Page Text
________________
જૈન તત્ત્વ જ્ઞાન સરળ ભાષામાં
(૧) આત્મા છે :
આત્મા એ નામનો ચેતનાસ્વરૂપ એક સ્વતન્ત્ર પદાર્થ છે. ના... ચાર્વાકના કહેવા મુજબ તે દેહસ્વરૂપ નથી. દેહથી જુદો છે. હા, દેહમાં વ્યાપેલો હોય છે ખરો; પણ તે પોતે દેહસ્વરૂપ નથી. તેનું પોતાનું આગવું, અલગ અસ્તિત્વ છે.
મારું શરીર છે.
અહીં મનથી આત્માનું પ્રત્યક્ષ થતું દેખાય છે. ‘હું’ એ દેહ નથી. દેહ એનો છે. એનો એટલે કોનો ? એ કોણ છે ? જે એમ કહે છે કે આ શરીર મારું છે. અરે, મારું એટલે કોનું ? તેનો જવાબ એ છે કે આત્માનું.... આત્મા કહે છે કે મારું ઘર છે તેમ મારું શરીર છે. જેમ મારુ ઘર એ મારાથી જુદું છે તેમ મારું શરીર એ પણ મારાથી જુદું છે.
આ રીતે આત્માનું માનસ- મનથી- પ્રત્યક્ષ થાય છે.
ના....આંખેથી પ્રત્યક્ષ થતું નથી. પણ બધી વાતોનું કાંઈ માત્ર આંખેથી જ પ્રત્યક્ષ કરવાનો આગ્રહ ન રખાય. વાયુનું સ્પર્શથી પ્રત્યક્ષ થાય છે, આંખેથી ક્યારે પણ નહિ. વળી હાલતાં પાંદડાં જોઈને વાયુનું અનુમાન પણ કરી શકાય છે. જે આંખેથી દેખાય તે જ માનવું એવો આગ્રહ હોય તો દૂધમાં ઘી, પોતાનામાં બુદ્ધિ, માથામાં દુઃખાવો (વેદના), પવન, અરણિકાષ્ઠમાં અગ્નિ, વિશ્વના રેડિયો કેન્દ્રમાંથી છૂટેલા - રૂમમાં આવી ગયેલા – શબ્દો, પૃથ્વીનું ભ્રમણ (વૈજ્ઞાનિકોની માન્યતા પ્રમાણે) ક્યાં દેખાય છે ? છતાં જો દૂધ ઉપર પ્રયોગ કરાય તો તેમાં રહેલું ઘી અવશ્ય દેખાય છે. જો રેડિઓ ચાલુ કરાય તો તરત તે મીટરના શબ્દો પકડાઈને કાનને પ્રત્યક્ષ થાય છે.
પરીક્ષામાં ડિસ્ટિંકશન માર્ક્સ લાવનાર વિદ્યાર્થીના મગજમાં (!) બુદ્ધિ છે એનું અનુમાન થાય છે.
મુખ ઉપરની પીડા જોઈને આત્મામાં અનુભવાતી વેદનાનું અનુમાન થાય છે. પ્લેઇનની ગતિ ઉપરથી તેમાં બેઠેલા - બિલકુલ નહિ દેખાતાં - પાઇલોટનું અનુમાન થાય છે.
જેમ વાદળોની ગર્જનાથી આવી રહેલા વરસાદનું અનુષાન થાય છે તેમ શરીરમાં રહેલા આત્માનું અનુમાન થાય છે.
એક જીવતા માણસને અને બીજા મડદાને બાજુબાજુમાં સુવાડી દો. પછી તે બેમાં કર્યો ફરક જણાય છે ? તે પકડો. બન્નેમાં શરીરનાં તમામ
| SR No. | 009166 |
| Book Title | Jain Tattvagyan Saral Bhasha ma |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Chandrashekharvijay |
| Publisher | Kamal Prakashan |
| Publication Year | 2004 |
| Total Pages | 250 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |