________________
જૈન તત્વ જ્ઞાન સરળ ભાષામાં
વિચાર કરવો. તે આ રીતે :
હું શિવ છું, મારાથી ભૂલ કરાય જ નહિ. મારું જીવન ભગવાન જેવું જ પવિત્ર હોય : સાવ નિર્દોષ હોય.
આ નિશ્ચયનયની દૃષ્ટિ છે. ટૂંકમાં પોતાની જાત ઉપર નિશ્ચયનય લગાડવો. બીજાની ઉપર વ્યવહારનય લગાડવો.
વેદાંતમાં આ જગતને સ્વપ્નોપમ કહ્યું છે. આવું જીવન સ્વપ્નતુલ્ય છે. જે કાંઈ ઘટનાઓ જીવનમાં બને છે તે બધી સ્વપ્નમાં બનતી જતી ઘટના છે. આવું જગત મિથ્યા છે. સ્વપ્નમાં ખાધેલી સુખડી જેટલું જ મિથ્યા છે.
બધું બોગસ છે. બધું સ્વપ્ન છે. બધું નાટક ચાલે છે.
નાટકમાં રાજાનો વેશ પહેરીને વટ મારતો નટ ! નાટક પૂરું થયું. કે રાજા મરી ગયો ! વટ પતી ગયો. કદાચ પ્રેક્ષકોએ પીધેલી બીડીના ઠૂંઠા સળગાવીને મવાલીના રૂપમાં બેઠો બેઠો પીતો હોય.
સ્વપ્નાનો અને નાટકનો રાજા ! બે ય બોગસ.
આપણું સમગ્ર જીવન સ્વપ્નની સિરિયલ છે. નાટકનો સ્વાંગ છે. આંખ ઊઘડતા રાત્રિનું સ્વપ્ન વિખરાઈ જાય છે.
આંખ મિંચાતા જીવન-સ્વપ્ન વિલાઈ જાય છે.
રંગમંચ ઉપર રાજાપાઠમાં રહેલો નટ પૂરેપૂરો સભાન છે કે તે અસલમાં રાજા નથી. તે નાટક કંપનીનો પાંચસો રૂપિયાનો પગારદાર નોકરથી વધારે કાંઈ નથી. * આવી સભાનતા જીવને હોવી જોઈએ. બધાં પ્રકારના રાજાપાઠ, બાપાપાઠ, શેઠપાઠ, શ્રીમંત પાઠમાં તેને એ વાતની પાકી સભાનતા રહેવી જોઈએ કે તે કર્મરાજાનો ગુલામ છે. તેની મહેરબાનીમાં જ આ જીવરૂપી ગધેડો પહેલવાન છે. તેની આંખના ખૂણિયામાં જો ક્રોધની લાલાશ આવી તો આ ગધેડો બૉસની ગોળીઓની બોછારમાં વીંધાઈ જતો શેખ મુજીબુર રહેમાન છે.
દરેક આત્માએ પોતાના જીવસ્વરૂપનું અને તેની કર્મરાજની ગુલામીનું ભાન સતત કરવું. ના..તે શિવસ્વરૂપ હોવા છતાં તે ન વિચારવું. કેમકે તેનાથી મિથ્યાભિમાન જાગવાની પૂરી શક્યતા છે. મહાપાપી જીવ પોતાને સચ્ચિદાનંદસ્વરૂપ કહે તે બરાબર નથી.
