________________
જૈન તત્ત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં
કેવું, આયુબંધનું ગણિત કે શાસનપતિ પરમાત્મા મહાવીરદેવના પરમભક્ત શ્રેણિકને નરકમાં જવું પડ્યું અને પ્રભુના કટ્ટર શત્રુ ગોશાલકને બારમા દેવલોકની લોટરી લાગી ગઈ !!!
આયુબંધની આ બધી વાત મનુષ્ય અને તિર્યંચગતિના જીવોને અનુલક્ષીને સમજવી.
દેવ અને નારકગતિના જીવોને તો સામાન્યતઃ માત્ર છ મહિના આયુષ્ય બાકી રહે ત્યારે તે વખતની સ્થિતિ પ્રમાણે ભાવી આયુબંધ થઈ જાય.
આ ઉપરથી એ વાત ફલિત થાય છે કે જીવનો જેવો- સારો કે નરસોઆયુબંધ પડ્યો હોય તેવા સારા કે નરસા અધ્યવસાયો તેને મરણસમયે રહે.
જો બંધ અશુભ પડેલો હોય તો ગમે તેટલા નવકાર અંતસમયે સંભળાવાય તો ય તેનું સમાધિમરણ ન જ થાય. અશુભ આયુબંધ અન્ત સમયે અસમાધિ લાવીને જ રહે.
૧૯૬
એટલે મરણ વખતે સમાધિ પામવાની જેની ભાવના હોય તેણે સમગ્ર જીવનકાળને- તેની પ્રત્યેક ક્ષણને- ધર્મમય કે સદાચારમય- બનાવી દેવી રહી.
આપણે તે વાત તો જાણતા નથી કે આપણું ચોક્કસ આયુષ્ય કેટલું છે ? અને તેનોૐસમય કેટલા વર્ષે આવે છે ? કયા ભાગે આપણો આયુબંધ
થવાનો છે ?
જો તેવું જાણવા મળ્યું હોત તો બધા જીવો તે સમયે ધર્મમાં બેસી જાત અને બાકીના જીવનમાં વિલાસનું પાપી જીવન જીવતા રહેત. આમ એક વાર તો દેવાદિ ગતિની લોટરી લાગી જાત.
પણ જ્યારે આવી કોઈ ઠોસ માહિતી નથી ત્યારે આપણ દરેક ક્ષણને ભાગની ક્ષણ સમજીને સરસ રીતે પસાર કરવી જ રહી.
ટૂંકમાં બાળવયથી જ સમગ્ર જીવન ધર્મમય બનાવી દેવું પડે; જેથી જ્યારે પણ આયુબંધ પડે ત્યારે સદ્ગતિનો જ બંધ પડે. તેમ થતાં મરણપળે સમાધિ
અવશ્ય પ્રાપ્ત થાય.
મરણસમાધિ જેને જોઈતી હોય તેણે જીવનસમાધિ પામવી જ પડે.
