________________
જૈન તત્ત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં
જ્યારે કાશીના ઈર્ષ્યાળુ પંડિતે તુકારામના હાથે જ બધા અભંગોની કૉપી ચાન્દ્રાયણી નદીમાં પધરાવવાની ફરજ પાડી ત્યારે તુકારામનો જીવ “નીકળું નીકળું” થઈ ગયો. તેરમા દિવસે ચમત્કાર થયો. નાનો છોકરો તે આખો થોકડો ઘરે આવીને આપી ગયો. તેણે કહ્યું કે તે પાણીમાં તરતો હતો.
આ વખતે તુકારામ ખૂબ રડ્યા. તેણે પાંડુરંગને કહ્યું, “ઓ વિઠ્ઠલ ! મેં તને કેટલો ત્રાસ આપ્યો ! એક રૂપે તેં મારો જીવ નીકળી જતો પકડી રાખ્યો. બીજા રૂપે અભંગોને પાણીમાં વિલીન થતાં અટકાવી રાખ્યા !” પ્રભુભક્તોને વિરહ અને વિસ્મરણ અકારા થઈ પડતાં હોય છે. વિમળમંત્રીએ અને વાગ્ભટ્ટે જિનમંદિર મળે તે માટે વાંઝિયાપણાનું નસીબ મંજૂર રાખ્યું હતું. દુનિયાની કોઈ પણ વસ્તુ કરતાં ચડિયાતી પ્રભુભક્તિ હતી. પરમાત્માની ભક્તિ એ નોળવેલ - વનસ્પતિ છે. સાપના દંશથી નોળિયામાં જે ઝેર ચડે તે બધું નોળવેલ સૂંઘવાથી નીકળી જાય. ભક્તિ આત્માની અશુદ્ધિઓને દૂર કરે.
૧૨૬
એ ચાર પ્રકૃતિઓ ઉપર અસર કરે.
(૧) આત્માની અસલ પ્રકૃતિ(સ્વભાવ)ને બહાર લાવે.
(૨) રાગદ્વેષની પ્રકૃતિ દૂર કરે. કહ્યું છે. “વિષય લગન કી અનિ બુઝાવત, તુમ ગુણ અનુભવ ધારા.'' (૩) કર્મ-પ્રકૃતિનો નાશ કરે.
(૪) કુદરતરૂપી પ્રકૃતિને સાનુકૂળ કરે. માનવતાનો ધર્મ કરતાં ચોરની ઉપર વાદળે સતત ઠંડક કર્યે રાખી.
ભીમા કુંડલિઆની ભક્તિએ પત્નીની પ્રકૃતિ ફેરવી નાંખી. ‘હરિ બોલ’ની સામૂહિક ધૂનના પ્રભાવથી બંગાળના નવાબની ક્રોધી પ્રકૃતિ શાંત પડી ગઈ. તેણે પ્રજાપીડન દૂર કરી દીધું. પ્રભુ વીરના ધ્યાનથી કુમારનંદીનો કામદોષ ખતમ થયો. શંકરના ધ્યાનથી બૈજુ બાવરાનું ખુન્નસ ખતમ થયું.
ઝરકીનો પતિ રામના ધ્યાનમાં લીન બન્યો. ૨મા શેઠાણી પ્રત્યેનો કામાવેગ સદંતર શાંત પડી ગયો.
શ્રીકૃષ્ણે ગીતામાં કહ્યું છે કે, “કોઈ અત્યંત દુરાચારી માણસ જો મને ભજે તો તે સાવ સદાચારી બની જાય.''
તુલસીજીએ રામચન્દ્રજીને પ્રાર્થના કરતા કહ્યું છે કે, “હે રામ ! રાવણ નહોતો ઇચ્છતો કે તમે લંકામાં પ્રવેશ કરો અને તેને ખતમ કરો. છતાં આપે