________________
૧૧૪
જૈન તત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં એમાં દોષોનો ક્ષય કરીને ગુણોની સિદ્ધિ મેળવવી જોઈએ.
આ સિદ્ધિ એ જ પરાર્થ છે. એથી જ પરકલ્યાણ છે. (સિદ્ધઃ પરાર્થતા | सिद्धिः अन्यार्थसाधनम् ।)
સ્વકલ્યાણમાં પરકલ્યાણ નિશ્ચિત સમાયેલું છે. જ્યારે પરકલ્યાણમાં સ્વકલ્યાણની ભજના છે. જો પરકલ્યાણ કરતા અહંકાર, ઈર્ષ્યાદિ દોષોનો ઉદ્ધવ થઈ જાય તો સ્વકલ્યાણ અશક્ય બની જાય.
તું તને જ સંભાળ પરમાત્મા કહે છે કે તું તારા આત્મા (બહિરાત્મા) સાથે જ યુદ્ધ કર. તેના અનંત દોષોનો ક્ષય કરવા માટે જ પ્રયત્ન કર. જો તું તેમનું દમન કરીશ તો સાચા અર્થમાં સુખી થઈશ. આ લોકમાં ય આત્મહિત; પરલોકે ય આનંદ.
જે આત્મા સર્વવિરતિધર્મનો સ્વીકાર કરીને દોષો સાથે સંગ્રામ ખેલે છે તે જો ક્રોધાદિ એકાદ દોષ ઉપર પણ વિજય હાંસલ કરે તો તેનો આ વિજય ખૂબ જ પ્રશંસનીય છે.
દસ લાખ સૈનિકો ઉપર વિજય મેળવનારા સેનાપતિ કરતાં એક દોષ ઉપર વિજય પામતો આત્મા ઘણો મહાન છે. માટે જ બહારની વ્યક્તિ વગેરે સાથે ઝઘડા પણ ન કરવા જોઈએ. આપણો દુશ્મન બહાર તો કોઈ નથી. તે અંદર છે. (કામક્રોધાદિ દોષો).
अप्पाणमेव झुज्झाहि, किं ते झुज्झेण बज्झओ । अप्पणामेवमप्पाणं जिणित्ता सुहमेहए ।। जो सहस्सं सहस्साणं, संगामे दुज्जए जिणे । एगो जिणेज्ज अप्पाणं, एस से परमो जओ ॥ ‘સર્વવિરતિધર્મની પૂર્વે ત્રણ ધર્મો આવે. માર્ગાનુસારિતા(માનવતા)નોંધર્મ, સમ્યગદર્શન ધર્મ અને દેશવિરતિ ચારિત્રધર્મ,
માનવતાનો ધર્મ કરતાં એક લાખ માણસો જે પુણ્ય અને શુદ્ધિ વગેરે પ્રાપ્ત કરે તેનાથી વધુ પ્રાપ્તિ માત્ર એક સભ્યદૃષ્ટિ આત્મા એક જ જિનપૂજા કરવાથી હાંસલ કરે.
એવા એક લાખ જિનભક્તોની પ્રાપ્તિ કરતાં એક જ દેશવિરતિધર આત્માનું એક જ સામાયિક એથી વધુ પ્રાપ્તિ કરે.
એવા લાખો દેશવિરતિધર્મના આરાધકો કરતાં એક જ સર્વવિરતિધર્મરૂપ ચારિત્રધર્મનો એક જ મિનિટની સાધનાનો કારક ક્યાંય ઊંચી શુદ્ધિ અને
