMtrI pAse kamalAnI mAgaNI karI eTale maMtrIe putrIne pUchayuM tyAre kamalAe javAba Ape kahuM pitAjI! je tame mAruM hita IcchatA ho te mithyAtvI ane aneka patnIvALA A rAjA sAthe mane paraNAvaze nahIM." A rAjA mithyAtvI ane aneka patnIvALA che. A pramANenuM kamalAnuM vacana sAMbhaLIne maMtrIe Avela mANasene kamalAne abhiprAya . bAda maMtrIthI sanmAna karAyelA ane vilakhA banelA te sevaka puruSe rAjA pAse gayA ane jaNAvyuM ke-"maMtrI tamane kanyA ApavA IcchatA nathI." te samaye jANe vajathI haNA heya tema te mUcha pAmya ane zItapacAra bAda mUccha rahita banela teNe ni:zvAsapUrvaka sevakene pUchayuM ke-"zA mATe maMtrIe mane niSedha baM?" sevakee kahyuM ke "tame bhinnadharmavALA ane aneka patnIvALA che." A pramANe niSedha karAvA chatAM paNa keTalAka divasa bAda kamalAkare pharIvAra kamalAnI mAgaNI karI. matisAre te samaye paNa niSedha karavAthI rAjAe pitAnI dUtI(dAsI)ne kamalA pAse mokalIne jaNAvyuM ke "mArA sarva vaibhava tAre ja che. sevakanI mAphaka huM tAre anucara banIza, te Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalAkara rAjAe kamalAnI karelI ayogya mAMgaNI [ rajaNa ] mArA para prasanna thaIne mArI sAthe lagna kara." kamalAe jaNAvyuM ke-" rAjA bhale bIjI vyaktionuM apaharaNa kare, paNa mAruM haraNa karI zakAze nahi." kamalAnuM A kathana dAsIe rAjAne jaNAvavAthI krodhI banelA rAjavIe vicAryuM ke have mAre matisAra maMtrIne anarthamAM pADavo paDaze. temaja tenI rUpathI gavita banelI putrIne bhinnadharmavALA ane aneka panIvALA puruSa sAthe paraNAvavI. * A pramANe vicAraNA karatAM rAjAne matisAra maMtrIne kaSTamAM nAkhavA mATe kamalagupta yukti batAvI ke-"he svAmina ! tamArA zatru 2 pAse pitAnA sevakone mokalIne atisAre kahevarAvela che ke-je tuM hamaNAM caMpAnagarI para, caDhAI karIza te sAta aMgavALuM rAjya tane prApta karAvIza. eTale raNuketue sevakajanene puSkaLa dravya ApyuM che. maMtrI para A Aropa mUko ane tevA aparAdhanI upekSA karavI.. joIe nahi." krodhI banelA rAjAe tene jaNAvyuM ke- maMtrInuM sarvasava haraNa karIne tene tuM baMdIkhAnAmAM nAkha." kamalagupta tema karavAthI nagarImAM hAhAkAra vyApI gaye . - rAjAnuM A pramANenuM duSTAcaraNa jANavA chatAM paNa dhamabuddhivALA matisAre vicAryuM ke- lakSamI capaLa che ane kaI vyaktine sarva samaya sukhamAM ja vyatIta thAya che ? dharmanA tatvane jANavAvALe maMtrI baMdIkhAnAmAM keTalAka divaso rahyA bAda nUtanamaMtrI kamalarukhe AvIne tene jaNAvyuM ke-"mArA pratikuLapaNamAM tArI AvA prakAranI duHkhI dazA thaI che. " have ATalo samaya vItI gayo che te tuM kamalAkara rAjavInuM kathana svIkArI le." maMtrIe jaNAvyuM ke-"tuM tAre ruce tevA upAyo kara. zuM talanA asaMkhya dANAothI paNa meruparvatakaMpAyamAna thAya ? " maMtrInA AvA sacoTa javAbathI vilakho banIne kamalagusa pitAnA AvAse cAlyo gayo. - kamalAkara rAjavInI ratnamAlA nAmanI mAtAe tene jaNAvyuM ke-"he putra! mati sAra maMtronuM teM apamAna karyuM te ThIka na karyuM, kAraNa ke ekAnta hitasvI ane pitAtulya pUte vaMzaparaMparAgata maMtrI tarIke vidyamAna che, te tuM tene baMdIkhAnAmAMthI mukta kara." lakhyA lokonI vAtone na sAMbhaLa, kAraNa ke te maMtrInI bIkane lIdhe ja zatrurAja ApaNuM * dezanA sImADAmAM AvI zakato nathI. tene vizeSa zuM kahevuM ? maMtrIne mukta karyA bAda ja huM bhojana karIza." rAjAe maMtrIne mukata karavAthI te svAvAse gayo ane bhejanAdi sAmagrInA abhAve pitAnA parivArane duHkhI jatAM tenA paNa netromAM azruo ubharAI AvyAM. ekadA rAtrine viSe kamalagupta rAjavIne jaNAvyuM ke "he rAjana! jagatane viSe je padArtho ratnatulya hoya tenI mAlikI hamezAM rAjAnI ja gaNAya je Apa atisAra maMtrInI putrI kamalAne paraNe te ja tamAruM "kamalAkara evuM nAma sArthaka gaNAya." pachI rAjavI samakSa teNInA rUpanuM evuM suMdara varNana karyuM ke-rAjAne traNa paheravAnI te rAtri paNuM se pahora jevI lAMbI thaI paDI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 248 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sa 11 me prAtaHkALe te ja rastethI racavADIe nIkaLelA rAjAe gavAkSamAM beThelI, hAthamAM pustakavALI ane adhyayana karatI kamalAne joi. teNIne joIne rAjA vicAravA lAgyA ke are! kharekhara A tA adbhuta saundraya' che. Tu' mAnu chu' ke--A kamalA kAmadevanI hAlatIcAlatI pratyakSa rAjadhAnI sarakhI che. teNInuM mukha ane caMdra te kha'ne paikI kANu meATu' ane kANu nAnuM te huM jANI zakatA nathI. jANe teNInA strarathI ja jItAIne hoya tema kAyale vanamAM cAlI gai jAya che. '' A pramANe kamalAne viSe ja layalIna cittavALA teNe rayavADI pUrNa karI, mahelamAM AvyA bAda teNe sevaka vagane rajA ApI. A bAju peAtAnA saundaryane kAraNe pitAnA drazya-vinAzanA kAraNabhUta peAtAne samajatI kamalAe ugra tapazcaryA zarU karI ane dIkSA levAnI maneAvRttivALI banI. tenA pratyenA vAtsalya bhAvane kAraNe matisAre tene sayama levAnA anumati na ApI temaja pAte dravyavihIna thai javAthI teNInuM lagna karavA mATe paNa asamartha banyA ekadA akasmAt kamalAkara rAjavIe kamalagupta nAmanA navA maMtrI pAsethI matromudrA laine zayyApAlakanI sAthe matisArane ghare meAkalI, matrIe jaNuAvyu ke " mAre A ma`trI- mudrAnuM kAma nathI. rAjA bhale peAtAnI pAse rAkhe.' ema kahIne te peAtAnA AvAse gayA. kamalAne nirakhavAnI utkaMThAvALA rAjAe peAtAnA sevakadvArA ma`trIne kahevarAvyu. ane tene samajAvavAne mATe peAte theADA sevakavaga sAthe matrInA AvAse gayA eTale ma`trIe rAjAne ucita satkAra karyo. rAjAe paNa tene samajAvIne matrImudrA ApIne kahyuM ke-" he matrI ! pUrvanI mAphaka tame rAjakAryo saMbhALA, kAraNa ke tame have mArA pitA mahAmalane sthAne che." matrIe rAjavInA AgrahathI tenu kathana svIkAryuM.. rAjAe paNa kamalAnA saundarya rUpI jaLanu peAtAnA netradvArA pAna karyu. pachI avaleAkana karatAM karatAM rAjAe sarasvatInI adbhuta mUti nIhALI maMtrIne pUchyuM ke- A zu che ? '' maMtrIe jaNAvyuM ke-" he svAmin ! te sarasvatI devInI mUrti che. " kamalAne nirakhatAM evA te rAjAe peAtAnA kaMThamAMthI hAra utArIne maneAbhAvanApUrvaka kahyuM ke- A hAravaTe tame sarasvatI devInA ane caraNAnI pUjA kareA. bAda A zeSArUpa hAra kamalAne ApeA." vaLI rAjAe pUchyu ke " sarasvatI devI mATe zu kAi paNa alaMkAra nathI ? " matisAre jaNAvyuM ke he nAtha ! alakArA tA hatA, paNa te sarva rAjabhaMDAramAM gayA che. '' rAjAe jaNAvyu ke te tamAruM' te saM dravya, AbhUSaNa vigere yAda karIne rAjabhaDAramAMthI lai lyA. '' bAda rAjA potAnA mahele gayA ane leAkeAmAM tenI prazaMsA phelAI. maMtrIne punaH maMtrIpada prApta thavAthI samasta janavaga khuzI thayA. mAtAnI sUcanAthI kamalAkara rAjavIe asmAta ja maMtrIne mudrA ApaNu karI, jyAre leAkeA kahevA lAgyA ke- matisAra matrInI buddhi ja kAI apUrva che. '" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Akhare kamalAkara ane malAnA thayela lakha. [249 ]. . pitAnA rAcarathI dAjhe baLatAM kamalagupta vicAryuM ke-"pArakAne duHkhamAM pADa- ' nAranI lakSamI kadApi sthira thatI nathI." A pramANe vicArIne, maMtrI pAse jaIne tenA caraNamAM potAnA zo mUkI dIdhAM ane bolyo ke-"he svAmina ! aparAdhI evA mAruM Apane ucita lAge tema kare." eTale namaskAra karanAra pratye vAtsalyabhAvavALA maMtrIe tenI pITha thAbaDIne dilAse Ape. kamalA pratye Asakata manavALe rAjavI te dIna sarakhe ja banyo hato. maMtrIne ucita satkAra karIne rAjAe kamalAnA hastanI tenI pAse mAgaNI karI. maMtrIe jaNAvyuM ke- tame kahyuM. te ucita che, paraMtu te vastu daivAdhIna che; te paNa vicArIne huM tamane jaNAvIza." rAjAe kahyuM: "te saMbaMdhamAM vicAravA jevuM zuM che?" strIratna te haMmezAM mAnya ja hoya." maMtroe jaNAvyuM ke-"he svAmin ! mArI putrI. kamalA saMyama levAnI IcchAvALI che." rAjAe pUchayuM ke- keLa karavatanI pIDAne kaI rIte sahana karI zakaze ? vaLI mane apriya evuM vrata teNI zA mATe grahaNa karaze ?" maMtrIe vicAryuM ke-"mArI putrIne viSe Asakta rAjAe hamaNAM mane maMtrI mudrA arpaNa karI jaNAya che." bAda maMtrIe jaIne te vRttAMta potAnI putrIne jaNAvyo eTale kamalAe kahyuM ke" mithyAtvI rAjAthI mAre kaMI paNa prayojana nathI. rAjyapApti thavI e kaMI durlabha vastu nathI.. zrI jinadhanI prApti thavI te ja kharekhara durlabha che, te mithyAtvInA saMsargathI dhama hArI, je egya na gaNAya. kadAca tame bhayane lIdhe mane tenI sAthe paraNAvavA IcchatA he te tenI pAse jaIne pahelAM mArI zarata jaNAve ke-"vivAha karyA bAda paNa huM nidhamanuM ja AcaraNa karIza ane aMtaHpuramAM rahA chatAM paNa sAdhvIjI pAse adhyayana karIza. je rAjAne mArI A mAgaNI maMjUra hoya te tame mane rAjA sAthe khuzIthI paraNyA. tamArA AdezathI huM zokaya saMbaMdhI duHkha sahana karIza." maMtrIe kamalAne jaNAvyuM ke-"he putrI ! tArA sivAya bIjuM keNa AvA prakAranuM kauzalya jaNAvI zake? AvA prakAranA vivekathI tuM kharekhara mane baMne prakAre naMdanA ( 1putrI, 2-AnaMdadAtA) banI che." maMtrIe rAjavIne kamalAnI zarato jaNAvavAthI rAjAe harSapUrvaka kahyuM ke-"he maMtrI ! tuM je kahe te A saMbaMdhamAM huM tane lekha karI ApuM. tame jaIne tamArI putrIne pUche ke-"bhale, tame anya dharmanuM AcaraNa na karazo, paNa mane mArA dharmanuM pAlana karavA deze ke nahiM?" A pramANe matisAra maMtrIne rAjAe karelA praNaya vacana sAMbhaLone kamalA rAjA pratye prItivALI banI. pUrve paNa maMthana karAyelA samudranI putrI-lakamIne, balavAna graha saMbaMdhI vipna hovA chatAM, kRSNa paraNyA hatA. kamalA paNa pitAnA guNethI rAjAne priya thaI paDI. tenI prAptine kAraNe rAjA pitAnI rAjalakSamIne saphaLa mAnavA lAgyo. rAjA pitAnI bIjI patnIone bhAva paNa pUchate nahate. eka vakhata kamalAe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra50 ] zrI koyAMsanAtha caritra-sama' 11 me rAjAne kahyuM ke "he svAmin ! tame bIjI rANIone yAda paNa kema karatA nathI ?" jema jema kamalA A saMbaMdhI rAjAne vAta karatI tema tema teNe potAnA IrSAbhAva rahita guNene kAraNe rAjAnuM citta paNa potAno pratye gADha rIte AkarSavA lAgI. kamalAe karela jina pUjA jevAne mATe vicakSaNa rAjA, tenA pratyenA snehane kAraNe jinamaMdiramAM javA lAge kamalA pratye rAjAne anupama premabhAva nIhALIne anya rANIe teNInI IrSyA karavAnI sAthosAtha kheda anubhavavA lAgI. krodhe bharAyela te zeya rANIoe tApasInA upadezathI kamalAnI dAsIne dhana dvArA pheDIne dAbhanuM pUtaLuM rAjAnI zayAmAM saMtADAvyuM; eTale rAjAne kaI paNa prakAre cena paDavA lAgyuM nahIM. bhUkha temaja nidrAnA bhaMgane kAraNe kaI paNa prakAranI cikitsAno phAyado thaye nahiM eTale kamalA vigere samasta janasamUha duHkhI thaye; jayAre pApII evI bIjI rANIo hadayamAM atyaMta AnaMda pAmI. ekadA vijayA nAmanI paTTarANIe rAjAne jaNAvyuM ke-"he svAmina ! sAdhavInA upadezathI kamalAe dAbhanuM pUtaLuM tamArI zakhyAmAM mUkAvyuM che. " vAraMvAra AvI jAtanI hakIkata sAMbhaLIne rAjAe zamA khelAvI te dAbhanuM pUtaLuM joIne kamalAne pUchyuM ke-"A zuM che?" kamalAe kahyuM ke-"huM Apa pUjyanA segana khAIne kahuM chuM ke A koi durjana vyaktinuM kartavya jaNAya che. A pramANe jaNAvAyela rAjAe teNI pratyenA nehane kAraNe tene eka paNa duHkhadAyaka vacana kahyuM nahi. sAdhvIjIne aMtaHpUramAM ApavAno niSedha karyo ane pote jaina dharma pratye udAsIna banI gaye. vaLI A banAvathI tene kamalA pratyeno vizvAsa UThI gaye. kamalA paratve rAjAne saneha ocho thaI gayAnuM jANIne vijayA rANIe rAjAne ekAMtamAM jaNAvyuM ke-"hajI paNa Apane kaMIka jaNAvavAnuM rahe che, paraMtu ApanI pAse vANI dvArA te kahI zakAya tema nathI, kAraNa ke adhama kuLamAM paNa jenuM AcaraNa na thAya evuM AcaraNa tamArI patanI kamalA karI rahI che, je ke Apane teNInA paratve anurAga chetethI Apa te mAnaze nahIM, chatAM Apane huM jaNAvuM chuM ke tene manorama nAmano je nAna bhAI che te tenI pAse Ave che ane teNI paNa tene, nAnA bhAInA bahAnAthI lAMbA samaya sudhI AliMgana Ape che." jAe vizvAsu dAsIne te saMbaMdhI nirIkSaNa karavA mATe Adeza karyo. dAsIe. tapAsa karIne rAjAne jaNAvyuM ke-"he svAmin ! teNIne tenI sAthe mAtA-putra jevo saMbaMdha jaNAya che." rAjAe te hakIkata vijayAne jaNAvI ke "te baMnene vyavahAra kaMI anucita nathI."vijayAe kahyuM ke-"he nAtha ! kamalA prapaMcI che ane tame bheLA che." eTale vaLI pharI zaMkAzIla banelA teNe bIjI vAra bIjI dAsIne tapAsa karavA kahyuM. ekadA manerama suvarNanA puSpanuM leTayuM laIne AvyA. te samaye najIkamAM koIpaNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsanadevIe kamalAne karela sahAya. [ 25 ] dAsI na hovAthI kamalAe tenA hastethI ja savaNanA papodvArA potAne aMbeDo baMdhArthe. te joine dAsIe te hakIkata rAjAne jaNAvavAthI rAjAe ekAntamAM vicAryuM ke-"vijaya rANInuM vacana satya nIvaDatuM jAya che." A pramANe vicArIne kodhathI aMdha banelA rAjAe malAne aDo ane manoramanA baMne hasto kapAvI nAkhyA. rAja kAne mitra thA che? potAno aMboDo chedAyelo joIne temaja potAnA laghu baMdhunA baMne haste kapAyAnA. samAcAra sAMbhaLIne kamalA maracha pAmI, ane keTalAMka zIpacAra karyo ada sacetana banI, , azrayukata locanavALI ane ni:zvAsa nAkhatI teNI vicAravA lAgI ke-"pUrve meM pApa karyuM haze, jethI mane AvA prakAranI viDaMbanA prApta thaI. pitA tathA bhAIne duHkhadAyaka che A kuLamAM kayAMthI janmI? pApanA maMdirarUpa evI mane dhikkAra ho ! meM sarvajJapraNIta jina dharma ane nirmaLa evuM mAruM kuLa kalaMkita. karyuM, tethI mArI pavitratA sAbita thayA. sivAya huM bhajana karIza nahIM." bAda sarvajJa paramAtmAnuM pUjana karIne, zAsanadevInuM dhyAna dharIne; paMcaparameSThI namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karatI teNI kAusagga dhyAnamAM UbhI rahI. sAtame upavAse zAsanadevIe prasanna thaIne pratyakSa kahyuM ke-"he putrI ! tAruM je Icchita heya te mAgI le." kamalAe kahyuM ke-"he mAtA! jinazAsaMnanI unnati, mArA bhAIne bane hAthenI prApti ane mArA paranA kalaMkanI zuddhi kara." eTale " huM te sarva karIza" ema jaNAvIne zAsanadevI aMtardhAna thayA ane kamalA santoSa pAmI. , - have savAre jAgele rAjA potAnA baMne netra dvArA kaMI paNa joI zakavAne asamartha banyuM eTale teNe jaNAvyuM ke "A jagatamAM kaMI paNa huM joI zakatuM nathI. ekatra banelA rAjavaga paNa ati duHkhI thayo. cAre dizAothI vaidyo, jyotiSIo ane maMtravAdIo lAvavAmAM AvyA, paraMtu auSadhathI, grahapUjAthI ke ma troracArathI kaMI paNa lAbha na thayo. evAmAM AkAzavANI thaI ke-" mana, vacana temaja kAyAthI pavitra ane jagatanA kalyANanI Icchaka keIpaNa tArI rANInA snAnajaLathI dhAvAela tArA baMne netre punaH jaI zakaze ane mane ramanA baMne hate paNa navA thaI jaze." vijayA rANInA snAna jalathI rAjAnA baMne netro chevAthI ulaTI rAjAne vizeSa pIDA thavAthI teNe vicAryuM ke-"vijayA sadAcArI jaNAtI nathI. " A pramANe sarva rANIonI parIkSA levAthI te sarvanuM durAcArIpaNuM sAbita thayuM. rAjA paNa nirAza banI gaLe eTale pradhAnee tene kahyuM ke-"he nAtha! hajI sudhI kamalA rANInuM nAnajala lAvavAmAM AvyuM nathI." rAjAe jaNAvyuM ke-" tane badhA mauna rahe. pUrve tenuM zIla kalaMkita jaNAyuM che." pradhAne kahyuM ke* svAmina! Apa Ama na bolo." eTale pIDA pAmelA rAjAe kahyuM ke" to teNInuM snAnajala paNa lAve." mahAsatI kamalA je vakhate snAna karavA beThI te vakhate tene aMge pUrva karatAM paNa Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 252 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 11 me. vizALa banI gayA, puSpa tathA gaMdhAkanI vRSTi thai, duMdubhI vAgavA lAgI, AzcayapUrvaka lA ke rRkhI rahyA hatA tevAmAM AkAzamAM cAmaro vIMjhavA lAgyAM ane teNInuM snAnajaLa suvarNa nA kaLazamAM nAkhavAmAM AvyuM. irSyAne kAraNe khIjI rANIe dazya thavA lAgI ane sarjanA hRdayamAM harSa pAmyA tyAre mastaka para kaLaza laIne mukhya dAsI rAjA pAse AvI ane te jaLavaDe rAjAnA ane netrA dheAyA, te snAna jaLanA sicanathI rAjA tarata ja dekhatA thaye ane maneAramanA ane hastA navA prakaTI nIkaLyA. devanA snAnajalanI mAphka leAkAe kamalAnA snAnajaLane va dana kayu" ane mastaka para caMDhAvyu. AkAzamAM rahela devIe jaNAvyuM ke- sajJa zAsana ane mahAsatI kamalAne jaya hai! " A pramANe AkAzavANI sAMbhaLIne leAkeA temaja svajana varga hRdayamAM Anadita thayA. pazcAttApa karatAM kamalAkara rAjAe paNa jaNAvyu` ke-"pApI meM vijayA rANInA kathanathI satI kamalAne kalaMkita karI. duSTa bhUtathI bIjA sAmAnya bhUtA jema parAbhava pAme tema kamalA parAbhava pAmI hatI, paNa have mane kamalAnA jinadhanuM ja zaraNu hA !'' pachI kamalAne paTTarANI pade sthApIne maDAtsava karyo; ane kamalAnI niLa kIti paNa satra pracAra pAmI, teNIthI pratiodhAyela rAjA paNa hamezAM jinazAsananI unnati kare che ane huMmezAM traNe kALa jinabiMbAnI pUjA kare che. A pramANe jaina dharmanuM AcaraNuM karatAM te ane daMpatI kramapUrNAMka meAkSane prApta karaze; teA tarUpI pavanathI calAyamAna si'hAsanavALI zAsanaphrevIe zIghra AvIne kamalAnA mahumA vistAryAM ema jANIne he sabhya leAkeA ! tame tapazcaryAnu' sevana karavAmAM prayatnazIla aneA. A pramANe zrI zreyAMsanAtha bhagavaMte tapazcaryAnA prabhAvathI paripUrNa maMtrIputrI kamalAnuM kathAnaka padA sanmukha kahI sa'bhaLAvyuM, tapanA prabhAva viSe kamalAnA vRttAMtavALA agiyAramA sarga samApta. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga -bAramA. jo prANIonA ni:spRha cittamAM bhAvanA ra tA Ana, zIla ane tapa vigere saMbaM prakAro sAtha ka ane jema vruSTi vinA bIja phalarUpa na bane ane huM siddhirasa vinA suvarNa na ane tema bhAva vinA meAkSa prApta thai zakatu nathI. duHsAdhya vastune paNa prApta karavAnA bhAva vinA bIjo kei upAya nathI, kAraNa ke te bhAvane kAraNe ja zrI bharata cakravatIe gRhasthAvasthAmAM ja devaLajJAna prApta karyuM' hatu tethI vivekI prANIe dhanAvaha zreNInI mAka, sa'sArarUpI sa'tApanI zAntine mATe bhAvarUpI jaLavara peAtAnA AtmAne sicita karavA joIe. kaM jinamadirAnA dhvajasamUhathI caiAbhita ane dhvani karatI ghugharIvALI kAMcI nAmanI nagarI pRthvIrUpI strInA kaMDhArA sarakhI AAle che. je nagarImAM lekisamUha maryAdAvALA che parantu priya chatAM tuccha vastu paratve prIti dharAvatA nathI. saMpatti-samRddhithI unnata hovA chatAM pUchyuMvaga ne praNAma karavAmAM nagna-vinayI che. te nagarImAM dhanapAla nAmanA zrAvaka * vasatA hatA ke je sapUrNa manArathavALA DAvA chatAM, arihaMta paramAtmAnI vANInA icchuka hatA. te dhanapAla gaMbhIra, dhairyavAna, dayALu, pavitra smAzayavALA, tyAgI, pApakArI, kRtajJa ane vivekI hatA. tene pAtAnAM prANA karatAM paNa vahAlA, sadAcArI, vinayI ane jaina dhama mAM atyaMta snehavALo dhanAvaha nAmanA laghu madhu hatA. ekacittavALA teo ane mAtra zarIrathI ja bhinna hatA. dhanapAlane dhanavatI ane dhanAvahune dhanazrI nAmanI patnIo hatI. vajrAdika sarva sAmagrI te ane mATe sarakhe sarakhI levA chatAM dhanazrIe ekadA ekAntamAM peAtAnA svAmI dhanAvahune kahyuM ke-" he mUDha ! tame tamArA gharanuM svarUpa paNa jANatA nathI. tamArA mATAbhAi mATe mIThA che paNa a`taramAM--hRdayamAM juduM' ja cinhavI rahyA che. gupta rIte ala kArAdika lAvIne te peAtAnI patnIne Ape che, te dhanavatI potAnI saMpatti vadhAre . Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 254 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 12 me. che ane pitAnA bhAIone Ape che. samaya vItye tamane pitAne paNa tenI khabara paDaze." dhanAvahe kahyuM ke moTA bhAI mane kadApi chetare ja nahi. dhanavatI paNa mAtAnI mAphaka vAtsalyabhAva darzAvanArI che." eTale dhanazrI mauna rahI. pharIvAra prasaMga maLatAM teNe dhanAvahane te ja hakIkata punaH kahI paraMtu te te mauna ja rahyo, tyAre dhanazrIe kahyuM ke "tamane te baMne paratve prIti jaNAya che. pite moTo bhAI hevA chatAM te te rAjAnI mAphaka rahe che ane tamane ja kAryamAM joDe che. tenI patnI dhanavatI paNa mane dAsInI mAphaka kAma ja karAvyA kare che. jaDa evA tamArA sAthe baMdhAyelI huM A sarva sahana karI rahI che, tamArA mATe zuM karavuM te huM jANatI nathI, kAraNa ke huM samartha nathI." dhanazrInA A pramANe bhaMbheravAthI dhanAvahe moTAbhAI dhanapAlane kahyuM ke-"he bhAI! mane mArA bhAga Apo." eTale dhanapAle kahya ke-"he vatsa! tuM A sava zuM bolI rahyo che? tAre ne mAre koI pAra nathI tema ja ApaNe baMne vacce kaMI manaduHkha paNa nathI. vaLI huM to tArA mukha sAme ja jonAre heIne tuM je ApIza te ja huM bahaNa karIza." upara pramANenA moTA bhAInA kathanathI te mauna rahyo eTale dhanazrIe tene kahyuM ke-"huM mArA jeThanA vacanene jANuM chuM. tame mUDha buddhivALA hovAthI jANI zakatA nathI. dhUrtaziramaNi tamArA moTAbhAI mIThuM mIThuM bele che, paraMtu hRdayane viSe kaThora che. tame dAsanI mAphaka kArya karyA kare, huM te dAsIpaNAthI kaMTALI gaI chuM. anya vyaktinI mAphaka huM tamAre tyAga karuM chuM. huM te mArA pitAne ghare jaIza. mAruM kaMI kAma nathI. tamAre ghaDo paNa have bharAI gayo che." tyAre "tuM zAnta thA." ema teNIne kahIne teNe dhanapAla pAse pitAnA bhAganI mAgaNI karI tyAre tenAthI pharI samajAvAyela te DAmADoLa cittavALo banya. - ekaThA dhanazrIe dhanavatIne tenI bhAbhIone vIMTI ApatI dekhADIne kahyuM ke- "juo, A pramANe ApaNuM ghara lUMTAya che." eTale roSa pAmelA ane jema tema belatA tene joIne dhanapAle vicAryuM ke-"potAnI patnIthI bhramita banelA dhanAvaha bhakti yukta hovA chatAM A pramANe AcaraNa karI rahyo che. jyAM sudhI strInA premarUpI vazIkaraNathI vaza banatuM nathI tyAM sudhI ja bhAI svajanavarga pratye nehALa rahe che. A pramANe vicArIne dhanathI paripUrNa gharane tyAga karIne, phakta paherelA be vaavaDe dhanapAla jahadIthI gharanI bahAra nIkaLI gayo. . tevAmAM AkAzamAM rahIne kuladevIe dhanAvahane kahyuM ke-"he dhanAvaha ! tuM tArA bhAIthI jude na 5Da, dhanapAle ja dhananuM rakSaNa karyuM che. tenI gerahAjarImAM tene bhejananA paNa sAMsA paDaze." chatAM paNa durbhAgyane kAraNe dhanAvahe kuladevInuM kathana svIkAryuM nahi. lokamAM dhanapAlanI prazaMsA thavA lAgI tyAre dhanazrIe kahyuM ke-"tenA zA vakhANa karavA te te pitAnI mUDI bhegI karIne gaye che?" keTaloka samaya vItyA bAda dhanAvahanI saMpatti cera ane ani vigerenA upadravathI nAza www.umaragyanbhandar.com Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * dhanAvahane prApta thayela pAMce ratna nI thayela dhanapAlane puyoge mAdhi [ ra] pAmI, jyAre dhanapAlanI lakSamI vRddhi pAmIdhanAvaha pitAnI nagarImAMthI nIkaLIne pRthvI para bhramaNa karavA lAgyo, chatAM tene kaMIpaNu lakamI prApta na thaI. ekadA parvata para caDhalA teNe eka devI maMdira joyuM. te satyagirA devInI sanmukha, keIeka dhana nAmanA mAsusane dhana, Arogya ane putranI IcchAthI lAMghaNu karate je eTale te paNa caturvidha AhArane tyAga karIne, dhananI IcchAthI te devI sanmukha rahyo eTale paMdarame divase devI pratyakSa thaI. devIe kahyuM ke-" tArAmAM dhanaprAptinI yogyatA nathI, chatAM bahu mUlyavALA pAMca rane laIne nuM ghare, ja. te tejasvI jene joIne dhanAvaha 5Na tejasvI banyA ane parvata parathI nIce utarIne ukita banela te potAnI priyA pAse javAne cAla. taLeTImAM AvelA gAmamAM bhAtuM banAvIne, zarIrane sazakta banAvIne, bhAtAmAM te pAMca ratnane mUkIne te ghara tarapha cAlI nIkaLe. sAthavAnI sAthe madhyarAtrine samaye kAMcI nagarInA baMdha thayelA daravAje AvI pahoMcyo. kilAnI najIkamAM rahela parabamAM sUIne te nIce pramANe vicAravA lAgyuM ke " huM sukharUpa pAMca rane laIne mArI nagarIe AvI. pahoMce chuM. have te pAMca paikI eka ranane vecIne huM mAro vyavahAra calAvIza, keTI malyavALA bIjA ranathI dhanazrIne alaMkAro karAvIza, trIjA ranathI mokSane Apanara mane Dara ane uttaga jinamaMdira karAvIza, bAkInA be rane huM koIne paNa ApIza nahi, jethI prasaMga paDaye huM tene upayoga karI zake." Ama vicAraNA karate karate dhanAvaha thAkane kAraNe UMdhI gaye. . ' dhanAvahanA bhAtAnI poTalIne upADIne kUtare kilAnI khALadvArA dhanapAlanA he pahoMcI gayo. tenA gharanA ekAnta pradezamAM kUtarAe te bhAtu khAdhuM. A bAju dhanAvaha pitAnI mAtAnI pATalIne nahIM jevAthI mUcchita banyo, paNa sacetana banela te vicAravA lAgyo ke-"huM kharekhara puNyahIna chuM. samudra tarIke huM khAciyAmAM DUbI gaye. kharekhara kuladevInuM vacana satya nIvaDayuM che to huM zuM karuM? pharIvAra te parvata para jAuM ke dezAntara jAuM ? pahelAM te dhanazrIne maLI lauM." A pramANe vicArIne te svagRhe gaye. azrayukta lenavALA teNe dhanazrIne potAnI hakIkata kahI eTale teNI khinna banI. ane te baMne jaNAe pitAnuM puNya keTaluM che tenI khAtarI karI. A tarapha, prAtaHkALe namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karate dhanapALa zayAmAMthI UThIne, laghunItine mATe gharanA ekAnta pradezamAM jatAM teNe pitAnA puNyanI mAphaka dizAone prakazita karatAM pAMca amUlya ratna joyA tyAre teNe vicAryuM ke- kuladevIe A ratno mane ApelA jaNAya che, to huM A 2dvArA zreSTha jinamaMdira baMdhAvIza. " ema vicArIne te 5 rane bhaMDAramAM makyA. dhanAvaha paNa keTalAka divase paryaMta gupta rIte rahIne, kaIka bhAtuM lai pitAnI sAthe kAMcI nagarIno tyAga karIne cAlyo ga. : : : ! Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 256 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 12 me. .. te daMpatI page cAlIne musApharI karI rahyA hatA tyAre mArgamAM sAmA maLatAM ane Azcarya pAmatAM musApharo dhanazrInA divya svarUpane nIhALatAM hatAM. ekadama cAlatAM cAlatAM dhanAvahe rAtrine viSe bhayaMkara zabda sAMbhaLyo eTale cAra lokonI AzaMkAthI vizALa vaDalAnI ghaTAmAM chupAI gayo. te samaye te vaDalA nIce cAra leke AbhUSaNe bhAga pADavA lAgyA tyAre lobhane kAraNe dhanAvaDe kahyuM ke-"mAre bhAga paNa pADaje." tyAre aMdhakArane kAze dhanAvaha nahIM jotAM "A koI yakSa ke rAkSasa belI rahyo che." ema vicArIne cara lake Abhano tyAga karIne nAsI gayA eTale kaMIka hasIne teNe, priyAnI sAthe te AbhUSaNe grahaNa karyA. pachI harSapUrvaka belyo ke-" ApaNane anAyAse ja A AbharaNe mahaMyA. have ApaNe ApaNI nagarImAM jaIe." - zeSa rAtri vyatIta karIne prAtaHkALe ghanazrI sAthe te cAlI nIkaLyo. madhyAhana kALe najIkanA eka bagIcAmAM nIkanA pANIthI hAthapaga dhoIne, kaMkelI vRkSanI chAyA nIce beThelA teNe dhanazrIne kahyuM ke-"he priyA ! jeTalAmAM huM kaMdoInI dukAnethI kaMIka bhejana laIne AvuM tyAM sudhI te ahIM ja raheje." dhanazrIe jaNAvyuM ke-"bhale, ema thAo." : manohara bagIcAne jotI temaja koyalanA madhura svarane sAMbhaLatI dhanazrI kAmAbhilASI banI tevAmAM askuTa svaravALA ane karNapriya saMgItane sAMbhaLavAthI te vizeSa kAmecchAvALI banI. mayUre kekArava karavA lAgyA eTale thoDe dUra gayela teNIe zRMgAra rasavALAM padone gAte temaja manahara svarUpavALo reTa hAMkanAre taruNa puruSa joye. tene joIne teNIe vicAryuM ke "A puruSanA svaramAM atyaMta mIThAza hevA chatAM pUrvakamanA egathI tene anurUpa guNa nathI. jyAM saMsAranA sArarUpa AvuM sundara gIta sAMbhaLavAnuM nathI maLatuM tyAM bIjA manohara sukhethI zuM lAbha? mRgone huM vakhANuM chuM kAraNa ke teo muzkelIthI prApta thAya tevA saMgItane mATe janmAMtaramAM prApta thanArA svajIvitanI paNa darakAra rAkhatA nathI." : te reTa hAMkanAra puruSe paNa, roSe bharAyela devI sarakhI dhanazrIne nizcaLa aMgavALI saMjamapUrvaka joine - aMtaHkaraNamAM vicAryuM ke "A kaI vanadevI jaNAya che" parantu teNInA netra nimeSavALA jaIne te tenI pAse gayo. tene pitA pratye abhilASavALI joine teNe tene pUchyuM tyAre lajajALu sInI mAphaka urasthaLa parathI sarI paDela uttarAsanane jotI temaja kaTAkSapUrvaka nihALatI teNI bolI ke tamArA darzanathI huM abhilASAvALI banI chuM." reTa hAMkanAra te yuvAne kahyuM ke-"he suMdarI! tuM pharamAva ke huM zuM karuM?" dhanazrIe jaNAvyuM ke- tArA saMgItathI prasanna banela huM tAre AdhIna banI chuM." ? mArA svAmI bhojana levAne mATe pAsenA nagaramAM gayA che. tene AvavAno samaya thayo che. te jo ApaNe baMnene joI jaze to anartha thaze. te jIvatAM haze tyAM sudhI ApaNe nirviktapaNe saMsArasukha bhogavI zakazuM nahi, te te adhama puruSane dUra tyajI daIne huM Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanazrInuM daMbhIpaNuM. [ 257 ] tArI sAthe AvItha, kAraNa ke mArgamAM keIpaNa sthaLe huM mArA svAmIne tyajI daIza. tAre niHzaMka banIne mArI pAchaLa-pAchaLa cAlyA AvavuM bhAtA saMbaMdhI tAre koIpaNa prakAranI cintA na karavI, kAraNa ke te amArI pAse puSkaLa che. tAre amArI pAchaLa-pAchaLa cAlyA AvavuM." prAtaHkALe te baMnenI pAchaLa-pAchaLa gupta rIte cAlatAM te raMTa pheravanAra yuvAne viyAyuM ke-"mArI pAse te kaMIpaNu dravya nathI, jyAre A strI dhanavAna che, te mAre koIpaNa prakAre teNIno tyAga karavo ghaTato nathI. durAcaraNa saMbaMdhI to vAta ja zI karavI?" A pramANe vicArIne viveka vagaranA teNe dhanazrInuM kathana aMgIkAra karyuM. saundaryayukta navIna strI pratye kene utkaMThA na hoya? A pramANe te yuvAna puruSanI sAthe saMketa karelI ane pitAnA svAmI dhanAvaha pratye udAsIna banelI dhanazrI kAnvita banIne azoka vRkSa nIce AvIne beThI. cAlyA AvatAM dhanAvahe dUrathI ja teNIne yuthathI bhraSTa banela hAthaNInA mAphaka cintAthI zUnya nevavALI ane khinna banelI joI, tenI pAse AvIne, mIThAI vigere mUkIne teNe kahyA ke-" he priyA ! ginInI mAphaka tuM udAsIna kema dekhAya che? " eTale saMjamapUrvaka UbhI thaIne te belI ke-"he svAmina ! tame moDA AvavAthI huM duHkhI thaI chuM." tyAre bheLA dhanAvahe teNInuM te kathana sAcuM mAnI lIdhuM ane teNInuM AzvAsana ApyuM. pachI deve gurunuM smaraNa karIne dhanAvahe prathama bhojana karyuM. dhanazrIe paNa pAchaLathI svAdarahitapaNe bhajana karyuM. - latAmaMDapamAM thoDo samaya vizrAma laIne, taDake kaMIka ocho thayo tyAre dhanAvahe dhanazrIne kahyuM ke-"cAlo, ApaNe jaIe." dhanazrIe jaNAvyuM ke thAkane lIdhe cAlavAne huM samartha nathI. dhanAvahe kahyuM ke-"he mugdhA! A dhana anarthakAraka che, mATe jaldI svasthAne pahoMcI javuM e ja ucita che." eTale dhanazrInI IcchA na hovA chatAM paNa te cAlI. reTa hAMkanAra te yuvAna puruSa paNa dhanAvahathI thoDe theTe AMtare dUra rahIne cAlavA lAgyA. - dhanazrI potAnA svAmIne tyajI devAne upAya ciMtavavA lAgI ane dhanAvahanA belAvavA chatAM paNa teNI bolatI nahotI. tenAthI vAraMvAra belAvavA chatAM paNa teNI tenI sanmukha jetI na hatI. eTale dhanAvahe pUchyuM ke-"he sundara mukhavALI ! tuM hamaNAM zA mATe viparIta mukhavALI banI che ? " eTale krodhapUrvaka teNI belI ke-"tame pArakI pIDAne leza mAtra paNa jANatA nathI. niya! "huM thAkI gaI chuMevuM mAruM vacana paNa tame mAnyuM nahIM." dhanAvahe kahyuM ke-"he priyA ! mAre te aparAdha tuM mApha kara, havethI tuM je pramANe kahIza te pramANe ja vartIza." 33 : Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [ ra58 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-sarga 12 me tevAmAM aDathI DhaMkAyelA mukhavALA ane UMDA jaLavALA ! kavAne joIne dhanazrIe ke dhanAvahane jaNAvyuM ke-"mane pANI pAva." teNe jaNAvyuM ke-" A kUvAmAMthI pANI kevI rIte kheMcI zakAya?" dhanazrIe kahyuM ke-"khaDanuM doraDuM banAve ane vaDalAnA pAnanA be paDiyA karo. doraDe bAMdhelA eka paDiyAvaDe pANI kheMcIne bIjA paDiyAmAM pANI nAkho jethI he svAmI! huM pANI pI zakuM." dhanAvahe tema karyuM. strInAM vacanathI puruSo zuM zuM nathI karatA? jue, zaMkare pArvatIne potAnuM adhuM zarIra ApI dIdhuM hatuM. dhanAvaha dhanazrIne pANI pAyA pachI pitAne pIvA mATe pANI kheMcate hatuM tevAmAM pApiNI teNIe tene jaldI pAchaLathI dhakko mAryo, jethI te kUvAmAM paDI gaye. bhavitavyatAne kAraNe tene zarIre kaMI paNa vAgyuM nahIM ane goThaNa sudhI pANImAM te kAyotsargamAM rahela vyaktinI mAphaka Ubhe rahyo. pachI te vicAraNA karavA lAgyo ke-"dayAhIna dhanazrInI keTalI bhUlo huM bhUlI jAuM? lajajAhIna teNIne duSkara kArya karanArA mArI zarama paNa na AvI. teNInA vacanane khAtara meM kuTuMba yukta baMdhune tyAga karyo, kuladevInuM kathana na svIkAryu, pRthvI para sava sthaLe bramaNa karyuM, parvata para satyagirA devInI ArAdhanA karI, nagarIno tyAga karyo, mAgamAM vaDalAnA pAnanA vaDIyA ane ghAsanuM duSkara evuM doraDuM banAvyuM. paDiyAdvArA dukhapUrvaka jala kheMcIne prathama teNIne pAyuM ane chevaTe ati nidaMya teNIe mane AvA prakAranAM kaSTamAM nAkhyo. huM mAnuM chuM ke-bagIcAnI madhye koIpaNa puruSanA saMketathI teNI alaga kAro sAthe cAlI jaze. strIcaritra kharekhara gahana che. kapaTI strInuM mana kayo puruSa vaza karI zake? eka AMkhathI te hasatI hoya che, jyAre bIjI AMkhathI te rudana karatI jaNAya che. samAcita buddhithI strI paMDitone paNa jItI le che; ane unmAdane pragaTAvavAne kAraNe madirA karatAM paNa vizeSa ghelachA utpanna kare che. kharekhara strIo ja saMsAranA sarva prakAranAM duHkhanuM mULa che. te ja kharekhara sukhI che ke je buddhimAna puruSa tene tyAga kare che. dhana temaja A strI ane bIjI je pApakArI kArya hoya te savana he trividha vividha tyAga karuM chuM. mane namaskAra mahAmaMtranuM zaraNa he ! A leka temaja paralokamAM meM je kaMI paNa pApa upArjana karyuM hoya te sarvanI huM siddha paramAtmAnI sAkSIe nindA karuM chuM temaja gaha karuM chuM. saMsAramAM kAma karatAM pUrve je kaMI jIvane meM duHkha ApyA hoya ke haNyA hoya te sarva jIvone huM namAvuM chuM. he Atmana ! catutirUpa A saMsAramAM te ghaNuM ja duHkha sahana karela che, te hamaNAM svakarmanA phalasvarUpa A alabhya duHkha paNa tuM sahana karI le. kharekhara tArA AtmA sivAya anya koI tArA mitra nathI. je tane mokSaphalanI IcchA hoya te tuM samatA dhAraNa kara. sarva vastuone viSe rAga ane dveSano sarvathA tyAga kara, kAraNa ke A saMsAramAM phakta dhama sivAya bIjuM kaMI paNa ApaNuM nathI. ane tethI ja zAzvata sukhanA Icchaka keTalAka puruSe cakravartIpaNAne paNa tyAga karIne muzkela evuM saMyama vrata svIkAre che, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanAvahane thayela kevaLajJAna [ 259 ]. mATe he Atmana ! saMsArane viSe cintAmaNi ratna jevA durlabha A jaina dhamane prApta karIne tene phagaTa hArI na jA. je tuM traNe leka mitra thaIza to leka tArA mitrarUpa banaze ane je te durjanarUpa banIza, to traNa loka paNa tArA mATe durjanarUpa banaze; mATe have antarmukha daSTithI tuM tArA karmazatruone jItaje jethI tArA saMsAra saMbaMdhI duHkha dUra thAya." AvI rIte bhAvanArUpI jaLathI teNe pitAnA AtmAne tevI rIte nirmaLa karyo ke jethI potAnI tithI samasta padAthane prakAzanA kevaLajJAna tene prApta thayuM. eTale zAsanadevIe tene kavAmAMthI potAnI zaktithI bahAra kheMcI lIdhe. jyAre te dhanAvaha bhavarUpI kuvAmAMthI bahAra nIkaLe tyAre A kuvAmAMthI bahAra nIkaLe temAM zuM Azcarya ! tene sAdhu-veza ApIne, namaskAra karIne temaja abhatA mahotsava karIne zAsanadevI aMtardhAna thaI gaI. dhanAvaha muni pRthvI para vihAra karavA lAgyA. kAMcI nagarImAM pAMca ratnonA mUlyathI baMdhAvela jinamaMdiramAM jinezvara bhagavaMtane namaskAra karavA temaja pUjA karavA rathamAM besIne AvelA dhanapAle te maMdiranA daravAjAmAM dhanAvaha munine rAtA azokanA vRkSanI nIce yAnastha beThelA joine atyaMta pramoda anabho . dhanapALa temane vaMdana karavA taiyAra thaye tyAre e banAvela suvarNa kamaLa para beThelA te kevaLI bhagavaMtane teNe vaMdana karyuM. pachI dhanapAle te munivarane pUchayuM ke- " Ape kayAre saMyama svIkAryu?" eTale dhanAvaha munivare samasta bInA varNavI ane vizeSamAM kahyuM ke-te pAMca ratnano te yogya sthaLe upayoga karyo che. te kharekhara dhananuM sAcuM phaLa prApta karyuM che. te durgatinuM dvAra baMdha karyuM che, paralokane sAthe che ane svarga tathA mokSanAM sukhane teM hastagata karyo che. " dhanAvaha kevaLajJAnIne namaskAra karIne dhanapALe temaja paurajanoe vismayapUrvaka pUchayuM ke-" atyAre dhanazrI kakyAM che ? ' kevaLI bhagavaMte jaNAvyuM ke tenA cAra sAthe rAtrinA keIeka gAmamAM teNI gaI. thAkI gayelI teNI AnaMdapUrvaka UMdhI gaI tyAre raMTa calAvanAra te yuvAna puruSe vicAryuM ke- je strIe potAnA svAmInuM ahita karyuM te mane anukULa kema bane? premavALA, sundara ane ciraparicita evA svAmIne jeNe tyAga karyo te strI je mane pratikULa thAya te mArI zI vale thAya ?" A pramANe vicArIne, teNIne sUtelI ja tyajI daIne, AbhUSaNe laIne te nAsI gayo. prAta:kALe tene nahIM jetI dhanazrI rudana karavA lAgI, thoDo vakhata zAkAkuLa banIne, pachI teNI potAnA pitAne ghare gaI ane teone jaNAvyuM ke-"ceroe mArA svAmIne haNI nAkhyo che ane huM strI hovAthI mane tyajI dIdhI che. " dhanAvaha kevalI bhagavaMte A pramANenI pitAnI ja kathAkArA ghaNuM mithyASTione pratibodha pamADyA bAda lAMbA samaya sudhI pRthvI para vihAra karIne bhavya jIvone pratibaMdha ApIne, eka mAsanuM aNusaNuM karIne mokSaprApti karI. zrAvaka dhanapAla pAMcamAM brahma devalokamAM deva thayo. dhana zrI trIjI narakamAM gaI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra60 ] thI mAMsanAtha caritra-saga 12 me sukhapUrvaka sAdhI zakAya tevA bhAvanA vizALa phalane jANIne, saMkaTa samaye ke sukha samayamAM te bhAvanuM ja zaraNa svIkAravuM. A rIte bhAvanA bhAvavI ke te divasa kayAre Ave ke jyAre huM gRhasthAvAsane tyAga karIne, guru samIpe vrata rahaNa karuM ane phulAkAMkSA rahita tapazcaryA dvArA kuza banIne gurumahArAjanI sAthe vicAM. A pramANe paramArthane vicAra karIne huM dhanane sArthaka karIza." he bhavya cho. A prakAranA dhanAvahanA dAntathI bhAvanuM nirmala phala jANIne, dAna, mila ane tapane sArthaka karavA mATe saMsAranA zatrusvarUpa bhAva5mane viSe ja tamArA manane nizcaLa banAve. A bAramA sagamAM zrI zreyAMsanAtha paramAtmAe dhanAvahanA pavitra : caritra-kathana dvArA bhavya prANIone zubha bhAvanuM suMdara kala darzAvyuM, - | zrI devendrasUrie racela upamitisAddhAra" nAmanA saMpUrNa graMthane jemaNe che je zuddha karyo te zrI pradyumnasUri bhagavaMtane huM (zrI mAnatuMgasUri) namaskAra karuM chuM. che. = = | arIsa varSa amAsa che bAramo sarga samApta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarga terama ( A pramANe zrI zreyAMsanAtha paramAtmAnI dezanA sAMbhaLIne ke ma vigere chetera kSatriya puruSe pitApitAnA se-so sevakajane sAthe pratibaMdha pAmyA ane paramAtmAnA haste dIkSA grahaNa karI. dhAraNA pramukha kulIna sIee paNa saMyama svIkAryuM. tiryaMce, deve ane asure e samakitanI prApti karI ane rAjA tathA rANIoe dezavirati dharma svIkAryo. A pramANe zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtanA prathama samavasaraNamAM anaMta guNaratnanA samudra sarakhA caturvidha saMghanI sthApanA thaI. bhaviSyamAM gaNadhara thanArA kaurabha vigere zikhyone utpAda, vyaya ane prIya e tripadI ApI. paramAtmAe teone gaNadhara pade sthApyA. eTale teoe buddhinA atizayane kAraNe dvAdazAMgInI racanA karI. pachI IdramahArAjA vAsathI paripUrNa ratnane thALa lAvyA eTale paramAtmAe Asana parathI uThIne cUrNanI saMpUNa maNi bharI tyAre bhAvanAthI dadIvamAna devoe maMgaLa vAjiMtro vagAthA eTale " dravya ane guNaparyAya yukata sUtra temaja tadubhaya(sUtra ane artha baMne )thI huM tamane anuyoganI tathA gaNunI AjJA ApuM chuM." ema bolatAM paramAtmAe nata mastakavALA te gaNadharo para prathama vAsakSepa nAkhyo. ane guNIyala dhAraNIne pravatinI pada arpaNa karavAmAM AvyuM; eTale sarva surAsure atyanta harSa pAmyA. paramAtmAnA kastubha vigere chetera gaNadharo thayA, jemanA guNene buddhimAna puruSo paNuM jANI zake nahIM te tenuM varNana te zI rIte thaI zake ? vizeSa zuM kahevuM? tripadI dvArA teo potAnI prajJAthI zratarUpI samudrane pAra pAmI gayA tenuM varNana zI rIte thaI zake? bAda pRthvItatane viSe mithyAtvane nAza karanAra ane atyaMta sudaDha e dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa-e cAra prakArane dharma pravaryo. jema hastIonA samUhathI rAvaNa hastI, * giSaSTi zalAkA puruSa caritramAM "gezubha" nAma jaNAvyuM che. , , , , , Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 262 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 13 mA kalpavRkSAthI jema merupa'ta ane mauktikAthI jema samudra zele tema paramAtmA zrI zreyAMsanAtha caturvidha saMghathI zeAlavA lAgyA. pahelI pArasI pU thaI eTale suvarNa nA thAlamAM rahela, cAra prastha(ATha zera)nA pramANu jeTalA, sugaMdhI kramAdamAMthI nIpajAvelA, dubhinA avAjathI nima`La (pavitra) nivALA akSata-ali magAvIne seAmacandra rAjavIe pUrva dvArathI samavasaraNane viSe praveza karyAM. AkAzamAM uchALelA te alimAMthI aDadhAaDadha devAe AkAzamAMthI grahaNa karI lIdhe| ane bAkInA zeSa adha bhAga rAjAe tathA zreSTha leAkeAe grahaNa karyo, te alinA prabhAvathI pUnA thayelA rogo nAza pAme che, cha mAsa paryanta navA rAgA thatAM nathI. badhA leAkAe te khali grahaNa karyo. DhavAthI parivarelA paramAtmAe uttara daravAjethI nIkaLIne IzAna khUNAmAM rahela devachaMdAmAM jaIne vizrAma karyo; eTale bhagavaMtanI pAdyapITha para beThelA mukhya gaNadhara kaustubhe bIjI pArasIne viSe, kaleza-saMtApane dUra karanArI zikSA ApI. te dezanA pUrNa thai eTale devachaMdAmAM paramAtmAne namaskAra karIne AnadasamUhathI dedIpyamAna jaNAtA deva ane dAnavA pAtapAtAnA sthaLe cAlyA gayA. zrI zreyAMsa paramAtmAnA tItha mAM cAra hastavALeA, traNa netravALA, zveta vaNu vALA ane vRSabhanA vAhanavALA Izvara (aparanAma manuja) nAmanA yakSa thayA. te yakSe jamaNA e hastamAM hastI ane khIjoru temaja DAmA e hAthamAM akSamAlA ane nakuLa dhAraNa karyAM hatAM. vaLI te paramAtmAnA zAsanamAM mAnavI ( aparanAma zrIvatsA ) nAmanI yakSiNI thaI jenA jamaNA e hAthamAM vara (pAza) ane mugara hatA ane zatruthI rakSaNa karanArA be hAthamAM kalaza ane akuza hatA. vaLI, gAyanA jevA kaNavALI ane duSTa hastInA nAza karanAra si'hunA vAhanavALI hatI. hamezAM te yakSa-yakSiNIthI sevAtA paramAtmA zrI zreyAMsanAtha karADI surA ane asurAthI haMmezA upAsanA karAtA hatA. A pramANe siMhapura nagaramAM keTalAka divase sudhI bhavya prANIone pratiSedha ApIne paramAtmAe pRthvIpITha para vihAra zarU karyAM. kAMTAne adheA mukhavALA banAvatA, chae Rtunu ekI sAthe prakaTIkaraNa karAvatA, dukALa, upadrava, marI ane itione dUra karatA. jANe peAtAnA prabhAvathI, traNa jagatanI lakSmI eka ja sthaLe ekatra thai hoya tema darzAvatA, dharmanA nAza karanAra mithyAtvane dUra karatA, grAma, Akara ane nagaravALI pRthvIpITha para kramapUrNAMka vihAra karatAM, kalyANanA bhaMDArarUpa paramAtmA zrI zreyAMsanAtha peAtanapure AvI pahoMcyA. vAe izAna dizAmAM samavasaraNa karyuM eTale paramAtmA zrI zreyAMsanAthe ratnamaya sihAsana ala kRta karyuM. bAra prakAranI padA pAtapeAtAne cAgya sthaLe beThI eTale udyAnapAlake jaine tripRSTha vAsudevane paramAtmAnuM Agamana jaNAvyuM, eTale te ughAnapAlakane sADA bAra karoDa rUpayA ApIne vAsudeve potAnA pradhAna puruSone sarva prakAranI taiyArI karavAnA Adeza ApyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAe tripRSThane kahela tenA pUrvabhava. [ 263 ] pachI hastI para beThelA, chatrane dhAraNa karela, sAmarthya zALI lazkarathI parivRtta, khatrIza hajAra rANIo yukata, ceAsaDa hajAra vArAMganAe sahita, seLa hajAra rAjAothI zobhita, etAlIza lAkha ratha, betAlIza lAkha azva ane khetAlIza lAkha hasti-samUhathI yukta temaja paurajaneAthI parivarela tripRSTha vAsudeva paramAtmAne namaskAra karavA mATe cAlyA ane nyAyaparAyaNa teNe samavasaraNamAM praveza karyAM. paramAtmAne pradakSiNA ApIne, poMcAMga praNipAta karelA te rAjAe " he paramAtmA! tame jayava'ta vatA, jayavata vAM" ema ucca svare khelIne paramAtmAnI stuti karI. iMdra ane vAsudeva vigere svasthAne beThA eTale paramAtmAe sarva bhASAmAM samajAya tevI bhASAthI nIce pramANe dezanA ApavI zarU karI. "bhayaMkara sa'sAra-sAgaramAM DUbatA bhavya prANIoneAtA2vAmAM dhama` naukA sarakhA che. te dhama sAdhudha ane mAvakadhama ema be prakArane che. temAM prathama sAdhudhama' daza prakAranA che. krodhanA jayarUpa (1) kSamA, mAnanA tyAga karavArUpa (ra) mArdava, kapaTanA tyAga karavArUpa (3) Ava, muktirUpa (4) nilebhatA, khAra prakAranA (5) tapa, jIvarakSArUpa (6) saMyama, hitakAraka ane mIThI trANIrUpa (7) satya, pArakAnuM dhana nahI' cAravArUpa (8) zaiA, aunA saMganA tyAgarUpa (9) brahmacaya ane parigraharahitapaNuM (10) Akicanya. zrAvaka dhama' paNa bAra prakAranA kaheleA che, jemAM pAMca aNuvratA ane sAta zikSAvatA kahelAM che. ( 1 ) prANAtipAta (jIvahiMsA ), ( 2 ) mRSAvAda ( jUThThuM' ), (3) adattAdAna ( cArI ), (4) abrahma ( maithuna ) ane (5) parigraha-AA pAMcenI deza thakI virati te aNuvratA kahevAya che. (1) diparimANu, (2) bhAgApabhAgaparimANa, (3) anadaMDaviramaNu, (4) sAmAyika, (5) dezAvakAzika, ( 6 ) pauSadha ane (7) atithisavibhAga e sAta prakAranAM zikSAtratA che, he bhavya prANIo ! tame sAdhu tathA zrAvaka dhanu' avalaMbana hrayA ke jethI bhaya kara evA sa'sArarUpI kUvAmAM tame na paDI, " paramAtmAnI dezanA sAMbhaLIne keTalAkae savirati, keTalAkoe dezavirati grahaNa karI, jyAre tripuSTha vAsudeve phakta samakita ja grahaNa karyuM. mA tripRSThe bhagavaMtane pUchyuM ke"he svAmin ! mane viratinA pariNAma zA mATe thatAM nathI ? " paramAtmAe jaNAvyu` ke- "pUrve te niyANuM yu" che te hakIkata sAMbhaLa-- lakSmInA peAtAnA ja sthAnarUpa rAjagRha nAmanuM nagara hatu. te nagaramAM iMdra sarakhA parAkramI vizvanadI nAmanA rAjA hatA. tene priyaMgu nAmanI paTTarANI ane vizAkhabhUti nAmane nAnA bhAi yuvarAja pade hatA. tene ziyalarUpI alaMkArane dhAraNa kanArI dhAraNI - nAmanI patnI hatI. te 'nene samaya pAMca prakAranI iMdriyAnA sukha bhogavavAmAM vyatIta thatA hatA. ekadA tArA nayasAranA bhavathI seALame bhave tuM dhAraNInI kUkSIe putra tarIke Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zreyAMsanAtha caritra sarga 13 jao ane tAruM vizvabhUti evuM nAma pADavAmAM AvyuM. priyaMgu rANIe paNa vizAkhanadI nAmanA putrane janma Ape. ' anukrame vizvabhUti ane vizAkhanaMdI yauvanavayane prApta thayA. teo baMnene rAjaputrIe sAthe paraNAvavAmAM AvyA. ekadA kAmadevanA mitra sarakhI vasaMta Rtu AvI pahoMce eTale krIDA karavAne mATe vizvabhUti aMtaHpura sahita sarva RtunA phalavALA puSpakaraMDaka nAmanA ughAnamAM gayo. tyAM deguMdaka devanI mAphaka teNe aMtaHpuranI strIo sAthe puSpa cUMTavA, jaLakIDA karavI vigere prakAranI krIDAo dvArA vividha krIDAo karI. naMdana vana sarakhA te udyAnamAM yuvarAja krIDA karI rahyo hato tyAre paTTarANI priyaMgue makavela dAsIe puSpa levA mATe AvI. te sakhate vizvabhUtine krIDA karato nIhALIe te dAsIoe rANIne jaNAvyuM ke"vizAkhanaMdIne krIDA karavA lAyaka vanamAM bIje rajaputra kema kIDA karI rahyo che?" strIbhAvagata tuchapaNAne kAraNe priyaMgu rANI kepa-gRhamAM gaI eTale tene manAvavA mATe rAjAe paNa tyAM jaIne teNIne kahyuM ke "he devI! tamAre kepa karavAnuM zuM kAraNa che?" rANIe jaNAvyuM ke-"ApaNA puSpakaraMDaka udyAnamAM vizvabhUti krIDA karI rahyo che, te tyAM vizAkhanaMdI krIDA kare tevuM kare." rAjAe jaNAvyuM ke-je sathaLe eka vyakti krIDa karI rahI hoya tyAM bIjI vyakti jaI na zake te ApaNe kuLAcAra che." eTale priyaMgue jaNAvyuM ke "A prakAranA parAbhavathI te huM mArA prANene tyAga karIza." '; " rAjAe te hakIkata pradhAne jaNAvI ane teoe paNa rANIne samajAvavA chatAM teNI samajI nahI. rANIne haThAgraha joIne vicakSaNa maMtrIe rAjAnA AdezathI raNabherI vagaDAvIne khe huM prayANa zarU karyuM. bherIne avAja sAMbhaLIne vizvabhUtie ekadama udhAnano tyAga karIne, rAjA pAse jaIne pUchyuM tyAre rAjavIe jaNAvyuM ke-"he putra! tuM jANe che ke rAjAne pitAnI AjJAnuM pAlana e ja jIvita che. mAre puruSasiMha nAmane sAmaMta rAjA mArI AjJAno anAdara karI rahyo che." vizvabhrati kumAre kahyuM ke-"he pUjya! tamArI AjJA 'uThAvavA huM taiyAra chuM. mRgane mAravA mATe siMhane prayAsa basa che. temAM aSTApadanI jarUra nathI." A pramANe belIne saMnya sAthe gayelA vizvabhUtie te sAmaMtane namAvIne tenI pAsethI bheTayuM laIne, rAjAne arpaNa karyuM.. pachI rAjAthI pitAnA AvAse javA mATe rajA apAyela vizvabhUti kumAra puSpakaraMDaka udyAnamAM gayo ane daravAjAmAM praveza karatAM tene pratihArIe aTakAvyA. "udyAnamAM hAlamAM vizAkhanaMdI kIDA karI rahyo che." ema sAMbhaLIne vizvabhUtie vicAryuM ke-"pUrve mane kapaTapUrvaka udyAnarUpI gharamAMthI bahAra kADhyo che. pUjya vyaktie paNa prapaMca kare che. ema vicArIne krodhane lIdhe teNe kaThAnA jhADane muSTivaDe prahAra karI tenA phale nIce pADayA ane rokIdArane uddezIne kahyuM ke-"are! jo huM roSa pAmuM te kAThAnA jhADanI mAphaka Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tripa4 vAsudevano paramAtmAe kahelo pUrvabhava. [265 ] tamArA mastakene nIce pADuM, paraMtu samudranI mAphaka huM pUjya jananI maryAdAne ulaMghIza nahiM." upara pramANe besIne teNe Arya saMbhUta pAse jaIne dIkSA grahaNa karI. dIkSita kumAra ne samajAvavAne mATe rAjA AvyA ane kahyuM ke-" he putra ! tuM harSapUrvaka puSpakaraMDaka udyAnamAM krIDA kara." vizvabhUtie jaNAvyuM ke-"meM hamaNAM phalakaraMDaka (mokSarUpI phalanA karaMDiyArUpa) saMyama svIkAryuM che, tethI have mane puSpakaraMDaka udyAna para Asakti nathI rahI. tame have kheda na pAme. meM je karyuM che te ucita ja che kAraNa ke samasta loka pitAnA kAryo sAdhavAne udyakta ja hoya che. vAstavika rIte to koI keIne pArake ke potAno nathI. AtmAne droha karanAra-chetaranAra mehano tyAga kare." vivabhUtinuM AvuM kathana sAMbhaLIne rAjA cAlyo gayo ane loke vizvabhUtinI prazaMsA karavA lAgyA. aMgIkAra karela vastune nirvAha kara, pAlana karavuM, e mahApuru nuM moTuM vata che. gItArtha banela ane tapane kAraNe durbala dehavALA vizvabhUti munivara gurunI AjJAthI ekalA vicaratAM mathurA nagarIe gayA. vizAkhanaMdI paNa mathurAnagarInA rAjAnI paTTarANI-pitAnI phaInI putrIne paraNavA mATe te ja nagarIe Avyo hato. mAsakhamaNune pAraNe, vizAkhanaMdInA AvAsanI najIkamAM gocarIe jatAM vivabhUti munine baLadadvArA bhUmi para pADI devAyA. te samaye tyAM rahelA vizAkhanaMdIe vivabhUtine paDI gayelA joIne pitAnA samasta parivAra sahita aTTahAsya karyuM. eTale vizAkhanadIne joIne, roSe bharAyelA vizvabhUti munie te baLadane baMne IMgaDAo dvArA uchALIne AkAzamAM traNa vAra jamADyo ane vizAkhanaMdIne uddezIne belyA ke-" are pApINuM! phegaTa zA mATe krodha utpanna karAve che? koThAnA jhADanA phalene pADI nAkhanAruM mAruM pUrvanuM te baLa zuM cAlyuM gayuM che?" upara pramANe kahIne vizvabhUti muni pitAne sthAne gayA ane anazana svIkArIne, siddhAntamAM niSedha kareluM ane duHkhadAyaka evuM niyANuM bAMdhyuM ke-"je mArA A vatanuM temaja tapanuM phala hoya te mRtyu pAmIne bIjA bhavamAM huM atizaya parAkramI thauM." A pramANe niyANuM bAMdhIne, kALadharma pAmIne tuM mahAzaka nAmanA AThamA devalokamAM deva thayo. tyAMthI cyavane tuM ardhacakrI ( vAsudeva ) mahAbalazALI tripRSTha thayo che eTale tane viratinAM pariNAma nathI thatAM. bhaviSyamAM tuM zrIvardhamAna nAmane vIza tIrthaMkara thaIza." A pramANenuM paramAtmAnuM samyapha kathana sAMbhaLIne vipRSNa vizeSa harSavALo banya ane zrI zreyAMsanAtha paramAtmAne namIne pitAnA sthAne gaye, paramAtmA vizrAma mATe deva 34 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - [266 ] * zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 13 me. chaMdAmAM padhAryA eTale pAdapITha para beThelA kaustubha gaNudhare dezanA ApI. A pramANe bhale prANIone sanmArge sthApIne, saMsArasamudramAM naukA samAna zrI jinezvara bhagavaMte pitanapurathI vihAra karyo. parvanA daza tIrthakaroe AvIne potAnA caraNakamalathI pavitra karelA ane siddhinA sthAnarUpa zrI zatruMjaya mahAtIrthe paramAtmA AvyA. bhavya prANIone zItaLatA apanAra zrI yugAdijina zrI RSabhadevanA jinamaMdirane kAraNe cUlikAyukta banela te zrI za jaya parvata naMdanavana sahita meruparvatanI mAphaka zobhe che. te tIrtha para acinya phaladAtA kalpavRkSa sarakhA zrI RSabhajinanuM darzana mAtra kSaphalane Ape che. te parvata para devoe samavasaraNanI racanA karI ane kSetranA prabhAvane kAraNe leke vizeSa pratibaMdha pAmyA. pachI viSNunA hRdayapradeza para rahela kaustubha maNi sarakhA kaustubha gaNadhare zrIzreyAMsanAtha paramAtmAne pUchyuM ke "ahIM keNe AvuM suMdara jinamaMdira baMdhAvyuM?" paramAtmAe kahyuM ke-" zrI RSabhadeva paramAtmAnA prathama cakravatI bharata nAmanA mukhya putra hatA. temane vaMzarUpI vanamAM kamaLa samAna puMDarIka nAmanA putra hatA; je prathama jinapati zrI jhaSabhadevanA prathama gaNadhara thayA hatA. teoe pitAnA guru zrI RSabhadevanA kathanathI A parvata para kaTi sunivara sAthe AhArano tyAga karIne, kevaLajJAna prApta karIne pitAnA parivAra sahita mokSanI prApti karI hatI. paMDarIka gaNadharanA mukti sthAne, pitAnI lakSamIne sArthaka karanArA zrI bharata cakravartIe pite A sthaLe AvIne A vizALa jinamaMdira baMdhAvyuM che. tyArathI prAraMbhIne aneka munivaro atre duSkara cAritranuM suMdara rIte pAlana karIne nirvANa pAmyA che. bIjA paNa aneka vinayazIla munivare A sthaLe mokSe jaze. temaja bIjA tIrthakara bhagavate paNa A parvatanI sparzanA karaze. baLI gayela doraDAnI kAMti sarakhA a5 karmanA nAzane mATe kevaLajJAna-prApti thavA chatAM paNa tIrthakara bhagavate zatruMjaya tIrthanuM zreSTha prakAre samaraNa kare che. tyArathI prAraMbhIne pRthvIpIThane viSe A tIrtha sauthI prathama tIrtha tarIke ane nikapaTI munivaronA prathama nirvANakSetra tarIke prasiddhi pAmyuM che. kSetranA prabhAvathI munivaronA rAga, dveSa vigere AtyaMtara zatruone nAza thAya che, tethI A tIrtha zatruMjaya tarIke prasiddhi pAmyuM che. ghaNuM karIne A tIrthamAM mRtyu pAmelA pazuo paNa uttama jAtine prApta kare che tethI buddhimAna puruSo tene vimalAcala paNa kahe che." A pramANe sAMbhaLIne muktirUpI strInA saMgamanA kAraNabhUta A parvata para aneka muni varoe anazana karIne mokSa prApti karI. janmathI ja cAra prakAranA atizayathI zobhatA, ghAtI karmanA nAzathI agiAra atizathI suzobhita temaja devakRta ogaNIza atizayathI virAjita ane pRthvIrUpI strInA urasthaLane viSe hAra samAna temaja trikAlajJAnI paramAtmA zrI zreyAMsanAtha pRthvIpITha para vihAra karavA lAgyA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pavitra zrI samena zikhara tIrtha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siTI zrI zreyAMsanAtha paramAtmAnuM zrI sametazikhara parvata (tIrtha) upara nirvANa (makSagamana.) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramAtmAnA parivAra, mekSaprApti ane nirvANamahatsava, [ 267 ] cArAzI hajAra sAdhuo, traNa lAkha ne eMzI hajAra sAdhvIe, e lAkha ne AgaNu e'zI hajAra zrAvakA, cAra lAkha ne aDatAlIza hajAra zrAvikAo, teraseA cauDhapUrvI, cha hajAra avadhijJAnI, cha jAr manaH vajJAnIe ane sADA cha dvAra kevaLajJAnIo, agiyAra hajAra vaikriyalabdhidhArI, pAMca hajAra vAda labdhidhArI-A pramANe paramAtmA zrI zreyAMsanAthane parivAra thayA. ekavIza lAkha varSa kumArapaNAmAM, be tAlIza lAkha varSe rAjavIpaNAmAM, ekavIza lAkha va paryanta sAdhupaNAmAM-A pramANe ceArAzI lAkha vastu AyuSya bhAgavIne zreyAMsanAtha paramAtmA, kalyANakArI tItha' zrI sammettazikhare AvyA. pUrva zrI ajitanAthAdithI zrI zItalanAtha "tanA nave tItha karAdvArA muktine mATe sevAyela temaja aSTApade te phakta zrI RSabhasvAmInuM eka ja nirvANa kalyANaka thayu che ane mArA para te aneka kalyANua| thayA che '' ema jANe vikasita puSpAnA samUhadvArA hAsya karatA hoya tema e pava ta gISThapaNAne kAraNe unnata thayA hatA. hajAra sAdhuo sAthe paramAtmAe anazana svIkAyu" eTale iMdra - mahArAjAonA AsaneA kaMpI UThyA tyAre avadhijJAnadvArA paramAtmAne nirvANusamaya jANIne ekI sAthe ja sava iMdroe AvIne, paramAtmAne nasmakAra karIne peAtAnI beThaka lIdhI. te samaye zrAvaNa vadi trIjane divase caMdra dhaniSThA nakSatramAM Avye chate, bAdara kAyayeAgamAM rahI, Adara manA ceAga ane mAdara vacanayeAgane paramAtmAe ruMdhI dIdhA. pachI sUkSma kAyayeLane Azraya karI bhAdara kAyayeAga, sUkSma manAyeAga temaja sUkSma vacanayAgane ruMdhyA. chevaTe sUkSma kAyayeAganA paNa asta karIne 'sUkSmakriya" nAmanA zukaladhyAnanA trIjA pAyAnA aMta pratye prApta thayA, te pachI "ucchinnakriya" nAmanA zukaladhyAnanA cAthA pAyeA, jenA pAMca hasvAkSaranA uccAra jeTale ja mAtra kALa che tenuM dhyAna karatAM paramAtmA, nArakInA jIvAne pa kSaNamAtra AnaMda ApavApUrvaka meAkSe gayA. paramAtmAnI sAthe anazana svIkArelA te hajAra munivara paNa paramAtmAnI mAphaka te ja samaye siddhi varyAM. paramAtmAnA Dhehane snAna karAvIne, temanA a MgAne geAzISa caMdanathI lIMpIne, dibya vao paherAvIne iMdre pUjA karI. khAda azrune vahAvatAM IMdre paramAtmAnA dehane zikhikAmAM padharAvyA, ane vahAvatAM bIjA devAe paNa nisteja banIne anya sAdhuenA dehane snAnAdika kriyA karAvI devA ane devIonA samUhe gIta, nRtya ane vAdyo vagADaye chate zrI jinezvara bhagavaMtanA mokSagamana mahetsava karyAM. divya gaMdhAdaka ane puSpasamUhathI AAlatA mAga vaDe iMdra paramAtmAnI zikSikAne citA samIpe lai gayA. bIjA munivarerAnI zibikAne devatA citA samIpe laI gayA eTale agnikumAra daivAe citAmAM agni pragaTAvyeA. * triSaSThi zalAkA puruSa caritramAM eka lAkha te traNa hajAra jaNAvela che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] zrI zreyAMsanAtha caritra-saga 13 me. asthi sivAya paramAtmAnA deha dagdha thaI gayA tyAre meghakumAra DhuvAe ciMtAne gadhAkanI vRSTithI zAnta karI: vicakSaNa saudharmendre jamaNI dADhA grahaNa karI, nipuNa buddhivALA IzAmane DAbI' bAjunI upalI dADhA lIdhI. camarendre nIcenI jamaNI ane baTvIndre nIcenI DAkhI dADhA lIdhI. bIjA niSpApa svAe dAMta grahaNa karyAM.... khAda ciMtAnI jagyAe devAe ratnanA stUpa karyo, je sametazikhara pava'tanuM bIjuM ratnamaya zikhara hoya tema zelatA hatA. khIjA devAe paramAtmAnA asthinA avazeSo grahaNu karyAM. bhaktithI prakAzita rAjAoe citAnI bhramaH grahaNa karI. paramAtmAnI nirvANuzilA para IM` vavaDe prazastinI mAphaka paramAtmAnuM nAma ane lAMchana tay". # . paNmAtmAnA nirvANa mahesava karIne IMdro nadIvara dvIpe gayA. tyAM AgaLa zAzvatA tIthI kareAnA akSika mahotsava karIne, kaika echA zekavALA banelA te svamamAM gayA. mANuvA stAmAM paramAtmAnI dADhAone sthApIne, dinya sugadhI dravyeAthI pratidina pUjA karavA lAgyA. paramAtmAnI dADhAnA prabhAvathI vRddhiMgata saMpattivALA ane maMgaLanA sthAnarUpa idro asAdhAraNa svaga sukhane legavavA lAgyA. # A pramANe maMda buddhivALA meM' ( zrI mAnatuMgasUrie ) nUtana atha, tevA prakAranI sundara zabdaracanA temaja sundara alakArA A caritramAM vadhu nyA nathI, parantu mArA peAtAnA abhyAsane mATe saskRta bhASAmAM agiyAramA zrI zreyAMsanAtha paramAtmAnA caritranI racanA karI che. te puSakAIne viSe vizeSa prakAre IcchAone vRddhi pamADA, zrImAnatu gasUraviracita zrI zreyAMsanAtha caritramAM zrI zreyAMsa jina muktigamana nAmanA terame saga samApta. zrI nakaprabhasUrinA ziSya, sukavi, zrI bhAlacaMdranA laghu badhu zrIjayasiha sari tho mATA, ane potAnI buddhiprabhAne kAraNe vastupAla maMtrIvaDe stuti karAyela, amAza mAM zreSTha, kavijanAnA paNa guru temaja vidvAna samUhanA kAvyeAne zodhavAmAM nipuNa zrI praznasUri mahArAje A graMthane haSTapUrNAMka sudhArI zuddha karyo che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , graMthakartAnI prazasti H pada, bIja vigere traNa prakAranA mULarUpa, smaraNa mAtrathI saMkaTasamUhane haranArI, navatatvanI janmadAtrI evI zrI jainAgamarUpI mRtadevI jayavaMta varte che. zrI vIra paramAtmArUpI naMdanavanamAM kalpavRkSa sarakhe kaTika gaccha thaye, temAMthI navIna zAkhArUpa ri" nAmanI zAkhA pragaTI, te zAkhAmAM puSpa sarakhA cAra gacchA thayA, jemAM eka puSparUpa caMdrakaLa pragaTayuM, jemAM bhramara sarakhA zrI zIlabhadra nAmanA AcArya thayA. temane zrIcaMdrasUri, zrI bharatezvarasUri, zrI dhanezasari, zrI sarvadevasUri ane zrI dharmaghoSasUri nAmanA pAMca ziSyo thayA. te sarva ziSyo paikI zrI dharmaghoSasUri gacchanA nAyaka banyA. bALavayamAM ja teo be ke traNa ghaTikAmAM pAMca se lokonuM adhyayana karIne uttama vAdI banyA. bhAleja : nAmanA nagaramAM zrI mahAvIra jinacetyamAM vyAkhyAnAvasare guru zrI sarvadeva AryA devInA vajanuM potAnA hastadvArA rakSaNa karyuM hatuM. temanA ziSya zrI caMdraprabhasUri thayA jemanA upavAsanI tapazcaryAthI sthabhana tIrthanI zAsanadevI pratyakSa thaI hatI. temanA cAra vidyAmAM nipuNa zrI jinezvarasUri nAmanA ziSya thayA, je, nityarI prANIonA zatru bhAvane dUra karanArA hatA. brahmarandramAM pragaTela tejapuMjathI jemaNe ajJAnAMdhakArane dUra karyo che tevA temaja kalAsamUhanA AvAsabhUta te rivaranI stavanA karavAne kANu zaktimAna thAya ? vaLI temanA ziSya zrI ratanaprabhasUrinI paNa kaI rIte ame stuti karIe ? ke jenA kaliyugane viSe zrI jinezvarasUri jevA guru che. temanA caraNakamaLamAM bhramarapaNAne dhAraNa karatA, zratamAMthI uddharIne jemaNe svopajJa vRtti banAvI te zreSa buddhizALI zrI mAnasUrie A zrI zreyAMsanAtha mahAkAvyanI racanA karI che. vikrama saMvata 1332nI sAlamAM mAgha mAsanI vadi . pAMcamane divase sarasvatI devInI kRpAthI zIgha meM A caritranI racanA karI che. jyAM sudhI bhavya prANIonA karmarUpI vanamAM duHkha samUharUpI durvAne carato ane puSTa zarIravALo zrI jaina dhamarUpI vRSabha mokSane prApta karAve tyAM sudhI munivRMdane viSe vyAkhyAna dvArA pracaMDa davanine kAraNe garjanA karatuM A zrI zreyAMsanAtha bhagavaMtanuM caritra vizvane viSe vistAra pAme ) 0000000000000000000000 zrI zreyAMsanAtha caritra samApta. wyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyn Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = =jarI ============mRepe jAhera khabara. gujarAtI graMtha zrI supAzvanAtha caritra bhAga 2 je zrI zAtinAtha caritra zrI pArzvanAtha caritra lejhara-ATa ? ijha vasudeva hiMdI gujarAtI bhASAMtara tane yAda yugAravAra zataka rU. 2-8-0 rUA. 7-8-0 rA. 15-0-0 rU. 13-0-0 rU. 15--0 rUA. 1- rUA. 1ra0 rU. 3-0-0 2-0-0 rUA. rU. rU. 7-8-0 2-0-0 4-0-0 0-4-0 1-8-0 1-0-1 jina meghadUta jena etihAsika gujara kavya saMgraha damananI caritra bAdaza je strI ne bhAga 2 jJAna pradIpa bhAga 2 saMghapati caritra vijayAnaMdasUri brahathayA pada pUjA khaMma parameSThI guNa ratnamALA jJAnAmRta kAvyakuMja kAvya sudhAkara AcAra upadeza saMrakata graMtha kSiSTi parva 1 huM , pa 3-4 bhA. 2 je ,, parva 2-3-4 bhA. 2 je pratAkare kathAna ke saMpUrNa che. vasudevahiMDI aMza bIje mULa prAptisthAna - zrI jaina AtmAnaMda sabhA - bhAvanagara (saurASTra) 2-8-0 1-0-0 sukAkAre rUA. 6-0-0 rUA. 8-0-0 rUA. 10-0-0 rUA. 8-8-0. rUA. 3-8-0. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com