________________
૭૬.
જૈન તત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં
મહામુનિઓએ અને તારક તીર્થંકર દેવોએ કરી છે તેનો અંશ પણ કરવાનું આપણું કોઈ સામર્થ્ય નથી.
પ્રભુવીરની સાડા બાર વર્ષની ઘોર સાધના આપણે સાડા બાર સેકંડ માટે પણ કરી શકીએ તેમ નથી.
હવે જો આપણે સમજણના ઘરમાં આ ભવમાં – ગુરુસંગના પ્રભાવે - આવ્યા હોઈએ અને આપણી એવી ભાવના હોય કે મારે મારાં દુકૃતો(પાપકર્મો અને પાપવાસનાઓ)ને ખતમ કરવાં છે; અને મારે ગુણોનો ભંડાર બનવું છે તો એક જ સરળમાં સરળ રસ્તો છે કે આપણે સ્વદુકૃતોની ગહ કરીએ પરસુકૃતોની (ગુણોની) ભારોભાર અનુમોદના કરીએ.
પહેલાં દુકૃતો પ્રત્યે તિરસ્કાર. પહેલાં પરસુકૃતોની પ્રશંસા. તિરસ્કાર વિનાના દુકૃતત્યાગ ઝાઝા ટકે નહિ.
પ્રશંસા વિનાનું સુકૃતોનું સેવન ઝાઝું ટકે નહિ, કેમકે ત્યાં અહંકાર હોય છે. જે બધું દૂધ ઢોળી નાંખ્યા વિના રહેતો નથી.
દોષોના રાજા (king of vicies) પરદોષદર્શન છે. સ્વગુણદર્શન છે. આ બે એક સિક્કાની બે બાજુની જેમ સદા સાથે રહે છે.
ગુણોનો રાજા સ્વદોષદર્શન છે. પરગુણદર્શન છે. આ બે ગુણોને પોતાના જીવનમાં સૌથી પ્રથમ આત્મસાત કરવા જોઈએ. તેમ કરવા માટે અહંકારને ખતમ કરવો જોઈએ.
ચરણદાસ કવિએ કહ્યું છે કે, “તમે તમારા નિંદકોને ખૂબ ચાહજો. પ્રભુ પાસે પ્રાર્થના કરજો કે (૧) તેઓ સદા નિરોગી રહે, (૨) દીર્ધાયુ બને, (૩) તેમનો ધંધો ખૂબ સારો ચાલે.
કેમકે આમ થશે તો જ તેઓ તમારા દોષોની નિંદા કરવાનું કામ સારી રીતે કરી શકશે. તમારા કયા કયા દોષો છે ? તેનું ભાન તેઓ જ તમને કરાવશે. આમ, તેઓ તમારા ખૂબ ખૂબ ઉપકારી બને છે.
જો આપણને સ્વદોષદર્શન કરતાં આવડે; જો આપણે અણુ જેટલા દોષોને મેરુ જેટલા કરીને તેમને જોઈએ તો આપણો માનવભવ કે મુનિજીવન આબાદ બની જાય. આવી આત્મસ્થિતિ તેને જ પ્રાપ્ત થઈ શકે જે લધુકર્મી આત્મા હોય. ભારેકર્મી જીવોમાં અભિમાન ટન જેટલું હોય જ. તેથી તેમનામાં આ સ્થિતિ ઉદ્દભવી શકે નહિ.
