________________
છઠ્ઠો ચિત્રપટ ઃ કાળચક્ર
૨૦૯
ગામડાં સ્મશાન જેવા, કુલીન સ્ત્રીઓ આચારહીન, સુકુળોત્પન્ન દાસ દાસી થાય, હીન ફૂલવાળા ધર્મરસિક અને સાધક બને, રાજાઓ યમ જેવા ક્રૂર, વિનય-મર્યાદાની હાનિ, ગુણવાનની નિંદા, ક્ષુદ્રજંતુઓની ઉત્પત્તિ અધિક, દુષ્કાળ ઘણા પડે, અને લોકો લોભી-લાલચુ બને. હિંસાની વૃદ્ધિ થાય. અનેક મતમતાંતરો અને મિથ્યા મતો ફાલેફૂલે, દેવતાઓ પ્રત્યક્ષ ન થાય, વિદ્યાનો પ્રભાવ ઘટે, દૂધ-ઘી-ધાન્ય, વનસ્પતિ વગેરે સાર પદાર્થોનું સત્ત્વ ઘટે, આયુષ્ય ઘટતું જાય, પાખંડીઓની પૂજા વધે, સંયમીઓને કષ્ટ પડે. ધર્મી - સુશીલ સરલ સ્વભાવવાળા વિરલ હોય, કપટી-કુશીલ, કદાગ્રહી વધતા જાય, ઉત્સૂત્ર પ્રરૂપણા વધે, પરસ્પર મૈત્રીભાવ ઘટે, આમ અનેક નબળી-સબળી પરિસ્થિતિમાં પ્રભુનું શાસન આરાધક આત્માઓ ઘણા કષ્ટ વેઠીને ટકાવી રાખવાના છે.
પાંચમો આરો પૂર્ણ થતાં ૨૧૦૦૦ વર્ષનો દુઃષમદુઃષમ નામનો છઠ્ઠો આરો બેસે છે. દિવસના સખત તાપ, રાત્રિનાં ભયંકર ઠંડી તથા કિલ્લામહેલ-મકાન સર્વત્ર નષ્ટ થયેલા હોઈ વૈતાઢ્ય પર્વતથી ઉત્તરે અને દક્ષિણે ગંગા-સિંધુ નદીના સામસામા કિનારા ઉપર ૩૬-૩૬ એમ ૭૨ બિલો છે. તેમાં મનુષ્યો અને સ્ત્રીઓ વસવાટ કરશે. આયુષ્ય ૨૦ વર્ષનું, દેહ ૧ હાથનો, પાંસળી ૮, આહારની ઇચ્છા અમર્યાદિત, ખાય છતાં તૃપ્તિ નહિ. બિલવાસી મનુષ્યો માછલાં વગેરે જલચરોને પકડી રેતીમાં દાટશે. દિવસના પ્રચંડ તાપથી બફાઈ જતાં તેનું રાત્રીના ભક્ષણ કરશે. પરસ્પર કલેશવાળા દીન-હીન દુર્બળ, દુર્ગંધી, રોગિષ્ઠ, અપવિત્ર, નગ્ન, આચારહીન, માતા-બેન-સ્ત્રી પ્રત્યે વિવેક વગરના, છ વર્ષની સ્ત્રી બાળકને જન્મ આપશે, ભૂંડણની જેમ ઘણાં બાળકોને જન્મ આપી મહાકલેશ અનુભવે, ધર્મ-પુણ્યરહિત, કેવળ અતિશય દુઃખમાં જ આયુષ્ય પૂર્ણ કરી નરક કે તિર્યંચગતિમાં જશે. છઠ્ઠા આરામાં જન્મ નિવારવા જીવનભર રાત્રિભોજન ત્યાગ તથા માંસાહારનો ત્યાગ અતિ જરૂરી છે. અન્યથા રાત્રિ-ભોજન અને માંસાહારના સંસ્કારે છઠ્ઠા આરામાં જન્મ્યા તો લાંબા કાળની દુઃખની પરંપરા સર્જાશે.
ઉત્સર્પિણીકાળના છ આરા
અવસર્પિણીકાળથી ઊલટી ગતિએ ઉત્સર્પિણીકાળ જાણવો.
ઉત્સર્પિણીકાળનો ૧ લો આરો દુઃષમદુઃષમ નામનો ૨૧ હજાર વર્ષનો છે. તે અવસર્પિણીના ૬ઠ્ઠા આરા સમાન જાણવો. ફરક એટલો કે આયુષ્યદેહમાન વગેરે સારભૂત પદાર્થોના ગુણની ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ થતી રહે, ૨જો આરો દુઃષમ નામનો ૨૧ હજાર વર્ષનો છે. ભરતક્ષેત્રમાં પાંચ પ્રકારની વૃષ્ટિ
ત.જ્ઞા.-૧૪