Jain Tattvagyan Saral Bhasha ma

SR No.: 009166
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan
Publication Year: 2004
Total Pages: 250
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 16 MB

Page 176

આત્માનો વિકાસક્રમ
૧૫૯ પૂર્વભૂમિકા. દિવાલ જેટલી વધુ સાફ થાય તેટલું ચિત્ર (ધર્મ) વધુ જીવંત બને. ક્રિયાત્મક અને ગુણાત્મક ધર્મોની પૂર્વભૂમિકામાં સ્વધર્મો (કર્તવ્યો) અત્યંત આવશ્યક છે.
અર્ધચરમાવર્સમાં પ્રવેશ: સમ્યગ્દર્શન જીવ અર્ધચરમાવર્સમાં પ્રવેશ કરે તે પછી તે ગમે ત્યારે સમ્યગ્દર્શન પામી શકે. સામાન્યતઃ સમ્યગ્દર્શન સદ્ગુરુના ઉપદેશથી જીવને પ્રાપ્ત થાય છે.
જિનશાસનનું સભ્યપદ પામવા માટે સમ્યગ્દર્શન અત્યન્ત આવશ્યક છે. જે આત્મા સમક્તિી બન્યો નથી તે આત્મા જૈન સંઘમાં પણ ગણાતો નથી.
આ ગુણસ્થાન હૃદયપરિવર્તનનું ગુણસ્થાન છે. અહીં વિશિષ્ટજીવન-પરિવર્તન હોતું નથી, અર્થાત પ્રતિજ્ઞાપૂર્વકની આંશિક પણ વિરતિ અહીં હોતી નથી. જે આત્મા આંશિક પણ વિરતિ પામે તેનું ગુદાસ્થાન બદલાઈ જાય છે. સમ્યગ્દર્શનના ચોથા ગુEાસ્થાનેથી તે આત્મા પાંચમાં દેશવિરતિ ગુણસ્થાને જાય છે.
સમ્યગદર્શન વિના એક પણ આત્મા ઉપરનો આધ્યાત્મિક વિકાસ પામી શકતો નથી.
જ્ઞાનીઓ કહે છે કે એક વાર સાધુવેષ લીધા વિના પણ-ગૃહસ્થના કે સંન્યાસીના વેષમાં-કેવળજ્ઞાન પામી શકાશે પરન્તુ સમ્યગદર્શનના ચોથા ગુણસ્થાનને સ્પર્યા વિના એક પણ જીવ કેવળજ્ઞાન પામી શકશે નહિ.
સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માને સુખમય સંસાર તરફ પણ તિરસ્કાર હોય. તે જે કાંઈ પાપ કરે – તેને કરવા પડે - તેમાં તેના ચિત્તને ભારે ઉગ હોય. અંદરથી પોતે અત્યંત જાગ્રત હોય. તેની કાયા સંસારમાં ખરડાય પણ તેનું ચિત્ત સદા તેનાથી અલિપ્ત હોય : અર્થાત્ તે કાયપાતી હોઈ શકે પણ ચિત્તપાતી તો ન જ હોઈ શકે.
આ જીવનાં મુખ્ય ત્રણ લક્ષણો છે. (૧) જિનવાણીના શ્રવણની અતિ લાલસા (૨) ચરિત્રધર્મ ઉપર અતિ રાગ. (૩) દેવ-ગુરુની પરમ ભક્તિ.
જે સમ્યગુદૃષ્ટિ આત્માઓ વિરતિધર્મસ્વરૂપ ચારિત્રધર્મને પામી શકતા નથી તે અત્યન્ત દુ:ખી હોય છે. એમના જેવા દુઃખી સાતમી નારકના જીવો પણ હોતા નથી. આ આત્માનું મનોમન સદા રટણ ચાલતું હોય, “સસનેહી પ્યારા રે, સંયમ કબ હી મિલે.”