________________
૮૦
જૈન તત્ત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં
પણ શી રીતે થાય ?
તેણે નારદની સલાહ માંગી. નારદે કહ્યું કે “યુધિષ્ઠિર પાસે જા. અને તેની (જુગાર વગેરે બાબતો ઉપર) ભરપેટ નિંદા કર. પછી જો; તેનું શું થાય છે ?”
અર્જુને તેમ કર્યું. તે વખતે યુધિષ્ઠિરને એટલો બધો આઘાત લાગ્યો કે તે દિવસો સુધી ખાઈ-પી શક્યો નહિ, ઊંધ્યો નહિ. સતત મનમાં કણસતો રહ્યો.
અર્જુનથી મોટાભાઈની આ ભયંકર દુર્દશા જોવાઈ નહિ. તેણે નારદને વાત કરી. નારદે કહ્યું, “તેં, યુધિષ્ઠિરને જીવતો મારી નાંખીને તારી પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરી છે. હવે મજા કર.”
અર્જુને કહ્યું કે પ્રતિજ્ઞા તો પૂરી થઈ પણ મોટાભાઈની આવી ભયાનક દશા કરવાને લીધે મને ખૂબ આઘાત લાગ્યો છે. હું મરી જવા માગું છું.
નારદે કહ્યું, “તું ભાટ-ચારણોને બોલાવ, તારી સિદ્ધિઓની ભરપૂર પ્રશંસા કરાવ, તારો હેલો ગવડાવ, તે વખતે જો તારું શું થાય છે.”
બીજે દી અર્જુને તેમ કર્યું. આપપ્રશંસા સાંભળીને તે ખૂબ ફુલાયો. અભિમાનથી બાવડા ઊંચા કરીને કૂદવા લાગ્યો. પણ છેલ્લે તેને તે બદલ ખૂબ પશ્ચાત્તાપ પણ થયો.
તે નારદને મળ્યો, નારદે કહ્યું, તારી આપપ્રશંસાથી ફુલાઈને તેં તારું મોત કર્યું. તું જીવતો મરી ગયો. હવે તારે ઝેર ખાઈને મરવાની કોઈ જરૂર નથી.”
રામાયણનો આ પ્રસંગ બે વાત કરે છે. (૧) બીજાની નિંદા કરીને તમે બીજાને જીવતો મારો છો. (૨) પોતાની પ્રશંસા કરીને તમે જાતને જીવતી મારો છો.
મહાદોષ : અહંકાર મેં પહેલાં કહ્યું છે કે, પરદોષદર્શન અને સ્વગુણદર્શનનો ઉત્પાદક દોષ છે અભિમાન.
આ દોષ તમને બધા ક્ષેત્રો માટે અપાત્ર બનાવે છે.
આ દોષ એવો ડાયાબીટિસ છે જેની હાજરીમાં એક પણ રોગ-કામ, ક્રોધાદિ મટતો નથી. આ એવી - વાસણની દીવાલોને લાગેલી - ખટાશ છે, જેના કારણે તેમાં ભરેલું ગુણોનું દૂધ ફાટી ગયા વિના રહેતું નથી.
અહંકાર ન દોષનાશ થવા દે; ન ગુણસંભવ ટકવા દે.
