Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAla belAdhA g 14 93 12 16 4 KHnnb Urdhva. adhA loka sa clicte pati brikasa lo 000@ (c) C pteretists 12- aMkura avaya kemiya viASaka caranAra jyoti rAya saMba *** ka 339 3 vika kArataka 125 4 ORS > 51755 candrazekharavijayajI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAta saraLa bhASAmAM paM. candrazekharavijayajI 303 kamala prakAzana TrasTa amadAvAda
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka: kamala prakAzana TrasTa jIvatalAla pratApazI saMskRti bhavana 2777, nizA poLa, jhaverIvADa, rIlipharoDa, amadAvAda-1. phona : 25355823, 25356033 pravacanakAra : pU. siddhAnta mahodadhi, suvizALa zramaNagacchAdhipati, sva. AcArya bhagavanta zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjAnA vidvAna ziSyaratna pU. pravacanakAra paM. candrazekharavijayajI. AvRttiH prathama saMskaraNa nakala : 800 dvitiya saMskaraNa nakala : 500 tRtiya saMskaraNa nakala : 3OOO tA. 1-5-2004, vi. saM. 2060 mUlya rU. 35/-| TAIpaseTiMga: zAInaArTa kopyugrAphiksa, rAjanagara, pAlaDI, amadAvAda-1 phaoNna : 2633 9232 mudrakaH bhagavatI ophaseTa baMsIdhara eNsTeTa, bAraDolapurA, amadAvAda. *
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAstAvikam jaina darzanamAM jeTalA Agama graMtho ane tenA dohanarUpa (mAkhaNarUpa) graMtho che te tamAmane cAra vibhAgamAM vaheMcavAmAM AvyA che. dravyAnuyoga, caraNa karaNAnuM yoga, gaNitAnuyoga ane dharmakathAnuyoga. anuyoga eTale vyAkhyAna. dravyAnuyoga vibhAgamAM je graMtho Ave temAM mukhyatve dravya eTale dharmastikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudralAstikAya ane kALa. ati eTale pradezo ane kAya eTale samUha jemAM pradezo (ke paramANuo)no samUha maLe te dravyane astikAya kahevAya che. dravyamAMthI pAMca astikAya che. jyAre kALa-dravya e vartamAna eka ja samayarUpa hovAthI te astikAya nathI. A cha dravyamAM eka jIva-dravya ja cetanasvarUpa che, bAkInA pAMca dravyo jaDa svarUpa che. saraNakaraNAnuyoga vibhAgamAM je graMtho Ave temAM mukhyatve sAdhu jIvananA caraNasittarArUpa sItteraguNo ane karaNamirarUpa sittera guNonuM varNana hoya. gaNitAnuyoganA graMthomAM te te dravyonI saMkhyA vagere gaNitasvarUpa viSaya hoya. gharmakathAnuyogamAM dharmakathAonI mukhyatA hoya ekalA zatAdharmakathA nAmanA Agama graMthamAM sADA traNa kroDa dharmakathAo hatI. Aje to mAMDa hajAro che.) A cAra anuyogamAM zreSTha dravyAnuyogane kahyo che. AmAM cha padArthonuM svarUpaNa varNana vistArathI Ave. AtA temAM eTalo badho tanmaya bane ke temAM te apUrva karmakSaya kare. AthI ja rasapUrvakakarmakSayakAraka tarIke A anuyogane sauthI mukhya anuyoga kahevAmAM Avela che. vaLI A padArthanI jANakArI e sakaLa anuyogonA jJAnano pAyo che. A jANakArI vinAnA bIjA anuyogo karmakSaya karAvavAmAM thoDAka UNA paDe. jJAnIoe bAkInA traNa yogone sonAnA, cAMdInA ke hIrAnA kahyA paraMtu te badhAmAMthI ghATadhaDAmaNa to tyAre ja thAya jyAre lokonA hathiyAro pAse hoya ane dhAradAra hoya. loDhA jevo dravyAnayoga che. enA vinA badhuM nakkAmuM dharmagraMtho uparanA pravacano sadugaranI pAsethI sAMbhaLavAthI jIvane jarUra
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ khUba lAbha thAya paraMtu tethI ghaNo vizeSa lAbha dravyAnuyoga svarUpa jIvavicAra, navatattva, karmagraMtho, kampapacaDI, bRhasaMgrahaNI vagere graMthonA adhyayanathI thAya. A adhyayanathI jIvanA ciMtana kSetranI UMDAI vadhe che. pravacanonA zravaNathI liMbAI pahoLAI vadhe che. dravyAnuyogamAM AtmA UMDA agAdha AtmahitanA ciMtanamAM AvI saphaLa DUbakI mAre che ke tenI asara tenA samagra jIvana parivartana sudhI pahoMcI jAya che. ATalI nakkara rIte pragati mAtra pravacananA zravaNathI prApta thatI nathI. ema kahI zakAya ke sadUgurunA mukhe karAtuM jinavANI rUpa pravacana zravaNa e bATalInuM dUdha che, kadAca zuddha gAyanuM dUdha che, paraMtu dravyAnuyoganuM ciMtana e mAne bAjhIne pIvAtuM dhAvaNanuM nakkara dUdha che. athavA ema kahI zakAya ke bATalAnA caDAvelA lohI jevuM pravacana zravaNa che. jyAre khorAka, khAIne pacAvIne banAvelA kudaratI lohI jevuM dravyAnuyoganuM ciMtana che. mArA svargIya gumAtA zrImada premasUrizvarajI mahArAjA sAhebane kalAko sudhI dravyAnuyoganA padArthonA ciMtanamAM ekadama lIna banelA meM anekavAra joyA ame 40-50 sAdhuo bhikSA vAparatI vakhate koI miThAI vagere dravyamAM rAga na karI besIe te mATe teo zarUAtamAM ja dravyAnuyoganA viSayano evo phUTa prazna mUkatA jeno javAba zodhavAmAM ja amAruM vAparavAnuM kAma pUruM thaI jAya. te vakhate amane koI pUche ke, "tame kaI miThAI ke zAka vAparyuM hatuM ?" to teno javAba devo bhAre thaI paDe. mArA e sva. gurudeve dravyAnuyoganA viSaya upara badhuM maLIne aDhAra virATakAya graMtho (lAkho zloka pramANa) potAnA ziSyone mArgadarzana ApIne, padArtho ApIne taiyAra karAvyA hatA, je mudrita thaIne bhaMDAromAM Thera Thera goThavAyelA che. ema kahI zakAya ke viccheda pAmelA zrutano A punaruddhAra thayo. jaina tattvajJAna- saraLa bhASAmAM' nAmanuM A pustaka dravyAnuyoganuM pustaka che. AmAM AtmA vagere TrasthAnonuM upara vivaraNa che te pachI te aMgenA citrapaTo- AtmA, aSTakarma, cauda guNasthAna, AtmAno vikAsakrama, caudarAjaloka, samyaktva prAptinI prakriyA, aDhI dvIpa tathA kALa-cakranA citrapaTo upara vivaraNa kareluM che. hA, graMthanI zarUAtamAM te tAraka paramAtmA mahAvIradevane meM yAda karyA che. jemaNe sarvajJa banIne badhA anuyogo ane temAM aDhaLaka padArtho jaNAvyA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. e paramakRpALu devanuM A rIte smaraNa karIne huM mAruM katajJatA darzana karIza ane vahAlA e vIra sAthe mAro mAnasasaMbaMdha karIza. kyAreka abheda-praNidhAna sAdhI levAnuM paNa nahi cukuM. mAruM A 233muM pustaka che. meM chellA 30 varSomAM ghaNI badhI yuvAzibiro, yuvA-milano vagere karyA temAM ghaNIvAra uparyukta citrapaTone AdhAra laIne meM tattvajJAnanA pravacano ApyA paNa Aja sudhI te lakhANarUpe taiyAra na thayA. ekAeka A adhurapano khyAla Avyo ane 2054nA kA.su. dazamathI (11-11-97)thI nUtana tapovanamAM beThaka lagAvI rojanA trIsa peIja lakhavAnA saMkalpa sAthe A graMtha-lekhana meM zarU karyuM. mAruM A lekhana yuvAno ke yuvatIonI dhArmika zibiro karatAM prabhAvaka zramaNa-zramaNIone tattvajJAnanI vAcanAo ApavAmAM bharapura masAlo pUro pADaze evo mane vizvAsa che. temane ja nahi, paraMtu zibiramAM bhAga lenArAone tattvajJAnanI vAcanAo upara taiyAra mAla maLI jatAM magajamAM tattvajJAnanA padArthone rUpa ApavAnuM kArya saraLa banI jaze. AthI ja A lekhana meM zakya teTalI vadhu saraLa bhASAmAM karyuM che. jarAka paNa agharo zabda na vaparAI jAya, jo vaparAya to saraLa samajUti ApyA vinAno te na rahe te mATe meM dareka vAkya lakhatI vakhate kALajI karI che. A graMtha-lekhana pAchaLa mAro je svArtha che te ahIM rajU karuM chuM. mane khabara che ke dharmakSetra mATe Aja karatAM AvatIkAla vadhu kharAba AvatI rahI che. abhyadaya kALa bAraNe AMTA mArato hoya, paNa khaMDamAM hajI praveza na karato hoya tevuM lAge che paNa have to, 'abhyadaya kALa kyAre Avaze ? te mATe mana paNa adhIruM ane azraddhALu banavA lAgyuM che.' meM ekatrIsa varSa sudhI jaina saMghamAM mana daIne kAma karyuM tana ane manabe ya ghasI nAMkhyAM. mahadaaMze huM yazasvI rIte khUba jhaDapathI AgaLa vadhato rahyo. paNa kamanasIbe vi.saM. 2013 (i.sa. 1997)nuM varSa mArA mATe jabarI pIchehaTha karAvanAruM banyuM. navasArI pAsenuM tapovana cAlatI traNa pALImAM kAma karatI mArI kApaDanI dukAna. jiMdagImAM AjIvana kApaDIo zI rIte hIrAnA vepAramAM goThavAI zake , ane dhUma kamANI karI zake ? chatAM e aMgeno paNa mAro prayatna cAlu che. mane je kAMI dhakko maLyo che ke jAkAro devAyo che te badhuM bilakula barobara
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayuM che, niyatinuM e ja gaNita hatuM ema ja thayuM che bhagavAnanI mArI upara nigrahakRpA thaI che (Everything is in order) have jyAM sudhI huM arihaMtadevanA abheda praNidhAnarUpa dIrghakAlIna samAdhimAM lIna na thAuM tyAM sudhI mAruM lahIyA tarIkenuM kArya cAlu rAkhavA dhAruM chuM. AghAtano phaTako lAgyA pachInA A chellA sAta mahinAmAM meM be nUtana graMtho ( vivecana svarUpa) lakhI lIdhA. (1) upadeza rahasyanA uttarArdha uparanuM vivecana ane zUnyano sAkSAtkAra. (2) paMcavastuka graMthanA sArabhUta padArthonuM vivecana : kyAre banIza huM sAco re saMta ?' - huM lakhI zakyo. A badho upakAra te mahAtmAono banI rahe che. mArA AdhAtomAM nimittarUpa banavAnuM saubhAgya pAmyA. hajI thoDIka azubha ciMtanadhArAomAM huM aTavAyelo chuM. paNa eka divasa mArI ciMtanadhArA ekadama zuklalezyAsvarUpa banaze tyAre huM temano badhAne mArA asIma upakArIo tarIke hRdayathI svIkArIza. be uparyukta be vivecanonuM lekhana kArya pUruM thatAM meM A trIjuM pustaka hAthamAM lIdhuM. mAro bAhyathI nivRttisamaya thayo eTale have kadAca huM 'bAhya'mAM kyAMya na houM to mArA snehI mitro vagere svarUpa zramaNo vage2e cAre bAju dhArmika zibironuM Ayojana karIne A pustakano AdhAra laIne tattvajJAna upara vAcanAo Ape aneka puNyAtmA sAme dharmAbhimukha re. ethI vagha so-baso varSa sudhI jinazAsananI avicchinna paraMparA cAlu rAkhavAmAM nimitta banavAnuM temane sadagaya sAMpaDe ane emanA prayatnomAM nimitta banavAnuM mane saubhAgya sAMpaDe. AthI mAro saMsAra ekadama alpajIvI banI jAya, mane bhavirahanI prApti thAya tyAM sudhI mane jinazAsanathI vAsita, dhArmika rIte kaTTara evA mAtApitAnA saMtAna tarIke satata janma maLyA kare evI mArI bhAvanA che. mArA mATe ATalI zubhecchA ghaNA badhA AtmAo darzAve te A koI bahu moTI vAta nathI. graMtha-lekhanamAM kyAMya paNa jinAjJA viruddha lakhAyuM hoya to tenuM antaHkaraNathI micchA mi dukkaDaM mAMgu chuM. tapovana [sAbaramatI pAse] li. gurupAdapaghareNuM paM.candrazekharavijaya
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakanA be bola jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM kamala prakAzana TrasTa taraphathI pragaTa thAya che. - AmAM (1) AtmA che, (2) te nitya che, (3) karmano kartA che, (4) karmano bhoktA che, (5) mokSa che, (6) teno upAya che, A SaTasthAno upara vistRta vivecana karavAmAM AvyuM che. tyArabAda AtmAno vikAsakrama, cauda guNasthAno, aSTakarma, cauda rAjaloka, aDhI dvIpa vagere citrapaTo ApIne tenA padArtho upara vivecana karavAmAM AvyuM che. A vivecanamAM pAyAnuM jaina tattvajJAna AvI jAya che. ghaNuM bhaNavA- vAMcavAnI pravRtti naSTaprAyaH thaI hovAthI ane kliSTa bhASAmAM samajaNa ochI paDavAthI A vivecana te badhI vAtane lakSamAM rAkhIne ja karavAmAM AvyuM che. AthI ja sUkSma padAthone khUba sthULa rIte samajAvavAmAM kayAMka bhUla dekhAvavAno saMbhava che, paraMtu bhUla kADhatAM pahelAM jaDa jIvone saraLa bhASAmAM samajAvavAno uddeza dhyAnamAM levAnI mArI khAsa bhalAmaNa che. jinAjJA viruddha kAMI paNa lakhAyuM hoya to tenuM antaHkaraNathI micchA mi dukarDa mAMgu chuM. tapovana [sAbaramatI pAse]' gurupAdapaghareNuM paM.candrazekharavijaya
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA 9 35 35 36 38 (1) taraNatAraNahAra zramaNa bhagavAna mahAvIra deva (2) bhagavAna mahAvIradevanA vacano vaijJAnIka eraNa upara (3) (1) AtmA che, (2) te nitya che. AtmA nitya che. pUrva janma ane punaHrjanma saMskArothI pUrvajanma siddhi nA. prathama janma nathI traNa anAdi che. AtmA, dehathI bhinna che. dehAdhyAsa khUba bhayaMkara traNa guMjano AtmAnA be svarUpo : jIva ane ziva AtmA karmano kartA che. (4) karmano bhoktA che. jIva karmano kartA che. bhAgya phare, niyati nahi rasabaM skRSTa vagere cAra baMdha ugrakamo nikAcita karmo ekanA karmanI bIjA upara asara pradeza baMdha navakarmano bhoktA che - 57 karmanA vipAko bhamyAnuM bhAna ane bhamavAno bhaya paraloka dRSTi pApa dhRjAro karmonA sukhI ane dharmI upara humalA anubaMdha vicAra 44 44 47 49 50 51 para 55 57 57 59
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 doSadarzana : paraguNadarzana svamahAdoSa : ahaMkAra cha padArthonI kAtila virAdhanA anubaMdha eTale saMskAra IzvarakatRtva vicAra jaina darzanamAM IzvaranuM svarUpa (5) (5) mokSa che (6) teno upAya che sarvaviratI dharma 104 mokSa sukha kevuM che ? 104 saMyoga vinA anaMta sukha saMsAra to sAro nathI ja 107 pUrve sahu mokSanI vAto karatAM 110 ApaNo mokSa kema nathI thayo? 111 mokSano upAya cheH cAritra dharma 113 tuM tane ja saMbhALa 114 tArakonuM pracaMDa cAritrabaLa 116 dIvAmAM ghI pUroH korDana karo 117 be prakAranI dIkSA 118 sauthI moTo mAnavabhava 118 dharatI uparanI 11mI ajAyabI 119 sUkSmanI tAkAta 120 mokSanA upAyano paNa upAya che 126 paheluM citrapaTa : AtmAno vikAsakrama 137 avyavahArarAzi : sUkSmanigoda 138 saMsAra kadI khAlI thAya nahi 141 kyA pApanA kAraNe nigodamAM anaMtakALa 141 traNa kAraNe nigodamAMthI bahAra 142 pAMca kAraNo 142 bhavya : abhavya : jAtibhavya 143 svabhAva sAme savAla na thAya 145 ApaNe koNa ? bhavya, abhavya ke jAti bhavya ? 146
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAta abhavyo acaramAvarttakALa ane caramAvarttakALa sahajamaLa : nadIgoLapASANanyAya dvirbandhaka : samRddhdhaka caramAvartakALamAM apunabaMdhaka apunabaMdhakanAM traNa lakSaNo mArgAbhimukha H mArgapatita : mArgAnusArI ardhacaramAvartamAM praveza : samyagdarzana dezaviratidhara zrAvaka traNa vAnaro upara ghaTanA (7) bIjo citrapaTa: cauda guNasthAna paheluM : mithyAtva guNagAna bIjuM : sAsvAdana guNasthAna trIjuM : mizra dRSTi guNasthAna cothuM : avirata samyaSTi guNasthAna pAMcamuM : dezavirati guNasthAna chaThThuM : pramatta sarvavirati guNasthAna sAtamuM : apramatta guNasthAna zeSa guNasthAno (8) trIjo citrapaTa : aSTakarma ATha karmo : tenA sthAno karmabaMdhanA vividha hetuo jinanAmakarmanI viziSTatA (9) cotho citrapaTa : cauda rAjaloka traNeya lokamAM devono vAsa cauda rAjalokamAM jIvo (10) pAMcamo citrapaTa : aDhI dvIpa (11) chaThTho citrapaTa : kALacakra avasarpiNIkALanA cha ArA utsarpiNIkALanA cha ArA (12) sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakriyA prakRti, sthiti, rasa ane pradeza 147 151 153 156 156 157 158 159 160 161 163 164 167 168 169 172 173 173 177 182 183 189 192 197 200 201 202 206 207 209 211 212
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje ja joDAI jAo... Aje ja bekArInI ciMtAmAMthI mukta thAo lAkho DigrIdhArI bedAronI sAme jaina yuvAnone 100% norInI gereMTI ApatI AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI saMskRta pAThazALA preraNAdAtA-pU.pAda paM. pravara zrI candrazekharavijayajI ma.sA. tathA pU. mahAnaMdAzrIjI ma. sA. saujanya : sva. subhadrAbena kAMtilAla pratApasI, saMyojakaH munizrI jitarakSitavijayajI saMskRta pAThazALA(sAbaramatI pAse)nI A che keTalIka vizeSatAo haMmeza vidvAna gurubhagavaMtono satsaMga vidvAna paMDito ane sAdhubhagavaMto dvArA paMcapratikramaNa, navasmaraNa, prakaraNa, bhASya, karmagraMtha, saMskRta, prAkRtabuka, vyAkaraNa, nyAyadarzana vagereno abhyAsa mAsika viziSTa spardhAo tathA abhyAsa upara AkarSaka puraskAro (skolarazIpa) kampyUTara klAsIsa che aMgrejI, nAmuM, vividha spardhAo, pUjano, sAMskRtika kAryakramo vagere zikhavADAze. 7 kSetronI vyavasthA che rahevA-jamavAnuM saMpUrNa phrI. pAThazALAno zikSaka badhA kSetramAM hoziyAra banAvIne saMghano sAro kAryakara banaze. khUba ja maryAdita saMkhyAmAM praveza ApavAno che. : phorma meLavavAnuM sthaLa : tapovana saMskArapITha mu amiyApura, po. : sughaDa, tA.ji. gAMdhInagara - 382 424. akhila bhAratIya saMskRti rakSaLa 2777, nizA poLa, rIlipha roDa, amadAvAda. phonaH 25356033, 25355823 : pAThazALAnuM sthaLa : tapovana saMskArapITha mu, amiyApura, po. : sughaDa, tA.ji. gAMdhInagara - 382424. phona : (079) 23276273, 23276341 mobAIla : 9426060093
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ navI peDhInA zikSaNayukta saMskaraNano saphaLa prayoga tapovana saMskArapITha amIyApura, po. sughaDa, sAbaramatI pAse. preraka : pU. paM. zrI candrazekharavijayajI ma. sAheba sthaLa : sAbaramatI pAse 36 vIghA, sthApanA I.sa. 1994, jUna, dho. bAra. suMdara : sudRDha zikSaNa vibhAga bhAratIya prajA - khAsa karIne tenI navI peDhI - upara pazcimanI jherI jIvanazailInuM vAvAjhoDuM kAtIla vegathI dhasatuM rahyuM che. AmAMthI navI peDhIne ugArI levA mATe tapovananuM dharatI upara avataraNa thayuM che. mekole zikSaNa atyaMta bedhAghaMTu hovA chatAM; saMskaraNa kSetre 'zUnya' AMka dharAvatuM hovA chatAM eno gALIo bhAratIya prajAnA gaLe evo bhIMsAvAyo che ke tenAthI - kroDo saMtAnonA jIvanano amUlya samaya barabAda thavA chatAM te anivArya aniSTa tarIke prajAnI sAthe barobara ekarasa thaI gayuM che. AthI tapovanane e zikSaNa svIkAravuM paDyuM che. tenA vinA saMskaraNano velo caDavo lagabhaga muzkela banyo che. chatAM tapovananA saMcAlakonI evI bhAvanA kharI ke tene dUra karAya to sAruM, bAkI Aje to zikSaNa-vibhAgane paNa vadhu ne vadhu suMdara ane sudRDha karavAnI pharaja paDI che. AthI ja ahIM : (1) dho. pAMcathI aMgrejI vargo pharajiyAta che. (2) dho. pAMcathI bALako aMgrejImAM dhArAvAhI rUpe bolI zake te mATenA khAsa vargo lIMgvIsTIka legveja leboreTarI tathA spokana IMglIza rAkhavAmAM AvyA che. (3) kaoNmpyuTarano viziSTa korsa karavA mATe kompyuTara senTara kholavAmAM Avela che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ AI.e.esa. kkSAnI viziSTa tAlIma sAbaramatI tapovanamAM dho. 11, 12 che temAM 'komarsa' sTrIma rAkhavAmAM AvI che vaLI tyAM kompyuTarano ekadama viziSTa korsa karAvAya che. dho, bAramAMthI nIkaLelA tejasvI vidyArthIone AI.e.esa. kakSAnA adhikArIo banAvavAnI tAlIma cAlu thaI che. saMbhavataH A tAlIma dilhI vidyAlayamAM ApavAmAM Avaze. evo spaSTa khyAla che ke jo dharmarakSA ane rASTrarakSA karavI haze to A tAlIma pAmelA ApaNA mANaso vinA cAlI zakaze nahi. paNa sabUra : A badhu zikSaNa tene ja phaLe je mANasa' hoya. jene paraMparAgata mUlyo pratye Adara hoya; ane je paraMparAgata vyavasthAono tathA cAra puruSArthanI ahiMsaka saMskRtino kaTTara pakSapAtI hoya. A pAyA vinAnI pelI ImArata taddana nakAmI che. vartamAnamAM prajAnI je kharAba hAlata thaI che tenA mULamAM A bhUla che. tapovanamAM 'mANasa' taiyAra karAya che. e mATe dharmanA pavitra kriyAkAMDonuM custapaNe pAlana karAya che. vaLI rojanI prabhubhakti vaDe bALakone evA puNyavAn ane zuddhimAna banAvAya che. jethI temane duHkho jovA na maLe ane doSonA sevanathI bhraSTa thavuM na paDe. nA, AvI saphaLatAo hAMsala karavAnI zakti mekole zikSaNamAM dharAra nathI. paryuSaNaparva tAlIma tapovanI bALakone cUMTIne paryuSaNa parvanI tAlIma ApavAmAM Ave che. tethI kula 40 thI 50 bALako 3-3 nAM jUthamAM vaheMcAI jaIne 15 jeTalA kSetromAM jyAM muni bhagavaMto vagere pahoMcI zakyA nathI tyAM parvAdhirAjanI ArAdhanA karAvavA jAya che. temanuM dhArmika vaktavya, kathAo uparanI pakaDa, kriyAomAM zuddhi, vidhi aMgenuM saMpUrNa jJAna. tathA vinaya-viveka joIne gAmegAmanAM saMgho stabdha bane che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ evuM lAge che ke taiyAra thaIne, jIvaMta banIne, doDavA lAgeluM tapovananuM A 'moDela' jo Thera Thera UbhuM thaI jAya to bhAratIya prajAnuM jIvana-stara badhI rIte unnata thAya. tapovananI 'phI' eTalI badhI ochI che ke tapovanane dara varSe 12 thI 20 lAkha rUA. no toTo Ave che. 'korpasa' karavA dvArA - vyAjamAMthI A toTAmAMthI jhaTa nIkaLI javAno prayatna cAlu che. tapovananA preraka paM. candrazekharavijayajInuM svapna hatuM ke tapovana dvArA vividha kSetromAM vibhUtio pedA karavI. dA.ta. (1) rAjakIyakSetre subhASacandra bojha ke candrazekhara AjhAda pedA thAya. (2) saMskRtirakSAnA kSetre svAmI vivekAnaMda pragaTa thAya. (3) dharmakSetre hemacandrAcAryajI ke gUrjarezvara kumArapALa janma pAme. AvI ATha dasa vibhUtio pedA thAya toya bhayobhayo ! AjanA viSamakALamAM to ATaluMya ghaNuM badhuM ! hA, temane khabara che ke AMbAnI kalama vAvanArane AMbAnI kerIo khAvAnuM ke jovAnuM saubhAgya sAMpaDatuM nathI. paNa teno koI vAMdho nathI. bIja vAvavAnuM; pahelI IMTa mUkavAnuM saubhAgya paNa ati durlabha che. cAlo, ApaNe sahu - temanA bhakto - temanuM svapna dharatI upara avatArIe. temaNe AMkho mIMcI dIdhI haze to svargethI ApaNe meLavelA rUDA phaLone te joyA karaze. koI paNa prakAranI mAhitI meLavavAnuM saMparka sthaLa :tapovana saMskArapITha amIyApura, po. sughaDa, tA. cAMdakheDA, ji. gAMdhInagara, (gujarAta) tapovana : phona H S.T.D. (079) 3206203, 3276341
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'tamArAM vahAlAM bALakone chevaTe traNa varSa mATe to 'tapovana'mAM mUko ja 'jUna mAsathI zarU thatuM satra cAre bAju vikRtinA vAyarA vIMjhAI rahyA che. khUba ja nAnIdasathI cauda varSathI ja bALakomAM kharAba saMskAro paDavA lAgyA che. gaMduM kahevAya te badhuM temanA jIvanamAM pasavA lAgyuM che. samAja tarapha sUkSma najara karatAM A ati kaDavuM darzana koI paNa saMskRtipremIne thaze ane te tIkhI cIsa pADI deze. saMsArI jIvonI vahAlAmAM vahAlI cIja temanA saMtAno gaNAya. jo temanuM ja jIvanagulAba khIlyuM na khIlyuM tyAM ja karamAvA lAge; temAM doSonA kIDA paDavA lAge ane karamAI jAya to e mA-bApoe kyAM javuM? kyAM rovuM? zuM ApaghAta karI nAkhavo ? potAnA gharamAM ke game tevAM borDiMga vageremAM rAkhIne bALakone zikSaNa ApI zakAze, paraMtu saMskAro to nahi ja ApI zakAya. gharamAM mA-bApo ja TI.vI. vagerethI samayanI barabAdI karatAM cakkaromAM ja jo phasAyA hoya ane borDiMgonA saMcAlakone ja bALa-saMskaraNa mATenI koI gaMbhIratA na hoya to saMskAra tyAM zI rIte maLaze ? tapovanamAM dhArmika ane vyAvahArika - banne prakAranuM zikSaNa che. e zikSaNa paNa UMcI guNavattAvALuM che; paraMtu tenI sAthosAtha ahIM bALakonA jIvanabAgamAM susaMskAronA choDonuM vAvetara karavAnuM kArya temaja zArIrika, zaikSaNika, sAmAjika vagere rIte suvyavasthita karavAnI sAthe tene mAnasika ane AdhyAtmika rIte atyanta suMdara banAvavAnuM sauthI pradhAna lakSa che. te vaDIlono ane devaguruno bhakta bane; sahuno mitra bane, jAtano pavitra bane... ane e badhuM banIne e zUravIra bane; jethI rASTrarakSA,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskRtirakSA ane dharmarakSAno e sabaLa yoddho bane e ja A tapovananuM ekamAtra lakSa che. enAmAM dhArmiktA, mAnavatA ane rASTrIyatA (rASTradAjha) jo lAvI na zakAya to tapovanane nIcuM jovAnuM thAya evuM tamAma kAryakaragaNanuM maMtavya che. jo A badhI vicAraNAmAM ane enA AdhAre goThavAyelA tapovananA mALakhAmAM mA-bApone rasa paDato hoya to temanAM bALakone vikRtionAM jhaMjhAvAtamAMthI ugArI levA mATe tapovanamAM (dhoraNa 5 thI 12nI zALA mATe) kamase kama traNa varSa mATe to mUkavAM ja joIe. bALaka to nAdAna che. enA bhAvinA ghaDataranA A kAmamAM ene kyAMka agavaDatA paDe; enI ghareluM svacchaMdatAne ahIM poSaNa na maLe tethI te tapovanamAM dAkhala thavAmAM aruci batAve to kaThaNa kALajAnA banIne paNa mA-bApoe bALakonA samagra jIvananA hitamAM tene ochAmAM ochuM traNa varSanuM saMskaraNa tapovanamAM ApavAno nirNaya karavo ja joIe. yAda rAkho lADamAM ke lAgaNImAM mA-bApo taNAze to bALakonA jIvanane AraMbhamAM ja evuM moTuM nukasAna thaI jaze je jIvanabharamAM bharapAI thaze nahi; jenAthI AkhuM kuTuMba 'trAhimAm' pokArI jaze. nA... have zA mATe krichyAniTIno ja pracAra karavAnI nemavALI konvenTa-skUlamAM ApaNAM bALako jAya ? dho. 4 sudhI konvenTamAM bhaNanArA bALakone tapovanamAM jarUra mUkI zakAze. have to mAtra tapovana e ja ApaNAM saMtAnono taraNopAya.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ [1] taraNatAraNahAra zramaNa bhagavAna mahAvIradeva anaMto kALa pasAra thayo. temAM A bhAratabhUmimAM 24-24 evA anaMtA tIrthaMkaro thayA. dareka utsarpiNI ane dareka avasarpiNInA kALamAM ahIM 2424 tIrthaMkaro thAya. A avasarpiNI kALa cAle che. temAM paramAtmA AdinAthathI zarU karIne paramAtmA mahAvIradeva sudhInA 24 tIrthaMkaro thayA. vaLI AgAmI utsarpiNI avasarpiNIno kALa Avaze eTale darekamAM 24-24 tIrthaMkaro thatA jaze. ApaNA zAsanapati, paramAtmA mahAvIradeva. temanuM nirvANa thayAne hAlamAM 2024 (vi.saM. 2054)muM varSa cAle che. tamAma tIrthaMkara devano tAraka AtmA eka vakhata to ApaNA jevo ja pAko saMsArI hato. je sUkSmanigodamAM anaMtokALa ApaNe pasAra karyo tyAM temaNe paNa teTalo kALa pasAra karyo. hA... tyArathI ja temanI ane ApaNI vacce e pharaka to paDelo ja hato ke te AtmA bhAvimAM nizcitapaNe tIrthaMkara bhagavAna thanAro AtmA hato. ApaNo AtmA tevA nizcayavALo na hato. ApaNe kyAreka AdhyAtmika UMcAIo hAMsala karelI paraMtu to ya ApaNo AtmA eTale cakamakato paNa kAcano TukaDo. jyAre teo kyAreka pApiSTha avasthAmAM hatA to ya temano AtmA melo paNa pArasamaNi hato. TUMkamAM e vAta karavI che ke kyo AtmA tIrthaMkarapada pAmavAnI bhavitavyatA dharAve che, te pahelethI ja nizcita hoya che. e AtmAnI evI ja niyati. ApaNI tevI niyati nahi. ahIM ApaNe zAsanapati mahAvIradevanI vAta karIe. upara jaNAvyA mujaba temano AtmA anaMtakALa sudhI sUkSma evI nigodamAM (avyavahArarAzimAM) rahyo. jyAre tyAMthI nIkaLavA mATeno temano kALa pAkyo, karmalaghatA thaI, tyAre te AtmA tyAMthI bahAra nIkaLyo. have te bAdara nigoda(eka prakAranI vanaspati)mAM ane pachI pRthvI, 8. 55.-1
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM pANI, agni, vAyumAM Avyo. pachI kIDI vagere trasajIva banyo. pachI pAMca indriyavALo hAthI, ghoDo banIne mANasa banyo. deva ke nAraka paNa thayo. Ama dareka AtmA A cAra gatiomAM anaMtakALa sudhI paribhramaNa kare che. A badho teno aMdhakAra-samaya kahevAya che. jyAM koI viziSTa guNano prakAza pragaTe nahi tyAM ajJAnatA, mithyAtva, avirati vagereno gADha aMdhakAra ja hoya ne ? jIva jyAre samagadarzana ane samyagujJAna pAme tyAre ja prakAza thayo kahevAya. tyArathI ja tenA bhavonI- mukhya bhavonI- gaNatarI thAya. paramAtmA mahAvIradevano AtmA 'nayasAra' tarIkenA grAmamukhInA bhAvamAM samyagadarzana pAme che eTale te temano prathama bhava gaNAya che. (A pUrve anaMtA bhava-manuSya, deva sudhdhAnAM, vepadhArI jaina sAdhunA paNa teNe karI cUkyA hoya che.) prathama bhavathI mokSa pAmavA sudhInA badhA maLIne asaMkhya bhavo tArakanA AtmAe karyA, paraMtu temAM je mukhya bhavo hatA te mAtra 27 hatA. temAM 27mo bhava eTale tIrthaMkara paramAtmA mahAvIradeva tarIkeno aMtima bhava. 'nayasArathI mahAvIra' tarIkenI bhavayAtrAmAM ghaNA badhA utthAna (Ups) ane patana (Down) thayAM; ghaNI badhI gaMbhIra bhUlo karI. tenA kAraNe saMsArabhramaNa khUba thayuM. sAtamI nArake paNa A jIvane javuM paDayuM. ghora ahaMkAra karavAnA kAraNe eka koTAkoTi sAgaropama cAle tevuM nIcagotra karma marIcina bhavamAM bAMdhyuM. jemAM bAkI rahelA mAtra 82 divasa mahAvIradeva tarIkenA aMtima bhavanI zarUAtamAM (garbhakALamAM devAnaMdAnI kukSimAM rahIne) nirdaya karmarAjAe vasula karyA. eka vAta dareka jIva mATe nakkI che ke jo te eka vAra samya darzananuM utthAna (Up) pAme pachI bhale hajAro vAra tenuM patana (Dowm) te te bhavomAM thAya paNa tene chevaTe to evo (UP) ja maLavAno ke te AtmA mokSanA utthAna tarapha ja dhasato rahe. tene 'DAuna' Ave ja nahi. paramAtmAne paNa chellA bhavomAM satata utthAna cAlu rahyuM. temAM chellethI trIjA (25mAM) bhavamAM temanA haiye vizvamAtranA sarva jIvone sarvathA duHkhamukA, pApamukta karI devAnI je karuNA bhAvanA utpanna thaI, parAkASThAe pahoMcI te vakhate - te naMdana rAjakumAranA - 25mAM bhavamAM temaNe nikAcita (sarvathA atUTa) evuM tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM. A karma 27mAM bhavamAM 42 varSanI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraNatAraNahAra zramaNa bhagavAna mahAvIradeva uMmare - 12 varSanI sAdhanAkALa pUro thatAM - vaizAkha suda - 10nA divase sAMje udayamAM AvyuM. have zramaNa evA mahAvIra, bhagavAna mahAvIra banyA. dareka tIrthaMkara devanA tAraka AtmAone chellethI trIjA bhave uparyukta karuNAbhAvanA parAkASThAne pAme che. vaLI tenI sAthe eka ke tethI vadhu vIsasthAnaka tapanuM ArAdhana joDAya che. A rIte chellethI trIjA bhave naMdana rAjakumAranA haiye "karuNAno ogha chalakAyo ane tIrthaMkara thavAnI dizAmAM teo ekadhArI rIte AgaLa vadhatA gayA. 26mAM - chellethI bIjA bhavamAM teo dazamA devaloke deva hatA. (koI zreNika jevo AtmA chellethI bIjA bhave nArakamAM paNa hoI zake kharo.) A bhavamAM tArakonA AtmAomAM be guNo vizeSa netradIpaka bane che. jo teo devaloka hoya to tyAMnA apAra bhogasukhamAM teo utkRSTa vairAgyanA dhAraka hoya che. jo teo nArakamAM hoya to tyAMnAM kAtila du:khomAM ekadama samAdhi'mAM rahe che. te bhavanuM AyuSya pUruM thatAM te AtmA tIrthaMkara tarIkenA bhavamAM praveze che. paramAtmA mahAvIradeva trizalArANInI kUkhethI avataryA. siddhArtha e temanA pitAnuM nAma hatuM. mAtApitAe temanuM vardhamAna nAma pADyuM. mahAparAkrama joIne devoe temanuM 'mahAvIra' nAma pADyuM. mAtapitAnA ati snehane kAraNe temanA AghAtane nivAravA mATe prabhue temanA dehAnta bAda dIkSA levAnI - 28 varSanI vaye - taiyArI karI. parantu moTA bhAI naMdivardhananA ati vilApa sAme karuNArna banelA prabhu jhUkI gayA. vaLI be varSa sAdhu jevuM jIvana jIvavA sAthe saMsAramAM rahyA. 'trIsa varSanI vaye dIkSA lIdhI. sADA bAra varSano ghAtI karmakSayanI sAdhanono kALa hato. ati bhayAnaka upasargo AvyA. prasannavadane sahana karyA. govALiyAe pagano cUlo karIne zarIre AganA bhaDakA phelAvyA. zUlapANie eka rAta jAlIma kaSTo ApyA. caMDakauzika sApe tAlapuTa jheranI khUba picakArI mArI. gozAlake Aga lagADI, saMgame kALacakra choDyuM. dharatImAM dharabI nAMkhyA. govALiyAe kAne khIlA ThokyA. khIlA kADhavAnuM sAruM kAma thavA veLAnI vedanA sauthI vadhu bhayAnaka ane atyanta asahya hatI; tethI jeNe moMmAMthI upha' paNa karyuM na hatuM te prabhuthI bhayAnaka cIsa nIkaLI gaI.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM A badhuM adhijJAnathI jANI cUkIne indre pahelethI ja paramAtmAnI sAthe potAne rahevA devAnI vinaMtI karI hatI. parantu pUrI mastIthI prabhue temanI vinaMtI ThukarAvI nAMkhI hatI. sADA bAra varSano A sAdhanAkALa eTalo badho bhayAnaka hato ke tevI sADA bAra sekaMDa paNa bhogavatAM ApaNo jIva nIkaLI jAya. A sAdhanAkALa dvArA prabhue jagatane pAMca 'saMdeza' ApyA che. (1) saMkaTono svIkAra karajo, sAmano kadApi nahi; kema ke niyatinA kramabaddha gaNita pramANe badhuM cAle che. (Everything is in order) (2) pratikULatAthI utthAna thAya; anukULatAomAM patana thAya. (3) krodhanI Aga sAme kSamAnA pANInA phuvArA ja uDAvajo. (4) sUkSmanI tAkAta vinA parakalyANanI bAbatamAM kUdI paDatA nahi, (5) niSkriyatAmAM pracaMDa zakti che. evI zakti sakriyatAmAM nathI. sADA bAra varSa sudhI karmakSayanI khAsa karIne mohanIya karmanA kSayanIsAdhanA cAlI. vai. su. 10me zramaNa bhagavAna mahAvIra, tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra thayA. te divase temaNe sAtamA apramattaguNasthAnethI chalAMga mArI : kSapakazreNi mAMDI. mohanIya karmanI AtmAmAM paDelI anAdi sattAne jaDamULathI ukheDI nAMkhavA mATe A kSepaka zreNI (dhyAnanI viziSTa dhArA) atyanta saphaLa hoya che. jIvamAM rAgadveSa vagere doSone pedA karavAnuM kAma mohanIya karmanuM che. prabhue ene chello phaTako mArIne antarmuhUrtamAM ja jaDamULathI ukheDI nAMkhyuM. prabhu 'vItarAga thayA. rAga ane dveSa rahita prabhu tarata antarmuhUrtamAM ` sarvajJa sarvadarzI thayA. nA... te mATe koI khAsa yatna karavo paDyo nahi. je vItarAga thAya tene dharmamahAsattA avazya sarvajJa banAve. vItarAga prabhu bAramA guNasthAne hatA. sarvajJa prabhu teramA guNasthAne hatA. have sarvathA rAga, dveSa ane ajJAna vinAnA prabhu thayA. AthI ja prabhu satyavAdI banyA. rAgI, dveSathI ke ajJAna (moha)thI jIva jUThThuM bole. jenA A traNeya doSa jaDamULathI UkhaDI gayA temane jUThuM bolavAnuM koI kAraNa rahyuM nahi. -
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraNatAraNahAra zramaNa bhagavAna mahAvIradeva je vItarAga bane, te sarvajJa bane, je vItarAga ane sarvajJa bane te satyavAdI bane, je vItarAga hoya, sarvajJa hoya ane satyavAdI hoya te trilokagura kahevAya. te ja 'trilokaguru' padane lAyaka gaNAya. mahAvIradeva 'trilokaguru' banyA. A tArako je kAMI siddhi prApta kare temAM temanI yogadazA mukhya hoya. nA.... prayogo karavAthI je siddhio prApta thAya tenI pUrNasatyatAmAM ghaNI zaMkAzIlatA rahe. bhArata-dezanA vividha kSetronA yogIoe yogadazA sAdhIne te te kSetranI siddhio meLavI che. haraDe, bhIlAmo, baheDA ke citraka vagere nAmanI hajAro vanaspationA guNo ane dharmo caraka, suzruta vageree jagatane jaNAvyA temAM temaNe haraDe vagere khAIne jAta upara prayogo nahotA karyA parantu dhyAna(yoga)mAM besIne A jANakArIo temaNe prApta karI hatI. teo A haraDene dhyAnano viSaya banAvatA, ane tenA dvArA tenA guNadharmo pakaDI letA. ziSyone te vAta karatA. bhAratadezanI prajA hamezAM - moTA bhAge - yogapradhAna hatI. paramAtmA mahAvIradeve 12 varSanA vanavAsa daramyAna kIDI vagerene pakaDIne tene keTakeTalI indriyo che ? te kadI joyuM nathI. A prayogo karavAnI prayogazALA to temanI sAthe hatI ja nahi paNa sAdhanAnA tera mAsa bAda to temanA deha upara cIMdaraDuM paNa na hatuM. AvA mahAvIre "kIDIne traNa indriya che, bhamarAne cAra indriya che, mAchalIne pAMca indriya che." te badhuM je kAMI potAnA ziSyone jaNAvyuM tenI pUrvabhUmikAmAM prayoga nahi paraMtu yoga hatA. prabhu yogI hatA. prayogavIra kyAre ya nahi. saMzodhanamAM bhUlo paDe. yogamAM kyAre ya nahi; saMzodhanothI prasiddhi jarUra maLe, siddhinuM nakkI kahevAya nahi. prasiddhi patana tarapha paNa doravI jAya. siddhimAM utthAna ja hoya.. paramAtmAnI koI paNa vAta "saMzodhanano viSaya banI zake tema nathI; kema ke te dareka vAtanuM aMtima svarUpa yoga dvArA sunizcita thayeluM che. siddha thayeluM che. siddha banavArUpe jeno anna AvI gayo che te siddhAnta kahevAya, siddhAnta banelA padArthanuM saMzodhana na hoya.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM siddhanuM saMzodhana na hoya. asiddhanuM saMzodhana hoya. ApaNo AtmA asiddha che. te 'sidhdha thaI cUkelA padArtho dvArA saMzodhana jarUra thAya. paNa AtmA dvArA siddha thaI cUkelA padArtho (baTATAmAM anaMtA jIva vagere)nuM saMzodhana na thAya. siddhAntarUpa zAstronuM saMzodhana na thAya. mahAvIra kadI jUThuM bole nahi trilokaguru paramAtmAe bhale sAdhanAkALanA 12 varSanuM mauna rAkhyuM, enuM kAraNa e ja hatuM ke hajI pote jagatanuM pUrNadarzana - sarvajJa banIne - jAte karyuM nathI. eTale kAMIka paNa bolavAmAM khoTuM bolAI javAnI zakyatA rahe. evI prarUpaNA karatAM aneka AtmAo unmArge jAya. eTale jevA te sarvajJa banyA ke tarata temaNe roja be vAra dezanA ApavAnuM zarU karI dIdhuM. DhagalAbaMdha vAto jagatanA jIvone karI. maunI bhagavAna bolavA lAgyA. jamIna upara nahi beThelA bhagavAna samavasaraNa AdimAM besavA lAgyA. ghora tapasyA karatAM bhagavAna roja eka TaMka vAparavA lAgyA. sAruM thayuM ke sarvajJa thayelA bhagavaMtanAM aghAtI karmono kSaya na thayo. AthI ja A badho lAbha (dezanAdAna) ApaNane tIrthaMkara nAmakarma (aghAtI karma)nA udayane lIdhe prApta thayo. jenAmAM na hatA, rAga-pa ke moha lagIre. jenAmAM na hatI mamatA, mamata ke mata sthApavAnI- calAvavAnI manovRtti, lagIre. jaina dharmanA pote prakAzaka hatA, chatAM potAnuM AyuSya eka ja kSaNa mATe vadhArIne udayamAM AvI rahelA bhasmagrahanI zaktine jo kSINa na kare to e bhasmagraha prathamanAM aDhI hajAra varSa sudhI jaina dharmane calaNInI jema cALI nAMkhe; hataprata karI nAMkhe evuM hatuM. AthI ja indra kSaNanuM Ayu vadhAravA vinaMtI karI to ghasIne nA pADI. te niyati che. tene huM paNa mithyA karI zakuM nahi. paramAtmA AdinAthe paNa potAnA tIrthanI paraMparAne vicchinna karanArI bhaviSyanI peDhIne mULamAMthI ja khatama karavA mATe cakravartI bharate talavAra kheMcI nAMkhI ane te vaMzavelo mULamAMthI kApI nAMkhavA mATe kamara kasI tyAre
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraNatAraNahAra zramaNa bhagavAna mahAvIradeva prabhue tema karavA bharatane vAryo. (ulaTI bAjumAM kRSNa hAlamAM jyAM che. tyAMthI temaNe moTAbhAI balarAmane kRSNapUjA jagatamAM barobara thatI rahe te mATe tene sakhata dabANa karyuM hatuM. moTAbhAI baLadeve te vAtano bhrAtRsnehane lIdhe barobara amala karyo hoya tevuM Aje paNa jovA maLe che.) AvA ati nirmaLa paramAtmA satyavAdI ja hoya. te kadI jUThThuM bole nahi. jo ke A saMsAranA sAmAnya koTinA sajjano paNa jUThuM bolatA nathI. gharanA badhA mANasone vAraMvAra kahetA hoya che ke, "koI juThuM bolIne mArI pAse kAma kaDhAvazo nahi. jeTalA rUpiyA mAMgazo teTalA rUpiyA huM ApIza. paNa te mATe jUThThuM bolazo to mArA jevo kharAba koI nahi maLe." sajjano jUThuM na bole. saMto jUThuM na bole. ane zuM bhagavAna jUThThuM bole ? kadApi saMbhavita nathI. ApaNe A vAta nakkI karavA mATe jeTaluM maMthana karavuM paDe te karavuM. jeTalI dRSTithI bhagavAna mahAvIradevanuM jIvana tapAsI zakAya teTalI dRSTithI tapAsavuM. temanuM vItarAga tarIkenuM svarUpa vicAravuM. temanI mUrtine dhArIne nIrakhavI. kyAMya rAga, dveSa ke mohanI bAbata jovA nathI maLatI ne ? te khAsa jovuM. jo temanAmAM rAgAdinI koI bAbata dekhAya to temanI jUThuM bolavAnI pUrI zakyatA gaNAya. paNa jo te tattvo kyAMya jovA na maLe to nizcaya karavo ke mahAvIra jUThThuM bole ja nahi. jo A rIte temanI upara vizvAsa besI jAya to temaNe kahelI vAtone AMkha mIMcIne svIkArI levAmAM jarA yamuzkelI na paDe. jarA ya vAda-vivAda sarjAya nahi. * je phaeNmilI DaoNkTara upara pUrNa vizvAsa besI jAya che te je koI davA Ape tenI bATalI upara 'poijhana' lakhyuM hoya to ya AMkha mIMcIne te davA momAM mUkI devAya che. mana bole che, "mArA DaoNkTara upara mane pUrNa vizvAsa che. te mAruM ahita kare ja nahi. tevuM kazuM mane Ape nahi." AvI dRDha zraddhA paramAtmA mahAvIradeva upara besavI joIe. e kRpAlu deve - dhAro ke - so vAto karI che. dA.ta., baTATAmAM anaMtA jIva che. rAtribhojana karavAthI narakamAM javuM paDe che. AtmA che. te nitya che. dehathI
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM bhinna che. vagere... A tamAme tamAma vAto upara ApaNe AMkha mIMcIne 'Yes' kahevuM joIe. te vakhate bolavuM joIe ke, "mArA mahAvIra kadI jUThThuM bole nahi. jo emaNe kahyuM che ke, 'baTATAmAM anaMtA jIva che' to te vAta mane eka hajAra TakA maMjUra che. huM laeNboreTarImAM jaIne te baTATAmAM anaMtA jIva che ke nahi ? tenI tapAsa paNa karavA janAra nathI. emAM ya mArA bhagavAna uparanI mArI azraddhA sAbita thAya. jo AMkha mIMcIne vizvAsu DaoNkTaranI koI paNa davA momAM mUkI zakAya che to AMkha mIMcIne bhagavAna mahAvIranI vAto manamAM utArI devI joIe. vAraMvAra e vAta bolAyA kare, "mArA mahAvIra kadI jUThThuM bole ja nahi. emaNe kahelI vAtono mArA jIvanamAM amala karavAmAM huM kadAca UNo Utarato hoIza parantu emaNe kahyuM che te ja sAcuM che. ATaluM to huM jaDabesalAka mAnuM chuM." jema AryabhiSaka nAmanA AyurvedanA pramANabhUta gaNAtA granthamAMnI haraDe, AMbaLA, lIMbu vagere 5-7 auSadhiono jAta upara prayoga thAya ane granthamAM jaNAvelI te aMgenI vAto barAbara nIkaLe to te granthanI bAkInI traNa hajAra davAo upara AMkha mIMcIne vizvAsa mUkI devo joIe, dareke dareka davAno kAMI prayoga na karAya. gharanI strI, 'bhAta barobara caDyA che ke nahi ?" teno nirNaya karavA mATe oravA mUkelA bhAtanA cAra-cha dANA ja dabAvIne joI le che ke te kevA sIjhayA che ? A uparathI tamAma dANA sIjhI gayAno nirNaya thaI jAya che. dareka dANo dabAvIne jovAto nathI.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ " [2] bhagavAna mahAvIradevanA vacano vaijJAnika eraNa upara) jo ke sonuM e sonuM che. e ghaNuM kIMmatI che; mahAna che. paNa duniyAnI e kamanasIbI che ke te caNoThI jevI tuccha cIjathI mulavAya che. bhagavAna mahAvIradevanA sonA jevA siddhAMtone vijJAnanI caNoThIthI mUlavavA paDaze enuM mane duHkha che paraMtu te vinA chUTako jaNAto nathI. kema ke duniyA vijJAnanI pAchaLa gAMDI banI che. eTale enI rIte ja mAre vAta karavI paDaze. brAhmaNane paNa muslima sAthe enI hindI ke urdU bhASAmAM ja bolavuM paDe. e vakhate saMskRta bhASA na cAle. hAya ! phUTapaTTIthI sAgaranI UMDAI mApavI paDaze ! hAya ! tharmomITarathI sUryanI garamI AMkavI paDaze ! A vAtano AraMbha karatA pUrve e vAta jaNAvI dauM ke prabhu vIre jagatanI sarva prajAone cAra amUlya vastuonI bheTa dharI che. (1) AcAramAM anubaMdha ahiMsAnuM pAlana, (2) vicAramAM sAdvAda zailIno svIkAra, (3) ciMtanamAM karmavAda, (4) AdarzamAM aparigrahano Adarza, A vAtano vistAra ahIM aprastuta hovAthI ATalo nirdeza karIne choDI dauM chuM. have je vAto paramAtmAe - ane temanI pUrve thayelA anaMta paramAtmAoe - ekamate karI jemAM vijJAnane paNa have sUra purAvavo paDyo. potAnAM saMzodhanone rada karavA paDyA ane mahAvIradevanI vAtane ja svIkAravI paDI te keTalIka vAto ahIM rajU karu . A vAta eTale bhAtanA cAra dANA. e jo sIjhelA nakkI thAya to gharanI strInI jema bAkInA tamAma dANA mATe (tattvajJAna) AMkha mIMcIne bolI devuM ke te badhuM ekadama barobara che. temAM mane kyAMya kAcuM kapAyAnI ke asatyatAnI lagIre zaMkA nathI. AdhyAtmika jagatamAM se purva paMte - Apa je kaho cho te mane bilakula mAnya che - evI zraddhA ja tAraNahAra che. ahIM vAte vAte How? Why? na cAle. evuM mAnasa dharAvatA mANase vijJAnanI prayogazALAe javuM. tyAM tene jabarI saphaLatA maLe. cAlo tyAre, have keTalAka vijJAnanAM anveSaNo jaNAvuM ke jenA dvArA paramAtmA mahAvIradeva so TakAnA sAcA 'sarvajJa' sAbita
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM 10 thayA che . je sarvajJa sAbita thAya te vItarAga to hoya ja; kema ke vItarAga banyA vinA sarvajJa banI zakAtuM nathI. je vItarAga + sarvajJa te satyavAdI. je satyavAdI te trilokaguru bhagavAna (1) je vakhate tamAma dArzanikoe eka avAje kahyuM hatuM ke pANI, pANInA mULabhUta paramANuomAMthI bane che. je pIvAnA, kapaDA dhovAnA vagere... kAmomAM Ave che. e ja vakhate prabhu mahAvIre kahyuM ke, "pANI e vAyumAMthI bane che." vijJAne paNa A ja vAta Ho samIkaraNamAM karI che ke be bhAga hAiDrojana vAyu ane eka bhAga oNksijana vAyumAMthI pANI bane che. (2) paramAtmAe kahyuM ke, "pRthvI, jaLa, agni, vAyumAM paNa jIva che. kIDI vageremAM jIva mAnanArA dharmo che. pRthvI Adi cAramAM jIvatattva hovAnI vAta mAtra paramAtmAe karI che. sAbarakAMThAmAM eka gAma che, jenAM ghara-gharanI pRthvImAMthI paththara UgIne bahAra AvyA kare che. te lokone vAraMvAra te paththaro kApavA paDe che. amerikana 'TAima' megejhinamAM the earth that grows nAmano lekha Avela, jemAM DuMgaranA aMdaranA bhAgamAMthI bahAra kADhelAM DhephAne vAraMvAra pANI pIvaDAvatAM te dainaMdina moTuM thatuM hatuM. (3) paramAtmAe vanaspatinA vividha dasa bhAgomAM - darekamAM - svataMtra jIva hovAnI vAta karI che. mULa bIjamAM je jIva che te vRkSa banatA tenA dareka bhAgamAM vyApato jAya che paNa tenI sAthe te dareka thaDa, DALI, pAMdaDA, puSpa, phula, phaLa vageremAM potapotAno svatanta jIva hoya che. dA.ta., pAMdaDu toDAya tyAre mULa jIva pAMdaDAmAMthI haTI jaIne DALImAM kheMcAI jAya ane toDelA pAMdaDAmAM teno samagra jIva akabaMdha rahe. pachI samaya jatAM e jIvane poSaNa na maLe eTale pAMdaDuM pILuM banI jAya; nirjIva thaI jAya. 'vanaspatimAM jIva che.' e vAta kAMI jagadIzacaMdra bojhanI zodha nathI. A vAta to jaina dharmanuM jabaradasta gaurava che. "hA. vIre kahyuM tethI majA na AvI paNa bojhe kahyuM eTale saunAM moM malakAI gayAM ! khera... 'vanaspatimAM jIva che ! e satyanI asara prabhu vIranA samakAlIna gaNitazAstrI pAyathAgorasa upara khUba thaI hatI. eka vAra te potAnA vatanamAM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIradevanA vacano vaijJAnika eraNa upara ethensa(grIsa dezomAM pharato hato tyAre kaliMgaranI lArI pAse Avyo. sahunI jema teNe eka kaliMgara hAthamAM lIdhuM. lArInA mAlike te kApIne jovA mATe charI ApI. jevo charIno ghA mAravA gayo tevo ja pUjI gayo. charI paDI gaI. nikaTanA lokone teNe kahyuM ke, "A kaliMgaramAM jIva che te marI jAta. jo te ja ApaNA grIsa dezano rAjA banata to rAjAnuM khUna karyAnuM pApa mane lAgata." jagadIzacandra bakarAM, gheTAM, gAya vageremAM jIvatatva kahetAM barnADa zoe mAMsAhAra choDI dIdho hato. paNa jyAre bojhe vanaspatimAM ya jIva hovAnI vAta karI tyAre temane bahu mUMjhavaNa thaI. bojha pAse jaIne teNe kahyuM, "mArA mATe kazuMka to khAvAnuM bAkI rAkho. mAre have khAvuM zuM ?" bojhe jIvonA sArA-narasA taraMgone pakaDatuM yatra banAvyuM hatuM. teNe eka khaMDamAM vanaspativALA cha kuMDA mUkyA, cha mANasone vArApharatI - eka - ekane praveza karAvyo. temAMnA cothA naMbaranA mANasa dvArA temaNe cothA naMbaranA kuMDAnA choDane hAthathI masaLAvI nAMkhyo. pharIthI te cha mANasone mokalyA. jyAre cothA naMbarano mANasa pasAra thayo tyAre tamAma kUMDAonI vanaspatinA choDamAMthI bhayanI dhrujArIo chUTavA lAgI, je pelA thanne pakaDI lIdhI. A uparathI bojhe sAbita karyuM ke jenAmAM bhayasaMjJA che tenAmAM jIva tattva che. poTezyama sAInAIDa nAmanA kAtila jheranuM drAvaNa je choDa upara naMkhAya te tarata kALo meMza paDI jAya. A dvArA bojhe vanaspatimAM "mRtyunI sAbitI karI. jyAM mota che tyAM jIva che e vAta nakkI thaI. AcArAMgasUtramAM jaina sAdhune akutabhaya kahyA che. jenAthI koIne bhaya nahi te jaina sAdhu akutobhaya kahevAya. lIlAchama medAnanI vaccovacca avarajavara dvArA rAhadArI lokoe korIkaTa keDI pADI dIdhI hoya tenI uparathI jaina sAdhuo pasAra thAya tyAre be ya bAjunA ghAsamAM je taraMgo UchaLe te harSanA hoya. jyAre khATakI pasAra thAya tyAre tenA dehanI krUra UrjAnA sparzathI bhayanA taraMgo dhaDAdhaDa uchaLavA lAgI jAya. manuSyamAM ya AvuM bane che. jyAM jIva hoya tyAM sarvatra AhAra, bhaya, mithuna ane parigraha(mUccha)nI saMjJA hoya ja.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM eka bAIne jelanI sAta divasanI sajA thaI hatI. cAra divasa bAda tene jelanA vaDAe kahyuM ke, 'tenI sajA phAMsImAM pheravavAmAM AvI che." A bAI eTalI badhI gabharAI gaI ke na pUcho vAta. evI ja hAlatamAM tenI pAse pAMca kedIone jamADavA mATenI rasoI taiyAra karAvAI. je kedIoe te rasoI khAdhI te badhAne puSkaLa jhADA-UlaTI thayA. ahIM spaSTa dekhAya che ke jyAM jIva che tyAM saMjJA che. jyAM saMjJA che tyAM UrjA che. UrjA pramANe kaMpananA taraMgo zarIramAM UThatA rahe che. (4) jIvamAtramAM AhAra, bhaya, mithuna ane parigrahanI saMjJA prabhue jaNAvI che. jaina zAstromAM kAcA pArAnA kUvAnI vAta Ave che. jo soLa zaNagAra sajelI juvAna, sohAmaNI kanyA moMmAM pAna cAvIne tenI pIcakArI te kAcA pArA upara pheMke to te pAro tenI maithunasaMjJA uttejita thatAM te chokarIne bheTavA mATe uchaLe. - papaiyAmAM paNa maithunasaMjJA che. mAdA papaiyAnA saMyoga vinA nara papaiyAnA jhADa upara phaLa AvatuM hotuM nathI. mAMsAhArI vanaspatio paNa kaTasa, kAnabIya, hukara, DArvina vageree zodhI kADhI che jemanAM mAtra nAmo ahIM jaNAvuM chuM DraserA. sUryazizira, DAIvAniyA, pagIphulA, bherI, mAlakAjhAjhI vagere...(A aMgenuM vizeSa jANakArI mATenuM mAruM pustaka 'vijJAna ane dharma'- 14muM prakaraNa jovuM.) je jIva pUrvabhave manuSya hato. dhanavAna hato. teNe dharatImAM dhana dATayuM hatuM. marIne vanaspatinI vela banIne te tyAM ja chavAya ane dhananI mUrNA pope. sUkSmanigodathI mAMDIne manuSya, deva, nArakAdi gatinA jIvonuM varNana karIne - temanA kula 563 bheda jaNAvIne prabhue kamAla karI che. temaNe je rIte je jIvamAM jeTalI indriyo kahI te ja pramANe Aje jovA maLe che. AmAM kyAMya kazo pharaka maLato nathI. kevI akAya satyavAditA. AthI ja siddhasena divAkarasUrijIe eka zlokamAM kahyuM che ke, "he prabho ! tame jIvonA prakAra kahyA, tenA vibhAgo pADyA e koI karI zakyuM nathI. A mArga Ape ja kheDyo che. A vibhAgIkaraNa ja sAbita karI Ape che ke Apa nizcitapaNe sarvajJa hatA. te sivAya ATalI sUkSma vAta Apa karI zako nahi, ApanI sarvajJatAnI parIkSA ame A ekamAtra vastuthI karI che. ApanA jevA bhagavaMta amane maLyA te badala ame 'utsava' jevI sthitino
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIradevanA vacano vaijJAnika eraNa upara anubhava karIe chIe. ya eva SaDjIvanikAyavistaraH / parairanAlIDhapathastvadIyaH / anena sarvajJaparIkSaNakSamAH tvayi prasAdodayasotsavAH sthitAH / / (5) prANIo ane vanaspatiomAM jIva che ema kahIne karuNAnA sAgara prabhue sarva jIvone "abhaya" ApavAno upadeza Apyo che. A rIte paryAvaraNanI (kudaratanI) sarva rIte rakSA karavAnuM jaNAvyuM che. hA, prANIo ane vanaspatinI rakSA na karAya ane tenuM mota nIpajAvAya to mAtra te ja badhA maravAnA nathI, paNa tenI upara ja jemanuM jIvana avalaMbe che te AkhI mAnavajAtanuM mota thavAnuM che. pazuo potAnA chANa-mUtra dvArA cikkAra UrjA pedA karIne mAnavajAtane jIvatI rAkhe che. dharatImAM nitanavo kasa utpanna kare che. tenA dUdhanI vAta to dUra rahI paraMtu tenA chANa-mUtra paNa atIva upayogI che. temAM ya pharTilAijhara, jaMtunAzaka davAo vagere dvArA jyAre lAkho hekTara jamInanA kasano khAtmo bolAvI dIdho che tyAre to A chANa-mUtra to kAcuM sonuM che; tethI ya vizeSa che. have vanaspatinI vAta karuM. prANImAtranA zvAsamAMthI nIkaLatA jherasvarUpa kArbana DAyaoNksAIDane te khAI jAya che. tene oNksijanarUpa amRtamAM TrAnsaphara karIne sarvatra AkAzamAM pheMke che. jenAthI jIvamAtra jIvI zake che. vanaspatinAM jaMgalo varasAdane kheMcI lAve che. dharatImAM cAre bAju prasarelA vRkSonA aDAbIDa mULiyAo dharatImAM UtarelA varasAdI pANIne samudra tarapha jatuM rokI rAkhIne jabaradasta jaLa bhaMDAra taiyAra kare che. jenAthI kUvA, taLAva, vAva vagerenA pANInA taLa UMcAM ne UMcAM rAkhIne mAnavajAtane khUba rAhatarUpa bane che. jo pazurakSA, vanarakSA, jalarakSA ane bhUrakSA karavAnI paramAtmAnI vAtane barobara svIkArAya to mAnavajAtane je du:kho jovAno vAro Avyo che te na Ave. A cAranI sAikala pUrva satata cAlatI rahetI. AthI mAnavajAta svAvalaMbI banI rahetI. parAvalaMbana e moTAmAM moTuM duHkha che. Aje bhAratIya prajAne saMpUrNapaNe parAvalaMbI banAvAI che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM yantravAda, zikSaNavAda, lokazAhI, binasAMpradAyikatA, ekatA, samAnatA vagere tattvo bhAratIya prajAnA gaLe phAMsalArUpa puravAra thayA che. AmAMthI UgaravuM hoya to A badhuM choDIne prajAne svAvalaMbI banAvatA paryAvaraNanI saMpUrNapaNe rakSA karavI joIe. bakarIno kAna paNa koI na AMbaLo, vRkSanuM pAMdaDuM paNa koI na toDo; nadInA nIrane duSita na karo. vAyune praduSita na karo. A badhI vAta jo svIkArAze to bhAratIya prajA pUrvavat AbAda banaze. tenAmAM guNonuM AdhAna thaze, doSono nikAla thaze. paramAtmA mahAvIradeva paryAvaraNavicAranA parama pitA hatA, udgAtA hatA. Aje paNa temanA zramaNo paryAvaraNamaya jIvana jIve che. paryAvaraNane duSita karIne koI paNa vastuno upabhoga teo rapaNe karatA nathI. vahI jatA nadInA nIramAM kAcalI nAMkhIne pANI uThAvatA nathI. 14 game teTalI bhUkha lAge to ya jAMbu ke boranAM phaLa toDIne teo khAtA nathI, paMkhAnI pAMkho pheravIne teo kRtrima pavana utpanna karatA nathI. pUMThAthI paNa vIMjhaNo karatA nathI, agni peTAvatA nathI. haLa pheravatA nathI. vanaspatine vAvatA nathI, toDatA paNa nathI. jaina zramaNanuM bIjuM nAma paryAvaraNa (kudarata) che. je aDhAra varaNa (mocI, darajI vagere) vinA gRhasthane eka di' na cAle te aDhAre ya vinA A * zramaNa AkhuM jIvana pasAra kare. paryAvaraNanA parama pitA mahAvIradeva che. vijJAnanI duniyAne have A vAta barobara samajAI che. paNa teo moDA paDyA che. vAta vaNasI gaI che. have to kudaratanA judA judA ghaTakodharatI, jaMgala, nadI - vagere uparano julmI atyAcAra mAnavajAtane kaDakamAM kaDaka sajA karIne ja jaMpaze. nadIo keTalI badhI pradUSita thaI cUkI che ? pradUSaNo keTalA badhA prakAranA navA jIvajaMtuo pedA karI rahyA che ? are, ojhonamAM gAbaDuM paDyuM che ane himAlaya ogaLavA lAgyo che ! eDsa jhapATAbaMdha phelAI gayo che, jemAM karoDo loko motanA khapparamAM homAvA lAgyA che. have eka vAra to badhuM sApha thaIne ja raheze. hA, e pachI punaH sUryodaya thAya kharo. rAkhamAMthI punaH phInIksa paMkhI UDavA lAge kharuM. kazuM azakya to nathI ja, paraMtu A badhuM 'mANasa' nahi kare. mAnavajAtanuM je
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIradevanA vayano vaijJAnika eraNa upara karma haze te karaze. (6) paramAtmAe kahyuM che ke, "pAMcamAM ArA pachI chaThTho Aro Avaze. A samayamAM dharmamAtra nAmazeSa thaze. prajA mAMsAhArI banaze. AkAzamAMthI Aga jharavA lAgaze. (ojhonanuM paDa tUTaze mATe ja ne ?) e AgathI prajA trAhimAm pokArI jaze. gaMgA, sintha vagere mahAkAya nadIonI nIce kotaro banAvIne loko ThaMDaka pAmavA mATe temAM rahevA lAgaze. sRSTi upara ghAsanuM ekAda paNa lIluM taNakhaluM zodhyuM nahi jaDe." atyAre pAMcamo Aro cAle che. tenAM kula 21 hajAra varSa che. temAMthI 2524 varSa pUrAM thayAM. 18 hajAra varSa bAda 21 hajAra varSano chaThTho Aro zarU thaze. enuM je varNana paramAtmAe karyuM che te ja ba varNana hejhana nAmanA vaijJAnike karyuM che. teno te aMgeno lekha "TAima' megejhinamAM Avyo hato. lekhanuM samApana karatAM hejhane kahyuM che ke, "jo ke huM punarjanmamAM mAnato nathI. paNa jo te hoya to mArI Izvarane prArthanA che ke te samayamAM mane A dharatI upara janma na Ape." - hejhane pRthvImAM rahelA megneTika phorsane najaramAM rAkhIne A vAta karI che. te kahe che ke A phorsa sUryanI garamIne vadhu paDatI vahetI aTakAvI rAkhe che, paNa jyAre te nabaLo paDe che tyAre sUryamAMthI lAvArasanI jema Aga pheMkAvA lAge che. pUrve lAkho varSa pUrve Ama banyuM hatuM. have keTalAka hajAro varSa bAda AvI ghaTanA pharI banaze." paramAtmA mahAvIradeva 'sarvaza" hatA e vAta A nirUpaNa dvArA keTalI sacoTa rIte sAbita thaI jAya che ? abajo rUpiyAnAM sAdhano vasAvIne 5-15 peDhIonI prajAne saMzodhanamAM DubADI daIne je siddhi (te ya zakti) vaijJAniko meLave te vAta paramAtmA potAnA gautama vagare ziSyone vAto karatAM karatAM kahI de to temAM temanI sarvajJatA vinA bIjuM koNa kAraNa hoI zake ? (7) prabhue rAtribhojanano ane kaMdamULano tyAga karavAnI je vAta karI che temAM mukhya kAraNa ati vadhu jIvahiMsA che. prabhu sarva jIvone abhayadAna karavAnA prarUpaka hatAM. sUrya AthamyA pachI tarata - je jIvasRSTi sUryanA tApane sahana nahi thatAM - khUNekhAMcare paDI rahetI te tamAma UDavA lAge. je mANasa rAte jamavA bese tenA bhANAmAM asaMkhya jIvo paDe. te badhAne te mANasa jIvatA ja khAI jAya.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM prabhu kahe che, "bhalA ! divasamAM-sUrya tApamAM jamI levAmAM tane zuM vAMdho che ? zA mATe tuM rAte jamIne AvI ghora hiMsA-nirdoSa jIvonI kare che ? zuM karavA tArA peTane temanuM kabrastAna banAve che ? AvAM krUra pariNAmone lIdhe tAre nArakamAM javuM paDaze." rAtribhojanamAM jema ghora hiMsA che tema tenAM kAmavAsanAnI tIvra uttejanA paNa rahelI che. sAmAnyataH evo vaidyakIya niyama che ke peTa bharIne khAdhA pachI ochAmAM ochA cAra kalAka UMghavuM na joIe. cAra kalAkamAM mahada aMze khorAkanuM pAcana thaI jAya eTale khAlI peTe suvAya. bharelA peTe suvAthI kAmavAsanA ekadama uttejita thAya. 16 rAte 9-10 vAge jeo jame te 11 vAge sUe to temanA dvArA puSkaLa kAmasevananI ane puSkaLa vIryanAzanI ghaTanA banatI rahe. AmAM teo puSkaLa zakti gumAvIne akALe gharaDA banI jAya. mAnavajIvana A rIte barabAda karavA mATe meLavAyuM nathI. aMdhakArane kAraNe jIvasRSTinI vRddhi thavAno niyama jema rAtribhojanano niSedha kare che. tema kaMdamULa-sevanano paNa niSedha kare che. kaMdamULa gaNAtA baTATA vagere jamInamAM thAya che. tyAM sUryaprakAza kadI pahoMcato nathI. AthI puSkaLa aMdhakAranI sthitimAM te baTATA vageremAM anaMtA jIvonI utpatti thaI jAya che. ATalI moTI hiMsA karIne peTa bharavAnI vAtamAM prabhunI saMmati nathI, te kahe che ke je karavuM ja paDe te zI rIte ochAmAM ochI hiMsAthI ke sAva ahiMsAthI (sAdhu thaIne) calAvI zake (jayaNA) teno vicAra karo. jo dharatI upara pAkIne paDI gayelAM bora khAvAthI ja bhUkha maTADI zakAtI hoya to zA mATe jhADa upara rahelAM bora toDavAM ? boravALI DALI ke thaDa kApavA ? paramAtmAnI A vAtane vaijJAnikoe A rIte kahI che ke, "jyAM sUryaprakAza nathI tyAM puSkaLa jaMtu hoya che. Where there is darkness, there are germs. yAda rAkho ke phlaDa lAiTane paNa sUkSma jaMtuo gaNakAratA nathI. lAiTanA prakAzamAM rAtribhojana karavAmAM hiMsA nathI evuM kadI mAnavuM nahi. hIrAnA pANInuM mApa sUryaprakAzamAM ja karAya che, phlaDa lAiTamAM nahi. (8) prabhue kahyuM ke ApaNo je jaMbudvIpa che tenA AkAzamAM be sUrya phare che ane be candra phare che. teo vArApharatI - ekAMtara divase, rAte
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 bhagavAna mahAvIradevanA vacano vaijJAnika eraNa upara AkAzamAM gati kare che. AjanA dekhAelA sUrya ke candra parama divase dekhAya che.'' kSetra samAsa bhaNelI nAnakaDI bebalI paNa A vAta dhaDAdhaDa bolI de che. vaijJAniko A vAtamAM saMmata na hatA. temaNe AkAzamAM eka ja sUrya, eka ja candranI vAta seMkaDo varSothI kahyuM rAkhI che. A vAtanI sAme mahAsaMyamI, atizaya vidvAna, asAdhAraNa pratibhAsaMpanna evA svargastha pUjyapAda paMnyAsajI abhayasAgarajI ma. sAhebe vijJAnanA viSayamAM Thosa abhyAsa karIne amerikAnI 'nAsA' nAmanI vaijJAnika saMsthAne jaNAvyuM hatuM ke, "tame tapAsa karo. AkAzamAM nizcitapaNe be sUrya ane be candra che. tame tamArAM virATa dUrabIno dvArA AjanA ane kAlanA sUrya vagerenA phoTA lo. te be sUryo judA hovAnAM nizAno tamane nakkI maLI Avaze." nAsAe A dizAmAM Daga mAMDyAM. saMzodhananA anne khabara paDI che ke "sAce ja sUrya ane candra be be che." A saMsthAoe te jaina sAdhune potAnI puSkaLa DigrIo ApI hatI ! niHspRhI mahAtmAne DigrIno lepa thoDo thAya ! (9) "pRthvI sthira che ane te goLa to che ja paraMtu daDA jevI goLa nathI, thALI jevI goLa che." A vAta paramAtmA mahAvIradeve karI che. vaijJAnikonI mAnyatA judI che. A aMge vistArathI meM vijJAna ane dharma' pustakamAM jaNAvyuM che. ahIM eTaluM ja kahIza ke have yuropanA dezomAM paNa prabhunI mAnyatAne samarthana ApatI saMsthAo UbhI thavA lAgI che. sAMbhaLyA mujaba 'inTaraneTa' mAM paNa A lokoe potAnA vicArone saMgRhIta karyA che. jyAre seMkaDo kIlomITara lAMbI suejha kenAla khodavAno kaoNnTrAkTa ApavAmAM Avela tyAre, "pRthvI daDA jevI goLa hovAthI kenAla nahi banI zake" tevI mAnyatAvALA Ijaneroe te konTrAkTa lIdho na hato. paraMtu eka ijanere pRthvIne thALI jevI sapATa kalpIne plAna karyo. te pramANe kenAla taiyAra thaI. kazo ya vAMdho na Avyo. A aMgenI mAhitI mArA 'vijJAna ane dharma' pustakamAM vigatathI ApI che. sabUra ! pUrve ja meM jaNAvyuM che ke vaijJAnikonI mAnyatA meLavavA dvArA paramAtmA mahAvIradevanA prarUpelA padArthone sAcA TharAvavAno A prayatna caNoThIthI sonAne mUlavavA jevo che. bAkI vaijJAnikonA vijJAna sAthe dharmanA tattvajJAnano meLa maLavo muzkela che. ta.jJA.-2
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM vijJAnanA mULamAM jaDa tattva : paramANu vagere che. dharmanA mULamAM AtmA che. vijJAna, AtmAne saMpUrNapaNe jyAM sudhI kabUle nahi tyAM sudhI dharmanA tattvajJAna sAthe meLa paDe nahi. pAyAno A matabheda satata sarvatra naDyA kare. 18 kadAca tamAma vaijJAniko pRthvIne pharatI ane daDA jevI mAne to ya ame paramAtmA mahAvIradevanI sarvajJatAmAM pUrNa vizvAsa dharAvanArA jaino te vAta mAnI zakIzuM nahi. kema ke te vAto prabhu vIranA nirUpaNathI viruddha jAya che. amane dRDha vizvAsa che ke eka AvatI kAla evI Ugaze jyAre tamAma vaijJAniko pRthvI aMgenI temanI mAnyatAmAM pheraphAra karaze. evAM temanAM ghaNAM badhAM saMzodhano che je pAchaLathI 'jUThA' sAbita thayA che athavA jemAM 'bhUlo' jAhera karAI che. game tema to ya vaijJAniko saMsArI che. sAcA dilanA saMzodhanamAM ya temanI buddhi maryAdita hovAthI - bhUla nIkaLe. paramAtmA to sarvajJa hatA. temanA vidhAnamAM nAnakaDI paNa bhUla nIkaLavAne koI avakAza nathI. sara jemsa jInsa jevA moTA vaijJAnike tamAma vaijJAnikone uddezIne sarasa vAta karI hatI ke, "ApaNAM zodhAyelAM satyone parama satya tarIke jAhera karavAnI bhUla kadI karazo nahi. keTalIkavAra to e satyo so varSa bAda sAva hAsyAspada (melting point) upara AvI gayAM che. eTale ApaNe AvA du:sAhaso karavAnuM sadaMtara baMdha karI devuM joIe. ulkA, gurutvAkarSaNa vagere bAbatomAM vaijJAnikone pheravicAro karavA paDayA che. prayogo dvArA thatuM saMzodhana nizcitapaNe bhUlavALuM nIkaLavAno saMbhava rahe che. yogadA dvArA prApta karelA nicoDamAM kyAre paNa bhUla nIkaLavAno koI avakAza raheto nathI. (10) paramANuvAdanI pAyAnI badhI vAta paramAtmAe jaNAvela che. 'vijJAna ane dharma' pustakamAM A aMge meM vistArathI jaNAvyuM che. eTale ahIM mAtra nirdeza karu chuM. ATalI badhI sUkSma vAto vistArathI paramAtmAe kahI hoya to te sarvajJatA vinA zI rIte zakya bane ? are, "je AMkhethI (yantra dvArA) dekhI zakAya te parama-aNu (paramANu) na kahevAya. tenA to hajI anaMta vakhata TukaDAnA TukaDAnA TukaDAo thatA rahe. AvI vAta devAdhideve karI che. adyatana vaijJAnikoe to eka sUkSma TukaDAne yantrathI dekhIne tene
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIradeva vacano vaijJAnika eraNa para paramANu jAhera karI dIdho. paNa pAchaLathI tenA ya TukaDA thayA ane nyuTrona proTIna ane projITana dekhAyA eTale potAnI bhUla sudhAravI paDI ke te chello avibhAjya aMza na hato. AthI tene paramANu kahI zakAya nahi. vaMdana... vaMdana... sarvathA satyavAdI, sarvajJa paramAtmA mahAvIradevane ! (11) AinsTAinano sApekSavAda e koI tenI nUtana zodha nathI. paramAtmAnuM AkhuM ya tattvajJAna sApekSavAda dvArA ja- e camAMthI ja dekhADAyuM che. prabhue tene anekAntavAda athavA syAdvAda kahyo che. sakaLa saMgharSonA ane vaimanasyono tene nivAraka kahyo che. (12) prabhue brahmacaryanA pAlanane atizaya jarUrI gaNAvyuM che. vIryamAM pracaMDa rogapratikArazakti che. vIryanuM bIjuM nAma utsAha kahyuM che. jenAmAM utsAha che te ja dharmamAM AgaLa vadhI zake ane anne mokSa pAmI zake. vIryarakSAthI deha majabUta rahe che. tethI khUba kaSTone sahana karIne karmakSaya karI zakAya che. vIryavAna AtmAne eMsI TakA rogo thatA nathI. AjanA vijJAne A vAtanI khUba hAMsI uDAvI che. paNa eIDrasa phelAtAM temane A vAta sAcI jaNAI che. have to bahenone aMtarAya-pAlana karavAnI vAtamAM ya vijJAna AgrahI banyuM che. te nahi pALanArane eiDUsa thavAnI vadhu zakyatA jaNAvI che. (13) mahinAnA dasa divaso - dara trIjo divasa : bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudasa - dareka sudamAM ane vadamAM - ne prabhue phaLo vagere nahi khAvAnuM kahyuM che te have ekadama vaijJAnika sAbita thayuM che. teo kahe che ke A divasomAM caMdranI gati evI bane che jemAM jo pANIpracura vastuo (phaLo) khavAya to vyaktinuM magaja 'TenthAnamAM rahe, te asvastha bane. (14) paramAtmAe jene sarvatra vyApI evuM gati sahAyaka dravya dharmAstikAya kahyuM che tene vaijJAnikoe "Ithara' nAmathI svIkArI lIdhuM che. | sarvajJatA vinA aparigrahI prabhue A badhuM kevI rIte jANI lIdhuM haze ? na hatI koI vedhazALA; na pAse hatI koI prayogazALA. chatAM A badhuM zI rIte kahyuM ? sarvajJatAnI prApti sivAya A zakya ja nahotuM. (15) lokAkAza ane alokAkAza evA be bheda batAvIne paramAtmAe kahyuM ke, je "aloka-AkAza che te loka-AkAza karatAM anaMtaguNa che. tyAM jIva ke jaDanuM astitva mAtra nathI."
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatva jJAna saraLa bhASAmAM A vAta, A ja zabdomAM AinsTAine karI che. (16) pAMca prakAranA jJAnamAM 'virbhAgajJAna' prabhue batAvyuM che. vartamAnakALamAM te hoI zake tema paNa kahyuM che. A virbhAgajJAna piTara harakosa, jina DiksanamAM jovA maLyuM che. paramAtmAnI vAta keTalI sAcI nIkaLI (17) prabhue kahyuM che ke, "jIva jyAM sudhI karmakSaya karIne mokSa na pAme; ziva na bane tyAM sudhI cAra gatinA saMsAramAM tene anantI vAra janma maraNa karavA paDe. tenA anantA pUrvajanmo thaI gayA. ane hajI ghaNA badhA punarjanma thaze." A vAtane vazIkaraNa vidyAmAM pAragAmI banelA elekjhAMDara kenone pAvara vidhIna' nAmanA pustakamAM sAcI TharAvI che. teNe seMkaDo mANaso upara vazIkaraNa karIne temanA pUrvajanmo temanI behoza avasthAmAM bolAvyA che. tenI kahevAyelI mAhitIonI tapAsa karatAM te badhI mAhitI akSarazaH sAcI paDI che. kenone kahyuM che ke, "AtmA ane tenA pUrvajanma ane punarjanmanI pUrvanA RSioe je vAta karI che te taddana sAcI che. temaNe kamAla karI che. vaLI temaNe sukha-du:khanA kAraNa tarIke pUrvajanmanA karmone jaNAvIne to hada karI nAMkhI che. Izvarane jagatkartA kahevAmAM ghaNI bAdhAo Ave che. Ane badale karmane ja jagatkartA kahevuM joIe." teNe kahyuM che ke, "gunegArane sajA karavAno koI artha nathI. kharekhara to tenA aparAdha karavAnA pUrvajanmomAM paDelA saMskArone ja sApha karavA joIe. pUrvanA RSioe A vAta khUba sacoTa rIte karI che." . elekjhAMDara kenone te pustakamAM pUrvadezanA RSione khUba gauravabharyA zabdomAM navAjyA che. kevA devAdhideva paramAtmA mahAvIra ! A badhI vAtone to temaNe khUba UMDANathI ane vistArathI vizvanA lokone saraLa bhASAmAM jaNAvI che. jainadarzana AtmAnA pUrvajanmo ane punarjanmomAM keTaluM sacoTapaNe mAne che te batAvuM. bhagavAna mahAvIradevanA satyAvIsa bhava, pRthvIcandra ane guNasAgarano ekavIsa bhavano saMbaMdha, bhagavAna RSabhadevanA tera bhava, bhagavAna pArzvanAthanA dasa bhava vagere kahyA che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIradevanA vacano vaijJAnika eraNa upara 1 'hindu' zabdanI vyAkhyA che ke, "eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM keMDavAnuM che (hind dhAtu) evuM je mAne te 'hindu' kahevAya. AvI mAnyatAne sacoTa rIte dharAvanArA jaina dharmanA anuyAyIo nizcitapaNe hindu che. (mAinoriTInA nAme temane hindu maTADI zakAya nahi.) jeo punarjanmane mAnatA nathI tevI vizvanI prajAo - krizcayana, muslimo ane bauddho- A vyAkhyA pramANe hindu kahevAya nahi. (18) jyAre sarva bhAratIya darzano ekamate e vAta karatA hatA ke, "zabda e AkAzano guNa hovAthI- AkAza nathI pakaDAtuM mATe teno guNa zabda pakaDI zakAya tevI vastu nathI." tyAre mahAvIradeve spaSTa kahela ke akAra vagere tamAma akSaro, zabdo vagere pudgala (svataMtra jaDa padArtha) hovAthI te pakaDI zakAya tevA che. (ajAti paulino vaLa:) ajaina dArzanika vidvAna paMDite A vAkya vAMcyuM tyAre temane paramAtmA mahAvIradeva mATe behada mAna utpanna thayuM. temaNe mahAvIradevane nizcitapaNe sarvajJa kahyA. Aje to vijJAne zabdane kyAM nathI pakaDyo ? reDiyo, Teliphona, Telivijhana, seTelAiTa, inTaraneTa, rekorDIMga vagere DhagalAbaMdha sthaLe zabdane eka sekaMDanI paNa aMdara pakaDyo che. prabhue kahyuM che ke, "jorathI bolAyelo zabda eka samayamAM (eka sekaMDamAM to asaMkhya samaya pasAra thAya) brahmAMDanA cheDe pahoMcI zake che." A vAta paNa keTalI sAcI TharI che ? keTalI jhaDapathI zabda kyAMno kyAyaM pahoMcI jAya che ! (19) prabhue kahyuM che ke dareka padArthamAMthI razmi (ora) chUTe che te pakaDI zakAya' che. Aje phoTogrAphI vageremAM A vAta taddana sAcI TharI che. zarIramAMthI chUTatI 'orA' ja kemerA vageremAM pakaDAI jAya che. jyAM strI beThI hoya tyAM 48 miniTa sudhI puruSe na besavuM, kema ke teTalA samaya sudhI te strInA dehamAMthI chUTIne paDelI 'orA' tyAM ja rahe che. hA, vyakitanI gerahAjarImAM paNa te sthaLe phoTo levAya to vyaktinI chellI kAyika sthitino phoTo AvI jAya che. jo beThelI strI kAmukI hoya to tenI 'orA'mAM kAmukatA rahe che. tethI tyAM puruSe aDatAlIsa miniTa sudhI besavAnuM hotuM nathI. anyathA kAmukatAnI asara tenA citta upara thavAnI pUrI zakyatA rahe che. bhagavAna zrI mahAvIradeva kevA jabarA sarvajJa haze.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAnuM saraLa bhASAmAM AvI hajAro vAto temaNe ziSyone vAtavAtamAM kahI che. koI evo savAla karI zake ke jo mahAvIradeva ATaluM badhuM jANatA hatA to prajAne temaNe aNuzakti, Teliphona, kaoNpyuTara, vimAna, mazIno vagere prekTikalI kema na batAvyAM ? Ano uttara e che ke teo e vAta paNa jANatA hatA ke A badhI vastuono upabhoga AtmAnA ahitamAM thavAno che. vizvanA saMhAramAM, doSAnA saMvardhanamAM thavAno che. je poSatuM te mAratuM' e nyAya hola barobara cAlato dekhAya che. vizvanA lokone aneka Azcaryajanaka suvidhAo ApanAra vijJAne aNuboMba vagere banAvIne vizvane bhayAvaha sthitimAM mUkI dIdhuM che. evuM lAge che ke vizva dhIkatI dharA upara UbhuM che. game te paLe dhaDAko thaze ane thoDAka kalAkomAM vizvano saMhAra thaI jaze. eka vAnara daMpatI jaMgalamAM jhADa upara beThuM hatuM. acAnaka lazkarI gaNavezamAM sasainiko, mArca karatAM AvatA hatA. temanI gaMbhIra mukhAkRti joIne vAMdarI bI gaI. vAnare kahyuM, 'jarAya DarIza nahi, A mANasa-jAta che. e potAnA jAtabhAIone ja haNatI hoya che. kyAMka kokane mAravA jatI haze. tAre- mAre DaravAnI koI jarUra nathI." thoDI vAra pachI vAnara pharI bolavA lAgyo. teNe kahyuM, "eka divasa evo Avaze jyAre mAnavajAta paraspara laDI marIne teno sarvanAza karaze. e vakhate mAre ane tAre maLIne navI saMtati pedA karavAnI che. jemAMthI kramazaH lAkho-karoDonI saMkhyAmAM punaH mAnavajAta dharatI upara ubharaze." DArvinanA siddhAMtane najaramAM rAkhIne kahevAyelA A rUpakamAM keTaluM badhuM kahevAI gayuM che ! : gAMdhIjIne koke pUchyuM, "bApu ! tame yavAda jeno prANa che tevA vijJAnanAM vakhANa kema karatA nathI ?" javAba maLyo, 'e evo phaNidhara sApa che jenA mAthe mahAmUlo maNi che paNa tenI dADhamAM halAhala jhera bharyuM che ! bhalA... huM zI rIte tenA vakhANa karuM ! devAdhideve je padArtho jagatane ApyA che temAM sauthI mukhya traNa padArtha che. AtmA, karma ane mokSa. A deta che. "A che ke nahi ?" tenI carcAne koI sthAna nathI. e to sAgarane phUTapaTTIthI mApavA jevI bAliza bInA kahevAya.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna mahAvIradevanA vacano vaijJAnika eraNa upara 23 vAta eTalI ja vicAravAnI che ke jo AtmA vagere padArtho che to have ApaNe zuM karavAnuM ? paralokamAM sadgati maLe ane chevaTe paraloke mukti maLe te mATe ApaNe zuM puruSArtha karavAno ? zramaNa bhagavAna mahAvIra vItarAga hatA, sarvajJa hatA eTale ja vAtavAtamAM jagatanA gUDha padArtho jaNAvI zakyA. jagatamAM sauthI vadhu vaijJAnika ane sauthI vadhu vyavahAru dharma (The Most scientific and the most practicle religion of world) su ? viSaya upara inDoneziyAmAM dAyakA pUrve semInAra yojAyo hato. temAM jaina dharmane sauthI vadhu vaijJAnika ane vyavahAru jAhera karAyo hato. barnArDa zaoNe kahyuM hatuM ke, "jo punarjanma jevuM kAMI hoya to mane jaina komamAM janma levAnuM khUba gamaze." harisatya bhaTTAcArya jainadarzananA padArthone sAMgopAMga suMdara jANIne eTalA prabhAvita thayA hatA ke temaNe zeSa jIvana jaina dharmanA siddhAMto upara ciMtanalekhana karavAmAM vItAvyuM hatuM. haribhadra purohita ! eka vakhata jaina dharmanA sauthI vadhu kaTTara dveSI ! jyAre jainAcArya banyA, sAMgopAMga zAstrAbhyAsa karyo, tyAre eka dI temanA moMmAMthI zabdo nIkaLI gayA, 'jo A jinAgamo mane maLyA na hota to 'paraloke dugartiomAM huM kevo TIcAto-kuTAto raheta ? duSamakALanA doSothI kevo khatama thaI jAta ? anAtha evA mAruM zuM thAta ?" indrabhUti vagere jaina dharmanA kaTTara dveSI brAhmaNo mahAvIradeva sAthe tarkacarcA karatA kevA cita paDI gayA ! kevA bALakanI jema zaraNAgata banI * gayA ! potAne ja sarvajJa mAnatA te loko prabhunA dAsa banI gayA ! vadhu to zuM vAta karuM ? majijhamanikA nAmanA tripiTakamAM gautama buddha potAnA ziSya AnaMdane kahyuM che ke, "he AnaMda ! pelA je jJAtaputra (mahAvIradeva) che te huM atyAre zuM karuM chuM ? cAluM chu? beTho chuM ? khAu chuM ? te badhuM dUra rahIne jANe che. kema ke te sarvajJa che. he AnaMda ! pANI, vanaspati vageremAM keTalA januM che tenuM paNa temane saMpUrNa jJAna che parantu AdhyAtmika vikAsa karavAmAM te jJAnanuM koI mahattva nathI evo mAro khyAla che." ( saMrahyApArijJAna vava : 357 ). paMDita dhanapAla kavi, jaina dharma pratye halAhala dhikkAra varasAvatA hatA.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 jaina tattva jJAna saraLa bhASAmAM paraMtu jyAre temaNe jaina dharmanuM sUkSmatama jJAna jANya, anubhavyuM. tyAre te chakkaDa khAI gayA. te jaina banyA. are ! paramazrAvaka banyA. temaNe lakhelI RSabha paMcAzikAmAM jaNAvyuM che ke, "he devAdhideva paramAtmA AdinAtha ! ApanI sevA-pUjA, arcanA karatAM mArA mohanIya karmano samUla uccheda thaze e vAte to huM khUba khuza chuM. paNa pachI mAre bhagavAna thavAnuM che ane tyAM huM tArAM caraNomAM ALoTI zakIza nahi, cAmara laIne tArI sAme nRtya paNa karI zakIza nahi. tArA caraNomAM mAruM mAthuM mUkI zakIza nahi. evI badhI vAto sAMbhaLIne to huM trAsI gayo chuM. nA.... mAre nathI joItI te mukti jyAM tArI bhakti sadA mATe baMdha paDI javAnI hoya !" gUrjarezvara kumArapALa eka vakhatanA kaTTara mahAdevabhakta ane mAMsapriya ! jyAre kalikAla sarvajJa bhagavaMtanI dezanAnI jAduI lAkaDI pharI ke banI gayA parama zrAvaka, pachI to te roja prArthanA karatAM prabhune kahetA, "he nAtha ! mane tArA zAsananuM bhikhArIpaNuM (sAdhupaNuM) Apa. mAruM aDhAra dezanA sAmrAjyanuM mAlikIpaNuM tuM pAchuM laI le." (tava zAsanastha di ke paramezvara!) vaMdana, vIrane ! vIranA paramabhaktone ! vIranA zAsanane ! vIranI sarvajJatAne !
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ [3] (1) AtmA che, (2) te nitya che eka vAta nakkI thaI ke, paramAtmA mahAvIradeva vItarAga-sarvajJa hatA mATe satyavAdI hatA. te kadI jUThuM bole nahi. eTale have temaNe je vAto karI che te tamAma - eka paNa apavAda vinA - AMkha mIMcIne kazI carcA karyA vagara, pUrI zraddhAthI svIkArI ja levAnI. AnuM nAma samyagadarzana. ahIM so vAta hoya to te tamAma vAta upara zraddhA hoya. ekamAM azraddhA eTale samyagadarzana gAyaba. mithyAtvanuM Agamana. A parIkSAmAM somAMthI navvANuM mA lAvanAro vidyArthI nApAsa gaNAya che. mukhya traNa padArtho upara paramAtmAnI badhI vAto UbhI rahe che. te AtmA, karma ane mokSa. AtmAno karmo sAthe saMyoga = saMsAra. AtmAno karmothI viyoga = mokSa. A darekanA be prakAra paDavAthI kula cha prakAra thAya. tene sthAna kahevAya che. te A rIte. 1. AtmA (e svataMtra tattva) che. 2. AtmA (pariNAmI) nitya cheH anAdi anaMta che. 3. te karmano kartA che. (karmo bAMdhe che.) 4. te karmano bhoktA che. (karmo bhogave che.) 5. mokSa che. (sarvathA rAga, dveSathI chuTakAro.) 6. mokSano upAya che; (te upAya eTale cAritradharma). A che vAtomAMthI vividha vAtano inkAra karanArA darzana che. 1. AtmA nathI. : cArvAka mata. 2. AtmA nitya nathI; kSaNika che. bauddha mata. 3.4. AtmA karmano kartA, bhoktA nathI. : sAMkhya mata. ane bauddha mata. 5. AtmAno mokSa nathI. : yAjJika mata. 6. mokSa che paNa mokSano upAya nathI. : mAMDalika mata. ApaNe dareka sthAna upara vicAra karIe.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattva jJAna saraLa bhASAmAM (1) AtmA che : AtmA e nAmano cetanAsvarUpa eka svatantra padArtha che. nA... cArvAkanA kahevA mujaba te dehasvarUpa nathI. dehathI judo che. hA, dehamAM vyApelo hoya che kharo; paNa te pote dehasvarUpa nathI. tenuM potAnuM AgavuM, alaga astitva che. mAruM zarIra che. ahIM manathI AtmAnuM pratyakSa thatuM dekhAya che. 'huM' e deha nathI. deha eno che. eno eTale kono ? e koNa che ? je ema kahe che ke A zarIra mAruM che. are, mAruM eTale konuM ? teno javAba e che ke AtmAnuM.... AtmA kahe che ke mAruM ghara che tema mAruM zarIra che. jema mAru ghara e mArAthI juduM che tema mAruM zarIra e paNa mArAthI juduM che. A rIte AtmAnuM mAnasa- manathI- pratyakSa thAya che. nA....AMkhethI pratyakSa thatuM nathI. paNa badhI vAtonuM kAMI mAtra AMkhethI ja pratyakSa karavAno Agraha na rakhAya. vAyunuM sparzathI pratyakSa thAya che, AMkhethI kyAre paNa nahi. vaLI hAlatAM pAMdaDAM joIne vAyunuM anumAna paNa karI zakAya che. je AMkhethI dekhAya te ja mAnavuM evo Agraha hoya to dUdhamAM ghI, potAnAmAM buddhi, mAthAmAM duHkhAvo (vedanA), pavana, araNikASThamAM agni, vizvanA reDiyo kendramAMthI chUTelA - rUmamAM AvI gayelA - zabdo, pRthvInuM bhramaNa (vaijJAnikonI mAnyatA pramANe) kyAM dekhAya che ? chatAM jo dUdha upara prayoga karAya to temAM raheluM ghI avazya dekhAya che. jo reDio cAlu karAya to tarata te mITaranA zabdo pakaDAIne kAnane pratyakSa thAya che. parIkSAmAM DisTiMkazana mArksa lAvanAra vidyArthInA magajamAM (!) buddhi che enuM anumAna thAya che. mukha uparanI pIDA joIne AtmAmAM anubhavAtI vedanAnuM anumAna thAya che. pleinanI gati uparathI temAM beThelA - bilakula nahi dekhAtAM - pAiloTanuM anumAna thAya che. jema vAdaLonI garjanAthI AvI rahelA varasAdanuM anuSAna thAya che tema zarIramAM rahelA AtmAnuM anumAna thAya che. eka jIvatA mANasane ane bIjA maDadAne bAjubAjumAM suvADI do. pachI te bemAM karyo pharaka jaNAya che ? te pakaDo. bannemAM zarIranAM tamAma
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 AtmA che, 2 te nitya che 27 aMgo ane upAMgo spaSTa rIte dekhAya che. to pachI eka tadana nizceSTa che ane bIjuM hAle che, zvAsa le che, AMkho maTamaTAve che tevuM kema ? evI koI eka cIja che ke je ekanA dehamAM che ane bIjAnA dehamAM nathI. koI te vastune zakti kaho, koI vAyu kaho, koI vidyuta kaho. ame tene AtmA kahIe chIe. je dehamAM te che te dehamAM kriyA jaNAya che. je dehamAM te nathI te deha maDaduM dekhAya che. ramaNa maharSi jyAre bAra varSano veMkaTa hato tyAranI A vAta che. gharanI parasALamAM te ramato hato. gharamAM AvavA-javAno te eka ja rasto hato. ekAeka 20-25 mANaso (DAghuo) dhIre dhIre AvyA. veMkaTe temane pUchyuM, "kema AvyA cho ?" javAba maLyo, "tArA bApA gayA." veMkaTe kahyuM, "bApA aMdara ja che. bahAra nIkaLyA nathI to kyAMthI gayA ? A eka ja javAno rasto che." DAghuonI sAthe veMkaTa gharamAM gayo. gAdalA upara bApA cattApATa sUtA hatA. te joIne te bolyo, "A rahyA bApA, bApA kyAM gayA che ?" veMkaTanA bALasulabha ajJAnathI DAghuo DaghAI gayA. have veMkaTe bApAnI tarapha najara coMTADI, ekITaze joyA ja karyuM. manathI savAlo karyA. manathI javAbo maLyA. chelle eNe nirNaya karyo ke bApA hovA chatAM 'bApA gayA.' evuM je kahevAI rahyuM che teno artha e thAya ke zarIranAM tamAma aMgo ane upAMgothI atirikta evI koI vastu zarIramAM hatI je jatI rahevAthI Ama kahevAI rahyuM che." A rIte veMkaTe 'AtmA' svIkAryo. ramaNa maharSi banavA tarapha dharsI jatAM veMkaTarAmanuM e dizAmAM A prathama sopAna banI gayuM. AvuM ja rAmacandrajI mATe banyuM. lakSmaNa mRtyu pAmyA. toya tene jIvato mAnIne, tenA maDadAne cha mAsa sudhI khabhe UMcakIne pharyA. rAmanI sAna eka deva ThekANe lAvyo. teNe bIjuM maDaduM khabhe lIdhuM. rAmanI pAse gayo. rAme tenA maDadAne maDaduM kahetAM te deve lakSmaNanA dehane paNa maDaduM kahyuM. pachI deve te bannenI badhI vAte sarakhAmaNI karI batADIne kahyuM ke, "jo mArI pAsenuM maDaduM e maDaduM ja hoya to tevuM ne tevuM lakSmaNanuM zarIra maDaduM kema na hoya ?'
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 jaina tatva jJAna saraLa bhASAmAM rAme te vAta kabUlI lIdhI. lakSmaNanA maDadAno agnisaMskAra karyo. harilAla gharamAM che ?" evA savAlanA javAbamAM jo ema kahevAya ke "nA...haraliAla gharamAM nathI." to tarata ja e vAta sAbita thaI jAya ke harilAla bahAra kyAMka che to kharo ja." AtmA paththaramAM che ?" evA savAlanA javAbamAM ema kahevAya ke, "AtmA pattharamAM nathI." eTale tarata "AtmA bIje kyAMka to che ja." e vAta sAbita thaI ja jAya. Ama mAnasa pratyakSathI ane anumAnathI AtmAnuM astitva ApaNe joyuM. Agama-pramANe to sutarAM hAjarAhajUra che. zAstroe to Thera Thera AtmAnA svatantra astitvano svIkAra karyo che. have savAla thAya ke zarIramAM kayA ThekANe AtmA che ? koI kahe che ke, "te hRdayamAM che". koI kahe che, "te magajamAM che." koI kahe che ke, te, nAbhimAM che." vastutaH AtmA dehamAM lagabhaga sarvatra vyApta che. jyAM TAMcaNI mAravAthI duHkhanI lAgaNI thAya tyAM sarvatra AtmA che. pAkelA nakhanA uparanA bhAgamAM, vALanA uparanA bhAgamAM, ma vagerenA bakholamAM AtmA nathI kemake tyAM nIla-kaTara, kAtara, TAMcaNI lAgatAM kazuM duHkha thatuM nathI. hA. kAcA nakhamAM, vALanA mULamAM, tALavAmAM AtmA che kemake tyAM duHkhanI lAgaNI thAya che. A AtmA AkhA zarIramAM vyApelo "eka' ja che. AthI ja pagamAM kAMTo vAge ke tarata magajamAM samAcAra pahoMce che; hAtha tarata paga tarapha dharsa che. kAMTo kADhavAno yatna karavA lAge che. moMmAM tIkhuM maracuM mukAya ane AMkhomAMthI pANI TapakavA mAMDe, jIbha sIsakArA kare. e tyAre ja bane ke te badhI jagAe eka ja AtmA vyApelo hoya. dareka AtmA svatandra che. dareka AtmAne potAnuM vyaktigata zarIra (sAdhAraNa sivAya - temAM to anaMtA AtmAo vacce eka ja zarIra hoya che.) hoya che. e zarIramAM sarvatra te vyApaka che. nA. sAmAnyataH zarIranI bahAranA AkAzamAM te kyAMya nathI. (samuddhAta, uttaravaikriya, AhAraka zarIra bAbatamAM to bahAra paNa te vyApe che.) AthI ja zarIranI bahAranA khullA AkAzamAM koI charI pherave to AtmA cIsa pADato nathI. kemake te charI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 AtmA che, 2 te nitya che. tene aDI ja hotI nathI. brahmAMDamAM anaMtAnaMta (AThamAM anaMte) AtmAo che. te badhA potapotAnI rIte svataMtra che. temane temanuM zarIra che. potAnA zarIranI sukhaduHkhanI lAgaNIne ja te AtmA vede che. bIjAnA dehanI lAgaNIo tene thatI nathI. kIDImAM kIDI jevaDo ane hAthamAM hAthI jevaDo AtmA bane che. 'te samagra brahmAMDamAM (cauda rAjalokamAM) vyApI zakavAne samartha che. (kevali samuddAta vakhate.) AtmA kaho ke jIva kaho ke ziva kaho, badhuM eka ja che. emAM ema kahI zakAya ke je AtmA karmathI yukta che te jIva che athavA AtmA che. je AtmA karmathI mukta che te ziva che athavA siddha che. jyAre AtmA deha choDe che ke tarata- eka, be, ke traNa samayamAM ja - potAne jyAM janma levAno che tyAM pahoMcI jAya che. (AMkhanA eka palakArAmAM asaMkhya samaya jAya che temAMnA ekAda - be samaya levA.) jo AtmA mAnava ke tiryaMca (pazu, paMkhI, vanaspati)mAM hoya to te tyAMthI chUTIne cAreya - tamAma - gatiomAM : mAnavamAM, tipaMcamAM, devamAM ke narakamAM jaI zake. jo AtmA deva ke nArakanA khoLiyAmAMthI chUTyo hoya to te mAtra mAnava ke tiryaMcanI gatimAM jaI zake. eTale ke deva marIne tarata deva ke nAraka na ja thaI zake. nAraka marIne tarata ja deva ke nAraka na thaI zake. hA, mAnavano AtmA jo utkRSTa sAdhanA karIne sarvakarmano kSaya kare to te pAMcamI mokSa nAmanI gatimAM jaI zake. ahIM pahoMcyA bAda te AtmA kadI kyAMya janma pAmato nathI. te ajarAmara svarUpa prApta kare che. deva, mAnava ane nArakanA dehamAM pAMce ya indriyo vyakta hoya. jyAre tipaMcamAM eka hoya; be hoya, pAMce ya hoI zake. devamAM utpanna thato AtmA phUlanI zayyAmAM pravezIne juvAnajodha svarUpe ALasa maraDIne beTho thaI jAya che. tyAM garbhAvasthA hotI nathI. bAlyakALa paNa hoto nathI. nArakamAM kuMbhI (ghAsaleTanI garaNI jevI)mAM jIva paDe che. paramAdhAmI devo te mAMsapiMDane temAMthI kheMcIne bahAra kADhe che. A ja teno janma kAramI ciciyArIonI sAthe tenuM jIvana zarU thaI jAya che. tiryaMcamAM janma thavAnI vividha prakriyAo hoya che.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 jaina tattva jJAna saraLa bhASAmAM (2) AtmA nitya che : AtmA dehathI bhinna "svatantra' che tema te dehanI jema anitya nathI parantu nitya che. nitya eTale avinAzI. AtmAnI kyAreya ya utpatti thaI nathI ane teno kyAre ya nAza thavAno nathI. Ama te anAdi anaMta che. pUrvajanma ane punarjanma: jene mRtyu kahevAmAM Ave che te AtmAno deha sAtheno thato viyoga mAtra che. emAM koI AtmA marato nathI. A viyogane ja 'mota' tarIke gaNavAmAM Ave che. kharekhara to maDadAne bALatAM pahelAM ja AtmA kyArano deha choDI de che. AthI ja te nitya che e vAta sAbita thAya che. AtmA potAnI sAthe paralokamAM pote bAMdhelAM zubhAzubha karmone laI jAya che. te TAima bomba che. je samaye je phUTe te samaye tevA tevA sukhaduHkhane AtmA bhogave. AtmA nitya (pariNAmI nitya) che eTale ja te paralokagamana kare che, navA navA janma ane navA navA khoLiyAM dhAraNa karyA kare che. A vAtanI sAbitI elekajhAMDara kenone vazIkaraNanA prayogo karIne ApI che. vaLI pUrvabhavonuM jemane jAtismaraNa thAya che te AtmAo dhaDAdhaDa pUrvabhavonI badhI vAta kare che. A vAta paNa AtmAnI nityatAnI gavAhI pUre che. vaLI bhAdaraNanA svAmI kRSNAnaMdajI vageree paraloka(devaloka)mAM rahelA AtmAo sAthe kalAko sudhI vArtAlApo karyA che. (juo mAruM pustaka-'vijJAna ane dharma') tethI paNa AtmAnI niyatA sAbita thAya che. are, evA eka vArtAlApamAM to te devAtmAe potAnA pUrvanA nArakanA bhavanuM bhayAnaka varNana paNa karyuM che. AthI to nArakanI duniyAnI paNa siddhi thAya che. e deva eka bhavamAM 'pIra' hato evuM teNe jaNAvyuM hatuM ne tenI pUrvabhavIya urdU bhASAmAM ja badhuM bolyo hato. - saMskArothI pUrvajanmasiddhiH kenone pUrvajanmanA "saMskAra aMge vigatathI vAto karI che. teNe kahyuM che ke, "vAraMvAra "rIpITa' thato vicAra te saMskAra banI jAya che. pANImAM sAkaranI jema te AtmAnI aMdara ekarasa banI jAya che. A saMskAra janmojanmamAM jAgrata thayA kare che ane tenI rUe jIva sArAMnarasAM kAryo kare che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 1 AtmA che, je te nitya che jaina dharmamAM A vAta pAyAmAM ja zIkhavADAya che. te aMgenAM kathAnakomAM caMDakauzika sApano krodhano saMskAra uttarottara kevo vyApaka ane UMDe banato gayo ? te vAta vistArathI karAya che. pelI diyaramAM Asakta banelI bhAbhI ! diyara sAdhu thaI jatAM tenI Asaktino saMskAra dabAyo. te jIva pachInA bhavomAM katarI, vAMdarI, bhUtaDI thaI. dareka bhave pelA diyara sAdhunI tarapha doDI; ane niSphaLatA maLatAM taraphaDIne marI. pUrvabhavamAM sApa hovAnA kAraNe jenAmAM bhUkhano saMskAra gADha banyo hato te saMskAra kUragaDu muni tarIkenA mAnavabhavamAM ekadama jAgrata thayo. te munine savAranA pahoramAM ja khAvA joItuM hatuM. saMvatsarI parvamAMya te tapa karI zakatA nahi. saMskAronuM jora, tIrthabhUmimAM, munivezamAM, japa karatAM ya jovA maLe che te ja batAve che ke jIvane pUrvabhavo hovA joIe. jyAM teNe kharAba saMskAro pADyA hoya; je have keDo mUkatA na hoya. janmelA bALakane mAtAnuM stanyapAna koNa zIkhave che ? kizoravaya thatAMnI sAthe kAmavAsanA koNa jAgrata kare che ? pitAe dIkarI nailokyasuMdarIne janmathI ja puruSajAtathI sAva vegaLI rAkhI; tevAM kAmuka nimittothI dUra rAkhI. bhoMyarAmAM ja tenA janmathI soLa varSa rAkhI to ya te atyanta kAmukI banI. AmAM pUrvabhavanA paDelA saMskAronA jAgaraNa sivAya bIjuM koNa kAraNa che ? gozAlake karelI gurudrohanI pravRttinI pAchaLa Izvara tarIkenA bhavamAM paDelA guradrohanA saMskAro kAraNabhUta hatA. caMDakauzika sApano krodha pUrvanA be bhavanA saMskAronuM phaLa hatuM. deva-devInA bhavamAM jeNe tIvratAthI kAma sevyo hoya te pachInA bhavamAM mAnava thaIne muniveza dhAraNa kare to ya pelo kAma-saMskAra jAgrata thaIne tene pachADe. kamaTha ane agnizarmAno vairAnubaMdha bhavobhava sudhI cAlyo. rUpasenasunaMdAno kAmAnubaMdha bhavobhava dAruNa banI rahyo. jenuM nAmanizAna na maLe; nimitta na maLe chatAM je jovA maLe temAM pUrvabhavanA saMskAro ja kAma karatA hoya che. AthI ja pUrvabhavanI sAbitI thAya che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jaina tatva jJAna saraLa bhASAmAM A rIte AtmAnA pUrvajanmo sAbita thayA. ! nA. prathama janma nathI. : have savAla thAya ke AtmAnA pUrvajanmomAM prathama janma kayo ? dareka jIvano sauthI pahelo bhava kyo ? Ano javAba e che ke traNa cIjo evI che jenI koI 'Adi' (zarUAta) nathIH AtmA, sRSTi ane AtmA-karmano saMbaMdha. AtmA pUrve hato; hato; hato. enI utpatti nathI pachI teno pahelo bhava - prathama janma kyAMthI maLe ? savAla : "kevaLajJAnIone to badhuM jJAna hoya to temane AtmAno pahelo bhava jaNAya ke nahi ?" are bhalA ! pahelo bhava hoya to jarUra temane jaNAya, paNa pahelo bhava hoya ja nahi to zI rIte jaNAya ? | gadheDAne zIMgaDuM hoya ja nahi to zuM kevalIne gadheDAnA mAthe zIMgaDuM dekhAya kharuM? jo na dekhAya to zuM kevalI bhagavaMta, kevalI maTI jAya ? are ! jene gadheDAnA mAthe IMgaDuM dekhAya e to mUrakha kahevAya. je hoya ja nahi te zI rIte dekhAya ? baMgaDImAM AraMbhanuM spoTa hoya ja nahi to zI rIte dekhAya ? dareka vastuno AraMbha hovo ja joIe tevo Agraha rakhAya nahi. jIvanA bhavano AraMbha (prathamabhava) che nahi to zI rIte jaNAya ? A aMge vadhu vistArathI vicAraNA IzvarakatvavicAra vakhate karAze. hAla to vAta eTalI ja che ke dareka jIva anAdi che ane anaMta che. arthAt teno AraMbha (utpatti) che nahi ane teno aMta (nAza) paNa nathI. jema bApAno AraMbha na maLe. eTale ke ApaNA sauthI pahelA bApA maLe nahi. jene tame pahelA bApA kahezo to tarata savAla uThAvAze ke te bApAne zuM pUrve bApA na hatA ? bApA vinAnA bApA koI hoya ? bA vinAnI bA kadI hoya ? paNa eka vAta kharI ke pahelA bApA ne maLe paraMtu chellA bApA maLI zake kharA. je bApAnA saMtAnone koI saMtAna na thAya (temanA vAMjhiyApaNAthI ke temanA marI javAthI ke temaNe dIkSA levAthI) te saMtAnonA bApA e chellA bApA banI jAya. A rIte jIvanA saMsAranI Adi na jaDe paNa je jIva mokSa pAme
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 AtmA che, je te nitya che 33 te jIvanA saMsArano anna AvI jAya kharo. A vAta samajavA mATe bI paheluM ke vRkSa paheluM ? maraghI pahelI ke IDu paheluM ? e savAlo paNa ubhA karI zakAya. AmAM kyAMya "Adi' jaDe nahi. Ama jIvanI Adi hotI nathI. hA..e vAta kharI ke jIvanuM Adi sthAna hoya che kharuM. e sthAnamAM dareka jIva anAdi kALathI rahyo che. tyAM teNe anaMtAnaMta bhavo karyA che. e sthAnanuM nAma che avyavahArarAzinI sUkSma nigoda. (eka prakAranI vanaspati.) tIrthaMkaradeva bananArA jIvo paNa sau prathama A sthAnamAM anaMtAnaMta kALa sudhI rahyA che. TUMkamAM eTalI vAta nakkI thaI ke jIvanA anaMtA pUrvajanmo che; paNa prathama janma nathI. bhale prathama janma nathI; parantu anaMta janmonuM prathama sthAna che kharuM. gharanA dareka vaDIloe potAnA saMtAnone gaLathuthImAM A traNa "anAdi' barobara samajAvI devA joIe. traNa anAdi che : jIva anAdi che. sRSTi anAdi che. jIva-karmano saMbaMdha anAdi che. jIvane ke sRSTine koIe utpanna karela nathI ke jethI temanI 'Adi' mAnavI paDe. bezaka, jIva sAthe saMyoga pAmelAM te te karmono jIvathI viyoga thAya che kharI; parantu anya karmo jIvaMne coMTelA hovAthI karmano pravAha to jIva sAthe satata saMyukta hoya ja che. jyAre sarva karmono jIvathI viyoga thaI jAya tyAre "jIva mokSa pAmyo" ema kahevAya. Ama ApaNe be vAta nakkI karI ke AtmA svatanna tatva che ane te nitya (anAdi anaMta) che. arthAtu AtmA anitya evA deha svarUpa nathI. nAstika loko dehane ja AtmA mAne che. Ama kahIne teo AtmAnuM svataMtra tattva mAnavAno ane tene nitya mAnavAno inkAra kare che. teo kahe che ke, "paMcabhUtamAMthI AtmA utpanna thayo che ane paMcabhUtamAM vilIna thaI jAya che. AgaLa pAchaLa pUrvajanma ane punarjanma jevuM kazuM nathI. pANImAMthI parapoTo ds.-3
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 jaina tattva jJAna saraLa bhASAmAM utpanna thAya che ane te parapoTo pANImAM ja vilIna thaI jAya che. nAstiko e vAta jarUra mAne che ke dareka manuSya marI javAnuM che. paNa teo AstikanI jema e vAta haragija mAnatA nathI ke e maryA bAda karmo pramANe kyAMka janma levAno che. Astika, nAstika vacce A pAyAno bheda che. je loko dehane ja AtmA mAnI le che teo punarjanmane, paralokane, tyAM laI jatAM karmone mAnatA nathI. are ! te badhAnAM mULamAM je 'AtmA' che teno ja svIkAra karatA nathI. temanuM kahevuM e che ke, "dekhAya te ja mAnavuM. AtmA, karma, puNya, pApa, svarga, mokSa vagere AMkhethI dekhAtA nathI mATe te badhAnuM astitva mAnavuM nahi. A loko je bole che te bIjI bAbatamAM pALatAM nathI. ema to dharatI pharatI kyAM dekhAya che ? dAdAnA dAdAne koNe dekhyA che ? AkAzamAM paDelA AkAzavANIthI chUTelA zabdonA DheranA Dherane koNe dekhyo che ? dUdhamAM ghI, magajamAM buddhi, vAto vAyu koNe dekhyo che ? Ama chatAM A badhuM mAnavuM che ane AtmA vagerene mAnavA nathI. AnI pAchaLa kharuM kAraNa sAva bIjuM che. AtmA, puNya, pApa, naraka vagere jo svIkArAya to bhogo bhogavavAmAM moTuM niyantraNa lAvI devuM paDe. A vAta bhoganA rasiyAone paravaDe tema nathI. eTale ja teo AtmA vagerene, 'nathI dekhAtA' e vAta AgaLa karIne inkArI de che. khera... potAnI sAme trATaka karIne chApare beThelo bilADo; - uMdara AMkha mIMcI de; ane pachI kahe ke, "bilADo dekhAto nathI; mATe che ja nahi to keTalo mUrkha gaNAya ? zuM bilADo uMdarano zikAra paLa be paLamAM karyA vinA raheze kharo ? jJAnIo kahe che ke eka vAra dhArI lo (tuSyatu durjananyAyena) ke paraloka, naraka vagere kazuM nathI. to ya sadAcAranuM jIvana jIvavAmAM nAstikone vAMdho zuM che ? paraloka mATe nahi paNa AlokamAM ya sadAcAro khUba upayogI che. enAthI Arogya maLe; yaza vadhe, sukha vadhe, saMtoSa rahe. A keTalA moTA AlokanA ja lAbho che ? have jo paraloka haze to sadAcArI jIvana jIvanArAne puNyabaMdha thatAM te udayamAM AvatAM paralokamAM ya lIlAlahera thavAnI che. Ama ubhayaloka suMdara banI jaze.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 AtmA che, 2 te nitya che 3. AtmA dehathI bhinna che. : AtmA e dehathI alaga vastu che ! A vAta bhAre karmI jIva svIkAravA mATe taiyAra thato nathI. AvuM bhedajJAna karoDo bhavo pachI paNa thavuM muzkela che. deha ane AtmA eka ja vastu che evuM be vaccenuM abhedajJAna e aviveka che; e ja sulabha che. dehAdhyAsa khUba bhayaMkara A abhedajJAnavALo jIva bahirAtmA kahevAya. bhedajJAnavALo jIva antarAtmA kahevAya. ane AtmAne sAdhanA karIne karmamukta karato jIva paramAtmA kahevAya. dehane ja AtmA mAnanArA jIvo dehanAM bhogasukhomAM pAgala banI jAya. pAMca indriyonA lAlanapAlanamAMthI kadI UMcA na Ave. dehane khavaDAve, pIvaDAve, UMghADe, ramADe. vAsavadattA rAjanartakI hatI. te dehamAM pAgala hatI. paNa chevaTe dehanA pAlana, poSaNanA atirekamAM tene raktapitta thayuM. tenuM jIvana barabAda thaI gayuM. dehanuM sukha dIrghakALa - seMkaDo varSa-sudhI bhogavavA mATe vaDodarAnareza te jamAnAmAM roja savAso rU.nuM Ijezana letA hatA. paNa murAda to bara na AvI kintu maratI vakhate dehamAMthI eTalI badhI bhayAnaka durgaMdha AvatI hatI ke mahArANI cimanAbAI temanI pathArI pAse UbhAM rahI zakatAM na hatA. - briTananA Dalesa - ke jemaNe bhAratIya lokone (hindu-muslimone) paraspara laDAvI daIne khatama karI nAMkhavAnI jhuMbeza upADI hatI tene kensara thayuM. teNe 1 lAkha DaoNlaranuM inAma jAhera karyuM. paNa kensarane koI maTADI zakyuM nahi. te ribAIne maryo. 'gAlanI upara juvAna vayamAM ja karacalI paDelI joIne rUpasuMdarI manaro merolInane AghAta lAgyo. teNe ApaghAta karI lIdho. zArIrika sukhazIlatAmAM ragadoLAyelA kaMDarikamuni, sumaMgala AcArya, maMgu AcArya, rAjA yayAti, araNika muni vagere keTalAya AtmAonA jIvana barabAda thaI gayA. jemane dehanI vinAzitAnuM bhAna thayuM te mahArAjA dazaratha ane cakravartI sanatu saMyamanA mArge cAlyA. sulasa cetI gayo. ramaNa maharSi, rAmakRSNa paramahaMsa vagerene AtmAthI deha bhinna che e bhAna thavAthI kensara jevA roganI jIvaleNa pIDA vacceya teo hasatA hatA.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 jaina tatva jJAna saraLa bhASAmAM ramaNe kahyuM che ke deha ane AtmA vaccenuM bhedajJAna thavuM e ja AtmasAkSAtkAra che. jJAnIo kahe che ke pahelAM jagatanA bihAmaNA (dekhAvamAM ja sohAmaNA) svarUpano sAkSAtkAra karIne tamArA magajamAMthI jagatane bahAra pheMkI do. Ama thaze to ja IzvaramAM lIna banI jazo. Izvara-sAkSAtkAra thaze. e Ayano che. emAM tamane tamArI kAtila jAta dekhAze. doSonA kALA DIbAMga DAgha dekhAze. tamAro AtmA InsAna ke mahAna nathI paNa zetAna ke hevAna che evuM spaSTa jaNAze. AnuM nAma AtmasAkSAtkAra che. traNa guMjano : pUrvanA kALamAM bhAratIya prajAmAM je moTA pramANamAM sadAcArI joramAM hatA tenA kAraNamAM traNa vAtonuM guMjana hatuM. (1) paraloke kayAM janma levo ? (2) paramAtmAnI bhakti. (3) paramapadanuM lakSa. brAhmaNa paMDitonA ghare pALelA popaTo paNa AtmAnI upara carcA karatA hatA. paMDita maMDanamizrane maLavA AvelA anya paMDite grAmajanone pUchyuM ke, "paMDita maMDanamizranuM ghara kyAM che ?" javAba maLyo ke je gharanI parasALamAM rahelA piMjaronA popaTo ane vidyArthIo AtmAnI carcA karatA hoya te gharane tamAre maMDana mizranuM ghara samajavuM. A vAta je lokamAM karI che te A pramANe che : svataH pramANaM, parataH pramANaM kirAGganA yatra giro giranti / ziSyopaziSyarupagIyamAnaM avehi tanmaNDanamizradhAma / AtmA, mokSa, brahmADa vagere viSayo upara jabaradasta semInAra rAjAo yojatA. temAM vAda goThavatA; praznottarI karAvatA. moTAM inAmo paNa ApatA. eka vAra janakarAjAe hajAra paMDita brAhmaNone bhegA karyA. vAdanuM Ayojana karyuM. je vAdamAM uttama dekhAva kare tene eka hajAra hRSTapuSTa gAyo - jemanA zIMgaDA sonAthI maDhelAM hoya; jemanI kAMdhe bahumUlya rezamI kApaDa mukAyuM hoya tevI - bheTa ApavAnI jAherAta karI. judA judA viSayo upara vAda cAlyo. kalAko sudhI bhAre ramajhaTa bolAI. brAhmaNa zreSTha tarIke yAjJavakya jAhera thatAM eka hajAra gAyonI bheTa rAjAe jAhera karI. yAjJavalkaye potAnA ziSyone jaNAvyuM ke teo badhI gAyone gharabhaNI vALI de.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 AtmA che, je te nitya che. paNa te ja kSaNe gArgI nAmanI eka paMDitAe "sabUra !" kahIne gAyone vaLAvAtI rokI. teNe kahyuM ke, "yAjJavalkaya paMDita vAdamAM mane jIta pachI ja brAhmaNazreSTha tarIke jAhera thAya. vAda cAlyo. yAjJavalkaya ja diggaja paMDita tarIke upasavA lAgyA eTale akaLAyelI gArgIe brahmAMDanA evA kUTa prazno (mAthu phoDavA mATe ja pheMkAtA bampara daDA jevA) pUchavAnuM zarU karyuM. jeno javAba sarvajJapuruSa sivAya koI ApI na zake, yAjJavalkayanA manamAM khyAla AvI gayo ke hAratI gArgI have bhUrATI banI che. have vAda e vAda nathI rahyo; vivAda; ane kadAca vitaMDA banyo che. A khUba anucita thatuM hatuM eTale yAjJavalkaya RSie gArgIne kahyuM, o gArgI ! brahmAMDanA kUTa prazno na pUcha, AnAthI tuM ja mUMjhAI jaIza. tAruM mAthuM bhramita thaI jaze." gArgi / mADatiprAkSI: mUrdhA te vyapadyeta / (A ArSavAkya hovAthI temAM vyAkaraNanA niyamo jovAya nahi.) gArgI ekadama samajI gaI. sAva zAnta paDI gaI. paMDitazreSThanI kSamA mAMgI. eka hajAra gAyo paMDitazreSThane prApta thaI. bhAratIya prajA artha ane kAma aMgenA puruSArthamAM svAvalaMbI hatI. saMtuSTa hatI. AthI te tattvacarcA karatI hatI. are ! muslima bAdazAha akabara paNa rAjasabhAmAM hindu paMDitonI sAthe tattvacarcA karavAno samaya phALavato. sUradAsa vagerenA bhajanonI paMktio upara moTI carcA cheDato. temAM tene atizaya AnaMda thato. A dezanI prajA potAnA AtmAnuM kema kalyANa (zreya) thAya ? tenI ciMtA karatI, para-AtmAone prema karatI (preya) ane paramAtmAnuM dhyAna karatI. (dhyeya). zreya, prema ane dhyeya eTale 'huM'nuM zreya karavAnuM, 'tuM'ne preya gaNavAno ane tene dhyeya' banAvavAno. Ama thAya eTale 'huM'no ahaMkAra jAya; "tuM" pratyeno dhikkAra jAya ane "te' pratye khUba satkAra jAge. A rIte mAnavajIvana dhanya banI jAya. - A traNeya vAtonA guMjana khatama thavA lAgyA che. khAsa karIne zrImaMtomAMthI; zikSito (buddhijIvIo)mAMthI ane zaherIomAMthI. (puSkaLa kusaMganA ane kunimittonA gherAvAnA kAraNe.)
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 jaina tatva jJAna saraLa bhASAmAM AtmAnAM be svarUpa jIva ane ziva : karmathI yukta AtmA jIva kahevAya. karmathI mukta AtmA ziva kahevAya. jIva e AtmAnuM nakalI svarUpa che. ziva e AtmAnuM asalI svarUpa che. asalamAM AtmA ziva che. eTale ke karma; rAgadveSAdi doSothI mukta che. te ajara, amara che. ajanmA che. te adya, adAhya, abhedya che. te saccidAnaMda svarUpa che. paNa tenAmAM rAgadveSanI pariNatio utpanna thayA karatI hovAthI te zivasvarUpa gumAvIne jIvanA nakalI svarUpamAM Avyo che. tethI teno pUrvokta asalI svabhAva dabAI gayo che. have te rAgI, dveSI, mohI, janma lenAro, gharaDo thanAro, maraNa pAmanAro banyo che. A tenuM nakalI svarUpa e tenuM jIva svarUpa che, anAdikALathI te AvuM nakalI svarUpa dhAraNa karIne rahelo hovAthI vyavahAramAM A ja tenuM asalI svarUpa banI gayuM che. jJAnIoe be prakAranA sAmAnya kahyA che. UrdhvatA sAmAnya ane tiryapha sAmAnya. UrdhvatA sAmAnyathI UrdhvamAM rahelA anaMtA ziva (siddha bhagavaMto) sAthe zivasvarUpe ApaNo AtmA abhedasvarUpa che. jyAre tiryakra sAmAnyathI ApaNI tIrachA - cAre bAju - rahelA karmayukta jIvonI sAthe ApaNe je jIva svarUpa che teno abheda sAdhavAno che. Ama sarva jIvo (sarva jIva ane sarva ziva) sAthe ApaNA AtmAno abheda sAdhI zakAya. "huM ziva chuM. huM jIva chuM." huM ziva chuM zivoDarda zivoDaa evuM dhyAna dharavAthI AtmAnA vizuddha svarUpanI khumArI pragaTe che. e khumArIno lAbha e maLe ke AtmA koI khoTuM kAma karavA haragija taiyAra na thAya. abajapatinA dIkarAne dhULiyA chokarA sAthe ramato joIne mA tene tyAMthI uThAvI laIne khakhaDAvatI kahe che, "tane khabara che ke tuM koNa che? tuM A chokarA jevo bhikhArI nathI, tuM to abajapati che. tArAthI A lokonI sAthe dhULamAM ramAya ja nahi, emanI sAthe dostI karAya ja nahi." potAne zivasvarUpa joto AtmA Avo ja vicAra kare ke, "huM ziva chuM. mArAthI rAgAdi doSonuM sevana thAya nahi. moharAjanI gulAmI karAya
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 AtmA che, je te nitya che nahi. huM to khUba mahAna chuM. bhagavAna chuM." AnaMdaghanajI mahArAja AvA potAnA zivasvarUpanuM dhyAna dharIne bhAre khumArImAM AvatA. te kahetA ke, "mArI A khumArIno pAro kyAre ya nIco Utarato nathI." Utare na kabahu khumArI. te potAne zivasvarUpa kalpIne potAne ja namaskAra karatA. aho, aho, 'huM mane namuM, mane namuM samAdhiyukta avasthAnA potAnA phoTAne rAmakRSNa vAraMvAra namaskAra karatA ane bhaktone kahetA ke, "phoTAmAM rahelA zivane huM jIva namaskAra karuM chuM." janakavidehI A ja bhAvathI potAnA dehane namaskAra karatA. bhalA, khumArInI to vAta ja judI che. khumArIo jAtajAtanI hoya che. vidvattAnI khumArI, khAnadAnInI khumArI, AbarUdAranI khumArI, satItvanI khumArI, zuddhinI khumArI, khurazInI khumArI, saMpattinI khumArI, ArogyanI khumArI vagere... temAM Toca kakSAnI ane zreSTha prakAranI khumArI te potAnA zivasvarUpanI khumArI che. A khumArInI rAI jenA magajamAM bharAya te AtmA pApa karI zake nahi. e kaheto phare, "pApa mArA svabhAvamAM nathI. pApa huM karI zakuM nahi. AvA AtmAo "zAstroe pApa karavAnI nA pADI che. pApanA vipAko bahu bhayaMkara hoya che, pApa karIe to pakaDAI jatAM AbarU jAya mATe pApa na karAya." - evuM kadI vicAratA nathI. temanI eka ja vAta hoya che. pApa karavuM e amArA svabhAvamAM ja nathI. have ApaNe vizeSa UMDANamAM jaIe. AtmAnuM je zivasvarUpa che e ApaNe svAtmAmAM vicAravuM. ane je jIvasvarUpa che te parAtmAomAM vicAravuM. te A rIte : koI bIjo AtmA kAMI paNa bhUla karI bese to ema vicAravuM ke aMte to e jIva che; karmathI yukta che. karmanI tamAca paDe to bhUla karI bese emAM koI vAMdho nahi. huM paNa karmayukta jIva ja chuM ne ? ame be ya sarakhA chIe. kAcanA gharamAM rahelo huM zI rIte olA- kAcanA gharamAM rahelA jIpane paththara mAruM ? ame banne samAna chIe. banne bhUlo karanArA chIe pachI enI bhUlo upara mArAthI Thapako zI rIte devAya ? A che vyavahAranayanI dRSTi. paNa bIjAnI bhUlone A rIte kSamA ApanArA ApaNe, ApaNI bhUlone kSamA ApavI na joIe. ApaNe potAnA ziva svarUpano
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatva jJAna saraLa bhASAmAM vicAra karavo. te A rIte : huM ziva chuM, mArAthI bhUla karAya ja nahi. mAruM jIvana bhagavAna jevuM ja pavitra hoya : sAva nirdoSa hoya. A nizcayanayanI dRSTi che. TUMkamAM potAnI jAta upara nizcayanaya lagADavo. bIjAnI upara vyavahAranaya lagADavo. vedAMtamAM A jagatane svapnopama kahyuM che. AvuM jIvana svapnatulya che. je kAMI ghaTanAo jIvanamAM bane che te badhI svapnamAM banatI jatI ghaTanA che. AvuM jagata mithyA che. svapnamAM khAdhelI sukhaDI jeTaluM ja mithyA che. badhuM bogasa che. badhuM svapna che. badhuM nATaka cAle che. nATakamAM rAjAno veza paherIne vaTa mArato naTa ! nATaka pUruM thayuM. ke rAjA marI gayo ! vaTa patI gayo. kadAca prekSakoe pIdhelI bIDInA ThUMThA saLagAvIne mavAlInA rUpamAM beTho beTho pIto hoya. svapnAno ane nATakano rAjA ! be ya bogasa. ApaNuM samagra jIvana svapnanI siriyala che. nATakano svAMga che. AMkha UghaDatA rAtrinuM svapna vikharAI jAya che. AMkha miMcAtA jIvana-svapna vilAI jAya che. raMgamaMca upara rAjApAThamAM rahelo naTa pUrepUro sabhAna che ke te asalamAM rAjA nathI. te nATaka kaMpanIno pAMcaso rUpiyAno pagAradAra nokarathI vadhAre kAMI nathI. * AvI sabhAnatA jIvane hovI joIe. badhAM prakAranA rAjApATha, bApApATha, zeThapATha, zrImaMta pAThamAM tene e vAtanI pAkI sabhAnatA rahevI joIe ke te karmarAjAno gulAma che. tenI maherabAnImAM ja A jIvarUpI gadheDo pahelavAna che. tenI AMkhanA khUNiyAmAM jo krodhanI lAlAza AvI to A gadheDo baoNsanI goLIonI bochAramAM vIMdhAI jato zekha mujIbura rahemAna che. dareka AtmAe potAnA jIvasvarUpanuM ane tenI karmarAjanI gulAmInuM bhAna satata karavuM. nA..te zivasvarUpa hovA chatAM te na vicAravuM. kemake tenAthI mithyAbhimAna jAgavAnI pUrI zakyatA che. mahApApI jIva potAne saccidAnaMdasvarUpa kahe te barAbara nathI.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 AtmA che, 2 te nitya che zetAna potAne bhagavAna tarIke jue te barobara nathI.. mahAsAtvika AtmAo potAne pUrNa svarUpe nihALe te vAta barobara che. ApaNA jevA nabaLA AtmAoe potAne zUnyasvarUpe ja nIhALavA joIe. jyAre potAnuM jIvana ghaNA badhA doSothI khadabadI raheluM dekhAya che tyAre potAne pUrNA (ziva)svarUpe jovuM e jarA ya barAbara nathI. AmAM to daMbha ane ahaMkAra vakarI jaze. A vAta ramaNa maharSie paNa karIne lAlabattI dharI che. jyAre huM (jIva) "zUnya' ja chuM to zA mATe 'pUrNa'nuM dhyAna dharavuM ? jyAre huM 'jhIro" ja tyAre zA mATe jAtane "hIro" mAnavI ? zivasvarUpanuM dhyAna kAcA pArA jevuM che. jene pace te ja te dhyAna kare. nA...zivadaM zivoDae na karo nIvoDarda nIvaDaduM karo bolo, adhamAdhama adhika patita, muja sama avara na koI... "bolo, muja sarIkhA mevAsIne prabhu! jo tuM tAre tAraka to jANuM kharo, jUThuM biruda zuM dhAre ?" bolo, "mane bacAvo, bacAvo.. doSonA humalAothI huM barabAda thaI gayo chuM." ApaNA jIvasvarUpanA kAma, krodhAdi doSo ApaNe dhArIe chIe tevA mAmUlI nathI.. te khUba virATa che, bhayAnaka che, temane aNu jeTalA mAnavAnI bhUla na karo kemake te meru jeTalA che. hAthI potAnuM moM taLAvanA sthira pANImAM pratibiMbita thayeluM joIne gabharAI jAya che. ApaNo bhUtakALa eTaMlo badho bihAmaNo haze ke te tarapha jotAM cIsa nIkaLI jAya. bhUtakALarUpI kabATamAM keTalA ya bhayaMkara doSonA hADapiMjaro bharelA paDayA che ! yudhiSThire aMtima divasomAM potAnA dvArA thayelI sattAbhUkha, yuddhasaMhAra vagere bhUlo upara adhora pazcAttApa karyo hato. lakSmaNa pratyenA sneharAgane kAtila svarUpe joIne rAma (tadbhavolagAmI) potAne abhavI mAnatA hatA. bahu moTA dharmAtmA vastupALe aMtasamayamAM kahyuM hatuM ke, "huM jinadharmane pAmIne ya mAnavabhava hArI gayo chuM."
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatva jJAna saraLa bhASAmAM jIvasvarUpe potAnI jAtanI adhamatAo jovI ane e rIte doSone dhikkArIne ucca kakSA prApta karavI. ATaluM thAya pachI potAnA zivasvarUpanuM dhyAna karavuM. kemake aMte to A dhyAna ja sva-para sarvanuM kalyANakArI che. A sivAya jAtanA doSo ane jagatanAM duHkho dUra thAya tema nathI. arihaMta paramAtmAnI sAthe - potAne 'arihaMta' svarUpe joIne abhedamaNidhAna thAya tyAre ja samaye samaye anaMta doSonuM dahana thAya ane aDhaLaka puNyano baMdha thAya. AvA puNyabaMdhathI ja devonuM A dharatI upara avataraNa thAya. bhAratIya prajAnI jIvAdorI samI je mokSalakSI cAra puruSArthanI ahiMsaka saMskRti che ane je jaina dharma, jaina saMgha che te badhA hAla bhayamAM che. temanI upara pazcimanI jIvanazailIno jhaMjhAvAta trATakyo che. AnA karatAM yu vizeSa vAta to e che ke samyagRSTi devonuM Agamana temanI icchA hovA chatAM - malina devonA pracaMDa saMkhyAbaLane lIdhe sthagita thayuM che. jyAM pAMca makAra (madya, mAnunI, mAchalI, mudrA ane mAMsa)no upabhoga vadhu hoya tyAM teo tuSTa hoya; tyAM temanA dvArA samRddhinI relamachela (juo, yuropanA ane madhyapUrvanA dezo) hoya. dharmaniSTha bhAratIya prajA upara teo khaphA hoya. emanI upara samyagudRSTi devo tuSTa thAya paNa teo dharatI upara avataraNa karI ja na zake. te rIte samasta gagana malina deva-devatAothI khIcokhIca bhareluM che. A gaganamAM jo kyAMya gAbaDuM paDAya to temAMthI nIkaLIne samyadRSTi devo dharatI upara AvI zake. AvuM gAbaDuM pADavAnI zakti paramAtma-tattva (ziva) sAthenA abheda praNidhAnamAM che. potAmAM ja paramAtmA che. pote ja paramAtmA che, eTale potAmAM ja bhAva arihaMta samajIne temAM upayoga mUkIne- svayaM AgamathI bhAva arihaMta banavuM joIe. AvA abheda praNidhAnanI pApakarmakSayamAM ane puEvakarmanA baMdhamAM acinya zakti che. AnA vinA daivI tattvonuM avataraNa zakya nathI. e vinA tIrtharakSA vagere vikaTa praznonA ukela lagabhaga asaMbhavita che. hemacandrasUrijI ma.sAheba, mAnadevasUrijI ma.sAheba vagerene devonuM
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 AtmA che, 2 te nitya che sAnnidhya hatuM. tethI ja teo dharmarakSAnA kAryo karI zakyA hatA. Aje A vAtanI UNapathI jaina saMghane puSkaLa musIbato paDavA lAgI che. (A kArya yati-saMsthA karatI, sarasa pariNAmo lAvatI... Aje e saMsthA mRtaprAyaH sthitimAM che.) mane to jaina saMghanI saMpattinuM bhAvi aMdhakAramaya jaNAya che. tapathI karmakSaya thAya. bhaktithI doSakSaya thAya. paNa arihaMtanuM praNidhAna to sahunA mULamAM je che te kusaMskArono mULathI kSaya karI nAMkhe. eka vAta dhyAnamAM rAkhavI ke asalI svarUpa(zivasvarUpa)nuM dhyAna dharatAM pahelAM potAnA jIvasvarUpa(karmayuktatA)nuM ciMtana karavuM. ane te pramANe pahelAM jIvana vyavasthita karavuM. A vyavahAranayanI sthiti che. temAM niSNAta banyA vinA zivasvarUpanA dhyAnanI zuddhanizcayanayanI dRSTinuM jIvana jIvavAmAM ghaNuM jokhama che. jJAnIo kahe che ke, "pahelAM vyavahAra-niSNAta banavuM. pachI ja nizcayanayamAM javuM. jo tema na karo to taLAvane taravAmAM asamartha mANasa sAgarane taravA javAnuM jIvaleNa duHsAhasa karanAro kahevAya. (1) vyavahAraM vinizcitya, tataH zuddhanayAzritaH / / (2) kAsArataraNAzaktaH sAgaraM saH titIrSati / mArI sahu sAdhakone salAha che ke, "tame A banne nayamAM kramazaH niSNAta bano. mAtra vyavahAranayamAM aTakI na paDo, kemake zivasvarUpanA dhyAnathI pracaMDa puNyavRddhinI A kALamAM khUba jarUra che. jo bhavAyo nakalI siMha ke nakalI satInuM rUpa paNa 'asalI" jevuM bhajavI zake ane pUMchaDuM maraDanAra rAjakuMvarane Ubho ne Ubho cIrI nAMkhe ke satInA svAMgamAM sAcesAca saLagI mare to asalamAM je ApaNo AtmA zivasvarUpa che tenuM dhyAna zA mATe na dharavuM ? te dvArA zA mATe Atmazuddhi ane puNyavRddhi hAMsala na karavI ? jo zramaNa saMsthA "dhUmadhAme, dhamAdhama calI' - nyAyano tyAga karIne jJAna ane dhyAna tarapha vizeSa vaLe to jaina dharmanuM bhAvi sUryanI jema camakatuM thaI jAya. aMdhakAramaya banavAnI kalpanAnA cUrecUrA thaI jAya.. jaina tattvajJAnanA je cha sthAno che temAMnAM pahelA be - AtmA svataMtra tattva che ane te nitya che - ApaNe vicArya. have trIjuM ane cothuM sthAna - AtmA karmano kartA che ane karmano bhoktA che - te vicArIe.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA (3) karmano kartA che. (4) karmano bhoktA che. jIva karmano kartA che. AkAzamAM sarvatra, sUkSma, sUkSmatara, sUkSmatama rajakaNo ThAMsI-ThAMsIne bharelI che. A vividha rajakaNonAM jaththAone vargaNA kahevAya che. kula trevIsa vargaNA che. dareka vargaNAnA rajakaNonA je skaMdho bane che te uttarottara vadhu ne vadhu sUkSma hoya che. AmAM je soLamI vargaNA che tenuM nAma kArmaNa vargaNA che. A vargaNAnA skaMdho ane tenI sUkSma ane jaDa rajakaNo e 'karma' banavA mATeno kAco mAla kahevAya. A vargaNAno je kAco mAla che. temAMthI pAkA mAlarUpe karma ja bane che. kapAsanA kAcA mAlamAMthI kApaDa bane che tema ApaNe mAtra soLamAM naMbaranI kArmaNa vargaNAne ja najaramAM levAnI che. jyAre paNa jIva rAga-dveSAdinA adhyavasAyo seve che tyAre te kArpaNa vargaNAnA skaMdho coMTe che. lohacuMbakamAM raheluM cuMbakIyatva je rIte lokhaMDane kheMce che tevuM AtmAmAM paDeluM rAgAdinI pariNatinuM cuMbakIyatva te aMdhone kheMce che. arthAt te skaMdho AtmAne coMTI jAya che. A rIte coMTelA skaMdhone 'karma" evuM nAma ApavAmAM Ave che. (rAgAdi pariNatino sarvathA nAza karIne vItarAga banelA AtmAone paNa mana-vacana-kAyAnA zubhayogathI kArpaNa skaMdho coMTe che. te karmanuM nAma mAtra zAtAvedanIya hoya che.) 'karma' taiyAra thavAmAM cAra kAraNo hoya che. mithyAtva, avirati, kaSAya (prazasta ane aprazasta), yoga (zubha ane azubha). jo A cArane AtmArUpI taLAvamAM karmone praveza karavA devAnA bAkorA gaNIe to A cAra uttarottara nAnAM nAnAM thatAM jatAM bAkorA che. mithyAtvathI sauthI vadhu karmabaMdha AtmA kare che. je karma bane che te skaMdhone dravyakarma kahevAya che. jenA kAraNe te skaMdho jIvane coMTe che te rAgAdi pariNatione bhAvakarma kahevAya che. AtmAnA asaMkhya pradezo che. temAM ATha rUcaka pradeza (manuSyanA dehamAM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 45 nAbhinA sthAne te AvelAM che.) sarvadA zuddha hoya che. tene kadI karma coMTatuM nathI. A sivAyanA tamAma (asaMkhya) pradezo upara anantI kArmaNa vargaNAo coTelI hoya che. karmano (kAzmaNa vargaNAnA skaMdhono) svabhAva AtmAne coMTavAno che. to AtmAno svabhAva tene kheMcavAno che. jema jema AtmAno svabhAva maMda paDato jAya tema tema karmone kheMcavavAnuM ghaTatuM jAya. AtmA mithyAtvane tyAge eTale ghaNo badho karmabaMdha ghaTI jAya. pachI avirati tyAge eTale karmabaMdhamAM aura vadhu ghaTADo thAya. Ama uttarottara samajavuM. je karma baMdhAya che te baMdhanA cAra prakAra che. prakRtibaMdha sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdha. AtmAne manAdinA yogathI prakRtibaMdha ane pradezabaMdha thAya. kaSAyathI sthitibaMdha ane rasabaMdha thAya. - karma coMTe ke tarata tenI prakRti nakkI thAya. tenI AtmA upara TakavAnI sthiti nakkI thAya. rasa ane pradeza paNa nakkI thAya. dA.ta. koI mANasane AkhI rAta mAMkaDa karaDyA. savAre bhAgatA mAMkaDane teNe joyo. eTalo badho krodha Avyo ke teNe te mAMkaDane pIsI nAMkhIne mArI nAMkhyo. have A vakhate je karmabaMdha thayo te karmabaMdhane dhAro ke jIvaMtatA maLI. ApaNe tene pUchIe ke jIvane coMTIne tuM kaI prakRti vagere banela che ? te javAba Ape che ke bIjAne haNatI vakhate huM coTayuM chuM mATe mArI prakRti (svabhAva) azAtAvedanIya banI che. jyAre mAro udayakALa Avaze tyAre A AtmAne huM kaeNnsaranI gAMTha ApIne azAtA ApIza. evo niyama che ke tame je Apo te pAmo. mota ApIne mota pAmo, sukha daIne sukha pAmo. have mArI sthitibaMdhanI vAta karuM. amuka samaya sudhI huM A jIvane kazuM nahi karuM. koI azAtA nahi ApuM. paNa e samaya pUro thayA bAda huM tene rADa paDAvI daIza. Ama mArI sthitinA be vibhAga paDaze. pahelo vibhAga te abAdhAkALa ane bIjo vibhAga te vipAkakALa (zAnti kALa ane paraco dekhADavAno kALa). dhAro ke mAro sthitibaMdha vIsa varSano che to temAMnA ATha varSa mAro abAdhAkALa raheze. ane bAra varSa vipAkakALa banaze. hA, ATha varSamAM te AtmA potAnuM vartamAna khoLiyuM tyAgavA rUpe mRtyu pAmaze
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena tatvajJAna saraLa bhASAmAM to huM tenA pachInA bhavamAM mAro prabhAva batADIza. tyAM tene bAra varSa sudhI rADArADa karAvI daIza. ame karma eTale TAima - baoNmba, amAro je ApoApa nakkI thayelo samaya hoya te ja samaye ame phUTIe : amAro prabhAva batADIe. abAdhAkALa. have eka AzvAsanarUpa vAta karuM ke jo jIva abAdhAkALa daramyAna dharma karavA svarUpa pratikriyA kare to amArAmAM jAtajAtanA pheraphAro thaI jAya kharA. ame pApakarmarUpe hoIe to puNyakarmarUpa banI jaIe. (saMkramakaraNa) amArI sthiti ochIvattI thaI zake; ema amArAmAM paDelo rasa paNa ochovatto thaI zake. are ! ame sAva UkhaDI jaIne (kSaya) pAchA AkAzamAM cAlI jaIe, jo ema thAya to "azAtA devAnI vAta kAyama mATe baMdha thaI jAya. bAMdhelAM pApakarmono kSaya dharma karavAthI thAya ane bAdhelAM puNyakarmono kSaya pApo karavAthI thAya; tema thatAM temanAM phaLo maLavAnuM rada thAya. abAdhAkALa e golDana piriyaDa che. temAM bagaDelI bAjIne sudhAravAnI avvala zakti che. AkhuM ne AkhuM karma (saMkramaNakaraNa dvArA) UMdhuM thaI jAya. zAtA e azAtA banI jAya; azAtA e zAtA banI jAya; e keTalI jabarI vAta kahevAya?" ema na thAya to azAtAnI je tIvratA (rasa) hoya te tUTI jAya : kensara karanAra karma meleriyA lAvIne patAvaTa kare e ya keTalI jabarI vAta che ! A bhavamAM ane pUrvabhavomAM hisAba vinAnI bhUlo karIne je azubha karmo bAMdhyA temane abAdhAkALanA samayamAM sAnukULa rIte UMdhAM cattA karI daIne bAjIne sulaTAvI nAMkhavAnI vAta kharekhara adbhuta che. * saMsAra tyAgIne sAdhu thavAnuM kAraNa A ja che ke jeTalA azubhaM karmo che temanA abAdhAkALamAM temane mRtaprAyaH karI devA. tenA kaTu phaLa bhogavavAmAMthI mukti meLavI levI. jo kaTuphaLa svarUpe trATakanArAM duHkho jarAka paNa sahana thaI zake tevAM nathI to te duHkhonAM vAvAjhoDAM lAvanArAM karmo temanA abAdhAkALamAM hataprabha zA mATe na karI devA ? jyAM sudhI je te karma udayamAM (vipAkakALamAM) Ave nahi tyAM sudhI te karmane tapa vagerenA zauryathI khatama ja karI nAMkhavuM joIe. udayamAM AvI gayelA karmone samAdhithI bhogavI levuM ja paDe. te vakhate asamAdhi (ArtadhyAnAdi)
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. thAya to vaLI navA cIkaNA karmo baMdhAya. TUMkamAM anudayavALA karmone zauryathI khatama karo; udayagata karmone samAdhithI sahana karo. paramAtmA mahAvIradeve paccIsamA bhavamAM lAkhathI vadhu varSa sudhI mAsakhamaNane pAraNe mAsakhamaNanA tapanuM pracaMDa zaurya dhAraNa karIne cikkAra karmono khAtmo bolAvyo hato. magadhapati zreNike kArAvAsamAM paDelA kAtila du:khone samAdhithI sahana karyA hatAM. pharI e vAta yAda karIe ke AtmA sAthe baMdhAtA karmamAM je sthitibaMdha thAya che. temAM abAdhAkALa + vipAkakALa e rItano kula sthitibaMdha thAya che. dA.ta. 20 varSano sthitibaMdha thayo to 8 + 12 = 20 ema samajavuM. abAdhAkALanA ATha varSamAM e karmamAM ATha karaNonA jhapATA lAge. nA. je nikAcita karma hoya che tenI upara eka paNa jhapATo (karaNa) lAgI zakato nathI. tene to je rIte bAMdhyuM; te rIte ja jarA ya pheraphAra vinA bhogavavuM ja paDe. hA, jIva jo kSapakazreNImAM caDI jAya to apUrvakaraNa (AThamA) guNasthAnanA dhyAnarUpI tapa dvArA te nikAcita karma bhogavyA vinA nAza pAmI jAya kharuM. A sivAya mA khamaNane pAraNe mA khamaNa AkhI jiMdagI karAya - to ya nikAcita karmono nAza thaI zakato nathI. AvA nikAcita karmo dara lAkhe be pAMca ja hoya che. eTale te sivAyanA karmomAM to temanA abAdhAkALa daramyAna jabaradasta phaTakA mArI zakAya, temane khatama paNa karI zakAya. phaLa bhogavyA vinA karmakSaya thAya ja nahi e gItAmAM kaNe karelI vAta nikAcita karmo pUratI samajavI. (athavA pradezodayanI apekSAe samajavI.) jainadharmanuM karmanuM tattvajJAna e bAbata nathI zIkhavatuM ke, "je karmo udayamAM Ave te bhogavavA ja paDe." A to rAMDarAMDa ke DozIono nirAzAbharyo karmavAda che. jainadarzanano karmavAda to puruSArthavAdamAM pariName che. te kahe che ke karmonA abAdhAkALa daramyAna tame jo pratikriyA karo (azubha karmone khatama karavAnI pratikriyA tapa, prAyazcitta vagere dharmo che.) to te bAMdhelAM karmo potAno vipAka (paraco) batADyA vinA ja khatama thAya eTale ke AkAzamAM pAchAM jatAM rahe. bhAgya phare niyati nahi ? eka vAta yAda rAkho ke, niyati pharatI nathI; bhAgya (karma) pharI zake che. sakhta garamImAM UbhA rahelA mANasane duHkha paDe; tene azAtA vedanIya
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM karma udayamAM Ave che. paNa jo te chAMyaDAmAM jatA rahevAno puruSArtha kare to tarata tene zAtA vedanIya karma (udIraNAkaraNa dvArA) udayamAM AvI jAya ane te sukhanI anubhUti kare. paramAtmabhakti, namaskAramaMtra vagereno japa, garasevA vagere dvArA belensamAM kyAMya dUra paDelA karmo udIraNAkaraNa dvArA kheMcAIne udayamAM AvI jAya ane sukha, zAtA, AnaMda Ape. peluM azubha karma bAjue haTI jAya. ahIM spaSTa dekhAya che ke karmonA udayane puruSArtha dvArA pheravI zakAya che. vaLI eka vAta kahuM ! tamAre vAMcavAno cAra naMbara che. tenAM cazamAM jo tame AMkhe nA caDAvo to tamArAthI kazuM vAMcI zakAtuM nathI. AvI sthiti cakSudarzanAvaraNIya karmanA udayathI thaI. have tamArI vAMcavAnI icchA thaI tethI tame AMkha upara cazmAM lagADavAno puruSArtha karyo. ne jhaTa tame vAMcatA thaI gayA. A vakhate e thayuM ke tamArA te puruSArthathI cakSudarzanAvaraNIya karma haTI gayuM. teno tame kSaya karyo. A vAta batADe che ke karmonA udayone (bhAgyane) pheravavAnI ApaNAmAM pUrI tAkAta che. paramAtmA mahAvIradeva jyAre garbhamAM hatA tyAre temaNe avadhijJAnano upayoga mUkIne be karmonI sthiti joI. (1) potAnuM cAritra mohanIyakarma. (2) mAtapitAnuM AyuSyakarma. A be ya karmo nimitta maLe to tUTI jAya (sopakrama) tevAM hatAM. eTale jo prabhu dIkSA levA mATe puruSArtha kare to potAnuM cAritra mohanIya karma tUTI jAya ane tethI tarata dIkSA thAya. A rIte dIkSA thatAM mAtA-pitAne sakhata AghAta lAge ane tethI temanuM AyuSyakarma paNa tUTI jAya. ema thatAM temanuM mRtyu thAya. * potAnI dIkSAnA nimittathI mAtApitAnuM maraNa thaI jAya te vAta vizvavatsala prabhune mAnya na hatI. AthI temaNe abhigraha karyo ke gurujano jIvatA hoya tyAM sudhI dIkSAnI vAta karavI nahi. A batADe che ke bhAgya(karma)ne pheravI zakAya che. nA... niyatine badalI zakAtI nathI. prabhunI niyati pahelethI ja nizcita hatI ke te mAtA-pitAnA jIvanakALa daramyAna dIkSA laI zakavAnA nathI. karmonA rUparaMga, sthiti, rasa, kSaya vagerenI UthalapAthala karavAnI prakriyA abAdhAkALamAM bane che eTale dareka AtmAe pote karI nAMkhelA kALA kAmathI
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 49 bAMdhI dIdhelAM karmone khatama karI nAMkhavA mATe jyAM sudhI te udayamAM AvyA nathI; jyAM sudhI temano abAdhAkALa cAle che tyAM sudhImAM tapa, japa, prAyazcitta, dhyAna, svAdhyAya, bhakti vagere dvArA temane khatama ja karI nAMkhavA joIe. jethI saMbhavita kensara vagere rogo, upAdhio, nAraka vagere durgationuM nivAraNa thaI jAya.. vAha.. kevo hAzakAro thaI jAya ! kevI majA paDI jAya ! AmAM ya je karmo chaTakI gayA (bhavitavyatAne kAraNe) te udayamAM AvI jAya. te vakhate temane samAdhithI bhogavye ja chUTako. paramAtmA mahAvIradevanA paccIsamA bhavanI karmo sAthe thayelI jhapAjhapImAM je nikAcita ane tIvra anikAcita karmo chaTakyAM (kSaya na pAmyA) te badhA satyAvIsamA bhave sAdhanAkALamAM udayamAM AvyA. are ! bhagavAna banI gayA pachI je asaMbhavita hatuM te ya banyuM. paramAtmAne lAgaTa cha mAsa sudhI azAtA vedanIya(aghAtI karma)no udaya thayo, lohInA jhADA lagAtAra cAlyA. khera ! abAdhAkALa e golDana piriyaDa to kharo ja. emAM jabaradasta puruSArtha karAya to ghaNAM badhAM karmono khAtmo bolAvI zakAya. rasa baMdha : ApaNe prakRtibaMdha ane sthitibaMdha joyA. have rasabaMdha joIe. kaSAya ke yoganA kAraNe kAzmaNa skaMdho jIvane jyAre eMTe tyAre jema prakRtibaMdha ane sthitibaMdha thAya tema rasabaMdha paNa thAya. rasa eTale cIkAza. rasa eTale tIvratA. prakRtibaMdha vagere cAra baMdhomAM rasabaMdhanuM mahattva sauthI vadhu che. karmanI prakRti (ATha) game te nakkI thAya... bahu vAMdho nahi. karmanI sthiti game teTalI (eka antarmuhUrtathI mAMDIne tetrIsa sAgaropama sudhI) baMdhAya... bahu vAMdho nahi. paNa rasa jo tIvra thaI jAya (pApakarmomAM) to musIbatano pAra nahi. ekaThANIo, be ThANIo, traNa ThANIo ane cAra ThANIo ema cAra prakAranA - vadhu ne vadhu tIvra banatA - raso hoya che. mananAM pariNAma upara A rasabaMdha thAya. jema ke pApakarma karatAM jo bahu rasa na hoya - veTha jevuM thatuM hoya - to te karmamAM eka ThANIo ja ta.jJA-4
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM - bahu mAmUlI-rasa paDe.. pachI jema jema pApakarmamAM rasa vadhato jAya tema tema be ThANIo vagere rasa paDe. emAM jo pApakarmamAM ati majA paDI jAya to cAra ThANIo rasabaMdha thAya. A karma nikAcita' bane; jenI paristhitimAM abAdhAkALa daramyAna koI paNa dharma puruSArtha lagIre pheraphAra karI zake nahi. karmomAM jevo rasa reDAyo hoya te rIte AtmAne te coTe. pRSTa vagere cAra baMdha ApaNe dRSTAMtathI joIe. lokhaMDanA cAra TukaDA lo ane lokhaMDanI cAra saLI lo. (1) pahelA TukaDAne saLI aDADI UbhA raho. (2) bIjA TukaDA sAthe saLIne dorIthI bAMdhI do. (3) trIjA TukaDAmAM saLIne hathoDI mArIne phiTa karo. (4) cothA TukaDAne ane saLIne luhAranI bhaThThImAM ogALI naMkhAya. e baMnene ekarasa karI devAya. - AmAM pahelI saLIne TukaDAthI chUTI karavI e ramatavAta che. hAtha kheMcA ke saLI chUTI paDI jAya. bIjAmAM dorI choDavA jeTalI thoDI vAra lAge. trIjAmAM kAnasa lagAvIne hathoDI ThokIne saLIne chUTI karavA mATe ThIka ThIka yatna karavo paDe. cothAmAM to saLI chUTI paDI zake ja nahi. A cArane sRSTa, baddha, nidhatta ane nikAcita kahevAmAM Ave che. dhAro ke sAsare gayelI kanyA pAse enI sAsu baTATA samAravAnI haTha pakaDe che. pelI kanyA atyanta dharmaniSTha che eTele A kAma karavA taiyAra nathI, paNa have chUTako ya nathI. eTale te AMkhamAM vahI jatAM AMsu sAthe baTATA samAre che. ahIM baTATA samAravAnuM kArya kare che eTale tene pApakarma ja baMdhAze paraMtu te evuM haze ke jene chUTI jatAM jarA ya vAra nahi lAge. kAma patAvIne e derAsare jaze ane prabhudarzana karatAM potAnA pApa badala raDI paDaze e ja vakhate peluM karma kharI jaze. paNa jo bIjI kanyA A ja kArya karatI vakhate raDatI nahi hoya ane kartavya samajIne A kAma karaze to tene te karma karyA badala prAyazcitta karavuM
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. paDe. hA, pachI e karma chUTI jAya kharuM. trIjI kanyA premathI A kAma karaze to A karmane choDAvavA mATe tene moTuM prAyazcitta karavuM paDaze. cothI kanyA ema kahe ke "baTATA samAravA ja joIe. bhAre mastIthI khAvA joIe. nahi khAvAnI vAta karato dharma haMbaka che" vagere... A kanyAne coMTeluM pApakarma koI rIte chUTe ja nahi. durgatinuM duHkha bhogavIne ja chUTe evuM nikAcita banI jAya. A vAtano sAra e che ke bane to pApakarma karavuM nahi. karavuM ja paDe to temAM rasa reDavo nahi. rasathI thAya to ya tenI prazaMsA to karavI ja nahi. ethI ja nikAcita karmabaMdha thAya. ugra karmo : 51 keTalAka to tIvra rasane lIdhe evA ugnakarmo baMdhAya che ke je ekadama jaldI udayamAM AvI jAya. Ama ugra ane nikAcita prakAranA azubha karmabaMdha to jarA ya sArA nahi. sanata cakrIe rUpano garva karatI vakhate ugra karma bAMdhyuM. thoDAka samayamAM ja udayamAM AvI gayuM. soLa mahArogothI deha gherAI gayo. bhayaMkara kapaTa sAthe bhAIcaMde cunIbhAInuM jhaverAta coryuM. pote corI nathI karI te badala ekanA eka dIkarAnA sogaMda khAdhA. ugra karmabaMdha thayo. te ja rAte dIkaro marI gayo. bhAre rasathI jaMtunAzaka davAno dhaMdho karatA bApe evuM ugra karma bAMdhyu ke tenAM cha ane ATha varSanAM lADakA bALakone kaeNnsara thayuM. banne marI gayA. have zubha karmonI ugratA batADuM. motIzA zeTha dharmAtmA hatAM. eka gAyane choDAvavA jatAM kasAIne lAThI mAravI paDI. temAM te marI gayo. nokarano vAMka potAne mAthe letAM korTe zeThane phAMsInI sajA karI. sajAnA divase zeThe atizaya bhAvapUrvaka jinezvaradevanI pUjA karI. tenA pariNAme phAMsInA mAMcaDe zeThane caDAvI dIdhA ke tarata mAMcaDo tUTI gayo. sajA rada thaI. pharI vAra A badhuM thayuM. mahArANI vikToriyAe AvA mahAna zeThane sajAmAMthI mukti ApI dIdhI. bIjuM dRSTAMta ApuM.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ para jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM emanuM nAma pravINabhAI. e jamAnAmAM eka ja divasamAM vIsa lAkha rUpiyA khoI nAMkhatA morathuthu ghoLIne taiyAra karyuM. bhAIe kadI koI dharama karelo nahi. paNa Aje chello divasa hovAthI - janamanA jaina hovAthI - prabhubhakti karavAnuM mana thayuM. derAsare pUjA karavA gayA. pUrA pAMca kalAka tanmaya banI gayA. pracaMDa ugra puNya baMdhAyuM. rAta paDatAM tejIno jabaradasta pavana vAyo. bAjI sulaTAI gaI. hajI eka dRSTAMta ApuM.. eka vAra je mANase khUna karyuM hatuM te mANasa polIsane paisA khavaDAvIne sajAmAMthI UgarI gayo paNa koka bajAe khUna karyuM tyAre polIse A mANasane pakaDIne korTamAM rajU karI dIdho. tene phAMsInI sajA thaI gaI. bhImA kaMDaliyAe ati ullAsathI sAta paisA- pUrI saMpatti- jinAlayanA jIrNoddhAramAM lakhAvyA. pachI te ghare gayo. ugra puNyathI patnIno atyaMta jhaghaDAkhora svabhAva sAva palaTAI gayo ane gAyano khUTa nIkaLI jatAM lAkho sonAmahorano carU jaDyo. sAmAnya rIte koI paNa bAMdheluM karma so varSa pUrve udayamAM na Ave, parantu ugrakarma to tatkALa udayamAM AvI jAya. nikAcita karmo azubha karmonA baMdha, ugnakarmabaMdha ane nikAcita karmabaMdha bahu khataranAka hoya che. - eka sekaMDa pUrve kazuM na hatuM. ekAeka jamAline mithyAtva mohanIya karmano udaya thaI gayo. AnuM nAma nikAcita karma. e tapa, japathI jAya nahi ane eno samaya thatAMnI sAthe e udayamAM AvyA vinA rahe nahi. paramAtmA mahAvIradeve marIcinA trIjA bhavamAM ahaMkAra karIne je nikAcita nIcagotrakarma bAMdhyuM te lagabhaga to bhogavAI gayuM paNa tenA 82 divasa bAkI rahI gayA. satyAvIsamo - tIrthaMkara tarIkeno bhava AvI gayo. pelA karma temane tyAMya na choDyA. devAnaMdAnA garbhamAM vyAsI divasa ThokI dIdhA. ATalI paNa mAphI karmarAjAe ApI nahi. e ja rIte kAnamAM khIlA, lohInA jhADA vagere prasaMgo nikAcita karmodaye banIne ja rahyA. zreNike nArakanuM AyuSya nikAcita karyuM. prabhuvIra paNa temane ugArI zakyA nahi. sagarbhA haraNIne peTe tIra mArIne eka sAthe be jIvone khatama
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kta che. karmano bhoktA che. 53 karyA badala zreNike eTalI badhI tIvra khuzAlI mANI ke te vakhate ja teno nArakano AyubaMdha nikAcita thaI gayo. pUrvanA brAhmaNanA bhave tarabucanI chAla akhaMDapaNe utArIne tenI bhArethI bhAre prazaMsA karIne baMdhaka muninA jIve nikAcita pApa bAMdhatA baMdhaka muninA bhave dehanI cAmaDI utaraDAI. - rasabaMdhanA A prakaraNano sAra e che ke pApa karavuM ja paDe to rasathI to nahi ja karavuM. dharmamAM zeThiyA banavuM, khUba rasathI dharma karavo. pApamAM veThiyA banavuM. sAva udAsInapaNe ja pApa karavuM. tandulIA matsya mAtra 48 miniTanA AyuSyamAM hiMsAnA vicAronuM pApa atirasathI karyuM to te sAtamI nArakamAM gayo. azubha karmo karatAM tIvra rasa Ave eTale nizcitapaNe durgati thAya. anantAnubaMdhI, apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjavalana - ema cAra prakAranA rAgAdinA rasa hoya che. temAM anantAnubandhInA gharano atitIvra rasa (pApaprazaMsArUpa) ja jIvane durgatimAM dhakelavAne samartha che. bAkInA raso sAthe pApa karanAra jIvanI durgati thavAnI zakyatA hotI nathI. je niSphara pariNAma hoya che ke jemAM pApanI prazaMsA hoya che te anantAnubaMdhInA gharanA rasathI ja zakya che. je AtmA pApo vAraMvAra kare che paNa temAM rasa bahu ocho che; UlaTo dhrujArI che te AtmA niyamathI samyagadaSTi kahevAya. pApo karavA chatAM tenI durgati to na ja thAya paNa te vaimAnika devalokano ucca kakSAno deva ja thAya. niSphara pariNAmavALA jIvane bhogasukha atyanta mIThuM lAge. tenA kAraNe sukha bhogavatI vakhate tenI khUba prazaMsA kare. AvI prazaMsA e ja mithyAtvazalya nAmanuM aDhAramuM pApa che. A pApa jenI sAthe joDAya te jaM hiMsA vagere sattara pApothI jIvanI durgati thAya. jemane potAnAthI thatAM pApakarmamAM ati tIvra rasa hato te badhAM - mammaNa zeTha, brahmadatta cakravartI, subUma cakravartI, kaMDarika muni, tandulIo matsya, rAjagRhI nagarInA be bhikhArIo, vinayarana vagere sAtamI nArake gayA. koNika, karamatI vagere chaThThI nArake gayA. sumaMgala AcArya myuccha dezamAM mAMsAhArI rAjakumAra thayA. maMgu AcArya gaTaranuM bhUta thayA. nayazIlasUri jherI sApa thayA. badhI vAtano bodha e che ke pApakarma karatAM veTha utAravI : rasa reDavo nahi.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM dharmakArya karatAM khUba ullAsa rAkhavo. khUba rasa reDavo. abAdhAkALano bodha ane rasabaMdhano bodha karmanA tattvajJAnamAM sauthI mahattvano bodha kahI zakAya. A be bodhano samanvaya karIe to eka vAkyamAM ema kahI zakAya ke jUnA pApone temanA abAdhAkALamAM zuddha prAyazcitta ane joradAra tapathI khatama karI nAMkho ane navA pApomAM rasa bilakula reDo nahi. jo pApo karatAM tIvra duHkha hoya te pachI joradAra pazcAttApa hoya to e pApakarma pApAnubaMdhI banatA nathI. niranubaMdha banI jAya. A bahu moTI vAta kahevAya. anubaMdha-vicAramAM ApaNe vigatathI vicArIzuM. dharmamAM tIvra rasa paDe ane pApamAM jo ochAmAM ocho rasa (eka ThANIo) paDe to rasavALA dharmanI tAkAta eTalI badhI hoya che ke te pelA pApone phaTakArI de. AkAzamAM te karmone pAchA vALI de. sAmAnyataH pApavRttio dharmabhAvano nAza kare che, parantu te sAmAnya prakAranA rasavALA dharmano nAza kare che; jo dharmamAM rasa joradAra thaI jAya to dharmane anukULa pApakarmo banI jAya che. eTale ke pApakarmonI sAthe eTalo badho pazcAttApa, jAgRti joDAya che ke tethI dharmanuM baLa vadhI jAya che. dharmaghAtaka pApo, dharmasAdhaka banavA lAge che. dIvo sAmAnya rIte TamaTamato hoya to tene pavanano jhapATo jarUra holavI nAMkhe. paraMtu jo dIvo AkAzane AMbatI jvALAo banI jAya to pelo pavana te javALAone vadhAravAmAM sahAyaka banI jAya. prajAjana tarIkenA naherune briTiza sarakAra jelamAM pUratI hatI paNa 'jyAre te vaDApradhAna banyA tyAre briTanamAM praveza karatI vakhate reDakArpeTathI temanuM teNe sanmAna karyuM hatuM. adhyAtmasAramAM eka zlokamAM A vAta mahopAdhyAyajIe karI che. dharmazaktiM na hantyatra, bhogayogo balIyasIM / hanti dIpApaho vAyu rvvalantaM na davAnalam // ekanA karmanI bIjA upara asara dharma - rasavALo dharma - enI to bahu moTI tAkAta che. enA kArakane to e lAbha kare ja; parantu bIjAone paNa e lAbha kare, gharamAM eka mANasa dharmI hoya to tenI puNyarekhAthI gharanA badhA mANaso
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano karyA che. karmano bhoktA che. 55 sukhI rahe. gharamAM jo sulakSaNI vahunAM pagalAM thAya ke sulakSaNI bebIno janma thAya ane jo gharanI paristhitimAM sAnukULa parivartana AvI jAya to gharanA loko bolatA hoya che ke, "amAre ghera vahu ke dIkarI nathI AvI, sAkSAta lakSmIdevI padhAyA che." jo rAjA praNayavAna hoya to tenA puNyodayamAM AkhI prajA sukhI thAya. AthI ja pApiNI mAtA kaikeyInA saMtAna tarIke potAne pApI mAnatA bharate vaziSTha RSine kahyuM hatuM ke, "mane pApIne ayodhyAnI gAdI upara besADazo to AkhI ayodhyA nagarI upara samudro pharI vaLaze. tenAM lAkho loko DUbI jaze. (rasA rasAtala jAI hI taba hI) mATe Ape koI dharmiSTha mANasane rAjA banAvavo joIe. (cAhIe dharamasIla naranAhu.) eka DaoNkTaranI yazarekhA joradAra hoya to tenA dardIonA roga dhULa Ape to ya dUra thAya che. lokomAM evuM bolAya che ke, "bhAI ! muMbaI ke amerikA bahu moTA DigrIdhArI DaoNkTara pAse javAnI koI jarUra nathI. ApaNA gAmano R.M.P. DaoNkTara jabarI yazarekhA dharAve che. tame tenI davA lo. tarata badhuM maTI jaze. AvA je prasaMgo bane che temAM karmanuM tattvajJAna A rIte samAdhAna Ape che. te kahe che ke, "eka vyaktinuM dharmajanita puNyakarma udayamAM Ave eTale tenI asara bIjA pApakarmonA udayavALA jIvo upara paDe. dareka jIva pAse belensa (sattA)mAM puNyakarma paDeluM ja hoya che, paNa teno udaya moDethI thavAno hoya. pelI vyaktino puNyodaya A pApakarmI vyaktinA sattAmAM paDelA puNyakarmane udIraNAkaraNa dvArA tarata udayamAM lAvI de ane temano puNyodaya temane lAbha Ape. Ama ekanA puNyodaye bIjAono puNyodaya thAya. kyAreka ekanA pApodaye bIjAono pApodaya paNa thaI zake. gharanA badhA barabAda thAya. eka mukhya mANasanA vyabhicArAdi doSonA sevanamAM AkhA gharano pApodaya thAya. eka satya ghaTanA jaNAvuM. gaMgA nadInI sahelagAhe pacAsa pravAsIo hoDImAM nIkaLyA. adhavacamAM hoDI vamaLamAM phasaDAI. be kalAka sudhI satata vamaLamAM cakkara cakkara ghUmyA kare paNa lAkha prayatna 5 bahAra na nIkaLe. koka dharmI mANase badhAne eka Tucako karavAnI preraNA karI. teNe kahyuM ke, "ApaNAmAM koI pApI mANasane
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM kAraNe hoDI vamaLamAM phasAI che. jo tene dUra karAya to hoDI hemakhema bahAra nIkaLI jAya.' A mATe dUrathI AvatI khAlI hoDIne najIkamAM aTakAvavAmAM AvI. be hoDI vacce pATiyuM goThavavAmAM AvyuM. vArApharatI ekaeka mANasane te hoDImAM mokalAto rahyo; ane joyuM ke hoDI vamaLamAMthI bahAra nIkaLe che ke nahi ? Ama ogaNacAlIsa mANasonI herApherI thaI. jyAre cAlIsamAM mANasane hoDImAM ravAnA karAyo tyAre - tarata ja - vamaLamAM hoDI DUbI gaI. te sivAyanA tamAma mANasonI jaLasamAdhi thaI. Ano artha e thayo ke te mANasa puNyavAnuM hato. tenA puNyodaye sahune jIvatA rahevAno puNyodaya prApta thayo hato. vamaLamAM phasAyelI hoDI bI jatI na hatI. paNa jevo te dUra karAyo ke tamAmanA pApodaya jAgrata thaI gayA. te tamAma DUbI gayA ! pravara nAmanA bhikhArIe joradAra tyAgadharma sevyo. bhikhArI maTIne karoDapati thayo to ya te dharma na choDyo. ethI eNe pracaMDa puNya bAMdhyuM. eka vAra e marI gayo. teno je nagaranI strInA garbhamAM praveza thayo te nagarano evo grahacAra hato ke bAravarSa dukALa nizcita paDe. ethI hajAro mANaso ane Dhoro mRtyu pAme. A Akho dukALa pravaranA jIvanA garbhapravezathI nirmaLa thaI gayo. te ja kSaNe bAre khAMge megha tUTI paDyo. sahu sukhI thaI gayA. ahIM e vAta jovA maLe che ke pravaranAM puNyodayane lIdhe hajAro AtmAonA sattAmAM paDelAM puNyakarmono udIraNAkaraNa dvArA udaya thaI gayo. potAnA puNyodaye pote-tamAma-sukhI thaI gayA. tAraka tIrthaMkaradeva jyAM upasthita hoya tenI cAre bAjunA savAso mAIlomAM tamAma rogInA roga jAya. tArake paramAtmAno pracaMDa puNyodaya badhAno (nikAcita karmo sivAya) puNyodaya karI de. AmAM udIraNA nAmanuM kAraNa kAma kare che. te dUrakAlIna karmone nikaTakAlIna banAve che. vIsa varSe pAkanArI vImAnI polisI - vyaktinuM pAMcamA varSe mota thatAM - tarata pAkI jAya che tema.. kA vAsudevanA putra DhaMDhaNa muni banyA hatA. game tevA zrImaMta rAjAnA te dIkarA hatA paraMtu pote pUrvabhavamAM bAMdheluM lAbhAntarAya karma temane khUba satAvatuM hatuM. temane svalabdhinAM nirdoSa gocarI-pANI maLatAM na hatAM. eTaluM ja nahi parantu temanI sAthe - saMghATaka tarIke - je sAdhu gocarI mATe AvatA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 57. temane paNa gocarI-pANI maLatAM na hatAM. DhaMDhaNa muninuM te karma te sAdhuonA lAbhAntarAya kamano udaya karI detuM hatuM. vajasvAmIjI dasapUrvadhara mahAtmA hatA. paNa temane eka bAbatamAM karmanI bahu vicitra sthiti hatI ke temanI sAthe je rahe tenA AyuSyane upakrama lAgI jato hato. pradeza baMdha : pradeza eTale kAzmaNa vargaNAnA skaMdho. te amuka pramANamAM AtmA sAthe baMdhAya tene pradezabaMdha kahevAya. A pradezabaMdhanuM rasabaMdha vagere jevuM khAsa koI mahattva nathI. ApaNe prakRtibaMdha aMgeno savistara vicAra aSTa-karmanA citrapaTanA prakaraNamAM karavAnA chIe. e sivAyanA traNa - sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdha joyA. jJAnIoe sUMThanA lADu upara A cAre ya baMdhone samajAvyA che. (1) sUMThanA lADunI prakRti vAyu karavAnI che. (2) sUMThanA lADunI sthiti sudhAro ke) eka mahinAnI che. (3) suMThanA lADuno rasa (svAda) tIkho che. (4) sUMThanA lADuno pradeza (kada) baso grAma che. AvuM goLanA lADu vagere mATe paNa kahI zakAya. mAMkaDane mArI nAMkhatA je karma baMdhAyuM temAM A pramANe vicArI zakAya. te karmanI prakRti (vedanIya : azAtAvedanIya) che. te karmanI sthiti dhAro ke so varSanI che. (temAM 40 varSa abAdhAkALa + 60 varSa vipAkakALa) te karmano rasa (traNa ThANIo) tIvra che. te karmanA pradeza (skaMdho) anaMta che. 4. jIva karmano bhoktA che je jIva karmane bAMdhe che te ja jIva te karmone bhogave che. nA. evuM nathI ke eka mANasa peTa bharIne jame ane bIjo mANasa saMDAsa jAya. je jame te ja saMDAsa jAya. dareka karma bAMdhyA pachI, teno abAdhAkALa pasAra thayA bAda teno vipAkodaya thAya. jo abAdhAkALamAM ja te karma kSINa thaI jAya to ya teno pradezodaya
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM to thAya ja. Ama dareke - dareka karma udayamAM to Ave ja. ApaNe vipAkodayanI vAta karavI che. ApaNe je karmo bAMdhIe temanA abAdhAkALamAM je kAMI pheraphAro (ATha karaNo dvArA sthiti ke rasamAM ghaTADo ke vadhAro, mULamAMthI ja karmanA svarUpano palaTo vagere) thAya te pachI teno vipAkodaya thAya. sAmAnya rIte karmono vipAkodaya thatAM ThIka ThIka vAra lAge che. Aje dharma karyo ke pApa karyuM). ethI Aje ja puNyakarma baMdhAI jAya paNa tenA udayathI je sukha maLavAnuM che te Aje to zuM ? A bhavamAM ya na maLe. AvatA bhavomAM maLe. AvuM ja pApakarmonA baMdhamAM samajavuM. emAM ya je puNya ke pApa - veTha karIne - karela hoya tenuM phaLa maLatuM nathI. nirasa rIte dharma karyo hoya to tenuM phaLa 'pheila" thAya che. e dharma karyA bAda pApo karyA ane narakamAM javAnuM thayuM. te pachInI gatimAM te karelA dharmanuM phaLa sukha maLatuM nathI. kemake te veThapUrvaka karyo che ane pApo karIne bhAMgI nAMkhyo che mATe te bhAMgI gayelA mATInA ghaDA jevo che. tenA je "ThIkarAM thayAM tenuM phaLa kazuM na Ave : be paisA ya na maLe. paNa jo khUba ja bhAvapUrvaka - sAco - dharma karyo hoya ane pachI jIva pApo karI beTho hoya to jo tene pAponA phaLarUpe durgatimAM javAnuM thAya to ya te pachInA bhAvomAM tene te dharmanuM phaLa dharmaprApti ke sukhaprApti avazya maLe. kemake bhAvapUrvaka karelo dharma e sonAno ghaDo che. bhale pApo karavAthI te bhAMgI gayo. paNa bhAMgelA sonAnA to pUrA rUpiyA maLe. pApakarmonA vipAkarUpe durgati maLe ane pachInA bhAvamAM sukha vagere maLe. gozAlake ghora pApo kayAM, tIvra rasathI karyo. paNa chelle ghora pazcAttApa karyo. te ja vakhate AyuSyakarmano baMdha paDyo eTale tarata to marIne bAramAM devaloke gayo paNa te pachI anaMtA bhavo sudhI pelA pApakarmanA phaLarUpe kAtila duHkho bhogavavAM ja paDaze. AthI UMdhuM zreNikamAM thayuM. zikAranA tIvrarasavALuM pApa karatAM nArakanuM AyuSya nikAcita thaI gayuM. tethI narakamAM javuM paDyuM. paNa zreNike jainadharma pAmIne evI prabhubhakti karI ke tIrthaMkara-nAmakarma bAMdhyuM. jethI nAraka bAda te padmanAbhasvAmI nAmanA tIrthakara banaze. TUMkamAM mAre e kahevuM che ke tIvra rasavALA puNya, pApa - pAchaLathI paNa udayamAM Ave. jyAre veThavALA pupa-pApa 'pheila thaI jAya. tenuM koI phaLa - sukha ke du:kha tIvratAthI maLatuM nathI.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. karmanA vipAko bAMdhelAM karmo e TAima-baoNmba che. te phUTe eTale temano vipAkakALa zarU thayelo kahevAya. je jIva karmano kartA che teNe ja te karmo bhogavavAM paDe che. puNyakarme sukha maLe; sadgati maLe. pApakarme duHkha maLe; durgati maLe. azubha karmonA vipAko kyAreka to ati kAtila hoya che. te jANavAthI jIva pApakarmo bAMdhatA dhrUjI UThe. (1) keTalAka jIvo e mATe pApo na kare ke temAM pakaDAI javAya to AbarU javAno bhaya lAge. (2) keTalAka jIvo eTalA mATe pApo na kare ke tenA vipAkamAM bhayAnaka duHkho sahevAM paDe. r (3) keTalAka jIvo (viziSTa kakSAnA) eTalA mATe pApakarmo na kare ke tema karavAthI jinAjJAno bhaMga thAya che. (4) keTalAka jIvo eTalA mATe pApakarmo na kare ke tema karavAnuM temanA svabhAvamAM ja na hoya. ahIM ApaNe karmanA vipAkone jANIne pApadhrujAro, pApAkaraNanI sthitimAM avAya te mATe vicAraNA karIe. pApo karavAthI mAnavanI halakI kakSAnI duHkhamaya gati maLe; tiryaMcanI parAdhInatAnI trAsabharI jiMdagI maLe; nArakanI kAtila pIDAo bharelI durgati maLe. are ! kyAreka to devanI gati paNa vAsanAonI tIvra pIDAovALI bane tyAre e sadgati paNa durgati jevI banI jAya che. deva ke devImAMnA ekano viraha thavAnAM 6 mAsa bAkI rahe tyAre te benuM yugala eTaluM badhuM jhUravA lAge ke jonArAnI chAtI baMdha paDI jAya. sItAnuM AkhuM gRhasthajIvana duHkhamaya pasAra thayuM. janma vakhate ja bhAI gumAvyo. lagnajIvanamAM vanavAsa, apaharaNa, zIla upara AropanAM duHkho trATakyA. AthI ja aMte rAmane tarachoDIne teNe saMyamamArga svIkArI lIdho. aMjanAsuMdarIne lagnanI pahelI rAtathI ja bAvIsa varSano pativiraha thayo. bhAvi tIrthaMkaranA jIva zreNikane chellA samayamAM-buDhApAmAM-dIkarA koNike jelamAM pUrIne te roja haMTaranA so vAra phaTakA mArato. mRtyu pachI paNa zreNikane coryAsI hajAra varSanuM nArakanuM AyuSya trATakyuM.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ EO jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM pAMDavone teramA varSanA vanavAsamAM to duHkhanI parAkASThA AvI. arjuna jevA mahAparAkramI mANasane 'hIjaDAnA vezamAM rahevuM paDyuM. lalitAMga devanI patnI devI svayaMprabhAe daivI sukhonA tIvra bhogavaTAmAM badhuM puNya khatama karyuM. eTale tyAMthI nIkaLyA bAda bhikhArInA kuTuMbamAM sAtamI dIkarI tarIkeno janma thayo. te sahune apriya thaI paDI. ApaghAta karavA sudhI tene javuM paDyuM. vikAra bharelI najare paradezI rAjakumAra tarapha najara karyAnA pApa upara mAyAnuM pApa karavA jatAM rumi sAdhvIe eka lAkha bhavano saMsAra vadhArI dIdho. e ja rIte lakSmaNA sAdhvIe asaMkhya varSono saMsAra vadhArI mUkyo. kyAMkathI kAmalakSmInuM jIvana vAMcI jajo. atyaMta duHkhamaya ane atyaMta doSamaya jIvanano te bhoga banI gaI hatI. lUMTIne aDhaLaka saMpatti vagereno mAlika banelo mahaMmada gajhanI chellAM varSomAM tenA viyoganI kalpanAthI pAgala banI gayo hato. tenI vAcA haNAI gaI hatI. mahArANA pratApa eka vAra sAva bhikhArI banI gayo hato. koI bhikhArIe bhIkhamAM meLavelo roTalo teNe mAMgyo hato paNa te ya bAjapakSI AMcakI gayuM hatuM. dIkarIne pIvA mATe ApeluM dUdha bilADI jhApaTI gaI hatI. te vakhate te raDI paDyo hato. teNe akabarane potAnI zaraNAgatino patra lakhyo hato. abajo DaoNlarano svAmI hejhI sTroMgarUmasvarUpa tijorImAM pravezyo. rUmanuM kAra ApameLe baMdha thaI gayuM. cAvI bahAra rahI gaI. cAra-cha kalAke kAma patI jatAM bUmo pADI. koIe bAraNuM kholyuM nahi. pANInI bhayaMkara tarasamAM taraphaDIne marI gayo. teNe ciThThImAM lakhyuM, "jo koI aDadho glAsa pANI mane pAya to A saMpattino aDadho bhAga bakSisamAM ApI dauM." auraMgajhebe pitA zAhajahAMne jelamAM pUrIne khUba parezAna karela. pANI ke dUdha pIvA mATe ane zaucakArya mATe eka purANuM tuMbaDuM ApeluM. te ya phUTI gayuM. bIjuM mAMgyuM tyAre be hatheLI bhegI karIne kAma calAvavAnuM kahyuM. gALo dIdhI. bIjuM tuMbaDuM na ja ApyuM. te jelamAMthI bhAgI na jAya te mATe bahu UMco koTa banAvela. tenI pharatI pANInI ane AganI be khAIo banAvela. tenI pharatI khAImAM bhUkhyA cAra siMhone satata doDatA rAkhela. pelA kavie mogala bAdazAhonI pAchalI dazA joIne sAcuM gAyuM che.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. sagAM dIThAM meM zAhaAlamanAM bhIkha mAMgatAM zerIe." zeTha sudarzana, mahAsatI sItA ane aMjanA upara kevA bhayAnaka ALa caDyAM hatAM. jyAre puNya paravArI jAya che ane pApakarmonA udaya thAya che tyAre mahAsattvazALI jIvo paNa sAva DhIlA gheMsa banI jAya che. poka mUkIne raDe che. pelA phaNidhara ane maNidhara nAga ! jyAre tenA maNinI corI thAya che tyAre tenA bhayaMkara AghAtamAM mAthuM pachADI-pachADIne maraNa pAme che. olI juvAnajodha bAIno pati, tenA janmadivase ja patnInA hAthe kophI pIne pArTI zarU karatAM ja DhaLI paDyo ! olI 21 varSanI dIkarI ! be vAra vidhavA thaI gaI ! hAya ! A te kevA karmanA vipAka ? bhalA, pApakarma zuM ke puNyakarma zuM ? eka che loDhAnI beDI ! bIjuM che sonAnI beDI ! bhalA ! sonAnI paNa beDI to kharI ja ne ? mATe ja jJAnIo kahe che ke, pApakarmano kSaya karo. puNyakarmano paNa kSaya karo. mokSa ja pAmo. nAraka sArI gati nathI; to svarga paNa sAruM nathI. jhUMpaDAM ke garIbI sArAM nathI, to baMgalA ke zrImaMtAI paNa sArAM nathI. hajI puNya sAruM kharuM paNa te puNyAnubaMdhI hovuM joIe. kalikAlasarvajJa hemacandrasUrijI mahArAja, sthUlibhadra, zAlibhadra, pRthvIcandra, guNasAgara, bharatacakrI, jaMbUkumAra, vagere puNyAnubaMdhI puNyanA svAmIo hatA ! je daivI candrahAsa talavAra pAmavA mATe zaMbUke bAra varSanI sAdhanA karI ane to ya te na maLI ane mota bheTI gayuM te talavAra eka ja UMco kUdako mArIne lakSmaNe hAthavagI karI dIdhI. je zaMkarane sAdhavA mATe pANinIne 36 varSanuM tapa karavuM paDyuM. te pachI vyAkaraNanI racanA zakya banI te kAma karavA hemacandrasUrijIne UMghamAM ja mA sarasvatIe varadAna ApI dIdhuM. eka ja mahinAnI uMmaranA bALa dazarathano rAjyAbhiSeka thayo che ! lalliga, jagata zeTha, cakravartIo vagere pAse kevI aDhaLaka saMpatti hatI ? teo keTalA puNyavAn hatA ! paraMtu AmAM jemanA puNya puNyAnubaMdhI hatA
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM te ja durgatimAM jatAM bacyA che, bAkInA to doSapUrNa jIvana jIvIne durgationI khAImAM evA pheMkAyA che ke hADakuM ya hAthamAM na Ave ! bhamyAnuM bhAna ane bhamavAno bhaya jJAnIo kahe che ke, "je AtmAne e vAtanuM satata bhAna nathI ke huM kyAMkathI bhamato bhamato Avyo chuM ane hajI mAre bhamavAnuM che. hAya ! mAruM zuM thaze ?" AvA bhAna ane bhaya vinAno AtmA game teTalo dharma karaze to ? ya te dharmamAM niSNAta to nahi ja thAya." ApaNo AtmA anaMtA bhavothI cAra gatimAM bhamato bhamato ahIM - A khoLiyAmAM-Avyo che. A vAta jo barobara besI jAya to AgaLa - vadhIne e vicAravuM ke e anaMtA bhavomAM evuM koI bhogasukha nathI ke ApaNA jIve ghaNI badhI vAra bhogavyuM na hoya. A vAta upara paramAtmA AdinAtha bhagavate aThThANuM putrone ApelI dezanAmAM suMdara Tucako kahyo che. temaNe nIce pramANe vAta karI hatI. koI mANasane svapna AvyuM. temAM tene khUba bhayaMkara tarasa lAgI. ethI pahelAM te AkhI gaMgA ane sinka nadIo pI gayo. pachI kramazaH anya nadIo, tamAma taLAvo, vAvo ane chelle gharagharanA tamAma ghaDAonAM pANI paNa pI gayo. hAya ! to ya tarasa to leza paNa ghaTI nahi. pachI tenI najara taLAvanAM bhInA kAdaviyAM DhephAM tarapha gaI. teNe vicAryuM ke, "jo A DhephAM cUsI lauM to mArI tarasa chIpI jAya kharI." paramAtmAe have savAla karyo ke zuM tenI A kalpanA sAcI che ? gaMgA, sindha AdithI paNa je tarasa na chIpI te tarasa DhephAM cUsavAthI kadI chIpe kharI ? A rIte je ApaNA jIve anaMtA kALamAM ghaNA badhA devI vagere sukho, ghaNI badhI vAra bhogavyAM to ya tRpti thaI nathI to A mAnavabhavanA tuccha bhoga-sukho bhogavavAthI tRpti thaI jaze kharI ? nA. jarA ya nahi." AtmAe A vAta satata vicAravI joIe. A mATe "bhamyAnuM bhAna satata karavuM joIe. Ama thAya to saMbhava che ke AtmA A bhavamAM bhogasukho dvArA tRpti pAmavAnI kalpanAne tyAgI de.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 63 paNa jo temAM te niSphaLa jAya to teNe A bIjI vAta - bhamavAno bhaya - vicAravI joIe. te e rIte ke jo huM bhogasukhomAM tRpta thavA yatna karIza : temAM Asakta thaIza to mAre lAkho bhava sudhI durgatimAM bhamavuM paDaze. hAya ! ze mArAthI e duHkho sahAze ?" AvI vicAraNAthI bhogasukhono tyAga karavAnuM baLa AvI jAya kharuM. A bhAna ane bhayanuM yugala AtmAne pApathI khUba pAcho pADavA samartha che. jene potAnA bhAvi lAkho bhayAnaka bhavo dekhAvA lAge te zI rIte pApa karavA taiyAra thAya ? janakavidehIe zukadevane A ja vAta karI hatI ke, "beTA ! jo tailapAtramAMthI eka TIpuM dharatI upara paDe to tane phAMsInI sajA thAya evA bhAnathI teM tArI be ya bAjue rahelI utkRSTa bhogasAmagrI tarapha najara sudhdhAM na karI to mane mArA anaMtA phAMsInA mAMcaDA dekhAtA hoya to huM zI rIte strI vageremAM Asakta thavAnAM kALAM pApa karI zakuM ?" A vAta sAMbhaLIne rAjA janaka pratyenI zukadevanI zaMkA nirmULa thaI gaI. temanA pratye bahumAna pedA thayuM. potAnI ATha rUparANIomAM Asakta, rAjA gopIcaMdane joIne rAjamAtA roja raDatI. eka dI teNe dIkarAne kahyuM, "beTA ! tAro bApa alamasta kAyA dharAvato hato paNa eka dI masANamAM jaIne sUI gayo. beTA ! tAre ya paraloke javAnuM che. tArI A kAramI Asakti tane pazuonA kevA kevA avatAra Apaze ? tejI tokhArane to Takoro ja basa thaI paDe. gopIcaMde te ja kSaNe bhagavA vAdhAM sajyAM. te have saMta gopIcaMda banI gayA. pitAnI sAtamI nArakamAM javAnI vAta jANI cUkelA sulase temanI maraNa samayanI je atibhayAnaka vedanA joI tenAthI te eTalo badho DarI gayo ke teNe durgatikAraka pitAno kasAI tarIkeno dhaMdho pitAnA mRtyu bAda sadaMtara tyAgI dIdho. - jJAnIoe paMcavarSIya sarapaMcanI nAnakaDI kathA dvArA e vAta samajAvI che ke, "dareka mAnave pote A bhava evI rIte jIvavo ke jethI teno parabhava bagaDe nahi."
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM pensila cholavI hoya to evI rIte cappathI cholavI ke AMgaLI kapAI jAya nahi. parabhavamAM durgationI paraMparA cAle te rIte A bhavamAM bhogasukho - Asakta banIne-bhogavAya nahi. bhale kadAca saMsAra tyAgIne dIkSA na levAya, paraMtu saMsAramAM rahIne anAsaktinuM jIvana to jIvavuM ja joIe. parabhavane bagADavAnuM kAma parapadArthano mAtra bhogavaTo nathI paraMtu temAM thatI Asakti che. saMsAramAM raho paNa ramo to nahi ja.. pANImAM thoDI : vAMdho nahi hoDImAM pANI : hAya ! hoDI DUbI ja jAya. saMsAramAM tana : vAMdho nahi, paNa saMsAramAM mana (Asakti) : jarA ya na cAle. pelo kasAI pADAne roja lIlA java khavaDAvato. gAyane mAtra sUkuM ghAsa deto. vAcharaDIe gAyane A bhedanI phariyAda karI. gAye kahyuM, "ApaNe e lIlA java khAvA nathI. je e khAze e eka dI bhAre musIbatamAM mukAze. enI katala thaze." eka dI ghare mahemAno AvatAM ema ja thayuM : pADo kapAI gayo ! A dRSTAMta daIne uttarAdhyayanakAra zIkha Ape che ke pADAnI jema bhogo khUba bhogavatA rahevAno dhaMdho baMdha karo. durgatimAM parezAna thaI jazo. zarIramAM thayelA bagaDelA lohIne dUra karavA mATe te jagAe vaidya jaLo muke. te jaLo badhuM kharAba lohI pIe ane ekadama tagaDI-jADI thAya. pachI vaidya tene jorathI dabAvIne nicovI nAMkhe ! e vakhate e jaLone dAruNa duHkha thAya. paNa jyAM pharI tene lohI pIvA devAya ke te badhuM duHkha kyAM ya vIsarI jAya. AtmAnI dazA paNa AvI ja che ne ? bhogasukhe pAgala banelo te badhAM pUrvabhavIya ane AgAmI - bhavIya duHkhone sAva bhUlI nathI jato ? madhanA TIpAnA casakAmAM cAre bAjunA duHkhone jIva kevo bhUlI jAya che ? yakSarAjane yudhiSThire kahyuM hatuM ke, roja seMkaDo mANaso thamasadana bhegA thatA jovA maLe che chatAM te jonArAone e vicAra Avato nathI ke mAre paNa eka dI yamasadana bhegA thavAnuM che. e vakhate A bhogasukhono saMpUrNa tyAga ekasAthe karI devAno che !
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 65 saghaLAM kuTuMbIjanonA dekhatAM jamaDo svajanane ghasaDIne upADI javAno che : koI kAkalUdI cAlavAnI nathI ! jo AvAM satyo ApaNI najaramAM taravaratAM rahe to bhogasukhothI virAga thavAnuM jarA ya muzkela na bane. paralokaSTi : pApa chUjAro azubha karmonA vipAkonI bhayAnakatA upara vicAra thayo. A uparathI e vAta nakkI thAya che ke jema AtmA karmane bAMdhe che tema tene bhogave paNa che. A uparathI e vAta nakkI thaI ke ApaNe marIne kyAMka janma levAno che, jyAM bAMdhelAM karmo bhogavavAnAM che. Ama jo paraloka che to dareka AtmAe enI tarapha najara satata rAkhavI joIe. e tarapha AMkho mIMcavAthI enA astitvano inkAra thaI zake tema nathI. nAstika te che je mAtra maraNane mAne che. Astika te che je maraNa pachI thanArA janmane paNa mAne che. ApaNe pUrve kyAMka janmelA, jIvelA ane marI gayelA. have A bhavamAM ApaNe janmI gayA chIe. jIvI rahyA chIe ane nizcitapaNe marI javAnA chIe. pharI pAcho je janma thaze te ApaNAM bAMdhelAM karmo pramANe thaze. jeno Izvarane jagatkartA mAnatA nathI eTale ApaNane maLanArA janmano te nirNAyaka nathI. te vacce AvatA ja nathI. ApaNe kyAM janma levo ? te ApaNA hAthanI vAta che. gajasukumAlane mokSe javuM hatuM to te khacita mokSe gayA. - ayavaMtI sukumAlane devalokanA nalinIgubhavimAnamAM janma levo hato to tema ja thayuM. | jinazAsanane pAmyA pachI A koI moTI vAta rahetI nathI. jeo dharmamaya jIvana jIve che. teo sAmAnyataH (avaLI pariNatI vakhate ja AyuSyakarmano baMdha paDe to moTA rUstama jevo dharmI paNa nArakamAM ya jato rahe) durgatimAM na jAya. temane to jinazAsanayukta sadgatinI prApti thAya. jeo pApamaya jIvana jIve che : athavA dharmI chatAM jemanA doSo (svabhAvagata) kAtila che. teo sAmAnyataH durgatimAM jAya. temane koI ugArI zake nahi. ta.jJA-pa
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM game tema hoya, sArI jagAe - sadgatimAM janma levo e ApaNA hAthanI vAta che, ApaNe celeMja sAthe (dharmamaya jIvana jIvIne) paramAtmAne kahI zakIe ke, "o paramAtmA mahAvIradeva ! Ape kahyuM che ke A kALamAM, A bharatakSetramAMthI koI paNa AtmAno mokSa zakya nathI." to huM e vAta paNa bhegAbhegI karI dauM ke mArI durgati paNa zakya nathI. huM nizcitapaNe sagatimAM jaIza.. - jenI rAgadveSanI pariNati pAtaLI (saMjavalananA gharanI) paDI gaI hoya e AtmAnI durgati thaI zakatI nathI. mRtyu thatAMnI sAthe saMsAranA badhA vikarALa prazno (kaeNnsaranI gAMTha thavA sudhInA) ApaNA mATe marI javAnA che. mATe ja temanI jhAjhI cintA karavI na joIe. paraMtu mRtyu pachInA janmasthAnano prazna to kuhADAnI jema khaDo thaI javAno che. ApaNA eka hajAra prazno hoya to, temAM sauthI gaMbhIra prazna eka ja che ke, "mAro paraloke janma kyAM thaze ? huM durgatimAM to nahi dhakelAI jAuM ne ? hAya ! jo tiryaMca gatimAM jAuM to kadAca anaMtakALe-mAMDa-mAnavabhava pharI pAmuM. nA, nA. A mane jarA ya poSAya tema nathI. bahu kamanasIbInI vAta che ke vartamAnakAlIna praznomAM gUMcavAyelA AtmAne e vAtano bhaya ja thato nathI ke potAne maryA pachI kyAM janma levo che ? badhuM phanA thaI javA do, paNa durgatimAM to na ja javuM joIe : sadgati avazya prApta thavI joIe. vAraMvAra jinazAsanayukta saMgati maLaze pachI ja mukti maLavAnI zakyatA che. ekAda paNa bhUMDano bhava maLe te samaju AtmAne paravaDe tema nathI. pAMca ja miniTa mATe paNa te bhava sahAya tema nathI : jyAM badho dharama to jAya paNa badhAM sukho paNa jAya, AvA janmo zI rIte laI zakAya ? ApaNI najara paraloka sudhI bhale kadAca na pahoMce paNa paraloka sudhI to pahoMcavI ja joIe. samajadAra AtmAoe traNa sthaLethI najara uThAvI laIne dUra kheMcI javI joIe. (1) AlokamAMthI paralokamAM kheMcI jAo. (2) deha uparathI AtmA sudhI kheMcI jAo.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. (3) svArthabhAvamAMthI parArthabhAvamAM kheMcI jAo. AtmAne potAnA paralokanI ciMtA to hovI ja joIe; paraMtu potAnA Azrito-bhakto, ziSyo ke saMtAno-nA paralokanI paNa cintA hovI joIe. teo paNa durgatimAM cAlI jAya tevuM jIvana jo jIvatA hoya to atyanta AghAta lAgavo joIe. sIrakadaMbaka pAThakane jyAre khabara paDI ke, potAno dIkaro nArake javAno che tyAre tene AghAta lAgyo. teNe saMsAra tyAgIne bhagavA paherI lIdhA. mahAmAtya cANakyanA pitAnuM nAma caNaka hatuM. bALa cANakyano eka dAMta je rIte dADhamAMthI vadhI rahyo hato te joIne koke kahyuM, "A chokaro bhaviSyamAM mahAnu rAjA thaze." A vAkya sAMbhaLatAMnI sAthe pitA caNake kAnasathI te dAMta ghasI nAMkhyo. pachI pUchyuM, "bolo have mAro dIkaro zuM thaze ?" javAba maLyo, "koI rAjAno mahAmAtya." pachI caNakane pUchavAmAM AvyuM ke temaNe zA mATe dAMta ghasI nAMkhyo ? caNake kahyuM, "rAjezvarI te narakezvarI. rAjA thAya e narake jAya. mane e maMjUra nathI !" paramAtmA mahAvIradevanA paramabhakta rAjavIno dIkaro rAjakumAra maNiratha sAte ya vyasanothI cakacUra hato. enA AghAtathI rAjA khUba udvigna rahetA. paNa jyAre temaNe devAdhidevane maNirathanI gati vize prazna pUchyo tyAre prabhue kahyuM, "maNiratha A ja bhave mokSamAM jaze. tenA jIvanaparivartanane have paLonI ja vAra che." A sAMbhaLIne pitAe hAzakAro anubhavyo hato. vaDodarAnA dharmAtmAno dIkaro navamA dhoraNa sudhI pitAnI sAthe bhAvathI aSTaprakArI pUjA karato. paNa mekole zikSaNanI jherI asara thaI. dasamA dhoraNamAM AvatAM ja eka dI teNe pitAnI sAthe pUjA karavA javAnI nA to pADI paNa sAthe ema kahyuM ke, "mane maMdiramAM patharo beThelo dekhAya che. huM enI pUjA nahi karuM." ' A zabdo bApa mATe jIvaleNa nIvaDyA. cha mAsamAM ja AghAtathI mRtyu thaI gayuM. bApAnuM manomana eka ja raTaNa cAlyA karyuM, "zuM mArA jatAM gharamAMthI dharma paNa sadaMtara jato raheze ?" je jagatanI sauthI vahAlI cIja gaNAya che tenI durgati thavAnI kalpanAthI ja vaDIlo dhrUjI UThavA joIe. evuM eka paNa valaNa ke vartana na hovuM
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM joIe jenI viparIta asara saMtAno upara paDe.. cAMparAjavALo bahAravaTiyo jyAre traNa-cAra varSano hato tyAre tenA dekhatAM ja tenA bApe tenI bAne gAla upara lADathI mAtra TapalI mArI. bAne khabara paDI gaI ke dIkaro te ceSTA bhALI gayo che. "hAya! have A bALakamAM kevA kharAba saMskAra paDaze ?" e vicAre ane AghAte te jIbha kacaravA lAgI. rAta thatAmAM jIbha kacarI nAMkhI mota bheTI lIdhuM ! potAnA saMtAnonI jiMdagI temano bApa barabAda na karI bese te mATe gaMgAe zAntanu nAmanA rAjakumAra sAthe lagna karatAM zarata mAnya karAvI hatI ke te je AjJA kare (alabatta saMtAnonA saMskaraNanA viSayamAM) te teNe mAnya rAkhavI. A zaratano bhaMga thayo. gaMgAnI nA upara zAntanuM zikAra karavA gayo ke tarata gaMgA potAnA dIkarA gAMgeyane laIne piyarabhegI thaI gaI ! mayaNAsuMdarIne tenI mAtA ane tenA pAThaka atyaMta saMskArI hatAM to kevI sarasa - saMskArasaMpanna - taiyAra karI hatI. tenI bahena surasuMdarImAM AthI UMdhuM thayuM kemake mA ane pAThaka atyaMta vicitra hatAM. - jenI paraloka tarapha satata dRSTi rahetI hoya te AtmA pApathI dhrUjato hoya. banatA sudhI te pApa kare nahi, chatAM je pApo thAya temAM te karatI vakhate paNa dhrUjArI anubhavato hoya, pApa karyA pachI mAthuM pachADIne raDato hoya. evA AtmAne kesarIA, kaDhAyA dUdha pIvaDAvavAthI to tenuM lohI thavAnuM to dUra rahyuM paNa dehamAM rahelA lohInuM tIvra pazcAttApanI asaramAM pANI thaI jAya. dharmI mANasanA aMtaraMga lakSaNamAM pAMca guNo SoDazaka prakaraNamAM jaNAvela che. audArya, dAkSiNya, pApanapharata, nirmaLa tattvajJAna ane lokapriyaMtva.. AmAM sauthI mahattvano guNa pApadhikkAra che. jene pApo pratye tiraskAra nathI te saddagRhastha nathI, samyagudRSTi nathI, zrAvaka ke sAdhu paNa nathI. jenA mananAM pariNAmo niSphara thayAM hoya te AtmAmAM pApo pratye napharata kadI na thAya. komaLa pariNAmamAM ja dharma che. bhUlo to konI na thAya ? " jenI bhUla ja na thAya te to bhagavAna kahevAya. Aje koNa bhagavAna che? mANasa to bhUla kare ja. bhale... paNa bhUla thayA bAda teno puSkaLa ghora pazcAttApa to hovo
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 69 ja joIe. jo te na hoya to pApa to cAnA DAgha jevuM che. emAM vilaMba thAya to e DAgha nIkaLe ja nahi. haribhadrasUrijIne bauddha sAdhuo upara kevo bhayAnaka krodha AvI gayo ? paNa te pachI pazcAttApa paNa kevo jabaro phATI nIkaLyo ? somacandra paMDita je rUpavatI rAjakumArIne bhaNAvatA hatA tenA tarapha eka dI najara bagaDI. bheTavA mATe be hAtha pahoLA karyA paNa tarata rAjakumArIe temane cetavyA. paMDitajIne bhAna AvI gayuM. zAstrajJone prAyazcitta pUchyuM. javAba maLyo ke tenA be hAtha kApI nAMkhavA joIe ane AMkho phoDI nAMkhavI paDe. paMDitajIe jaMgalamAM vasavATa karyo. tyAM A prAyazcitta jAte karyuM. kumArigira paMDitane AvuM ja banyuM. jodhapuranarezanI rAjakumArIne bhaNAvatAM vikAra jAgyo. rAjakumArIne AliMgavA gayA. rAjakumArI nAsI gaI. kumAragirine potAnA doSa badala khUba AghAta lAgyo. dhasamasatI nadImAM jalazaraNa laIne jiMdagIno aMta ANI dIdho. rAjakumAroe paradezI vahANa lUMTyuM. pitA yogarAjane AghAta lAgatAM temaNe agnisnAna karyuM. patnIe bhUkhamaro TALavA mATe paMDita patine corI karavA javAnI pharaja pADI. te traNa ThekANe gayo; paNa corInuM pApa karatAM dhrUjI gayo. chevaTe khAlI hAthe ghare pAcho Avyo. gRhastha jIvanamAM eka vAra parastrIgamananA pApa upara te mANasa roja raDato rahyo. eMsI varSanI uMmara thaI tyAreya e ghA dUjhato hato. koI yuvakamaMDaLe yojelI dharmasabhAmAM pramukhapade parANe besADI dIdhA. bhASaNamAM kahyuM, "meM ati ghora pApa juvAna vaye karyuM che. mATe A padane huM lAyaka nathI.'' ATaluM kahIne e hIbakAM bharIne raDatAM sTeija UtarIne ghara bhaNI ravAnA thaI gayA. pati bahAragAma hato. tenI saMmati maLI zakI nahi. bAdazAha akabaranA ati Agrahane vaza thaIne tAnA ane rIrI nAmanI be bahenoe meghamalhAra rAga gAyo to kharo. varasAda paNa varasyo. A rIte parapuruSane rIjhavavAnuM pApa karyuM tenA AghAtamAM banne bahenoe ekabIjAnA peTamAM kaTArI khosI daIne jIvanano aMta ANI dIdho. vallarAja nAmanA pitA-rAjA-nI gerahAjarImAM, mitra sAthe jharUkhe rAjakumAra beTho beTho vAta karato hato. rastA uparathI rUpALI be vipra kanyAo
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM pasAra thatI hatI. temane joIne rAjakumArane pAMca sekaMDa mATe vikAra jAgyo. mitrane te vAta karatAMnI sAthe ja rastA upara jhaMpalAvI dIdhuM. taraphaDIne te mRtyu pAmyo. te bahenone A vAtanI khabara paDI. potAnuM rUpa nimitta banyAnuM jANIne temaNe paNa te ja rIte AtmahatyA karI nAMkhI ! karelA pApa upara aImuttA munino ane gozAlakano pazcAttApa keTalo kAtila hato ? pitA-munine khabara paDI ke dIkaro-bALasAdhu pANInI tarasathI ribAI rahyo che. mohadazAthI tene nadInuM kAcuM pANI pIvAnI preraNA karI. paNa e bALamuni dhanazarmAe temanI vAta dharAra inkArI ane motane mIThuM karyuM. temaNe pitAmunine kahyuM, "tamane AvuM kahetAM zarama nathI AvatI ? sAdhuthI kAcuM pANI pIvAya ja nahi." pelo vidyAdhara satyakI ! nikAcita pApakarmanA udaye enI kAmavAsanA ekadama bhaDakI gaI hatI. adazya thavAnI vidyAno upayoga karIne roja rAte te koI nArInuM zIla cUMthato. paNa te pachI te kalAko sudhI dhrusake raDato. eka vAra te pakaDAI gayo. vidyAdharoe paramAtmA mahAvIradevane te badhI vAta karI. prabhue kahyuM, "te aMtarathI atizaya raDe che; jhUre che; mAthuM pachADe che. je pApa karavA chatAM tene khUba dhikkAre che tene pApI kahI zakAya nahi." paramAtmAnI A vAta sAMbhaLIne satyakIne jAnathI mArI nAMkhavAno vicAra vidyAdharoe mAMDI vALyo. sthAvara ane jaMgama tIrthone dariye DubADI devAnA niSphaLa prayatnanuM pApa karanAro rAvaNe paramAtmAnI pAse raDyo hato. potAnA aneka pApo badala te gRhamaMdiramAM rAte AratI utArIne mAthuM dharatI upara mUkIne khUba raDato hato. pelo nAnakaDo chokaro. gharamAM corI-jArInuM pApa karIne evo raDavA lAgyo ke lAgaTa bAra varSa sudhI te raDato rahyo. sahunI pAse pApanI mAphI mAMgato rahyo. enAthI tene AmarSa(sparza)labdi utpanna thaI. pachI je rogIo tene aDatA te tamAma rogamukta banI jatA. - draupadInA vastrAharaNa vakhate mUMgA rahevAnuM je pApa bhISmapitAmahe karyuM te temanA jIvananA chellA mahinAomAM satata DaMkhatuM rahyuM.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 71 eka ThekANe aMgrejImAM kahyuM che ke, "mANasa pApamAM paDI javA mAtrathI pApI banI jato nathI; jo te ghora pazcAttApa sAthe pAcho Ubho thaI jAya to tene pApI kahI zakAya nahi." ApaNA prAcIna samayamAM dharma pratyeno Adara ane pApo pratye sUga bahu joramAM hatAM. te vakhate zeThanA gharanuM caNatara karavA sajja banelo kaDiyo pAyAnI pahelI ITa pote na mUkato; kemake tethI te gharanuM badhuM pApa tene coMTe; tevI mAnyatA hatI. roja badhAnI pathArI karatI bA, paraNIne ghare AvelA dIkarAnI ane vahunI pahelI rAtanI pathArI ne karatI. tema kare to badhI rAtanAM pApa tene coTe tevI mAnyatA hatI. maravA pUrve dAdImA, pote gharamAM kharIdIne lAvelA tamAma zastro-cappa, charI, khAMDaNI, dasto, ghaMTI vagere-nuM jAte visarjana karI detI. jo tema na kare to tenA maryA pachI paNa tenAM pApa tene paraloke coMTe tevI mAnyatA hatI. alhAbAdanA myujhiyamamAM evI koI dhAtunI rakAbI che jemAM viSayukta anna mukAtAM te taDataDataDa avAja karavA lAgI jAya. ApaNuM haiyuM A rakAbI jevuM hovuM joIe. jemAM pApano praveza thatAM ja te taDataDataDa karatuM raDavA lAgI jAya. pApa pratyeno dhikkAra e eka ja pApanAzanuM amogha zastra che. A sivAyano koI paNa maMtrajApa ke koI paNa anuSThAna pAmavAsanAno nAza karavAne asamartha che. kAma, krodhAdi doSo AtmAnA gharanA mAliko kyAre ya na hatA, AtmAe ja temane svagharamAM mahemAna tarIke bolAvelA. paraMtu temane roja mAla-malIdAM maLatAM te dAdA banI beThA. gharanA mAlika banI gayA. jo have temane rItasara dhikkAravAmAM Ave to gharamAMthI bhAgye ja chUTako thAya. oNsTreliyana phAsTa bolara lIlI Denisane koIe tenI bharapUra vikeTo levAnI jvalaMta saphaLatAnuM rahasya pUchatAM teNe kahyuM ke, "jyAre huM daDo nAMkhavA mATe doDuM chuM tyAre satata beTsamenane dhikkArato manamAM boluM chuM. "jA.. jA... nIkaLa. AuTa thA. peveliyana bhego thA. mArI A dhikkAravRtti ja baeNTsamenane jhaTa AuTa karI de che." dhikkAranuM sUtra pAponA nAza mATe ekadama amogha che ane ananya che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM karmonA sukhI ane dharmI upara humalA keTalAMka karmo (azAtA vaMdanIyAdi) sukhI upara humalo karIne te AtmAne sukhabhraSTa karIne duHkhI kare che. keTalAMka karmo (mohanIya karma vagere) dharmI upara humalo karIne tene dharmabhraSTa karIne pApI karI nAMkhe che. zreNika keTalo sukhI rAjA hato ? ekAeka kozika dvArA te jelabhego thayo. atyaMta du:khI karAyo ? brahmadatta cakravartI keTalo sukhI rAjA hato ? tenI AMkho phUTI. soLa varSa sudhI ati duHkhI rahyo ane marIne sAtamI nArake cIso pADato rahyo. tenI paTTarANI kamatI chaThThI nAraka bhegI thaI. be pati-patnI ekabIjAnuM nAma laIne virahanI tIvra yAtanAo bhogave che. devI svayaMprabhAnI to karmoe hAlata kharAba karI nAMkhI. sItA, aMjanA, pAMDavo vagerenAM duHkhonI zI vAta karuM ? karmo dharmIna dharmabhraSTa karIne pApI kare che. siMhaguphAvAsI muni, saMbhUti muni, naMdiSeNa, sukumAlikA, rahanemi, rAvaNa vagere A vidhAnanA sAkSIo che. je rAvaNe sAmethI AvelI rAjA kuberanI paTTarANI uparaMbhAne pAchI kADhI tevo zIlapremI rAvaNa sAme cAlIne sItA pAchaLa pAgala thayo, badanAma thayo ane barabAda thayo. jamAli dharmabhraSTa thayo. teNe paramAtmAnI sAme baLavo karyo. bhavabhramaNa vadhArI mUkyuM. naMdiSeNa ahaMkArano zikAra banIne sAdhutva hArI gayA ! aA sAdhvI nAnakaDI vAte dharmabhraSTa thaIne anaMtasaMsArI thayAM. jenI pAse karmanuM tattvajJAna che e ja AtmAo duHkhI ke pApI banatAM aTake che. duHkhamAM ya teo duHkhI na thAya. pelA be ratnakaMkaNanA dRSTAMtamAM AvatI be dIkarAnI mAnI jema. pApa sAmagrI vacce paNa teo pApI na thAya. olI sItAnI jema, AthI ja karmonuM tattvajJAna meLavavuM khUba jarUrI che. anubaMdha - vicAra jema karmono baMdha thAya che, tema karmono anubaMdha paNa taiyAra thAya che. puNyabaMdhathI sukha maLe.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 73 pApabaMdhathI duHkha maLe. puNyAnubaMdhathI guNa maLe. pApAnubaMdhathI doSa maLe. jeTaluM mahattva sukha-duHkhanuM nathI eTaluM mahattva jIvanamAM guNa-doSonuM che. sukha na maLe to kAMI nahi, guNo to maLavA ja joIe. dhanavAna, zaktivAna, bhale na banAya paNa guNavAna to banavuM ja joIe. du:kha na jAya to kAMI nahi paNa doSo to javA ja joIe. kensara bhale na maTe paNa kAma, krodhAdi doSo to maTavA ja joIe. sukhano cAha guNo upara javo joIe. duHkhano dAha doSo upara javo joIe. sukhanA rAgInA badale guNonA rAgI ane duHkhanA pIne badale doSonA DheyI banavuM joIe. jeTaluM sukha sAruM che tethI vadhu guNo sArA che. jeTaluM duHkha kharAba che tethI vadhu doSI kharAba che. du:kho A bhava barabAda karatA hoya che; doSo bhavobhava barabAda karatA hoya che. maratAMnI sAthe duHkho mare che, paNa doSo to bhavobhava jIvatA rahe che. AthI jJAnIo kahe che ke sukha-du:kha detA baMdhanI ciMtA karavA karatAM guNa-doSa detA anubaMdhanI vizeSa cintA karo. puNyanA baMdhathI baMgalo maLe paNa jo te puNyabaMdha sAthe pApAnubaMdha joDAyelo hoya to bhayaMkara krodha prApta thAya, jenAthI patnIne mArapITa karAya. evA baMgalA zuM karavAnA jemAM krodhAdi doSonI jvALAo saLagyA karatI hoya. pApabaMdhe jhUMpaDuM maLe paNa jo temAM puNyAnubaMdha joDAyelo hoya to te AtmAmAM sahiSNutA, snehabhAva, karuNA vagere guNono bAga utpanna thAya. olA baMgalA karatAM A jhUMpaDAM ja sArAM kahevAya. koI saMsArI dhanavAna (sukhavAnuM) banavAno ke koI sAdhu zaktimAnuM (vidvAna) banavAno vicAra nahi karatAM sahu guNavAnuM banavAno vicAra karo. sokreTIsane dhanavAnoe A vAte jhera apAvyuM ke te kaheto pharato hato ke dhanavAna mahAna nathI, guNavAna mahAna che. ApaNuM jIvana guNono bAga hovuM joIe. doSono ukaraDo kadApi nahi
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM AtmA khUba dhanavAna hoya paNa ati kaMjUsa hoya to zA kAmano ? strI khUba rUpALI hoya paraMtu kulaTA hoya to zA kAmanI ? sAdhu khUba vidvAna hoya, paraMtu krodhI hoya to zA kAmano ? guNavAna banavA mATe baMdha nahi; anubaMdha nI ja ciMtA karavI paDe. tagaDA pApanA anubaMdhone nabaLA pADavA paDe ane nabaLA puNyAnubaMdhone sabaLA banAvavA paDe. jJAnIo kahe che ke mAnavajIvana jo saphaLa karavuM hoya to eka kAma to khAsa karI levuM joIe ke puNyanA nabaLA anubaMdhone tagaDA karI devA ane pApanA tagaDA anubaMdhone sAva nabaLA pADI devA. jyAM - dharma karatAM ke adharma sevatAM - citta khUba bhaLe che. tyAM anubaMdha tagaDo thAya che. jyAM citta bhaLatuM nathI; veTha utAre che tyAM anubaMdha nabaLo paDe che. kamanasIbe AtmAe pApamAM cittane ekarasa karyuM; tethI pApano anubaMdha kAyama tagaDo - vadhu ne vadhu tagaDo - banato rahyo ane dharmamAM veTha utArI eTale puNyano anubaMdha sadA nabaLo ja rahyo. have jo pApanA anubaMdhone nabaLA pADavA hoya to teno upAya che. arihaMta paramAtmAnuM bhAvabharyuM zaraNa levApUrvaka potAnAM duSkatonI bhAre pazcAttApa sAthe - tiraskAra sAthe - niMdA karavI. jo puNyanA anubaMdhone tagaDA banAvavA hoya to arihaMta paramAtmAnA zaraNapUrvaka jagatanA jIvonA sukRtonI khUba khUba ane vAraMvAra anumodanA (yathAyogya prazaMsA) karavI. paMcasUtrakAre prathama paMcasUtramAM A upAyo batADyAM che. jo A rIte pApAnubaMdhone toDavAmAM na Ave to AtmAnI puSkaLa adhogati thAya. svadoSadarzana : paraguNadarzana A vAta vigatathI jaNAvuM. sUkSma rIte jotAM ApaNAM mahAdoSa che; mithyAtva, avirati vagere. sthala dRSTie ApaNA mahAdoSo che : kAma, krodha, svArtha ane ahaMkAra. A badhA uttarottara vadhu khataranAka hovAthI sauthI vadhu khataranAka doSa ahaMkArane gaNI zakAya.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. sarva doSono je rAjA che tenuM nAma paradoSadarzana ane svaguNadarzana che. A be doSonI utpatti ahaMkAramAMthI thatI hovAthI te ati bhayAnaka doSa gaNAya. AtmAmAM doSadarzana to hovuM ja joIe. paNa te svadoSonuM darzana. paradoSonuM to kadApi nahi. AtmAmAM guNadarzana to hovuM ja joIe paNa te paraguNadarzana. svaguNadarzana to kadApi nahi. tame bIjAmAM je juo te tamArAmAM praveze. doSo juo to doSo praveze. guNo juo to guNo praveze. bagIcAmAM gulAba che, ukaraDo paNa che. ukaraDe cAMca mAre te kAgaDo che. gulAbanI mahephila mANe te bulabula che. ApaNe paradoSamAM cAMca mArIne zA mATe kAgaDA banavuM ? bulabula ja kema nahi banavuM ? kRSNa vAsudeve saDIne gaMdhAI gayelI kUtarInA klevaramAM camakatI ceta daMtapaMktio ja joI hatI ane tenI prazaMsA karI hatI. paropajIvI nAmanI vanaspati che. tenA nAma pramANe teno guNa che. te pote AkAzamAM UMce pahoMcI zakatI nathI paNa tene AkAzI poSaka tattvo to joIe ja che eTale te AkAzane AMbelA virATa UMcAInAM vRkSonA dharatImAM rahelA mULane vIMTaLAI jAya che. e mULamAM AvatAM AkAzI tattvone e cUsI laIne potAnuM kAma patAvI de che. ApaNe virATakAya guNavAnuM puruSonA guNone vaLagI paDIe (temAM pAgala banIe) to te guNo ApaNAmAM soMsarA UtarI jAya. ekAda guNanA svAmI banavuM e ya bahu kaThina vAta che. kemake anAdi kALanA anaMta bhavonA paribhramaNamAM A jIve moTA bhAge doSonuM khUba rasathI sevana karyuM che. enAmAM guNa hoya ja kyAMthI ? eka sthaLe kahyuM che ke jo tamane koI jIvamAM koI guNanI suMdara khilavaTa jovA maLe to tame tene mAnavajAtanuM moTuM Azcarya mAnajo. saMskRtamAM eka zloka che. tenA chellA caraNamAM kahyuM che ke, ekAda paNa sAco guNavikAsa saghaLA doSono nAza kare che. kevaDo karkaza che, jaMgalI che; temAM sarpano vAsa che; tene phaLa besatuM nathI. A badhA mAinasanI sAme teno eka moTo plasa che ke te sugaMdhIdAra che. A guNane kAraNe sahu tene gharamAM rAkhe che. A rIte doSone khatama karavA mATenI je sAdhanA che : je sAdhanA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76. jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM mahAmunioe ane tAraka tIrthaMkara devoe karI che teno aMza paNa karavAnuM ApaNuM koI sAmarthya nathI. prabhuvIranI sADA bAra varSanI ghora sAdhanA ApaNe sADA bAra sekaMDa mATe paNa karI zakIe tema nathI. have jo ApaNe samajaNanA gharamAM A bhavamAM - gurusaMganA prabhAve - AvyA hoIe ane ApaNI evI bhAvanA hoya ke mAre mArAM dukRto(pApakarmo ane pApavAsanAo)ne khatama karavAM che; ane mAre guNono bhaMDAra banavuM che to eka ja saraLamAM saraLa rasto che ke ApaNe svadukRtonI gaha karIe parasukRtonI (guNonI) bhArobhAra anumodanA karIe. pahelAM dukRto pratye tiraskAra. pahelAM parasukRtonI prazaMsA. tiraskAra vinAnA dukRtatyAga jhAjhA Take nahi. prazaMsA vinAnuM sukRtonuM sevana jhAjhuM Take nahi, kemake tyAM ahaMkAra hoya che. je badhuM dUdha DhoLI nAMkhyA vinA raheto nathI. doSonA rAjA (king of vicies) paradoSadarzana che. svaguNadarzana che. A be eka sikkAnI be bAjunI jema sadA sAthe rahe che. guNono rAjA svadoSadarzana che. paraguNadarzana che. A be guNone potAnA jIvanamAM sauthI prathama AtmasAta karavA joIe. tema karavA mATe ahaMkArane khatama karavo joIe. caraNadAsa kavie kahyuM che ke, "tame tamArA niMdakone khUba cAhajo. prabhu pAse prArthanA karajo ke (1) teo sadA nirogI rahe, (2) dIrdhAyu bane, (3) temano dhaMdho khUba sAro cAle. kemake Ama thaze to ja teo tamArA doSonI niMdA karavAnuM kAma sArI rIte karI zakaze. tamArA kayA kayA doSo che ? tenuM bhAna teo ja tamane karAvaze. Ama, teo tamArA khUba khUba upakArI bane che. jo ApaNane svadoSadarzana karatAM AvaDe; jo ApaNe aNu jeTalA doSone meru jeTalA karIne temane joIe to ApaNo mAnavabhava ke munijIvana AbAda banI jAya. AvI Atmasthiti tene ja prApta thaI zake je ladhukarmI AtmA hoya. bhArekarmI jIvomAM abhimAna Tana jeTaluM hoya ja. tethI temanAmAM A sthiti uddabhavI zake nahi.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano karyA che. karmano bhoktA che. jeo svadoSadarzana kare teo avazya paradoSadarzana na kare. jeo paraguNadarzana kare teo svaguNadarzana kadI na kare.jo AmAM garabaDa hoya to samajI levuM ke temanuM svadoSadarzana ane paraguNadarzana AbhAsI che : brAnta che. temanAmAM abhimAna paDeluM che; jeNe A brAnti sarjI che. svadoSadraSTA jIvo to khobale khobale raDatA hoya. dara varSe taLAva jeTalAM AMsu UbharAtAM hoya. e AtmAonI koI prazaMsA kare to temane jarA ya game nahi. tenAthI bhAgatA phare. mULadAsa bhagata guNono bhaMDAra hatA. emanAmAM koI doSa na hato. AthI te grAmajanonI khUba prazaMsA pAmatA. loko temane kUkIjhUkIne vaMdana karatA. A sthiti temanA mATe asahya thaI paDI. AvI bharapUra prazaMsAmAM temane potAnA patananI saMbhAvanA jaNAI. AthI eka vakhata temaNe Tucako karyo. koI kulaTA strInA garbhamAM 7-8 mAsanuM saMtAna hovAthI tenuM peTa moTuM thayuM hatuM. mULadAsa bhagate tene kahyuM ke, "tuM sahune rADo pADIne e vAta kara ke tArA peTanA saMtAnano bApa mULadAsa bhagata che. pelI bAIe tevuM jUThANuM calAvavAnI ane bhagavAna jevA nirvikAra bhagatane badanAma karavAnI dharAra nA pADI dIdhI. paNa bhagate te vAtano eTalo badho Agraha sevyo ke chevaTe tene jhUkavuM paDyuM. teNe lokomAM te rIte vAta phelAvI. loko vIpharyA. rAte bhajanamAM besavAne badale bhagatano barAbara UdhaDo lIdho. bhagatane savAla karyo ke, "pelI bAInI vAta sAcI che ?" bhagate kahyuM. "hA, bAIne jUThuM bolavAnuM koI prayojana nathI." ane.. bhagatane dhaDAdhaDa lAkaDIo phaTakArAI. gaDadApATuM thaI. khUba mAryA, mAratAM mAratAM ja kuTiramAMthI bahAra kADhyA. lohIluhANa karI nAMkhyA. manamAM - khUba porasAtA bhagate jaMgalanI vATa pakaDI, emanA AnaMdano koI sumAra na hato. kemake have temanI prazaMsA koI karavAnuM na hatuM. be varSa bAda bAIe lokone sAcI vAta karatAM loko khUba pastAyA. jaMgalamAM sadA prabhubhajana karatAM ane phaLo khAIne jIvatA bhagata pAse jaIne mAphI mAMgI. codhAra AMsue sahu raDayA. AvuM ja saMta bhartuhari ane saMta gopIcaMde eka vAra karyuM. hajAro lokonAM darzana-vaMdana mATe UbharAtAM ToLAMthI chUTavA mATe koI DozIe caraNe
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM mUkelA jADA-lagnu roTalA upara banne jaNe tarApa mArI, mArAmArI upara AvI gayA. lohIluhANa thayA. roTalo dhULa bhego thaI gayo. lokoe AvuM joyuM. teo bolI UThyA, AvA hoya rAjarSio ? dhikkAra che temane ke roTalA khAtara lohIluhANa thAya. sAlAo, tananA bhikhArI thayA paNa mananA ya bhikhArI thayA. ghebara vagere mIThAIo ane sapharajana vagere phaLonA DhagalA paDyA hatA to ya bhikhArIo roTalA upara tUTI paDyA. bAjhI paDyA. ir... ane... bIjA dI'thI koI cakaluM paNa pharakatuM baMdha thayuM. be saMto khUba hasyA, dAva saphaLa thavA badala. have haribhakti barobara thaze tevA vizvAsa badala. 78 mahArASTranA gADage mahArAje nAsikanI skUlanA paTAMgaNamAM UbhA karAyelA potAnA phulasAijha bAvalAne kaDiyALI DAMgathI TukaDeTukaDA karI nAMkhyuM hatuM. Tebala upara vecavA mATe mUkelA potAnA be hajAra raMgIna phoTAone jAte ja paMcavaTImAM jalazaraNa karI dIdhA hatA. moTA gajAnA guNIjanone potAnA guNonI prazaMsA jarA ya gamatI hotI nathI. ane nAnakaDA paNa duSkRta upara teo satata raDatA rahe che. cakravartI bharatane potAnA aviratinA doSa badala khUba dhikkAra raheto. te pote kyAMka durgatimAM cAlI na jAya eTale temaNe coryAsI hajAra AtmarakSako rAkhyA hatA; jeo bharatane roja cetavatA ke, "tame bhale cha khaMDanA sAmrAjyane jItI lIdhuM hoya paNa yAda rAkhajo ke tamane moharAjAe jItI lIdhA che. tamArI coTalI teNe barobara pakaDI lIdhI che." rAmane lakSmaNa upara atizaya rAga hato. A doSane temaNe meru jevaDo joyo hato eTale tethI te potAne 'abhavI' mAnatA hatA. A mahAtmAonuM svadoSadarzana keTaluM badhuM kAtila hatuM ? jenAmAM svadoSadarzana che tene traNa moTA guNonI prApti thAya che. (1) saraLatA, (2) pApano tIvra pazcAttApa, (3) gurunI hitazikSA ke kaThoravANI tarapha atizaya Adara. sahue bIjAnA doSo jovAnuM baMdha karavuM joIe. dareka vAtane Let go karavI joIe. jo koInI bhUla vagerene pakaDI na rakhAya; jatI karAya; mAphI devAya to koI saMgharSa ja rahe nahi. aMgrejImAM kahyuM che ke, If | let go, struggle ends,
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 79 je kAcanA gharamAM beTho che tenAthI bIjAnA kAcanA ghara upara paththara pheMkAya nahi. kulaTA ne paththarothI mArI nAMkhavA bhegA thayelA lokonA ToLAne Isu khriste kahyuM hatuM ke, "jeNe jIvanamAM kadI koI pApa na karyuM hoya te Ubho rahe. gharamAMthI kulaTA nIkaLe ke tenI upara paththarono mAro calAve, bAkInA badhA cAlyA jAya." eka paNa mANasa Ubho rahI zakyo nahi. jeTaluM kharAba paradoSadarzana eTaluM ja kharAba svaguNadarzana.. ApaprazaMsA ane paranindA dvArA jIvanamAM karAtA badhA dharmo, meLavAtA badhA guNo sApha thaI jAya che. pelI vezyA svadoSa upara khUba raDatI hatI. enI sAmenA maMdiranA prabhubhakto bhajana karavA badala ApaprazaMsA khUba karatA ane vezyAnI cikkAra niMdA karatA. evuM kahevAya che ke jyAre svargethI vimAna UtaryuM tyAre bhaktonA Azcarya vacce te vezyAnA ghare AvIne thoLyuM. vezyAne svargamAM laI gayuM. dharmadattamuninA jIvanamAM ahiMsA-guNa AtmasAta thavAnA kAraNe temanI pAse je hiMsaka pazuo ane mAnavo AvatAM te badhA ahiMsaka banI jatA. temanA saMsArI pitAe A vAta sAMbhaLI. putra-muninI pAse doDI AvyA. temanI siddhinI bharapeTa prazaMsA karI. te vakhate ApabaDAzamAM atyaMta khUMpI gayelA munie pitAne kahyuM, hajI tame mArI siddhionuM mAtra bindu jeTaluM ja jANyuM che. mArA moMe to huM zI rIte mArI prazaMsA karuM, paNa sAme beThelA mArA ziSya pAse jaIne beso. e tamane mArI siddhinA prabhAvanI badhI vAta karaze. tame Azcaryamugdha banI jazo." - jJAnIo kahe che ke A muni ApaprazaMsA (svaguNadarzana)nA kAraNe janmAMtare strIveda pAmyA. pachI durgatiomAM barabAda thayA. svaprazaMsA ane paraniMdA keTalA bhayaMkara doSo che ? te upara rAmAyaNano prasaMga kahuM. arjunane pratijJA hatI ke potAnA gAMDIva dhanuSyanI koI niMdA kare to tene mArI nAMkhavo. ekadA yudhiSThire majAkamAM gAMDIvanI ThekaDI uDAvI, arjuna dhUMApuMA thayo. paNa moTA bhAI yudhiSThirane zI rIte mArI naMkhAya ? to pratijJAbhaMga
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM paNa zI rIte thAya ? teNe nAradanI salAha mAMgI. nArade kahyuM ke "yudhiSThira pAse jA. ane tenI (jugAra vagere bAbato upara) bharapeTa niMdA kara. pachI jo; tenuM zuM thAya che ?" arjune tema karyuM. te vakhate yudhiSThirane eTalo badho AghAta lAgyo ke te divaso sudhI khAI-pI zakyo nahi, UMdhyo nahi. satata manamAM kaNasato rahyo. arjunathI moTAbhAInI A bhayaMkara durdazA jovAI nahi. teNe nAradane vAta karI. nArade kahyuM, "teM, yudhiSThirane jIvato mArI nAMkhIne tArI pratijJA pUrNa karI che. have majA kara." arjune kahyuM ke pratijJA to pUrI thaI paNa moTAbhAInI AvI bhayAnaka dazA karavAne lIdhe mane khUba AghAta lAgyo che. huM marI javA mAguM chuM. nArade kahyuM, "tuM bhATa-cAraNone bolAva, tArI siddhionI bharapUra prazaMsA karAva, tAro helo gavaDAva, te vakhate jo tAruM zuM thAya che." bIje dI arjune tema karyuM. ApaprazaMsA sAMbhaLIne te khUba phulAyo. abhimAnathI bAvaDA UMcA karIne kUdavA lAgyo. paNa chelle tene te badala khUba pazcAttApa paNa thayo. te nAradane maLyo, nArade kahyuM, tArI ApaprazaMsAthI phulAIne teM tAruM mota karyuM. tuM jIvato marI gayo. have tAre jhera khAIne maravAnI koI jarUra nathI." rAmAyaNano A prasaMga be vAta kare che. (1) bIjAnI niMdA karIne tame bIjAne jIvato mAro cho. (2) potAnI prazaMsA karIne tame jAtane jIvatI mAro cho. mahAdoSa : ahaMkAra meM pahelAM kahyuM che ke, paradoSadarzana ane svaguNadarzanano utpAdaka doSa che abhimAna. A doSa tamane badhA kSetro mATe apAtra banAve che. A doSa evo DAyAbITisa che jenI hAjarImAM eka paNa roga-kAma, krodhAdi maTato nathI. A evI - vAsaNanI dIvAlone lAgelI - khaTAza che, jenA kAraNe temAM bhareluM guNonuM dUdha phATI gayA vinA rahetuM nathI. ahaMkAra na doSanAza thavA de; na guNasaMbhava TakavA de.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. jyAre moTo bhAI nivRttinAtha potAno gupta maMtra nAnA bhAI jJAnezvarane ApavA gayo tyAre te aMgenI tenI pAtratA jANavA mATe tene prazna karyo, "stvam ?" tuM koNa che ? nAnA bhAIe javAba Apyo, "prAvyamazranuM amimAnazUnya: - mArA nasIba para jIvato abhimAnathI zUnya chuM." AmAM potAnI abhimAnazUnyatA sAMbhaLIne nivRttinAthe tene tarata maMtradAna karyuM. je abhimAnazUnya te ja pAtraH te ja insAna; te ja mahA. dAdU nAmanA kavie kahyuM che ke, jyAre ahaMkAra (ApA) maTe tyAre ja hari maLe (bhakti), vikAro chUTe (zuddhi) sarva jIvo upara heta thavA lAge (maitrI) ApA miTai hari ko mile, tanamana taje vikAra; nirderI sabhI jIva kA, dAdU ! yaha mata sAra, eka sthAne kahyuM che ke, hira to A rahyA. ahIM ja che. jarAya dUra nathI. paNa ADo paDyo che ahaMkAra. have ze dira maLe ? juga juga vItyA re, paMtha kApatAM re, 81 to ya hira nA maLyA re lagAra; prabhujI che pAse re, jarI nathI vegaLA re ; ADo paDyo che, eMkAra.... tA.jJA-6 eka dI dhasamasatA vaMToLiyAne mana thayuM ke, "huM vAyune pratyakSa jouM." te dharatI upara cAre bAju pharyo. doDyo. nadI, nALA, patharA, vRkSo - tamAmane savAla karyo "vAyu kyAM che ? mAre jovo che ?' . chelle, tADanuM jhADa bahu uMcuM che eTale UMcethI teNe kyAMka dekhyo haze, ema mAnIne tene savAla karyo, "vAyu kyAM che ? mAre jovo che." hasatAM hasatAM jhADanA thaDe kahyuM, "tuM pote ja vAyu che. AMTI kADhI nAMkha eTale tarata dekhAze.' AMTI eTale ahaMkAra. eka kavie tadna sAcuM kahyuM che. ahaM re ahaM, tuM jA ne marI, pachI mArAmAM bAkI rahe te Dire.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM abhimAna javAthI paradoSadarzana ane svaguNadarzana nAmanA doSonA sainyanA be rAjAo mare eTale chatrabhaMga thAya tema thatAM bAkInA tamAma doSonA sainyamAM nAsabhAga thAya. jo tame A doSone jaDamULathI ukheDavA mAMgatA ho, jo tame guNonA rAjA - svadoSadarzana ane paraguNadarzana - no tamArA hRdayanA siMhAsane abhiSeka karavA mAMgatA ho to doSonA janmadAtA pApAnubaMdhone nabaLA pADI do. guNonA janetA puNyAnubaMdhone tagaDA karI do. cha padArthonI kAtila virAdhanA zI rIte pApAnubaMdho taiyAra thatA haze ? tagaDA banatA haze ? te aMge have vigatathI vAta karuM, anaMtA kALanA ApaNA bhUtakALamAM ApaNe chamAMthI koI paNa ekAda, be vagere padArthonI kAtila virAdhanA - hAMsI, mazkarI, AzAtanA, avidhi vagere-karelI che. eTaluM ja nahi paNa tenuM vAraMvAra sevana karIne tene 'saMskAra' banAvI dIdhA che. tenuM kyAre ya prAyazcitta na karavAnI kAtila bhUla karI beThA chIe. prAyazcitta ke pazcAttApa lagIre na thAya temAM AtmAnAM niSphara pariNAmo kAraNa che. niSphara pariNatinuM bIjuM nAma mithyAtva che. dharma pAmavAmAM to komaLa pariNati hovI joIe. che padArtho che; tattvatrayI ane ratnatrayI. pUrI niSpharatA hoya ane vAraMvAra te doSa sevAto hoya, teno leza paNa pazcAttApa na hoya tyAre te doSa AtmAno saMskAra banI jAya che. chUTo paDelo khaDIsAkarano gAMgaDo pANImAM nAMkhI, detAM je rIte pANInA TIpe-TIpAmAM ekarasa bane che; je rIte kApaDanA tAkAmAM mUkelI kastUrI ke DuMgaLInI vAsa kApaDanA tANA-tANAmAM ekAkAra bane che te rIte AtmAnA asaMkhyapradezomAM vAraMvArano vicAra-saMskAra banIne vyApI jAya che. anubaMdha eTale saMskAra A saMskAra e ja anubaMdha. azubha saMskAra e pApAnubaMdha. , zubha saMskAra e puNyAnubaMdha. virAdhanAo e bhUtaDIo che to virAdhanAomAMthI taiyAra thayelo
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 83 virAdhakabhAvano saMskAra e moTo vetALa che. A vetALa jene coMTyA tenuM AvI banyuM. jIvane pachADI-pachADIne enI pAse pApa karAve. e sAdhuveSamAM hoya, tIrthabhUmimAM hoya, navakAramaMtranA japamAM hoya - badhe - A vetALa e jIvane coMTIne ene zetAna banAvI de. enI pAse nIcamAM nIca kAma karAve, vicAra karAve, zabdo bolAve. ene potAne paNa khabara na paDe : Azcarya thAya ke A badhuM zI rIte thaI rahyuM che ? vetALanuM vazIkaraNa thayuM eTale e jIvane enuM mana nA pADe : pAchuM paDe to ya kukarma karyuM ja chuTako thAya. arjune gItAmAM kRSNane savAla karyo che ke he kRSNa (vArNaya!) konA vaDe prerAyelo A AtmA AnaMdathI pApa karato haze? enI IcchA nathI chatAM ene pApanI vRtti ke pravRttimAM koNa dhakko mArIne pheMkato haze? atha kena prayukto'yaM puruSaH pApaM carati sAdaraH / anicchannapi vArSNeya ! balAdiva niyojitaH // zrIkRSNae javAba Apyo : kAmo'yaM, krodho'yam e kAma, krodha vagere che. kAma ane krodhano artha kAmanA ke krodhanA saMskAro evo karavo. kusaMskAra eTale virAdhabhAva: virAdhabhAvono pApAnubaMdha. susaMskAra eTale ArAdhakabhAva : ArAdhakabhAvono puNyAnubaMdha. elekjhAMDara kenone 'pAvara vidhIna' nAmanA pustakanA soLamA prakaraNamAM pUrvabhavanA saMskAronI vAta sarasa rIte samajAvI che. diyaranA kAmarAgamAM paDelI bhAbhIno te saMskAra evo joradAra taiyAra thayo ke pachInA bhAvomAM te kUtarI, vAMdarI ane vyantarI thaI tyAM paNa muni banelA diyarane jotAM ja UchaLI paDyo hato. kAmanA e virAdhakabhAve tenA aneka bhavomAM dhobIpachADo ApI. jene mAnavabhavamAM kAmavAsanA khUba satAvatI hoya tene mATe huM evI kalpanA karuM ke e AtmAe pUrvanA deva ke devInA bhavamAM te saMskAra cakkAjAma karyA haze. athavA covIseya kalAka kAmI rahetuM (ethI ja tenI aghAra garama hoya che.) kabUtara aneka bhavomAM thayuM haze. jIva papaiyAnuM jhADa bane che tyAre ya jyAM sudhI tene mAdA sAthe saMbaMdha
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM thato nathI tyAM sudhI tenI upara phaLa besatuM nathI. navayuvatIne joIne kAco pAro kUvAmAMthI UchaLIne tene bheTavA kozIza kare che. A badhAmAM te te jIvonA pUrvabhavIya kAmasaMskAronA pApAnubaMdho kAraNabhUta hoya che. pUrvanA bhavamAM sApa hovAthI bhUkhano saMskAra tIvra banyo eTale pachInA kuragaDu muninA bhavamAM te ekadama sateja banyo. pUrvabhavanA munivezamAM krodhanA adhyavasAyane jIvaMta rAkhIne mota thayuM to tApasa ane dRSTiviSa sApanA bhavamAM te krodha vadhu ne vadhu jIvita banato gayo. jenA saMskAro jIvatA rahI jAya ane jenuM mota thAya te AtmAnA bhAvi bhavomAM te saMskAro vRddhigata banatA jAya. tevA ja dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhava temane maLe jemAM te saMskAro vadhu ne vadhu jIvaMta banatA rahe. game teTalo dayALu sAdhu hoya paNa jo tene niyatinI viSamatAne lIdhe bilADInuM khoLiyuM maLe to kIDIne paNa bacAvato jIva seMkaDo uMdarone mArI nAMkhe ane kabUtarone phADI nAMkhe. AmAM khoLiyuM (bhava) ja mukhya kAraNa che. AthI ja samagra jIvananI pratyeka paLa 'zubha' pasAra karavI ghaTe. jo AyuSyakarmano baMdha paDavAnI paLamAM kaMIka garabaDa thaI to musIbatano pAra na rahe. dravya, kSetra, kALa, bhAvanI sAme to jhIMka laI zake. paNa 'bhava' (khoLiyuM) sAme jhIMka levAnuM kAma bahu muzkela che : lagabhaga asaMbhavita che. eTale ja durgati na thaI jAya te mATe dareka AtmAe khUba sAvadhAnI rAkhavI joIe. vartamAnakALa e kuMDA avasarpiNI kALa che. ahIM nimitto ane saMgata atyaMta kharAba che. AvA kALamAM janma thavo e bahu AnaMdanI vAta nathI. sAmAnyataH ema kahI zakAya ke pApAnubaMdhI evA puNyanA udaye ja A kALamAM mAnava bhavanI prApti thAya. ahiM munijIvana saphaLa thavAnI zakyatAo paNa bahu pAtaLI che. hAlamAM acchA acchA sajjanonA, sannArIonA ke sAdhu-sAdhvIjInAM `jIvanamAM kAyika, vAcika ke mAnasika ekadama kharAba gaNAya tevI UthalapAthalo (doSonuM sevana) jovA-sAMbhaLavA maLe che te koI navAInI vAta nathI. lagabhaga badhA AtmAo pApAnubaMdhono zikAra banavAthI viSama sthitimAM sahaja rIte mukAI-pheMkAI jatA hoya che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. eka rAjAne koI paMDite kahyuM ke, "jo janmathI ja kALajI karAya to uttamottama kakSAnA mahAnubhAvonI bheTa mAnavajAtane maLe." A mATe paMDita 5. saMtAnone janmataH evA ekAMta sthaLe mUkavAnI vAta karI jyAM eka paNa prakAranuM dUSaNa na hoya, kusaMga na hoya, nimitta na hoya. rAjAe te badhI vAtano amala karyo. je jagA pasaMda karI tyAM cAre bAju UMcI dIvAlano koTa karAvyo. bALako dasa varSanAM thayAM eTale temanuM uttama saMskaraNa jANavA mATe rAjA ane seMkaDo nAgariko killAnA pravezadvAre jaIne UbhA rahyAM. paMDita eka vAta evI samajAvI hatI ke ucca kakSAnA AtmAo ja mAnavabhava jevo mUlyavAna bhava pAme che, paNa kusaMga vagerethI te AtmAo bagaDIne adhamakakSAnA bane che. dasa varSamAM to te pacAsa bALakone koI kusaMga vagere thavA devAmAM na hatAM eTale prekSako evuM mAnatA hatA ke killAmAMthI bahAra nIkaLatA tamAma bALakonuM vartana, vANI, valaNa-badhuM ya - ati ucca prakAranAM haze. paNa A dhAraNA sAva khoTI nIkaLI. kUtarAnI jema laDatAM, krodhathI bUmo pADatAM, asabhya vartana karatAM, pAgalanI jevuM vartana karatAM badhA bALako bahAra AvyA. rAjA ane olo paMDita stabdha thaI gayA. Ama kema thayuM ? te na samajAyuM. koka vAra e nagaramAM jJAnI puruSa padhAryA. temanI sAme A vAta rAjAe rajU karI. jJAnI puruSe kahyuM, "tamArI kalpanA khoTI che. atyAranA ati viSama kALamAM to khUba kharAba saMskAra(pApAnubaMdha)vALA jIvo ja mAnavabhava pAmatA hoya che. eTale je tame joyuM che te ja barobara che. bhale tame koI azubha nimitta na ApyuM ke kusaMga na thavA dIdho. paraMtu pUrvajanmonA kusaMskAro to temanAmAM janmajAta hatA ja; tenI rUe tamane te pacAsa saMtAnomAM bharapUra doSo jovA maLyA che." tyArathI paMDite A vAtano svIkAra karIne potAnI dhAraNAne sudhArI. sArA ke narasA saMskAro to kyAreka seMkaDo varSa pachI paNa jAgaraNa pAmatA hoya che. vaiyAvaccI naMdiSaNanA jIvanamAM maratI vakhate je kAmasaMskAra jAgyo hato te ghaNA badhA seMkaDo varSa pUrvano hato.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM draupadI pUrvabhavamAM eka vAra nAgazrI nAmanI brAhmaNanI patnI hatI. te bhavamAM teNe cAritrapada ane gurutattvanI ghora virAdhanA - kaDavI jhera thayelI tuMbaDInuM zAka vahorAvIne - karI hatI. prAyazcitta ke pazcAttApa vinA maravAthI teno te virAdhakabhAvano vetALa ekadama bhayAnaka banI gayo hato. A pApAnubaMdhanA kAraNe tene durgatinA puSkaLa bhavo karavA paDyA. tyArabAda sukumAlikA tarIkenA manuSyabhavamAM pharI teNe gurudroha ane cAritradharmanI tIvra virAdhanA karI. vaLI pAcho teno AtmA saMsAramAM rakhaDayo. pachI dropadI thaI. mahAsatI tarIkenA jIvanamAM svayaMvara vakhate rAdhAvedha sAdhelA arjunane varamALA paherAvatAM tene - pUrve pote karelA niyANAno pApAnubaMdha bhaDakI jatAM-yudhiSThira vagere cAra bhAIo upara kAma jAgrata thayo. manathI vicAryuM ke, "mAtra arjuna ja zA mATe ? A cAre ya mArA pati kema na thAya ?" A vakhate draupadInI kAyika sthiti paNa viSama banI hatI. AdrakumAranA bhavamAM ya pApAnubaMdha barobara trATakyo hato. sAmayika nAmanA muninA bhavamAM tene potAnI saMsArIpaNe patnI-sAdhvI upara je kAmavAsanA jAgI. temAM je rIte taraphaDyA ane tenuM prAyazcitta paNa na karyuM tenAthI kAtila pApAnubaMdha taiyAra thaI gayo. eNe A AtmAne anAryabhUmimAM janma to Apyo paraMtu AdrakumAra tarIkenA muni-jIvanamAM patana karyuM. gharavAsamAM ya mohAI paDyo. have pApAnubaMdha kevI rIte tUTI zake te batADuM. bhavadeva tarIkenA nAgilAnA patirUpa bhavamAM sAdhuveza zaramathI lIdhA bAda te AtmAe saMsArI patnI. nAgilAne bAra varSa sudhI tIvrapaNe japyA karI. AmAM kAtila pApAnubaMdhI pApakarmanA nikAcita karmabaMdha karyo. bAra varSa pachInA bIjA bAra varSamAM nAgilAM ja tenA sAnukULa parivartanamAM nimitta banI. te AtmAne sAco muni banAvyo. A bAra varSamAM, pUrvIya bAra varSamAM sevelA kAtila kAmadoSa upara tIvra pazcAttApa karyo. A pazcAttApanA prabhAve teno pAyAnubaMdha tUTI gayo. paNa sabUra ! teno pAbaMdha to nikAcita hato eTale te to na ja tUTyo. paNa pachInA zivakumAra tarIkenA bhavamAM dIkSA levAnI bhAvanAne mAbApe sakhtAIthI avarodhI. bAra varSa sudhI chaThThanA pAraNe AMbila karIne dIkSAmAM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. aMtarAya karato cAritra mohanIyakarmano nikAcita pApabaMdha paNa toDyo. hA, e bhave to vagara dIkSAe maraNa thayuM paraMtu have pApAnubaMdha ane pApabaMdha beya tUTI gayAthI lAIna klIyara thaI gaI hatI. pachInA bhavamAM e AtmA jaMbUkumAra banyo. bAra varSa sudhI nAgilAnA nAmano satata jApa karanAra AtmAne have kAmavAsanAnuM nAmanizAna rahyuM na hatuM. dIkSA levAnI bhAvanA thaI, paNa mohadazAthI mA-bApe ekavAra ATha rUparamaNIo sAthe lagna karIne dIkSA levAnI saMmati ApI. lagna levAyAM. pahelI ja rAte dharmarAja (jaMbu) ane moharAja (ATha kanyAo) vacce ghora saMgrAma thayo. lalanAoe dIkSAnI bhAvanA toDI pADavAmAM kazI kacAza na rAkhI; paNa niSphaLa gaI. dharmarAjano vijaya thayo. vaLate dI 500 cora, navanA aDhAra mA-bApa sAthe kula 527 AtmAono dIkSAno varaghoDo nIkaLyo. apUrva sAdhanA karIne A AtmA e ja bhave paramAtmapada pAmyo. A prasaMga kAnamAM eka vAta karI jAya che ke nikAcita karmabaMdhanA anubaMdho toDI zakAya che. paramAtmA mahAvIradeve rAjAnA bhavamAM nokaranA kAnamAM sIsAno rasa bhAre krUratAthI reDIne nikAcita evuM pApAnubaMdhI pApakarma bAMdhyuM. sAdhanA dvArA temaNe pApAnubaMdha toDI nAMkhyo eTale ja jyAre nikAcita pApakarma-aMtimabhave - udayamAM AvyuM tyAre pUrNa samatA rahI. jo vacce pApAnubaMdha tUTyo na hota to te kAramI asamAdhi karAvyA vinA raheta nahi. saMgama rabArIe tapasvI munine atyaMta bhAvapUrvaka khIra vahorAvIne je nikAcita puNyakarma bAMdhyuM; temAM te AtmA puNyanA baMdhathI 'zAlibhadra' banyo ane puNyanA anubaMdhathI aDhaLaka samRddhimAM ALoTavAne badale anAsakta banyo; sAdhu banyo; anazana karyu. sarvArthasiddha vimAnamAM vItarAgaprAyaH deva thayo. AvI che baMdha-anubaMdhanI joDalI ! AvI rame che te saMtAkukaDI ! have eka kAma karo. tagaDA pApAnubaMdhone jaladImAM jaladI nabaLA karo ane nabaLA evA puNyAnubaMdhone tagaDA karo. A mATe roja traNavAra A pramANe saMkalpa karo. saMkalpa : (1) mArA virAdhabhAvonA tamAma anubaMdho tUTI jAo.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM (2) mArI upara jinezvara bhagavAnanI AjJAonuM sAmrAjya pravarte. (3) mane jaladImAM jaladI sAcuM sAdhupaNuM prApta thAo. athavA. samaya maLe tyAre "arihaMta.. arihaMta... arihaMta.. arihaMta" manamAM ja. te vakhate arihaMtamAM ekAkAra thAo. A che sukatAnumodanA. AthI puNyanA anubaMdho tagaDA thaze. kyAreka 'micchA mi dukkaDaM.., micchA mi dukkaDa' satata bolatA raho. manamAM kaho ke, "huM mArAM sakaLa pAponI mAphI mAMguM chuM. meM A bhavamAM ane bhavobhavamAM ghaNAM gaMbhIra doSo sevyA che. huM aMtaHkaraNathI mAphI mAMgu chuM. vAraMvAra mAphI mAMguM chuM......." IzvarakatvavicAra jainadarzanano karmavicAra karAya tyAre IzvarakartutvavicAra karavo ja paDe; kemake, jyAM ajaino 'Izvara'ne mUke che tyAM jaino 'karma'ne mUke che. ajaina dArzanikonI kalpanAmAM IzvaranuM jagakartutva eTalA mATe UbhuM thayuM ke temane e vAta na samajAI ke sRSTinAM sUrya, candra, pRthvI, dariyo vagerene banAvanAra koNa ? koka to hovuM ja joIe. vaLI koI garIba, koI zrImaMta, koI bhaNelo, koI abhaNa, koI pazu, koI mAnava.... A badhA bheda koNa kare che ? jema guno karanAra mANasa potAnI jAte jelamAM jato nathI. nyAyAdhIza tene jelamAM dhakele che tema nAraka vageremAM, gunegAra jIvane dhakelanAra koIka to joIe ne ? hA.... tenuM nAma Izvara. AnI sAme jaina dArzaniko kahe che ke A rIte jagakartA tarIke Izvara nAmanA svata tattvanI kalpanA karavA pAchaLa ghaNA badhA vikaTa prazno UbhA thAya che, jemanA samAdhAnabharyA javAbo jaDatA nathI. tAraka tIrthaMkaradevoe potAnA sarvajJatvanA jJAnaprakAzamAM je joyuM che te e che ke A kartRtva karmanI pAse che. alabatta karmo jaDa che te zI rIte koI gunegAra jIvane durgatigamana vagerenI sajA kare ? tevo savAla upasthita thaze paraMtu jaDanI paNa acinya zakti che. AjanA vijJAnayugamAM to A vAta sAbita karavI paDe tema nathI. Teliphona, komyuTara, inTaraneTa, roboTa, svayaMsaMcAlita mazInarIo vagere jaDa chatAM magaja kAma na kare tevAM kAryo keTalI badhI jhaDapathI karI de che ?
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 89 to pachI jaDa evA kArmaNa skaMdho kAma kema na kare? vaLI e skaMdhonI pAchaLa "AtmA' nAmanuM cetanatattva to joDAyeluM che ja. ApaNe ApaNA sahunA AtmAne ja jagatkartA (karmonA dvArA) Izvara kema na mAnavo ? keTalAMka karmo sAmUhika rIte kAryAnvita bane che. ghaNA badhA AtmAonA zubha ke azubha karmo ekasAthe udayamAM Ave tyAre vAvAjhoDuM, dukALa, ativRSTi, dharatIkaMpa vagere thAya. bAkI sUrya, candra, pRthvI vagere je kudaratanA padArtho che te to temanI evI lokasthitine AbhArI che. tenA mATe "Izvara'ne kalpavAnI jarUra nathI. eTale ke brahmA sRSTine utpanna kare che, viSNu tene sthira rAkhe che; zaMkara teno nAza (pralaya dvArA) kare che. nA...AvuM trimUrtisvarUpa Izvaratattva mAnavAnI koI jarUra nathI. padArthamAtranA utpAda (brahmA), vyaya (maheza) ane dhrauvya (viSNu) dharmo che. temanI rIte ja te kAma karatA rahe che. vaLI dareka vastuno potAno Agavo svabhAva hoya che. kAMTAmAM je tIrNatA che; vAyu jema tIracho gati kare che; agni jema UMco jAya che; A badhAnAM potapotAnA tevA tevA svabhAva che. e kAMI utpanna karavA paDatA nathI. svabhAva eTale svabhAva. enI sAme koI prazna thaI zake nahi. vaLI jagadutpatti che ja nahi. te haMmeza hatuM ane haMmeza raheze. sUrya garamI pheMke tethI dariyA vagerenAM pANI garama thAya; varALa bane; tenAM vAdaLo thAya. te athaDAya eTale teno varasAda thAya. A badhI prakriyA vaijJAnika rIte siddha thAya che. AmAM kyAMya IzvaranI kalpanAnI jarUra paDatI nathI. AMkha sAme dekhAya che ke ghaDo kuMbhAre karyo che, zikSake vidyArthIne bhaNAvyo che, rikSAcAlake koI mANasa sAthe rikSA bhaTakAvI che. ahIM IzvaranuM prerakatva mAnavAnI jarUra ja AvatI nathI. je moTI vAto che; sUryanA udaya ane asta thavA; amAsanI rAtre candranuM AkAzamAM na dekhAvuM; agni garama lAgavo; dariyo virATa hovo; vagere. e badhI lokasthiti che. AmAM Izvarane preraka mAnavAnI jarUra rahetI nathI. have A vAta rahI; koI garIba kema che ? koI bhikhArI kema che ? koI strI kema che ? koI puruSa kema che ? koI rogathI kema ribAya che ? koI nirogI kema che ? AnI pAchaLa te te jIvonAM jAtajAtanAM karmo kAraNa
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM che. sarvajJoe te pramANe joyuM che. - jo ahIM Izvarane vacamAM lavAya ane tenuM kartutva jaNAvAya to eka savAla Ubho thAya ke te Izvara sarvazaktimAna hoya ane dayAno sAgara hoya to zA mATe te koI paNa AtmAne garIba, rogI, pazu, nAraka vagere banAve ? badhAne badhI rIte sukhI ja kema na banAve ? AnA javAbamAM IzvarakartRtvavAdIo kahe che ke te te jIvanA tevAM tevA karmo pramANe Izvarane vartavuM paDe che. je pUrvabhavano aparAdhI hoya tene A bhave garIba banAve, pazu ke nAraka paNa banAve. je pUrvabhavano dharmI hoya tene tenAM satkarmone kAraNe zrImaMta vagere banAve. ahIM savAla thAya che ke zuM Izvarane paNa jIvonAM karmonI sAme najara rAkhavI paDe che ? zuM te A rIte karmone parAdhIna che ? zuM aMte paNa karmone to mAnavAM ja paDe che ? to pachI Izvarane 'kartA" tarIke vacce lAvyA vinA ja e vAta zA mATe na karavI ke jIvanamAM potapotAnAM karmo pramANe jIva garIba ke zrImaMta bane che. mAnava ke pazu bane che. karmo jaDa hovA chatAM temanAmAM acinya zakti (komyuTara, roboTa, svayaMsaMcAlita yaMtro vagerenI jema) che. te TAimabaoNmbanI jema nizcita TAime phUTe che ane potAnA vipAka batADe che. vaLI, A karmo jaDa che paNa te jenI sAthe joDAyelAM che te AtmA to cetana che. tenA vinA jaDa karmo kazuM karI zakatAM nathI. jema vimAna, moTara ke Treina jaDa che paNa temanA doDavAmAM, UbhA rahevAmAM - temanI pAchaLa rahelo cAlaka (pAiloTa vagere) kAraNabhUta che tema karmonI pAchaLa ApaNo AtmA rahelo che. AtmA karmo dvArA garIba, zrImaMta, mANasa, pazu vagere avasthAo utpanna kare che. A AtmAne ja jagakartA evo Izvara mAnavo joIe. svataMtra Izvarane kartA mAnavAmAM keTalA badhA prazno Ave che ? te joIe. savAla : jo Izvare AtmAone utpanna karyA to te zA mATe utpanna karyA ? javAba : te anaMta kALathI sAva 'ekalo paDI rahIne kaMTALI gayelo eTale tene mana thayuM "ghoDaduM vaidu cAma' AthI teNe potAnA AtmAmAMthI
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 91 anaMta aMzo bahAra kADhyA. emane sRSTi utpanna karIne temAM chUTA mUkyA." AnI sAme Azcarya e vAtanuM thAya che ke Izvarane kaMTALo, utsukatA vagere hoI zake kharAM ? chatAM e badhuM mAnI levAya to navo savAla thAya ke teNe anaMtA jIvo utpanna karyA te badhA utpattinI kSaNe zuddha hatA 3 azuddha ? jo zuddha hoya to te ja kSaNe teo mokSabhegA kema thaI na gayA ? jo ema kahevAya ke Izvare temane karmo coMTADavA sAthe azuddha utpanna karyA to A khUba AzcaryanI vAta che ke jIvone karmo coMTADIne saMsAramAM mUkyA tethI te jIvo pazu, nAraka, garIba, rogI vagere - karmo pramANe thaIne keTalA badhA herAna thayA ? mahAdayALu Izvare AvuM zA mATe karyuM ? cAlo, e paNa vAta svIkArI laIne AgaLa savAla karuM ke jIvone to Izvare utpanna karyA paNa Izvarane koNe utpanna karyo ? zuM bIjA Izvare ? to te bIjA Izvarane koNe utpanna karyo ? zuM trIjA Izvare ? Ama vicAratAM to anaMtA Izvaro thAya. Ama anavasthA doSa Ave. ane jo lAkhamA, karoDamA ke abajamA naMbaranA Izvarane koIe utpanna karyo nathI; e anAdikALathI che ema kahevAya to tarata savAla thAya ke Ama karavA karatAM dareka jIvane ja anAdi - anutpanna zA mATe na mAnavo ? IzvaranuM kartRtva mAnavAnuM gaurava zA mATe karavuM ? eTale ATalAM tAraNo nizcita thAya che. (1) jIvane ke jagatane koI utpanna karatuM nathI. te anAdikALathI che. (2) utpattikAraka tarIke Izvarane mAnavAnI jarUra nathI. Izvara jagata banAvatA nathI; paNa jaMgatanuM vinAzI vagere svarUpa che te batADe che ane te rIte jIvone tenAthI virakta banAve che. (3) aMte paNa Izvarane jIvonA karma sAme jovuM paDe che mATe karmonuM ja kartRtva gaNavuM joIe. Izvarane katva soMpavuM na joIe. tema thatAM Izvara para tiraskAra thAya. cAra dIkarI upara eka bAbo janme ane te lADako dIkaro ATha varSanI uMmare eksiDaMTa thatAM marI jAya to tene Izvare mArI nAMkhyo! jevI IzvaranI icchA : AvuM pratipAdana karavAmAM pazcimanI bhogarasanI jherI havAmAM UcharatI navI peDhIne to Izvara pratye atyaMta dhikkAra thaI jAya. jo yuddho, ativRSTi, anAvRSTi, maraNa, garIbI, bekArI, pazutva vagere
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM Izvara UbhAM karatAM hoya to temanA pratye jarA ya zraddhA ke sneha na rahe. UlaTo dhikkAra Ubho thAya. savAla thAya ke jo Izvara dayAno sAgara hoya ane pAcho sarvazaktimAna hoya to zA mATe koIne mota vagere Ape ? jo ema kahevAya ke, "te jIve duSTa karmo bAMdhyAM hovAthI tene mota vagere Izvare devAM paDe che." to savAla thAya ke Izvara sarvazaktimAna paNa che, to te potAnI zaktithI te jIvonAM duSTa karmono nAza kema karI na de ? jethI mota vagerenI saMbhAvanA ja na rahe." mahAdayALu paramAtmA bIjAnA mota vagere kare ? are ! ApaNA jevo sAmAnya sajana paNa koInA duHkhane icchato nathI. aThThAvIsa varSanI, satI sAvitrI jevI patnIe; vahAlA patinI janmadivasanI ujavaNInI pArTIno AraMbha karatAM ja pati gumAvyo : tenA moMe patnIe kaoNphIno glAsa aDADyo ke te ja kSaNe pati hArTapheila thayo. pati atyaMta mAnavatA premI hato, patnI atyaMta pativratA hatI chatAM Ama kema thayuM ? tenA hindu saMskAra pramANe teNe mAnyuM ke, Izvare tenA patino jIva lIdho che, AthI te Izvara pratye atizaya krodhe bharAI. cha mAsa sudhI te lavAro karatI rahI, "Dam with God!" Avo te kevo krUra Izvara ! mArA juvAna patine uThAvI letAM ene dayA ke zarama na AvI? koI buDhiyA patine kema na upADyo ?" A bAI sahune AvA savAlo karatI gAMDapaNa jevI dazAmAM sarakI gaI. eka vAra koI jaina bahena tene mArI pAse lAvyA. meM jaina dharmanuM Izvara ane karma aMgenuM svarUpa samajAvyuM. tene khUba samAdhAna maLyuM. teNe jANyuM ke, "te badhuM karmathI banyuM che. AmAM Izvara kyAMya vacce AvyA nathI." tyAre tene Izvara pratye punaH AsthA pragaTa thaI. gItAmAM zrIkRSNe kahyuM che ke "dharmI duSTa lokono saMhAra karavA mATe huM vakhatovakhata dharatI upara AvIne janma laIza. mArA bhaktonI bhIDa bhAMgavA mATe huM Avato rahIza." A vidhAna eTalA mATe jaina dArzanikone mAnya nathI ke AmAM IzvaramAM rAga ane dveSa jovA maLe che. Izvara to sarvathA vItarAga hoya. jo saMsArI jIvanI jema temane ya rAga, dveSa thatAM hoya chatAM te Izvara kahevAtA hoya to ApaNe badhA Izvara zA mATe nahi ?
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che, Izvarane koI mitra nahi, koI zatru nahi. koInI upara rIjhavAnuM nahi to koInI upara rIsAvAnuM paNa nahi. e moze pahoMcyA che. temanA satu, cita ane AnaMdasvarUpa pragaTyAM che. temAM ja te ramamANa hoya. tenA ja bhoktA hoya. temane janma levAnuM koI kAraNa na hoya. jaino avatAravAdane svIkAratA nathI. jaina darzanamAM IzvaranuM svarUpa have jaina dArzaniko "Izvara'ne kevA svarUpamAM mAne che te jaNAvuM. jaino "Izvara tatvane atyaMta dRDhatAthI svIkAre che. kamanasIbI che ke ajaina loko jainone nAstika darzanamAM gaNe che. teo kahe che ke, "jaino Izvarane mAnatA nathI mATe nAstika che." bhalA ! ame to Izvarane eTalA vadhu mAnyA che ke ame tenA lAkho maMdiro banAvyAM che, jemAM abajothI vadhu saMpatti lagADI che. amArA A kALanA covIsa tIrthaMkaro e "Izvara' nathI to bIjuM koNa che ? zaMkarAcAryajI jevAe paNa AvI gerasamajano bhoga banIne jainone nAstika kahyA hatA. vAta e che ke jeno Izvarane barobara mAne che. temanA be prakAra cheH arihaMta ane siddha. pahelA sadeha mukta che. bIjA videhamukta che. dareka avasarpiNI ane utsarpiNInA kALamAM 24-24 tIrthaMkaro thAya che. teo janmathI bhagavAna hotA nathI. paraMtu jIvanakALamAM sAdhanA karIne ghAtI karmono kSaya karIne "tIrthakara' bane che. vardhamAnakumAre trIsa varSe gRhatyAga karyo. beMtAlIsa varSanI vaye vItarAga banyA, kaivalya pAmyA. boMtera varSanA AyuSyakALamAM jagatanA jIvone AtmA, karma, jagata, saMyamadharmanI sAdhanA ane mokSamArga batADyA. emaNe upadezelA mArge cAlIne jemaNe karmakSaya karyo te AtmAo paramAtmA banyA. siddha bhagavAna banyA. bhagavAna mahAvIradeva vagere tamAma tIrthakaro paNa AyuSya pUrNa thatAM siddha bhagavAna : videhamukta bane che. jainamate koI paNa AtmA paramAtmA banI zake che; sAdhanA dvArA sarvakarmakSaya karIne. rAma paramAtmA banI cUkyA che. kRSNa AvatI covIzInA bAramA naMbaranA amama nAme tIrthaMkara banavAnA che. AjathI ja temanI mUrtionI 'Izvara' tarIke pUjA maMdiromAM (haThIsiMganA
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM derAsaramAM, vaDodarAnA eka jinamaMdiramAM) thAya che. je AtmA rAga, dveSane sarvathA ane sarvadA khatama kare te paramAtmA gaNAya. bhale pachI temanuM nAma mahAvIra hoya, rAma, kRSNa ke buddha hoya. jaino vyaktipUjAmAM mAnatA nathI. teo guNapUjaka che. je mannAdhirAja gaNAya che te navakAramaMtranAM pAMca padomAM pAMca parameSThIonA nAma che. temAM kyAM ya AdinAtha, mahAvIrasvAmIjI, hemacaMdrAcArya vagere nAmollekha nathI. pAMce ya parameSThIonA mukhya guNonA ullekha dvArA te guNI AtmAone namaskAra karavAmAM AvyA che. paramAtmA mahAvIradevanA parama-parama bhakta magadhapati zreNika, hiMsAnA doSathI hAla nArakamAM che. paNa AvatI covIsImAM te prathama tIrthaMkara padmanAbhasvAmI banavAnA che. khuda paramAtmA mahAvIradevano AtmA sAtamI ane cothI nArakamAM gayo hato. paNa chevaTe paramAtmA mahAvIradeva banyo che. ajaino kahe che ke, "amArA kRSNa bhagavAnane pAMca hajAra varSa thayA che." jaino kahe che ke "amArA kRSNane coryAsI hajAra varSa thayAM che. samayano A cokhkho bheda be vyaktiomAM bheda pADe che." cAlo, mULa vAte AvIe. jaina dArzaniko kahe che ke Izvara jagatane batADe che, banAvatA nathI. jagata dekhItuM sohAmaNuM che. paNa asalamAM bihAmaNuM che. bhagavAna tenuM bihAmaNuM svarUpa batADe che. ema karIne jagatanA padArtho - strI, dhana, . kaTuMba, deha vagere-thI jIvone virakta banAve che. temanA pratyenI rAgadazAne lIdhe moTo karmabaMdha thAya che. te karmo udayamAM AvIne jIvane pArAvAra du:kha ane durgati Ape che. jeNe A asAra saMsAramAMthI sadA mATe mukti levI hoya : ajanmA, amara, aruja banavuM hoya temaNe saMsArathI virakta thaIne sAdhanA karavI joIe. sarva doSothI ane sarva duHkhothI sarvathA ane sarvadA chuTakAro pAmavo joIe. je AtmA AvI siddhi prApta kare te AtmA tatkSaNa sAta rAjalokanA cheDe AvelI siddhazilAmAM UrdhvagatithI pahoMce che. te siddha bhagavAna bane che. anaMta AnaMdanI anubhUti sadAne mATe kare che. te kyAre ya pharI janma letA nathI. janmanuM mULa rAga che. te ja temano khatama thayo che pachI janma kyAMthI levAno rahe ? tIrthaMkaradevonI A vANInA prabhAvathI karoDo - anaMtA - AtmAo
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. saMsAra tyAgIne, sAdhanA karIne siddha bhagavAna thayA. A ja bhagavAnano ApaNI upara sImAtIta upakAra ke temaNe ApaNane jagatano sAkSAtkAra karAvyo. A upakAranI rUe jaino Izvarane khUba cAhe che; khUba pUje che. temanuM dhyAna dhare che. temanAM maMdiro banAvIne temAM temanI mUrtio padharAve che. tenI pAchaLa abajo rUpiyA kharce che. 95 keTalAka vadhu sattvazALI jIvo saMsAra tyAgIne dIkSA le che. svakalyANa karavA sAthe paramAtmAno mArga batADavA sarvatra ghUme che. jainadharmano pracAra kare che. jeo rAga, dveSane bhUMDA mAne che. jeo 'vItarAga' banavAnA abhilASuka banyA che; jeo vItarAgane pUje che; te badhA jaina che; pachI game te jJAtinA hoya ke game te komanA hoya; janmathI game te dharma pALatA hoya. upakArInA upakAronuM vividha rItothI smaraNa ke pUjana karavuM, temanI AjJAonuM pAlana karavuM e kRtajJatA nAmano guNa che. dayA karatAM paNa e caDiyAto guNa che. temAM namaskArabhAva hovAthI ahaMkAranA cUrA thAya che. jyAM ahaMkAranA cUrA thAya che te prAyazcitta jevo koI dharma nathI. ane kRtajJatA jevo koI guNa nathI. ATaluM jANyA pachI koI evuM kahevAnI bhUla nahi kare ke jaino Izvarane mAnatA nathI. hA... jaino, ajainonI jema Izvarane jagatkartA mAnatA nathI ja. emAM ya bIjI rIte to jagatkartA paNa mAne ja che, je vAta ApaNe AgaLa upara karazuM; paNa je rIte utpAdaka, vidhvaMsaka vagere svarUpe temane jagatkartA mAne che te svarUpe nathI mAnatA. teo 'karma'nA mAdhyama dvArA badhA prazno ukelI de che eTale, tathA jagatkartA mAnavAmAM temanI uparanI zraddhA, bhakti, prIti vagere khatama thavAnI pUrI zakyatA che mATe Izvarane jagatkartA mAnatA nathI. keTalAka jainadharma pALatA loko potAnI aNasamajanA kAraNe Izvarane koI paNa rIte jagatkartA mAnavAnI dharAra nA pADe che e temanI gaMbhIra bhUla che. Ama karavAthI teomAM Izvara pratyenI bhaktimAM sAva lukhkhAza AvI che. temanuM UMcI kakSAnuM tattvajJAna temane nuksAna kare che. bhagavAna vItarAga che. rIsAtA nathI paNa bhakto bhakti kare to ya rIjhAtAM ya nathI. te to mokSe jaIne beThA che. ApaNane madada karavA zrIkRSNanI jema kyAre ya pratyakSa
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM ke parokSa rIte AvavAnA nathI. ApaNAM duHkhone dura karavAnI icchA kadI na kare; ApaNane sukhI karavAno paNa te yatna na kare... vagere.." saMsArI jIvone to saMsAranI sukhaprApti ane duHkhamukti - be ya - joIe. jo mahAvIra bhagavAna kazuM na kare to temane bhajavAthI zo lAbha? AvA vicArathI ja ghaNAM badhA jaino - bhagavAnanI pUjA kare to yu - ghaMTAkarNa, bhairava vagere deva-devatAonI pUjA bhakti karavA lAgyA che. sAMIbAbA ane mIrA dAtAra paNa temanA mATe upAya banyA che. kemake te badhA bhagavAna nathI. te to rAgAdivALA che. te bhakta upara rIjhe che. bhaktonI bhIDa bhAMge che. AthI bhagavAna karatAM ya A deva-devatAo temane vadhu pasaMda paDyA che. je jainonI A samaja che te sAva gerasamaja che. teo AvI gerasamajathI sAva paMtha bhUlyA che. bhagavAnano droha karanArA banyA che. tIrthaMkara paramAtmAnI kevI tAkAta che ? te kevI rIte duHkhIonAM duHkha ane doSIonA doSa dUra kare che ? te vigatathI samajAvuM. tIrthaMkara paramAtmAno prabhAva ja evo che ke je temanuM smaraNa, bhajana, kIrtana, dhyAna kare teno beDo pAra thaI jAya. tene mokSa maLe; na maLe tyAM sudhI saMsAranAM utkRSTa sukho maLe; te paNa anAsaktipUrvaka. A temano svabhAva che. have jo dhyAnAdi karavAthI ja bhaktane iSTa maLI jatuM hoya to te devAnI zI jarUra ? jo duHkhanivRtti ApoApa thatI hoya to te karavAnI zI jarUra ? je bAvo duvA daIne ja bIjA rogane dUra karI zakato hoya to te zA mATe davA Ape ? paDIkAM bAMdhe ? arihaMta paramAtmAno svabhAva ja evo che ke tenI sevA karanAra ApameLe iSTa prApta karI le. je gALo de tenuM ahita ja thAya. nA.. arihaMta AmAMthI kazuM na kare. paNa tevuM thayA vinA na rahe. AmAM je prakriyA bane che te A rIte che. paramAtmAnI upAsanA karavAthI puNyakarmano baMdha thAya che. virAdhanA karavAthI pApakarmano baMdha thAya che. A karmo udayamAM Ave eTale te jIvane ApoApa sukha ke duHkha prApta thAya che. Ama je thAya temAM ema ja kahevAya ke bhagavAne mane sukhI karyo. nA. evuM paNa na kahevAya ke bhagavAne mane duHkhI karyo. sUryanA prakAzane lIdhe kAMTo kADhyo to ema jarUra kahevAya ke
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano karyA che. karmano bhoktA che. sUryaprakAza mAro kAMTo kADhI Apyo. paNa sUryaprakAzamAM ja kAMTo vAgI jAya to ema na kahevAya ke sUryaprakAze mane kAMTo vagADyo. arihaMtadeva sukhI kare. sukhamAM temano upakAra manAya. duHkhamAM to potAnI jAtanI ja nabaLAI kahevI paDe. have paramAtmA vItarAga hovA chatAM bIjAne sukhI kare che e vAta barobara besI jAya che. hA... temano tevo svabhAva che; mATe. sUryano svabhAva che ke teno udaya thatAM ja lokonI jaDatA dUra thaI jAya che. jaDatA dUra karavAnI icchA paNa sUryane karavI paDatI nathI. enA svabhAvathI ja kAma patI jAya che. agnino svabhAva ja e che ke tenI pAse AvelAnI TADha te uDADI mUke. agnine evI icchA thatI nathI ke huM zaraNe AvelAnI TADha uDADuM. hoDIno svabhAva ja evo che ke tenA zaraNe AvelAne te nadI pAra karI Ape. nA.. "huM ene nadI pAra karuM tethI tene kAMI icchA karavI paDatI nathI. hA. e vAta nakkI che ke hoDI tene ja nadI pAra karI Ape che je tenA zaraNe Avelo che. je DUbe che ane jene hoDInA zaraNe javuM ja nathI; jAte ja karavA mAMge che tene hoDI paNa tArI zakatI nathI. bhagavAna paNa je taravA mAMge tene ja tAre, A vAta zrIkRSNa arjunane kahI che ke, "tuM mArA zaraNe Ava. tArAM badhAM pApothI - mArI bhakti karavA dvArA - chUTI jaIza. (namUnA pava, mAnI, mata$:mAM namaskura, tyAM mokSayiSyAmi sarvaga:) sAMbhaLyuM che ke jyAre draupadInuM vastrAharaNa zarU thayuM hatuM tyAre jyAM sudhI teNIe bhIkha, pAMDavo, dAMtanuM zaraNa lIdhuM paNa kRSNanuM zaraNa na lIdhuM tyAM sudhI zrIkRSNa tenI saMhAye na gayA. paNa jyAre teNIe temanA zaraNanI rADa pADI ke tarata zrIkRSNa madadamAM AvI gayA. arihaMta paramAtmAnI paNa A ja vAta che. zarata che; zaraNa svIkAravAnI. zaraNa na svIkAre to kazuM sAruM na thAya. roTalI kahe che, "huM lohI banAvuM, paNa eka zarata ke mane barAbara cAvavI paDaze." lAkaDI kahe che, " huM tane Ubho rAkhuM. paNa eka zarata che ke tAre mane pakaDI rAkhavI paDaze." tApaNuM kahe che ke, "huM tArI TADha uDADuM. paNa zarata che ke tAre mArI ta. jJA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM najIkamAM besavuM paDe." ahIM badhe zarata che. arihaMta paNa du:kha dura kare, sukhI kare. zarata pALavI paDe ke tenuM zaraNa levuM paDe. have savAla thAya ke roTalIe zarIramAM lohI kayuM; ke cAvavAthI lohI thayuM ? na cAvata to lohI thAta ? javAba e che ke cAvavA dvArA ja lohI thayuM che chatAM ema ja bolAya che ke roTalIthI mArAmAM lohI bharAyuM. lAkaDIthI huM cAlI zakuM chuM (pakaDavAthI cAluM chuM ema bolAtuM nathI.) A ja rIte arihaMtanI bhakti karavAthI baMdhAyelA puNyano udaya thavAthI mANasa sukhI thayo che paNa vyavahAramAM to ema ja kahevAya ke mane arihaMta bhagavaMte sukhI karyo. bhagavAnanI A acinya zakti che; ke vItarAga hovA chatAM je tenuM dhyAna dhare tene mokSa Ape. te na maLe to svargAdinI sagati ApyA ja kare. te jIvane duHkha na ja Ape. vItarAgo'pyayaM devo |dhyaaymaano mumukSubhiH // svargApavargaphaladaH zaktistasya hi tAdRzI // paMcasUtramAM kahyuM che ke, A bhagavAnanI evI acinya zakti che ke te vItarAga hovA chatAM sarAga deva-devatAnI jema sukha Ape che, duHkha kApe che. e ApavA kApavAnI IcchA ke prayatna tene jarA ya karavA paDatAM nathI. eno evo ApavA-kApavAno svabhAva che. aciMtasattIjuttA hi te bhagavaMto viiyraagaa|| bAibalamAM be vAkyo che, Ano sAco artha jaina dArzaniko ja karI zake. Ask and it shall be given. Knock and it shall be given. dukAnadAra pAse jaIne vastu mAMgo.... te tarata ja tamane maLI jaze. tamane ApavAnI kavAyata dukAnadArane karavI nahi paDe. baMdha bAraNe bAghAnI jema UbhA na raho. 'kyAre khUlaze ?" tenI cintA paNa na karo. khakhaDAvo... ke tarata khUlI jaze. koIne bAraNuM aMdarathI kholavAnI jarUra nahi paDe.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. tame bhagavAnanI bhakti karo ane tarata tamane sukha maLI jaze. tamAruM du:kha kapAI jaze. te mATe bhagavAnane kazuM ja karavuM nahi paDe. ATaluM samajyA pachI ajainonI jema jaino paNa IzvaramAM kartRtvano A rIte - vyavahAranayathI - svIkAra karI zakaze; ane bolI zakaze; (1) jIva ! tuM zIdane ciMtA kare, hirane karavuM hoya te kare; je gamyuM deva jagadIzane teha taNo kharakharo phoka karavo. tithayA ! me pakSIyantu / he bhagavaMto ! mArI upara kRpA karo. Oh God ! Save me. tuM hI trAtA, tuM hI vidhAtA, tuM jaga tAraNahAra.. tuma nAme bhavapArA ! "tuM ja amArA svarga-narakano dAtA che." 99 darisaNa durlabha, sulabha, kRpA thakI.... Let God do : bhagavAnane je karavuM hoya te kare. have jo arihaMta bhagavAna ja badhuM' kare che to jainoe paNa game te rIte - (nA nirupacaritanayathI nahi.) IzvaranuM sukhaduHkhamAM kartRtva svIkAryuM to have tenAmAM jainone rasa jAgavo joIe. jyAM svArtha sadhAto dekhAya tyAM rasa jAge... pachI tyAM dhyAna coMTe. tanmaya thavAya. jo arihaMta, arihaMta, arihaMta bolavAthI (nAmanikSepo), jo arihaMtanI mUrtinuM dhyAna dharatAM sAcA arihaMta sAthenuM anusaMdhAna thavAthI (sthApanAnikSepo), jo temanA jIvana-prasaMgonuM dhyAna karavAthI (dravyanikSepo), jo dhyAnathI arihaMtamaya banIne 'arihaMta' banI javAthI (bhAvanikSepo), azubha karmakSaya thaIne duHkhanAza ane doSanAza thato hoya, ane zubha karmano baMdha thaIne anAsakta sukhanI jabbara prApti thatI hoya to "te badhuM mane bhagavAne ApyuM." evuM spaSTa rIte kema na kahevAya ? A rIte Izvarakatva jainoe zA mATe asaMdigdha rIte na svIkAravuM joIe ? ajainothI Izvarakatva je rIte svIkRta banyuM che temAM ghaNI Apattio Ave che. AmAM emAMnI eka paNa Apatti UbhI
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM rahetI nathI. du:khothI ke doSonI satAmaNIthI dhrUjI UThIne ApaNe tenA nAza mATe arihaMta-mA pAse dhasI javuM joIe. temAM ekAkAra banI javuM joIe. duHkha ke doSanI tIvratAnA beka-grAunDa vinA arihaMta sAthe tanmaya thavuM lagabhaga asaMbhavita che. aghorI bAvAthI bI gayelo bAbo tenI mAne kevo chAtIsaraso coMTI paDe che ? to have sahu bolo : jaino ane ajaino! ke : "he vItarAga svarUpa Izvara ! ame akAma ane ananyabhAve tArI bhakti karazuM. tAre amArA mATe (puNyabaMdha dvArA ane pApakarmakSaya dvArA) je karavuM hoya te karaje. tAre sukha ke duHkha je devAM hoya te deje. badhuM tuM karanAra che mATe te gayelA sukhane ane AvelAM du:khane - mahemAna samajIne amArI lAkha lAkha salAma che." A vAta ravIndranAtha TAgore kahI che; Salute the life "244" that goes; Salute the life "E:" that comes because they come from Thee. (Izvara ke karma) basa, have to eka ja vAta ke je Ave te badhuM ja barobara che. te Izvare mokalyuM che. (karmabaMdha dvArA) : te karme AvyuM che. te niyatie dIdhuM che. AmAM koI pheraphAranI icchA nathI. Everything is in order. juo, kevo sarasa rIte IzvarakartutvavAdano svIkAra thayo ! samanvaya thayo ! kevuM suMdara kArya thayuM. ! have IzvarabhaktithI puNyodaya thaIne sukha AvI paDe to sUkSmadRSTithI kaho ke puNyodaye AvyuM. sUkSmadraSTithI avazya kaho ke prabhue mokalyuM. bhagavAnanI bhaktinuM mukhya kArya pApakarmo ane pApavAsanAono kSaya karavAnuM che. paNa tenI sAthe ADa-pedAza (by-product) tarIke te bhakti puNyAnubaMdhI puNyakarmano vipula baMdha karIne ja rahe che. Ama pApazuddhi ane puNyavRddhinA be kAma thAya che. zuddhithI svane mukhya lAbha thAya to puNyathI - potAnA kAraNe bIjA
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 101 anekone (puNyanI udIraNA thaIne) puNyodaya thatAM te badhAne khUba lAbha thAya. mATe ja zuddhi ApaNe rAkhavAno ane puNya jagatanAM duHkha, doSanA dUrIkaraNamAM upayogI thavAno sahu haribhaktoe saMkalpa karavo joIe. bAjarAno choDa kahe che, "he mANaso ! mArA bAjarAnA DoDA tame laI lo. he pazuo ! mAruM ghAsa tame laI lo." arihaMta bhagavaMtanI cAra moTI vizeSatAo che. (1) te mAtra AMtarazatruone jItyA nathI, anya jIvone jItavAmAM atyaMta sahAyaka che. (nizA nAvayALa) (2) te mAtra svayaM saMsAra-sAgara tarelA nathI, anyone paNa tAranArA che. (tinnAnuM tArayALa) (3) te mAtra pote buddha (sarvajJa) banelA nathI, anyone paNa sarvajJa banAve che. (yuddhALuM vodayALa) (4) te mAtra svayaM saMsAra-mukta nathI. anyone paNa mukta karanArA che. (muttALa moJALa) AmAM temanI vizeSatA bIjAone sahAyaka banavA aMgenI che. jItavAnuM, taravAnuM, buddha thavAnuM, mukta thavAnuM to bIjAo mATe ya zakya che; paraMtu tamAma bhavya jIvone A bAbatomAM sahAyaka, mArgadarzaka banavAnuM to mAtra tIrthaMkara bhagavaMto mATe ja zakya che. kemake tIrthaMkara nAmakarmano udaya temane ja hoya che. jainonA bhagavAna kevA karuNAnA sAgara che ? ane jIvonuM hita karavAmAM keTalA badhA sahAyaka che ? e vAta zakrastavamAM abhayadayANaM vagere padothI khUba adbhuta rIte jaNAvI che. ApaNo jIva aMdhakAramaya ane bhIma bhayAnaka saMsArarUpI jaMgalamAM ekalo aTUlo mArga bhUlIne phasAyo che. atyaMta gabharAIne "bacAvo... bacAvo"nI cIsa pADe che. te vakhate eka mANasa (bhagavAna) dUrathI bUma pADe che, "cintA na karIza. huM chuM. (abhayadayANuM)' A rIte abhaya ApyA bAda te mANasa (bhagavAna) DAkuoe AMkhe kacakacAvIne bAMdhelo pATo kholI nAMkhe che. (cakbadayANuM) pachI ApaNane mArga upara caDAve che. (maggadayANuM) ekalA AgaLa vadhavAmAM bIka lAgatI hovAthI - pharI mArga cUkI javAnI zaMkA hovAthI - te ApaNI sAthe cAle che. (saraNadayANuM)
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM ApaNe bhUkhyA hovAthI - samyagadarzana nAmanuM - bhojana Ape che. (bohidayANuM) kaho, A pAThamAM IzvaranuM jagakartutva - badhuM bhagavAna kare che e ciMtana - kevuM ThasoThasa bhareluM che? anya rIte paNa A katva sAbita karuM. koI paNa vastunA be prakAra hoya che. vAstavika : asala (Objective realty) : ane kAlpanika (ldial reality). asalI vastu ApaNI kalpanAmAM Ave tyAre tenI satyatA vAstavika na kahevAya paNa kAlpanika to kahevAya ja.. ahIM mAre e vAta samajAvavI che ke vAstavika vastunI tAkAta jeTalI ja tAkAta kAlpanika vastunI hoya che. kaeNnsaranI vAstavika gAMThathI mRtyu thAya to kAlpanika gAMTha (kharekhara kaMThamALa hoya paNa kaeNnsaranI kalpanA karI nAMkhI hoya)thI paNa mRtyu thAya. athavA baMne gAMThathI sarakho karmakSaya karI zakAya. kaeNnsarano vAstavika dardI jeTalo saMsAra virAga pAme teTalo ja virAga gaLe kensara thayAnI ane te khUba vadhI gayAnI, tenAthI thatI asahya pIDAnI kalpanA karAya; ane AMkha mIMcIne evuM badhuM vicArAya to utpanna thAya ane teTalo ja karmakSaya thAya. ghAsanI gaMjImAM sApa hato ja nahi. paNa kheDUte mahemAnane kahyuM ke, kyAreka A gaMjImAM sApa dekhavA maLe che. tame gaMjIne TekIne UbhA cho paNa sAvadha rahejo." yogAnuyoga mahemAnane deDakAe bacakuM dIdhuM paNa tenI kalpanAmAM sApa AvI gayo, te khUba bI gayo, jhera caDyuM ane marI gayo. bhUtathI kadI nahi DaranAra mANasa amAsanI rAte smazAnamAM bhUtonI savArI Ave che evuM sAMbhaLIne smazAne gayo. nIDaratAthI pharyo. kazuM nA thayuM paNa ghare praveza karatAM tenuM paheraNa pAchaLathI khIlImAM kheMcAyuM. tene bhUta AvyAnI bIka lAgI. tatkSaNa marI gayo. arjuna pAse vAstavika droNa hatA. ekalavya pAse kAlpanika (mUrtirUpamAM) droNa hatA. ekalavyanI gurabhakti savizeSa hovAthI kAlpanika droNa dvArA te savAya arjuna banI gayo. sulasA karatAM mayaNA (ke mIrA) kAlpanika tIrthaMkaradeva(munisuvratasvAmIjI)nI ArAdhanAmAM vadhu pragati sAdhI gaI.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA karmano kartA che. karmano bhoktA che. 103 tIrthaMkaradeva paNa vAstavika ane kAlpanika ema be prakAranA che. ApaNI pAse vAstavika svarUpe bhale nathI paraMtu kAlpanika svarUpe to hRdayamAM; jIvananI kSaNakSaNamAM, lohInA kaNakaNamAM padharAvI zakAya tema che. temanI sAthe vAto paNa karI zakAya. temanuM mAtAnuM svarUpa kalpIne temanA khoLAmAM sUI zakAya; temane Thapako ApI zakAya. (muja sarIkhA mevAsIne, prabhu jo tuM tAre; tAraka to jANuM kharo, jUThuM biruda zuM dhAre ?) TUMkamAM zuM na karI zakAya ? vAstavika tIrthaMkarane strI aDI na zake paNa kAlpanika tIrthaMkaradevanA khoLe mAthuM mUkIne sUI paNa zake; temanI sAthe bhaktibhAvanA lADa-vahAla paNa karI zake. A paLamAM apUrva azubha karmakSaya ane zubha karmabaMdha thAya. kadAca vAstavikanA AlaMbanathI paNa vadhu A kAlpanika AlaMbana banI zake. AvA kAlpanika bhagavAna to kharekhara atyanta phaLadAyI che. ekAnta ApaNA sukha, sadgatinA kartA che. eka sarasa vAta karuM. paramAtmA mahAvIradevanA jIvanakALanA keTalAka prasaMgo - caMDakauzika, caMdanA, saMgama, gozAlaka, samavasaraNe, dezanA, vihAra aMgenA citro taiyAra karavAM. roja gA-vA kalAka tenI TI.vI. siriyala AMkha baMdha karIne jovI. kalpanAnI duniyAmAM e sAkSAta bhagavAna jovA maLaze. jAtajAtanA spaMdano jAgrata thaze. enAthI akathya Atmahita thaze. je ApaNuM hita kare te ApaNA bhagavAnaH vAstavika bhagavAna... pachI te kAlpanika bhagavAna hoya ke vAstavika guru hoya, jIva karmano kartA che ane karmano bhoktA che e prakaraNa ahIM pUruM thAya che. prAsaMgika rIte ApaNe bIjI aneka bAbato karmavipAka, paralokadRSTi, pApadhikkAra, baMdha-anubaMdha, Izvarakartutva vagere upara paNa vicAra karyo. Ama pasthAnomAMthI trIjA ane cothA sthAnanuM vivecana pUruM thayuM. have pAMcamAM ane chaThThA sthAna upara dRSTipAta karIe.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ ((5) mokSa che : (6) teno upAya sarvavirati che.) [pa. mokSa che. AtmAnuM ajara, amara, avyAbAdha sthAna te mokSa. AtmA sarva karmakSaya kare che ne sarvadoSothI ane sarvaduHkhothI sarvathA ane sarvadA je chuTakAro pAme che tenuM nAma mokSa, Avo AtmA siddhazilAnI uparanA lokAkAzamAM sadA mATe sthira thAya che. have tenA AtmAnA anaMta guNo koI paNa AvaraNa dharAvatA nathI eTale te badhA pragaTa thAya che. tenA AnaMdanI anubhUti te paramAtmapada pAmelA AtmAo kare che. mokSa sukha kevuM che ? mokSanuM sukha kevuM hoya ? eno javAba e che ke mokSanA sukha jevuM hoya. eTale ke e sukhane koI anya sukhanI upamAthI varNavavAno nyAya ApI zakAya tema nathI. hA, eTaluM kahI zakAya ke saMsAramAM bhogI AtmAo je sarvotkRSTa bhogasukha anubhavatA hoya tenA karatAM anaMtaguNa mokSasukha hoya che. khUjalI khaNavAno AnaMda moM upara dekhADI zakAya; varNavI paNa zakAya. paraMtu khUjalI nahi hovAno; Arogyano AnaMda zI rIte varNavAya ? 'AbarUno AnaMda keTalo badho hoya ? enuM varNana zI rIte thAya? * hA, nakArAtmaka rIte mokSanA sukhanI vAta karI zakAya ke tyAM roga nathI, ghaDapaNa nathI, mota nathI.. are sarva duHkhanuM mULa je icchA che te ja tyAM sarvathA nathI. Ama vedAntanA na iti netirUpe mokSanI AdaraNIyatAne jaNAvI zakAya kharI. jenuM eka yuvAna sAthe sagapaNa thayuM che te kanyAne yuvAnonA ToLA samakSa UbhI rAkhIne puchAya ke, "AmAM tAro bhAvi pati koNa ?" to te zaramathI AMgaLI cIMdhIne javAba nahi daI zake ke, "A mAro pati." paNa jo tene dareka yuvAna tarapha tenI bahenapaNI AMgaLI cIMdhe ane pUche ke, "A tAro pati che ?" to te nA... nA... nA.. jarUra kaheze. emAM jyAre enA bhAvi pati tarapha AMgaLI cIMdhAze tyAre mUMgI raheze. tenA moM upara zaramanA zeraDA UThI Avaze. A uparathI bahenapaNI samajI jaze ke te ja teno pati che. e rIte koI ema jarUra pUchI zake che ke, "mokSamAM A duHkha che?
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarvaviratidharma 105 A duHkha kharuM ? A duHkha kharuM ?.. darekano javAba 'nA'mAM maLatAM evo saMtoSa thaze ke mokSamAM koI du:kha nathI. to mokSamAM zuM che ? mAtra sukha.. eTale ke du:khAbhAva thavAthI pragaTato AtmAnaMda... svarUparamaNatAno anaMta AnaMda mokSamAM che. saMyoga vinA anaMta sukhaH bezaka, A AnaMda koI paNa padArthanA saMyoga vinA UThato AnaMda che eTale padArtha - saMyoga dvArA ja AnaMdanI anubhUti karanArA AtmAne e AnaMdanI kalpanA AvI zake nahi. ethI e evuM pUche ke, "mokSamAM TI.vI. che ? hoTala che ? krikeTanI kheMca che ? svimiMga pula che ? rasagullA che ? strI che ? dhana che ?" have jo nA kahevAmAM Ave to ane evuM kahevAya ke, "A badhAnA. abhAvamAM anaMta AnaMda che? to A vAta mAnavA mATe te AtmA dharAra taiyAra thaze nahi. 'koI saMyoga nahi ne anaMta AnaMda' A vAta saMyogathI ja AnaMda anubhavatA AtmAne kadI samajAze nahi. chevaTe te kahI deze ke mAre tevo mokSa joIto ja nathI. pelA bhUMDane nArade pUchyuM ke, "tAre vaikuMThamAM javuM hoya to tene tyAM mUkI dauM." teNe bhUMDaNanI salAha lIdhI. teNIe kahyuM ke jo vaikuMThamAM viSkArUpI miSTAnna ane gaTara(gaMdhAtI)rUpI attarano hoja maLato hoya to ApaNe jarUra vaikuMThamAM javuM." | bhUMDe A vAta nAradane karI. temane A jIvonI durbhAgitA dekhAI. te cAlyA gayA. jenI jemAM Teva teno temAM AnaMda. mAchaNone gaMdhAtA TopalA mAthA nIce mUkyA vinA UMgha ja na Ave. kedIone jelanA vastro paheryA vinA UMdha na Ave. paNa A lokone mAre e savAla karavo che ke UMghamAM kayA padArthano saMyoga che ? eka paNa nahi. chatAM AnaMda keTalo badho che ke koI uThADe to UThavuM gamatuM nathI. te vyakti upara gusso AvI jAya che. vaLI je sAcA sAdhu che temane strI, dhana, kuTuMba, vagereno koI saMyoga nathI. Ama chatAM teo kevo apUrva AtmAnaMda anubhave che ? to pachI saMyoga vinAnA mokSamAM AtmAne AnaMdanI anubhUti
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM 106 kema na hoya ? vaLI tarasa lAge to pANIno saMyoga karavo paDe. bhUkha lAge to bhojananI jarUra paDe. khUjalI thAya to khaNavA mATenA sAdhananI jarUra paDe. vAsanA jAge to vijAtIya tattvanI jarUra paDe. paraMtu jo tarasa vagere lAge ja nahi to pANI vagere padArthonI jarUra ja kyAM paDe che ? bharelA peTavALAne bhojananI icchA ja thatI nathI. icchA e ja du:kha che. icchA thAya to padArthonI jarUra paDe. icchA ja na thAya to kazAyanI jarUra na paDe. mokSamAM sarva icchAono sarvathA nAza che. eTale tyAM koI paNa padArthanI jarUra rahetI nathI. jainadharmanA traNa sUtro dhyAnamAM rAkhavA jevAM che. icchA jevuM koI duHkha nathI, sukha jevuM koI pApa nathI. janma jevo koI roga nathI. saMsAra to sAro nathI ja. bIjI rIte vAta karuM. 'brahma satyaM' e na samajAya to ya e vAta barobara samajAya che ke nAmithyA. A saMsAra to asAra; naguNo che. emAM sogaMda khAvA jevI koI sArI cIja nathI. puNyathI e sukhamaya maLe to ya sukhamAM Asakti thatAM te pApamaya bane che. pApakarmono udaya thatAM te du:khamaya bane che. Ama sukha paNa aMte to duHkhamAM ja pariName che eTale sukhamaya saMsAra paNa nakAmo che. saMsAranuM sukha svaccha nathI; svAdhIna nathI ane zAzvata nathI. koI paNa jIvane pUcho ke, "tane kevuM sukha game ?"...te kaheze : du:khonA bheLavALuM - asvaccha - sukha to mane jarA ya na game. vaLI karmarAjA (puNya) dvArA ja maLI zakatuM parAdhIna sukha paNa mane na game. tathA mahAmusIbate meLaveluM sukha nAzavaMta hoya to te ya mane na game." saMsAranAM tamAma sukho duHkhanA bheLavALA hoIne svaccha (pANI vinAnA cokhkhA dUdha jevA) nathI. veDhamI khAtA kAMkarA vAge to veDhamInuM sukha ze anubhavAya ? mIThI badAmanA bUkaDo khAtAM ekAda kaDavI badAmanI kaDavAza bhaLe to zI majA Ave ?
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 mokSa che. teno upAya sarvaviratidharma gulAba suMghatAM kAMTA bhoMkAya to kayo AnaMda Ave ? strI, saMtAna, deha, vagerenuM sukha eka che, paNa temAM dasa du:kho mizrita thayAM che. DAhyA mANaso AvA duHkhamizrita sukhane kadI iche nahi. sItA, aMjanA vagere kevA sukhI hatA ? banne rAjakumArI hatI; dharatI upara avatarelI apsarA hatI. paNa pati taraphanAM kevAM duHkho AvI paDyAM? kevA ALa caDyAM ? keTalA herAna thayAM? saMsAranA sukho karmarAjAnI maherabAnIthI maLe. jo rAjA rUThyo to marI gayA.. kUtarAnA gaLe paTTo hoya ane zeTha khuza thAya tyAre tene biskiTa khavaDAve ke dUdha pIvaDAve te badhuM barobara. paNa pelo gaLe paTTo kema bhulAya ? zeTha rUThe to peTe lAta mAre, ke goLIthI zUTa paNa karI de. AvA parAdhIna sukhamAM kUtaro pUMchaDI paTapaTAve. DAhyo mANasa kadApi nahi. kUtarAne pAunA TukaDA dekhAya. mANasane paTTo dekhAya. saMsAranA sukho ekadhArA pacAsa maLe paNa ekAvanamuM duHkha kaeNnsaranI gAMThanuM evuM hoya ke badhuM dhULadhANI thaI jAya. jevA karmo rUThe ke rAjAonAM rAja jAya, zUravIronI hAra thAya, sAdhunuM patana thAya, pahelavAnane kaeNnsaranI gAMTha thAya. janmadine patnI dvArA premathI kophI pIto pati sekaMDamAM mRtyu pAmI jAya. devonA rUpane Takkara mAratAM rUpano svAmI, raMgIlo rANo, cakravartI sanata be kalAkamAM koDha vagere bhayAnaka rogothI gherAI jAya. zreNikane sago dIkaro buDhApAmAM roja so haMTara mAre, cakravartI brahmadatta ekAeka aMdha thaI jAya. * saMsAranA sukho zAzvata paNa nathI : atyanta vinAzI che. game te paLe cAlavA lAge che. lakSmaNanuM acAnaka mota ? buddhanuM maDadA vagerenuM darzana ? "badhuM choDIne have javAnuM che." e kalpanAthI mahamada gijhanInI magajanI zUnyatA ? deva-devInA yugalanuM viraha-kalpanAthI bhAre karuNa kalpAMta ? hanumAnanuM sabhyAnA madamasta raMgonA vilayIkaraNanuM darzana ? pelI vAta ekadama sAcI che, punarapi jananaM, punarapi maraNaM punarapi jananIjaThare zayanam !
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM hajI eka vAta karuM. A saMsAra-sukhano bhogavaTo Asakti karAvI ja deto hoya che. tethI tIvra azubha karmabaMdha thAya che. enA pariNAme bhayAnaka duHkho ane kAramI durgatio bheTavAM ja paDe che. 108 kSaNanuM sukha. maNanuM pApa. TananuM duHkha. ze sukha-bhoga paravaDe ? ane sauthI mahattvanI vAta ke karuNAsAgara devAdhideva tIrthaMkara paramAtmAnI aneka AzAone pagalUchaNiyuM karyA sivAya to bhogAnaMda ke kAmAnaMda mANI zakAya ja nahi. kRtajJa AtmAone A vAta jarAya paravaDe tema nathI. sukhanA kAtila bhogavaTAne lIdhe to A jIvano saMsAra anaMta banyo. hAya ! anaMtA oghA-muhapatti eNe ja niSphaLa karyA. zatruMjaya tIrtha, mantrAdhirAja navakAra, saMtonI dezanA badhuM - eNe ja niSphaLa karyuM. jo saMsAranA bhUMDA svarUpanuM barobara bhAna thaI jAya to, eka paNa vastu upara moha thAya nahi. sarvatra anAsakti banI rahe. kahyuM che, jJAte tattve kaH saMsAraH / eTale bhale kadAca mokSanA svaccha, svAdhIna ane zAzvata sukhanI anubhUti na hoya ane tethI tenA tarapha prema sIdho na jAge paNa jo e vicAra karAya ke mokSano virodhI je saMsAra che te to sukhamaya maLe to ya kharAba che ane khataranAka che. emAM to na ja rahevAya." gAMdhIjIne carcile pUchyuM ke "tame svarAja mAMgo cho paNa tamane rAja karatAM to AvaDatuM nathI. pachI zuM karazo ?'' gAMdhIjIe kahyuM, "rAja karatA nahi AvaDe to kAgaDA-kUtarAnA mote marIzuM, paNa tame to jAo ja. tamArI gulAmI to have nahi ja joIe. Quit India" A ja rIte ApaNe bolIe ke mokSanuM, sukha bhale amane na samajAtuM hoya ke teTaluM mahAna che ? paNa amane e vAtanI anubhavathI cokkasa khabara paDI che ke A saMsAra to sAva asAra che. naguNo che : nakAmo che. ahIM to na ja rahevAya. Quit sansar jJAnIo kahe che ke, "he jIva ! jo tuM anaMtA bhavomAM cAlI cAlIne thAkI gayo hoya, jo tane anaMtavAra janmI janmIne kaMTALo AvI gayo hoya, jo huM anaMta motanI vedanAthI parezAna thayo hoya to have kAyama mATe eka ja sthAne besI jA. tyAM nahi cAlavAnuM, nahi maravAnuM, nahi janmavAnuM. e sthAnanuM nAma che, mokSa." brahma satyaM che ? khabara nathI.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 mokSa che. teno upAya sarvaviratidharma : sAnnidhyA che ? hA, cokkasa. saMsArane to ukheDI ja nAMkhavo joIe kemake e to kharAba ja che. papaiyAnA jUnA purANA jhADa upara kheDUta kuTuMba nabhatuM hatuM. sAva bhikhArI jevuM banI gayela. bhUkhamarAmAM phasAI gayela. be ekaranA vizALa khetaramAM jo koI pAka le to meDIbaMdha makAna bane paNa e kalpanA ja bicArAne AvatI nahi. ene to papaiyAnA khakhaDI gayelA cAra vRkSamAM ja 'jIvana' dekhAtuM hatuM. eka dI enA koI jIgarI mitre rAte be vAge e jhADa upara kuhADA jhIMkIne dharatI para DhALI dIdho ! e tarata bhAgI gayo. savAre ghaNI rokakaLa thaI paNa chevaTe sahunI madadathI bAjarAnuM vAvetara thayuM. soLa AnI varasa AvyuM. aDhaLaka kamANI thaI gaI. - papaiyAnA jhADa jevo khakhaDelo saMsAra ! have to koI sadgara jevA kalyANa mitra ene okAve ane mokSamArganAM premI banAve to kaMIka sAruM thAya. pUrve sahu mokSanI vAto karatAM. vatra tatra sarvatra mokSanI vAto. are ! maMDana mizra paMDitanA pALelA popaTo ya AtmA ane mokSanI vAto karatAM. vAtsAyane racelA kAmazAstramAM ya mokSasAdhaka dharma karavAnI vAto karI che. tyAM kahyuM che ke, "dharma karyA vinA puNya nahi maLe, puNya vinA arthakAma prApti zakya nathI." vinA javetArthamI | vyAsamunie kahyuM che ke, "saMsArIo ! tamane artha ke kAmamAM rasa hoya to paNa tame mokSasAdhaka dharma karo. te vinA arthakAma nahi maLe. maherabAnI karIne mArI A vAta sAMbhaLo. rADo pADIne, hAtha UMcA karIne A vAta karuM chuM to ya tame kema sAMbhaLatA nathI ? umAsvAtijI mahArAje tatvArtharikAnA chelle zloka (narse momAImAM kahyuM che ke, "huM A graMthamAM mokSa ane tattva sAdhaka dharmanI ja vAto karIza. saMsArIone bhale arthakAmamAM rasa hoya; paNa tenI vAto nahi ja karuM ; kema ke te anarthanA kAraka che. mAre jo jagatanuM sAcuM hita karavuM hoya to mokSa kema pamAya ? te ja vAta karavI joIe. khAMsI khAtuM bALaka nAdAna che ke te mammI pAse pipararmITa mAMge che. paNa mammI to DAhI che te zI rIte piparamITa Ape ?
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadjJAna saraLa bhASAmAM mRtyu vakhate rAmakRSNa potAnI pAse rahelI aSTa mahAsiddhio vivekAnaMdane laI levA kahyuM. paNa temaNe nA pADIne kahyuM ke, "je mAtra camatkAranI vastu che; jenAthI mokSa prApta thanAra nathI te ATha vastuo ATha kAMkarAthI vadhu mAre mana kazuM nathI." bheTamAM maLelI vastuo brAhmaNapati yAjJavalkaya jyAre patnI maitreyIne vAparavA detA tyAre te kahetI, "jenAthI mane mokSa na maLe te paiDA, sADalAthI mAre zuM ? ApI do koka garIbane !" ibrAhIma jevo muslima rAjA - hindu saMtonA saMga-olA gautama gaNadhara bhagavaMtanI jema - mAro mokSa kyAre thaze ? enI bhAre ciMtAmAM paDI gayo hato. garbhamAM rahelA zukadeve mAtapitAne kahyuM ke, "janma thayA bAda mAre mokSamArganI sAdhanA ja karavI che. tame hA pADo eTale tarata janma lauM." agnikAputra AcAryane sarvajJa bhagavaMte kahyuM ke, "tame gAmapAra vahetI nadIne hoDImAM besIne pAra karazo tyAre tamane mokSa prApta thaze." A sAMbhaLIne AvIne paDelI bhikSAne paDatI mUkIne te hoDImAM besavA mATe upAzrayethI nIkaLI gayA hatAM. mokSane ja jhaMkhatA tAmalI tApase svargamAM janma levA mATe niyANuM karavAnI prArthanA karatI devIone dhUtkArIne kADhI mUkI hatI. potAnA pAMceya dIkarAone mAtA madAlasAe mokSa apAvavA mATe saMnyAsI banAvyA hatAM. gajasukumAla mokSa pAmavA mATe adhIrA banyA hatA. dIkSA laIne jhaTa smazAne jaIne kAyotsargamAM UbhA rahyA. kalAkomAM ja mokSane bheTI paDyA hatA. ApaNo mokSa kema nathI thayo ? bhalA ! khUMkhAra dhADapADu daDhaprahArIno mahinAomAM ja mokSa thAya; gozAlakanA mokSano kALa maryAdita banI jAya, sAdhu- veSa paheryA vinA bharatacakrI ArIsAbhuvanamAM, marudevA hAthInI aMbADImAM, guNasAgara corImAM, pRthvIcaMdra rAjA siMhAsana upara, IlAcI naTa, vAMsaDA upara vItarAga banI jAya. ane ApaNo AtmA evo te kevo pApIyo ke teno mokSa bAraso gAu dUra AMTA mAre. kyAM aTakayuM ? sittera varSa pUrve amadAvAdanI kApaDanI milanA badhA saMcA ekAeka aTakI paDayA hatA. koI gAmaThI ijanere tene cAlu karI dIdhA hatA. A mATe teNe pahelethI dasa hajAra rUpiyA cArja laI lIdho hato. je
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarveviratidharma jagAe ThaMDIthI mazInanI paTTI thIjI gaI hatI te jagA zodhIne tyAM jorathI hathoDI mAratAM paTTI khasI gaI. tamAma saMcA cAlu thaI gayA. eka hathoDI mAravAnA dasa hajAra ? zeTha to akaLAI gayA. gAmaThI ijanere kahyuM, "hathoDI mAravAno to eka ja rUpiyo cArja thAya, paNa te kyAM mAravI ? tenA 9999 rUpiyA cArja karAyo che. bolo... mokSa pAmavAmAM ApaNe kyAM aTakayuM che ? je ghA - muhapatti mokSa Ape te anaMtIvAra lIdhA to ya kema mokSa nathI thayo ? enuM kAraNa e hatuM ke, "saMsAra sukha ApaNane khUba mIThuM lAgI gayuM. evuM mIThuM lAgyuM ke tene pAmavAmAM sahevA paDe te tamAma du:kho to sahyA; paNa thaI zake te badhA pApo paNa karyA. (juo madhubindunuM dRSTAMta.) sAdhuveSa paNa AlokanA bhogasukharUpa, khAnapAna, mAnasanmAna pAmavA mATe lIdho. paraloke svarganA sukho pAmavA mATe lIdho. AmAM mokSe javAnI koI icchA ja na hatI. jene mokSe javAnI IcchA na hoya tene sAkSAt bhagavAna paNa mokSamAM pahoMcADI zake nahi, doSothI mokSa pAmavAnI icchA thavI joIe; pachI doSo upara tiraskAra thavo joIe. A AtmAe to doSone prema karyo. tene svagharamAM bolAvyA. te coTTAoe gharano kabajo laI lIdho. AtamarAmane - mAlikane - gharamAMthI bahAra kADhayo. Araba ane UMTanI vArtA jevuM thayuM. jo AtmA AMkha lAla kare to gharamAM jAmI paDelA tamAma doSone bhAgI chUTavuM paDe. paNa kAza ! AtmA temanA sAmarthya sAme DaghAI gayo che. satva gumAvI beTho che. - sApanI tagatagatI AMkho joIne kUdIne kyAMya chU thaI javAnI zaktivALo deDako DaghAI jAya to sApa teno ArAmathI koLiyo karI jAya. doSo pratye tiraskAra na thAya to saMsAratyAga paNa niSphaLa jAya. ghAMcInA baLadanI jema ApaNe dharmamAM (dharmakriyAmAM) khUba gati karI paNa pragati na karI. jo pragati karI hota to baLadanI jema eka ja jagyAe AtmA rahyo na hota. mokSa tarapha dhasI gayo hota. AMgaLI upara cakkara cakkara pharatA cakaraDAmAM gati che. jo tene jamIna upara ghasAro devAya to pragati thAya. te kyAM ya AgaLa cAlI jAya. ApaNe
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM maMdiromAM, dharmakriyAomAM dhasAro khUba karyo paNa te dvArA rAga-dveSAdi doSomAM ghasAro kyAre ya na thavA dIdho. jinazAsana maLyA pachI to svarga ke mokSa je meLavavuM hoya te meLavI zakAya. jinazAsananI tAkAta apUrva che. ayavaMtI sukumAlane svarge javuM hatuM. gayA. gajasukumAlane jhaTa mokSe javuM hatuM. gayA. koI savAla kare ke mokSa ApavAne samartha cAritrane anaMtIvAra levA chatAM mokSa nathI thayo to have zA mATe e niSphaLa cAritra levuM joIe ? jJAnIo javAba Ape che ke jyAre paNa AtmA mokSa pAmavAno che tyAre prAyaH cAritraveSa laIne ja mokSa pAmavAno che. mATe paNa vAraMvAra cAritra levuM joIe. bhale cha mAsathI dukAna khullI rAkhI chatAM gharAka AvyuM nathI. paNa to ya dukAna to khullI ja rAkhavI. te baMdha karavAthI to gharAka nahi ja Ave. bauddho mokSane mAnatA nathI ane mAMDalika matavALAo mokSane mAne che paNa tenA upAyane nakAre che. upAya nahi hovAthI koI paNa AtmA mokSa pAmI zake tema nathI evuM temanuM kahevuM che. cAlo; ApaNe tenA upAyane paNa joIe ane mAMDalikamatano nirAsa karIe. (6) mokSano upAya che : cAstridharma mAMDalika mata kahe che ke mokSa to che paNa teno upAya nathI. sAta mALanA makAnane agAsI to che paNa tyAM pahoMcavAno dAdaro nathI. nA... e mata-praNetA sarvajJa nahi hoya, sarvajJa hota to khabara paData ke mokSano upAya paNa che je. are ! mokSanA upAyano paNa upAya che. mokSano upAya che; sarvavirati dharma, mokSanA A upAyano upAya che, samyagdarzana. anaMtAnaMta tIrthaMkaradevo thayA. dareke potAnA chellA bhavathI pUrvanA trIjA bhave jagatanuM darzana karyuM. moTAbhAganuM jagata duHkhothI ane doSothI bhareluM joIne emanuM aMtara karuNAbhInuM thaI gayuM. have emanI bhAvanA mAtra 'sva' lakSI na rahetAM, paralakSI paNa banI. sva-para sahunA kalyANa mATe (mokSa mATe) temaNe sarvavirati(cAritra)dharmano svIkAra karyo. hA, aMtima bhave paNa gRhatyAga karIne sarvavirati dharmanI sAdhanA karI.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarveviratidharma 113 ghAtI karmono nAza karIne te vItarAga thayA. sarvajJa ane sarvadarzI thayA. satyavAdI thayA. trilokaguru thayA. temaNe roja be dezanA ApI. jIvone eka ja vAta samajAvI ke saMsAra sukhamaya maLe to ya bhUMDo che. teno tyAga karIne sahu sAdhu thAo. temAM jo sAdhanA karazo jo tamane nizcitapaNe mokSa maLaze. Ama tame mokSanA lakSavALA bano; ane saMyamadharmanA pakSavALA bano." A sarvaviratidharmanuM sAMgopAMga suMdara svarUpa batAvuM. A dezanA sAMbhaLIne dareka tIrthaMkara devo pAse lAkho AtmAoe dIkSA svIkArI; sAdhanA karI mokSe gayA. dIkSA e mokSano upAya che. te mATe gRhatyAga Asakti tyAga atyaMta Avazyaka che. 'dIkSA' zabdano nirukta artha A pramANe che. 'da' eTale dAna ane 'kSa' eTale kSaya. - - jemAM jagatane zreya(kalyANa)nuM dAna karAya che (potAnA utkRSTa cAritrajIvananA pAlanathI) ane potAnA doSo ane duHkhono sarvathA kSaya karAya che te dIkSA kahevAya che. A dIkSA mAtra mAnavabhavamAM sulabha che. bAkInA deva, nAraka ane tiryaMcanA bhavamAM sAva azakya che. atisukhamAM ane atiduHkhamAM dharmanuM pAlana saMbhavita nathI. deva atisukhI che. nAraka atiduHkhI che. tiryaMco eTalA badhAM sukhI - duHkhI nathI eTale koka tiryaMca dezavirati cAritra pAmI zake che. paraMtu sarvavirati cAritradharma to mAtra mAnava ja pAmI zake che. paramAtmA kahe che he mAnava ! tuM cAritradharmanI talavAra uThAva, lalATe samyagdarzananuM tilaka kara. ane karmarAjA sAthe ghora saMgrAma khelI nAMkha. manuSyabhava sivAya kyAMya A yuddha laDI zakAtuM nathI. hA. anyatra samyagdarzananuM tilaka maLe che. paNa ekalA tilakanA maMgaLathI yuddha na jItAya. talavAra paNa hovI ja joIe. devAdhideva parakalyANa saMbaMdhamAM A rIte jaNAve che ke sva-kalyANa vinA parakalyANa zakya nathI; mATe parakalyANa ke sarvakalyANanI jenI bhAvanA hoya teNe svakalyANane pradhAna banAvavuM. potAnA unnata cAritra vinAnA zabdonI koI UMDI asara 'para'ne thatI nathI. mATe vizuddha cAritrabaLane keLavavuM joIe. d. sil-2
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM emAM doSono kSaya karIne guNonI siddhi meLavavI joIe. A siddhi e ja parArtha che. ethI ja parakalyANa che. (siddhaH parArthatA | siddhiH anyArthasAdhanam / ) svakalyANamAM parakalyANa nizcita samAyeluM che. jyAre parakalyANamAM svakalyANanI bhajanA che. jo parakalyANa karatA ahaMkAra, IrSyAdi doSono uddhava thaI jAya to svakalyANa azakya banI jAya. tuM tane ja saMbhALa paramAtmA kahe che ke tuM tArA AtmA (bahirAtmA) sAthe ja yuddha kara. tenA anaMta doSono kSaya karavA mATe ja prayatna kara. jo tuM temanuM damana karIza to sAcA arthamAM sukhI thaIza. A lokamAM ya Atmahita; paraloke ya AnaMda. je AtmA sarvaviratidharmano svIkAra karIne doSo sAthe saMgrAma khele che te jo krodhAdi ekAda doSa upara paNa vijaya hAMsala kare to teno A vijaya khUba ja prazaMsanIya che. dasa lAkha sainiko upara vijaya meLavanArA senApati karatAM eka doSa upara vijaya pAmato AtmA ghaNo mahAna che. mATe ja bahAranI vyakti vagere sAthe jhaghaDA paNa na karavA joIe. ApaNo duzmana bahAra to koI nathI. te aMdara che. (kAmakrodhAdi doSo). appANameva jhujjhAhi, kiM te jhujjheNa bajjhao / appaNAmevamappANaM jiNittA suhamehae / / jo sahassaM sahassANaM, saMgAme dujjae jiNe / ego jiNejja appANaM, esa se paramo jao // 'sarvaviratidharmanI pUrve traNa dharmo Ave. mArgAnusAritA(mAnavatA)noMdharma, samyagadarzana dharma ane dezavirati cAritradharma, mAnavatAno dharma karatAM eka lAkha mANaso je puNya ane zuddhi vagere prApta kare tenAthI vadhu prApti mAtra eka sabhyadRSTi AtmA eka ja jinapUjA karavAthI hAMsala kare. evA eka lAkha jinabhaktonI prApti karatAM eka ja dezaviratidhara AtmAnuM eka ja sAmAyika ethI vadhu prApti kare. evA lAkho dezaviratidharmanA ArAdhako karatAM eka ja sarvaviratidharmarUpa cAritradharmano eka ja miniTanI sAdhanAno kAraka kyAMya UMcI zuddhi ane
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarveviratidharma puNyAI prApta karI le. jema jema UMcI kakSAe jAo tema siddhi pAmavAmAM laMbAI-pahoLAI ghaTatI jAya ane UMDAI vadhatI jAya. kvaoNnTiTI ochI thAya paNa kvaoNliTI vadhatI jAya. AthI ja ema kahevAnuM mana thAya che ke mAnavatAvAdI lAkho loko bodha daIne - taiyAra karavA ke mAnavatAdinA kAryomAM vadhu zakti koIe kharcavI tenA karatAM badhI tAkAta sarvaviratidhara sAdhu taiyAra karavAmAM kema na lagADavI ? enI ArAdhanAthI utpanna thatuM baLa; lAkho mAnavatAnA kAryothI paNa maLI zake tema nathI. 115 paramAtmAnI A vAta tamAma sAdhuoe khUba lakSamAM laIne potAnuM sarvaviratinuM jIvana atyaMta UMcuM lAvavuM joIe, ane bIjo badho dharmapracAra karavA karatAM yogya vyaktione sarvaviratidharmamAM joDavI joIe. paramAtmA kahe che ke punarjanmarUpI virATa vaDalAne krodha, mAna, mAyA, lobhanA kaSAyorUpI pANI maLe che. tethI te vaDalo virATa banyo che. jo zakti hoya to sarvaviratidharmano kuhADo vaDanA mULamAM jhIMkIne te jhADane jaDamULathI pADI nAMkho, nahi to tene pANI pAvAnuM to baMdha karI zakAya paNa te khUba muzkela che. dharatImAMthI paNa tene pANI na maLe tevuM kaMIka karavuM bhAre kaThina che. game tema karIne paNa 'saMsAra'no aMta lAvI devo joIe. ane mokSa pAmavo joIe. A saphaLatAo sarvaviratidharmathI sahelAIthI sulabha banI zake tema che. koho ya mANo ya aNiggahiyA mAyA ya loho ya pavaDumANA cattAri ee kasiNA kasAyA sijvaMti mulAIM puNavbhavassa // tArakonuM pracaMDa cAritrabaLa na tAraka tIrthaMkaradevoe sarvaviratidharmanI mAtra vAto karI nathI. pote ja te dharma jIvI batADyo che. emaNe utkRSTa kakSAnA cAritranuM pAlana karIne batADyuM che. pote jo gRhatyAga vagere na kare to tenA upadezanI asara dhArI na paDe. paramAtmA mahAvIradevanI kaivalyaprApti pachInI prathama dezanAmAM eka paNa mAnavazrotAne sarvaviratidharmano pariNAma jAgyo nahi to te dezanAne paDatI mUkI. "A dezanA niSphaLa gaI." evuM zAstromAM lakhAyuM. e dezanAmAM evA indro upasthita hatAM jemanA joDAmAM jaDAyelA ekekA ratnanI kiMmata
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM AkhA jaMbudvIpanI saMpattithI paNa adhika hatI. temanI sattA paNa amAnasamAna hatI. A sattA ke saMpattinA baLathI paramAtmA potAnA AvA bhakto - devendro ane narendro dvArA karoDo garIbone, ajainone jaina na banAvI zakata ? te rIte jaina dharmano vyApaka prasAra na thAta ? nA.... AvI rIte to jaina dharmano prabhAva phelAya tevuM prabhu potAnA jJAnamAM jotA na hatA. sarvaviratidharmanI uttama ArAdhanAthI jaina dharmano prabhAva phelAya. A prabhAvathI ghaNA badhAM AtmAo duHkhamukti ane doSamukti pAme. e parSadAmAM eka paNa AtmAne cAritradharmano pariNAma na thayo eTale te dezanA thoDI ja vAramAM paDatI mUkI. vihAra karIne evA sthaLe gayA jyAM mAtra covIsa kalAkamAM 4400 brAhmaNoe dIkSA lIdhI. tarata zramaNapradhAna caturvidha saMghanI sthApanA thaI. A vAta Aje te lokoe vizeSa dhyAnamAM levI joIe ke jainadharma sattA ke saMpattinA baLathI phelAvAya nahi. e mAtra "sAcA sAdhuothI phelAya. evA sAdhuo pracAraka na hoya paraMtu mahAvratonA pAlanathI prabhAvaka hoya. Raise the hight of puority. One man's purification can save the world. ekAda 'vizuddha' AtmAnI tAkAta vizvakalyANa karavAnI hoya. pracAranuM nAnakaDuM kAma zrAvako kare. prabhAvanuM moTuM kAma zramaNo kare. dIvAmAM ghI pUro : korDana karo. paramAtmAe pragaTAvelA jinazAsana nAmanA dIpakamAM 21 hajAra varSa sudhI thI (dhArmika kaTTaratAnuM jIvana) satata pUravAnuM kAma zrAvako ane zrAvikAone soMpyuM che. jyAre anAryatAnA ke adhArmiktAnA jIvaleNa vAvAjhoDAothI e dIpakanI rakSA karavA mATe korDana karIne UbhA rahevAnuM ane jarUra paDe to e susavATAbaMdha vAtA UnA lhAya pavanone pITha upara jhIlI levAnuM, lAza banIne javA sudhInI jAnaphesAnI karavAnuM kAma sAdhu-sAdhvIone soMpyuM che. jAna devA sudhInuM balidAna gharabArI, bacaravALa saMsArIo na karI zake. A kAma gRhatyAgI zramaNo ane zramaNIo karI zake. AvI lAzo upara lAzonI thappI lagAvIne paNa e lAzonI dIvAla dvArA paNa vAvAjhoDAone dIpaka pAse nahi javA devAnuM kAma cAlu rAkhavAnuM che. ane e rIte e dIpakane akhaMDitapaNe 21 hajAra varSa TakAvAya.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarveviratidharma 117 caturvidha saMghanA be ghaTakonI pharajonI A rIte prabhue vaheMcaNI karI che. AmAM vadhu javAbadArI te sAdhuonI che jemanuM puNyAnubaMdhI puNyakarma udayamAM che. AnAthI parakalyANa to thAya paNa svakalyANa paNa abAdhita rIte thAya. AvA AtmAoe dehanI jarA ya paravA karyA vinA dharmarakSA karavAno Adeza ApavAmAM Avyo che. jemano pApAnubaMdhI puNyano udaya hoya te sAdhune jAtajAtanA doSo bhayaMkara rIte satAvatA ja hoya. pApAnubaMdhanuM A ja kArya che. AvA AtmAno puNyodaya paNa nakAmo che; kema ke tenA joramAM tenuM doSonuM sevana 5kaDAya nahi eTale bindhAsta rIte te AtmA doSo vadhune vadhu sevato rahe. doSo sevyA pachI to pakaDAI javuM sAruM, beAbarU thavuM sAruM, jethI doSasevana aTakI javAnI moTI zakyatA UbhI thAya. be prakAranI dIkSA dIkSA be jAtanI hoya che. zAtAdanIya karmanA udayathI prApta thatI dIkSA ane mohanIya karmanA kSaya(kSayopazama)thI prApta thatI dIkSA. pahelI sArI nathI kemake temAM anukULatAo bhogavavAnI tIvra vAsanA hoya che. bIjI khUba sArI che; jemAM pratikULatAo veThIne karmakSaya karavAmAM khUba rasa hoya che. audayikabhAvanI pahelI dIkSA saMsAramaNa vadhAre. kSayopazamabhAvanI bIjI dIkSA saMsArabhramaNa mITAve. je AtmAonuM cAritra mohanIyakarmanA kSayopazamapUrvakanuM che te AtmAonuM citta parabrahmamAM lIna thAya; temanI jIvamaitrI agAdha hoya. temanI paramAtmabhakti pracura hoya. te atyaMta guNavAna hoya. te ekadama ladhukarmI hoya. tene jinAjJA atyaMta vahAlI hoya. te zuddha prAyazcittI hoya. te guno, deva jeTalo ja bhakta hoya. enu kULa dhanya banyuM. enI mAe ene jaNI jANyo. enA gAmanI dharA bhAgyavaMtI banI. kUlaM pavitraM jananI kRtArthA vasundharA bhAgyavatI ca tena / avAkyamArge sukhasindhumagne lInaM parabrahmaNi yasya cetaH // sauthI moTo mAnavabhava mAtra mAnavabhavamAM munijIvana maLatuM hovAthI mokSArthI tamAma devone mAnavabhava pAmavAnI satata jhaMkhanA rahe che. aneka rIte mAnava karatA devo caDiAtA che. devano janma koI paNa pIDA vinAno che. mAnavano janma garbhakALa ane prasUtinI pIDAthI atyaMta du:khada che.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM devono deha ati suMdara, lagabhaga nirogI, ane sugaMdhita che. mAnavano deha tethI sAva viparIta che. devanuM maraNa pIDArahita che. mAnavanuM maraNa bhArethI bhAre pIDArahita hoI zake che. chatAM devo mokSa pAmavA mATe mAnavabhavane jhaMkhe che. mAnavano janma laIne ja evI sAdhanA karI zakAya tema che ke tamAma bhAvi janmono nAza thAya. mAnavanA dehathI sarvaviratidharmanI evI sAdhanA karI zakAya. jethI bhAvi saMbhavita tamAma deha dhAraNa karavA na paDe. mAnavanuM maraNa thatAM pahelAM evI sAdhanA thaI jAya jethI tamAma maraNonuM nIvAraNa thaI jAya. janmathI janmanAza. dehathI dehanAza. maraNathI maraNanAza. bhale devaloke khUba sukha hoya; bhale tiryaMcagatimAM bhoga bhogavavAnI pUrI svacchaMdatA upalabdha hoya, bhale narakamAM samAdhi dvArA karmakSaya thaI zakato hoya paNa to ya te badhI ja gatio nakAmI che. mAtra mAnavagati ja mahAna che. kemake mokSanI prApti to ahIM ja che. eka kAgaLamAM dorelI traNa nAnI lITIthI moTI dorelI lITI keTalI moTI che ? tenI khabara to jeNe cAre ya lITI(cAre ya gatio)no sAkSAtkAra karyo che tene ja khabara paDe ne ? ApaNA mAnavabhavanI lITI khUba moTI chatAM te keTalI badhI moTI che ? tenI khabara bAkInI traNa lITIonA khUba * nAnApaNAne dekhyA vinA zI rIte samajAya ? cAre ya lITIno sAkSAtkAra sarvajJa puruSoe karyo. tethI ja temaNe kahyuM, "he mAnava ! tuM mahAna che." maNuA ! tumameva saccaM jo A vItarAga-sarvajJa bhagavaMtanA vacana upara ApaNI pUrNa zraddhA besI jAya to mAnavagatinI mahAnatA je sarvaviratidharmanA uttama pAlana dvArA kahevAI che te sarvaviratidharmanA mArge Daga mAMDI devA mATe have ApaNe paLavAra paNa na thobhIe.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarvaviratidharma 119 dharatI uparanI 11mI ajAyabI sarvavirati - cAritradharma to A dharatI uparanI agiyAramI ajAyabI che. A jIvananI vyavasthA eTalI badhI adbhuta che ke temAM - jemAMnA eka paNa vinA saMsArI lokone na cAle - aDhAre ya varaNa (ghAMcI, mocI, suthAra, luhAra, darajI vagere) vinA AkhI jiMdagI majethI pasAra thAya. eka paNa pAMcakA vinA sAdhu AkhuM jIvana majethI pasAra karI zake. game tevI vastunI achatamAM ke moMghavArImAM jaina-sAdhune kazo vAMdho - jIvavAmAM - na Ave. game tevI DIjhala-peTrola vagerenI haDatALo tenA jIvanane jarAka paNa kSubdha na karI zake, jaina sAdhu eTale paryAvaraNano pitA, sarva jIvono abhayadAtA; guNono bhaMDAra. doSonA abhAvathI yukta. e sAva garIba : akiMcana, e karoDapati nahi paNa roDapati, chatAM enAM caraNe karoDapatio zIza namAve che. eno tyAga eTalo badho UMcI kakSAno sadA rahe ke bhoga pAchaLa ghelA banelA jIvo Azcaryamugdha banI jAya. ene je khape te devA, sadA hAjara rahe; paDApaDI kare. kAkalUdIo kare. e zeTha loko A garIba- bhIkha mAMgIne jIvanArA-ne hAtha joDe. AMgaNe AvelAne "padhAro - padhAro" kahIne bhAvathI sanmAne. jaina sAdhu bhikSuka na hoya; bhikSu hoya. bhAvanagara pAse AvelA jesara gAmamAM karoDapatinI dIkarIno dIkSAmahotsava thayelo. cAre bAjunI oLakhANane kAraNe bApAnI vinaMtithI ATheka hajAra ajeno dIkSA jovA UmaTyA hatAM. be hajAra jeno hatAM. dIkSAdAtA gurue sAdhvI bananArI sukumAla kanyA kevA kevA kaSTa bhogavaze ? te vAta vistArathI rajU karatAM ATheya hajAra mANaso hIbakAM bharIne raDyA to kharA, paraMtu lApasInuM bhojana karyA vinA cAlyA gayA. teo te miSTAnna ArogI zakyA nahi. ATha hajAra mANasonI rasoI vadhI paDI. AvI che mokSanA upAyasvarUpa jainadharmanI sarvakalyANakAriNI bhAgavatI pravrajyA.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM sUkSmanI tAkAta eka savAla evo thAya ke tAraka tIrthaMkaradevone cotrIsa atizayo ane vANImAM pAMtrIsa atizayo zI rIte prApta thayA haze ? emanA prabhAve rogIo rogamukta thAya. damiyalo samavasaraNanA vIsa hajAra pagathiyA doDatAM caDI jAya. sAta itio UbhI na rahI zake, kAMTA UMdhA vaLe, vRkSo jhUkI jAya, paMkhIo pradakSiNA de, suvarNakamalo racAya, samavasaraNa maMDAya, caturmukha banAya... vagere... tamAma nArakomAM kalyANakanI paLomAM jIvone zAtAvedanIyano udaya thAya. aMdhAre ajavALA thAya. indronAM siMhAsana hAlamaDolama thAya. kevI A badhI kamAla ? AmAM kAraNa koNa ? vItarAgastotramAM jaNAvyuM che ke temanuM ati utkRSTa cAritradharmanuM pAlana e ja kAraNa che. dasa hajAra davAkhAnAo UbhA karAya to jeTalA dardIo dardamukta na thAya teTalA dardIo tArakanA astitvamAtrathI rogamukta thaI jAya. potAnI pAse AvelA janmanA vairI jIvo dosta banI jAya. hiMsako ahiMsaka banI jAya. kRtrima varasAda varasAvIne seMkaDo khetaromAM ja khetI karI zakAya. tArakanA astitvamAMthI comAsAmAM bAre khAMge evo meha varase ke lAkho hekTara jamIna taraboLa thaI jAya. samavasaraNamAM lAvavAmAM AvelA bali (dhAnyono thALa) upara tArakanI cakSuo jarAka vAra mATe sthira thavA mAtrathI temAM evo atizaya pragaTe ke AkAzamAM tene uchALyA bAda jenA mAthe teno kaNa paDe eno maNa jevo roga nAbUda thaI jAya. sarvaviratidharmanA sUkSmabaLanI kevI pracaMDa tAkAta.. mAika dvArA sAdhu hajArone kadAca (!) dharma pamADI zake, paNa muhapattinA upayogathI vyAkhyAna deto sAdhu potAno saMdeza lAkho loko sudhI pahoMcADe che. AmAM kAraNabhUta bane che te sAdhunA vizuddha cAritranuM baLa, are ! jo te sAva mauna rahe to karoDo AtmA dharma pAmI jAya. hAla to AvA ja sUkSma baLanI jarUra che. pracAranA zULa baLa karatAM zuddha saMyamanA prabhAvanI ja hAla tAtI jarUra che. pola branTone tenA pustaka 'haITa ina himAlayajha'mAM kahyuM che ke niSkriyatAmAM vadhu zakti dharabAyelI che. moTA vaDalAone dharatIbhegA karatA
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarvaviratidharma 121 vaMToLiyAnI zaktinuM mULa to saharAnA raNamAM be rajakaNonI cakkara mAratI ghUmarI che. sUkSmanI tAkAta dharAvatA muni baLadevanA astitvamAtrathI - cAre bAju phelAtI temanA dehanI UrjA(ora)nA prabhAve tiryaMco - sApa, vAgha, dIpaDo vagere jAtismaraNa pAmIne kAyotsarga ane anazanamAM lIna banyA hatA. - rAmabhakta jaTAyu to atyaMta gaMdha mAratuM ane atyaMta rogiSTha paMkhI hatuM. vanamAM vihAra karatAM; vRkSa nIce ArAma karavA beThelA be munionA khoLe jaIne paDatAM ja te ati suMdara ane sazakta paMkhI banI gayuM. te munione AmarSalabdhi (sparzalabdhi) siddha hatI. jaMbudvIpamAM sarvaviratidharmanI sAdhanA karatAM munionA kAraNe lavaNa samudranI aMdara roja be vAra AvatI pralayakAriNI bharatIne eka lAkha sittera hajAra velaMdhara devo pAvaDA vaDe pAchI hAMkIne aTakAve che. jo teo eka vAra paNa cUke to Akho jaMbUdvIpa DUbI jAya. - takSazilAno marakIno upadrava nivAravA mATe zAsanadevIe potAnuM asAmarthya jaNAvIne te vakhate nADolanA upAzrayamAM birAjatA mahAsaMyamI mAnadevasUrijInA caraNonuM prakSAla jala lAvavA mATe saMghane sUcavyuM hatuM. AnaMdaghanajIne pezAbamAM suvarNasiddhi hatI. tharAdanA sAdhuoe tharAdamAM ja rahIne ATha divasanI sAdhanA dvArA pATaNanA AtatAyI rAjA ajayapALanuM mota lAvI mUkyuM hatuM. jaina sAdhune mAMsAhArI batADavAnI cAlAkI karanArA mahamada chelane sAdhue jApa karIne dharatImAM utArI dIdho hato. agiyAra varSa sudhI kupita deva dvArA saMbhavita dvArakA nagarInA dAhane puSkaLa tapa-japanI sAdhanA karIne thaMbhAvI devAyuM hatuM. zAntasudhArasa graMthamAM kudaratanA badhA paribaLo sUrya, caMdranA udayAsta, dharatImAM nizcalatA, samudranuM maryAdApAlana, sukALa vagere bAbatonA mULamAM sarvaviratidharmanI ArAdhanAne kAraNabhUta jaNAvela che. ethI tyAM kahyuM che, "he mA sarvavirati ! tuM mArI rakSA kara, rakSA kara. tAruM sAmarthya apratihata che. jenAthI svanuM (zuddhi dvArA) ane sarvanuM puNya dvArA) hita thavAnuM sAmarthya utpanna thAya te sarvaviratidharmano svIkAra karavAthI vadhu sAruM A jagatamAM zuM hoI zake ?
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM bhUtakALamAM paramAtmA AdinAthathI mAMDIne paramAtmA mahAvIradeva sudhInA kALamAM asaMkhya AtmAomAM asaMkhya to rAjAoe ja dIkSA lIdhI che ane mokSa pAmyA che. 122 siddhadaMDikAmAM jaNAvyuM che ke je rIte je sthaLe bharatacakrIne kaivalya thayuM te ja rIte, te ja sthaLe te pachInA ATha rAjAone kaivalyanI prApti thaI. A pachI eka dhArA asaMkhya rAjAo dIkSA laIne kaivalya pAmyA. pachI eka rAjA dIkSA laIne sarvArthasiddha vimAne gayA. vaLI asaMkhya rAjAo dIkSA laIne kaivalya pAmyA. pachI vaLI eka rAjA dIkSA laIne sarvArthasiddha vimAne gayA, vaLI pAchA asaMkhya rAjA, pachI eka rAjA pUrvokta rIte kaivalya pAmyA. Ama 50 rAjAo sarvArthasiddhamAM gayA. 50 vakhata asaMkhya rAjAo kaivalya pAmyA. vaLI anya kramathI asaMkhya rAjAo kaivalya pAmyA, - rAmAyaNa ane mahAbhAratane to rajoharaNanI khANa kahevI joIe. rAma, sItA, dazaratha, lava-kuza, bharata, hanumAnajI vageree dIkSA lIdhI. rAma sAthe 14 hajAra mukuTabaddha rAjAoe ane 37 hajAra rANIoe dIkSA lIdhI. bharata sAthe eka hajAra rAjakumAroe dIkSA lIdhI. mahAbhAratamAM droNa, draupadI, baLadeva, gAMdhArI, pAMca pAMDavo vagere hajAro AtmAoe dIkSA lIdhI. jayAnaMda kumAranI sAthe eka lAkha AtmAoe dIkSA lIdhI. bIjA lAkho rAjAo, hajAro maMtrIo, abajopatio, kroDapatio, lAkho sannArIo, are ! luMTArAo, coro, bahAravaTiyAo, zreSThIvaryo, jugArIo vagere dIkSAnA mArge gayA che. zAlibhadra, jaMbUkumAra, cakrI bharata, rAjA bharata, thAvaccAputra vagere abajopati hatA. dRDhaprahArI bahAravaTiyo hato. pRthvIcaMdra eka bhavamAM luMTAru hato. siddha brAhmaNa jugArI hato. haribhadra jainadharmano kaTTara dveSI hato. indrabhUti gautama vagere kaTTara brAhmaNo hatA. cilAtI kAmI hato. IlAcI naTa hato. sanata cakravartI rAjA hato. gajasukumAla kRSNanA bhAI hatA to DhaMDhaNa temanA dIkarA hatAM.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarvaviratidharma 123 naMdipeNa ane meghakumAra magadhapati zreNikanA putro hatAM. A badhA dIkSAnA mArge vaLyA. temaNe AtmakalyANa sAdhyuM. munijIvanamAM sanata muni, maNiudyota mahArAja, baMdhaka muni, aMdakasUrinA paSO ziSyo, vajasvAmInA bALamuni, mAnadevasUrijI, agnikAputra AcArya, puMDarika muni, zAlibhadrajI ane sthUlibhadrajI, bhAnucandravijayajI, vIrAcArya, siddhicandrajI paMnyAsa vagere keTalA nAma dauM ? AvA lAkho AtmAoe potAnuM munijIvana dhanya banAvyuM che. jeo AvuM uttama munijIvana pAmI na zake temanA haiye munio pratye ane sAdhutva pratye bhArobhAra Adara ane kadara to hovA ja joIe. zrIkRSNa, mahArAjA zreNika, gUrjarezvara kumArapALa, vastupALa vagere zrAvakonA haiye eka vAtanuM raTaNa satata cAlatuM hatuM. (1) kyAre banIza huM sAco re saMta... kyAre thaze mArA bhavano re aMta... (2) sanehI pyArA re, saMyama kaba hI mile. (3) sAcA che vItarAga, sAcI che vANI. AdhAra che, AjJA, bAkI dhULa dhANI pelA, koTanA killAne paththaro pahoMcADatA majUrane paNa munio pratye keTalo badho Adara hato ke temane vaMdanA karavA mATe teNe rAjAe soMpelA kAryamAM vighna nAMkhyuM. rAjA dvArA khaDA thanArA mAMcaDAne cUmI bharavAnI taiyArI karI lIdhI. eka vAta nakkI che ke munijIvanamAM jo paramAtmAnI AjJAno bhaMga karAya to te AtmA sAtamI nAraka bhego paNa thaI jAya. mokSa to kyAMka 'Agho rahI jAya. A to saTTA jevuM che. kamANI karoDonI to nukasAna paNa karoDonuM. AthI ja kahyuM che; (1) sAdhu jIvana kaThina che, caDanA paiDa khajUra. caDe to cAkhe premarasa paDe to cakanAcUra. (2) dhAra talavAranI sohilI, dohilI caudamA jinataNI caraNa sevA, dhAra para nAcatA, dekha bAjIgarA sevanA dhAra para na rahe devA. (3) caraNa dharaNa nahi thAya.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM anazana karIne jIvanano nirmaLa aMta lAvI devA taiyAra thayelI sukumAlikA sAdhvI motanA moMmAMthI pAchI to pharI paNa saMsAramAM paDI gaI. sArthavAhanI patnI banI. eka naMdipeNe niyANuM karyuM. bIjA naMdipeNa kAmalatA gaNikAne tyAM bAra varSa rokAI gayA. aSADhAbhUti, kUlavAlaka muni, siMhaguphAvAsI muni, saMbhUti muni vagere keTalA ya dhuraMdhara sAdhuo patananI khAImAM khAbakI paDyA che. upadezamALAmAM kahyuM che ke, "game teTaluM UMcuM jIvana jIvato sAdhu jo svaprazaMsA, paraniMdA, rasanA-lAlasA, kAmavAsanA ke kaSAyono zikAra bane to tenA soe varasa pUrAM thaI jAya. suTu vi maggijjato, paMceva ya rittayaM kariti sAmaNNa appathui, paranindA, jIbbhovatthA, kasAyA ya // paNa nA patananA bhayathI vairAgI AtmAoe sAdhuveSa levAnI vAtanI mAMDavALa karavI nahi. kone khabara patana thavAnuM nizcita che ? AjanA joSIo upara madAra na rakhAya. vaLI be pAMca varSa bAda patana thayuM to ya zuM ? je ArAdhyuM te to lekhe lAgyuM ja che. kadAca temAM sAtamA guNasthAnanI sparzanA paNa kema na thaI gaI hoya ? are, 4thuM sakhyatva guNasthAna prApta thatAM ja anaMtA pudgalaparAvartano saMsAra kapAI jAya. pachI te pharI kadI na baMdhAya. A ja keTalo moTo lAbha che ? mokSanA upAyano paNa upAya che. ApaNe joyuM ke mokSa to che ja, paNa teno upAya paNa che : cAritra dharma. are; e cAritradharmano paNa upAya che; e che samyagdarzana. samyagdarzananuM svarUpa che, jinabhakti. je jinano bhakta che tenuM cAritramohanIya karma kSINa thAya che. Ama thatAM tene nirmaLa cAritradharmanI prApti thAya. te dvArA te mokSa pAme. jene cAritramohanIya karma kSINa thayuM nathI te AtmA jo dIkSA le to te dIkSA mAtra sAdhuveSanI dIkSA rahe. te dIkSA mokSakAriNI na bane. cAritramohanIya karmano kSaya (kSayopazama) karavo ja rahyo.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarveviratidharma 125 jene dIkSA levI hoya teNe gRhasthajIvanamAM paramAtmabhakti (aSTaprakArI pUjA vagere svarU5) atyaMta bhAvathI karavI joIe. pUjA pUrNa thayA bAda mana mUkIne nAcavuM joIe. pApo upara tIvra pazcAttApa karavo joIe. rAvaNa rAte AratI utAryA bAda gRhamaMdira baMdha karIne prabhu pAse potAnAM pApo badala khUba khurato hato. jo AtmA upara koI bhayAnaka duHkha AvI paDe athavA te bhAre jabarA doSanuM sevana karI bese to tenAthI DarI gayAnA - bekagrAunDa sAthe prabhu pAse doDI jAya ane prArthanA kare ke, "bacAvo, bacAvo... mane A duHkhamAMthI ja ke doSamAMthI." to prabhu sAthe tanmayatA khUba AvI jAya. eka paNa bekagrAunDa vinAnuM prabhuzaraNa e vAstavika banI zakatuM nathI. draupadIe kRSNanuM ananyabhAve tyAre ja zaraNa lIdhuM jyAre vastrAharaNanuM saMbhavita du:kha parAkASThAe pahoMcyuM hatuM.. rAvaNa paramAtmA pAse khUba raDato hato ane ekarasa banato hato. kemake tenA bekagrAunDamAM teno kAmadoSa, krodhadoSa ke ahaMkAradoSa hato. aghorI bAvAne joIne bI gayelo bAbo mammIne kevo coMTI paDe che. basa, A rIte paramAtmA sAthe abheda karavo joIe. ane te mATe pUrvokta bekagrAunDa hovuM joIe. zrIkRSNa kuntIne kahyuM, "phoI ! tame mArI pAse kAMIka to mAMgo. duniyA AkhI mArI pAse mAMge che." kuntIe kahyuM, "amArA sAta (5 pAMDavo, draupadI ane pote) upara satata duHkhonI jhaDI varasatI raho. jo jIvanamAM ghaNA badhA duHkho AvatA raheze to ja he bhagavAna ! tamAruM smaraNa amane satata rahyA karaze. (viH santu naH zazvat) paramAtmAno viyoga hajI pAmI zakAya paNa vismaraNa to kadApi nahi. - narasiMha mahetAe bhagavAna pAse nakhkhoda mAMgyuM ane e prArthanA barobara phaLI. thoDA ja samayamAM patnI mRtyu pAmI. sAsare gayelI dIkarI rAMDI, kuMvAro dIkaro gAMDo thaI gayo. have ene kanyA koNa Ape ? eka vAra mIrAMne lAgyuM ke yogIzvara aMtaramAMthI vidAya thaI rahyA che. mIrAMne A viraha bilakula paravaDe tema na hato. te bolI, "mata jA mata jA yogI ! mata jA agara caMdanakI citA jalAvuM, apane ko jalA jA.... mata jA..."
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM jyAre kAzInA IrSyALu paMDite tukArAmanA hAthe ja badhA abhaMgonI kaoNpI cAndrAyaNI nadImAM padharAvavAnI pharaja pADI tyAre tukArAmano jIva "nIkaLuM nIkaLuM" thaI gayo. teramA divase camatkAra thayo. nAno chokaro te Akho thokaDo ghare AvIne ApI gayo. teNe kahyuM ke te pANImAM tarato hato. A vakhate tukArAma khUba raDyA. teNe pAMDuraMgane kahyuM, "o viThThala ! meM tane keTalo trAsa Apyo ! eka rUpe teM mAro jIva nIkaLI jato pakaDI rAkhyo. bIjA rUpe abhaMgone pANImAM vilIna thatAM aTakAvI rAkhyA !" prabhubhaktone viraha ane vismaraNa akArA thaI paDatAM hoya che. vimaLamaMtrIe ane vAgbhaTTe jinamaMdira maLe te mATe vAMjhiyApaNAnuM nasIba maMjUra rAkhyuM hatuM. duniyAnI koI paNa vastu karatAM caDiyAtI prabhubhakti hatI. paramAtmAnI bhakti e noLavela - vanaspati che. sApanA daMzathI noLiyAmAM je jhera caDe te badhuM noLavela sUMghavAthI nIkaLI jAya. bhakti AtmAnI azuddhione dUra kare. 126 e cAra prakRtio upara asara kare. (1) AtmAnI asala prakRti(svabhAva)ne bahAra lAve. (2) rAgadveSanI prakRti dUra kare. kahyuM che. "viSaya lagana kI ani bujhAvata, tuma guNa anubhava dhArA.'' (3) karma-prakRtino nAza kare. (4) kudaratarUpI prakRtine sAnukULa kare. mAnavatAno dharma karatAM coranI upara vAdaLe satata ThaMDaka karye rAkhI. bhImA kuMDaliAnI bhaktie patnInI prakRti pheravI nAMkhI. 'hari bola'nI sAmUhika dhUnanA prabhAvathI baMgALanA navAbanI krodhI prakRti zAMta paDI gaI. teNe prajApIDana dUra karI dIdhuM. prabhu vIranA dhyAnathI kumAranaMdIno kAmadoSa khatama thayo. zaMkaranA dhyAnathI baiju bAvarAnuM khunnasa khatama thayuM. jharakIno pati rAmanA dhyAnamAM lIna banyo. 2mA zeThANI pratyeno kAmAvega sadaMtara zAMta paDI gayo. zrIkRSNe gItAmAM kahyuM che ke, "koI atyaMta durAcArI mANasa jo mane bhaje to te sAva sadAcArI banI jAya.'' tulasIjIe rAmacandrajIne prArthanA karatA kahyuM che ke, "he rAma ! rAvaNa nahoto icchato ke tame laMkAmAM praveza karo ane tene khatama karo. chatAM Ape
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 mokSa che teno upAya sarveviratidharma laMkAmAM baLajabarIthI praveza karIne tene khatama karI nAMkhyo. have he prabhu ! mArI vAta karuM ke mArA aMtaranA doSo evuM jarA ya nathI icchatA ke tame mArA aMtaramAM praveza karo. paNa mArI AgrahabharI vinaMti che ke tame baLajabarIthI aMtaramAM praveza karo. ane mArA doSone khatama karo." mahopAdhyAyajIe kahyuM che ke, "he paramAtmA ! jyAre tame amArAthI dUra thAo cho tyAre badhA guNo aMtaramAMthI bhAgI jAya che. jyAre tame haiyAmAM pravezo cho tyAre te badhA guNo pAchA haiye AvI jAya che. tuma cAre taba saba dhI nyArA aMtara kuTuMba udArA tuma hI najIka najIka hai saba hI Rddhi anaMta apArA tulasIdAsa kahe che, "duniyAnI game teTalI saMpatti hAthavagI thAya paNa jo paramAtmAbhakti siddha karI na hoya to te badhI saMpatti- narakamAM laI janArI bane." araba kharaba ko dhana mile, udaya asta ko rAja ; tulasI ! haribhajana binA sabhI naraka ke sAja anyatra kahyuM che, je jinadhyAne kAmakrodhAdika AsapAsa AvatA aTake. e vAta ekadama spaSTa che ke paramAtmA du:khamukti kare che paNa tethI paNa moTI temanI vizeSatA e che ke teo doSamukti kare che. durgatimukti paNa kare che. | gItAmAM kahyuM che ke upavAsathI tame bhojananA padArthone dUra rAkhI zako paNa te padArthono rasa (lAlasA) tame zI rIte dUra karI zakazo ? A mATe to tamAre te barasa'ne jemaNe sarvathA choDyo che tevA paramAtmAno sAkSAtkAra karavo ja paDaze. viSayA vinivartante, nirAhArasya dehinaH / rasavarja rasoDapyasya, paraM dRSTvA nivartate // caMdanavananA lAkho sApone mAtra potAnA AgamanathI moralo bhagADI mUke che. bhagavAna moralA jevA che. haiye praveze ke doSo tamAma bhAgI jAya. prArthanAsUtramAM "jaya vIyarAya !" e zabdothI ema kahevAmAM AvyuM che ke, "he devAdhideva ! mArA aMtaramAM moharAjanI sAthe mAruM pUMkhAra yuddha anaMtakALathI cAlI rahyuM che. jIta maLavI bahu muzkela che. jo Apa aMtaramAM
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM padhAro ane mArA jIvanarathanA sArathi banIne yuddha laDo to sAruM. temAM Apa avazya vijayavaMtA banazo.'' kurukSetranA yuddhamAM zrIkRSNa arjunanA ratha-sArathi banyA hatA. arjunane khabara paDI ke teNe sAmA pakSe rahelA potAnA dAdA, bhAI, guru vagerene haNavAnA che tyAre te khUba viSAdathI gherAI gayo hato. te vakhate sArathi zrIkRSNe tene khUba sAMtvana ApyuM hatuM. bhaktiyoga, dhyAnayoga, jJAnayogamAM javA mATe 'viSAda'(duHkha)nuM bekagrAunDa khUba sAruM gaNAya. arjunane aMte to khUba phAyado thayo. chelle teNe kahyuM ke hai, "bhagavaMta ! mAruM ajJAna naSTa thayuM che. mane sAcI smRti prApta thaI che. have ApanA zaraNe chuM. Apa kahezo tema karIza. mane ApanA ziSya tarIke svIkAro." naSTo moha: smRtirlabdhA kariSye vacanaM tava / ziSyaste'haM zAdhi mAM tvAM prapannam // je AtmAo paramAtmAnI bhaktimAM lIna thAya che tene tenuM sIdhuM phaLa-tarata ja - cittaprasannatA prApta thAya che. jene A phaLa maLatuM na hoya teNe khacita potAnI prabhubhaktine anya koI doSa-avidhi, ahaMkAra AdithI kharaDAyelI samajavI. cittaprasannatA prApta thayA pachI samAdhi prApta thAya che. samAdhi eTale samAdhAna, dareka aniSTa prasaMgomAM A AtmA potAnA manathI samAdhAna karI laIne zAnta rahevAnI kaLA hastagata karI le che. prasannatA maLI; samAdhi maLI, have mukti maLatAM zI vAra lAge ? A saMsAra karmajanita ghaNI badhI viSamatAothI bharelo che. ahIM potAnuM dhAMryuM badhuM thavAnI zakyatA ghaNI ochI che. AvA baLatA-jalatA saMsAramAM rahIne tenI lhAya aDI na jAya, jIvana te rIte barabAda na thaI jAya te mATe kAMIka to karavuM joIe. e A ja karavAnuM ke sadAnA prabhujIvI banI javAnuM. buddhijIvI kadApi nahi, badhuM prabhune pUchI pUchIne karavAnuM. jJAnadeva keTalAMka mANasone laIne pagapALA tIrthayAtrAe nIkaLyo hato. rastAmAM prabhunA paramabhakta cAMgadevanuM ghara AvyuM. jJAnadeve cAMgadevane yAtrAmAM joDAvA vinaMtI karI. teNe kahyuM, "jarAka thobhI jA. huM viThThalane pUchIne AvuM." viThThala eTale enA gharanA gokhalAmAM birAjamAna karAyelA bhagavAna.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarveviratidharma 129 tyAM jaIne te muMgo Ubho rahyo. manomana teNe savAla karyo, "mArA vhAlA nAtha ! huM yAtrAe jAuM ?" pachI keTalI ya kSaNo vItI gaI. tenI AMkhethI azrudhArA vahevA lAgI. A badhuM bArImAMthI jJAnadeva joyA karato hato. ekAeka cAMgadeva hasI paDyo. zira jhukAvIne bahAra AvIne yAtrAmAM joDAvAnI hA pADI. jJAnadevane kahyuM, "mane paramakRpALu deve rajA ApI che." moTA tattvajJAnanAM pothAM laIne pharato; zAstronA tattvo upara vAda karato raheto zuSka jJAnI jJAnadeva to Abho banI gayo. UMDA vicAre garakAva thaI gayo. tyAra pachI jJAnadeva prabhujIvI banyo, buddhijIvI maTI gayo. Talk with God. Murge in God. Live with God. badhuM ja Izvaramaya karo. tenI sAthe abheda sAdho. tarata ja prajJA zuddha thaze. te je sujhADaze (antaHpreraNA, Imtution) te ekadama sAcuM haze. jJAnIoe kahyuM che; vAda-vivAdamAM jhAjhA na paDo. enAthI buddhi tINa banaze paNa haiyuM komaLa nahi bane. komaLatA vinA prabhune pAmI zakAtA nathI. prabhune pAmavA sAruM magaja moTuM na cAle. tene to buruM karI devuM paDe. jyAre tarkazakti khatama thAya che tyAre prabhubhakti zarU thAya che. bhagavAne ApaNA vahAlA che. bhagavAnanA vahAlA sarva jIvo (eka paNa apavAda vinA) che. je vahAlAnA vahAlA hoya te ya ApaNA vahAlA hoya. vahAlAnA vahAlAne haNAya nahi, tene pIDA devAya nahi. A parapIDana vahAlAne khUba du:khI karaze ema kalpanA karIne paNa parapIDana karavuM nahi. prabhuno sAco bhakta te che je prabhunA bhaktano bhakta che, prabhunA vahAlAne paNa cAhe che. jIvamaitrI na janma pAme tevI prabhubhakti asAra che. bhrAnta che. akabare birabalane pUchayuM, "ApaNane bhagavAna vahAlA che, paNa bhagavAnane koNa vahAluM che ?" birabale kahyuM, jahAMpanAha ! bhagavAnane mIrAM hAlI che." TuMka samayamAM veSapalaTo karIne akabara maMdire pahocyo, jyAM mIrA mana mukIne giradharanI sAme nAcatI hatI. mIrA pAya ghuMghara bAMdhI, nAcI nAcI nAcI. tajJA-9
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM akabara to tenI paramAtmabhakti joIne evo stabdha banI gayo ke mIrAMe nRtya pUruM karyuM ke tarata doDIne tenA gaLe lAkho rUpiyAno potAnA gaLAno hAra nAMkhI dIdho. kazuM joyA vinA mIrA giradhara pAse doDI. te hAra tenA gaLAmAM nAMkhI dIdho. akabara cikti thaI gayo. mIrA pAse te Avyo. mIrAMe tene praNAma karyA. 130 ApaNuM mAnavajIvana zarU thAya bhagavAnathI. teno aMta paNa Ave bhagavAnathI, ApaNe janma pAmyA tyAre mAvaDIe sauthI prathama kAnamAM prabhunuM nAma saMbhaLAvyuM hatuM. ApaNe marazuM tyAre paNa prabhunuM nAma saMbhaLAvaze. hA, e benI vaccenA jIvanakALamAM ApaNe be kAma kramazaH karavAnA che. (1) ApaNuM hitakaraNa. (2) pachI ja puNya pahoMce te pramANe bIjAonuM hitakaraNa. A cAreya vAta eka vAtamAM samajAvuM. (1) nAnakaDI bebI che. gulAba laIne te jaI rahI che. koke pUchyuM, "konA mATe A gulAba che ?" javAba maLyo "bhagavAnanA mATe." temanA khoLAmAM mUkavA maMdire jAu chuM. (2) te moTI thaI. pharI te ja sthitimAM tene ghara tarapha jatI jovAI. pharI e ja savAla thayo. "A gulAba konA mATe laI jAya che ?' javAba maLyo, "mArA mATe, mArA mAthe lagADIza.'' (3) tenuM lagna thayuM. pharI te sthitimAM koke joI, te ja savAla karyo "gulAba konA mATe ? javAba maLyo, "temanA (patinA) mATe." (4) DozI thaI. maravA paDI. chellA divasomAM te satata bhagavAnanuM raTaNa karatI jovA maLI. A cAra sthitio ApaNA samaMgra jIvananA te te kartavyone kramazaH jaNAve che. AmAM spaSTa dekhAya che ke tame tamArA jIvanano AraMbha ane aMta bhagavAnathI karo. bhaktino sauthI moTo lAbha ahaMkAranAza che. A ahaMkAra jItAyo eTale badhuM jItAyuM. jo sAtamo koTho jItAyo to cha koThA jItAyA hoya to ja ne ? ahaM jItanArAe kAma, krodha, svArtha, IrSyA, niMdA ane dhikkAranA cha koThA jItelA ja hoya, cha to jItAya. paNa sAtamo jItavo muzkela che. abhimAnI (abhimanyu)o
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya saviratidharma 131 sAtamA koThe khatama thayA che. prabhubhakti ahaMno nAza kare che. ahaMkArayukta sAcI prabhubhakti saMbhavatI nathI. prabhubhajana karIne tame abhimAna khatama karo. abhimAna sahitanA kAryamAM saphaLatA maLatI nathI, je prabhuzaraNa (abhimAna-tyAga) svIkAre che tene ja ISTaprApti thAya che. abhimAna to 'pheila thavAnI nizAnI che. satata paDelA trIjA dukALa vakhate vizvaprasiddha gavaiyA kAranAtha ThAkura rAMdera (surata pAse) koI sagAne maLavA gayA hatAM. lokoe temane vinaMtI karI ke svaradevI ApanI upara phIdA che. Apa meghamalhAra rAga gAIne A gAma upara varSA karo. nahi to puSkaLa Dhoro ane mANasonA maDadAM paDatAM jaze." ThAkure sauthI pahelI vAta e karI ke, jarUra tamArI icchA pUrI karIza. bhagavAnanI kRpA haze to sau sArA vAnA thaze." rAte agiyAra vAge beThaka lagAvAI. malhAra zarU karatAM pahelAM ThAkure zira namAvIne paramAtmAne bhAvavibhora banIne prArthanA karI. pachI gAvAnuM zarU karyuM. ekAda kalAkamAM to ekAeka kALA DibAMga vAdaLa AkAzamAM dharabAI gayA : kyAMthI ? kevI rIte dhasI AvyA ? khabara na paDI. dhodhamAra eka varasAdanuM evuM jhApaTuM AvI gayuM ke badhu jaLabaMbAkAra thayuM. taLAva bharAI gayuM. A prabhubhaktonI be moTI vizeSatA hoya che. temanI AMkho prabhunA virahathI vAraMvAra azrubhInI thAya che. teo prabhudarzananA atyaMta pyAsI hoya che. temanA viyogathI atizaya trasta rahe che.. bIjuM, temane bhagavAna thavAnI icchA kadI thatI nathI. kemake teo jANe che ke bhagavAna thayA eTale bhagavAna samAna thayA. pachI e bhagavAna, huM ya bhagavAna, e bhaMgavAna, huM teno bhakta : dAsa, kiMkara caraNaraja, bALaka.. e * vAta sadA mATe khatama. pachI tenA caraNe ALoTavAno AnaMda sadA mATe khatama. pachI tAnapUro laIne gAtA gAtA harSavibhora banavAnuM sadA mATe khatama. pachI tenI joDe kAlIghelI vAto karavAnI majA sadA mATe khatama. nA.. jo bhagavAna thavAthI A badhuM gumAvavAnuM thatuM hoya to mAre kyAreya bhagavAna thavuM nathI. huM teno bhavobhavano dAsa. dAsa thavA mATe mArI puNyAI pahoMce nahi to dAsane ghera gAya. te ya puNyAI na pahoMce to dAsanA gharanI gAyanA dehe beThelI bagAI.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM game tema, mAre bhagavAna to thavuM ja nathI. dhanapALa paMDite A ja vAta svaracita RSabha paMcAzikAmAM karI che. te kahe che ke, "tArI bhakti karavAthI badhuM karma khapI jaze te vicAratA to huM harSaghelo banuM chuM;" paNa tethI huM "bhagavAna" banIza te vAta vicAratAM huM trAsI jAu chuM. kema ke te avasthAmAM huM tArA caraNomAM ALoTI nahi zakuM." hohI mohuccheo tuha sevAe dhuvatti naMdAmi, jaM puNa tattha na vaMdiavvo, teNa jhijjhAmi / bhamarInuM dhyAna bhayathI dharatI iyaLone bhamarI banI jatI joIne rAvaNane tyAM keda thayelI sItAnA manamAM vicAra Avyo ke, "huM paNa prItithI mArA vahAlA rAmanuM satata dhyAna dharuM chuM. to zuM huM rAma banI jaIza ? nA. mAre rAma thavuM ja nathI." A vicAratAM sItA behoza thaIne dharatI upara DhaLI paDI. olA bharatane ya rAmanI samAna thavuM nahotuM. AthI ja rAmanA vanavAsa daramiyAna rAmanI jema dharatI upara pathArI karavAne badale dharatImAM cAra phUTa UMDo khADo karIne temAM sUto hato. meM pUrve kahyuM che ke bhaktithI ugra (jhaDapathI udayavaMtu banatuM) puNyakarma baMdhAtuM hoya che. enAthI moTI Aphata dUra pheMkAI jAya che. bhaktone bhagavAna sivAya kazuM khapatuM hotuM nathI. teo khAvApIvAnI ke AjIvikAnI paNa paravA karatA nathI. prabhubhajanamAM ja temanuM peTa bharAI jAya che. teo potAne prabhubhakta hovAne kAraNe duniyAnA betAja bAdazAha mAnatA hoya che. teo bAdazAhonI paNa paravA karatA nathI. tukArAma, narasiMha mahetA, sUradAsa, kothaLiyo vANiyo, puNiyo zrAvaka, chADA zeTha, sulasA vagerenA jIvanamAM ApaNane A sthiti barobara jovA maLe che. olA hanumAnane sItAe ati mUlyavAna motIno hAra bheTa Apyo, hanumAne dareka motIne mUThI mArIne be phADiyAmAM karyuM. beyamAM najara nAMkhI, meM bagADyuM. pheMkI dIdhuM. - sItA jotI ja rahI gaI. pachI teNe hanumAnane tema karavAnuM kAraNa pUchatAM teNe kahyuM ke, "mane jyAM rAma jaDe nahi te cIjanuM mAre koI kAma nahi." bhagavAna to karuNAnA sAgara che. e to caMDakoziyAne ya tAre, ane gozAlAne ya tAre. saMgama vagerene tArI na zake to te badala raDI paDe. bAibalamAM kahyuM che ke, "bhagavAna saMsArI jIvone ema kahe che ke tame eka ja DagaluM mArI tarapha Avo. huM dasa DagalA tamArI tarapha AvavA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarveviratidharma 133 taiyAra chuM. hA... tame eka DagaluM ya na Avo (mArI abhimukha na bano) to huM tamane kazI madada karI zakuM nahi." AvA prabhu maLyA pachI jo temAM ApaNane prema thaI jAya to duniyAnA koI paNa padArtha upara ApaNo prema rahe nahi. sukhamAM ApaNe virakta rahIe. du:khamAM ApaNe samAdhimAM rahIe. Ama sadA prasanna rahIe. bhayaMkara unALAnI Aga varasatI garamI vacce paNa lIMbaDo lIlochama eTalA mATe rahI zake che ke tenA mULamAM dharatInA UMDe UMDe vahI rahelAM koI jharaNAM sparzIne rahelAM che. ApaNe ya game tevI AphatonI lU vAtI hoya tenI vacce mastAnA rahI zakIe jo prabhubhaktine ApaNuM mana satata sparzIne raheluM hoya. paraNI rahelA vara-kanyAne hAthe eTalA mATe mIMDhaLa baMdhAya che ke IrSyAdi kAraNothI koI vyakti temane te vakhate bhojanamAM viSa ApI de to tarata mIMDhaLa ghasIne pIvaDAvI daIne viSanI UlaTI karAvI devAya, bacI javAya. paramAtmAnI bhakti mIMDhaLa jevI che. e keTalIya kamabakhtIonA viSanuM vamana karAvI de che. prabhubhakti koI paNa kare. jaina ke ajjaina ! jo tenAthI te AtmAnA rAgadveSanI pariNatio zAnta paDelI anubhavavA maLe to evuM nakkI samajavuM ke te AtmA kAM to e ja bhave ke bIje bhave mithyAtva mohanIyakarmano nAza karIne samyagdarzana pAmaze ja; tene jinazAsana maLaze ja; vaLI cAritra mohanIya karmano paNa kSaya karIne te dIkSA laIne sAco sAdhu paNa thaze ja. AthI ja huM tevA prakAranA ajaina prabhubhaktonAM paNa dRSTAMto lau chuM. narasiMha mahetA jyAre kedArA rAgamAM prabhunI sAme nAcatA hatA tyAre temanA zarIramAMthI evI zveta UrjA phelAtI ke AkhA maMdiramAM sapheda prakAza relAto. A kedAro koI brAhmaNane zarApha pAsethI madada karAvatAM gIrave mUkavo paDyo to te prabhubhaktinA virahamAM khUba jhUravA lAgyA. e to jyAre navAbe te rakama bharIne choDAvI Apyo tyAre te prasanna thayA. sUradAsa prajJAcakSu hatA. eka vAra khADAmAM paDI gayA. koke tarata hAtha jhAlIne kheMcIne bahAra kADhyA. sUradAsane pAkI khAtarI thaI ke te bhagavAna pote ja hovA joIe. eTale teNe hAtha pakaDI rAkhavAno joradAra yatna to
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM karyo paNa niSphaLa gayA. eTale te AvezamAM AvIne nIce pramANe bolyA. "he prabhu ! bhale tame mAro hAtha choDIne cAlI javAmAM saphaLa thayA; paNa jo maradanA baccA ho to mArA haiyAmAMthI cAlyA jAo." tAnasenanA guru haridAsa vRndAvanamAM khulleAma nRtya karIne paramAtmAnI sAthe bhAvavibhora banI jatA. e vakhate emanAM gIto tAnasenane kyAMya Takkara mAratA. akabarane A vAtanI khabara paDatAM te tAnasena sAthe gupta veze Avyo. dUranA vRkSanI othe chupAIne jovA lAgyo. Azcarya-stabdha banI gayo. paraMtu tenAthI na rahevAyuM eTale chelle haridAsane bheTavA gayo tyAM haridAse tAnasenane joyo. tene khakhaDAvI nAMkhatAM kahyuM, "je te mANasone tAre ahIM kadI lAvavA nahi." AratI utAratA kumArapALanI vAtathI koNa ajJAta che ? temano dIkaro nRpasiMha hato. bAra-cauda varSanI vaye maraNa-pathArIe paDyo. kalikAlasarvajJa bhagavaMtanA khoLAmAM teno hAtha hato. bhagavaMte tene raDato joIne kAraNa pUchyuM. nRpasiMhe kahyuM, "mArI bhAvanA adhUrI rahI javA badala huM raDuM chuM. mane vAraMvAra vicAro AvatA hatA ke mArA pitA aDhAra dezanA mAlika hovAthI aDhaLaka saMpattinA mAlika che. chatAM sonAnI pATonI dIvAlovALAM 1444 jinAlayo banAvavAne badale paththaranI dIvAlonAM jinAlayo banAvyAM. mArI bhAvanA hatI ke moTA thaIne te badhAM jinAlayone sonethI maDhI devAM. hAya ! mArA maravAnA kalAkomAM te bhAvanA marI paravAraze. vastupALanI ati garIbI vakhate nAnakaDo bhAI luNiga maraNapathArIe paDyo. te raDato bolyo ke, "moTAbhAI ! mArI bhAvanA che ke mArA nAmathI eka nAnakaDA bhagavAna bharAvAya. tame jyAre be paisA kamAo tyAre ATaluM jarUra karajo." vastupALe jubAna ApavA sAthe zakya thaze to apUrva zikharabaMdhI derAsara paNa banAvavAnI vAta karI. lubrige harSAzru sAthe prANatyAga karyo. mAMDavagaDhanA mahAmaMtrI pethaDa jinezvaradevanA paramabhakta hatA. Thera Thera jainonA gAmomAM to jinAlayo banAvyA paNa jainadharmanA kaTTara dveSI brAhmaNonA devagiri gAmamAM paNa eka apUrva zikharabaMdhI derAsara banAvyuM. tenI jamIna meLavavA mATe devagirinA heDa maMtrIne rIjhavIne mokAnI jamIna meLavavA mATe tenA nAmanuM sadAvrata calAvIne traNa varSamAM savA karoDa sonAmahoro kharcI nAMkhI hatI. te derAsarano dhajAdaMDa caDAvatI vakhate pethaDa ane temanAM patnI zikharanA mAMcaDA upara mana mUkIne nAcyAM hatAM.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa che. teno upAya sarveviratidharma 135 maMtrIzvara jyAre pUjA kare tyAre rAjA paNa koI kArya jaNAvI zakato nahi ke maMdiramAM praveza karI zakato nahi, jyAre pethaDa maMtrIno puNyano sUraja udaya pAmyo na hato tyAre e ghIno vepArI pIgho hato. rAjAne mATe ghI levA nokaraDI barobara bAra vAge dukAne AvatI. A ja samaye pIthAno paramAtmAnI aSTaprakArI pUjA karavAno samaya hato. emAM thato aMtarAya tene posAto na hato. eka dI nokaraDIne dhamakAvIne teNe te samaya badalAvavA mATe kADhI mUkI. tenuM pariNAma kadAca phAMsInI sajA Ave tema hatuM. chatAM pIthAe paravA na karI. hA; e bhakti ja tene phaLI. varSe 147 maNa sonAnA pagAravALo te mAMDavagaDhano mahAmaMtrI pethaDa banyo. bIjAnI mAlikInuM ghara udAe kharIdhuM. navesarathI ghara khodatAM nIcethI lAkho rUpiyAnA jhaverAtavALo carU nIkaLyo. udo kahe eno mAlika gharamAlika, gharamAlika kahe e ghara vecAtuM lenAra udo mAlika. jhaghaDo siddharAja jayasiMha pAse gayo. nyAya udAnI tarapheNamAM Avyo. udo e saMpatine gharamAM rAkhavA jarAya taiyAra na hato eTale eNe rAjavihAra nAmanuM virATa jinAlaya banAvIne temAM badhI rakama vAparI nAMkhI. siddharAjane khabara paDatAM tenA mATe khUba mAna pedA thayuM. tene udayana maMtrI banAvI dIdho. pachI to e jinazAsanano saMghapati thayo. cAMgAne dIkSA apAvavAmAM sahAyaka banyo. je cAMgo kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya banyo. mayaNA ane zrIpALa kevA jabarA prabhubhakta hatA ! nava bhAve baMne daMpatI mokSa pAmI jaze. udavADAmAM sAsare gayelI kanyAe bApAne patra lakhyo ke, "tame mane kevA gAmamAM vaLAvI ? jyAM derAsara ja nathI." bApAe vIsa lAkha rUpiyAno vyaya karIne zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavaMtanuM jinAlaya tyAM khaDuM karI dIdhuM. kevAM mahAna bApa-dIkarI ! khaMbhAtamAM staMbhana pArzvanAtha prabhu sAme ekAkAra banIne vastupALa maMtrI stotro bolatA hatA. te joIne derAsaramAM caityavaMdana karatAM kavirAja sAdhunA moMmAMthI zloka banIne nIkaLI gayo. "A asAra saMsAramAM sArabhUta strI che. jenI kulimAM vastupALa jevA prabhubhakto pedA thAya che." asminnasAre saMsAre sAraM sArapaGgalocanA / yatkukSiprabhavA ete vastupAla ! bhavAdRzAH //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena tatvajJAna saraLa bhASAmAM 136 mahAnuM bhagavAna je Arya dezanA jaina-ajaina lokone maLyA che temaNe temanI akAma ane ananyabhAve khUba bhakti karavI joIe. bIjI kazI mAthAkUTomAM, pArakI paMcAtomAM paDavuM joIe nahi. mIrAMe sAcuM kahyuM che. bola mA, bola mA, bola mA re.. rAdhAkRSNa vinA bIjuM bola mA. jo A sAcI prabhubhaktimAM jIvana vItaze to je AtmA haze - jaina ke ajaina - teno mithyAtva mohanIya ane cAritra mohanIya karmanA A bhave ke chevaTe parabhave kSaya (kSayopazama) thaIne ja raheze. tethI tene samyagadarzana ane samyacaritra avazya maLaze. 7 ke 8 bhavamAM te AtmA avazya mokSa pAmaze. ApaNe mokSa ane teno upAya cAritradharma upara, tathA cAritradharmanA upAyarUpe prabhubhakti (samyagadarzana) upara vicAra karyo. A rIte ahIM sthAna uparanuM vivecana pUruM thayuM. have AtmAno vikAsakrama, cauda guNasthAna, aSTa karma ane cauda rAjaloka, aDhI dvIpa vagere aMgenAM citrapaTonI sAthe te padArtho upara vicAra karIzuM.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) pahelo citrapaTa AtmAno vikAsakrama = AtmAno vikAsa krama adhyavahAra zazi ja bAvAjI mAMkaDa bane strI devajIvana vairAdhArI jaina sAdhu mokSadveSa saMsArapratyeja joke, ka siMha nAra; prama nabaMdhaka ar 8 mAchImAre va khIsakolI lobutafone & caramAvatamAM dhaka pravAsa kevalI: sayogI; habhika mArga mAnAkarSaka rAjA maMtrI , dvidhaka saMbaMdha, veis si UMTa daidhI macchara jaina sAdhu rAja sa. le :ayoga: 'kevalI : Darrefonethe wyn ka jaina sAdhu viziSTaapramata sAdhanA sarvavirati Comis bAdara rAkadhu kelarad F7 be nigoda 6thI yAmI baLada 6. dANA - mArI rabara pramata tyAgI sarvavirati, che vezadhArI I. gharamAMthI dezaviti aDadhI : saMsArayAna' samyaka Gol p) * Result * kaTA bAra, * bank zAna ) 3 brone P mkvmvn B+ LETRIED 'jaina tattvajJAna - saraLa bhASAmAM - pahelA bhAgamAM ApaNa AtmA, karma ane mokSa - darekane lagatA be sthAna = kula paTrasthAna upara vistRta vicAraNA karI che. have A bIjA bhAgamAM e viSayane sparzatA evA keTalAka citrapaTa tathA cauda rAjaloka, aDhI dvIpa vagere citrapaTo upara vistArathI vicAraNA karIe. dareka vicAraNAno citrapaTa prathamathI Apelo che. tene najaramAM rAkhIne A vicAraNA huM karIza. vAcake paNa tene najaramAM rAkhIne ja A pustaka vAMcatA javuM.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM prathama ekadama sUkSmatAthI - mAtra jIvanA vikAsanA pagathiyAo ane tenA peTA bhAgono nAmanirdeza karuM; jethI e vAtano khyAla Avaze ke nigodanI sAva nIcI sthitithI AgaLa vadhIne vikAsa sAdhato jIva chelle-vikAsanI caramasImAe-mokSamAM kevI rIte pahoMce che ? zI rIte zarU karelI yAtrA mokSe pUrNa thAya che ? 1. avyavahArarAzi 138 (nigoda) vyavahArarAzi (ekendriyatva) 3. vikalendriyatva 2. 4. paMcendriyatva 5. akAmanirjarA prApta manuSyatva 6. kirbanyakatva 7. jainakuLa 8. dravya samyaktva 9. dravya cAritra sUkSmatva bAdaratva tiryaktva manuSyatva sakAmanirjarA prApta manuSyatva samRddhattvakatva jainadharmanI vAstavika prApti bhAvasamyaphta bhAvacAritra vItarAgatA yoganirodha sAdhAraNatva pratyekatva asaMzitva saMzitva mai jainatva apunarjanyakatva (ajainakuLa) mArgAnusAritA dezavirati zrAvakatva apramattabhAva sarvajJatA 10. kSakazreNi 11. ayogikevalitva siddhatva (mokSa) A kaoNSTakamAM agiyAra pagathiyA batADyA che. temAM tetrIsa peTAbhedo che. AtmAno vikAsakrama pahelo citrapaTa have najaramAM rAkhIne ApaNe A badhA padArthone vicArIe. avyavahArarAzi : sUkSmanigoda ApaNe pahelA bhAgamAM joyuM ke jIvano pahelo bhava nathI parantu paheluM sthAna hoya che. A pahelA sthAnanuM nAma che H avyavahArarAzinI sUkSmanigoda. dareka jIva-tIrthaMkaradeva thanArAone paNa-sau prathama vAra avyavahArarAzimAM hoya che. ahIM te anaMtA bhava kare che, tyAM janme che. antarmuhUrta jIve che ane tarata marI jAya che. (antarmuhUrta e kALavAcaka zabda che. sAta samayathI mAMDIne
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrama 139 48 miniTamAM eka samaya ochA sudhInuM antarmuhUrta hoI zake. AmAM asaMkhya samaya hoya eTale asaMkhya jAtanA antarmuhUrta hoya. ochAmAM ochuM 9 samayanuM, pachI lAkha samayanuM, karoDa samayanuM, asaMkhya samayanuM eka attamuhUrta. 48 minITamAM eka samaya ocho - e sauthI moTuM antarmuhUrta kahevAya. emAM eka samaya umerAya to te have muhUrta banI jAya.). avyavahArarAzi eTale je jIvo hajI sudhI kyAre ya paNa sUkSma nigoda nAmanI vanaspatimAMthI (je AkAzamAM sarvatra khIcokhIca bharelI che.) kadI bahAra AvyA nathI. sUkSmanigodamAMthI bAdara nigodamAM ke pRthvI, pANI, agni, vAyumAM, pratyeka vanaspatimAM ke kIDI vageremAM kyAMya janma pAmyA ja nathI, te jIvo avyavahArarAzinA sUkSma evA nigoda jIvo kahevAya. sUkSma eTale jeo eka, benI saMkhyAmAM to na ja dekhAya paNa jeo karoDo, abajo ke asaMkhyano jaththo bane to ya na dekhAya tene "sUkSma kahevAya. je eka, be, pAMca na dekhAya paNa jemano thoDoka jaththo banatAM jarUra dekhAya te bAdara kahevAya. nigoda nAmanI vanaspati be prakAranI che. sUkSma ane bAdara. lIla, phuga, baTATA vagere prakAranA kaMdamULa bAdara nigoda kahevAya che. baMne nigodamAM eka soyanA bhAga upara anaMtA jIvo samAI jAya che. te jIvone eka zarIra hoya che. dara anaMtA jIve eka ja zarIra. temane eka sAthe zvAsa vagere levA paDe. A jIvo, yuvAna mANasa dvArA levAtA eka zvAsa ane eka ucchavAsa jeTalA TAimamAM to 17aa vakhata janmIne jIvIne marI jatA hoya che. ATalA badhA jhaDapI janma ane maraNano trAsa asahya hoya che. sAtamI nArakanA jIvonA duHkha karatAM paNa adhika duHkha teo bhogavatA hoya che. emanI vedanA dareka sekanDe asahya hoya che. janmanI ane maraNanI uparAuparI thapATa lAge tethI e keTalA badhA pIDAtA haze ? keTalIka vAra evuM ya bane che ke A avyavahArarAzimAMthI (sUkSmanigodamAMthI) bahAra nIkaLelo jIva pharI pAcho sUkSmanigodamAM jAya to te sUkSmanigodano jIva kahevAya paNa have te avyavahArarAzino jIva na kahevAya. have te vyavahArarAzino sUkSmanigodano jIva kahevAya. avyavahArarAzimAM prAya: dareka jIvane anaMtakALa anaMtA bhavo karavA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM paDe che. yuvAna vyaktinA eka ja zvAsocchavAsamAM tenA 17 vAra janma ane maraNa thaI jAya che. 18mI vAra janma thAya che. Ama kula 17 vAra janmamaraNa kahevAya che. jIvane sUkSmapaNuM ke bAdarapaNuM je maLe che te tevA sUkSmanAmakarma ane bAdaranAmakarmanA udayathI maLe che. AvAM bIjAM be karmo che. pratyekanAmakarma ane sAdhAraNanAmakarma. pratyekanAmakarmanA udayavALA jIvane "eka zarIramAM eka jIva'nI sthiti maLe. jyAre sAdhAraNanAmakarmanA udayavALA jIvane 'eka zarIramAM anaMta jIva'nI sthiti maLe. je jIvo be, traNa ke cAra indriyovALA hoya te vikalendriya kahevAya che. pazu, paMkhI, vanaspati ane pRthvI Adi cAra jIvo tiryaMcagatinA kahevAya. jemane avyakta (vyakta nahi : ekadama spaSTa saMzArUpa nahi.) mana hoya te jIvo asaMzI kahevAya. cAra indriya sudhInI koI paNa saMkhyAmAM jene indriya hoya te badhA jIvo asaMzI kahevAya. temane je saMjJA (AhAra, bhaya, mithuna ane parigraha saMjJA) che te avyakta to hoya ja che paNa te sUkSma hovAthI tenI gaNatarI karIne te jIvone saMzI kahevAtA nathI. asaMzI kahevAya che. cAra nA paisAvALo mANasa paisA hovA chatAM jema paisAdAra kahevAya nahi tema nAnakaDI saMjJA hoya to tene saMzI kahevAya nahi. - pAMca indriyavALA jIvomAM be ya prakAranA jIvo hoya che : saMjJI ane asaMjJI.. manuSyanA zarIrathI chUTA paDelA maLa, mUtra, ghUMka, lohI vageremAM 48 miniTa pachI temAM asaMkhya asaMjJI paMcendriya jIvo utpanna thAya che. A jIvo garbhaja nathI hotA; eTale temane saMmUrchAima kahevAya che. temanuM AyuSya mAtra antarmuhUrtanuM hoya che. bAkInA manuSyo garbhaja hoya che. jyAre deva-nArakanA saMjJI paMcendriya jIvo hoya che. temane garbhAvasthA hotI nathI keTalIka zAstrIya saMjJAo ApaNe joI. bAkInI te te vicAraNA vakhate joIzuM. A citrapaTamAM be kALA goLa daDAo che, je sAva aMdarano daDo che te mokSanuM sthAna che. tyAM jIve pahoMcavAnuM hoya che. je sauthI bahAra goLa
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrama 141 daDo che te avyavahArarAzinI sUkSmanigodano daDo che. A sUkSmanigoda(vanaspati)nA jIvo cauda rAjalokamAM sarvatra-siddhazilAmAM paNa - ThAMsIne bharelA che. A bolamAMthI jIvo nIkaLe tyAre te vyavahArarAzimAM AvelA gaNAya. sUkSmanigodamAMthI nIkaLIne bAdara nigodamAM Ave. pachI kramazaH pRthvI, pANI, agni, vAyu ane pratyeka vanaspatimAM Ave. saMsAra kadI khAlI thAya nahi : avyavahArarAzinI sUkSmanigodamAM AThamA naMbaranA sarvotkRSTa anaMtAnaMta jIvo che. Aja sudhImAM pAMcamAM naMbaranA anaMtAnaMta jIvo temAMthI dhIme dhIme nIkaLyA. je moze pahoMcyA. - koI kyAre paNa savAla pUche ke je hajI mokSa pAmyA nathI te jIvo keTalA che? teno javAba haMmezA eka ja rahe che ke eka ja nigodano anaMtamo bhAga Aja sudhImAM siddhipadane pAmyo che. anaMto kALa pasAra thaze, temAM anaMta jIvo vaLI mokSe jaze to ya A ja javAba ApavAmAM Avaze. jaiAi hoi pucchA, jiNANa maggaMmi uttaraM tajhyA ikkassa nigoassa 'NaMtabhAgo ya siddhigao // Ano TUMko artha e che ke saMsAramAM AThamA naMbaranA anaMtAnaMta jIvonI saMkhyA eTalI badhI moTI che ke temAMthI game teTalA jIvo mokSe jAya to ya saMsAra khAlI thaI javAno nathI. dA.ta. saMsAranA tamAma jIvonI saMkhyA pAMca karoDa che ane bhaviSyakALanI * saMkhyA eka hajAra samaya che. dareka samaye 108 jIvo satata "mokSamAM jatA ja rahe to ya 108 X 1000 = 1,08000 ja thAya. hajI pAMca kroDa jIvomAMthI to keTalA badhA bAkI rahI gayA ? A to asatkalpanAthI samajAvavAnI vAta che. kayA pApanA kAraNe nigodamAM anaMtakALa ? nigodanA jIva hiMsA, jUTha, corI, maithuna ke parigraha nAmanAM moTAM pApomAMnuM eka paNa pApa karatA nathI to teo kayA kAraNasara tyAM anaMtakALa , kADhe che ? asahya vedanA bhogave che ? pApa nahi karavA chatAM ATaluM badhuM duHkha zAthI ?"
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM A savAlano javAba e che ke teo hiMsAdi pApo karI zakatA nathI chatAM te badhAM pApo nahi karavAnI temane pratijJA nahi hovAthI temane pApatyAgano koI lAbha to maLato nathI. uparathI - pratijJA nahi karavAne lIdhe te badhA pApa temane lAgyA kare che. vaLI asahya vedanAnuM ArtadhyAna puSkaLa hovAthI tethI paNa puSkaLa karmabaMdha thAya che. vaLI AhAra vagere cAreya saMjJAo manamAM ramatI hovAthI paNa khUba pApa lAge che ane te jIvomAM mithyAtvano udaya che eTale paNa puSkaLa karmabaMdha thAya che. pApa na karavA chatAM jo tenI pratijJA na levAya to tene avirati kahevAya. mithyAtva sAthenI avirati e ghaNuM moTuM pApa che. A pApa nigodamAM satata cAlu che. 142 traNa kAraNe nigodamAMthI bahAra hA, A rIte nigodamAM anaMtakALa pasAra thatAM je jIvo vadhu paDatuM anicchAe paNa (akAmanirjarAthI) sahana kare che ethI jemano karmakSaya vadhu thAya che tathA jemanI nigodamAMthI bahAra nIkaLavAnI niyati taiyAra thaI che ane te ja vakhate koI paNa karmabhUmimAMthI ekAda jIva mokSa pAme che tyAre te jIva avyavahArarAzinI sUkSmanigodamAMthI bahAra nIkaLe che. A uparathI jaNAze ke je koI AtmA siddha bhagavAna thayo ane ApaNo AtmA nigodamAMthI bahAra nIkaLyo te AtmAno ApaNI upara khUba moTo upakAra thayo che. hA, arihaMtanuM zAsana pAmIne mokSa pAmavAmAM arihaMtano upakAra gaNAze paNa prathama upakAra to pUrvokta rIte siddha paramAtmAno thaI gayo che. A upakArano badalo tyAre ja vaLaze jyAre ApaNe siddha paramAtmA banIne-te ja samaye-koI AtmAne sUkSmanigodamAMthI bahAra kADhavAmAM nimitta banaze. jene RNamuktimAM vizeSa rasa che teNe jaldIthI siddha paramAtmA banavAmAM rasa dharAvavo joIe. pAMca kAraNo koI paNa saMsAranuM kArya thavAmAM pAMca vastuo bhegI karavI paDe. hA, temAM koI mukhya kAraNa bane, to bAkInA gauNa kAraNa bane... paNa pAMceyanI hAjarI to hovI ja joIe. AtmAne paramAtmA thavAnuM kArya karavuM hoya to te AtmAmAM bhavyatva
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrama svabhAva hovo joIe. niyati hAjara thAya eTale te AtmA avyavahAra - rAzimAMthI bahAra nIkaLe. karmonA kAraNe te AtmA acaramAvartakALamAM bhaTakato te rahe. ane kALa pAke eTale caramAvartakALamAM praveza kare. tyArabAda ardhacaramAvartakALamAM joradAra dharmapuruSArtha kare tethI teno mokSa thAya. Ama jIvano mokSa thavAmAM kramazaH svabhAva, niyati karma, kALa ane puruSArtha ekeka kAraNa mukhya rahe, bAkInA gauNarUpe sAthe rahe. bhavya : abhavya : jAtibhavya 143 AtmAnA svabhAva traNa prakAranA che. keTalAka AtmAo bhavya (mokSa pAmavAnI yogyatAvALA : badhA jIvo mokSa pAme ja tevuM nahi.) hoya. keTalAka AtmAo abhavya hoya : temanAmAM mokSa pAmavAnI leza paNa yogyatA na hoya. te jIvo kadI mokSe na jAya. keTalAka AtmAo jAti-bhavya hoya. teo bhavyatva jAtinA hoya eTaluM ja; paraMtu teo mokSa pAme to nahi ja : kyAre paNa nahi. A jIvonI jAti bhavyanI eTaluM ja. jema koI AtmA mAnavabhava pAmavA chatAM sAva bhikhArI, kUbaDo, kALo, AMdhaLo ane bahero hoya ethI jIvanano koI paNa lAbha (sukha) tene maLe nahi paNa tethI kAMI tene Dhora (tiryaMca) to na ja kahevAya kema ke tenI jAti to mAnavanI ja che. bhale 'mAnava' tarIkeno koI lAbha tene na paNa maLe. AvuM jAtibhavyamAM che. tenAmAM mokSe javAnI yogyatA (bhavyatva) che paNa te mokSamAM javAno to nathI ja. asaMkhya mAIla dUra AvelA lavaNasamudranA madhadariyAmAM UMDa paDelo Arasano TukaDo mUrtimAM rUpAntara thavAnI yogyatA avazya dharAve che paraMtu tenI sAmagrI tene maLavAnI nathI ane te mUrti banI zakanAra nathI evuM jAtibhavya jIvanuM samajavuM.) Ama, amuka bhavyo mokSe jAya ane jAtibhavya nAmanA bhavyo kadI mokSe na jAya. ane je abhavyo che (mokSa pAmavAnI pUrI ayogyatAvALA) teo kadI mokSe na jAya. bhavyo paNa tamAma mokSe nathI jatA. eTale ja zAstrakAroe kahyuM che ke, "ame evuM nathI kahetA ke je, bhavya hoya te mokSe jAya ja.' ame to eTaluM ja kahIe chIe ke je mokSe gayo hoya ke nakkI javAno hoya te jIva bhavya ja hoya."
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 144 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM yastu siddhayati soDavazyaM bhavya eveti no matam // keTalAka kahe che ke jema avyavahArarAzinI sUkSmanigoda anAdi che, tema evI vyavahArarAzinI bAdaranigoda paNa anAdi che. te nigoda avyavahArarAzimAMthI vyavahArarAzimAM kyAre ya AvI nathI. A vAtanuM sAcApaNuM kevalI bhagavaMto jANo. TUMkamAM bhavya jIvo mokSe jAya. abhavyo ane jAtibhavya jIvo mokSe na ja jAya. jAtibhavya jIvo to ekendriyapaNAmAMthI AgaLa vadhI ja na zake. pratyekapaNuM paNa pAmI na zake. teo sUkSmanigodamAMthI bAdaranigodamAM jAya. AthI AgaLa pRthvI AdimAM ya na jAya to mAnava to thAya ja nahi, mAnavajIvana sivAya to mokSa zI rIte maLe ? abhavya jIvo to bhavya jIvonI jema TheTha mAnavabhava pAme, are ! muniSa paNa pAme. nA.. to ya te mokSe na jAya. kema ke muniveSa dhAraNa karavA chatAM te aMtarathI sAco sAdhu to na ja bane eTale mokSa zI rIte maLe ? A AtmAo dara asaMkhya varSa bAda eka vAra to utkRSTa koTinuM dravyathI cAritra pALe... AkhA jIvanakALamAM ekAda mAkhIno paga tUTI na jAya eTalI badhI kALajI kare ane tethI ja te navamA saiveyakano deva bane. paNa sabUra ! moze to na ja jaI zake. te jainAcArya bane, ghora tapasvI sAdhu bane paNa mokSe to na ja jAya. paNa pelo jAti-bhavya ! e bicAro to pratyekapaNAmAM ya na AvI zake. beindriya paNa na thaI zake to paMcendriya mAnava ke muni to kyAMthI thaI zake ? A traNa prakArone traNa prakAranI strI upara ghaTanA karuM. eka strI paraNI che; tene pati che, tene eka saMtAna che. bIjI strI paraNI che; tene pati che paNa saMtAna nathI; vAMjhaNI che. trIjI strI kumArikA avasthAmAM sAdhvI banI che. suMdara rIte saMyamajIvana pALe che, A traNa strIo eTale kramazaH bhavya (mokSagAmI), abhavya ane jAtibhavya.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrama 145 (1) bhavyane deva-gurnAdikano saMyoga maLyo. tene mokSanuM phaLa maLyuM. (2) abhavyane deva-gurnAdikano saMyoga maLyo paNa mokSanuM phaLa na maLyuM. (3) jAtibhavyane deva-gurvAdikano saMyoga maLyo hota to jarUra mokSa thAta, paNa sAdhvI banelI kumArikAnI jema tene te saMyoga na maLyo tethI teno mokSa na thayo. mokSa nahi thavAthI jAtibhavyane abhavya to na ja kahevAya. jema, pelI sAdhvIjIne saMtAna nathI eTale "vAMjhaNI' to na ja kahevAya. "svabhAva" sAme savAla na thAya. savAla thAya ke AvA bhedo koNa pADatuM haze ? Izvara ? ke koI bIjuM ? javAba e che ke jainadarzana A rIte kyAMya IzvaranuM kartutva mAnatuM nathI eTale teNe ahIM kAMI karavApaNuM nathI. bIjuM paNa koI Avo bheda karatuM nathI. A bheda svAbhAvika che. dareka vastuno svabhAva hoya che. tyAM koInuM kartutva ke prerakatva hotuM nathI. be ya dUdha che : gAyanuM dUdha ane UMTaDInuM dUdha. chatAM gAyanA dUdhamAMthI dahIM bane che. jyAre lAkha prayatno karAya to ya UMTaDInA dUdhamAMthI dahIM banatuM ja nathI. be maganA dANA che. koraDuM maga ane bina - koraDuM maga. bannenI upara ekasarakhI sIjhAvavAnI prakriyA karavAmAM Ave to binakoraDu maga sIjhe che. koraDuM maga trikALamAM sIjhatuM nathI. kAMTAmAM tINatA koNe karI ? agnine UMco koNa mokale che ? pavanane tiracho koNa javA de che ? sUrya prakAze che; candra ThaMDaka de che, agni bALe che. kema ? A badhI vAtano eka ja javAba che ke te te vastuno tevo tevo svabhAva che. koraDuM magano svabhAva ja evo che ke te sIjhe ja nahi. UMTaDInA dUdhanA aNu-paramANu ja evA che ke temAMthI dahIM bane ja nahi. "svabhAva sAme koI tarka karAya nahi. bhavya jIvamAM mokSamAM javAnI yogyatArUpa svabhAva che, sAmagrI maLe to nakkI te jIva mokSe jAya. ta.jJA.-10
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM jAti-bhavyamAM paNa tevI yogyatA che paNa tene pAkavAnI sAmagrI ja kadI nahi maLavAthI teno kadI mokSa thato nathI. abhavya jIvane sAmagrI maLe che paNa teno mokSagamanayogyatArUpa svabhAva ja nathI eTale te kyAre paNa mokSe jato nathI. ahIM Izvara paNa kAraNa nathI; karma paNa kAraNa nathI. evuM na pUchAya ke kyA karmanA udayathI abhavya jIva mokSe na jAya ? bhAI ! koI karmodaya kAraNa nathI. mAtra svabhAva ja kAraNa che. svabhAva sAme koI savAla thaI zake nahi. bhavya jIvo jyAre mokSa pAme tyAre temano te molamAM javAnI yogyatArUpa svabhAva naSTa thaI jAya che e vAta sahaja rIte samajAya tevI che. ApaNe koNa ? bhavya, abhavya ke jAtibhavya ? ApaNo jIva jAtibhavya to nathI ja, kema ke te jIvo to ekendriyapaNAmAMthI kadI AgaLa vadhI zakatA nathI. ApaNe paMcendriyapaNA sudhI AvI gayA. jo ke abhavya to mAnavabhava, muniveSa paNa pAmI zake che eTale ApaNe abhavya hovAnI zakyatA vicAravI paDe. paraMtu te paNa custa jaino mATe to zakya jaNAtuM nathI. jeNe zatruMjaya tIrthanI sparzanA karI hoya - pachI te DoLIvALo hoya, pRthvI, pANI ke vanaspati vagere hoya - te tamAma niyamathI bhavya hoya. vaLI, jene e vAta sAMbhaLatAM ke - bhavya AtmAo ja mokSa pAmI zake, abhavyo kadApi nahi - to tarata manamAM zaMkA thAya ke huM koNa hoIza ? bhavya ja hoIza ke nahi ? hAya ! jo abhavya hoIza to mAro kadI mokSa nahi thAya.. o bApa ! to mAruM zuM thaze ?" AvA vicAro jene Ave te jIva niyamathI bhavya hoya. eNe koI gurune potAnA svarUpa aMge pUchavA javAnuM nahi ane khAtarI karavAnI nahi. jene A prazna thAya tenA praznamAM ja e javAba ApoApa samAyelo che ke te nizcitapaNe bhavya che. bAbo potAnI bAne savAla pUche che, 'bA ! huM bolato chuM ke mUMgo chuM ?" athavA "bA ! huM jIvato chuM ke marelo chuM ?" athavA "bA ! huM jAgato chuM ke UMghato chuM ?"
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrama 147 A tamAma savAlomAM teno javAba ApameLe maLe che. bAne koI javAba devAnI jarUra paDatI nathI. abhavya jIvane evo savAla ja manamAM UThe nahi ke, "pote bhavya che ke abhavya ? potAno mokSa thaze ke nahi ?" kema ke e mokSamAM ja mAnato na hoya. tethI mokSa thaze ke nahi ? te savAla karavA paNa taiyAra thAya nahi, vaLI, abhavya AtmA atyaMta niSThura pariNAmavALo hoya che. jenA pariNAmo ati niSThura hoya te potAne abhavya tarIke kalpI zake kharo. (bhale te abhavya na hoya to ya tevo jIva dUra-bhavya (khUba lAMbA gALe mokSe janAro) ke bhArekarmI bhavya (najIkamAM mokSe jAya paNa khUba muzkelIthI samyaktva vagere pAmanAro) to jarUra hoI zake.) sAta abhavyo zAstromAM judA judA prasaMge je sAteka abhavyonA nAmollekha thayA che temano ahIM saMkSepamAM nirdeza karuM chuM. A badhA uparathI e vAta spaSTa thaze ke abhavya AtmAono cittapariNAma atyanta niSThura hoya che. (1) aMgAramardaka AcArya : A jainAcAryanuM mULa nAma to koI bIjuM hatuM paNa tenI aMgArAone ghasavAnI ghaTanAthI tenuM nAma aMgAramardaka paDI gayuM che. A AcArya jabaradasta zAsanaprabhAvaka hatA ane khUba joradAra vidvAna vyAkhyAnakAra hatA. saMyama paNa bahArathI khUba UMcuM pALatA hatA. AthI ja temane 500 ziSyo thayA hatA. paNa te jIva abhavya hato. duniyAbharane mokSanI vAto karanAro ane ghaNA badhAne mokSe pahoMcADavAmAM sahAyaka bananAro te jIva-abhavya hovAthIte kazAmAM mAnato na hato. abhavya jIvo mokSane sAva haMbaga mAne to ya 'mokSa'nI adbhuta prarUpaNA kare, dharmIjanonA haiye tenI jabarI pratiSThA kare. te badhuM eTalA mATe kare ke tema karavAthI dharmI loko tenI upara khUba prasanna thAya. tenA tarapha khUba Adara batADe. tene khUba mAna Ape, khAnapAna paNa Ape. A niSThura AtmA te mAnapAnAdi pAmavA mATe ja dharmI loko sAme mokSanI vAto karyA kare. vaLI, teNe zAstromAM sAMbhaLyuM hoya ke ucca kakSAnuM sAdhutva (kaDaka bAhya
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM kriyAmArga) pALavAthI svarga maLe; tyAM apsarAo maLe, attaranA hoja vagere utkRSTa bhautika sukho maLe." AthI paNa te AtmA kaDaka sAdhukriyA kare, ghora tapa kare. te manomana vicAre ke, 'svarga joyuM to che nahi. mATe te che ke nahi ? te vAtanI zaMkA thAya che. paNa sabUra ! te hoya to lIlAlahera thaI jaze ane te na hoya to tapa vagere karavAthI A lokamAM dharmIonI jamAtanAM mAnasanmAna keTalA badhA maLaze ? A ya kAMI ochuM sukha kahevAya ? Ama ApaNe to be ya hAthamAM lADu che." AvI mAnasika vicAraNAo karIne te abhavya loko kaDaka sAdhutvanuM pAlana kare. aMgAramardaka AcAryapada sudhI pahoMcI gayelo ane 50 ziSyono guru banelo abhavya jIva hato. ziSyo tenA daMbhane kadI pakaDI zakyA na hatAM. paNa eka vAra te badhuM pakaDAI gayuM. eka vakhata te badhA je nagaramAM savAre praveza karavAnA hatA te nagaranA sthAnika AcAryane rAte svapna AvyuM, jemAM teNe 500 hAthInA jUthamAM Ubhelo UMTa joyo. A uparathI teNe nakkI karyuM ke, "AvatI kAle aha 500 suMdara AtmAo sAthe eka nIca kakSAno abhavya AtmA Avaze." tema ja thavAthI te AcArya 500 ziSyone cetavI detAM kahyuM ke, "tamArA guruno jIva abhavya che. tenI nizAnI niSphara pariNati che. Aje rAte ja tamane khAtarI karAvI dauM." pachI teNe kahyuM, "guru mAgu karavA mATe tamane koIne uThADe to koI UThajo nahi. tene jAte ja vasatinI bahAra javA dejo. huM tyAM kolasInI kAMkarIo patharAvI dauM chuM. tame tenI ceSTAo-bArImAMthI DokiyuM karIne-joyA karajo. badhuM samajAI jaze." - rAte AcArya jAte te kAMkarI uparathI pasAra thayA tyAre kAMkarIo dabAtA "kicUDa, kicUDa" avAja thayo. te AcArya tarata jorathI bolyA, "alyA, tIrthaMkaranA jIvaDAo ahIM paNa paDyA cho ! lo, marI, mArA paga nIce kacarAIne marI, maro." A zabdo sAMbhaLIne tamAma ziSyo stabdha thaI gayA. bIjA divasathI
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrama temaNe te guruno tyAga karI dIdho. AvA niSThura pariNAmI hoya che, abhavya jIvo ! (2) kAlasaurika kasAI : (3) kapilA dAsI : paramAtmA devAdhideva mahAvIra svAmIjInI pAse je kasAI kyAreka besato, te abhavya jIva hato. tene prabhunI jIvadayAdinI koI vAta jacatI nahi. te niSThura rIte roja 500 pADA kApato, 149 magadhapati zreNike potAnI nizcita nAraka jANIne tenA nivAraNano koI upAya-khUba karagarIne-mAMgyo tyAre tenA mAtra AzvAsana khAtara prabhue aneka TucakA kahyA hatA, jemAMnA be TucakA be abhavya jIvone lagatA hatAM. kAlasaurika kasAI ane kapilA dAsI. prabhue rAjAne be vAta karI ke (1) jo tuM eka divasa mATe kasAIne pADA mArato baMdha rAkhe (2) jo tuM tArI kapilA dAsInA hAthe sAdhune bhikSA apAve to tenA puNyathI tArI nAraka dUra thAya. A prabhunI 'jo ane to'nI bhASAmAM vAta hatI. sarvajJa evA prabhu nizcitapaNe jJAnamAM jotA hatA ke te bemAMnI koI vAta zakya banavAnI nathI. AthI ja prabhue AvI vAta karI hatI. nikAcita banelI narakane prabhu paNa dUra karI zakatA nathI. zreNikane to be ya vAtono amala khUba sahelo lAgyo. prathama teNe kasAIne UMDA kUvAmAM utAryo. cAre bAju kaDaka cokI goThavI. bIje dI tene bahAra kADhyo tyAre teNe kahyuM, 'rAjan ! kUvAmAM rahIne ya mArI pAse rAkhelI khaDI(caoNka)thI meM 500 vakhata kUvAnI divAle pADAnuM citra doryuM ane bhUsyuM. dareka vAra huM bolato rahyo ke, 'A pADo meM mAryo.' zreNika A sAMbhaLIne nirAza thayA. kapilAnA hAthe munine bhikSA apAvI paNa pachI kapilA bolI, 'meM mArA hAthe munine bhikSA ApI nathI. meM to kaDachIthI bhikSA ApI che. bhikSA kaDachIthI apAI che. mArA hAthathI jarAya nahi.' zreNika sAva nirAza thaI gayA. AvA hoya che, niSThura pariNAmI abhavI jIvo. (4) vinayaratna sAdhu : '"je potAnA duzmana rAjAne mAre tene huM mAruM aDadhu rAjaya bheTa ApIza."
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM AvI jAherAta sAMbhaLIne eka abhavya AtmAe te paDakAra jhIlyo. duzmana rAjAnuM nAma udAyI hatuM. te custa jainadharmI hato. dara parvatithie te potAnA mahelamAM munione bolAvIne temanI nizrAmAM ahorAtrino pauSadha karato. - A rAjAnA mahelamAM bindhAsta praveza ane nirgama mAtra jaina sAdhu karI zakatA. eTale A bhAI jaina sAdhu banyo. gura vagerenI eTalI badhI vaiyAvacca karato ke gurue tenuM navuM nAma 'vinayaratna' pADyuM. bAra varSanAM vahANAM vAI gayAM. oghAnI aMdara nAnI charI saMtADI rAkhI. roja be vAra ogho choDavAnI vidhi karavA chatAM eka paNa sAdhune charInI gaMdha paNa AvavA na dIdhI. bAra varSe murAda pAra paDI gaI. udAyI rAjAnA nagaramAM cAturmAsa karavAno avasara maLyo. parvatithie rAjAne pauSadha karAvavA mATe gurue vinayaratna munine sAthe lIdho. rAte bharaUMghamAM rAjAnI garadana jorathI dabAvIne dhorI nasa upara charI pheravI nAMkhI. thoDI ja kSaNomAM rAjAnA prANa nIkaLI gayA. sAdhu rAtorAta bhAgI chUTyo. savAre UThatAM potAnAM lohI bhInAM vastro joIne gurune zaMkA paDI. badhI vAtano tAga pAmI gayA. jinazAsananI hIlanA na thAya te mATe pote te ja charIthI AtmahatyA karI lIdhI. pelA khUnI vinaratnane "aDadhA rAja'nI bakSisa rAjAe na ApI. kema ke teNe te mATe apanAvelo mArga nIca kakSAno hato. tene jaMgalamAM dhakelI dIdho. ,, (5) pAlaka matrI : pAlaka jaina sAdhuono kaTTara dveSI hato. teNe nagara-pratibaMdha jAhera karyo : hato. chatAM kuMdakasUrijIe pa00 ziSyo sAthe praveza karatAM tamAmane pANImAM pIlIne mArI nAMkhyA. A abhavI jIvanI keTalI badhI krUratA ? (6) pAlaka rAjakumAra : zrIkRSNa rAjakumArone kahyuM ke, "paramAtmA neminAtha bhagavaMtanAM darzana karIne je pahelo Avaze tene azvatnanI bheTa maLaze. rAjakumAra pAlaka vahelI savAre aMdhArAmAM doDyo. badhI virAdhanAo beparavAIthI karI. jyAre bIjA rAjakumAra zAMbe gharamAM besIne ja bhAvapUrvaka paramAtmAne juhAryA.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrama pAlaka abhavya hato, eTale niSphara hato. aMdhArAmAM virAdhanAo karavAmAM tene jarAya hicakicATa na thayo. (7) devAdhama saMgama : devAdhideva paramAtmA mahAvIra upara kALacakra choDavA sahitanA ati ghora vIsa upasargo abhavI evA saMgamadeve karyA bAda lAgaTa cha mAsanA covihAra upavAsa karavAnI - roja gocarIne doSita karavA dvArA - pharaja pADI. A AtmA abhavI hato. je AtmAo bhavya hoya che teo jo dUra - bhavya (anaMtakALa bAda mokSe janArA) hoya to tenA pariNAma paNa abhavI jevA 'niSphara' hoI zake. paNa je najIkanA kALamAM mokSe janArA bhavya hoya teonA cittapariNAma 'komaLa' ja hoya. temane bIjAnAM duHkho upara, potAnAM doSo (pApo) upara duHkhanA ke bIjAonA dAna, zIla, Adi sukRto upara harSanA AMsu AvyA vinA rahe nahi, komaLa AtmapariNati e nikaTa mokSagAmI jIvonuM lakSaNa che. gura vagere vaDIlo AvA jIvone ja bodha ApI zake che. kaThora jIvo bodha pAmavA mATe lAyaka hotA nathI. acaramAvarNakALa ane caramAvarNakALa citrapaTamAM batADelA be goLAnI vaccenA kALanA be vibhAga che. (1) acaramAvartakALa (2) caramAvartakALa avyavahArarAzinI sUkSmanigodano je sauthI bahArano goLo che tyAMthI acaramAvartakALa che. je "mokSa'no chello goLo che te goLAnI sAva pAse je chelluM cakaraDuM che te carama (chelluM) Avarta (cakaraDuM) kALanuM pratIka che. A chellA cakaraDA sivAya vadhu ne vadhu moTA thatAM jatAM anaMtA cakaraDA che. te tamAmanA kALane acarama (chelluM nahi tevA) Avarta (cakaraDAM) kALa kahevAya. dareka cakaraDAnAM dareka poinTa upara eka bhava gaNIe to dareka cakaraDuM pUruM karatA anaMtA bhava thAya ane temAM anaMta kALa pasAra thAya.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM dareka cakaraDe anaMtA bhava. evA anaMtA cakaraDA... eTale temAM anaMta X anaMta anaMtAnaMta bhava. acaramAvarttakALamAM anaMtA cakaraDAM Ave, caramAvarttakALamAM eka ja chelluM cakaraDuM Ave. hA, temAM ya anaMtA bhava thAya tyAre ja te pUruM thAya. avyavahArarAzimAM anaMtA bhava thAya te badhA acaramAvarttakAlIna bhavo kahevAya. pachI jIva tyAMthI bahAra nIkaLe eTale ekekuM cakaraDuM-anaMta bhavo karIne - pUruM karato jAya. ema karatAM karatAM anaMtA acaramAvartta pUrA kare. pachI te caramAvarttanA chellA cakaraDAmAM praveze. A caramAvarttakALanA be bhAga paDe. caramAvarttakALa ane ardhacaramAvarttakALa, caramAvarttanA pahelA aDadhIyA pachInuM je bIjuM aDadhIyuM-tene ardhacaramAvartta kahevAya. A banne aDadhIyAmAM anaMta bhavo thAya. 152 = bIjuM aDadhIyuM jevuM pUrNa thAya ke tarata jIva mokSa pAme, mokSanA 'bola'mAM praveza kare. ahIM jIvanI saMsArayAtrA pUrI thAya. A cintanamAM ApaNe kALanA kula traNa vibhAga pADyA. (1) acaramAvarttakALa (2) caramAvarttakALa (3) ardhacaramAvarttakALa ApaNe AmAMnAM kayA kALamAMthI pasAra thatA hoIzuM ? te jANavA mATe prayatna karIe, je jIva je kALamAM hoya te kALanA hisAbe tenAM amuka lakSaNo hoya. te A pramANe : acaramAvartI jIva saMsAra ja game caramAvartI jIva ardhacaramAvartI jIva saMsAra paNa game saMsAra na ja game mokSa na ja game. deva-guru na ja game. dharma na ja game. mokSa paNa game deva-guru paNa game dharma sAMbhaLavo game. mokSa ja game. deva-guru thavuM game. dharma karavo game.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrma 153 acaramAvarttakAlIna jIvo sadaMtara nAstika hoya, atyaMta bhogarasI hoya, devAdi tattvo tarapha tene bhayaMkara tiraskAra hoya. kaMcana, kAminI Adi tarapha tene atizaya rAga hoya. te rAgI ja na hoya. rAgAndha hoya. caramAvarttakALamAM jIvanI A sthitimAM thoDoka sudhAro thAya. tene bhale kaMcana, kAminI Adino saMsAra khUba game ja paraMtu have sAthosAtha tene deva, guru, dharma paNa game. temanA pratye tene je tiraskAra hato te have sAva ghaTI jAya. UlaTI ruci pedA thAya. ardhacaramAvarttakALamAM Avelo jIva samikatI kahevAya. have tene kaMcanakAminI Adino saMsAra bhogave to ya game to nahi ja. have tene devaguru, dharma ja game. are ! te game eTaluM ja nahi paNa deva (bhagavAna) thavuM game. khUba game. sAdhu thavuM game. khUba game. ane dharma sAMbhaLavo ja na game paraMtu dharma karavo ya khUba game. AmAM vaLI vikAsa thAya. ane chelle to te deva banI jAya; te mATe sAdhu paNa thAya, te mATe khUba dharma karavA lAgI jAya. ane chelle mokSa paNa pAmIne ja rahe. ApaNo AtmA AmAM kyAM che ? te ApaNe nakkI karavuM joIe. jainadharmanA rAgI badhA jIvone najaramAM laIne vicAratAM evuM kahI zakAya ke e jIvo acaramAvarttakALamAM to nahi ja hoya; paNa sabUra ! ardhacaramAvarttakALamAM paNa nahi hoya. jo tyAM haze to bahu thoDA haze. bAkI ghaNA kharA jIvo caramAvarttakALamAM haze ema lAge che. sahajamaLa : nadIgoLapASANanyAya jayAre jainadarzana Izvarane jIvano ane jagatano kartA mAnatuM nathI tyAre savAla e thAya ke A Akho saMsAra zI rIte cAle che ? temAM ya moTo savAla e thAya ke jIvanI Urdhvagati, adhogati vagere koNa kare che ? A vAtane samajavA mATe ApaNe sahajamaLano vicAra karavo paDaze. jagatanuM saMcAlana thavAmAM te te vastuonI lokasthiti kAraNabhUta che temaja jIvonA karmo paNa kAraNabhUta che. jIvamAM rahelA rAgAdi paryAyo paNa kAraNabhUta che. jIvanI bAbatamAM mukhya tattva sahajamaLa che. sahajamaLa aTale jIvamAM rahelo anAdikAlIna karmone (kAryaNa pudgalone)
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM kheMcavAno svabhAva. e jeTalo joramAM teTalo karmano jIva sAthe gADha saMbaMdha joramAM. jema jema te svabhAva nabaLo paDato jAya tema tema jIva karmone kheMcavAnuM ochuM karato jAya. tema thatAM aMte teno mokSa thAya. anAdikALathI je jIvo saMsAra paribhramaNa kare che tenuM kAraNa temano sahajamaLa svarUpa svabhAva che. anaMtakALathI jIva potAnA sahajamaLa pramANe karmone bAMdhe che. te udayamAM Ave che tyAre jIva vividha sArI-narasI avasthAmAM mukAto rahe che. A rIte anaMta kALanA pravAhamAM te ghasaDAya che, TIcAya che, kuTAya che. nadIno pravAha hajAro kilomITara sudhI dhasamasato vahI rahyo hoya tyAre temAM eka aSTakoNiyo paththara taNAto taNAto AgaLa dhape che. emAM ghasaDAvavAthI te dhIme dhIme - ApameLe-goLamaToLa ane lIsso paththara bane che. tenA khAMcAkhUMcA khatama thAya che. have A goLamaToLa paththaramAMthI-koI kArIgarano yoga maLe ane temAM TAMkaNAM paDe to - sarasa majAnI mUrti bane che. pachI aMjanazalAkA karIne AcArya dvArA te mUrti bhagavAna bane che. AvuM ja jIvanA vikAsamAM bane che. kALano anaMta pravAha vahI rahyo che. temAM paDIne AgaLa dhapato jIva aSTakoNa paththara jevo che. paNa pravAhamAM ghasaDAto, TIcAto te jIva-ghaNA badhA kAtila doSothI bharelo te jIva-chevaTe ApameLe goLamaToLa-suMdara bane che. keTalIka pAyAnI vizeSatAo te prApta kare che. ATaluM thatAM tene sa varUpa kArIgara maLe che je tene suMdaraguNavAna banAve che. chelle bhagavAna banAve che. jema jema sahajamaLano hrAsa thato jAya tema jIva vadhu ne vadhu guNavAna banato jAya. sahajaLanI ugratAmAM jIva dukRto sevato hato ane temAM khUba prasanna hato. sukatonA sevanamAM tene koI rasa na hato. je jIvo sukRtonuM sevana karatA hoya temanI mazkarI karato hato. have jema jema sahajamaLano hrAsa thavA lAge tema tema sau prathama te dukRtone tyAgavA to na lAge paraMtu temanI gaI jarUra kare. sukRtonuM svayaM sevana na kare paraMtu parasukRtonuM anumodana to jarUra kare. vaLI vadhu maLacAsa thAya to AthI paNa vadhu jIvanavikAsa thAya. ApaNe joyuM ke 'niyati'nA kAraNe jIva avyavahArarAzimAMthI bahAra
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrama 155 nIkaLyo. have acaramAvartakALamAM te paribhramaNa kare che temAM sahajamaLa' mukhya kAraNa che. te jIvanA svabhAvarUpa che. tenI sAme mukhyatve tenAM karmo kAraNabhUta che. te kALamAM te jIva dArU pIdhelA mANasanI jema game tevA halakA kAmo karIne khUba azubhakarmono baMdha kare che. AthI te jAtajAtanA pazuonA avatAro le che, kyAreka nArakamAM ya jAya che. kyAreka vaLI kAyAthI koI dharama karI le che to zubhakarma bAMdhIne manuSya ke deva paNa thAya che.. kahyuM che ke evI koI jAti nathI, yoni nathI, AkAzapradeza vagere nathI jyAM tenA janma, maraNa vagere thayAM na hoya. A citrapaTamAM Thera Thera judA judA baLada, ghoDo, hAthI, nAraka, deva vagere nAmo lakhyAM che te bAkInAM tamAma prakAranA pazuo, paMkhIo, nArako, devo, mAnavonAM pratIkarUpa samajavA. arthAta pratyeka jagAe jIve badhA prakAranA janmo anaMtavAra laI lIdhA che te batADavAno ahIM Azaya che. - acaramAvarNakALa pUro karIne jIva je caramAvartakALamAM praveza kare che temAM kALa mukhya kAraNa bane che. hA, ardhacaramAvarnamAM jIva samyagadarzana, virati, apramAda, zreNi, vItarAgatA prApta kare che temAM teno puruSArtha mukhya kAraNa bane che. acaramAvartakALamAM jIvano dharma-puruSArtha niSphaLa jAya ane karmo ja tene dhobI pachADa dIdhA kare. paNa caramAvartakALamAM jIva pote baLavAna banI jAya. emAM ya ardhacaramAvartakALamAM pravezyA bAda to te ekadama baLavAna banI jAya acaramAvartakALamAM jIva zetAna ja hoya che. caramAvartakALamAM te insAna (mArgAnusArI) banI zake che. ardhacaramAvartakALamAM te mahAna (samakitI ke sAdhu) banI zake che. chelle tyAM te bhagavAna bane che. Ano artha evo nahi samajavo ke ardhacaramAvartakALamAM je jIvoe praveza karyo te badhA mahAna ke bhagavAna ja banI gayA hoya nA, jarAya nahi. ahIM kahevAno Azaya eTalo ja che ke jo koI jIva mahAna vagere bane tema hoya to te ardhacaramAvarnamAM ja zakya che. A vAta caramAvarta ke acaramAvartakALamAM zakya ja nathI. e rIte koI jIva insAna banI zake to te caramAvartakALamAM ja banI zake. nA... acaramAvartakALamAM to insAna na ja banI zake.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM bAkI caramAvartta ane ardhacaramAvarttamAM pravezelA jIvo paNa zetAna hoI zake kharA. dRDhaprahArI kevo zetAna hato ? te vakhate te ardhacaramAvarttamAM to AvI ja gayo hato parantu mokSa pAmavA mATenA chellA bhava sudhI AvI gayo hato. e eka ja bhavamAM te zaitAna maTIne, mahAna (sAdhu) banIne bhagavAna banI gayo. 156 ardhacaramAvarttamAM praveza karelA ghaNA badhA jIvo mithyAtvI hoI zake. eTaluM ja ke jo samakita joItuM hoya to te mAtra ardhacaramAvarttamAM maLI zake, caramAvartta ke acaramAvarttakALamAM to samakti maLI zake ja nahi. dvirbandhaka : samRdbAMdhaka ApaNe jANyuM ke acaramAvarttakALamAM anaMtA cakro hoya che. temAM je chelluM cakra hoya che tenA aMtabhAgamAM je jIvo Ave teo dvirbandhaka ke samRdbandhaka banI zake kharA. acaramAvarttakALanA anaMtA vItelA bhavomAM jIve ghaNI badhI vAra kAma, krodha vagere doSo sevyA. temAM keTalIkavAra to eTalI badhI tIvratAthI sevyA ke te kSaNe teNe mohanIyakarmanI sauthI utkRSTa sthiti - 70 koTAkoTi sAgaropama (70 karoDa sAgaropamane eka karoDa sAgaropamathI guNAya tyAre sIttera koTAkoTi sAgaropama thAya. eka sAgaropamamAM asaMkhya varSo pasAra thAya. asaMkhya bhavo thAya.) AvI khataranAka mohanIyakarmanI utkRSTa sthiti jIve anaMtI vAra bAMdhI. have jo te mokSe pahoMce tyAM sudhInA tenA tamAma bhavomAM mAtra be ja vakhata tevI utkRSTa sthiti bAMdhavAno hoya to tene skribaMdhaka kahevAya. * e jIva have ekavAra utkRSTa sthiti bAMdhI le pachI te satkRbaMdhaka kahevAya. samRta eTale ekavAra, baMdhaka eTale bAMdhanAro. jIva jyAre bhAna bhUle che tyAre mananI ati tIvratA sAthe kAma, krodhAdinuM sevana karI bese che. e vakhate te AvI utkRSTa sthitino baMdha karI nAMkhe che. acaramAvarttakALa pUro thavAnI taiyArI hoya ane caramAvarttakALamAM praveza karavAnI taiyArI hoya tyAre ja jIva dvibaMdhaka ke samRbaMdhaka banI zake. caramAvarttakALamAM apunabaMdhaka je jIvo ca2mAvarttakALamAM praveza kare temano nizcitapaNe mokSa thavAno. bhale pachI te anaMtA bhavo karyA bAda mokSa thAya.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelo citrapaTa : AtmAno vikAsakrama 157 abhavya jIvone sadAno acaramAvarNakALa hoya. caramAvarNakALa eTale jemane mokSamAM javA mATe have eka ja chelluM (carama) cakaraDuM (Avarta) bAkI che tevA jIvono kALa. A jIvone mokSaprApti nizcita hoya. jo ke anaMtA bhavo karyA bAda mokSa pAmavAnI vAtamAM AnaMda pAmavA jevuM nathI kema ke e bhavo durgatinAM jAlima duHkhothI bharapUra hoya. tevo eka bhava paNa khamI zakAya tevo nathI tyAM anaMtA bhavo zI rIte khamavA ? mokSa to tarata ja-be pAMca sArA bhavo pAmyA bAda-maLI javo joIe. caramAvartakALanA chellA eka cakaraDAnA ApaNe be bhAga- be aDadhIyAkarIe. temAMnA pahelA aDadhIyAne ApaNe caramAvarta kahIzuM ane bIjA-pAchalAchellA aDadhIyAne ApaNe ardhacaramAva kahIzuM. caramAvartakALamAM pravezelA jIvomAM je jIvo eka vAra paNa mohanIya karmanI utkRSTa sthiti bAMdhaze nahi te jIvo apunabaMdhaka kahevAya. annanahi, punarUpharI, baMdhaka=bAMdhanArA. A jIvonA mukhya traNa lakSaNo che. apunarvadhakanAM traNa lakSaNo apunabaMdhaka banelA-caramAvarsamAM pravezelA-jIvanA mukhya traNa lakSaNo che. (1) Aja sudhI te khUba pApo karato hato, atizaya rasathIH atizaya tIvratAthI. have te pApo to karaze ja paNa temAM tIvra rasa nahi rahe.tIvratA nahi Ave. (2) Aja sudhI pApo karatAM, tene pApa pratye khUba Adara hato. pApone te ekadama upAdeya mAnato. have te Adara vagere dUra thaze. saMsAranA tamAma bhogarasamAM tene bahumAnabhAva nahi rahe. (3) Aja sudhI te mAtApitAdi pratye Adara, atithiono satkAra, garIbo pratye karUNA vagere je ucita-pravRttio kahevAya te kyAre ya sevato nahi. have AvI tamAma ucita-pravRttionuM te sevana karaze. ApaNe pUrve joyuM che ke caramAvartakALamAM jIvane dharma pratye dveSa maTe che. have kuTuMbakabIlA pratyenA rAganI jema dharma pratye paNa rAga jAge che. tene be ya game che : bhoga ane yoga.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM mAgabhimukha : mArgapatita : mAganusArI apunabaMdhaka jIva, have AtmavikAsanI keDI upara AgaLa vadhe che. te apunabaMdhaka to che ja paNa temAM have te mArgAbhimukha bane che. mArga eTale mokSa-prAptino mArga. mArga eTale saMyamadharmano mArga. mArga eTale sadAcAritAno mArga. A mArga tarapha apunabaMdhaka jIva jovA lAge che. te tarapha TIkI TIkIne jue che. tene te mArga sAro lAge che. have e jIva e mArge jaIne paDe che. mArganA je AcaraNo che tene jIvanamAM utAre che. A jIva have mArgapatita kahevAya che. tyArabAda te mArgAnusArI bane che. je rIte mArga AgaLa vadhe te rIte tene anusare che. jJAnIoe A 'mArgAnusAritva'thI AdhyAtmika jIvana-vikAsano AraMbha thato jaNAvyo che. A jIvanA 35 guNo hoya che. temAMnA 13 guNo jenA jIvanamAM vikasyA hoya tene paNa mArgAnusArI kahevAya che. A sthitimAM je guNono bIjarUpe vikAsa thayo che paNa jema jema teno vikAsa thato jAya tema tema te bIja vikasatuM jaIne chevaTe vRkSa bane che. chelle tenI upara mokSaprApti nAmanuM phaLa besIne rahe che. jJAnIo kahe che ke je jIvamAM "mArgAnusAritvanA ghaTaka guNono jarA ya vikAsa jovA na maLe te jIva jo sAdhuveSa dhAraNa karIne UMcI kakSAno potAno vikAsa batADe to te vikAsa e mAtra bhramarUpa gaNAya. evA vikAsano koI artha nathI. evo AtmA joradAra AdhyAtmika patana pAmIne rahe che. mArgAnusArI jIvano sauthI mukhya guNa garIbo, rogIo, pazuo vagere puNyahIna AtmAo tarapha 'apAra karUNA" che. atyAra sudhI jIvamAM haiyAMnI kaThoratA puSkaLa pramANamAM hatI. have te dUra thaIne tenAmAM komaLatA Ave che. komaLa hRdaya ane ThaMDuM mAthuM vinA dharmatatvano jIvanamAM praveza karavo te bilakula saMbhavita nathI. dharmamArge hRdayanI kaThoratA (rukSatA, niSpharatA vagere) ane magajanI garamI (rAI, ahaMkAra, krodha vagere) atyanta bAdhaka che. mArgAnusArI bhAva eTale citro doravA mATenI dIvAlane sApha karavAnI
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno vikAsakrama 159 pUrvabhUmikA. divAla jeTalI vadhu sApha thAya teTaluM citra (dharma) vadhu jIvaMta bane. kriyAtmaka ane guNAtmaka dharmonI pUrvabhUmikAmAM svadharmo (kartavyo) atyaMta Avazyaka che. ardhacaramAvarsamAM praveza: samyagdarzana jIva ardhacaramAvarsamAM praveza kare te pachI te game tyAre samyagdarzana pAmI zake. sAmAnyataH samyagdarzana sadgurunA upadezathI jIvane prApta thAya che. jinazAsananuM sabhyapada pAmavA mATe samyagdarzana atyanta Avazyaka che. je AtmA samaktiI banyo nathI te AtmA jaina saMghamAM paNa gaNAto nathI. A guNasthAna hRdayaparivartananuM guNasthAna che. ahIM viziSTajIvana-parivartana hotuM nathI, arthAta pratijJApUrvakanI AMzika paNa virati ahIM hotI nathI. je AtmA AMzika paNa virati pAme tenuM gudAsthAna badalAI jAya che. samyagdarzananA cothA guEAsthAnethI te AtmA pAMcamAM dezavirati guNasthAne jAya che. samyagadarzana vinA eka paNa AtmA uparano AdhyAtmika vikAsa pAmI zakato nathI. jJAnIo kahe che ke eka vAra sAdhuveSa lIdhA vinA paNa-gRhasthanA ke saMnyAsInA veSamAM-kevaLajJAna pAmI zakAze parantu samyagadarzananA cothA guNasthAnane sparyA vinA eka paNa jIva kevaLajJAna pAmI zakaze nahi. samyagdaSTi AtmAne sukhamaya saMsAra tarapha paNa tiraskAra hoya. te je kAMI pApa kare - tene karavA paDe - temAM tenA cittane bhAre uga hoya. aMdarathI pote atyaMta jAgrata hoya. tenI kAyA saMsAramAM kharaDAya paNa tenuM citta sadA tenAthI alipta hoya : arthAt te kAyapAtI hoI zake paNa cittapAtI to na ja hoI zake. A jIvanAM mukhya traNa lakSaNo che. (1) jinavANInA zravaNanI ati lAlasA (2) caritradharma upara ati rAga. (3) deva-gurunI parama bhakti. je samyagudRSTi AtmAo viratidharmasvarUpa cAritradharmane pAmI zakatA nathI te atyanta du:khI hoya che. emanA jevA duHkhI sAtamI nArakanA jIvo paNa hotA nathI. A AtmAnuM manomana sadA raTaNa cAlatuM hoya, "sasanehI pyArA re, saMyama kaba hI mile."
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM dezaviratidhara zrAvaka cothA guNasthAne rahelo samyagudRSTi AtmA vikAsa sAdhe tyAre pAMcamAM guNasthAnano sparza kare. te vakhate te pratijJApUrvaka keTalAka vrata-paccakhANa kare. A AtmAne dezaviratidhara zrAvaka (ke zrAvikA) kahevAya, zreNika, kRSNa vagere cothA guNasthAnathI AgaLa vadhI zakyA na hatA. kumArapALa, zrIpALa, dhanapALa paMDita, mayaNA, sulasA vagere dezaviratidhara zrAvaka ke zrAvikA hatAM. | sarvaviratidhara sAdhu je AtmAo vizeSa vikAsa sAdhe te chaThThA guNasthAnanA sAdhu ke sAdhvI bane. sarva pApothI pratijJApUrvaka virAma pAme eTale te sarvaviratidhara sAdhu ke sAdhvI kahevAya. A sAdhunuM jIvana sAmAnyataH pramAdabhAvayukta hoya che. eTale temane pramatta sarvaviratidhara sAdhu kahevAya. parantu jyAre teonA aMtaramAM apramatta bhAvanI jhalaka Ave tyAre teo sAtamA gusthAnanA apramatta sarvaviratidhara sAdhu kahevAya. vadhumAM vadhu dara be ghaDIe sAdhu chaThThAthI sAtamAM guNasthAnane sparza ja. evI sAtamA guNasthAnanI sparzanAno saMpUrNa saravALo (dezona pUrvakroDavarSanA sAdhujIvanamAM paNa) be ghaDIthI vadhu thAya nahi. hAlamAM je sarvaviratidhara sAdhu (sAdhvI) che temanuM cAritra kAM bakuza hoya kAM kuzIla hoya. A sivAyanA traNa cAritra na ja hoya. bakuza ane kuzIla cAritra eTale doSothI malina thatuM cAritra, AvA malina cAritradharo paNa chaThThA ane sAtamA guNasthAne to ja hoI zake jo temane te doSono tIvra pazcAttApa ane te doSonuM sUkSmatama prAyazcitta karAtuM hoya. AvA prAyazcittakArI sAdhuo (nizcayanayathI malina chatAM) nirmaLa kahevAya. ethI ja teo chaThThA guNasthAna upara TakI jAya. vartamAnakALanI utkRSTa sAdhanA paNa sAtamA guNasthAnathI AgaLanI hoI zakatI nathI. ApaNe joyuM ke mArgAnusArI jIvano mukhya guNa karuNA che tema dravya samyagudRSTinA mukhya guNamAM-sukhamAM virAga ane duHkhamAM samAdhi che. bhAva samyagRSTino mukhya guNa "upazama' che. sAdhuno mukhya guNa 'apramAda che. karmagranthanI dRSTie A AtmavikAsa A rIte che.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAno vikAsakrama mohanIyakarmanI utkRSTa sthiti sittera koTAkoTi sAgaropamanI hoya che. jyAre jIva mohanIyakarmanI aMtaHkoTAkoTi sAgaropamanI sthitie Ave tyAre te granthipradeza (granthi eTale rAga-dveSanI gADha gAMTha)nI najIka Ave. te vakhate ja tene dravyakriyAono sparza thAya. navakAramaMtranuM zravaNa vagere maLe. jyAre A sthitimAM vaLI hrAsa thavA sAthe aMtaHkoTAkoTi sAgaropamanI sthiti rahe tyAre te jIva samyagadarzana pAme. temAM vaLI palyopamapRthakRtva (be thI nava palyopama) jeTalI mohanIyakarmanI sthitino hrAsa thAya tyAre tene dezavirati prApta thAya. temAM vaLI, traNeya bAbatomAM saMkhyAtA sAgaropama jeTalI mohanIyakarmanI sthitino hrAsa thAya tyAre kramazaH sarvavirati, upazamazreNI ane kSapakazreNI prApta thAya. samaktiI, zrAvaka ane sAdhunAM bAhya cihno kramazaH cAMllo, caravaLo ane rajoharaNa che. jenI pAse cAMllo vagere hoya tene vyavahArathI samaktiI vagere kahI zakAya. nizcayanayathI to guNasthAna-prApti pramANe ja samaktiI vagere ullekha karI zakAya. traNa vAnaro upara ghaTanA A traNa prakAranI avasthAo saraLatAthI samajAya te mATe traNa vAMdarAnuM 'rUpaka jaNAvuM. dharatI upara traNa vAMdarA beThA che. najIkamAM AMbAnuM virATa vRkSa che. tenI ekadama UMce AvelI DALa para pAkelI pherIo jhUmI rahI che. nIcenI DALe kAcI kerIo che. vAnaroe pAkelI kerI tarapha najara karI. traNeyanI icchA te ja kerI meLavavAnI che. eka vAnare pUrI tAkAtathI kUdako mAryo. pAkelI kerInI DALe jaI beTho. ekadama khuzakhuzAla thaI gayo. bIjAe kUdako to mAryo; TheTha pahoMcavA, parantu te tyAM pahoMcI na zakyo. kAcI kerInI DALa pakaDAI gaI. tyAM beTho paNa tenI najara pAkI kerI tarapha che. te na pAmavA badala tenA moM upara aphasosa che. - trIjo vAnara jarAka paNa kUdI zake tema na hato kema ke madArIe tene khIle barobara bAMdhyo che. enA nasIbamAM-kAcI ke pAkI-ekeya kerI na hovAthI te raDI rahyo che.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM prathama vAnaranA sthAne sarvaviratidhara sAdhu che. bIjA vAnaranA sthAne dezaviratidhara zrAvaka che. trIjA vAnaranA sthAne samyagdaSTa AtmA che. sAtamA guNasthAne Avelo jIva jo mohanIyakarmanI prakRtiono upazama karato AgaLa vadhe to te upazAmaka kahevAya : tenI upazamazreNI kahevAya. te 8, 9, 10mA guNasthAne jAya. pachI 11mA guNasthAne jAya. tyAMthI nizcitapaNe paDe. paDato paDato cheka pahelA guNasthAne paNa jAya. are ! temAM ya nigodamAM paNa cAlI jAya. eTaluM cokkasa ke te game teTalA pApa kare to ya teno saMsAra ardhapudgalaparAvarttathI vadhAre to na ja thAya. je AtmA sAtamA guNasthAne AvIne mohanIyakarmanI prakRtione kSINa karato AgaLa vadhe te kSapaka kahevAya. tenI kSakazreNI kahevAya. te AtmA 11mA guNasthAne na ja jAya. te 8, 9, 10, 12me thaIne 13mA guNasthAne jAya. bAramA guNasthAne te cAra ghAtIkarmono nAza karIne vItarAga bane. teramA guNasthAne sarvajJa (kaivalI) bane. AyuSyano jeTalo kALa bAkI hoya temAM eka antarmuhUrta nyUna badho kALa teramA guNasthAne pUrNa kare. pachI caudamA guNasthAne a, I, uM, RR, lu varNo bolatAM jeTalo kALa lAge teTalo kALa (antarmuhUrta) caudamA guNasthAne yoga-nirodha kare. ayogI kevalI bane. pachI AyuSya pUrNa thAya. eka ja e ja - samayamAM cAra aghAtI karmono kSaya karIne te mokSanA sthAne - siddhazilAnI upara-pahoMcI jAya. mokSa pAmelA AtmAne saMsAramAM kyAMya janma levAno raheto nathI. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMta sukha svarUpa anaMta catuSTamAM te ramamANa rahe che. apUrva AnaMdanI anubhUti sadA mATe kare che. - Aja sudhInA bhUtakALanA anaMtA kALamAM anaMtA AtmAo mokSa pAmyA che. bhaviSyamAM anaMtA AtmAo mokSa pAmaze, ane to ya saMsAra jIvothI khAlI nahi thAya. khAlI thato rahevA chatAM khAlI nahi dekhAya. kema ke siddha thanArA jIvo karatAM anantAnta guNI saMkhyA saMsArI jIvonI che. ane te sadA AThamA naMbaranA 'anaMta'mAM ja rahevAnI che.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga-ramatA ne hemala muna jainAba ww yukta temA bhAna Aja nA A hatI badha havAnA tamAma mAno ya na na Oval S 1.9-navuM carca ane pana jaya velana vaDavA kAra -- mana De.po nila nana meM hamezA sarjano bacata thatuM avikaripakSa banAnuM pApiya hama eka banavuM. sahanA tra mune be pu Ina menana paNa zAnI tha bendin US FEE na dharma nA vA samaya 1. saraLa bano 2. sujana bano 3. sajjana bano mo 4. sAdhu bano 5. bhagavAna bano (7) bIjo citrapaTa cauda guNasthAna cauda guNasthAna zreNInAM guNasthAno mithyAtva guNasthAna 10 cauda guNasthAnono saraLa bhASAmAM vikAsano krama : mArgAnusArI jIva samyagdarzana dezavirati - zrAvakadharma sarvavirati-sAdhudharma vItarAgatA : sarvajJatA : siddhatva navA Taxon 16 guNasthAna 4thu guNasthAna 5muM guNasthAna 6ThThuM vagere guNasthAna 13muM ane 14muM guz2asyAna
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM paheluM - mithyAtva guNasthAna pahelA guNasthAnanuM nAma mithyAtva guNasthAna che. koI savAla karaze ke mithyAtva e avaguNa che. enA sthAnane avaguNasthAna kahevuM joIe ne ? guNasthAna kema kahevAya che ? eno javAba e che ke A vAta sAcI che. parantu A sthAnanA pAMca peTAbheda paDe che. temAM uttarottara jIvanI vikasita avasthA banatI jAya che. are ! 18 nAmanA sauthI pahelA peTAbhedamAM je anaMta jIvo che te tamAma AtmAonA ATha rUcaka pradezo sadA mATe ekadama zuddha hoya che. tyAM kadI koI paNa azuddhi hotI nathI, jevA siddha bhagavaMtanA tamAma - asaMkhya Atmapradezo ekadama zuddha-tevA ja ATha rUcaka pradezo sarva AtmAonA anAdikALathI ekadama zuddha. tyAM karmanuM ekAda dalika paNa kadI coMTatuM nathI. A ATha pradezonI zuddhatA e guNa che. vaLI A guNasthAnanA bAkInA cAra peTAbhedomAM paNa jIvanI viziSTa guNavattA banatI jAya che. eTale A mithyAtvanA sthAnane paheluM guNasthAna kahyuM che. A uparathI evuM kahI zakAya ke jJAnIo ApaNane sarvatra guNano aMza jovAnuM jaNAve che. A citrapaTamAM cauda guNasthAnonA je goLA batADAyA che temAM dhyAna daIne jozo to evuM jANavA maLaze ke zarUnA bolamAM kALo bhAga vadhu che, je kALAza uttarottara bolamAM ghaTatI jAya che ane dhoLAza vadhatI jAya che. caudamA guNasthAnanA goLAmAM je ati sUkSma kALAza rahI che te paNa mokSa batADatA corasamAMthI sAva nIkaLI gaI che. te corasa sAMze dhoLo che. kALAza jIvanI aMdhakAra dazAne jaNAve che. dhoLAza jIvanI prakAzadazAne jaNAve che. prathama guNasthAnanA pAMca peTAbhedo sthUlathI batADavAmAM AvyA che. temanAM nAma 1A, 13, 10, 1D ane 16 che. e pachI dvitIya vagere guNasthAno sIdhI UbhI lITImAM batADyA che. jemAM sauthI upara mokSa che. keTalAka guNasthAno evA che jyAMthI AgaLa ja vadhavAnuM che, to tyAM te rItanA tIra (gamanasUcaka) batADayA che je guNasthAnomAMthI javAnuM che ane kyAMkathI pAchA tyAM AvavAnuM paNa saMbhavita che, tyAM te rItanA tIra
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo citrapaTa : cauda guNasthAna 165 (gamana-AgamanasUcaka) batADavAmAM AvyA che. AThamAthI bAramA guNasthAnone zreNInA guNasthAno kahevAya che eTale tyAM te rItano kAuMsa mUkavAmAM Avyo che. have ApaNe kramaza: prathama : mithyAtva guNasthAnanA pAMca peTAbhedone joIe. 1A. ApaNe pahelA citrapaTanA vivecanamAM joyuM che ke dareka jIva sahuthI prathama avyavahArarAzinI nigodamAM hoya tyAM ja tenA anantA bhavo thAya. e vakhate tenAmAM atigADha evA mithyAbhAvano (samyaphabhAvanI sUjhano sarvathA abhAva te mithyAbhAva) udaya hoya. tene koI paNa padArthanI sAcI sUjhano prakAza jarAka paNa na hoya. A vAta darzAvavA mATe te AnA goLAmAM lagabhaga pUro aMdhakAra darzAvato kALo raMga batAvyo che. hA, hamaNAM ja kahyuM tema ahIM dareka jIvanA ATha rUcaka pradezo sadA zuddha rahetA hovAthI, tene darzAvatuM nAnakaDuM sapheda TapakuM darzAvavAmAM AvyuM che. A goLAmAM je jIvo che te tamAma avyavahArarAzine lagatA che. temane sUkSma evI nigoda kahevAya che. nigoda eTale vanaspati. sUkSma eTale jeno moTo Dhagalo karAya to ya AMkhothI na dekhAya tevI. (vanaspati) cauda rAjalokamAM evo ekAda paNa AkAzapradeza jaDaze nahi jayAM A nigoda na hoya. badhu maLIne nigodanA asaMkhya goLA hoya che. dareka nigodamAM anantA jIvo hoya che. te tamAmane ekIsAthe zvAsocchuvAsa levA paDatA hovAthI ane juvAna mANasanAM eka zvAsozvAsamAM jeTalo samaya jAya teTalA samayamAM sADA sattara vakhata janma-maraNa thaI jatA hovAthI A jIvonI vedanAno koI pAra hoto nathI. sUkSma nigodanA be prakAra che. avyavahArarAzinI sUkSmanigoda ane vyavahArarAzinI sUkSmanigoda. je avyavahArarAzinI sUkSmanigodanA jIvo bAdaranigodathI mAMDIne paMcendriya mAnava sudhImAM AvI gayA te jIvo jo pAchA sUkSmanigodamAM jAya to vyavahArarAzinI sUkSmanigodanA jIvo kahevAya. je hajI kadI bahAra nIkaLyA ja nathI te avyavahArarAzinI sUkSmanigoda kahevAya. je jAtibhavya jIvo che te avyavahArarAzinI sUkSmanigodamAMthI bahAra
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM nIkaLIne mAtra bAdaranigodamAM AvI zake. eTale ke sAdhAraNapaNAMmAM pharyA kare paNa te pratyakapaNuM to na ja pAmI zake. arthAtu pRthvI AdimAM teo AvI zake nahi. 13 pahelA guNasthAnanA pAMceya bhedomAM mithyAtvanI aMdhakAramayatA che. temAM prathama ane dvitIya peTabhedamAM to mithyAtvano ati gADha aMdhakAra hoya che. A be 14 ane 15mAM bahu thoDoka pharaka che. je jIvo avyavahArarAzimAMthI vyavahArarAzimAM Ave te jIvo 14mAMthI nIkaLIne 15mAM jAya. basa, ATalo ja pharaka paDe che. hA, e kharuM ke avyavahArarAzimAMthI bahAra nIkaLavuM e bahu agharuM kArya che. je jIvanI niyati tevI bane tyAre ja te tyAMthI nIkaLI zake. ATaluM paNa e jIvanuM sadbhAgya to gaNAya ja. ic ApaNe joyuM ke anAdikALanA anaMta bhavomAM jIve anaMtI vAra ati kliSTa rAgAdinI pariNatio sevI che. te vakhate teNe sIttera koTAkoTi sAgaropamanI mohanIyakarmanI sthitino baMdha karyo. AvA prakAranA tamAma jIvone ApaNe 14 ane 15 goLAmAM rAkhyA che. - have e jIvomAM je jIvo AkhA bhavacakramAM be ja vAra athavA eka ja vAra mohanIyakarmanI 70 koTAkoTi sAgaropamanI utkRSTa sthiti bAMdhavAnA che te badhA jIvone ApaNe 1c goLAmAM gaNazuM. A 1A., 1B. ane 1c. goLAnA jIvone bhogarasa khUba hoya che. A jIvomAM guNonI khIlavaTa hotI nathI. doSono bhaMDAra paDelo che. paNa A trIjA peTAbhedamAM bhogarasanI carama sImA Ave che. have 3DmAM je jIvone ApaNe mUkaze temAM Avo kAtila bhogarasa nahi hoya. 1D. 1c sudhInA traNa goLAnA jIvone ApaNe acaramAvartakAlIna jIvo gaNIzuM. have temAMthI caramAvartakALamAM je jIvo AvyA te badhAne ApaNe 1DmAM gaNIzuM. ahIM rahelA jIvo dvibaMdhaka nathI ke sakRbaMdhaka paNa nathI. te badhA apunabaMdhaka che. A apunabaMdhaka jIvomAM keTalAka mArgAbhimukha, mArgapatita hoya che. ahIMthI dharma-svadharmano-Acho pAtaLo prakAza zarU thAya che. dharmanI pUrva svadharmo (ucita kartavyo)nuM pAlana hoya. temAM sauthI prathama ucita kartavya tarIke
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo citrapaTa : cauda guNasthAne 167 mAtApitAnuM pUjana gaNavAmAM AvyuM che. A goLAnA jIvomAM mAtApitAnI sevAno bhAva jAgrata thAya che. AvI temanI avasthAne AdidhArmika avasthA kahevAya che. 1D.nA goLAnA je jIvo mArgAnusArI bhAva pAme te tamAmane 1 nA goLAmAM gaNavAnA che. A goLAnA jIvomAM mokSa tarapha ruci pedA thAya. A jIvomAM nyAyasaMpanna vaibhava, sadAcAritA, ucita sevana, pApamAM abhyarasa vagere guNo pragaTa thAya. jo ke A thI 15 sudhInA badhA ja jIvomAM mithyAtvabhAvanuM aMdhAruM to che ja paNa te ya uttarottara ghaTatuM jAya che. ane guNano prakAza vadhato jAya che. 1E. mAM "mithyAtva guNasthAna'na "guNasthAna' zabda sArthaka banI jAya che. A goLAnA jIvomAM sarasa guNavikAsa thAya che. bhAvimAM je kriyAtmaka dharma ane guNAtmaka dharmanI prApti karavAnI che tenA bIja ahIM paDI jAya che. AmAM sauthI mukhya arthamAM nIti ane kAmamAM sadAcAra - e be - guNo che. vaLI, je jIvo bhaviSyamAM 'mokSa pAmavAnA che te ja jIvo A goLAmAM hovAthI temane mokSarUci paNa utpanna thAya che. e vAta khyAlamAM rahe ke 10 sudhInA je cAra goLA che temAMthI nIkaLI gayelA jIvo pharI temAM kyAreya AvI zakatA nathI. abhavya jIvo 1A ane 1B.thI AgaLa vadhI zakatA nathI. 10. ke 1E.thI AgaLa vadhelo jIva pharI pAcho 1E.mAM AvI zake che kharo. mithyAtva guNasthAnano kALa jaghanyathI eka antarmuhUrta ane utkRSTathI anaMta kALa hoI zake che. have ApaNe AgaLa vadhIe. bIjuMH sAsvAdana guNasthAnA bIjA guNasthAnanuM nAma sAsvAdana guNasthAna che. ahIM jIvamAM mithyAtvabhAva hoto nathI to samyakatvabhAva paNa vyaktasvarUpe hoto nathI. 11mA uparAmazreNInA guNasthAnethI paDelA jIvo tathA 4thA guNasthAnanuM upazamasamyakatva pAmIne paDelA jIvo A bIjA guNasthAne Ave che. A jIvo samyaktane vame che : tenI UlaTI kare che. eTale temane samyaktano AsvAda hoya che eTale evA AsvAda sahitanA A guNasthAnane sAsvAdana
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM guNasthAna kahevAmAM Ave che. A uparathI samajAze ke caDatI vakhate A guNasthAnanI sparzanA jIva karI zakato nathI. A guNasthAna paDatI vakhate ja sparzAya che. sparzanAno kALa jaghanyathI eka samayano hoya che. utkRSTathI cha AvalikA jeTalo hoya che. jJAnIoe pAMca prakAranA je samyaktva kahyA che temAM A sAsvAdana bhAvane paNa samyaktva tarIke levAmAM Avyo che. paNa nizcayanayane te mAnya nadhI. upazamazreNIthI avazya patana thAya. temAM jIva cothA guNasthAne aTakI paNa jAya kharo. parantu jo tene hajI vadhu patana pAmavAnuM hoya to tene bIjA guNasthAnane sparzIne ja pahelAM guNasthAne javuM paDe. AvuM ja upazamasamyaktvamAM samajavuM. jo A jIva kSayopazamasamyaktva pAmI jAya to tene cothA guNasthAne ja TakI javAnuM maLe. paNa jo tene mithyAtva guNasthAne gabaDavAnuM hoya to te bIjA guNasthAnane sparzIne ja mithyAtva guNasthAne jaI zake. jo kSayopazama samyaktvathI patana thaIne mithyAtva guNasthAne javAnuM hoya to A bIjA guNasthAnane sparzavAnuM hotuM nathI. upazamasamyaktvanA anubhavanA kALamAM (1 samayathI 6 AlikA jeTalA) patana thavAnuM kAraNa anaMtAnubandhI kaSAyano thaI jato udaya che. upazamasamyaktvano jaTalo kALa bAkI hoya teTalo kALa A kaSAyanA udaya sAthe bIjA guNasthAne jIvane pasAra karavo paDe. tyAra bAda tarata te jIva pahelA guNasthAne cAlI jAya. trIjuM : mizradRSTi guNasthAna A guNasthAne AvelA jIvane bhagavAna jinezvaradeve kahelA tattvo pratye nathI ruci rahetI ke nathI aruci thatI. Avo mizrabhAva hovAthI A guNasthAnane mizrardaSTi guNasthAna kahevAya che. A guNasthAna cothA guNasthAnethI paDatAM AvI zake ane pahelA guNasthAnethI caDatAM-cothe guNasthAne jatAM - paNa AvI zake. eTaluM kharuM ke je kadI samyaktva pAmyo nathI tevo jIva pahelI ja vAra samyaktva pAme tyAre niyamathI upazamasamyaktva ja pAme. A vakhate te pahele guNasthAnethI sIdho cothA guNasthAne ja jAya. te vakhate te bIje ke trIje guNasthAne na
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo citrapaTa : cauda guNasthAna 169 ja jAya. paNa eka vAra upazama samakita pAmyA bAda jIva kSayopazama samati pAme ane temAMthI paDe to te trIjA guNasthAnane sparzIne paDI zake ane have jo ene kSayopazama samyaktva pAmavAnuM hoya to pahelethI trIje guNasthAne thaIne cothA guNasthAne jaI zake, pahelA guNasthAnethI cothA guNasthAne janAro jIva jo trIjA mizra guNasthAne Ave to tene jinokta tattva pratye aruci hatI te dUra thAya che. ruci to hatI ja nahi, cothA guNasthAnethI pahelA guNasthAne janAro jIva jo trIjA mizra guNasthAne Ave to tene jinokta tattva pratye je ruci hatI te dUra thAya che. aruci to hatI ja nahi. eTale ja ema kahevAya ke trIjA mizra guNasthAne jinokta tattva pratye na ruci hoya, na aruci. e ja rIte ahIM saMsAra pratye paNa jIvanI na rucina arucinI sthiti hoya, A guNasthAnano kALa eka ja antarmuhUrtano hoya che. tyArabAda potAnA pariNAma anusAre jIva pahele ke cothe guNasthAne jato rahe che. cothuM : avirata samyagdaSTi guNasthAna jIvano jainasaMghamAM ke jainazAsanamAM praveza A guNasthAnathI thAya che. je jIva A guNasthAnethI gabaDe che te jainasaMgha athavA jainazAsanamAMthI ApameLe rada thAya che. je cAra kaSAyo che temAMnA cAra anantAnubandhI kaSAyono hrAsa (kSayopazama vagere) thAya tyAre jIvane samyagdarzananI prApti thAya che. e vakhate jIva cothA guNasthAne Ave che. A guNasthAne rahelA jIvone tattvatrayI (sudeva, suguru, sudharma) ane ratnatrayI (samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritra) upara avihaDa zraddhA hoya che. enA aMtaramAM eka vAta jaDabesalAka besI gaI hoya che ke, sAcA che vItarAga, sAcI che vANI. AdhAra che AjJA, bAkI dhULadhANI. A jIvomAM zraddhA apAra hoya che. parantu AcaraNa thaI zakatuM nathI. tenuM kAraNa apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjvalana kaSAyano udaya
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM che. A kaSAyo jIvamAM dezivarati, sarvavirati ane vItarAgadazA AvavA detA nathI. Ama A guNasthAne dezavirati ke sarvavirati-ekeya virati nahi hovAthI A jIvone avirata samyagdaSTa kahevAya che. pahelA traNa guNasthAnonA jIvone avirata mithyArdaSTi kahevAya che. samyagdarzana aneka prakAranAM hoya che. kSAyika, aupazamika, kSAyopazamika, vedaka ane sAsvAdana, AmAM sAsvAdana nAmanuM samyagdarzana bIjA guNasthAne hoya che. kSAyika samyaktva cothAthI caudamA guNasthAne hoya che. kSAyopazamika samyaktva cothAthI sAtamA guNasthAne hoya che. aupamika samyakttva cothAthI agiyAramA guNasthAne hoya che. vedaka samyaktva e kSAyopazamika samyaktvanA chellA dalikonA vedana svarUpa hoya che. samyagdaSTa AtmA avirata che. eTale te vrata-paccakkhANa karI zakato nathI. paNa tenAmAM deva-gurunI apAra bhakti, jinavANInA zravaNanI tIvra lAlasA ane cAritradharmano ati rAga to jarUra hoya che. A guNasthAna apekSAe sauthI mahattvanuM guNasthAna che. AdhyAtmika vikAsanI sAcI zarUAta ahIM thAya che. A guNasthAna jaMkazana sTezana jevuM che. je jIvo uparanA guNasthAnethI nIcenA gubrasthAne javAnA hoya ke nIcenA guNasthAnethI uparanA guNasthAne javAnA hoya te tamAmane A cothA guNasthAne AvavuM ja paDe. sAmAnyataH ema kahI zakAya ke samyagdaSTi jIvo sarvaviratidharmanA lAlasu hovAthI tene pAmyA vinA rahI zakatA nathI. paraMtu jo bAdhaka kaSAyo joradAra hoya to temanI bhAvanA phaLatI nathI. pachI teo dezaviratidhara zrAvakanuM pAMcamuM guNasthAna pakaDe che. kyAreka to te ya zakya banatuM nathI. te vakhate teone cothA guNasthAne rahIne saMtoSa mAnavo paDe che. A guNasthAne rahelA AtmAone pApo tarapha saMpUrNa dhikkArabhAva hoya che. eTale jyAre temane pApa karavuM paDe tyAre tenI pAchaLa tIvra pazcAtApa thayA vinA raheto nathI. anantAnubandhI kaSAyano je jIvane udaya hoya te jIva pApano pazcAtApa karI zake nahi.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo citrapaTa : cauda guNasthAna 171 je zrAvaka ke zrAvikAne, sAdhu ke sAdhvIne potAnA doSo badala tIvra pazcAttApa hoya temaNe nizcitapaNe samajavuM ke temanA anantAnubandhI kaSAyono hrAsa thayo che ethI temane cothuM guNasthAna cokkasa prApta thayuM che. hA... temane pAMcamuM ke chaThThuM guNasthAna prApta na paNa thayuM hoya. pAponA pazcAttApa sAthe e jIvone jainadharma (jinazAsana) atizaya vahAluM hoya. A rIte jemanI pAse cothuM guNasthAna nizcitapaNe AvyuM che te AtmAone A bhave athavA najIkanA AgAmI bhavomAM tenA phaLarUpa viratinAM guNasthAno AvyA vinA rahevAnA nathI. cothuM guNasthAna spardhA pachI ardhapudgalaparAvarttanA anaMtakALanuM je utkRSTa bhramaNa saMbhavita jaNAyuM che te gozAlaka vagere jevA jIvo mATe ja che, jeo 1lA guNasthAne jaIne kAtila pApo kare che. paNa tethI koIe cothA guNasthAnathI saMtoSa mAnavo nahi. viratisarvavirati ja-pAmavAno yatna to karavo ja, kema ke samyagdarzana rUpI ratnanI rakSA karato e Dabbo che. jo Dabbo na hoya to A ratna kyAMka khovAI paNa jAya. avirati e evI pAse beThelI DAkaNa che je samyagdarzana nAmanA bALakanuM gaLuM game tyAre dabAvI de. eno paLa mATe ya bharoso karI zakAya nahi. cothuM guNasthAna pAmyA pachI e guNasthAnanI aviratine tyAgIne viratine nahi pAmI zakanArA AtmAonI saMkhyA jhAjhI hotI nathI, jJAnIoe kahyuM che ke, "zreNika, kRSNa sarakhA avirata thoDalA." nikAcita ke tIvra anikAciMta cAritramohanIyakarmanA udayavALA jIvo ja samyagdarzana pAmIne aTakI jAya. bAkI to temano cAritradharmano rAga eTalo badho tIvra hoya ke tethI cAritramohanIyakarma tUTIne ja rahe ane dIkSA thaIne ja rahe. chevaTe dezaviratidharma to Ave ja. je AtmAo sarvavirati jhaMkhavA chatAM te pAmI zakatA nathI te AtmAo atyaMta du:khI rahetA hoya che. A ja temanI bahu moTI vizeSatA che. jagatanA tamAma jIvone saMsAra duHkhamaya maLe te gamatuM nathI. parantu samyagdaSTi jIvone to puNyano udaya thatAM saMsAra sukhamaya maLe to ya gamatuM nathI kema ke teo jANe che ke duHkha e pApamAMthI utpanna thAya che ane
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM pApo karAvavAnI sauthI vadhu tAkAta bhogasukhonA AsaktipUrvakanA bhogavaTAmAM paDelI che. AthI ja temane te ja bhagavAna jinezvaradevo khUba game che jeo sukhamaya saMsArane napharata karavAnuM kahe che. A vAta karatAM jaina sAdhuo paNa tene khUba game che. A vAta karatAM dharmazAstro paNa tene khUba game che. Ama tene sudeva, suguru ane sudharmanI upara parama zraddhA thayA vinA rahetI nathI. A jIvone bhagavAna khUba game che eTale bhagavAnanA je bhakto (sAdharmiko) che te paNa khUba game che. samyagdarzananI prAptino jaghanyakALa eka antarmuhUrta hoya che. utkRSTakALa sAdhika 66 sAgaropama che. te A rIte saMbhave : vaccenA manuSyabhavamAM samyagadarzana pAmIne anuttara vimAnomAM 3333 sAgaropamanA AyuSyane je pAme tene samyagadarzananI utkRSTa sthiti saMbhave. pAMcamuM : dezavirati guNasthAna samyagadarzana pAmyA pachI sAmAnyataH to jIva sarvaviratinA chaThThA guNasthAne ja kUdako mAravA kamara kase. paNa temAM je niSphaLa jAya te AtmA pAMcamA guNasthAnane pAme. chaThThA guNasthAne sarva sAvadha yogathI saMpUrNa virati che. jyAre pAMcamAM guNasthAne AMzika virati che. ahIM pratijJApUrvaka bAra aNuvrato ke temAMno amuka hisso svIkAravAno hoya che. apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyono hrAsa (kSayopazama) thAya tyAre A guNasthAnanI prApti thAya che. A kaSAyo alpa paNa paccakakhANa thavAmAM pratibaMdhaka hoya che. dezaviratidhara AtmAo gRhasthajIvana jIve che. teo gharabArI hoI zake che. jAtIya sukhano bhogavaTo karatA hoI zake che. A badhuM chatAM temane sAvadhanA sevana tarapha bhayaMkara dhikkAra acUka hoya che. A dhikkAra cothA guNasthAnathI ja prApta thayo che. ahIM. zrAvaka-jIvana che. e bhaviSyanA sAdhu-jIvananI tAlIma svarUpa che. je AtmAo zrAvakajIvanamAM ja UNAM hoya che teo saMsAratyAgI sAdhu
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo citrapaTa : cauda guNasthAnA 173 banavAne lAyaka gaNAtA nathI. zrAvaka-jIvanane sauthI mukhya kriyAkAMDavibhAga che. be TAimanuM pratikramaNa Avazyaka gaNAya che. te vinAnA zrAvakane zrAvaka kahI zakAya nahi. samyagudarzananI avasthAmAM jinabhakti Avazyaka che to dezaviratinI avasthAmAM Avazyaka-kriyA Avazyaka che. te vinAnA samaktiI ke dezaviratine samaktiI ke dezavirati kahI zakAya nahi. utkRSTa dezaviratidhara te kahevAya je nirmaLa sakhyatvano dhAraka hovA sAthe bAra vratono utkRSTa ArAdhaka hoya. jaghanya koTino dezaviratidhara zrAvaka te kahevAya je bAramAMthI ekAda vratano pratijJApUrvaka dhAraka hoya. are, chevaTe vratanA ekAda bhAMgAno mAtra dhAraka hoya. hA... temAM ya be zarata to kharI ja ke te samyagadarzanayukta hoya ane pratijJApUrvakano te vratadhAraka hoya. Aje je aNuvrata-AMdolana dvArA aNuvratI banAvAya che te-A be vastunA abhAvane lIdhe - zAstramAnya aNuvratI nathI. temane pAMcamAM guNasthAnanA svAmI evA aNuvratI kahI zakAya nahi. dezaviratidhara AtmAne zrAvaka kahevAya che. A zabdano nirukta artha A pramANe che. - zra = jinavANIne sAMbhaLe. va = dhana, sAtakSetromAM vAve ka = azubha karmone kApe. AmAMnuM kazuM ya jenAmAM na hoya paNa chatAM sAmAyika, pUjA, pratikramaNa karato hoya to tene dravyathI zrAvaka kahI zakAya. tenuM bAhya lakSaNa che, caravaLo. chaThThaH pramatta sarvavirati guNasthAnA sAtamuM : apramatta guNasthAnA zrAvakajIvana pachI gRhatyAgapUrvakanuM sAdhujIvana Ave. cothA guNasthAne hRdayaparivartana hoya. pAMcamAM guNasthAne AMzika jIvanaparivartana hoya. chaThThA guNasthAne saMpUrNa jIvanaparivartana hoya. sAdhune "aNagAra' kahevAya. agAra eTale ghara. je ghara choDIne aNagAra = ghara vinAnA banyA. jeNe ghara choDyuM teNe zuM na choDyuM. strI, dhana, kuTuMba vagere badhuM choDyuM.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 kema ke ghara vinA A badhuM kyAM rahe ? jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM gharano tyAgI te nakkI strI vagereno tyAgI hoya. gharano tyAga karyA vinA dharma enA vAstavika svarUpamAM ArAdhI zakAto nathI e vAta vartanathI batADavA mATe tamAma tIrthaMkaradevoe gRhatyAga karIne dIkSA lIdhI che. bALa, madhyama jIvone gharatyAgano upadeza ApavAmAM Ave tyAre te upadeza potAne jIvavo paDe AthI ja upadezadAtA tIrthaMkaradevo svayaM gRhatyAga karIne, dIkSA laIne, sAdhanA karIne kaivalya pAmatA hoya che. bharata cakrI, guNasAgara zreSThI, pRthvIcandra rAjA vagerene gharamAM kaivalya thayuM. paNa koI tIrthaMkaradevane tevuM na ja bane, vartamAnakALamAM pazcimanA jherI pavananuM je vAvAjhoDuM covIsa kalAka cAlyuM che temAM to A vAta ekadama sAcI che ke gharamAM rahIne dharma thaI zake nahi. zAstrokta vidhipUrvaka gRhatyAga karIne je sAdhu banyo hoya te ja sAdhu kahevAya. sAdhunA zAstrokta lakSaNo jenAmAM hoya te sAdhu kahevAya. vartamAnakALanuM sAdhutva bakuza ke kuzIla prakAranuM ja hoya. te ghaNA badhA doSothI kharaDAyeluM hoya. Ama chatAM te doSonuM je zuddha prAyazcita karato hoya te gItArtha-gurune samarpita sAdhune A kALano sAco sAdhu kahI zakAya. jenAmAM prAyazcittakaraNa nathI tene sAdhu kahevAya nahi. sAdhunA be prakAra che : pramatta sAdhu ane apramatta sAdhu. pramatta sAdhunuM chaThThuM guNasthAna che. apramatta sAdhunuM sAtamuM guNasthAna che. ALasa, viSayarAga, kaSAyasevana, nidrA, ane vikathA e pAMca pramAdo che. chaThThAM guNasthAne sAdhu karmavazAt krodhAdi kare, ThaThThA-mazkarI kare te susaMbhavita che. jyAre pratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyono hrAsa thAya tyAre chaThThA guNasthAnanI prApti thAya. sAtamA guNasthAne kUdako mArI zakAya. nA, 11thI 14mA guNasthAnanuM vItarAga avasthAnuM cAritra AvI zake nahi, kema ke te mATe saMjavalana kaSAyono DrAsa thavo joIe. cothAthI chaThThA guNasthAna sudhInA jIvomAM je koI pramAdAdi doSonuM, krodhAdi kaSAyonuM, bhogamAM rasavRttinuM sevana thAya te badhuM anantAnubandhI kaSAyanA gharanI tIvratAvALuM na hoya; bAkInA kaSAyonuM to yathAsaMbhava hoI zake. eTale ja koI samaktiI, zrAvaka ke sAdhumAM khAvAno rAga, krodha, vAsanA vagere jovA
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo citrapaTa : cauda guNasthAna maLe to manomana bolavuM ke saMjvalana Adi kaSAyonA udayamAM A badhuM saMbhavI zake. e badhA hajI vItarAga thoDA banI gayA che ? ke emanAmAM sarvadoSonA sarvathA nAzanI AzA rahe ? Avo vicAra bIjA jIvo pratye ApaNo tiraskAra thato aTakAvI deze. 175 vaLI, samaktiI jIva eka bhavamAM be hajArathI nava hajAra vakhata ane sarvaviratidhara sAdhu eka bhavamAM basothI navaso vakhata nIcenA guNasthAne gabaDI zakato hoya che. Ane AkarSa kahevAya che. jyAre koI samaktiI ke sAdhumAM doSanI vadhu paDatI tIvratA dekhAya tyAre te tIvratA kadAca anaMtAnubaMdhI kaSAyanA gharanI paNa hoI zake, kadAca te gabaDayo hoya. to A vakhate vicAravuM ke bhAI ! A to AkarSa che. TUMka samayamAM kadAca e jIva pAcho UMce caDI jaze. ApaNe teno tiraskAra karAya nahi, mULa vAte AvIe. chaThThA guNasthAnano utkRSTa kALa-ekasAthe-be ghaDIthI vadhu na hoya. be ghaDI thAya ke kAM te sAdhu sAtamA apramatta guNasthAne caDI jAya athavA-jo caDe nahi to - nIce gabaDI jAya. hA, evI badhI be ghaDI bhegI karIe to chaThThA guNasthAnano utkRSTa kALa dezona (8 varSe dIkSA le eTale 8 varSa nyUna) pUrvakroDa varSa thaI zake. sAtamA guNasthAne dareka vakhata jIva mAMDa antarmuhUrta (nAnakaDuM) Take. pachI tarata ja chaThTha guNasthAne cAlI jAya. AvAM badhAM antarmuhUrta bhegA karIe to dezona pUrvakroDa varSanuM cAritra pALanArA sAdhunA dIrghakALamAM ya be ghaDIthI vadhu samaya na thAya. A be guNasthAno jhUlatA hIMcakA jevA che. hIMcakAne pagethI dhakko marAya to je sAme khUNe jAya tyAM mAMDa eka sekaMDa Take ane tarata pAcho Ave. pAcho AvIne te jagAe ghaNo samaya sthira rahI zake. sAtamA guNasthAnano samaya sAmA khUNAnI eka sekaMDa jevo ati alpa hoya che. A guNasthAne apramattabhAva hoya che. te jhAjho samaya TakI zake nahi. enI to mAtra jhalaka Ave. 1981 sAtamA guNasthAne hajI saMjvalana kaSAyono udaya cAlu che. te vItarAga cAritra lAvavAmAM pratibaMdhaka bane che. -
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM chaThThA-sAtamA guNasthAnanuM cAritra sarAga che. ahIM bhale saMsAranA padArtho upara aprazasta rAga nathI, parantu devAdi pratye, dharma pratye, sAdharmiko pratye to khUba prazasta rAga che ja. A rAga hoya to ja aprazasta rAga cheTo rahe eTale enI jarUra paNa kharI ja. game tema paNa prazasta rAga hovAnA kAraNe A chaThThA guNasthAnethI mokSanI prApti thatI nathI. game teTaluM UMcuM saMyama paLAya paNa sarAgatAne lIdhe puNyabaMdha thayA vinA rahe nahi. A puNyane khapAvavA mATe niyamathI vaimAnika deva thavuM paDe. cothA guNasthAnathI AyuSyano baMdha mAtra vaimAnika devagatino paDe. 176 bezaka, AgaLa vadhelo jIva 11mA guNasthAnathI vItarAga saMyamamAM AvI jAya tethI te nizcitapaNe mokSamAM jAya. hAlamAM ApaNA bharatakSetramAMthI mokSa pAmavAnI AzA ApaNe rAkhI zakatA nathI. ApaNe to joradAra sAdhanA karIne pApakSaya karavAno. te vakhate sarAgatAthI je puNyabaMdha thaI jAya teno kSaya devaloke jaIne - anAsaktibhAvathI bhoga bhogavIne karI devAno, pachI beDo pAra thAya. je manuSyabhava maLe temAM muni thaIne, sAdhanA karIne, vItarAga saMyama prApta karIne mokSamAM pahoMcI javAnuM. pramatta guNasthAna aMge savAla thAya ke jo te guNasthAna upara be ghaDIthI vadhu samaya rokAI zakAtuM na hoya ane jo sAtamA guNasthAne te jIva na jaI zakyo to te zuM nIcenA guNasthAne jato rahe ? bIju UMghamAM zI rIte dara ghaDIe sAtamA guNasthAnanI apramattabhAvanI jhalaka AvatI haze ?' Ano javAba e che ke be ghaDIe paNa je jIva chaDhethI sAtame na gayo to teNe nIce gabaDI ja javuM paDe. nidrAnA samayamAM mahAtmAone dara be ghaDImAM ekAda vAra apramattabhAvanI jhalaka Ave ja. dA.ta. evuM suMdara svapna Ave jemAM apramattabhAva Ave. sAdhunI nidrA zvAna jevI jAgrata nidrA hoya eTale kyAreka evA sArA vicAro jAgrata thAya je temane sAtamA guNasthAne mUkI de. UMghamAM paDakhuM pheravatA pUMjavA-pramArjavAnA adhyavasAya evA UMcA jAge ke temAM sAtamu guNasthAna AvI jAya.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo citrapaTa : cauda guNasthAna Ama aneka rIte UMghamAM ya sAtamuM guNasthAna dara be ghaDIe AvatuM rahe. AmAM jo gADha nidrA AvI to cothA guNasthAne UtarI javAnuM avazya thAya. evAM keTalAya sAdhu-sAdhvI haze jeone ati gADha nidrA AvatI haze. jethI temane sAtamAM guNasthAnanI sparzanA karAve tevuM kazuM ya banatuM nahi hoya. AvA sAdhu-sAdhvIe samajI levuM ke teo be ghaDInI chaThThA guNasthAnanI sparzanA bAda nizcitapaNe gabaDI paDatA haze. vAraMvAra temane AkarSo thatA haze. khera, AjanA ati viSama - huMDA avasarpiNIkALamAM chaThThA guNasthAnane pAmavuM ke tyAM TakI rahevuM ati muzkela che. A sthitimAM to cAritradharma pratyeno ati rAga ane e dvArA samyagadarzananA cothA guNasthAnane pakaDI rAkhavuM e ya sAdhuveSamAM rahIne thatI moTI saphaLatA gaNAya. sAtamuM guNasthAna e have pachI AvanArI upazamazreNI ke kSapakazreNInI pAyAnI bhUmikArUpa che. vAraMvAra sAtamA guNasthAnane sparzato jIva vIrya UchaLatA zreNI upara ArUDha thaI jAya che. vartamAnakALamAM to sAtamA guNasthAnathI vadhu sAdhanA asaMbhavita che. eTale ApaNe te UMcI kakSAnuM mAtra svarUpa jANIzuM ane tyAM pahoMcelA AtmAone koTi koTi vaMdanA karazuM.! zeSa guNasthAno pUrve kadI evo varSollAsa thayo nathI jemAM pAMca bAbato banI na hoya; te pAMca "apUrva' bAbato A guNasthAne bane che mATe A "apUrva guNasthAna' kahevAya che. (1) apUrva sthitighAta (2) apUrva rasaghAta (3) apUrva guNazreNI (4) apUrva guNasaMkrama (5) apUrva sthitibaMdha. ta.jJA.-12
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM samyagdarzananI prApti vakhate A 'apUrva' banela. paNa tethI ya vadhu A vIryollAsa hovAthI tyAM paNa Avo vIryollAsa hato nahi. tyAM apUrva thavA chatAM tene guNasthAnanuM nAma apAyuM na hatuM. ahIM apUrva evuM guNasthAna jaNAvavAmAM AvyuM che. A apUrvakaraNa guNasthAnathI 'zreNI'(dhyAnanI dhArA)nA guNasthAno zarU thAya che. 8thI 11 naMbaranA guNasthAno zreNInA guNasthAno kahevAya che. zreNI be prakAranI che : upazamazreNI ane kSapakazreNI. 178 jo ke cAritramohanIyakarmanI upazamanA ke kSapaNA karavAnuM kArya to 9mA guNasthAnethI AraMbhAya che paNa tenI yogyatA 8mA guNasthAnavartI jIvamAM hovAthI 8mA guNasthAnathI ja 'zreNInA guNasthAno' kahevAmAM Ave che. je upazamazreNI mAMDe te upazAmaka kahevAya. je kSepakazreNI mAMDe te kSepaka kahevAya. koI paNa zreNImAM mohanIya karma upara ja humalo karavAno hoya che. upazamazreNImAM karmono upazama karAya che. AthI ja dabAyelAM te karmo agiyAramA guNasthAne antarmuhUrta pUruM thatAM jAgrata banI jAya che ane jIvane gabaDAve che. je AtmA kSapakazreNI mAMDe che te mohanIya karmane sarvathA khatama (kSINa) karato AgaLa vadhe che. AthI tene karmone jAgrata thaIne gabaDAvavAnI zakyatA rahetI nathI. upazamazreNImAM 8, 9, 10 ane 11muM guNasthAna hoya. pachI nizciMta gabaDavAnuM hoya. kSapakazreNImAM 8, 9, 10, 12, 13, 14muM guNasthAna hoya. ahIM gabaDavAnuM na ja hoya. 11muM guNasthAna sparzavAnuM na hoya. jIva 10methI sIdho 12me guNasthAne jato rahe. tyAM vItarAga bane, 13me sarvajJa bane. mohanIyakarmanI kula 28 prakRti che. temAMnI anaMtAnubaMdhInA cAra kaSAyonI cAra prakRti ane darzanamohanIyanI mithyAtva mohanIya, mizra mohanIya ane samyaktva mohanIyanI traNa prakRti - ema kula sAta prakRtiono kSaya ke kSayopazama thayA pachI ja zreNI maMDAtI hoya che eTale zreNImAM mohanIya karmanI bAkInI 21 prakRtione upamAvavAnuM ke kSINa ka2vAnuM kArya thAya che. AThamA apUrvakaraNa
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo citrapaTa - cauda guNasthAna guNasthAnathI je 'dhyAna' hoya che tenA dvArA nikAcita karmono paNa kSaya thAya che. dhyAna e abhyantara tapa che. 179 'tavasA 3 niAyA" padathI je kahyuM che ke, "nikAcita karmono nAza tapathI thAya che.'' te tapa eTale zreNIgata dhyAnarUpa tapa. bIjA mAsakhamaNa vagere ke dhyAnAdirUpa tapathI nikAcita karmono nAza thaI zakato nathI. ahIM nikAcita thayelI pApaprakRtiono ane puNyaprakRtiono kSaya thaI zake che. zreNInA guNasthAno (8thI 11)mAM adhyavasAyonI nirmaLatA uttarottara khUba vadhatI jAya che tethI karmakSaya paNa uttarottara vadhato rahe che. 9mA guNasthAnane anivRttibAdarasaMparAya guNasthAna kahevAya che. anivRtti eTale eka ja samaye A guNasthAnane sparzanArA jIvonI adhyavasAya-vizuddhinuM eka sarakhApaNuM. (je AThamA guNasthAne na hatuM.) bAdara eTale sthULa kaSAyo. (sUkSma kaSAyo nahi. teno kSaya dasamA guNasthAne thaze.) saMparAya eTale udaya. bAdara-saMparAya eTale sthUla kaSAyono udaya. ahIM e kaSAyanA sthUla dalikono kSaya karAya. ahIM paNa pelI pAMca apUrva vastuo cAlu rahe che. A 9mA guNasthAne mohanIyakarmanI 21mAMthI 20 prakRtiono saMpUrNa kSaya ke upazama thAya che. have mAtra saMjvalana lobhano upazama ke kSaya karavAnuM kArya bAkI che. dasamA guNasthAnanuM nAma sUkSma saMparAya (kaSAyodaya) guNasthAna che. saMjvalana lobha kaSAya dalikone sUkSmakiTTIrUpe kAM upazamAvAya che kAM kSINa karAya che. ahIM sUkSma lobha kaSAyano udaya hoya che. A guNasthAnano kALa jaghanyathI eka samayano, utkRSTathI antarmuhUrtano hoya che. agIAramA guNasthAnanuM nAma upazAntakaSAya - vItarAga - chadmastha guNasthAna che. ahIM mohanIyakarmanI ekavIse ya prakRti sarvathA upazAnta thayelI che. AthI A guNasthAnanA antarmuhUrtanA kALamAM AtmA vItarAga avasthAno anubhava kare che. te chadmastha (saMsArastha) che eTale temane chadmastha vItarAga bhagavAna kahevAya che. ahIM AvelA tamAma vItarAga bhagavAnanuM A guNasthAnethI nizcitapaNe patana thAya che.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM antarmuhUrta bAda dabAveluM mohanIyakarma ekadama jAgrata banI jAya che ane kramazaH jIvane gabaDAvatuM jAya che. je AtmAo mohanIyakarmanI ekavIsa prakRtiono sAva kSaya karIne zreNImAM AgaLa vadhe che te AtmAo dasamA guNasthAnanA atte te tamAma prakRtiono kSaya karIne bAramA guNasthAne jAya che. tyAM teo kSINakaSAya vItarAga chadmastha bhagavAna kahevAya che. A guNasthAnano kALa eka antarmuhUrta hoya che. ahIM teo vItarAga banyA. have teramA guNasthAne te kevaLajJAna ane kevaLadarzana pAmaze. vItarAga banyA bAda kevaLajJAna pAmavA mATe vacce eka antarmuhUrta rahe che. 180 teramA guNasthAne Avelo AtmA sayogI kevali bhagavAna kahevAya che. ahIM mana-vacana ane kAyAnA zubha yogo cAlu hoya che. manathI sarvArthasiddha vimAnanA devonA savAlono javAba Ape che. vacanathI dezanAdi Ape che. kAyAthI vihArAdi kare che. yogapravRttine lIdhe teo mAtra zAtAvedanIya karmano baMdha kare che. 1lA samaye baMdha. 2jA samaye bhogavaTo. rajA samaye kSaya. A guNasthAnano kALa eka antarmuhUrtathI dezona pUrvakroDa varSano hoya che. bAramA guNasthAnanA chellA samaye cAreya ghAtIkarmono kSaya thAya che. teramA guNasthAne mAtra cAra aghAtI karmo udayamAM hoya che. jemanI AyuSyakarmanI je sthiti che tethI vadhu sthiti zeSa traNa aghAtI (vedanIya - nAma-gotra) karmonI rahetI hoya to temane ja AyuSyakarmanI sthiti sAthe sarakhI sthitinA karavA mATe sayogI kevali bhagavAna - teramA guNasthAnanA chellA antarmuhUrtamAM ATha samayano kevila samuddAta kare che. te dvArA A kArya antarmuhUrtamAM pUrNa kare che. tamAma kevali bhagavaMtone A samuddAta karavAno hoto nathI. caudamA guNasthAnanuM nAma ayogI kevali guNasthAna che. teramA guNasthAne mana-vacanakAyAnA je yogo hatA temano (sUkSma ane bAdarano) have nirodha thAya che. AthI A kevali bhagavAnane ayogI kevali kahevAya che.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIje citrapaTa : cauda guNasthAnA 18 e, rU, 3, 4, graM bolatAM jeTalo samaya thAya eTalA ja samayanuM A guNasthAna hoya che. ahIM zeSa cAra aghAtI karmono sarvathA nAza thAya che. e pachI AtmA je samaye deha choDe che e ja samaye siddhazilAmAM pahoMcI jAya che. tyAM anaMta jJAna, darzana, cAritra, sukha svarUpa anaMta caturya anubhave che. svarUparamaNatAno apAra AnaMda sarvadA anubhave che. have temane kyAMya janma levAno hoto nathI.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ uMca kula nIca kula gati, zarIra, indriyAdi* yaza. apayaza, saubhAgya, daurbhAgyATi nAma karma arupitA, (8) bhIne citrapaTa : aSTakarma aSTa karma ajJAna jJAnAvaraNa anaMta jJAna gotra-karma agura laghutA jIva akSaya sthiti AyuSya janma, jIvana mRtyu anaMta sukha vedanIya nidrA aMdhatvAdi darzanAvaraNa anaMta darzana viitraagtaa| samyag darzana/ mohanIya rAgadveSa, kAmakrodhAdi mithyAtva avirati anaMtavIrya Adi aMtarAya kRpaNatA, daridratA parAdhInatA, durbalatAdi | zAtA. azAtA pUrve SasthAnanA vicAramAM trIjuM ane cothuM sthAna : jIva karmano kartA che ane karmano bhoktA che temAM-karma tattva aMge keTaluka vicAryuM. have enA saMdarbhamAM thoDuMka vizeSa vicArIe. ApaNe e joyuM che ke jIva jyAre rAgAdinA zubhAzubha adhyavasAyo kare athavA mAtra mana-vacana-kAyAnI yoga-pravRtti kare tyAre te zubhAzubha karmabaMdha hure che. AkAzamAM sarvatra ThAMsIne bharelA je kArpaNa vargaNAnA skaMdho che tene
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo citrapaTaH aTakarma 183 jIva A vakhate lohacuMbakanI jema kheMce che. jIvane coMTelA te skaMdhone 'karma kahevAya che. A karmanI cAra vastuo tarata nakkI thAya che : prakRti, sthiti, rasa ane pradeza. arthAt karmano baMdha thatAMnI sAthe prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdha paNa thAya che. yoganI pravRttithI jIva prakRtibaMdha ane pradezabaMdha kare che. kaSAyanI pravRttithI jIva sthitibaMdha ane rasabaMdha kare che. coMTeluM karma ATha prakAranI prakRtiomAMthI koI paNa eka prakRtisvarUpa bane che. prakRti eTale svabhAva. jyAre te karma udayamAM - vipAkodayamAM Ave tyAre teno je svabhAva nakkI thayo hoya te svabhAva udayamAM Ave. dhAro ke te karma jJAnanI AzAtanA karavAthI coMTayuM che to te udayamAM AvatAM jIvanI jJAnadazA avarodhAya. jIvane jJAna thavAmAM bhAre muzkelI thAya.. jIva e sUrya che. tenI upara jJAnAvaraNIya vagere ATha vAdaLo chAI gayA che. AthI jIvasUryano je guNono - anaMta jJAna, anaMta darzana vagerenoprakAza che te DhaMkAI jAya che. ane vAdaLonA je kAryo che - ajJAna phelAvavuM, darzana AvaravuM, mUMjhAro pedA karavo vagere-te pragaTa thAya che. A vAta ApaNe jarAka vigatathI joIe. ATha karmo : temanAM kAryo (1) jIvanA svabhAvamAM anaMtajJAna che paranuM jJAnanI ke jJAnInI AzAtanA karIne teNe upArjalA jJAnAvaraNIya karmanA vAdaLathI te anaMtajJAna DhaMkAI jAya ane karmano uddaya thatAM jIvamAM ajJAnadazA utpanna thAya. anaMta brahmAMDane jovAnI zakti dharAvatA jIvane potAnI pITha pAchaLa koNa UbhuM che ? tenI paNa khabara na paDe. jIvano jema asala svabhAva che tema karmono vibhAva (nakalI) svabhAva hoya che. karma asalI svabhAvane dabAve; ane nakalI svabhAvane pragaTa kare. (2) jIvanA svabhAvamAM anaMtadarzana che. tenAthI te samagra vizvane jue che. paNa darzanAvaraNIya karma te svabhAvanuM AvaraNa bane che. have jIvamAM aMdhApo, baherAza, nidrA vagere pragaTa thAya che. (3) jIvanA svabhAvamAM samyagadarzana, samyakracAritra, niSkaSAya dazA, vAsanArahitatA vagere che tene mohanIyakarma Avare che. te vakhate jIvamAM mithyAtva,
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM avirati, rAga-dveSa, kAma-saMjJA vagere pragaTa thAya che. (4) jIvanA svabhAvamAM anaMta dAna-labdhi, anaMta vIryalabdhi vagere che. paNa aMtarAya karmanuM AvaraNa thatAM te badhuM dabAya che ane lAbhAntarAya, varyAntarAya vagere doSo utpanna thAya che.. A cAra karmo - jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya - ghAtakarmo kahevAya che. te AtmAnA anaMtajJAnAdi guNo upara sIdho humalo karatA hovAthI "ghAtI' kahevAya che. (5) AtmAnA svabhAvamAM anaMta AnaMda che. paNa vedanIyakarmanuM AvaraNa thatAM te dabAya che. have tene paulika zAtA ke azAtAnI prApti thAya che. (6) AtmAmAM ajaratva- amaratva- akSayasthiti che. paNa AyuSyakarmanuM AvaraNa thatAM tenAmAM janma, jarA, maraNa vagere paryAyo utpanna thAya che. (7) AtmA svabhAvathI arUpI che. paNa nAmakarmanuM AvaraNa thatAM te rUpI bane che. tene zarIra, indriyo, yaza-apayaza, saubhAgya-durbhAgya vagere prApta thAya che. (8) AtmA agurulaghu che. nathI te nIca ke nathI te hIna... paNa gotrakarmanuM AvaraNa thatAM te vyavahAramAM ucca ke nIca vagere rUpe jaNAya che. A cAra karmo aghAtI che. AtmAnA guNo upara te sIdho humalA karatA nathI. alabatta A paNa AtmAnA siddhatvaparyAyane aTakAvIne saMsArItva paryAyamAM jakaDI to rAkhe ja che. ATha karmonA peTA bhedo : jJAnAvaraNIya karma - darzanAvaraNIya karma - 9 mohanIya karma - 28 aMtarAya karma vedanIya karma AyuSya karma nAma karma gotra karma 103 kula 158
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 trIjI citrapaTa : aTakarma (1) jJAnAvaraNIya karma : 5 1. matijJAnAvaraNa 2, zrutajJAnAvaraNa. 3. avadhi (vibhaMga) jJAnAvaraNa 4. mana:paryavajJAnAvaraNa 5. kevaLajJAnAvaraNa. (2) darzanAvaraNIya karma : 9 1 cakSudarzanAvaraNa 2 acakSudarzanAvaraNa 3 avadhidarzanAvaraNa 4 kevaLadarzanAvaraNa 5 nidrA. 6 nidrAniMdrA 7 pracalA 8 pracalApracalA 9 thiNaddhi. (3) mohanIyakarma : 28 darzanamohanIya + cAritramohanIya - 3 + 25 darzanamohanIya : mithyAtvamohanIya mizramohanIya samyakatvamohanIya cAritramohanIya : kaSAyamohanIya + nokaSAya mohanIya 16 + 9 kaSAya mohanIya : anantAnubandhI krodhAdi cAra kaSAyo apratyAkhyAnIya * * pratyAkhyAnIya * * saMjavalana >> , , nokaSAya mohanIya : hAsyAdi - 6 veda - 3
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM hAsyAdi : 6 hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, dugaMchA, veda traNa : puruSaveda, strIveda, napusaMkaveda. (4) aMtarAya karma : 5 dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogavaMtarAya, vIryAntarAya (5) vedanIya karma : 2 zAtA, azAtA (6) AyuSyakarma : 4 deva, manuSya, tiryaMca, nAraka, (7) gotra karma : 2 ucca, nIca (8) nAma karma : 103 4 deva vagere gatio : deva, manuSya, tiryaMca, nAraka 5 ekendriyAdi pAMca jAtio 5 dArika vagere zarIra 3 aMgopAMga : audAlu, vai0 AhA zarIranA aMgopAMgo 15 baMdhano : 1. audAva audA, 5. saMghAtana 2." taijasa audAva Adi pAMca zarIra bhede 3. " kArpaNa pa saMghAtana. 6. saMghayaNa. 4. " tejasa- kArpaNa 1. vajayabhanArAca 5. vaikriya-vaikriya 2. RSabhanArAca 6. vaikriya-taijasa 3. nArIca 7. vaikriya-kArpaNa 4. ardhanArAca 8. vaikriya-tejasa-kArpaNa. | 5, kIlikA 9. AhAraka-AhAraka 6. chevaTuM 10. AhAraka-tejasa | 6. saMsthAne 1. samacaturastra 11. AhAraka kArpaNa 2. nyagrodha 12. AhAraka-tejasa-kArpaNa 3. sAdi 13. taijasa-taijasa 4. vAmana 14. taijasa-kArpaNa 15. kArmaNa-kArpaNa
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo citrapaTa : aSTakarma 20 varSAdi : varNa-5 kRSNa, nIla, rakta, pIta, zveta gaMdha-2 surabhi - dubhi rasa-5 tikta (kaDavo), kaT (tIkho), kaSAya, Amla, madhura. sparza 8 karkaza, mRdu, guru, laghu, zIta, uSNa, snigdha, rukSa. 4 AnupUrvI : devAdi cAra gatinI AnupUrvI 2 vihAyogati : zubha azubha 8 pratyeka prakRti : 1. agurulaghu 2. upaghAta 3. parAvAta 4. zvAsocchvAsa 20 trasa dasaka trasa bAdara paryApta pratyeka sthira ATha karmonI upamAo : jJAnAvaraNa karma darzanAvaraNa karma zubha saubhAgya susvara ATheya yaza vedanIya karma mohanIya karma AyuSya karma nAma karma gotra karma aMtarAya karma : 5. Atapa 6. udyota 7. nirmANa 8. jinanAma sthAvara dasaka sthAvara azubha sUkSma durbhAgya aparyApta duHsvara sAdhAraNa anAdeya asthira apayaza AMkhe pATA jevuM dvArapALa jevuM madha lepelI talavAra jevuM madirA jevuM beDI jevuM citArA jevuM kuMbhAra jevuM bhaMDArI jevuM 187
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 karmonI jaghanya ane utkRSTa sthiti : antarmuhUrta jJAnA. darzanA. moha. aMtarAya vedanIya .. 77 27 12 muhUrta antarmuhUrta 8 muhUrta 8 * jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM 30 ko.ko. sAgaropama 27 37 (mithyAtva moha, 70 ane " kaSAyo 40 ko.ko. sAgaro.) 30 ko.ko.sAgaro. 33 sAgaro. 20 ko.ko. sAgaro. 23 Ayu nAma gotra ATha karmomAM cAra ghAtI karmo AtmA mATe atyanta khataranAka che. temAM ya mohanIyakarma sauthI bhayaMkara che. tenI aThThAvIsa prakRtimAM je mithyAtva mohanIyakarma che te sauthI vadhu khataranAka che.A karmanI ITa imAratanA pAyAmAM evA sthAne paDelI che ke jo tene khesavI devAya to TUMka samayamAM 158 karmanI AkhI imArata kaDaDabhUsa karatI dhArAzAyI thAya. mithyAtva mohanIya karmano kSayopazama thayA vinA cAritra mohanIyakarmano kSayopazama thato nathI. mithyAtva mohanIya karmanA tIvra udayakALamAM sadgati maLatI nathI ane sadguNo pragaTa thatAM nathI. dareka jIve A karmane khatama karavA mATe prathamataH prayatna karavo joIe. A karmano kSayopazama thavAthI samyagdarzananI prApti thAya che. samyagdarzanayukta jJAna ke cAritrane samyak kahevAya che. eno artha e thayo ke samyagdarzana vinAnuM jJAna (lA pUrva sudhInuM) ane cAritra (navamA traiveyaka sudhI pahocADe tevuM zuddha) paNa mokSaprApaka banI zakatA nathI. cAritrano je veSa che tenA vinA kevaLajJAna (bharatacakrI vagerene) prApta thAya paNa samyagdarzana vinA kaivalya to zuM paNa sadgati paNa maLI zakatI nathI. samyagdarzananI hAjarImAM hiMsAdika doSonuM sevana karAya to ya temAM tevo rasa kadI paDato nathI jenAthI te hiMsAdika doSo jIvane durgatimAM laI jaI zake. mohanIyakarmano udaya jIvamAM kAma, krodhAdi doSo pragaTa kare. teno kSaya, jIvamAM dayA, saraLatA, kRtajJatA vagere guNo pragaTa kare. vedanIyAdi karmo sukha
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIje citrapaTa : aTakarma 189 Ape ke duHkha na Ape. jinazAsanamAM sukha evI koI sArI cIja mAnavAmAM AvI nathI ke duHkha evuM kAMI kharAba gaNAyuM nathI ke temane pAmavA mATe ke kADhavA mATe mAnava-jIvana homI nAMkhavuM paDe. pAmavA jevA guNo che, sukha nahi. kADhavA jevA doSo che, duHkho nathI. sukha ane duHkha to jo (kramazaH) virAga ane samAdhipUrvaka bhogavAya to teo AtmAnA upakAraka bane che. sukhano cAha nahi, guNono cAha joIe. du:kha pratye dhikkAra nahi, doSo pratye dhikkAra thavo joIe. A jaina-darzananuM hArda che. AmAM jIvana jIvavAnI kalA (The Art of living) samAyelI che. karmabaMdhanA vividha hetuo jJAnAvaraNIya tathA darzanAvaraNIya karmabaMdhanA hetuo A pramANe che. AcAryAdino avinaya karavo, akALe bhaNavuM, kALe na bhaNavuM, zAstra niSiddha sthAnomAM adhyayanAdi karavAM, pustakanAM pAnAM pheravavAmAM ke posTala TikiTa coMTADavAmAM ghUMkano upayoga karavo, eMThA moMe bolavuM, pustaka jamIna upara mUkavuM, tene ozIkuM banAvavuM, pustakano Teko, pustakane pUMTha, pustaka pAse rAkhI pezAba vagere karavuM, strIone mAsika dharmanA 3 divasa sudhI pustaka bhaNavuM-vAMcavuM-lakhavuM vagere, chApA vagerenA kAgaLamAM azuci karavI, temAM khAvuM, joDA bAMdhavA, cavANuM, mIThAI, masAlA vagerenA paDIkA bAMdhavA ane phaTAkaDA phoDatAM akSaravALA kAgaLa bALavA vagere - uparokta kAraNo uparAMta darzanaguNane dhAraNa karanArAno upaghAta tathA darzananA sAdhanarUpa AMkha, kAna, nAka Adi indriyonA nAzathI darzanAvaraNa karmano baMdha thAya che. zAtA vedanIya baMdhanA hetuo : gurubhakti, manathI zubha saMkalpa, hRdayathI bahumAna, vacanathI stuti Adi, kAyAthI sevA, kSamA, samabhAve sahana karavuM, sarva jIvo upara karuNA, aNuvrato-mahAvratonuM pAlana, sAdhusamAcArIrUpa yoganuM pAlana, kaSAyavijaya, supAtramAM bhaktithI, dAna, garIba vagerene anukaMpA dAna, bhayavALAne abhayadAna, dharmadaDhatA, akAma nirjarA, vratAdimAM doSa na lAgavA devA, bAlatapa, dayA, ajJAnathI kaSTasahana vagerethI zAtAno baMdha thAya che.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM azAtAnA hetuo : zAtA vedanIyathI viparIta, te A pramANe :guonI avajJA, krodhIpaNuM, kRpaNatA, nirdayatA, dharmakAryomAM pramAda, jAnavaro para adhika boja lAdava, jAnavaronA avayavo chedavA, jAnavarone mAra mAravo, mAMkaNa-vAMdA, udhaI vi.no nAza karavA davAo chAMTavI, potAne ke bIjAne duHkha, zoka, saMtApa, vadha, AjaMda vagere karavA-karAvavAthI ArtadhyAna-raudradhyAna, azubha pariNAmathI azAtAno baMdha thAya che.. darzanamohanIyanA hetuo : unmArgadezanA=saMsAranAM kAraNone mokSamArga tarIke kahevA vagere, mArganAza, devadravyaharaNa, tIrthakaronI niMdA, sAdhu-sAdhvInI niMdA, jinabiMba-maMdiranI niMdA, jinazAsananI hilanA-niMdA vagere dvArA darzanamohanIyakarmano baMdha thAya che. cAritramohanIyanA hetuo : sAdhuonI niMdA, dharmamAM joDAtA vagerene vidgakaraNa, alpa paNa vratavALAnI bIjI aviratinI niMdA, anyane kaSAyanokaSAyanI udIraNA tathA evuM vAtAvaraNa sarjavuM, pAMca indriyanA viSayomAM gRddhi-Asakti karavI, nokaSAyanA baMdha hetuo : (1) hAsya mohanIya- ThaThThA-mazkarI, viduSaka jevI ceSTA, hasavuM-hasAvavuM, (2) ratimohanIya- judA judA dezo jovAnI utkaMThA, vicitra kAmakrIDA, khela karavA, harSa-AnaMda, bIjAnA mananuM vazIkaraNa. (3) arati mohanIya- IrSA, udvega, hAyavoya, pApa karavAno svabhAva, bIjAnA sukhano nAza, akuzaLa kAryone uttejana. (4) zoka mohanIya - zoka karavokarAvavo, rudana, kalpAMta. (5) bhaya mohanIya-bhaya pAme, bIjAne karAve, trAsa vartAvavo, dayArahita-jUra banavuM, (6) jugupsA mohanIya : cartuvidha saMghanI niMdA, dhRNA, saphAIno moha, bAhya mela meM bIjAnI bhUla para dhRNA, dugaMchA, (7) strI veda - IrSA, kheda, viSayamAM Asakti, atizaya vakratA, paradArAmAM laMpaTatA, (8) puruSa veda- svadArA saMtoSa, irSArahita paNuM, alpa kapAyatA, saraLa svabhAva, (9) napuMsaka veda : strI-puruSa saMbaMdhI kAma sevana, tIvra kaSAya, tIvra kAma, satI strInA zIlano bhaMga. (1) narakAyunA hetuo : paMcendriyanI hatyA, ghaNA AraMbha ane parigraha, garbhapAta karAvavo, rAtri bhojana-mAMsabhojana, vairavirodhanI sthiratA, raudradhyAna, mithyAtva- anaMtAnubaMdhI kaSAya, kRSNa, nIla, kApota lezyA, asatya bolavuM, paranA dhana-dhAnyanI corI, vAraMvAra maithuna, indriyanI paravazatA.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjo citrapaTa : aSTakarma (2) tiryaMcAyunA hetuo : gUDha cittavRtti, ArtadhyAna, zalya-vratAdinA doSo, mAyA, AraMbha-parigraha, brahmacaryavratamAM aticAra, nIla, kApota lezyA, apratyAkhyAna kaSAya, M (3) manuSyAyunA hetuo : alpa parigraha, alpa AraMbha, svAbhAvika mRdutA ane saralatA, kApota-padmalezyA, dharmadhyAnano prema, pratyAkhyAna kaSAya, dAna, deva-gurupUjA, priya bolavuM, lokavyavahAramAM madhyasthatA, (4) devAyunA hetuo : sarAga saMyama, deza saMyama, akAma nirjarA, kalyANamitratA, dharmazravaNanI Teva, supAtramAM dAna, tapa, zraddhA, samyajJAnadarzana-cAritranI avirAdhanA, maraNa samaye padma ane tejolezyAnA pariNAma, ajJAna tapa, ityAdi. 191 azubhanAmakarmanA hetuo : mana, vacana ne kAyAnI vakratA, bIjAone ThagavuM, kapaTa prayoga, cADiyApaNuM, mithyAtva, vAcALatA, bakavAda, gALo devI, cittanI asthiratA, suvarNAdimAM bheLaseLa, aMgopAMga chedavA, yaMtra ane pAMjarAo banAvavA, khoTA tola-mAna, koInA saubhAgyano nAza karavo, kAmaNa-TUmaNa, pArakAnI niMdA, khuzAmata, hiMsA, asatya, abrahma, asabhya vacana, sArA vepa Adino garva, kautuka-ThaThThA-mazkarI, pArakAne herAna karavA, vezyAdine alaMkAradAna, Aga lagADavI, caitya-pratimA- ArAma-udyAnano nAza karavo, kolasA vagere banAvavA ityAdi. zubhanAmakarmanA hetuo : azubha nAmanA baMdha hetuthI viparIta tathA saMsArabhIrutA, pApano bhaya, pramAdano tyAga, sadbhAvanuM arpaNa, kSamA vagere sadguNa, dhArmikajanonA darzana, emanuM svAgata, paropakArane sArabhUta mAnI paropakAra karavo. nIcagotranA hetuo : pArakAnI niMdA, tiraskAra ke upahAsa, sadguNano lopa, paranA sad-asad doSonuM udbhAvana-prakAzana, svaprazaMsA mada, svadoSone DhAMkavA. uccagotranA hetuo : nIcagotranA hetuothI viparIta tathA nirabhimAnatA, mana-vacana ane kAyAthI vinaya karavo. aMtarAya karmanA hetuo : jinapUjAmAM tathA dAna-zIla-tapa-bhAva dharmamAM vighnakaraNa, hiMsAdimAM parAyaNatA, samyajJAna-darzana ane cAritrarUpa mokSamArgamAM
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM khoTA dUSaNo batAvI vina karanAra, vadha-baMdhanathI prANIne cetanArahita karavA, chedana-bhedanathI Idriyono nAza karavo. chatI zakti gopavavI. jinanAmakarmanI viziSTatA tIrthaMkara devonA tAraka AtmAo chellethI trIjA bhave 'savi jIva karuM zAsanarasI rUpa sarva jIvo pratyenI Toca karuNAbhAvanAnA prabhAve jinanAmakarmanI nikAcanA kare che. Ano udaya thatAM teo chellA bhave tIrthaMkara paramAtmA bane che. A jinanAmakarma e aghAtI karma che. nAmakarmano peTAbheda che. tArakonI sAdhanA ugra hoya to ya cAreya ghAtI karmono sarvathA nAza karavAno saphaLa puruSArtha kare che. paNa e vakhate aghAtI karmono nAza karatA nathI. jANe ke temane te khUba namAlA lAge che. naDatarabhUta lAgatA nathI mATe temane puruSArthanA sapATAmAM letA nathI. A to mAtra asatkalpanA che. paraMtu e vAta to nakkI che ke tIrthaMkaranAmakarmano nAza nathI thato te ApaNA mATe ati sAruM gaNAya. jo teno nAza thaI jAta to e kRtakRtya banelo AtmA ApaNane dezanAdAna karata nahi. ApaNo mokSa thAta nahi. oluM tIrthaMkara nAmakarma che ja evuM ke te dezanAdAna karyA vinA khape tema nathI. tene khapAvavA mATeno mArga bIjo koI che ja nahi. Ama hovAthI ja kRtakRtya thayelA tArako samavasaraNamAM besIne dezanA Ape che. jIvone dezanA daIne mokSa pamADavAnI buddhi e karuNA nAmano rAgabhAva che. vItarAgane te rAgabhAva kyAMthI saMbhave ? eTale teo dezanA Ape ja nahi; parantu tIrthakara nAmakarma ja temane dezanAdAna karAvIne pote khape che. potAnuM A karma khapAvavA mATe temane dezanAdAna karavuM ja paDe. tema thatAM agaNita jIvo mokSa pAmI jAya. AyuSya karma aMge samajavA jevuM kula ATha karmo che. temAM cAra karmo ghAtI che ane cAra karmo aghAtI che. cAra aghAtI karmomAM AyuSya karma che. A eka ja evuM karma che jeno baMdha samagra jIvanakALamAM eka ja vAra jIva kare che. te vakhate je baMdha thAya che te 'nikAcita' hoya che. eTale ke temAM koI paNa sthitimAM pheraphAra thato nathI. [bAkInA sAta karmo jIvanakALanA dareka samaye baMdhAya.]
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ trio citrapaTa : aSTakam 13 AyuSyakarmano nikAcita baMdha jIvanakALamAM kyAre paDe ? te ApaNe samajIe. jenuM jeTaluM jIvana hoya tenA barobara bhAga pasAra thAya ke tatpaNa AgAmI - eka ja bhavanA AyuSyano nikAcita baMdha paDe. dhAro ke koI manuSyanuM AyuSya pUrA 81 varSanuM che to teno AyubaMdha pUrA pa4 (27+27+27) varSe paDe. te vakhate jo te sArA AcAra, vicArAdimAM pravartato hoya to bAkInA pUrvanA jIvanamAM te game teTalo pApI hoya to ya eka vAra to jANe ke tenI loTarI lAgI te rIte sArI gatino lAbha maLI jAya. AthI UlaTuM jo 54 varSanI vaye te azubha AcAra, vicArAdimAM pravartato hoya to tene durgatinI prApti nizcita banI jAya. A jIva tenA pUrvanA pa4 varSamAM game teTalo dhArmika hoya to ya eka vAra to tene durgatimAM bhAvI jIvanano nizcaya jIvananA bhAganI kSaNa sAthe saMbaMdha dharAve che. tenI pUrvanA ke pachInA jIvana sAthe jarAya nahi. have savAla evo thAya ke jo Ama hoya to pApI jIve karelA pAponuM phaLa maLaze ke nahi ? athavA dharmI jIve karelA dharmanuM phaLa maLaze ke nahi ? teno javAba e che ke je jIva tIvratA sAthe pApa kare ke dharma kare tenuM phaLa bhaviSyamAM kyAreya paNa maLyA vinA rahevAnuM nathI. hA jo te sAcA arthamAM dharma karavA lAge to teNe karelA (nikAcita sivAyanA) pApo dhovAI jAya kharA ane tethI temanuM phaLa te jIvane kyAreya bhogavavAnuM rahe nahi. keTalAka dRSTAnto dvArA A vAta samajIe. magadhapati zreNikanA jIvana kALano ke bhAga jyAre Avyo tyAre te sagarbhA haraNIno zikAra karIne - eka tIre be jIvo hasyAno bharapUra AnaMda mANatA hatA. AthI temaNe nArakanuM nikAcita Ayu-karma bAMdhyuM. e kyAre ya na chUTyuM te na ja chUTyuM. A pachInA kALamAM te paramAtmA mahAvIradevanA paramabhakta banyA. te vakhate temaNe bhAvI tIrthaMkara padmanAbhasvAmI banavA mATenuM nikAcita karma bAMdhyuM. tethI te tIrthaMkara jarUra banaze. parantu peluM ke bhAge bAMdheluM karma to temaNe bhogavavuM ja paDyuM. prabhu mahAvIradevane sAkSAt Aga choDI mUkanArA mahA bhayAnaka guradrohI tajJA.-13
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM gozALAe jayAre AyukarmanI nikAcita karI tyAre te pote karelA pApo upara ghora pazcAttApa karI rahyo hato. AthI teNe bAramA devalokanuM AyuSya bAMdhyuM e rIte te jIva bAramA devaloke gayo paNa kharo. parantu teNe je ati bhayAnaka pApo karyo, tenAM atyanta raudra phaLo anannA bhAvi bhavamAM maLyA vinA rahevAnA nathI. pelA caMDakauzika nAganI vAta karuM. teno jIva pUrvabhave tapasvI sAdhu hato. teno AyubaMdha mRtyunA chellA divasanA bhAge Avyo te vakhate te khUba krodhamAM hato eTale ja pachInA bhavano AyubaMdha krodhI tApasano thayo. ane temAM ya krodhanI kSaNomAM chelle chelle AyubaMdha thatAM te caMDakosiyo nAga thayo. ha. teNe munibhavamAM je dharma karyo tenuM phaLa tene e maLyuM ke vanamAM pAchale bAraNethI - vaNanotaryA - paramAtmA mahAvIradeva padhAryA. te temane mAravA dhasyo paNa pUrva bhavanA dharmanA prabhAvathI prabhue tene tArI dIdho. hajI eka dRSTAntathI samajAvuM. te hatA; paLa ziSyonA guru AcArya sumaMgala. utkRSTa koTinA AcArya hovA chatAM jIvananA chellA divasomAM uM vALo AyubaMdha Avyo te vakhate teo, ghUMTaNe je pATo (yogapaTTa) bAMdhatA hatA tenI kAtila mUcchamAM hatA. AthI temano AyubaMdha anAryadezanA pleccha (mAMsAhArI) rAjakumAra tarIke thayo. paNa AcAryanA bhavamAM je suMdara cAritradharmanuM pAlana karyuM hatuM te niSphaLa thoDuM jAya ! tenA prabhAve te AcAryanA avadhijJAnI banelA ziSya temane ugAravA mATe munivRnda sAthe dhasI AvyA. temane bodha pamADIne AryadezamAM lAvIne dIkSA ApIne bhavasAgaramAMthI tArI dIdhA. hajI eka daSTAnna ApuM. te hatA; uttama cAritradhara munirAja...ekadI jaMgalamAM masta majA karato uMdara joyo. tenuM masta jIvana joIne temaNe vicAryuM ke, "huM uMdara thAuM to kevuM sarasa jIvana maLI jAya ?" hAya ! e ja hatI, AyubaMdhanI kSaNa. marIne munino jIva uMdara banI gayo. eka vAra te dharmanAtha bhagavAnanA samavasaraNamAM AvI gayo. Indra prabhune savAla karyo ke, "A parSadAmAMthI sauthI pahelo kayo jIva mokSe jaze ?" prabhue kahyuM, "A dUra dekhAya che te udarano jIva."
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ trija citrapaTa : aSTakarma uMdarane A sAMbhaLatAM jAtismaraNa, pUrvabhavanuM darzana, thayelI bhUlano tIvra pazcAttApa thayo. tarata anazana karyuM. vaLatA bhave mAnava thaIne muni banIne te jIva mokSe gayo. ahIM spaSTa jovA maLe che ke kharAba paLe thayelA AyubaMdhanA kAraNe uMdarano bhava bhale mAthe bhaTakAyo; parantu te bhavamAM dharmanAtha bhagavaMta maLyA vagere je ghaTanAo ghaTI temAM munibhavanI cAritrapadanI ArAdhanA ja sahAyaka banI. ahIM e vAta karI dauM ke evo ekadama cokkasa niyama nathI ke Ayukarmano nikAcita baMdha jIvanakALanA bhAge paDe ja ane paDe ja. nA. evuM ya bane ke 81 varSAyu jIvane 54 varSAyu thatAM AyubaMdha na paNa paDe. - jo ema thAya to teno je 27 varSano zeSa jIvanakALa che tenA bhAga laIne pelA 54 varSamAM umerI devo. 27 varSano bhAga eTale 18 varSa. (9+9+9), A 18 varSa olA 54 varSamAM umerIe eTale kula 72 varSa thAya. have evuM saMbhave ke 24 varSe AyubaMdha nahi pAmelo jIva 72 varSanI vaye AyubaMdha karaze. kadAca 72 varSanI vayanI kSaNe paNa AyubaMdha na paDe evuM ya bane. to zeSa rahelA 9 varSanA 2/3 varSa (6)ne 7ramAM umeravA. 72+=78 Ama 78 varSanI vaye baMdha paDe. hajI paNa baMdha na paDe to pUrvavat zeSa jIvananAne pUrva jIvanakALanA varSamAM umeratA javuM. chelle traNa DacakA bAkI rahe tyAre tenA DacakAM eTale 2 DacakAM pasAra thatAM to AyubaMdha nikAcita thaI ja jAya. AmAM apavAda hoI zake nahi. kemake dehamAMthI nIkaLI jatAM jIve kyAM javAnuM che ? kyAM janma levAno che ? kayuM AyuSya pAmavAnuM che ? teno nizcaya to chelle chelle paNa thavo ja joIe.. gozAlakane pApono je pazcAttApa thayo te tenA jIvananA chellA sAta divasanA chellA kalAkomAM thayo che ane te vakhate devAyuno baMdha paDyo che. eTale ema kahI zakAya ke tenA ghaNA bhAgo AyubaMdha vinAnA pasAra thayA hatA. apekSAe kahI zakAya ke teno AyubaMdha chelle thayo te sAruM thayuM nahi to ghora pAponA jIvanakALanA koI bhAge AyubaMdha paData to bhayAnaka durgatino ja baMdha paData.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tattvajJAna saraLa bhASAmAM kevuM, AyubaMdhanuM gaNita ke zAsanapati paramAtmA mahAvIradevanA paramabhakta zreNikane narakamAM javuM paDyuM ane prabhunA kaTTara zatru gozAlakane bAramA devalokanI loTarI lAgI gaI !!! AyubaMdhanI A badhI vAta manuSya ane tiryaMcagatinA jIvone anulakSIne samajavI. deva ane nArakagatinA jIvone to sAmAnyataH mAtra cha mahinA AyuSya bAkI rahe tyAre te vakhatanI sthiti pramANe bhAvI AyubaMdha thaI jAya. A uparathI e vAta phalita thAya che ke jIvano jevo- sAro ke narasoAyubaMdha paDyo hoya tevA sArA ke narasA adhyavasAyo tene maraNasamaye rahe. jo baMdha azubha paDelo hoya to game teTalA navakAra aMtasamaye saMbhaLAvAya to ya tenuM samAdhimaraNa na ja thAya. azubha AyubaMdha anta samaye asamAdhi lAvIne ja rahe. 196 eTale maraNa vakhate samAdhi pAmavAnI jenI bhAvanA hoya teNe samagra jIvanakALane- tenI pratyeka kSaNane- dharmamaya ke sadAcAramaya- banAvI devI rahI. ApaNe te vAta to jANatA nathI ke ApaNuM cokkasa AyuSya keTaluM che ? ane tenoOMsamaya keTalA varSe Ave che ? kayA bhAge ApaNo AyubaMdha thavAno che ? jo tevuM jANavA maLyuM hota to badhA jIvo te samaye dharmamAM besI jAta ane bAkInA jIvanamAM vilAsanuM pApI jIvana jIvatA raheta. Ama eka vAra to devAdi gatinI loTarI lAgI jAta. paNa jyAre AvI koI Thosa mAhitI nathI tyAre ApaNa dareka kSaNane bhAganI kSaNa samajIne sarasa rIte pasAra karavI ja rahI. TUMkamAM bALavayathI ja samagra jIvana dharmamaya banAvI devuM paDe; jethI jyAre paNa AyubaMdha paDe tyAre sadgatino ja baMdha paDe. tema thatAM maraNapaLe samAdhi avazya prApta thAya. maraNasamAdhi jene joItI hoya teNe jIvanasamAdhi pAmavI ja paDe.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 jaloka lokAkAza 1al616pe lo >=le yot Sanisms chro fee yabhAga yAda ke.cheke viSama prattaro thI niSkuTa AkAra che. (9) cotho citrapaTa : cauda rAjaloka 14 |13 12 |11| KHvn! Urdhva adhaoN loka 1 ra vyaMtara bhavanapati Greta & Fable Boat O cel 0 4 egest 9 savaeNsaka philiplika Q......... alisilas T } *** viSika briSika ghara-sthira jyotika TrIya samudra naraka narakara naraka naraka naraka pa OIRS > rak traNa nADI jainadarzane vizvamAM kula cha dravya jaNAvyA che : dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya ane kALa. prathamanA pAMca dravyo 'astikAya' svarUpa hovAthI teo paMcAstikAya kahevAya che. dravya eTale jemAM guNa hoya ane paryAya hoya te. je haMmeza sAthe rahe te guNa kahevAya. je badalAtA rahe te paryAya kahevAya. sonAmAM pILAza, bhArepaNuM, caLakATa vagere guNa che. tenA banelA 'DhIMgalI' 'ghoDo' vagere paryAyo che. AtmAmAM anaMtajJAna vagere guNo che. manuSyatva, strItva vagere paryAyo che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM astikAya eTale pradezo (asti)no samUha. (kAya.) kALa e astikAya nathI kema ke te eka ja samayarUpa che. te vartanA pariNAmasvarUpa che. prathama * ApaNe sauthI virATa evA 'AkAza'no vicAra karIe. AkAza : loka ane aloka. AkAzanA be bheda che; loka AkAza ane aloka AkAza. jemAM jIva ane jaDa hoya te AkAzane lokAkAza kahevAya. jemAM te bilakula na hoya te alokAkAza kahevAya. lokAkAzamAM tamAma jIvo ane tamAma jaDatattvo samAya. temAM ya je trasanADI che temAM to jIvomAM ya mAtra trasa jIvo hoya. tenI AsapAsanA lokAkAzamAM mAtra sthAvara jIvo hoya. trasa jIvo ja mokSa pAme che. jeTalI pahoLI trasanADI che tevaDI ja siddhazilA che. (45 lAkha yojananI) lokAkAza karatAM alokAkAza anaMtaguNa che. teno koI cheDo hoto nathI. tenI apekSAe lokAkAza e sAgaramAM bindu jeTalo che. lokAkAzanA traNa bheda paDe che : Urdhvaloka, tirtho (madhya) loka ane adholoka. je yuvAna be paga pahoLA karIne Ubho hoya ane be hAtha keDe rAkhelA hoya tevI lokAkAzanI AkRti hoya che athavA jamIna para eka koDiyuM UMdhu mukAya ane tenI upara eka koDiyuM sIdhuM mukAya teno je saMyukta AkAra thAya tevo rAjaloka gaNAya. lokAkAza asaMkhya yojana pramANa hoya che. alokAkAza anaMta yojana pramANa hoya che. lokAkAzamAM AkAza to che ja paraMtu tenI sAthe bAkInA pAMce ya dharmAstikAya Adi che. jemAM A badhA rahe che tenuM nAma lokAkAza che. te badhAthI sAva khAlI AkAzanuM nAma alokAkAza che. adholokamAM sAta rAjaloka hovAthI ane UrdhvalokamAM sAta rAjaloka hovAthI lokAkAzane cauda rAjaloka vyApI kahela che. adholokanA sAta rAjalokamAM dareka rajUmAM ekekI nAraka AvelI che. sauthI nIcethI gaNIe to sAtamI nAraka sauthI nIce AvelI che ane pahelI nAraka adholokamAM sauthI upara AvelI che. e rIte urdhvalokamAM kramazaH bAra devaloka yAvat siddhazIlA AvelI che. temAM cha rAjaloka-navamAthI caudamo rAjaloka-AvelA che.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ cotho citrapaTa : cauda rAjaloka 199 9mA rAjalokamAM AjubAjumAM 1lo, rajo devaloka che. 10mA rAjalokamAM AjubAjumAM 3jo, 4tho devaloka che. pachInA 11mA ane 12mA rAjalokamAM kramazaH upara upara be be devaloka cheH pamo ane 6o tathA 7mo ane 8mo. pachI 13mA rAjalokamAM bAjubAjumAM be-be ema cAra devaloka cheH 9mo, 10mo, ane 11mo, 12mo. tenuM citra A pramANe thAya. 13mo rAjaloka 11-12 9-10 12mo rAjaloka 11mo rAjaloka 10mo rAjaloka 3-4 9mo rAjaloka 1-2 caudamA rAjalokamAM ekekathI upara ema nava raiveyaka nAmanA 9 devaloka che. keDe hAtha daIne UbhelA puruSAkAra lokAkAzamAM-puruSanI Doka (grIvA)nA bhAge A 9 devaloka hovAthI temane raiveyaka kahevAya che. A pachI nIce pramANenI goThavaNe pAMca anuttara vimAno che. jemanA nAma che; [vacalA vimAnanuM nAma sarvArthasiddha che. jaya, vijaya, jayaMta ane aparAjita]-e cAra vimAnanA devone saMkhyAtA bhava bAkI hoya che. ane sarvArthasiddha vimAnanA devo ekAvanArI hoya che. A sivAya nava prakAranA lokAntika (saMsAranA cheDe rahelA-ekAvatArI) devo hoya che. je pAMcamA devalokanA khataromAM rahe che. bIjA kisbISika (Dhola vagADavA vagere halakA kAmo karanArA) devo che, jeo pahelA, bIjA devalokanI nIce, trIjA, cothA devalokanI nIce tathA chaThThA devalokanI nIce AvelA che. lokAntika devono kalpa (AcAra) hoya che ke jyAre tIrthaMkaradevonA tAraka AtmAone dIkSAnuM eka varSa bAkI hoya tyAre temane te aMgenI vinaMtI karavI. - pUrve jaNAvyuM tema UbhI-cauda rAjalokavyApI-trasanADImAM ja trasa jIve hovAthI te sivAyanA AjubAjunA lokAkAzamAM mAtra sthAvara jIvo (ane jaDa padArtho) rahe che. alokAkAzamAM to A be ya hotA nathI. tiryaloka UMcAImAM 900 + 900 ema kula 1800 yojanano che. je sAtamAM rAjalokamAM 1lI nAraka che temAMnA uparanA 900 yojana tilokamAM
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM che. Ama nIceno adholoka 900 yojana ochA evA sAta rAjaloka pramANa che. e ja rIte 8mAM rAjalokamAMthI pahelA 900 yojana tirthAlokamAM gaNavAthI bAkIno e 8mo rAjaloka UrdhvalokamAM gaNAya eTale Urdhvaloka sAdhika 7 rAjalokano thAya. traNeya lokamAM devono vAsa nArako mAtra adholokamAM nathI paNa temAM vANavyantara devo paNa che. jarAka vigatathI joIe. 1lI nArakano pAthaDo 1 lAkha 80 hajAra yojanano che. temAMnA uparanIcenA 1-1 hajAra yojana choDIne je 1 lAkha 78 hajAra yojana che tenA bAra prastaromAM ekAMtare 1lI nAraka ane bhavanapatinA devo che. have je uparanA 1 hajAra yojana choDayA temAMthI upara-nIcenA 101La yo. choDIne vacalA 80% yojanamAM yuntara devo rahe che. - have je uparanA 100 yo. choDyA temAMnA upara nIcenA 10-10 yojana choDIne vacalA 80 yojanamAM vANavyantara devo rahe che. Ama merUparvatanI talATIthI nIcenA 900 yo.no ja tiloka gaNAya eTale tenI nIcenA adholokamAM bhavanapati devono vAsa AvI jAya. have tiskRloka merunI taLeTIthI uparanA 60 yo. sudhI che. temAM 790yo.thI 900 yo.mAM jyotigo che. temAM devo rahe che eTale tiskRlokamAM paNa devono vAsa Avyo. - UrdhvalokamAM to vaimAnikAdi devono vAsa che ja. Ama traNeya lokamAM jo koIno vAsa hoya to te devono vAsa che. nArako mAtra adholokamAM che. tiryo ane manuSyo mAtra tirjIlokamAM che. tirthAloka asaMkhya yo. pahoLo che. temAM kramazaH asaMkhya dvIpa-samudro che. jemanuM mApa uttarottara bevaDAtuM jAya che. chello svayaMbhUramaNasamudra asaMkhya yo.no che. devalokamAM devonuM sauthI ochuM AyuSya (vANavyaMtara devonI apekSAe) dasa hajAra varSanuM hoya che. tathA nArakanuM (pahelI nArakanI apekSAe) sauthI ochuM dasa hajAra varSanuM che. sauthI vadhu AyuSya devalokanuM tathA nArakanuM tetrIsa sAgaropamanuM hoya che. (sarvArthasiddha vimAna ane sAtamI nArakanI apekSAe.) temanI baMnenI jaghanyathI kAyA eka hAthanI hoya ane utkRSTathI pa00 dhanuSanI hoya.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ cotho citrapaTa : cauda rAjaloka 201 cauda rAjalokamAM jIvo : caude ya rAjalokamAM anaMtAnaMta jIvo hoya che. nigodanA asaMkhya goLA che. dareka goLAmAM asaMkhya zarIra che. dareka zarIramAM nigodanA anaMtA jIvo hoya che. A sivAya bIjA ekendriyAdi, pRthvIkAyAdi, beindriyAdi aneka prakAranA jIvo che. cha dravyomAM jIva sivAyanA dravyo jaDa che. dharmAstikAyamAM je dharma nAmanuM jaDatattva che te cauda rAjalokavyApI eka akhaMDa, arUpI tattva che. e anAdi anaMta bhAMge che. enI sahAyathI ja jIva-jaDa gati karatA hovAthI te gati sahAyaka dravya kahevAya che. A dravya caudamA rAjalokathI bahAra nahi hovAthI siddha thato AtmA AgaLa jaI zakato nathI. jo AgaLa jAta to javAno aMta ja na Avata. adharma nAmanuM bIjuM dravya paNa tevuM ja che. parantu tenuM kArya jIvane sthiti karavAnuM che. - jo ke jIva ja gati ke sthiti kare che parantu temAM sahAyaka A dharma ane adharma sahAya kare che. gati karavAnI zakti enjinamAM che paNa pATA hoya to ja gati karI zake ne ? dhomadhakhatA tApamAM UbhA rahevAnI zakti mANasamAM che paNa temAM sahAyaka to vRkSa vagereno chAMyaDo ja banI zake ne? jevo cauda rAjalokano cheDo jyAM paNa Avyo tyAMthI bahAra AMgaLI paNa kADhI zakAya nahi. pANImAM taratI mAchalI tyAM jaI zake nahi. pANI paNa tyAM khasI zake nahi. kema ke tyAM gati karavA mATe sahAyaka dharma dravya nathI. AkAzanuM kArya jIva ke jaDane rahevAno avakAza ApavAnuM che. pudgala eTale jemAM navuM purAvavAno ane jUnuM gaLavAno (pUraNagalana) svabhAva che tene pudgala kahevAya. pudgalo paramANu vagere anaMta prakAranA che. te rUpI (varNAdi cAravALA) hoya che. paramANune pudgala ane pradeza banne kahevAya. je aMdhathI chUTo na paDe te pradeza kahevAya. je chUTo paDe te paramANu kahevAya. AtmAnA asaMkhya pradezo che. tenAthI te kadI chUTA paDatA nathI mATe teo kyAreya pudgala kahevAtA nathI. anaMtakALanA bhavabhramaNamAM dareka AtmAe cauda rAjalokanA pratyeka AkAzapradezamAM anaMta anaMtavAra janma maraNa ryA che. je AtmAo samyagudarzana, jJAna ane cAritranI nirmaLa ArAdhanA kare che teo karmamokSa pAme che. temano jIva deha choDe che. Urdhvagati e jIvano svabhAva hovAthI eka ja samayamAM upara upara jato cauda rAjalokanA cheDe pahoMce che. tyAM sadA mATe sthira thAya che. anaMtAnaMta AtmAonA pradeza ekabIjAmAM maLIne rahe che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pAMcamo citrapaTa : aDhI dvIpa aBI dvIpa aravata ma ) vaitADhya parvato Na TI TIpa navatara ati - zikharI parvata (SK rimyavaMta 3mI 41) myakatrapA/ nauvaMta parvata ) . dalo wth oth dhamanakI kho (hAthI ( pIya pa niSadha parvata (9 darivarSa ga ) mahimavaMta parvata 2) sivaMta 82), ladhuTimavaMta parvata 81), bharata/ I i . haitraya) parpata, gaMgA siMdhu vaitAla karato svayaMbhUaNasamAM meruparvatanI taLeTIthI upara 900 yojana ane nIce 900 yojana maLIne 1800 yojanano tiloka che. emAM asaMkhya dvIpa ane samudra AvelA che. dareka dvIpa pachIno samudra ane dareka samudra pachIno dIpa pramANamAM bevaDAto jAya. dA.ta. 1 lAkha yo.no jaMbudvIpa, 2 lAkha yo no lavaNa samudra 4 lAkha yono dhAtakIkhaMDa 8 lAkha yo.no kAlodadhi samudra 16 lAkha yoni puSkaravara dvIpa
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamo citrapaTa : aDhI dvipa 203 ema chello - asaMkhyAtamo- vayaMbhUramaNa samudra Ave. e pachI tarata tenA cheDAothI alokAkAza zarU thAya. AvA asaMkhya dvIpo ane asaMkhya samudromAMthI A citrapaTamAM mAtra aDhI dvIpa ane tenI vacce AvelA be samudro ApaNe jovAnA che. temAM je trIjo puSkaravara dvIpa che te aDadho levAno che. Ama jaMbUdvIpa, dhAtakI khaMDa ane arthe puSkaravaradvIpa ane lavaNasamudra tathA kAlodadhi samudra upara najara karIe. A aDhI kIpanA kula 45 lAkha yojana A rIte thAya. jaMbudvIpa eka lAkha yono che. temAM vacce meruparvata che. tenI badhI bAju vA-vagA lAkha yo.no jaMbudvIpa che. jaMbudvIpane pharato lavaNa (khAro) samudra che. tenA banne bAju be lAkha yo. che. te rIte dhAtakIkhaMDanA banne bAju cAra lAkha yo. che. pachI kAlodadhi samudranA 8 lAkha yo. che. tyArabAdanA puSkaravaradvIpanA 16 lAkha yo. che. paNa temAMnA aDadhA ja puSkaravaraphlIpane ApaNe levo che eTale tenA 8 lAkha yo. levAnA thAya. Ama vA+2+4+8+8 = 22aaaa lAkha yo. eka bAjunA ane 22 lAkha yo. bIjI bAjunA gaNatA kula 45 lAkha yo.nA aDhI dvIpa thAya. A aDhI dvIpamAM ja mAnava vasati che. te pachInA asaMkhya dvIpa samudromAM manuSyo janmatA nathI.. aDhI kIpa pramANa-upara sAta rAjalokanA cheDe - 45 lAkha yonI siddhazilA AvelI che. je manuSya aDhI dvIpamAMthI-jyAMthI-mokSa pAme te sIdho upara jAya, tyAM siddhazilA hoya. asaMkhya dvIpa samudronI vaccovacca jaMbUdvIpa che. tenI barobara vacce meruparvata che. jaMbudvIpanA meruparvatanI pAse eka mahAvideha kSetra che. jaMbudvIpanA vartuLanA uparanA bhAge airAvata kSetra che tenA nIcenA bhAge ApaNuM bharatakSetra che. Ama pahelAM jaMbudvIpamAM 1 mahAvideha, 1 airAvata, 1 bhArata AvyA. A rIte dhAtakIkhaMDamAM badhu bevaDAvavAthI 2 mahAvideha, ra airAvata ane ra bharata AvyA. puSkaravadvIpa Ama to 16 lAkha yono che paraMtu temAM goLAkAre mAnuSottara parvata patharAyelo che. tethI puSkaravaradvIpanA 8-8 lAkha yojananA be bhAga thAya che. temAMnA prathama 8 lAkha yo.mAM ja mAnava vasati hovAthI te ja rA dvIpamAM gaNavAnA che. eTale jeTalA dhAtakIkhaMDamAM teTalA ja - 2+2+2 kSetro puSkaravarAdha dvIpamAM gaNAya. arthAt temAM 2 bharata, 2 eravata ane ra mahAvideha hoya.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM 204 Ama ra dvIpamAM kula 5 bharata (1+2+2) thAya. airAvata ane mahAvideha paNa 5, 5 thAya. - A paMdara kSetrone karmabhUmi kahevAya che. kema ke dharmarUpa karma ahIM ja hoya che. tIrthaMkaradevo ahIM ja thAya che. A sivAyanI rAA dvIpanI bhUmione ane anya tamAma dvIpa samudrone akarmabhUmi kahevAmAM Ave che. jaMbUdvIpamAM je meruparvata che tene pharatA sUrya, candra, graha, nakSatra, ane tArA pradakSiNA Ape che. jaMbUdvIpamAM be sUrya ane be candra che. je vArApharatInA rAtadivase ApaNane jovA maLe che. lavaNasamudranA AkAzamAM 4 sUrya ane 4 candra che. dhAtakIkhaMDamAM 12-12 sUrya-candra che. kAlodadhi samudranA AkAzamAM 4242 sUrya-candra che. ardhapuSkaravadvIpamAM 72-72 sUrya-candra che. aDhI dvIpanA kula sUrya-candra 132-132 che. A badhA cara che. jyAre aDhI sivAyanA dvIpa samudramAM AkhuM jayotiSacakra sthira hoya che. - meruparvata upara cAra vanakhaMDo che. nIcethI upara kramazaH bhadrazAlavana, naMdanavana, somanasavana ane paMDakavana che. paMDakavanamAM cAre bAju zilA che. A zilA upara tIrthaMkaradevonA janma kalyANakanI ujavaNI devo kare che. rA dvIpamAM jaghanyathI vIsa tIrthakaro hoya che. dareka mahAvidehamAM 4, pAMca mahAvidehamAM 20. utkRSTathI 170 tIrtha karI hoya che, mahAvidehanI 32 vijayA che. darekamAM 1 tIrthakara eka mahAvidehamAM 32. pAMca mahAvidehamAM 32 x pa= 160. te vakhate dareka bharata ane airAvatamAM 1-1 tIrthaMkara hoya che. eTale bharatanA 5 ane airAvatanA pa tIrthaMkara thAya. Ama kula 160+5+5= 170 tIrthaMkara thAya. paramAtmA ajitanAtha bhagavaMtanA kALamAM A rIte 170 tIrthakaro vidyamAna hato. hAla 20 tIrthakaro vidyamAna che. jaMbUdvIpanA mahAvidehamAM vartamAnakALamAM je cAra tIrthaMkaro che te bAhu, subAhu, yugamaMdhara ane sImaMdhara e nAmanA che. teo 8mI, 9mI, 24mI ane 25mI vijayAmAM che. AThamI vijayAmAM sImaMdhara prabhu che. teo ApaNAthI dUra hovA chatAM temanAM adhiSThAyaka devo, pArzvaprabhunI jema vizeSa jAgrata hovAthI bharatakSetranA bhaktajano temane vizeSa bhaje che. jaMbudvIpanA bharata ane airAvata kSetramAM 6-6 khaMDa bane che. jevuM bharatamAM tevuM badhI bAbatamAM airavatamAM samajavuM. ApaNe bharatanA 6 khaMDa pADIe.. - sIdho (aMgrejI) yu U AkArano bharata che. temAM ADo paDelo vaitADhaya parvata tenA be khaMDa kare che. nIce dakSiNano bharata; upara uttarano bharata. pazcima
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamo citrapaTa : aDhI dvipa 205 ane pUrvamAM gaMgA ane siMdhu nadIo UbhI vahIne bIjA TukaDA kare che. Ama cha khaMDo bane che. A rIte airAvata kSetramAM paNa vaitADhaya parvata ane raktA-raktavartI evI be nadIothI cha khaMDa bane che. je cakravartI rAjA bane che te cha khaMDa jIte che je : vAsudeva bane che te vaitADhayanI nIcenA cha khaMDa jIte che. jaMbudvIpamAM jema eka bharata, eka airAvata ane eka mahAvideha evI traNa karmabhUmi che tema cha mahAparvato ane sAta mahAkSetro AvelA che. je citrapaTamAM joI zakAya che. cha mahAparvato (varSadhara parvato): laghahimavaMta, mahAhimavaMta, niSadha, nIlavaMta, rUkimI, zikharI. sAta kSetro : bharata, himavaMta, harivarSa, mahAvideha, ramya, haraNyavaMta, airavata. devo dvArA thatAM apaharaNathI rAA dvIpanI bahAra paNa manuSya hoI zake, parantu tyAM temanA janma ke maraNa na thAya. tyAM to mAtra tiryaMcono vAsa badhe hoya che. vidyAdharo ane cAraNamunio nandIzvara dvIpa sudhI jAya che. rA dvIpanI bahAra je sUrya-candra vagere jayotiSa cakra che te sthira hoya jabUdvIpanA laghahimavaMta ane zikharI parvatomAMthI lavaNasamudramAM jatI ATha dADhAo che. temAM pa6 aMtaradvIpo AvelA che. jema jaMbUdvIpamAM 6 varSadhara parvato ane 7 kSetro che tema tenAthI bamaNA 12 varSadhara parvato ane 14 kSetro dhAtakIkhaMDamAM che. teTalA ja parvato (12) ane kSetro (14) puSkaravarArdha dvIpamAM che. Ama rA dvIpamAM kula 30 varSadhara parvato ane 35 kSetro thAya. vaLI, 5 mahAvidehamAM pAMca meruparvatanI ADI lAinamAM 5 devakura ane 5 uttarakuru AvelA che. lavaNasamudramAM pAtALakaLazo AvyA che temAM dara 14 muhUrta (11 kalAke) vAyuno prakopa thatAM bharatI Ave che. anya samudromAM kaLazo nathI. bharatI-oTa paNa nathI. lavaNasamudranA cAra pAtALa kaLazonA UchaLatA. vAyu dvArA AvatI bharatI eTalI ugra hoya che ke te AkhA jaMbUdvIpa upara pharI vaLIne tene DubADI zake. parantu jaMbudvIpanA mAnavonA mokSalakSI dharmanA prabhAve eka lAkha sittera hajAra velaMdhara devo (velA = bharatI) dareka bharatIne pAvaDAo dvArA pAchI haTAvIne tenuM jora ThaMDuM pADI de che.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( (11) chaThTho citrapaTa : kALacakra 12 ArAnuM kALacakra utsarpiNI kALa avasarpiNI kALa 10 ko. ko. sAgaropama, 10 ko. ko. sAgaropama kalo ArI kI kaho Aro jaje, re Sal4 koDAkoDI, sAgaropamAM , Al4 koDAkoDI/1 , sAgaropama/sa. 13 koDakIDI/ pIsAgaropama * ro suSamA suSama suyae pimo Aro , sAgaropama/ alyopamAM 3 ja 4tho Aro (413 koDAkoDI * kIDAko. va2oDAkoDI , 2 kaDAkoDI suSamadada Ara sUra mahApopama = (asaMkhya varSa, hAropamAgarIyA on Ab OOOX sAgaropamamAM 11koDAkoDI, (alle VE sAgarISamamAM 15155161 eka ke hak An: 4thI Aro nagaropama ja thAya laikce Vic 0001 e/000 japamo Aro - zae 0002 ) .zae/ (Teh Tentelor kALa : navuM-jUnuM karavAnI vartanA e guNa che. vartamAnakALa, bhUtakALa, bhaviSyakALa, sUryodayakALa, bAlyakALa, taruNakALa vagere paryAya che. kaI vastu kayA vakhate banI, banaze ke bane che tenI oLakhANa kALathI thAya che. jenI sUkSma gaNatarI nIce mujaba jANavI. kALanuM mApa - sauthI jadhanya kALa "samaya" che. atyaMta jIrNa vastra phADatAM eka taMtu pachI bIjo taMtu phATavAmAM evA asaMkhya samaya vItI jAya che. asaMkhya samaya = 1 AvalikA, 256 AvalikA = 1 lallakabhava. 17 (17 33) sallakabhava =1 zvAsocchavAsa. (hRSTa-puSTa yuvAnano prANa)
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThTho citrapaTa : kALacakra 207 7 prANa = 1 sToka. 7 stoka = 1 lava. 77 lava = 1 muhUrta. 1 muhUrta = 48 miniTa = 2 ghaDI = 3773 prANa = 65536 phullakabhava = 167,77,216 (eka karoDa 67 lAkha satyotera hajAra baso ne soLa) AvalikA. 9 samayathI muhUrta kALa pUro na thAya tyAM sudhInuM aMtarmuhUrta kahevAya. 30 muhUrta = 1 divasa (ahorAtri). 15 divasa = 1 pakSa. 2 pakSa = 1 mAsa, 2 mAsa = 1 Rtu, 3 Rtu = 1 ayana. (dakSiNAyana-uttarAyaNa) 2 ayana = 1 varSa. 84 lAkha varSa = 1 pUrvAga, 84 lAkha pUrvAga= 1 pUrva ( = 70560 abaja varSa : 7056 zata kroDa varSa). palyopama : cAlu AgaLa x 400 = pramANa AMgaLa (AvA pramANa aMgulathI)nA mApano 1 jojana (4 gAu) lAMbo, pahoLo, UMDo kUvo, emAM janme sAta divasanA yugalIyAnA ekaeka vALanA asaMkhya TukaDAthI evo khIcokhIca bharyo hoya ke upara thaIne cakravartInI AkhI senA cAlI jAya chatAM barAbara nakkara rahe. emAMthI so so varSe eka TukaDo kADhatAM saMpUrNa kUvo khAlI thavAno kALa e sUkSma addhApalyopama che. jenAthI AyuSyanI gaNatarI thAya che. 1 palyopama = asaMkhyAta varSa. 10 koDAkoDI palyopama = 1 sAgaropama. 10 koDAkoDI sAgaropama = 1 avasarpiNI. 10 koDAkoDI sAgaropama = 1 utsarpiNI 1 avasarpiNI + 1 utsarpiNI = 1 kALacakra. anaMtA kALacakra = 1 pudgalaparAvarta. (sAgara jevo moTo kAlakhaMDa tene sAgaropama kahevAya) ghaDiyALanA bAra aMkomAM 6 pUrvadizAmAM ane 6 pazcimadizAmAM je rIte vibhAga paDe che, te rIte ja kALacakramAM pUrvArdhamAM 6 ane pazcimArdhamAM 6 vibhAga pADIe to tenA eka eka vibhAgane Aro e nAmathI oLakhavAmAM Ave che. je kALamAM pratyeka samaye zubha pudgalonI hAni ane azubhanI vRddhi thatI hoya te avasarpiNI kALa kahevAya che. tenA 6 ArA che. avasarpiNIkALanA cha ArA pahelA suSamasuSama nAmanA 4 koDAkoDI sAgaropamanA ArAmAM manuSyanuM dehapramANa 3 gAu, AyuSya 3 palyopama, zarIramAM 256 pAMsaLIo hoya che. manuSyo vajaRSabhanArAcasaMghayaNa tathA samacaturastrasaMsthAnavALA hoya che. strIpurUSanA yugalarUpe sAthe avatare che. temanI icchAo 10 prakAranA kalpavRkSo pUrNa kare che. 3-3 divasa pachI AhAranI icchA thAya che. kalpavRkSanA phaLa eTalA badhA rasakasavALAM hoya che ke jethI tuveranA dANA jeTalA AhAra
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM mAtrathI saMtoSa thaI jAya che. potAnA AyuSyanA 6 mahinA bAkI rahe tyAre yugaliNI eka putra-putrInA yugalano prasava kare che ane 49 divasa sudhI temanuM pAlana poSaNa kare che. pachI navuM yugala svAvalambI thaI svataMtra vicare che. temanAM mAtA-pitA paikI ekane chIMka AvatAM ane bIjAne bagAsuM AvatAM mRtyu thAya che. ane alpa viSa-kaSAyanA kAraNe teo devagati pAme che. - - bIjo Aro suSama nAmano 3 koDAkoDI sAgaropamano che. deha-buddhibaLa-AyuSya-kAMti-pRthvI vagerenA rasakasa vagere tathA sAra padArthonA guNomAM uttarottara hAni, deha 2 gAu, AyuSya 2 palyopama, pAMsaLIo - 128, AhA2nI icchA - 2 divase, AhAra bora jeTalo. putraputrI pAlana 64 divasa. trIjo Aro suSamaduHSama nAmano 2 koDAkoDI sAgaropamano che, jemAM sukha ghaNuM ane duHkha thoDuM hoya che, deha - 1 gAu, AyuSya - 1 palyopama, pAMsaLIo - 64, AhAranI icchA ekAMtare, AhAra AMbaLA jeTalo, putraputrIpAlana 79 divasa che. cotho Aro duHSamasuSama nAmano 42000 varSa nyUna 1 koDAkoDI sAgaropama pramANa che. temAM duHkha ghaNuM ane sukha ochuM. trIjA ArAnA jyAre 84 lAkha pUrva, 3 varSa 85 mAsa bAkI rahe che tyAre prathama tIrthaMkaradevano janma thAya che. paDatA kALanA prabhAve kalpavRkSono mahimA dhIme dhIme naSTa thato Ave che. lokone khAvA mATe dhAnyanI utpatti thAya che. bAdara agni pragaTa thatAM yugalikonI vinaMtIthI prathama tIrthaMkara sAdhu thavA pUrve prathama rAjA banI zilpa vagere kalAo lokone zIkhave che. jethI loko nIti-pramANikatAvALuM sadAcAramaya jIvana jIve che. prathama tIrthaMkaranA nirvANa pachI 3 varSa ane 85 mahinA pachI cotho Aro zarU thAya che. yugalikonI utpatti baMdha thAya che. agiyAra cakravartIo, baLadevo - vAsudevo vage2e ane bAkI 23 tIrthaMkaro A ArAmAM thAya che. cothA ArAnA 3 varSa ane 8aaaa mahinA bAkI hoya che tyAre caramatIrthapati mokSe padhAre che, pachI 21000 varSano duHSama nAmano pAMcamo Aro bese che. zarUmAM deha - 7 hAtha, Ayu - 125 varSa, pAMsaLIo - 16, AhAra aniyata che. jemAM mahAvIra bhagavAnanuM zAsana 21 hajAra varasa cAlavAnuM. caDatI-paDatI anekavAra thavAnI. lokomAM moTA bhAge kaSAyanI uttarottara vRddhi, kAma-AsaktinI vRddhi, mada-abhimAnathI saMgharSa vadhavAnA, zahera gAmaDAM jevAM,
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThTho citrapaTa H kALacakra 209 gAmaDAM smazAna jevA, kulIna strIo AcArahIna, sukuLotpanna dAsa dAsI thAya, hIna phUlavALA dharmarasika ane sAdhaka bane, rAjAo yama jevA krUra, vinaya-maryAdAnI hAni, guNavAnanI niMdA, kSudrajaMtuonI utpatti adhika, duSkALa ghaNA paDe, ane loko lobhI-lAlacu bane. hiMsAnI vRddhi thAya. aneka matamatAMtaro ane mithyA mato phAlephUle, devatAo pratyakSa na thAya, vidyAno prabhAva ghaTe, dUdha-ghI-dhAnya, vanaspati vagere sAra padArthonuM sattva ghaTe, AyuSya ghaTatuM jAya, pAkhaMDIonI pUjA vadhe, saMyamIone kaSTa paDe. dharmI - suzIla sarala svabhAvavALA virala hoya, kapaTI-kuzIla, kadAgrahI vadhatA jAya, utsUtra prarUpaNA vadhe, paraspara maitrIbhAva ghaTe, Ama aneka nabaLI-sabaLI paristhitimAM prabhunuM zAsana ArAdhaka AtmAo ghaNA kaSTa veThIne TakAvI rAkhavAnA che. pAMcamo Aro pUrNa thatAM 21000 varSano duHSamaduHSama nAmano chaThTho Aro bese che. divasanA sakhata tApa, rAtrinAM bhayaMkara ThaMDI tathA killAmahela-makAna sarvatra naSTa thayelA hoI vaitADhya parvatathI uttare ane dakSiNe gaMgA-siMdhu nadInA sAmasAmA kinArA upara 36-36 ema 72 bilo che. temAM manuSyo ane strIo vasavATa karaze. AyuSya 20 varSanuM, deha 1 hAthano, pAMsaLI 8, AhAranI icchA amaryAdita, khAya chatAM tRpti nahi. bilavAsI manuSyo mAchalAM vagere jalacarone pakaDI retImAM dATaze. divasanA pracaMDa tApathI baphAI jatAM tenuM rAtrInA bhakSaNa karaze. paraspara kalezavALA dIna-hIna durbaLa, durgaMdhI, rogiSTha, apavitra, nagna, AcArahIna, mAtA-bena-strI pratye viveka vagaranA, cha varSanI strI bALakane janma Apaze, bhUMDaNanI jema ghaNAM bALakone janma ApI mahAkaleza anubhave, dharma-puNyarahita, kevaLa atizaya duHkhamAM ja AyuSya pUrNa karI naraka ke tiryaMcagatimAM jaze. chaThThA ArAmAM janma nivAravA jIvanabhara rAtribhojana tyAga tathA mAMsAhArano tyAga ati jarUrI che. anyathA rAtri-bhojana ane mAMsAhAranA saMskAre chaThThA ArAmAM janmyA to lAMbA kALanI duHkhanI paraMparA sarjAze. utsarpiNIkALanA cha ArA avasarpiNIkALathI UlaTI gatie utsarpiNIkALa jANavo. utsarpiNIkALano 1 lo Aro duHSamaduHSama nAmano 21 hajAra varSano che. te avasarpiNInA 6ThThA ArA samAna jANavo. pharaka eTalo ke AyuSyadehamAna vagere sArabhUta padArthonA guNanI uttarottara vRddhi thatI rahe, 2jo Aro duHSama nAmano 21 hajAra varSano che. bharatakSetramAM pAMca prakAranI vRSTi ta.jJA.-14
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM thAya che. jethI dharatInI uSNatA dUra thAya, durgaMdha dUra thAya, snigdhatA Ave, 24 prakAranAM dhAnya uge ane pRthvI, vanaspati rasa-kasavALI bane. bIlavAsI loko dhIre dhIre phaLAdikano AhAra kare che. A khorAka sAro svAdiSTa lAgavAthI mAMsAhArano tyAga kare che. buddhi dayAvALI bane che ane avasarpiNInA pAMcamAM ArA jevA rIta-rivAja thaI jAya che. 3jo Aro duHSamasuSama nAmano 42000 varSa nyUna eka koDAkoDI sAgaropama pramANa jANavo. te avasarpiNInA 4thA ArA samAna jANavo. 3 varSa ane 8 mAsa bAda prathama tIrthaMkarano janma thAya che. ema uttarottara 23 tIrthaMkara, 11 cakravartI, 9 baLadeva, 9 vAsudeva, 9 prativAsudeva thAya che. varNAdi zubha paryAyonI dina-dina vRddhi thatI rahe che. 4tho Aro suSamaduHSama nAmano 2 koDAkoDI sAgaropama pramANa che. temAM 84 lAkha pUrva 3 varSa 85 mahinA thatAM 24mA tIrthaMkara mokSe padhAre che. 12mA cakravartI Ayu pUrNa kare che. tyAra bAda kroDa pUrva kALa vItye kalpavRkSanI utpatti thavA mAMDe che. tenAthI manuSya ane pazuonI icchA pUrNa thAya che. tyAre te loko badhA kAmadhaMdhA choDI de che. jugaliyA - (puruSa-strInA joDakA) utpanna thavA mAMDe che. bAdara agni ane dharmano viccheda thAya che. Ama yugaliyA akarmabhUmi jevA banI jAya che. je avasarpiNInA prAraMbhanA jA ArA samAna jANavA. pAMcamo suSama nAmano Aro traNa koDAkoDI sAgaropamano che. avasarpiNInA 2jA ArA samAna yugalikone jANavA. varNAdi zubha paryAyonI vRddhi jANavI. 6ThTho Aro suSamasuSama nAmano cAra koDAkoDI sAgaropamano che je avasarpiNInA prathama ArA samAna jANavo. varNAdi zubha paryAyanI anaMtaguNI vRddhi jANavI, 10 koDAkoDI sAgaropama thatAM utsarpiNI pUrNa thAya che, pachI avasarpiNI kALa cAlu thAya che. Ama 1 avasarpiNI ane 1 utsarpiNInA 10+10 ema 20 koDAkoDI sAgaropamanuM eka kALacakra thAya. 9 koDAkoDI sAgaropama utsarpiNInA + 9 koDAkoDI sAgaropama avasarpiNInA ema 18 koDAkoDI sudhI bharatakSetra-airavatakSetramAM dharma nahi. AvA aMnatA kALacakrano 1 pudgalaparAvartakALa thAya. pudgalaparAvarta-kALa anaMtA bhavonuM eka pudgalaparAvarta thAya. evA anaMtA padmalaparAvarta sudhI ApaNA jIve saMsAra paribhramaNa karyuM che.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) sAtamo citrapaTa granthibhedanI prakriyA graMthibhedanI prakriyA 90 koDAkoDI sAgaropama nI sthitivALA mohanIya karmanI gAmithyAtvanI aMdhakAramaya dA. anaMtA thayApavRtta karaNo. graMthibheda thayo maMda maravA paDeluM mithyAtva apUrvakaraNa soyAnA AlA mithyAtva chelluM pAvRtta karaNa apUrva bhAga kALamAM peya nIcoLa nyAya sthitighAta | tara puNa avyamAM paNa A karavAnI pUrvenI thavApravRtta karaNa kare che. guNamaNi vidhi jenuM svarUpa aMtaHkoDAkoDI guNasaMkrama sAgaropamanI sthiti sthitibaMdha aMtamAM vALA sAta karyo (Ayu vinI) saghAta uparAma sabhyatva prApta thayuM sattvavALA che je bhalAmAM ahIMthI AgaLa vadhe temanuM ja uktasvarUpa vyAvRtta raNa chelluM kahevAya. E pUrI thAya. anivRttikaraNa. ekaja soce caDelA adhyavasAyanI ahIM bhinnatA (nivRtti) hotI nathI prathama sthiti adhika AvasiA 6 AtikA SIGL prathama aMtaHkaraNa yout kava bAkI zighra hetyAreanaMtA thAya che. huM kamAyokya thatA ane eka jIva sAsvAdana nApUrNa jAya che. thAya che. ka sAdhika ratilA sahevAge || mAMthI eka guMDa vyavasAyAra udayamAM Ave che. * dhaNuMja khUba ochA rasa vAMnA dhyiAtvanA hanima tripula voDA vadhurasa k! ajANyA rasavanA mithyAtvanA vika A puMja siAbaudhdha ke samyaktva vAta karavAnI tAkAta dharAvato nathI. puMja bIjI sthiti have ApaNe joIe ke jIvane samyaktva-dharmanI prApti zI rIte thAya che ? saMsArabhAvamAM jIvane phasAvanAra jIvanA rAga-roSAdi bhAvo che, jene zAstrakAra bhagavaMtoe 'bhAvakarma' tarIke saMbodhyA che. caude rAjalokamAM evA prakAranI rajakaNo ThAMsIne bharelI che, je rajakaNonA samUhone kAryaNavargaNA kahevAya che. jyAre jyAre jIva mana-vacana-kAyAno koI paNa vyApAra kare che, zubhAzubha vicAra kare che ke saMmUrchima jevI anupayoga dazAmAM varte che tyAre A kAryaNavargaNAnI rajakaNo tenI upara coMTI jAya che. pratisamaya anaMtI rajakaNo jIvane coMTatI ja rahI che. anAdikALathI jIva che mATe
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM anAdikALathI A kAryaNavargaNAnI rajakaNo jIvane coMTatI ja rahI che. A rajakaNo jIvanI sAthe saMbaMdha pAmyA pachI tene karma kahevAya che. 212 prakRti, sthiti, rasa ane pradeza koI paNa kArmika rajakaNa coMTatAnI sAthe ja eno cAra rIte baMdha thAya che : eka to e karmanI prakRti baMdhAya che eTale ke svabhAva nakkI thAya che; bIjuM enI AtmA upara rahevAnI sthiti nakkI thAya che. trIjuM : e karmano rasa nakkI thAya che ane cothuM e karmanuM daLa nakkI thAya che. A cArane anukrame prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdha kahevAya che. dA.ta. eka mANase eka jIvanI khUba AnaMdathI hiMsA karI. e vakhate e mANasane je rajakaNo coMTI paDI ene jo vAcA hoya ane ApaNe upalI cAra vAta pUchIe to te jANe kahe ke mArI prakRti (Nature) evI che ke jyAre huM udayamAM AvIza tyAre A jIvane azAtA ApIza, huM be hajAra varSa sudhI rahIza, azAtA paNa sAmAnya nahi ApuM paNa bhayaMkara koTinI ApIza. ane huM eka ja rajakaNa nathI paNa 1 lAkha rajakaNonA jaththAmAM coMTI chuM. A cAreya vAtathI tenI prakRti (Nature), sthiti (Time Limit), rasa (Power) pradeza (Bulk) rUpa cAra baMdha nizcita thAya che. koI paNa prakAranuM kArmika-rajakaNa jIvane coMTe te coMTyuM tyAre ja karma kahevAya, jyAM sudhI AkAzamAM paDyuM hoya tyAM sudhI kAryaNavargaNAnI rajakaNo kahevAya. game te vicArathI, game te bhASAprayogathI, game tevA vartanathI vizvanA 3 abaja mAnavo ke 14 rAjalokanI tamAma jIvasRSTi je kAMI rajakaNone potAnI upara coMTADe te tamAma rajakaNa 8 jAtanA svabhAvamAMthI game te eka svabhAvarUpa hoya ja. 8nI upara 9mo evo koI svabhAva nathI, je rUpe anAdi anaMtakALanA jIvoe bAMdhelI anaMtAnaMta rajakaNomAMnI eka paNa rajakaNa jIva upara coMTIne rahI hoya. A 8 svabhAvane lIdhe karmanA 8 prakAra che. ATha karma : je karma jIvano anaMta jJAnaprakAza DhAMkI devAnA svabhAvavALuM hoya che tene jJAnAvaraNIya karma kahevAya che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakyiA. 213 je karma jIvanA anaMtadarzana svabhAvane AvarI devAnA svabhAvavALuM che te darzanAvaraNIya karma kahevAya che. je karma jIvane sukha ke du:kha ApavAnuM svabhAvavALuM che te vedanIya karma kahevAya che. je karma jIvanI rAga-roSa rahita vItarAga avasthAne athavA tattvadarzanane DhAMkI devAnA svabhAvavALuM che te mohanIya karma kahevAya che. je karma jIvanA anaMtavIrya, anaMtalAbha, anaMtabhoga vagerene AvarI devAnA svabhAvavALuM che tene aMtarAya karma kahevAya che. - je karma jIvanI ajarAmara avasthAne rokavAnA svabhAvavALuM che te AyuSya karma kahevAya che. je karma jIvanA arUpi svabhAvane rokavAnA svabhAvavALuM che te nAma karma kahevAya che. je karma jIvanA agurulagha paryAyane rokavAnA svabhAvavALuM che te gotra karma kahevAya che. A AThe ya karmonA svabhAva jIvanA svAbhAvika guNone rokavAnuM ja kAma karatA hoya che. eTaluM ja nahi paraMtu jIvamAM navI navI paristhitinuM nirmANa kare che. A to emanA svabhAvanI vAta thaI. have emanI sthitino vicAra karIe. dareka karma baMdhAtI vakhate potAnI amuka sthitine nakkI kare che. te vakhate ochAmAM ochI sthiti keTalI nakkI thAya ? ane vadhumAM vadhu sthiti keTalI nakkI thAya ? te ApaNe joIe. jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-vedanIya ane aMtarAya e cAra karmanI utkRSTa sthiti 30 ko.ko. sAgaropamanI hoya che. mohanIya karmanI utkRSTa sthiti 70 ko.ko. sAgaropamanI baMdhAya che. nAmakarma ane gotrakarmanI utkRSTa sthiti 20 ko.ko. sAgaropamanI hoya che. AyuSya karmanI utkRSTa sthiti 33 sAgaropamanI baMdhAya che. have AThe ya karmanI jaghanya sthiti joIe. vedanIya karmanI jaghanya sthiti 12 muhUrtanI hoya che, nAma-gotra karmanI 8 muhUrtanI ane bAkInAM pAMce ya karmanI 1 aMtarmuhUrtanI jaghanya sthiti hoya che.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tatvajJAnuM saraLa bhASAmAM 214 aMtarmuhUrtanA asaMkhya prakAra che. * 9 samayathI mAMDIne 48 miniTamAM 1 samaya ochA sudhIno badho kALa antarmuhUrtamAM gaNAya. AMkhanA 1 palakArAmAM asaMkhya samaya pasAra thaI jAya to 1 miniTamAM keTalA samaya pasAra thatA haze ? ane uparokta moTAmAM moTA antarmuhUrtamAM keTakeTalA asaMkhya samaya samAtA haze ? AthI ja antarmuhUrtanA asaMkhya prakAra paDe. uparokta ATheya karma jIva upara coMTI paDIne zuM bhAga bhajave che ? te joIe. jJAnAvaraNIya karma jIvane ajJAnI banAve che. darzanAvaraNIya karma aMdhApo vagere ke aneka prakAranI nidrA lAve che. mohanIya karma mithyAtva-avirati-rAga-dveSa-kAma-krodhAdi lAve che. vedanIya karma zAtA-azAtA lAve che. AyuSya karma janma-jIvana-mRtyu lAve che. nAma karma gati-zarIra-indriyAdi-yaza-apayaza-saubhAgya-darbhAgyAdi lAve che. gotrakarma ucca-nIca kuLa Ape che. aMtarAya karma : dAna, lAbha, bhoga, upabhoga vagerene roke che. uparokta 8 karmamAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane antarAya e 4 karmane ghAtI karmo kahyAM che. A cAre ya AvaraNo jIvanA jJAnAdi guNono ghAta karI nAMkhe che. mATe temane ghAtI kahevAya che. jyAre bAkInA cAramAM guNono sIdho ghAta karavAnI tAkAta na hovAthI temane aghAtI kahevAya che. 4 ghAtI karmamAM paNa mohanIya karma sauthI vadhu ghAtaka karma kahevAya che kema ke enA tophAna upara ja bAkInA 3 ghAtI karmanuM tophAna hoya che. - uparokta 8 karmanA peTAbheda 158 paDe che. emAM mohanIya karmanA peTabhedarUpe je mithyAtva mohanIya karma che tenI bhayAnakatA to bIjA peTAbheTavALA mohanIya karmathI paNa atizaya vadhu hoya che. AthI ema kahI zakAya ke sarva karmamAM sauthI vighAtaka - sauthI bhayaMkara karma hoya to te mithyAtva mohanIya karma che. A mithyAtva mohanIya karmanA udayamAM guNo paNa durguNanuM kArya kare che, ane enA hrAsa-kALamAM durguNo paNa khAsa asara batAvI zakatA
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakriyA 215 nathI. jyAre A mithyAtva mohanIya karmanI utkRSTa sthiti (70 ko.ko. sAgaropamanI) eka paNa vakhata jIva bAMdhavAno nathI, tyAre ja te jIva apunarbandhaka kahevAya che, e vAta ApaNe pUrve joI gayA chIe. jIvanI apunarjanmakatAmAM jJAnAvaraNIyAdi karmonI utkRSTa sthitinA hrAsano saMbaMdha na lagADatA mithyAtva mohanIya karmanA DrAsano saMbaMdha lIdho e ja vAta batAvI Ape che ke dharmaprAptimAM moTAmAM moTI dakhalagIrIrUpa koI karma hoya to te mithyAtva mohanIya karma ja che. A ja karma samyaktvabhAvanI prAptimAM paNa bhAre aTakAva kare che. aMtaHko.ko. sAgaropamanI aMdaranI sthitine ja bAMdhato jIva apunarbandhaka thaI zake, e avasthAmAM UMcAmAM UMco gaNAto vikAsa pAmI zake paraMtu te ucca vikAsanI taddana nikaTamAM ja Ubho rahelo samyaktvabhAva pAmI na zake. e bhAva pAmavA mATe sAgaropamanI uM. sthitinI aMdara AvI javA jeTalI zarata nathI cAlatI kintu e mithyAtva mohanIya karmanI sthiti phakta eka ko.ko. sAgaropamanI paNa aMdara AvI jAya tyAre ja te samyaktvabhAva prApta thaI zake che. arthAt khUba mAra khAIne taDakA, tApa veThIne, narakamAM jaIne ghora duHkho bhogavIne, bALatapa vagere karIne game te rIte - mithyAtva mohanIya karmanI eka ko.ko. sAgaropama uparanI sthiti kapAI jAya ane pachI paNa hajI thoDI ochI thaI jAya eTale ke jIva upara coMTelA mithyAtva mohanIya karmanI sthiti aMtaH koTAkoTi sAgaropamanI sthiti thAya tyAre ja samyaktva bhAva prApta thAya che. ahIM paNa vacce eka sAdhanA karavAnI to rahI che. e che rAdveSanI gAMThanuM bhedana. anAdikALanA rAgadveSanA pariNAmanI jIva upara je graMthi gaMThAI che te evI durbhedya che ke tene toDavAnuM kAma parvatane cUrI nAMkhanArA cakravartI mATe paNa muzkela hoya che. jyAM sudhI A graMthinuM bhedana na thaI jAya tyAM sudhI samyaktva bhAva prApta thato nathI. abhavya vagere jIvo anekAneka vakhata A graMthinI najadIka Avya., ghora cAritra vagere pALyAM paNa graMthine bhedyA vinA ja pAchA pharyA. AvuM to temane anaMtI vakhata banI jAya ane to ya e abhavya jIvo graMthibheda kadApi karI zake nahi. graMthipradezanI najadIka AvyA vinA dravyathI paNa dharmasAdhanA
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM sthiti | kakko guNa DhAMke ? zuM Ape ? utkRSTa vAtI ke adhAtI ? zAnAvaraNa anaMtajJAna ajJAna aMta. muM. 30 ko.ko. ghAtI sAgaropama darzanAvaraNa anaMtadarzana mohanIya samyakatva vItarAgatA 70 kro ka sAgaropama aMtarAya anaMtavIryAdi anyatvAdi-nidrA | mithyAtva-avirati rAgadveSa-kAmakrodhAdi kRpaNatA-daridratAparAdhInatA-durbalatAdhi " zAtA-azAtA 12muhUrta janma-jIvana-mRtyu aMta. muM. " 30 kare che. sAgaropama adhAtI vidanIya AyuSya anaMtasukha | akSaya-sthiti nAmuM arUpitA 33 sAgaropama 20 ko.che. sAgaropama gatizarIraindriyAdi-yazasaubhAgya, durbhAgyAdita ucca-nIce agurulaghatA prApta thatI nathI. arthAt palyopamano asaMkhyAtamo bhAga ocho evA ko.ko. sAgaropama jeTalI mithyAtva mohanIya karmanI sthiti thaI jAya, tyAre ja graMthinI najadIka paNa AvI zakAya ane tyAre ja dravyAnuSThAnanI paNa prApti thAya. keTalAkane graMthibhedana karIne samyakatva bhAva nisargathI eTale ke te vakhate gurvAdinA nimitta meLavyA vinA prApta thaI jAya che to keTalAkane gurvAdinimitta pAmIne apUrva varSollAsa thatAM e rAgadveSanI graMthinuM bhedana thaI jAya che ane tarata ja samyakatva bhAvanI prApti thAya che.. Ama be rIte graMthibhedapUrvaka samyakatva bhAva prApta thAya che : nisargathI ane adhigamathI. parvata pAsenI nadImAM pANIthI taNAto-athaDAto-kuTAto paththara aNaghaDyo paNa kyAreka goLa suMvALo banI jAya che tema jIvane paNa koI tathAvidha karmasthiti ghaTADavAno Azaya na hoya to paNa ghaNAkSara nyAye kaSTo veThatAM koI karmo khape che tema navA baMdhAyA paNa kare che. A pravRtti sahajarUpe thayA kare che mATe tene yathApravRttakaraNa kahyuM che. e yathApravRttakaraNa dvArA karmasthitinI hAni ane vRddhi be ya thayA kare che. koI vAra hAninuM palluM namI paDe che
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 217 sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakriyA paraMtu Ama karatAM karatAM jyAre hAninuM palluM khUba ja namI jAya che eTale ke karmasthiti aMtaHko.ko. sAgaropamanI ja bAkI rahe che tyAre graMthibheda karavAno avasara Ave che. AyuSya vinAnA sAte ya karmanI aMtaHko.ko. sAgaropamanI sthiti thAya tyAre te jIva graMthipradeza pAse Avyo kahevAya che. jayAre je jIvanuM bhAvimAM kalyANa thavAnI sAmagrI pragaTI hoya che tyAre te jIvane tevo rAga-dveSano tIvra pariNAma Ubho raheto nathI. e vakhate koI evo anero ullAsa pragaTe che ke tethI te vakhate te jIva cAra vastuo apUrva kare che. Ane apUrvakaraNa kahevAya che. A vIrSollAsanA baLe rAga-dveSanI gAMThanuM bhedana thAya che. jyAre A rIte jIva apUrvakaraNa kare che tyAre te jIvanuM te apUrvakaraNa pUrvanuM yathApravRttakaraNa te chelluM yathApravRttakaraNa kahevAya che. apUrvakaraNa : apUrvakaraNamAM kaI cAra bAbato apUrva bane che te joIe. 1. apUrva sthitighAta, 2. apUrva rasaghAta, 3. apUrva guNazreNi, 4, apUrva sthitibaMdha. (1) apUrva sthitighAta : bAMdhelA karmanI sthiti eTale TakavAnuM kALamAna. ApaNe joI gayA ke koI paNa kArmika rajakaNa coMTatAnI sAthe tenI sthiti (Time limit) nakkI thayelI ja hoya che. A apUrvakaraNanA eka muhUrtanA varSollAsathI te sthiti uparathI pratisamaya tUTatI jAya che. arthAt emAMnI uparanI aMtima sthitinA karmaskaMdhone pratisamaye asaMkhya guNanI vRddhi sAthe upADe che ane upara nIce sthitivALA karmaskandhamAM bheLavI de che. tethI e bhAganI sthitimAM karma ja nahi rahevAthI teTalI sthitino ghAta thayo kahevAya. yathApravRttakaraNanI zarUAta vakhate karmonI sthiti TheTha eka koTAkoTi sAgaropamanI aMdara AvelI hatI. temAM e karaNathI aMtaHko.ko.mAM ya ochI karI mUkI hatI te have ahIM apUrvakaraNamAM chevaTe jaIne emAMthI saMkhyAtA bhAga ocho thaI javAthI, prAraMbha karatA saMkhyAmAM bhAga jeTalI kALasthiti bAkI rahe che. Ane apUrva sthitighAta kahevAya. apUrva eTalA mATe ke pUrve Avo sthitidhAta kadI jIve karyo na hato. (2) apUrva rasaghAta : ahIM azubha karmomAM rahelA ugra rasano ghAta
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM thAya che, arthAt azubha karmomAM paDelAM rasane maMda banAvI devAmAM Ave che. jo A rasadhAta na thayo hota to te karmono rasa karmanA udaya vakhate bhAre tophAna macAvata, je have nahi macAvI zake. (3) apUrva guNazreNi : ahIM guNa eTale 'asaMkhyaguNAkAre' ane zreNI eTale karmanA daLanI racanA karavo. pUrve je sthitighAta jaNAvyo tyAM pratisamaya uparanI sthitimAMthI je karma-daLiyA nIce utAre tene udaya samayathI mAMDIne aMtarmuhUrta sudhInAM sthitasthAnomAM asaMkhya guNanA krame goThave. arthAt 1 lAkha dalika upADyA hoya temAMthI pahelA samaye udayamAM je karmo che tenA bhegA 100 dalika goThave. bIjA samaye udayamAM AvanAra je karmo che tenA bhegA 500 dalika goThave. trIjA samaye udayamAM AvanAra je karmo che tenA bhegA 2500 dalika goThave. Ama udaya samayathI mAMDI aMtarmuhUrta sudhInAM sthitisthAnomAM asaMkhya guNanA kramathI thatI dalika racanAne guNazreNi kahe che. A rIte, apUrvakaraNanA carama samaya sudhI guNazreNinI racanA cAlu rahe che. (4) apUrva sthitibaMdha : ahIM aMtarmuhUrta-antarmuhUrta navA navA karmabaMdhamAM kALasthiti,palyopamanA saMkhyAtamA bhAga jeTalI ochI ne ochI nakkI thatI jAya che. evo niyama che ke adhyavasAyano saMkleza jema vadhAre tema sthitibaMdha vadhAre ne vadhAre ane vizuddhi vadhAre tema sthitibaMdha ocho ocho thAya. zubha hoya ke azubha hoya be ya karma mATe A niyama che. jyAre rasabaMdhamAM niyama evo che ke saMklezamAM zubha karmamAM maMdarasa ane * azubhano tIvrarasa thAya. jyAre vizuddhimAM zubhano tIvra ane azubhano maMdarasa baMdhAya. sArAMza e che ke apUrvakaraNa vakhate zubha adhyavasAya pratisamaya caDatI mAtrAmAM hoya che. tethI samaye samaye uparokta cAre ya kArya caDatA caDatA thAya che. A rIte sthitighAtAdi cAre ya kadApi thayA na hatA. kema ke Avo caDato pariNAma kadApi Avyo na hato. mATe ja A cAreyane apUrva kahevAmAM Ave che. A varSollAsavALuM apUrvakaraNa antarmuhUrtakALa sudhI ja cAle che. anivRttikaraNa : chellA yathApravRttakaraNa vakhate AyuSya sivAyanA sAte ya karmanI sthiti tUTI paDIne aMtaHko.ko. sAgaropamanI thaI gaI hatI. have A apUrvakaraNamAM tethI paNa saMkhyAtamA bhAganI mAtra sthiti rahI, saMkhyAtA
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakriyA bahu bhAgano nAza thayo tema ja e karmonA raso paNa tUTyA. arthAt e karmo kAMIka nirbaLa thayAM. mATe ja apUrvakaraNa dvArA AtmA (mithyAtva mohanIya karma) rAga-dveSanA tIvra rasarUpa graMthine bhedI nAMkhe che. eTale ke mithyAtva mohanIya karmano sattAmAM rahelo tIvra rasa tUTI paDe che, te ekadama maMda paDI jAya che. jethI AgaLanuM kAma saraLa thAya che. A apUrvakaraNano eka aMtarmuhUrtano kALa pUrNa thatAM AtmA anivRttikaraNanA anAdinI tIvra maMda mithyAtva chelluM mithyAtva dazA anaMtakALa dA yathApravRttikaraNa 1 aMtarmu. kALa apUrvakaraNa 1 aMtarmu. kALa apUrvakaraNanA cheDe rAga-dveSanI graMthino bheda thayo. 219 anivRttikaraNa 1 aMtarmu. kALa eka antarmuhUrtanA kALamAM praveze che. ahIM paNa apUrva sthitighAtAdi cAlu to rahe ja che paNa A karaNamAM eksAthe te te samaye pravezatA jIvonA adhyavasAya uttarottara samaye vadhatA jAya che ane te te samaye ekasAthe te anivRttikaraNamAM caDelA te jIvonA parasparanA adhyavasAya bhAvamAM pheraphAra hoto nathI. apUrvakaraNamAM to eka ja samaye temAM pravezelA jIvonA adhyavasAyamAM paraspara pheraphAra rahyA kare che. jema ke 1 lAkha jIva ekasAthe apUrva sthitighAtAdi kare che. paraMtu jyAM sudhI tenA parasparanA adhyavasAyamAM tAratamya rahe che tyAM sudhIno eka antarmuhUrtano kALa e apUrvakaraNa kahevAya che. paNa A kALane tAratamyavALuM karaNa eTale ke nivRttivALuM (nivRtti-tAratamya) karaNa kahevAya che. have apUrva sthitighAtAdi to cAlu ja che paNa je samayathI eka sAthe te jIvo parasparanA tAratamya vinAnA adhyavasAyavALA eTale ke sarakhA adhyavasAyavALA banI jaIne AgaLa AgaLanA samayomAM pasAra thatA jAya che te samayathI te jIvo anivRttikaraNamAM (parasparanA adhyavasAyanA tAratamya vinAnA karaNamAM) pravezyA ema kahevAya che. ahIM pravezatA 1 lA samaye
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM je adhyavasAya-vizuddhi hoya che tenA karatAM anaMtaguNI vizuddhi uttarottara samaye sAthe pravezelA badhA jIvonI ekasarakhI rIte vadhatI ja jAya che. paNa emAM parasparanI vizuddhimAM jarA ya ochA-vattApaNuM thatuM nathI. mATe ja A karaNane anivRttikaraNa kahevAya che. A anivRttikaraNa paNa eka antarmuhUrtanA samaya jeTaluM ja hoya che. anAdi saMsAramAM sarva jIve anaMtA yathApravRttikaraNa karyA che. paraMtu temAM je apUrvakaraNa kare tene te apUrvakaraNanI pUrvanuM chelluM yathApravRttikaraNa eka antarmuhUrtanuM thAya. pachI eka antarmuhUrtanuM apUrvakaraNa thAya. ane pachI eka antarmuhUrtanuM anivRttikaraNa thAya. ahIM khyAla rAkhavo ke uparokta traNe ya antarmuhUrtanA kALamAM jIva mithyAtva mohanIya karmanA dalikone bhogave che. mATe te jIva 1lA mithyAtva guNasthAnake ja che. apUrvakaraNanA cheDe rAga-dveSanI graMthi bhedAI gaI pachI paNa 1 antarmuhUrtakALanA anivRttikaraNane pasAra karyA pachI ja jIva samyakatva pAme che. kema ke te anivRttikaraNamAM paNa mithyAtva mohanA dalikono ja udaya cAlu che. arthAt te dalikone udayamAM lAvIne jIva potAnI uparathI khaMkherI nAMkhavAnuM kArya bhayaMkara vegathI karI rahyo che. eka antarmuhUrtanA kALanuM anivRttikaraNa pUrNa thatAM pachInA eka antarmuhUrtakALamAM mithyAtva mohanIya karma udayamAM AvI zakatuM nathI. kema ke anivRttikaraNanA kALanA pAchalA bhAgamAM jIve te bhAganI sAphasUphI karavAnuM kAma zarU karI daIne te kALane mithyAtva mohanA eka paNa daLiyA vinAno banAvI rAkhyo che. zI rIte anivRttikaraNamAM jIva AgaLanI sAphasUphI kare che ? te joIe. uparanA koThAmAM ApaNe anivRttikaraNanuM eka antarmuhUrtakALanuM khAnuM joIe chIe. dhAro ke A anivRttikALanA 100 samaya che(vastutaH asaMkhya). to jayAre te jIva 90 samayano anivRttikaraNano samaya pasAra karI de eTale bAkInA 10 samayamAM evuM kAma kare che ke 10mA samaye AvatAM AvatAM to te pachI AvanArA 100 samayanA eka antarmuhUrtakALamAM eka paNa mithyAtva mohanIya karmanuM daLiyuM rahevA deto nathI.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakyiA 221 arthAt anivRttikaraNanA 91-92-93mAM samayamAM pasAra thato jato te jIva AkhA anivRttikaraNanI pachI AvanArA navA antarmuhUrta kALamAM (= 100 samayamAM) AvI zakanArA mithyAtva mohanIya karmanA daLiyAne uThAvIne dUranA kALamAM eTale ke e 1OO samayanA aMtarmuhUrtanI uparanI sthitimAM ane potAnA bhogavAtA 91-92-93 vagere so sudhInA samayarUpa nIcalI sthitimAM pheMkato jAya che.. A kriyA aMtarmuhUrtakALa (eka sthitibaMdha ke sthitighAta jeTalA) sudhI cAle che (4 samaya sudhI). zeSa rahelA anivRttikaraNanA saMkhyAmAM bhAga sudhI ja cAle che. teTalA kALamAM anivRttikaraNanA aMta pachInA aMtarmuhUrtakALane mithyAtvanA dalika vagarano banAvI de che. A mithyAtvanA dalika vagaranA kALane aMtarakaraNa kahe che. aMtarakaraNanA nIcenA anivRttikaraNanA zeSa kALane prathama sthiti tathA aMtarakaraNanI uparanA kALane dvitIya sthiti kahe che. anivRttikaraNanA je eka aMtarmuhUrta pramANa (91 thI 94 samaya) kALamAM uparanI jagyAne khAlI karI, te kALane aMtarakaraNa-kriyAkALa kahevAya che. aMtarakaraNa-kriyAkALa pachI bAkInI prathama sthitimAM (95 thI 100 samayanI) mithyAtvanA daLane bhogavato jIva AgaLa vadhe che ane prathama sthitino bhAga pUro thatAM ja aMtarakaraNamAM (mithyAtvanA daLiyA vinAnAM sthitisthAnonA bhogavaTAmAM) praveza karato jIva samyagadarzanane pAme che. kema ke havenA aMtarmuhUrtamAM te mithyAtva mohakarmanA dalikone udayamAM bhogavato nathI. kema ke teNe pahelethI te sthAnethI te dalikone sApha karavAnuM kAma karI rAkhyuM che. te ja kALamAM je mithyAtva mohanA daliko udayamAM AvavAnA hatA, temAMnA keTalAkane to teNe bhogavI nAkhelA ane keTalAkane evA dAbI dIdhA che, upazAnta karI dIdhA che ke te bicArA eka antarmuhUrta sudhI cuM ke cAM karI zake tema nathI. AthI ja te jIva samyakatva bhAvamAM rame che. A samyakatva upazamabhAvanuM samyakatva kahevAya che. anivRttikaraNano artha e paNa thAya che ke upazama samyakatva pragaTa karyA vinA pAchA na pharavuM - nivRtti na karavI - jaMpIne besavuM nahi - jANe AvI pratijJA karIne ja jIva anivRttikaraNano saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe tyAre ke aMtarakaraNa karavAnI kriyA cAlu kare che.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM vastutaH saMkhyAtA bhAga be ya bAjue mi..nA dalikone pheMkyA ane A kaTako te daliko vinAno sApha karyo. apUrvakaraNa 10. zuddha aMtaHkaraNa samaya. samaya upazama samyakatvakALa aMtakaraNa karavAnI kriyA. anivRttikaraNa 100 samayanuM sa.tvanI prApti granthibheda eka aMtarmu.= 100 samaya AgAlakriyA anivRttikaraNa pUrNa thatAM ja jIva mithyAtva mohanIyanA udaya bhAvathI mukta thaI jAya che ane samyakta bhAvanI khuzanumA havAne anubhave che. have tenI anaMtakALanI mithyAtvanI aMdhakAramaya gUMgaLAmaNa dUra thAya che. e dUra thatAM ja anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobhanAM karmonAM tophAna upazAnta thaI jAya che. have eka aMtarmuhUrta sudhInA kALamAM gUMgaLAmaNanI zakyatA nathI. kema ke upazama samyaktvano kALa 5 rNa thaye kSAyopathamika samyaktva pAmanArane gUMgaLAmaNa bhogavavAnI nathI. A aMtarakaraNamAM pravezato jIva upazamabhAvanA samyaktvavALo hoya che. ahIM yadyapi mithyAtva moha. karmanuM eka paNa dalika nathI tathApi jJAnAvaraNa Adi karmonA daliko to DhagalAbaMdha udayamAM AvyA ja kare che. kema ke te badhAyanI sAphasUphInuM kArya jIve karyuM ja nathI. have upazAMta bhAvamAM rahelA jIvanI vizuddhi zuM kare che ? te joIe. arthAt aMtarakaraNanA kALamAM pravezelo upazama samyaktvI jIva zuM kare che ? te tapAsIe. te AtmAno upazAMta bhAva bhAvimAM udayamAM AvanArAM karmone evA sakhata AMcakA - jhATakA (zaoNka) mAre che ke te karmanA to chakkA chUTI jAya che. temano rasa ekadama tUTI paDavA lAge che. 1. keTalAka mithyAtva moha-karmanA daLiyAne evo jhATako lAge che ke teno rasa eTalo badho ghaTI jAya che ke pachI tenAmAM atyalpa pramANamAM nahivat rasa ja rahe che.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakyiA 223 2. bIjA keTalAka mithyAtva moha-karmanA daLiyAne jhATako lAgatAM temanAmAMthI aDadho rasa nIkaLI jAya che. eTale ke te daLiyA aDadhA mithyAtvabhAva vinAnA ane aDadhA mithyAtvabhAvavALA evA mizrabhAvamAM rahe che. 3. keTalAka mithyAtva moha.nA daLiyAne dhArI asara na thatAM temano rasa khAsa nIkaLato nathI eTale mithyAtvanI melI avasthAmAM ja lagabhaga rahI jAya che. Ama thatAM mithyAtva moha.nA daliko jhATakAnI judI judI asarothI 3 bhAgamAM vaheMcAI jAya che. keTalAka mithyAtva mohanA bhAva vinAnA, keTalAka mizrabhAvavALA ane keTalAka lagabhaga mithyAtva moha, bhAvavALA. Ama eka ja DhagalAnA 3 DhagalA thAya che. jene 3 puMja kahevAmAM Ave che. A traNeyane kramazaH zuddhapUMja (samyaktvapUMja) ardhazuddhapuMja (mizra pUMja), azuddhapUMja (mithyAtvapUMja) kahevAya che. khyAlamAM rAkhavuM ke aMtarakaraNamAM pravezelA jIvanA upazamabhAvanI vizuddhinA jhATakAo samaye samaye mi. karmanA daLiyAne lAgavAthI AvA traNa pUMja banyA che. ' upazamasamyakatvanA kALamAM adhika eka AvalikA kALa bAkI rahe tyAre bIjI sthitimAM rahelA traNa paMjone laIne jIva chellI AvalikAnAM sthitisthAnomAM goThave che. jyAre te AvalikA uparano kALa pUrNa thAya che ane chellI AvalikAmAM jIva praveza kare che tyAre adhyavasAya anusAra koI paNa eka pUMjano vipAka udaya thAya che. bAkInA be pUMjanA daliko pradezodayathI vipAkodayavALI prakRtimAM saMkramIne bhogavAI jAya che. pradezodayavALA karmanuM phaLa bhogavAtuM nathI. AthI chellI AvalikAmAM praveza karatA jIvane jo samyakatva mohanIya karmono udaya thAya to kSAyopathamika samyakatvanI prApti thAya che. ane jo mizra mohanIyano pUMja udaya thAya to mizra guNasthAnakanI prApti thAya che jyAMthI aMtarmuhUrta pachI jIva avazya kSAyopathamika samyakatva pAme che ke mithyAtve jAya. mithyAtvano pUMja udayamAM Ave to jIva mithyAtve jAya che. arthAt 1lA guNasthAnakane pAme che. jene pahelA zuddha pUMjano amuka aMza udayamAM Ave che tene - te paMjamAM mithyAtvano tIvrarasa na hovAthI - atya~rasa hovAthI bhogavatI
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM vakhate te jIva samyakatvabhAvamAM ja vartato kahevAya che. yadyapi mithyAtva mohanIyano te zuddha pUMja upazamabhAvane - upazama bhAvanA samyakatvane dUra kare che. tathApi jIvamAM upazamabhAvanuM samyaktva na rahevA chatAM kSayopazamabhAvanuM samyakatva to rahe ja che. arthAta upazamabhAvanA samyakatvane lIdhe jIva 4thA guNasthAne hato tema kSayopazamalAvanA samyakatvane prApta karIne paNa te jIva 4thA guNasthAne ja TakI rahe che. mAtra nAma badalAya che. pahelAM jIva upazama samyatvI kahevAto hato, have zuddhapUMjano udayabhAva thatAM kSayopazama samyakvI kahevAya che. A kSayopazama samyatva jadhanyathI 1 antarmuhUrta sudhI ane utkRSTathI (vadhumAM vadhu) 66 sAgaropama sudhI TakI rahe che kema ke teTalA kALa sudhI zuddha thayelA mithyAtva pUMjanA aMzo kramazaH udayamAM AvIne bhogavAI zake che. jo ke A vakhate je samyaktva bhAva prApta thayo che te mithyAtva mohanIya karmanA zuddha dalikonA udayathI prApta thayo che. paraMtu chatAMya te dalitonI jAta mithyAtvanI che mATe te aticAra lagADI zake che. keTalIkavAra tattva saMbaMdhI sUkSma saMzaya paNa thavA de che. have aMtarakaraNanI chellI AvalikAmAM AvelA jIvane (lagabhaga che.) che. mithyAtva moha.karmano 1lo zuddhapUMja udayamAM na Ave ane bIjo mizrapuMja udayamAM AvI jAya to te jIva mizrabhAva pAme eTale ke tenAmAM aDadho samyakatvabhAva ane aDadho mithyAtvabhAva eka antarmuhUrta sudhI rahe. tyAra pachI te avasthAmAM game te pheraphAra thaI ja jAya. A avasthAvALA jIvane atattva upara rUcibhAva na hoya tema tattva upara arucibhAva paNa na hoya. beyanI mizratA hoya. A sthitimAM jIva cothA guNasthAne TakI zakato nathI. te vakhate te 3jA mizra guNasthAne gaNAya che. e antarmuhUrta pachI jo 1lo zuddhapUMja udayamAM AvI jAya to kSayopazama samyatvabhAva prApta karIne 4thA guNasthAne caDI jAya ane jo azuddha pUMjano udaya thaI jAya to te jIva 1lA guNasthAne dhakelAI jAya. ApaNe upazamabhAvanA samyaktva pachI zuddhapUMja udayamAM Ave to zuM thAya te joyuM. have azuddha pUMja udayamAM Ave to zuM thAya ? te paNa joI laIe. je jIvane aMtarakaraNanI chellI AvalikAmAM (upazama samyakatvano anta
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakyiA 225 muhUrta kALa pUro thatAM ja) sIdho azuddhapUMja udayamAM AvI jAya to te ekadama udayamAM AvI jato nathI kema ke tene udayamAM AvatAM vadhumAM vadhu cha AvalikA jeTalo samaya lAgI jAya che. jayAM sudhI A cha AvalikAno samaya pUro thAya nahi tyAM sudhI jIva azuddha pUMjanA udayavALo 1lA guNasthAne dhakelAI gayelo gaNAya nahi. A 6 AvalikAmAM game tyAre mithyAtvanA mitra samA 4 anaMtAnubaMdhI kaSAyamAMno game te eka mitra udayamAM dhasI Ave che. ema thatAM zuddha upa. samyakatva na rahe ane kSayopazama ke mizrabhAvanuM samyakatva paNa na rahe. eTaluM ja nahi paNa azuddha pUMjano udaya thayo na hovAthI te jIva mithyAtvI paNa na kahevAya. to zuM kahevAya ? e prazna saheje thAya.. tenuM samAdhAna e che ke A sthitimAM anantAnubandhI kaSAya udayamAM AvI gayela che eTale e sthiti DahoLAyelI to banI ja gaI che. ane vadhumAM vadhu 6 AvalikAmAM azuddha pUMja udayamAM AvatAM ja jIva 1lA guNasthAne dhakelAI paNa javAno che. A jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI 6 AvalikAnA DahoLAyelA bhAvane sAsvAdana bhAva kahevAya che. A bhAvano jIva bIjA guNasthAne rahelo gaNAya che. ahIM mithyAtvano udaya nathI ane samyaktva bhAvanI UlaTI thavA lAgI che eTale e UlaTImAM samyakatvano svAda Ave ja che. mATe A bhAvane (sa+AsvAda) samyakatvanA AsvAda sahitano sAsvAdana bhAva kahevAya che. A bhAva ochAmAM ocho eka samaya ane vadhumAM vadhu 6 AvalikA sudhI TakI zake che. tyAra pachI te bhAvavALo jIva avazya 1lA guNasthAne dhakelAI jAya che. kema ke mithyAtva mohakarmanA azuddha pUMjano udaya thaI gayA vinA raheto nathI. A uparathI samajI zakAze ke bIjuM guNasthAnaka cothethI paDIne 1le jatA jIvane ja hoI zake che. paraMtu 1lethI 3je, 4the vagere guNasthAne caDatA ke 4thethI 3je jatAM ke 3jethI 1le jatAM ke 4the jatAM A bIjuM guNasthAna prApta thaI zakatuM nathI. TUMkamAM upazama-bhAva prApta ryA pachI ja cothethI paDatAM ane 1le jatAM A guNasthAna prApta thAya che. kSayopazamabhAvanuM samyakatva cothA vagere guNasthAne che chatAM te bhAvathI paDanAra 1 le guNasthAne jAya to paNa A bIjuM guNasthAna prApta na ja kare
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM upazamabhAvanA samyakatvabhAvavALA 4 thA guNasthAnethI paDIne 1 le jatAM jIvane ja bIjuM guNasthAna prApta thAya. ahIM upalakSaNathI samajI levuM ke upazamabhAvanA samyaktvathI paDatAM jema bIjuM guNasthAna Ave tema upazamabhAvanA cAritrathI (11mAM guNasthAnethI) paDatAM paNa A bIjuM guNasthAna Ave. ' upazamabhAvanuM samyatva eka mate jIva anaMtI vAra prApta karI zake che tethI tyAMthI dareka vAra paDIne anaMtI vAra bIjuM guNasthAna paNa prApta thAya che. ane upazamabhAvanuM cAritra to bhavacakramAM vadhumAM vadhu cAra ja vAra prApta thAya che. (eka bhavamAM ekasAthe be vAra, tema be bhavamAM cAra vAra) chatAM zAstramAM kahyuM che ke jIva upazamabhAva pAMca ja vAra prApta kare che ane tethI tyAMthI avazya paDavAnuM hovAthI bIjuM guNasthAna paNa pAMca ja vAra prApta kare che. ahIM upazamabhAvanuM samyakatva anaMtI vAra prApta thavA chatAM jAti tarIke ekanI ja vivakSA karIe ane e ja rIte e upazamabhAvanA samyatvathI paDatAM anaMtI vAra prApta thatA bIjA guNasthAne paNa jAtithI eka ja mAnIe (4+1)to bhavacakramAM pAMca vAranI prAptinI hakIkata saMgata thaI jAya che. pahelAM to upazama-samyakatva dareka jIvane avazyameva prApta thAya ja. tyAra pachI jo 1lo zuddha pUMja udayamAM Ave to te jIva kSayopazama samyatva prApta kare, ane jo bIjo pUMja udayamAM Ave to mizna-samyakatva prApta kare, ane jo anaMtAnubaMdhI kaSAya udayamAM AvyA hoya ane 3jo pUMja udayamAM AvavAnI taiyArI karI na Avyo hoya te vakhate sAsvAdana samyakta prApta kare ane jo pUMja udayamAM Ave to 1luM mithyAtva guNasthAna prApta thaI jAya. vaLI e ja gUMgaLAmaNa, e ja aMdhakAramAM aTavAI javAnuM. chatAM pUrvanI e gUMgaLAmaNa ane aMdhakAra karatA have temAM ghaNI ja ochAza to kharI ja. (1) have je AtmAne upazama samyakatva prApta karyA pachI jo 1lA zuddha pUjano keTaloka pUMja udayamAM Ave to trIjA azuddha pUMja (mithyAtva paMja)mAMthI bIjAmAM keTaloka ardhazuddha jaththo ThalavAya che. ene ja saMkrama kahevAya che. ane bIjA mizra paMjamAMthI 1lAmAM te ja vakhate zuddha thaIne saMkrame che. (2) jo upazama samyakatva pAmyA pachI bIjo mizra pUMja udayamAM AvI jAya to trIjA guNasthAne jIva jAya.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakyiA 227 (3) jo upazama sa.tyu pAmyA pachI trIjo azuddha pUMja udayamAM AvI jAya to 1lAmAMthI aDadhA melA thaIne bIjAmAM saMkrame ane temAMthI pUrA melA thaIne trIjA pUrA melA paMjamAM saMkrame. ApaNe joI gayA ke 1lo zuddha pUMja udayamAM AvatAM ja jIva kSayopazamabhAvanuM samyakatva prApta kare che. te vakhate mizra ane azuddha pUMjanA karmapradezo saMkramanA saMkramatA zuddha paMjamAM ekaThA thatA ane te ekaTho thayelo jaththo udayamAM AvIne kSaya pAmato jAya che. Ama karatAM karatAM azuddha ane mizranA badhA ja karmapradeza 1lA zuddha pUMjamAM pheravAI gayA eTale e be pUMja nAza pAmyA. eTale 1lA pUMjanA karmapradezo paNa udayamAM AvI AvIne kSaya pAmatA hovAthI te 1lo paMja khatama thaI javAnI aNI upara AvI jAya tyAre 1lA paMjano chello jaththo udayamAM vedAto hoya te vakhate sattAmAM upazAnta bhAve 3mAMthI eke ya pRjanuM eka paNa dalika rahyuM nathI. arthAt A vakhate zuddha pUMjanA chellA jaththAne kevaLa udaya dvArA vedavAnuM (kSaya karavAnuM) ja kAma cAle che. eTale ahIM eke ya pUMjano upazama nathI. temaja chellA jaththAne vedavAnuM kAma cAlu hovAthI teno kSaya paNa nathI. mATe A sthitinuM samyakatva te kSayopazama-samyakatva to na kahevAya kintu tene vedaka samyakatva kahevAya che. A samyakatva eka ja samayanuM hoya che. A samyatvane upazamabhAvanuM, kSayopazama bhAvanuM, sAsvAdanabhAvanuM ke AgaLa kahevAtA sAyikabhAvanuM kahI zakAya nahi. jyAre zuddha jano chello jaththo 1ja samayamAM saMpUrNa bhogavAI jAya che tyAre have AtmA upara traNe ya pUMjanuM astitva sarvathA naSTa thaI gayuM hoya che. A vakhate AtmAno svAbhAvika samyagadarzana guNa pragaTa thaI jAya che. atyAra sudhI A guNane mithyAtva moha.nA karmadaLiyAoe DhAMkI rAkhyo hato. mAtra zuddha evA te daLiyAnA udaya vakhate mithyAtvano rasa na hovAthI te karmanA udayathI prApta thayeluM paulika samyaktva prApta thayuM hatuM paraMtu have to AtmAnuM samyaktva prApta thayuM, je anaMtakALa sudhI e ja svarUpamAM pragaTa rahevAne sarjAyeluM che. A ja rIte je upazamabhAvanuM samyaktva hatuM te paNa karmanA gharanuM na hatuM kema ke tyAM paNa mithyAtva moha. karmanA pudgalano saMpUrNa upazama thaI gayo hato. Ama upazama ane kSAyikabhAvanA samyakatva apaudgalika kahevAya che. jyAre kSAyopathamika, mizra, sAsvAdana ane vedakabhAvanA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 samyakRtva paudgalika kahevAya che. A rIte ApaNe cha prakAranA samyaktva ane mithyAtvano vicAra karyo. kALa pau, ke apau guNasthAna apaudgalika | 4the 22 1. upazama samyaktva 1aMtarmuhUrta 2.| kSAyika sAdi anaMta |3. | kSayopazama 4. | vedaka 5. | mizra 6. sAsvAdana 1 aMtarmu.thI 66 paudgalika sAgaropama 1 samaya 1 aMtarmu. 1 samayathI 6 AvalikA 37 33 17 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM 27 31 4the thI 14 4the thI 7me 7. | mithyAtva (bhavyanuM anAdi sAnta (abhavyanuM) anAdi anaMta 37 jIva jyAre karmano baMdha kare che tyAre mAtra mithyAtva mohanIya karmano ja baMdha kare che. kintu kadI paNa samyaktva ke mizra-mohanIya karmano baMdha karato nathI. 4the thI 7me 3je je 19 19 prazna : A be karmanA baMdha vinA te beno udaya zI rIte thAya ? uttara H mithyAtva mohanA daliko ja traNa pUMjanI saMkramaNa kriyA prApta karIne 3 pUMjamAM pheravAya che. eTale temAMno je zuddha pUMja che tene samyaktva moha.karma kahevAya che ane je mizra pUMja che tene mizra moha.karma kahevAya che. AthI ja baMdha pAmatI karmaprakRti 120 kahI che. jyAre udayamAM AvatI karmaprakRti 122 kahI che. je jIvo kadI paNa mokSabhAva prApta karavAnA nathI te abhavyo ane jAtibhavyone sadAya mithyAtva moha karmano ja udaya rahe che. chatAM abhavyo te karmanI kAMIka laghatAthI granthideza najadIka Ave che tyAre te tIrthaMkara bhagavaMtanA samavasaraNa sudhI jaI zake che ane mukti adveSapUrvaka devalokAdinAM sAMsArika sukho mANavAnI icchAthI sadanuSThAnanA rAga vinA sAdhujIvanano AcAra pALI zake che. ane 9mA traiveyaka sudhI paNa jaI zake che. A badhuM ya granthidezanI najIka AvyA vinA banI zakatuM nathI.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakyiA 229 yopazamabhAvanuM samyakatva bhavacakramAM asaMkhya vAra Ave che ane cAlI jAya che. paraMtu ekavAra paNa je jIva samyatva pAmI jAya che teno saMsAra ardhapudgalaparAvartathI vadhu to rahI zakato ja nathI. e jIva samyakatva bhAvathI paDIne mithyAtva bhAva pAme tyAre jagatanAM bhayaMkaramAM bhayaMkara pApo kare to paNa teno saMsAra ardhapudgalaparAvartathI vadhI zakato nathI. AvAM pApo na karanAra patita samyakatvI jIva to thoDA kALamAM ja saMsArano aMta ANI zake che. matAMtaro : samyakatvabhAva prApta karavA saMbaMdhamAM mata-matAMtara che. karmagranthano abhiprAya evo che ke 1lI ja vAra samyakatva patita thaIne mithyAtva bhAva pAme pachI paNa tyAM rahIne mithyAtvanI 70 ko.ko. sAgaropamanI utkRSTa sthiti bAMdhI zake che, paNa utkRSTa rasa bAMdhato nathI. jyAre A aMge siddhAMtano abhiprAya evo che ke samyaktvathI paDelo jIva mithyAtva bhAva prApta kare tyAre tyAM rahIne paNa te pharI karmanI utkRSTa sthiti paNa bAMdhato nathI, game tema hoya paNa eka antarmuhUrta mAtra paNa je jIva samyaktva bhAvane sparzI jAya che teno saMsAra vadhumAM vadhu ardhapudgalaparAvartathI vadhu hoI zakato nathI. vaLI samyakatva bhAvavALo manuSya jo te bhAva prApta karavA pahelAM koI gatinA AyuSyane nizcita (nikAcita) na karI cUkyo hoya ane samyaktva bhAvamAM ja AyuSyano baMdha kare to niyamataH vaimAnika devalokanuM ja AyuSya bAMdhe, paraMtu manuSyAdi gati na bAMdhe. hA, samyaktva bhAvavartI tevo deva AyuSya bAMdhe to to manuSya Ayu ja bAMdhe kema ke deva marIne deva thaI zakato nathI. ApaNe samyakta prAptino je krama kahyo che te karmagranthanA abhiprAya che. jyAre siddhAMtamAM to kahyuM che ke, koI anAdi mithyAtvI jIva tevA prakAranA viziSTa adhyavasAyAdine prApta karIne pUrve jaNAvyA mujaba (anivRttikaraNa dvArA nathI kahyuM) apUrvakaraNa dvArA ja traNa pUMja karIne temAM sarvathA zuddha karelA samyaktva mohanIya karmanA pUMjane bhogavato aupathamika samyakta pAmyA vinA ja prathamataH kSAyopathamika samyakatva pAme to koI anya jIva yathApravRttikaraNAdi 3 karaNanA krame aMtarakaraNamAM prathama samaye ja pathamika sa.tva
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 jaina tatvajJAna saraLa bhASAmAM pAme (ApaNe svIkArelo mata); paNa 3 pUMja karavAnI kriyA te kare nahi. AthI tene sa.tva mohanIya ane mizra mohanIya rUpa be pUMja na hovAthI aupazimaka samyaktvano kALa pUrNa thatAM niyamataH mithyAtva mohanIya karma ja udayamAM Ave arthAt te mithyAtvI ja bane. bRhatkalpa bhASyanI 120mI gAthAmAM kahyuM che ke, "jema iyaLa pahelAM potAnA zarIrane laMbAvI AgaLanA sthAne sthira thaIne pachI ja pAchalA sthAnane choDe che paNa AgaLanuM sthAna pakaDI na zakAya to pAchaLanA sthAnane choDatI nathI ane pAchI vaLe che tema 3 pUMja vinAno upazama-samakitI jIva AgaLa zuddha ke ardhazuddha pUMjanA abhAve tenA udayarUpa AlaMbana na maLatAM mithyAtve ja pAcho Ave che.'' tAtparya e che ke saiddhAntika mate koI viziSTa adhyavasAyI jIva prathama ja kSAyopamika sa.tva pAmIne kAlAMtare mizra ke mithyAtvanA udayavALo bane che. ane koI tevA viziSTa adhyavasAya vinAno jIva upazama satva pAmIne pachI niyamataH mithyAtvI ja bane che. vaLI pahelI ja vAra samyaktva pAmato jIva paNa upazama samyaktva bhAvamAM ja rahIne dezavirati - sarvavirati dharma pAmI zake che (jo sAsvAdana bhAva pAmavAno na hoya to) evuM zataka bRhancUrNimAM kahyuM che. samyaktvathI paDelo jIva jyAre pharI samyakRtva pAme che tyAre paNa te apUrvakaraNathI traNa pUMja kare che ane anivRttikaraNathI samyaktvanA pUMjane udayamAM laIne kSAyopamika samyaktva pAme che. arthAt have te aMtarakaraNanI kriyAdi karato nathI. pra. 1lI ja vAra samyaktva pAmatAM teNe apUrvakaraNa karyuM che. have pharI samyaktva pAmatA apUrvakaraNa kema kaho cho ? kema ke have to te pUrve thaI cUkyuM che ? u. pUrve je apUrvakaraNa karyuM hatuM tethI paNa viziSTa A apUrvakaraNa hovAthI tene paNa apUrvakaraNa ja kahevAya. saiddhAntika mata e pramANe che ke, "samyakRtvanI prAptinI jema dezavirati ke sarvaviratinI prApti vakhate paNa jIvane yathApravRtti ane apUrva e be karaNo to thAya che paraMtu apUrvakaraNano kALa samApta thatAM anantara samaye
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 231 sAtamo citrapaTa : granthibhedanI prakriyA ja deza ke sarvavirati prApta thatI hovAthI anivRttikaraNa thatuM nathI. vaLI deza-sarvavirati prApta thayA pachI paNa eka antaryu. sudhI to jIva avazya vadhatA pariNAmavALo ja hoya che ane te antaryu. pasAra thaI gayA bAda te deza-sarvavirata jIva vizuddha pariNAmI ke saMkilaSTa pariNAmI bane che. kArmagranziko A viSayamAM kahe che ke, "jIva upayoga vinA ja kathaMcitu saMkliSTa pariNAmI banIne deza ke sarvaviratithI patita thayo hoya che. te jIva yathApravRtti ke apUrvakaraNa karyA vinA ja pharIthI deza-sarvavirati pAmI zake che. je jIva upayogapUrvaka patita thaIne mithyAtve gayo hoya te jIva patita thaI gayA pachI jaghanyathI antaryuM. kALe ane utkRSTathI ghaNA lAMbA kALe paNa pUrve kahelA yathApravRtta Adi karaNo karIne ja deza ke sarvavirati pAmI zake che. vaLI saiddhAntika mate samyakatvano virAdhaka koI jIva samyakatva sahita paNa marIne chaThThI nArakI sudhI Upaje che. athavA manuSya-tiryaMcagatimAMthI kSAyopakSamika satvI koI jIva nArakImAM utpanna thAya che tene parabhavanuM satva sAthe hoya che. kAraNa ke sa.tvanI virAdhanA karanAro koI jIva 6ThThI nAraka sudhI satva sAthe paNa jAya che. kSAyika sa.vI jo nArakamAM Upaje to satva sAthe ja trIjI nAraka sudhI jAya che. (pravacanasAroddhAra : gAthA. 961nI TIkA) pra. kSayopazama ane upazama samyakatvamAM pharaka zuM ? kema ke beyamAM udaya prAptano kSaya thayo che ane anudaya prApta karmano upazama thAya che ? * u.yopazama samyakatvI jIva sattAmAM rahelA mithyAtvanA ane anaMtAnubaMdhI kaSAyanA pradezone bhogave che paNa teno rasa bhogavato nathI. jyAre upazama samyaktvI te sattAgata pradezone paNa bhogavato nathI. arthAt ekane sattAgata te dalikone pradezodayathI to bhogavavAnA hoya che jyAre bIjAne te pradezodaya paNa hoto nathI.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ ucca saMskAra sAthe ucca zikSaNanA sopAna sara karavAnA lakSane varelA tapovanamAM bhaNatA bALako atithione namonamaH kare che. ...roja navakArazI kare che. ...roja aSTaprakArI jinapUjA kare che. roja rAtribhojanano tyAga kare che. ...roja guruvaMdana kare che. ...roja navI navI vArtAo sAMbhaLe che. ...roja kumArapALa rAjAnI Arati utAre che. ...roja navI navI vaMdanAo gAya che. ...roja navA stavananA rAga zIkhe che. *** ...kompyuTara zIkhe che ...karATe zIkhe che... ...skeTIMga zIkhe che ...yogAsana zIkhe che... ...saMgItakaLA zIkhe che... nRtyakaLA zIkhe che... ...lalItakaLA zIkhe che ...citrakaLA zIkhe che... ...vakatRtvakaLA zIkhe che ...abhinayakaLA zIkhe che... ...aMgrejImAM Speech ApatAM paNa zIkhe che... mAtApitAnA sevaka bane che. prabhunA bhakta bane che. garIbonA belI bane che. prANIonA mitra bane che. zaktimAna banavA sAthe guNavAna bane che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTa karma ajJAna jJAnAvaraNa dazanAvaraNa nidrA aMdhatvAdi uMca kala nIcakula gotra-kamA anaMta jJAna agara dazana anata ti.zarIra,indriyAdi-za pazu sAmAnya do arupitA vItarAgatA/ sAmagadarzana m morunIya TeSakAmakrodhAdi/ niyAtva avirati akSaya janatayoye sthiti jAyaSya anata FIK janma, jIvana varAya mRtyu vedanIya kRpaNatA daridratA zAtA-azAtA parAdhInatAbelA AtmAno vikAsa krama JAP A rAzi ANGaile moda65 saMsAra MR Maina Upns: 2923ApatA /AlA HAL aaurta sayA AGARSHN.. OGRAT Artist 219 Sere WORDERE Shet UURilee Play