________________
આત્મા કર્મનો કર્તા છે. કર્મનો ભોક્તા છે.
૭૩
પાપબંધથી દુઃખ મળે. પુણ્યાનુબંધથી ગુણ મળે. પાપાનુબંધથી દોષ મળે. જેટલું મહત્ત્વ સુખ-દુઃખનું નથી એટલું મહત્ત્વ જીવનમાં ગુણ-દોષોનું છે. સુખ ન મળે તો કાંઈ નહિ, ગુણો તો મળવા જ જોઈએ. ધનવાન, શક્તિવાન, ભલે ન બનાય પણ ગુણવાન તો બનવું જ જોઈએ. દુ:ખ ન જાય તો કાંઈ નહિ પણ દોષો તો જવા જ જોઈએ.
કેન્સર ભલે ન મટે પણ કામ, ક્રોધાદિ દોષો તો મટવા જ જોઈએ. સુખનો ચાહ ગુણો ઉપર જવો જોઈએ.
દુઃખનો દાહ દોષો ઉપર જવો જોઈએ. સુખના રાગીના બદલે ગુણોના રાગી અને દુઃખના પીને બદલે દોષોના ઢેયી બનવું જોઈએ.
જેટલું સુખ સારું છે તેથી વધુ ગુણો સારા છે. જેટલું દુઃખ ખરાબ છે તેથી વધુ દોષી ખરાબ છે.
દુ:ખો આ ભવ બરબાદ કરતા હોય છે; દોષો ભવોભવ બરબાદ કરતા હોય છે.
મરતાંની સાથે દુઃખો મરે છે, પણ દોષો તો ભવોભવ જીવતા રહે છે.
આથી જ્ઞાનીઓ કહે છે કે સુખ-દુ:ખ દેતા બંધની ચિંતા કરવા કરતાં ગુણ-દોષ દેતા અનુબંધની વિશેષ ચિન્તા કરો. પુણ્યના બંધથી બંગલો મળે પણ જો તે પુણ્યબંધ સાથે પાપાનુબંધ જોડાયેલો હોય તો ભયંકર ક્રોધ પ્રાપ્ત થાય, જેનાથી પત્નીને મારપીટ કરાય.
એવા બંગલા શું કરવાના જેમાં ક્રોધાદિ દોષોની જ્વાળાઓ સળગ્યા કરતી હોય.
પાપબંધે ઝૂંપડું મળે પણ જો તેમાં પુણ્યાનુબંધ જોડાયેલો હોય તો તે આત્મામાં સહિષ્ણુતા, સ્નેહભાવ, કરુણા વગેરે ગુણોનો બાગ ઉત્પન્ન થાય.
ઓલા બંગલા કરતાં આ ઝૂંપડાં જ સારાં કહેવાય.
કોઈ સંસારી ધનવાન (સુખવાનું) બનવાનો કે કોઈ સાધુ શક્તિમાનું (વિદ્વાન) બનવાનો વિચાર નહિ કરતાં સહુ ગુણવાનું બનવાનો વિચાર કરો.
સોક્રેટીસને ધનવાનોએ આ વાતે ઝેર અપાવ્યું કે તે કહેતો ફરતો હતો કે ધનવાન મહાન નથી, ગુણવાન મહાન છે.
આપણું જીવન ગુણોનો બાગ હોવું જોઈએ. દોષોનો ઉકરડો કદાપિ નહિ
