________________
* ૧૪૪
જૈન તત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં
यस्तु सिद्धयति सोडवश्यं भव्य एवेति नो मतम् ॥
કેટલાક કહે છે કે જેમ અવ્યવહારરાશિની સૂક્ષ્મનિગોદ અનાદિ છે, તેમ એવી વ્યવહારરાશિની બાદરનિગોદ પણ અનાદિ છે. તે નિગોદ અવ્યવહારરાશિમાંથી વ્યવહારરાશિમાં ક્યારે ય આવી નથી. આ વાતનું સાચાપણું કેવલી ભગવંતો જાણો.
ટૂંકમાં ભવ્ય જીવો મોક્ષે જાય. અભવ્યો અને જાતિભવ્ય જીવો મોક્ષે ન જ જાય.
જાતિભવ્ય જીવો તો એકેન્દ્રિયપણામાંથી આગળ વધી જ ન શકે. પ્રત્યેકપણું પણ પામી ન શકે. તેઓ સૂક્ષ્મનિગોદમાંથી બાદરનિગોદમાં જાય. આથી આગળ પૃથ્વી આદિમાં ય ન જાય તો માનવ તો થાય જ નહિ, માનવજીવન સિવાય તો મોક્ષ શી રીતે મળે ?
અભવ્ય જીવો તો ભવ્ય જીવોની જેમ ઠેઠ માનવભવ પામે, અરે ! મુનિષ પણ પામે. ના.. તો ય તે મોક્ષે ન જાય. કેમ કે મુનિવેષ ધારણ કરવા છતાં તે અંતરથી સાચો સાધુ તો ન જ બને એટલે મોક્ષ શી રીતે મળે ?
આ આત્માઓ દર અસંખ્ય વર્ષ બાદ એક વાર તો ઉત્કૃષ્ટ કોટિનું દ્રવ્યથી ચારિત્ર પાળે... આખા જીવનકાળમાં એકાદ માખીનો પગ તૂટી ન જાય એટલી બધી કાળજી કરે અને તેથી જ તે નવમા સૈવેયકનો દેવ બને. પણ સબૂર ! મોશે તો ન જ જઈ શકે. તે જૈનાચાર્ય બને, ઘોર તપસ્વી સાધુ બને પણ મોક્ષે તો ન જ જાય. પણ પેલો જાતિ-ભવ્ય ! એ બિચારો તો પ્રત્યેકપણામાં ય ન આવી શકે.
બેઇન્દ્રિય પણ ન થઈ શકે તો પંચેન્દ્રિય માનવ કે મુનિ તો ક્યાંથી થઈ શકે ?
આ ત્રણ પ્રકારોને ત્રણ પ્રકારની સ્ત્રી ઉપર ઘટના કરું. એક સ્ત્રી પરણી છે; તેને પતિ છે, તેને એક સંતાન છે. બીજી સ્ત્રી પરણી છે; તેને પતિ છે પણ સંતાન નથી; વાંઝણી છે.
ત્રીજી સ્ત્રી કુમારિકા અવસ્થામાં સાધ્વી બની છે. સુંદર રીતે સંયમજીવન પાળે છે,
આ ત્રણ સ્ત્રીઓ એટલે ક્રમશઃ ભવ્ય (મોક્ષગામી), અભવ્ય અને જાતિભવ્ય.
