________________
આત્મા કર્મનો કર્તા છે. કર્મનો ભોક્તા છે,
ઈશ્વરને કોઈ મિત્ર નહિ, કોઈ શત્રુ નહિ. કોઈની ઉપર રીઝવાનું નહિ તો કોઈની ઉપર રીસાવાનું પણ નહિ. એ મોશે પહોંચ્યા છે. તેમના સતુ, ચિત અને આનંદસ્વરૂપ પ્રગટ્યાં છે. તેમાં જ તે રમમાણ હોય. તેના જ ભોક્તા હોય. તેમને જન્મ લેવાનું કોઈ કારણ ન હોય. જૈનો અવતારવાદને સ્વીકારતા નથી.
જૈન દર્શનમાં ઈશ્વરનું સ્વરૂપ હવે જૈન દાર્શનિકો “ઈશ્વર’ને કેવા સ્વરૂપમાં માને છે તે જણાવું.
જૈનો “ઈશ્વર તત્વને અત્યંત દૃઢતાથી સ્વીકારે છે. કમનસીબી છે કે અજૈન લોકો જૈનોને નાસ્તિક દર્શનમાં ગણે છે. તેઓ કહે છે કે, “જૈનો ઈશ્વરને માનતા નથી માટે નાસ્તિક છે.”
ભલા ! અમે તો ઈશ્વરને એટલા વધુ માન્યા છે કે અમે તેના લાખો મંદિરો બનાવ્યાં છે, જેમાં અબજોથી વધુ સંપત્તિ લગાડી છે. અમારા આ કાળના ચોવીસ તીર્થંકરો એ “ઈશ્વર' નથી તો બીજું કોણ છે ?
શંકરાચાર્યજી જેવાએ પણ આવી ગેરસમજનો ભોગ બનીને જૈનોને નાસ્તિક કહ્યા હતા.
વાત એ છે કે જેનો ઈશ્વરને બરોબર માને છે. તેમના બે પ્રકાર છેઃ અરિહંત અને સિદ્ધ.
પહેલા સદેહ મુક્ત છે. બીજા વિદેહમુક્ત છે. દરેક અવસર્પિણી અને ઉત્સર્પિણીના કાળમાં ૨૪-૨૪ તીર્થંકરો થાય છે. તેઓ જન્મથી ભગવાન હોતા નથી. પરંતુ જીવનકાળમાં સાધના કરીને ઘાતી કર્મોનો ક્ષય કરીને “તીર્થકર' બને છે. વર્ધમાનકુમારે ત્રીસ વર્ષે ગૃહત્યાગ કર્યો. બેંતાલીસ વર્ષની વયે વીતરાગ બન્યા, કૈવલ્ય પામ્યા. બોંતેર વર્ષના આયુષ્યકાળમાં જગતના જીવોને આત્મા, કર્મ, જગત, સંયમધર્મની સાધના અને મોક્ષમાર્ગ બતાડ્યા. એમણે ઉપદેશેલા માર્ગે ચાલીને જેમણે કર્મક્ષય કર્યો તે આત્માઓ પરમાત્મા બન્યા. સિદ્ધ ભગવાન બન્યા. ભગવાન મહાવીરદેવ વગેરે તમામ તીર્થકરો પણ આયુષ્ય પૂર્ણ થતાં સિદ્ધ ભગવાન : વિદેહમુક્ત બને છે.
જૈનમતે કોઈ પણ આત્મા પરમાત્મા બની શકે છે; સાધના દ્વારા સર્વકર્મક્ષય કરીને. રામ પરમાત્મા બની ચૂક્યા છે.
કૃષ્ણ આવતી ચોવીશીના બારમા નંબરના અમમ નામે તીર્થંકર બનવાના છે. આજથી જ તેમની મૂર્તિઓની ‘ઈશ્વર' તરીકે પૂજા મંદિરોમાં (હઠીસિંગના