Book Title: Agam Dariyo Ratne Bhariyo
Author(s): Vijayjayghoshsuri, Satyakantvijay
Publisher: Divya Darshan Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032829/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sasthAna hAM hato hato. heyo II I pa.pU.ga. AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - OM huM ahIM zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH zrI prema-bhuvanabhAnusUri-dharmaghoSavijaya sadgarUbhyo namo nama: Ama dariyo ratne bhariyo kAkAra karI che. : lakhaka : pa.pU. pravacanagArUDI AcAryadeva zrImad vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra pa.pU. gItArthaziromaNi gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. : saMpAdaka : pa.pU. muni zrI satyakAMtavijayajI ma. sA. ) : prakAzaka : * divyadarzana TrasTa, 39-kalikuMDa sosAyaTI, maphalIpura cAra rastA, dhoLakA-383810, === Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzana saMvata visaM. 2054 rUA. 40-00 1OOO : sukartao] sahabhAgI : pukharAjajI rIkhavacaMdajI mahetA pArlA (pIDavADAvALa!) eka sadagRhastha - muMbaI divyadarzana TrasTa, 39, kalikuMDa sosAyaTI, maphalIpura rAri rastA, dhoLakA. ji, amadAvAda pIna : 38 o860 rasikalAla ratilAla zAha ela. ke. TrasTa bilDIMga, pAMcakuvA, aMdAvAda-1, UsthAna aravaiidabhAi je. zAha 89, zekha memaNa sTrITa, 1 le mALe, muMbaI-1. lAlabhAi trIkamabhAi 4pa6, hA.Tela poLa, zAMtinAthanI poLamAM, pheliko Dema pAchaLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1, mudraka : kirITa grAphIksa, amadAvada-1phona : 5352602 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka vAMcatA pahelA sAgara gAgaramAM samAya zI rIte ? 1 tolA pArAmAM 100 tolA sonuM samaya samAya zI rIte? magajamAM na bese tevI vAta paNa... nAnA moTA subhASita ne juo to A vAta sahaja besI jAya... 2 lITI ke 4 lITInA e subhASitanA ekeka padamAM kevI gaMbhIra vAto bharI hoya che te to ko'ka jJAnI gurubhagavaMta ene khole... dekhADe... samajAve. to ja e vAto-gahana padArtho. nAnA subhASitamAM samAyelI che e ApaNane samajAya.. rAsAyaNika dhanavantarI vaidya ja prakriyA vizeSathI jema 1 tolA pArAmAM samAyeluM 100 tolA sonuM kADhI zake che... himAlayanI zikhare sthita zaMkara ja gAgara jevI nAnakaDI jaTAmAMthI gaMgA jevI nadIonA dhodha vahAvI zake che... pUrvabhavanI koI agamya viziSTa jJAnopAsanAnuM pIThabaLa ane vartamAnamAM sva.pU.A.zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAja ane sva.pU.A.zrI vijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAja A banne gurudevo AcAryabhagavantonI asIma kRpAbaLe alaukika kSayopazama rUpa prakriyA dvArA gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrI vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAje subhASita jevA nAnakaDA ekaika pada - paMktimAMthI je ughADa karyo che.... je suMdara saraLa bhASAmAM bodha Apyo che.... vAMcatAM lAge ke basa vAMcyA ja karIe... vAMcyA ja karIe... kevI sarasa vAto lakhI che.... "nizcaya pAmelAmAM vyavahAra avazya hoya che... temaja nizcaya pAmavA mATe paNa vyavahAra avazya hovo joie..." vAcakane kevI saraLatAthI vyavahAradharmanI vAta jaNAvavAnuM karyuM ane bIjI eka vAta... vakhANa ane lakhANa' bemAM ghaNo phera che.. bolanArA kadAca bole ane kAMIka pheraphAra hoya to bIjA vAkya dvArA ene sudhAre... jyAre lakhANa karanAre vaktAnA Azayane pakaDavAnI... vaktAnI badhI vAto pakaDavAnI... vAcakane sugama paDe tema pIrasavAnuM.. vagere aneka vAtono khyAla rAkhavo joie... kAma khUba sArI rIte munizrI satyakAMta vijayajIe karyuM che. cAlo sAgaramAM DUbakI mArIe... gAgarane oLakhI laie. A paM. naMdibhUSaNavijaya Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH zrI prema-bhuvanabhAnu-jayaghoSasUri-sUryakAMtavijayebhyo namaH ai nama: kaika kahevA jevuM sAgara....aphATa ane agAdha..... na teno cheDo maLe, na tenuM taLIyuM jaDe dUra dUra dekhatA najara thAkI jAya, | to ya kinAro nA dIse, DUbakI lagAvIe to jhaTa peTALa ya hAthavaguM na thAya. AvA sAgarano paNa kinAro meLave che keTalAka vahANavaTIyAo, to tenA taLIye pahoMce che keTalAka marajIvAo. marajIvAne joie che to, pANIdAra ne jhaLahaLatA. lAla lIlA ne sapheda. aneka jAtanA ne vividha bhAtanA. AvA rato kinAre to kayAMthI maLe ? sAhasane dhAraNa karI DUbakI lagAvI madhadariye pahoMce to hAtha lAge, bAkI kinAre to koDI ane chIpalAo ja paDyA hoya. paraMtu badhA loko marajIvA banI zakatA nathI. sAhasa kheDavuM te darekanA gajAmAM nathI hotuM. loka to marajIvAe lAvelA rano ja jue che. tenI pAchaLa kerAyela purUSArtha-mahenata sAthe teone jhAjho saMbaMdha nathI hoto, to marajIvo paNa teonI khuzAmatanI AzA rAkhato nathI. prabhunA mukhamAMthI nIkaLela Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane gaNadharo dvArA racAyela Agamo paNa sAgaranI upamAne dhAraNa karI zake tema che. aneka subhASita rUpI rato AmAM rahelA che. eka marajIvAnI jema Agama samudramAM DUbakI lagAvI pUjayapAda dAdAgurudeva gacchAdhipati AcAryadevazrI vijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjAe ApaNI samakSa ApaNe samajI zakIe, grahaNa karI zakIe tevA aneka subhASito mUkayA che. teoe pUrUSArtha karI rasto kADhayA ane jagata samakSa mUkayA, ApaNe laizuM to kalyANa ApaNuM thaze. upekSA pramAda karazuM to nukazAna paNa ApaNane ja che. karavuM te svaAdhArita che. A pustakane vAraMvAra ekAgratAthI vAMcavAmAM Avaze to acUka ekAda vAkyarata prApta thatAM ApaNuM dAridra TaLaze. A pustaka mATe mAtra eka nAnI vinaMtIne svIkArIne suMdara ane mArmika prastAvanA lakhI ApanAra pa.pU.paM. zrI naMdIbhUSaNa vi.ma. RNa mastake caDhAvuM chuM. mULa meTarane vyavasthita karavAmAM ane | mupha saMzodhana vi. kAryomAM munirAja zrI saMyamabodhi vi.ma.no sahayoga sAMpaDayo che. to munirAja zrI udayadarzana vi.mahArAje presa kopI taiyAra karI A kAryane saraLa banAvyuM che. prAMte pUjayapAda gurudevazrIne eka ja vinaMtI karU chuM ke AvA suMdara lekho lakhIne ApaNA jevA ajJAnI jIvone prabhuno mArga batAve, samajAve... A satyakAMta vi. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhitya ratanidhi 13-00 10-00 8-00 28-00 11-00 11-00 1 2-00 1 2-00 bhAvanAnuM udyAna (bIjI AvRtti) calo zAMti ke upavanameM (hiMdI) citta sauMdarya (bIjI AvRtti) darzana sudhA paMcasUtra svAdhyAya karmakalaMkane dUra nivAro ciMtana caMdaravo vahe mIThI vANI (trIjI AvRtti) hIro eka pAsA aneka guruvaMdana paccakakhANa bhASyanA rahasyo eka uDDayana mukti bhaNI zrAvaka jana to tene kahIe pAne pAne vasaMta amRtavANI lo pIchANI sAdhanAthI siddhi bhaNI gItArthanI vANI anubhavanI khANI Agama dariyo rate bharIyo 30-00 10-00 12-00 12-00 20-00 18-00 25-00 16-00 40-00 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAmamAM navosavo lIdhAM jANI * manuSya AyuSyanI eka kSaNa paNa karoDo rato karatAM (karoDo rananI prApti karatAM) paNa durlabha che. (1) asaMkhya ratonA vimAnAdhipati devo paNa manuSyabhava pAmI zakatA nathI. asaMkhya devo tiryaMcamAM utpanna thAya che. (2) karoDo ratanI prApti mATe je puNya joIe tenA karatAM paNa manuSyabhavanI eka kSaNa meLavavA vadhAre puNya joIe. (3) cakravartIo potAnA chae khaMDanuM rAjya ApIne paNa AyuSya vadhArI zakatA nathI. (4) manuSyabhavanA AyuSya dvArA anuttara sudhInA svarga ane mokSa meLavI zakAya che. (5) zubha adhyavasAya vagara karoDo ratothI paNa manuSyapaNuM maLatuM nathI. (6) garbhaja paryApta manuSyanI apekSAe manuSya AyuSyanI kSaNa saMkhyAtA jIvone ja maLe che. manuSya AyuSyathI jJAna-darzana-cAritra-tapa dharmanI ArAdhanA thaI zake che, je phakta ratothI thaI zakatI nathI. jema rato karatA manuSyabhavanuM AyuSya kiMmatI che tema manuSyabhavamAM pUrNa AyuSya, indriyapUrNatA, AryakSetra, AryakuLa, dharmanI prApti, dharmanI zraddhA, dharmanuM zravaNa, dharmanA pariNAma ane dharmanuM AcaraNa, A badhuM karoDo ratothI paNa maLI zakatuM nathI, paNa anaMta puNya bheguM thAya tyAre maLe che. lohI, cAmaDI, AMkha-kAnanA paDadA vagere Aje abajonA kharca paNa vaijJAniko banAvI zakatA nathI, kintu jIva potAnA puNyathI A banAvI zake che. pAMce IndriyonA viSayo manuSya karatAM paNa devalokamAM ghaNAM uttama che, chatAM devalokanA AyuSya karatA manuSyanA AyuSyanI kiMmata vadhAre che, kAraNa devalokamAM vairAgya ane samyagadarzana koIkane ja maLe che, badhAne nahi, vaLI te TakAvavA paNa kaThaNa che eTale tyAMthI saMsAramAM rakhaDavAnuM UbhuM ja rahe che. jyAre manuSya lokamAM AvA kiMmatI AyuSyane jo veDaphe nahi, kuTuMba-dhana-parivAra ane Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mojamajhAmAM jo jIvana gumAve nahi ane zakya zakti phoravI dharma kare teno kiMmatI evo manuSyabhAva sArthaka thAya che, bAkInAno ratathI kAga uDAvyA jevo niSphaLa ane mUrkhAmI sucavato thAya che. jema saMpUrNa rIte baMdha gharamAM jAmI paDelA aMdhArAne khaseDavA prakAzanuM eka kiraNa paryApta che, ghAsanI gaMjIonA Dhagane ke ukaraDAonA khaDakalAone bALavA eka cinagArI basa thaI paDe che, koI nidhanIyAnI Ajanma daridratAne khatama karavA ekAda mahAmUlu rata ja saphaLa thaI jAya che... tema rAcImArIne karelA anaMtAnaMta pAponA DhagalAone khalAsa karavA manuSya janmanI ekAda kSaNa paryApta thaI paDe che. utkRSTa adhyavasAyonI nisaraNIe caDelo jIva jhapATAbaMdha guNasthAnakonA majalAone sara karato lokanA agrabhAge besavAnI yogyatA meLavI le che. prasannacaMdra rAjarSi, bharata cakravartI, pRthvIcaMdra-guNasAgara, IlAcIkumAra AdinA draSTAMto kSaNavAramAM thaI jatI ajaba-gajabanI uthalapAthalono tAdRzya citAra ApI jAya che. mANasanA jIvanamAM ghaNIvAra evI kSaNo AvatI hoya che, jenA upara bhaviSyano Akho itihAsa lakhAto hoya che. jo te kSaNe yogya nirNaya levAya to jiMdagI jItI javAya, jo gAphela ke nisatva banyA to varSonI sAdhanA pANImAM gayA vinA na rahe. anaMtA kALathI moharAjAnI sAme cAlatA saMgrAmamAM mohanA sainyane parAjita karavAnI, jItano buMgiyo pheMkavAnI ane AtmAnI anaMta samRddhine pAmavAnI taka eka mAtra manuSyabhava ja Ape che. AthI ja to manuSyajanmanI mahattAnA guNagAna gAtA zAstrakAra paramarSio thAkatA nathI. "punA tumameva sarva' jevA TaMkazALI vacanothI cAra gati, coryAzI lAkha yoni ane asaMkhya utpattisthAnonI vacce paNa manuSya janmane zreSTha gaNAvyo che, to kyAMka daza-daza-draSTAMtothI tenI durlabhatA batAvI che. AvA durlabha manuSyabhavamAM eka ja kAma karavAnuM hoya.anAdikALathI jAmI paDelI kuvAsanAo, kusaMskAro ane kukarmone khalAsa karavAnuM. eka eka ArAdhanAo anaMtAnaMta karmone kApavAnI tAkAta dharAve che, ane tethI ja pratyeka kSaNa AvI ArAdhanAomAM layalIna banavAmAM pasAra karavAnI che ane emAM jo gAphela rahyA to anaMtakALanI durgati lamaNe jhiMkAI jAya. tethI ja to subhASitakAra manuSya jIvananI kSaNano ATalo mahimA batAve che. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narakanA, nigodanA ke tiryaMcanA bhavomAM kAramI vedanAo asaMkhya ke anaMtakALa sudhI bhogavI bhogavIne paNa je karma na khapAvI zakIe te deva-guru pratyenA Adara-bahumAnathI bharelI AjJAnusArI ArAdhanAo kSaNavAramAM khapAvI zake che. ArAdhanAonI takane jhilI levAthI anaMtakALanA bhavabhramaNathI bacI javAya, gAphela rahevAmAM bhavabhramaNa vadhI jAya. nirNaya ApaNe karavAno che. lAkho vimAnonA adhipati indro mAthuM paTakIne marI jAya, taraphaDa, jhUre chatAM A ArAdhanA karavAnuM saubhAgya emanA hAthamAM nathI. narakanA jAlima duHkhothI rIbAto nArakIno jIva du:kha bhogavavAmAMthI uMco Ave to ArAdhanA yAda Ave ne ? ane kadAca yAda AvI jAya toya paravazapaNuM ArAdhanA kyAMthI karavA de? jyAre tiryaMcanA bhavomAM ajJAna evuM che ke ArAdhanAnI taka ja dekhAtI ke samajAtI nathI tyAre manuSyano bhava ja eka evo che, jemAM ArAdhanAnI badhI ja sAmagrI paripUrNa rIte maLelI che, samajaNa paNa che, taka paNa che. mATe manuSyabhavanI kiMmata samajI, pramAda choDI, dharmabhAvanA ane dharma ArAdhanAmAM prayatna karavo ucita che. viSayomAM sadA udvigna rahenAra ane dharmamAM kALajIthI prayatna karanAra manuSyane jema devaloka maLe che, tema devomAM je haMmezA vairAgya TakAvI rAkhI tyAMnA bhogonI upekSA karI, udAsIna rIte kALa pasAra kare tene manuSya AyuSya baMdhAya che.. durlabha manuSya AyuSya devone vairAgya ane ratatrayInI tIvra icchAnA baLa upara maLe che. mATe manuSyabhavanI devabhavanA aMtara dvArA sAnubaMdhatA mokSa sudhI jemane joie, (devabhavanA AMtare satata manuSyabhava joie) temaNe jIvanamAM mojazokha, kapaDA, ghareNA, khAnapAna vagere badhI ja anukULatA ane viSayo upara vairAgya dhAraNa karavo, vadhAravo ane zakya tyAga karavo. deva-guru, dharma tathA dharmInI bhakti-vinaya-bahumAna rAkhanAra, samyakatvanA AcAranuM pAlana karanAra tathA zrutajJAna ane zraddhA vadhArato janAra jIva saMsAramAM guMcavAto nathI, dharmamAM kaMTALato nathI, enA dvArA sAnubaMdha dharma ane vairAgya ene bhavobhava maLatA ja rahe che ane jo vacce bIjA vAvAjhoDAthI uMdho na caDe to pAMca sAta bhavamAM AtmA mokSa pAme che. mATe pApa pravRtti ghaTADavI ane dharmanI ArAdhanAmAM udyama karI manuSya janmanI kSaNone sArthaka karavI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | saMglAya samo ta natyi che ) mokSano upAya zuM? kriyA ke jJAna ? tapa ke svAdhyAya ? nizcaya ke vyavahAra? ' A praznono javAba e ApI zakAya ke jenuM ja svarUpa hoya teno te upAya hoya, bIjA upAyo sahakArI kAraNa hoya. mokSamAM kriyA nathI, jJAna che, tethI jJAna e mokSanuM pradhAna kAraNa che. jJAna kyuM ane keTaluM e pachI vAta. mokSamAM kAyakaleza jevo bAhya tapa nathI, paraMtu svarUpamagratA-svarUpa sthiratArUpa atyaMtara tapa che, je dhyAnanI parAkASThA svarUpa che. mokSamAM vyavahAra nathI, paraspara ke vyaktigata koI pravRtti nathI, mokSa AtmaguNamAM sthiratA ke ramaNatArUpa parAkASTAno nizcaya che. jJAna guNa, svAdhyAya guNa, nizcaya A badhA lokamAM avyavahArya che, ane asalInI jema nakalI paNa hoya che. (1) mATe mithyAtvInA lA pUrva sudhInA jJAnane paNa ajJAna kahyuM. (2) zraddhA vagarano svAdhyAya e atyaMtara tapa nathI. (3) zakya saMyogomAM je nizcaya vyavahAra na lAve te sAco nizcaya nathI. jema jJAnanI pariNativALA niHzuka, nirdaya banatA nathI, tema kevaLajJAnI veSa levAnI nA paNa pADatA nathI. mATe jJAnane bhAvita karavA kriyA che. svAdhyAyane sahAyaka-poSaka tapa che. vyavahAra nizcayane pAmavA mATe che. mATe je kriyA pachI jJAnanI pariNati na hoya, jJAnano udeza na hoya, jJAnIne anusaravAnuM na hoya, jJAnanuM niyaMtraNa na hoya te kriyA mokSamArga na kahevAya. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je jJAna saMdigdha-bhrama-viparItarUpe hoya, pariNati vagaranuM hoya, jJAnanA kAryane karatuM na hoya, bIjA jJAnIne svIkAratuM na hoya, jJAnanA anusAra vartavAnI taiyArI ke bhAvanAvALuM na hoya te vastusthitie jJAna nathI ane mokSamArga paNa nathI. saMdigdha vagere jJAnathI kArya saphaLa na thatA viparIta kArya thAya. pariNati eTale jJAna jevuM jaNAve tevI sacoTa mAnyatA-zraddhA-heya vastune jJAna dvArA heyarupe batAvavA chatAM tevI mAnyatA-zraddhA-saMvedana na hoya to heya tarIkenuM jJAna e vAstavamAM jJAna nathI, paNa popaTapATha che. jJAnanuM kArya pApathI nivRtti, pazcAttApa, sAvadhAnI, dharmakAryamAM sAnaMda pravRtti, ullAsa, bIjAnA kAryamAM sahAyakatA, anumodanA vagere hoya. jyAM AvuM na jaNAya tyAM jJAnanuM kArya na hovAthI te samyagUjJAna nathI. je jJAnI bIjA jJAnIne svIkAre nahi tene potAnuM jJAna saMpUrNapaNe satya che tevo vizvAsa nathI, bIjAno apalApa che, potAnuM abhimAna che. sarvajJa kyAre paNa bIjA sarvajJano apalApa nathI karatA, mATe ja AgamagraMthomAM avAranavAra zabda vaparAyo che, "ttibemi" jeno "Ama huM ane anaMtA tIrthaMkaradevo kahe che," tevo artha karela che. jene bIjA jJAnIno supporna hoya tevA chavAsthanuM jJAna pramANabhUta banatuM nathI. A vAtane sUkSmatAthI samajavI. mATe ja zAstramAM vidhi batAvI ke gItArtha bIjA gItArthane vAta jaNAve, pUche. te vidhi jemAM na hoya te jJAna mokSamArgarUpa banatuM nathI. jJAna AtmasvarUpamAM rahevA mATe tathA rAga-dveSanA nigraha mATe che. tethI te ja jJAna sAcuM kahevAya, je AtmasvarUpa prAptinA upAyomAM pravRtti ane rAgadveSa-moha-ajJAnanA kAraNothI nivRtti karAve. sAthe sAthe azakya paristhitimAMazubha pravRttimAM pazcAttApa ane udAsInatA; zubha pravartanamAM AnaMda, apravartanamAM pazcAttApa vagere bhAvo pedA karAve. AvuM AtmasaMvedana pragaTAve te ja jJAna mokSamArga banI zake. jJAnAbhyAsa ane bhAvanAthI kriyA zuddha-tIvra anubhavayukta bane che, je mokSa meLavavA mATe pAvaraphula bane che. bhAvanA vagara ane jJAnAbhyAsa vagara kriyA zuddha pariNativALI thatI nathI. tethI te mokSamArga banatI nathI. jIvamAM je saMsAra anAdi kALathI che te kriyAthI ke jJAnathI? pApabaMdha ane puNyabaMdhanI tIvratA kriyAthI ke te kriyAmAM bhaLatA cittanA upayogarUpa AnaMdathI? Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javAba eka ja ApI zakAya ke sAtamI naraka hoya ke sarvArthasiddhapaNuM hoya, saMsAra hoya ke mokSa; A badhuM ja kriyAne nimitta banAvIne ke nimitta banAvyA vinA jJAna ke ajJAna dvArA pedA thatA mananA saMkalpa-vikalpa, viveka, vicAraNA AdinA phaLarUpa che. tethI mukhyatve jJAna ja pradhAna kAraNa bane che. kriyA ane bhAvanA jema jema jJAnanuM vizuddhikaraNa kare tema tema mokSa nikaTa Ave. te ja rIte jo svAdhyAya jevI vastu sAdhu ke zrAvakanA jIvanamAM na hoya, zAstrasarjana-abhyAsa na hoya to kriyAo konA AdhAre ? enI zuddhi-vRddhipoSaNanuM jJAna kyAMthI thAya ? yugalika kALamAM vizeSa kriyAo nathI, mATe jJAnanI jarUra nathI. chaThThA ArAmAM paNa parAdhInatA ane vizeSa kriyA nathI, mATe vizeSa jJAna nathI. nAraka tiryaMcamAM paNa e avasthA che. paraMtu karmabhUmimAM kriyAnuM niyaMtraNa-saMzodhana-saMmArjana-viziSTakaraNa vagere jJAna dvArA thAya che. Aje bhaNavAnuM baMdha thAya to jema lokavyavahAramAM aMdhera thAya tema zAsana ane mokSamArga paNa jJAna-vyavahAra vagara zUnya thAya. mATe badhI kriyAono prANa jJAna che. zAstramAM jene 15 divasamAM aDadhI gAthA paNa na AvaDe tene paNa roja 2500 navakAra gaNavArUpe parAvartana nAmano svAdhyAya kahyo che, paraMtu abhyAsa vagara phakta tapa karavAno kahyo nathI. ane tapa karanAra sAthe sAthe abhyAsa kare to te tapane sAnubaMdha kahyo che. abhyAsanA yoga vagaranA tapane niranubaMdha kahela che. jJAna e zraddhApoSaka che, kriyApoSaka che, cAritrapoSaka che. te bAhya tapa ane zeSa abhyatara tapane paNa puSTa kare che. kevaLajJAna paNa zubhabhAvanArUpI jJAnathI thAya che. vairAgya paNa jJAnasvarUpa che. vaiyAvacca mATe paNa jJAna joie. saMsthA ke gacchanA saMcAlana mATe paNa jJAna joIe. Ama ArAdhanAnA badhA ja yogone jJAna poSe che. zAsanaprabhAvanA mATe jarUrI maMtra-taMtra-vAdIparAjya vagere mATe paNa te te zAstronuM jJAna jarUrI che. prabhue potAnA jJAnathI karelA saMzaya nirAkaraNathI 11 gaNadharo zAsanane prApta thayA. tripadIthI gaNadharadevo paNa dvAdazAMgI race che. mATe jJAna paropakAraka paNa che. je bAhya tapa atyaMtara tapano poSaka bane te sAnubaMdha; je rodhaka bane te vyavahAra dharma mokSamArga na bane. mATe zAsanamAM rahelA sAdhu ane zrAvakane AcArajJAna, Azrava-saMvaranuM jJAna, nirjarAnA upAyonuM jJAna, baMdhanA kAraNonuM jJAna-A badhuM sUkSmarUpe jarUrI che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcaya e paNa AtmapariNatirUpa jJAna sahakRta che. vyavahAra e pariNatino utpAdaka-vardhaka-rakSaka che. nizcaya e mokSa che, mokSamArga che. vyavahAra je nizcayaprApaka che te paNa mokSamArga che. bAhyamAM bhale kriyA, tapa ke vyavahAramAM vizeSa UMDANa jovAtuM na hoya, chatAM te traNe jJAnIne parataMtra hoya, jJAna sahakRta hoya, jJAnanI rucivALA hoya to te mokSamArga tarIke manAya. kriyAthI jJAna Ave, tapathI bhAvanA ane svAdhyAya Ave, temaja vyavahArathI nizcaya Ave. mATe bAhya vyavahAramAM kriyA, tapa ane vyavahAra ja pradhAna bane. tenAthI AMtarika guNo rUpa AMtarika mokSamArga pragaTe. asad AcArathI jema audayika bhAvo utpanna thAya che, tema sad AcArathI kSayopazamabhAva utpanna thAya ane enI parAkASTA kSAyika bhAvamAM pariName che. mATe paramAtmAe jJAna bhegI kriyA mUkI, svAdhyAya bhego tapa mUkyo, nizcaya sAthe vyavahAra batAvyo. jenA jIvanamAM svAdhyAya che te tapasvI che. jenA jIvanamAM svAdhyAya nathI te gauNa tapasvI che. mATe svAdhyAyapUrvaka tapa karatA rahevuM. tapa ke anyayogomAM AgaLa vadhanAra te te yogomAM nabaLA jIvo para aruci karI zake, paraMtu svAdhyAyathI keLavAyelI pariNativALo anya para aruci na karI zake. kuragaDuM mahAtmA para cAra tapasvIone aruci thaI, paraMtu kuragaDune te cAra tapasvIoe ghora akArya karavA chatAM temanA para aruci na thaI te pariNatino ja prabhAva. Ama tapathI je pariNati UbhI na thaI zake te svAdhyAyathI UbhI thaI zake. mATe svAdhyAya e ja pradhAna mokSamArga che. tapa sahelo che, mAtra kAyakaSTarUpa che, mAnaprApaka che jyAre jJAna kaThIna che. magaja kasavuM paDe, bAhya pravRttio choDavI paDe, paMcAta choDavI paDe. tapasvI tapa karI bAhya pravRtti karI zake. jJAnane vadhAravA mATe poSaNarUpa ane jJAnanI azuddha pariNatine sudhAravA dvArA zodhaka tapa che. mATe azuddha ke adhUrA jJAnIne tapa karavo paDe, jyAre kevaLajJAnIne chelle aNasaNa sivAya nitya bhakta hoya che, kAraNa jJAnanI parAkASTA prApta thaI gaI che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa karatA svAdhyAyamAM vadhAre nirjarA che, kAraNa mananI satata upayoga pravRtti che. mananA upayoga vagara svAdhyAya, arthaciMtana zakya nathI. tapanI sAthe svAdhyAya vikase to tapa upAdeya ane abhyAsa ghaTe-baMdha paDe to te tapane pradhAnatA na apAya, e heya jevo kahevAya. tapanA traNa kAryo che :- (1) icchArodha, (2) kaSAyadamana ane (3) Indriyadamana. te traNe kAryo svAdhyAyarUpa tapavALAne sarvAMze hoya che. bAhya tapasvIne indriyanigraha AMzika che, jJAnIne sarvAze che. tapa dehano nigraha kare; jJAna manano nigraha kare. je manano nigraha kare te kaSAyanigraha ane viSayanigraha karI zake. bAhya tapasvI durgAnamAM caDI zake; jJAnathI pariNata jJAnI durgAnamAM na caDe, manane samajAve-roke, AthI jJAna vagaranA tapasvInI vizeSa kiMmata nathI hotI. dhannA aNagAranI sarvazreSThatA mAtra temanI tapasvitAne AbhArI nahotI, paNa satata dhyAnayukta ane 11 aMganA jANakAra-bhaNelA paNa hatA mATe hatI. tapanI maryAdA che, parimANa che tethI tyAM aTakavuM paDe che, tyAre jJAnanI, bhAvanAnI pariNatinI koI maryAdA ja nathI hotI, aparimita hoya che. tethI te cheka kevaLajJAna sudhI laI jaI zake che. jIvananA badhA kSetromAM, bolavA-cAlavA vageremAM heya-upAdeyapaNuM jJAna batAve. mATe jJAna e pradhAna AMkha che. jJAnInI thoDI kriyA paNa prakRSTa phaLane Ape, jema marudevImAtAne bhAvanA jJAne mokSa Apyo. tethI tapanI sAthe svAdhyAyane paNa prAdhAnya ApI bhAvanA ane pariNati keLavavI joIe, jethI zIdhrAtizIdhra siddhigatimAM javAya. * jI * valata kare che .-. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazya bhaGguramidaM viSayasukhasauhRdam // sAra rasika jIva eTale anukULa paryAyomAM sukhI ane pratikULa paryAyomAM duHkhI bananAra... enuM jIvana rAgadveSa paryAyothI, ruci-arucithI tathA Artaraudra dhyAnanI vihmalatAthI vyApta hoya che. ISTajanano saMyoga, viSayasukha, saMpatti AdinI prApti, Arogya vagere avasthAomAM jIvane huMpha, AnaMda, sukhanA kAraNanI buddhi hoya che. tethI te te avasthAmAM mAnasika AsaktivALo hoya che. AvI vastu prApta thavAnI pUrvabhUmikAmAM paNa prasanna bane che. ane teno viyoga, nAza athavA tenI zakyatA jIvane asvastha banAve che. ISTajana eTale managamatI vyakti. teno saMyoga thAya ethI jIva AnaMdita, paraMtu A saMyoga anitya hovAthI, e pahelA paraloka jAya, sthAnAMtare jAya athavA ApaNe paraloka javuM paDe tyAre vizeSa ArtadhyAna ane hRdayamAM duHkha thAya. paraMtu pahelethI ja A saMyoga avazya moDA vahelA chuTavAno che, choDavAno che e rIte vAraMvAra cittamAM bhAvita karIe to jIvanI tenA pratyenI mAnasika Asakti tUTatI jAya. tethI saMyoganA kALamAM paNa vizeSa rAga vagara svastha rahe che ane viyoga kALamAM paNa vairAgya tIvra bane che. te ja rIte kyAreka sAmI vyaktinuM valaNa badalAya ane ApaNane ISTane badale virodhI tarIke jue tyAre paNa ApaNe ISTapaNAnI anitya bhAvanAthI bhAvita hovAthI sAmAnI aruci para akaLAtA nathI. e rIte pratyeka saMyoga nAzavaMta hovAthI jIva jo anityapaNAnuM bhAvana kare to te saMyoga pratyenI mamatAne ghaTADanAra thAya che. e rIte bAhya Rddhi ane saMpadAo kyAreya koinI thaI nathI ane thavAnI nathI. vaLI kyAre paNa nitya-zAzvata banI nathI evuM vicArI Asakti ghaTADe. audayika bhAvanI avasthAo ane kSayopazama bhAvanI avasthAo badhI ja nAzavaMta che, ema samajIne jIva sadA eno sadupayoga karato rahe, azakya sthAnamAM upekSA-udAsInapaNuM rAkhato rahe. A badhuM tyAre ja zakya bane jyAre anityabhAvanAthI jIva bhAvita bane. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anityapaNAnuM bhAvana karavAthI bAhya sAmagrInI mahattA ane enAthI ApaNI mahattA ApaNA manamAMthI nAza pAme che. tethI tenA mATe tIvratara pApa pravRttio thatI nathI. viSaya sukha eTale badhI ja jAtanI anukULa sAmagrIo, pAMca indriyanA anukULa viSayo. AmAM jIvano je rAga-Asakti che te nAzavaMta samajavAthI ghaTe che. Arogya paNa koinuM kAyamI rahetuM nathI. tethI ArogyapaNAmAM jIva sanatkumAranuM drazcaMta vicArI garva kare nahIM. eno sadupayoga dharma karavAthI, tapatyAga-saMyamanI AcaraNAthI thAya che. bAhya zakti nAzavaMta ane nirarthaka che. sadgati ke durgati ApavAmAM jIvanI vivekadraSTi ke avivekadraSTi nimitta che. A vivekadraSTi eTale ja zakti ane sAmagrIne pradhAnatA na ApatA teno sArA sthAnamAM sadupayoga karavo ane asthAne ke azakya sthAne tenI upekSA karavI. je zakti-sAmagrI-samRddhine pradhAnatA ApI tenAthI potAnuM pradhAnapaNuM samaje ane e jyAM tyAM, jema tema vApare to te avivekapaNuM che ane durgatinuM kAraNa che. mATe dharmI mANasa maratI vakhate game teTalI dhana vagere Rddhi hoya tene vosirAve che. A vosirAvavuM eTale ke bAhyathI chUTatA pahelA hRdayathI ApaNe choDavuM. hRdayathI tyAre ja chUTI zake jyAre badhAnI nazvaratA ane asAratA samajAI gaI hoya. saMsAranI sArI ke narasI avasthAmAM nAzavaMtapaNAnuM jJAna AvyA pachI jIva rAgAMdha na thAya tema pIlo paNa na bane. madhyastha bhAva-samatAbhAvamAM ramyA kare. jIvane sukhamAM nAzavaMtapaNAnI buddhi nathI. tethI gADha pApa ane rAga kare che ane duHkhamAM anityapaNAno vicAra nathI tethI vadhAre akaLAya che. mATe anityapaNAnI bhAvanAthI dharma Ave ane samatA paNa Ave. kSAyikabhAva ane siddha avasthA sivAyanI badhI avasthAono AtmaguNonI sAdhanA mATe temaja prabhu AjJAnI ArAdhanA karavAmAM sahAyakarUpe upayoga karavo. bAkI saMsAra Akho heya ane upekSaNIya che. tethI anitya bhAvanAnuM kArya saMsAranI badhI avasthAone heya ane upekSaNIya tarIke jovAnuM jIva jo kare to rAgadveSathI upara UThI samatAbhAvane AtmasAt karI samAdhi, sadgati ne chevaTe siddhigati pAmI zake. K D Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manorodhe nirudhyante kANyapi samantataH jAvanA saMsAra ke mokSa, sadgati nizcita karavAmAM kAyAnI pravRtti karatAM * mananI vicAraNA vadhAre bAga bhajave che. pravRttimAM rasa, joma, zakti reDavAnuM kAma mananA vicAro karatA hoya che tethI ja jIvanuM lakSya e vicArone pavitra karavAnuM hovuM joIe. vicAro aMgenuM jIvanuM lakSya e vicArone pavitra karavAnuM hovuM joie. vicAro aMgenuM AgavuM mAnasazAstra zAstromAM samAyeluM ja che. vicAronA utpattisthAna, ane zuddhikaraNanA upAyo badhuM sarvajJa bhagavaMte sacoTa rIte batAvyuM che. vicAro ghaTADavAnA, zuddha karavAnA, aMkuzamAM rAkhavAnA upAyo. vicAro Ave che. (1) karmanA udayathI (2) viparIta jJAnathI (3) narasA saMyogathI (4) pApa bhAvanAothI ane (5) pApIonI preraNAthI. A badhI rIte je vicAro Ave che temAM jIva jyAre parAdhIna hoya che tyAre vicArone ghaTADI zakato nathI ane pApa bAMdhIne, durgatinA karma bAMdhIne durgatimAM pahoMcI jAya che. saMsArI jIvone A pAMcanA kAraNe lagabhaga vicAro AvatA hoya che. halakuM vAMcana, TI.vI. vIDIo vagere pAMcamAM prakAramAM Ave. gatAnugatika vRtti, AMdhaLuM anukaraNa vagere trIjAmAM Ave. A pAMcane je aTakAve, sudhAre ane enA virodhi pAMcano Azraya kare tenA vicAro ghaTe, sudhare, aMkuzamAM rahe. ukta pAMca prakAranA vicAranA utpattisthAnone pheravavAnA upAyo : (1) vicAro karmonA udayathI Ave che. mATe e vicAro Ave tyAM zAstrajJAna temaja bhAvanAnA AlaMbanathI te tapAsavuM ke AvatA vicAro audayika bhAvanA che ke kSayopazama bhAvanA; AtmAne hitakArI che ke nukazAnakArI; ArAdhanAmAM sahAyaka che ke bAdhaka. jo audayika bhAvanA hoya, AtmAne nukazAnakArI hoya, sAdhanAmAM bAdhaka hoya to tenI pradhAnatA na AMkavI, ene choDI devA, gauNa karavA. jhavaNa paNa kAraNa hajI 11 jaNA jIvadayA paNa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A rIte je vicArone jIva heya samaje, gauNa gaNe, pradhAnatA na Ape te ghaTatA Ave. karmanA udayone rokavA bhAvanAo, jAgRti, anAyatana tyAga, Ayatana sevana, samyajJAna ane vicAronI jAMca-tapAsa vagere upAyo karavA joie. tenAthI karmanA udayo rokAya-vicAro rokAya. jema ke mANasa jyAre gussAnA AvezamAM hoya ane ene bhUla samajAya to gusso tarata jato rahe che. madanarekhAe potAnA pati yugabAhune krodhanA nukazAna batAvyA to gusso gayo. caMDakauzikasarpane jAtismaraNathI kaSAyanuM nukazAna dekhAyuM ke tarata gusso gayo. (2) viparIta jJAnathI azubha vicAro satata pravarte che. tenI sAme samyagajJAna, nirarthaka vicAronA nukazAna, samatA-samAdhi-zAMtinA-svasthatAnA lAbha, saMsAranuM svarUpa, jIvonI bhaviktavyatA ane karmaparAdhIna avasthAnA ciMtanathI jIva azubha vicArothI mukta bane che. vicAronA vAvAjhoDAmAM taNAto nathI. mATe paristhiti, vyakti ke prasaMgane samyagajJAnathI jotA zIkhavuM. zAstraadhyayana ane punaH punaH parAvartanathI A jJAna thAya ane pApa vicAro, azubha vicAro, nakAmA vicAro nivRtta thAya che. (3)- narasA nimittothI jIvane anAdikAlIna saMskAranA kAraNe AhArAdi saMjJA, krodhAdi kaSAya, Indriya viSayaka rAgadveSa ane tenuM kheMcANa thAya che. zubha saMyogomAM A vicAro svayaM zAnta thAya che. mATe jyAM rAgadveSakaSAyajaya, viSayatyAga, indriyajaya vagere saMyoga hoya, tyAM vasavAthI sahaja rIte pApavicAro aTake. dharmI AtmAnA saMparkamAM dharmanA vicAro Ave. pApI AtmAnA saMparkamAM pApavicAro Ave. evuM jovA maLe, jevuM sAMbhaLavA maLe, vAMcavA maLe tema jIva evo thato jAya mATe ativiziSTa dharmI thayA vagaranAe sadA sArA saMyogomAM ja rahevuM. (4) pApanI vicAraNAthI paNa pApa vadhe. navarA besavAthI, jema tema vicAravAthI, je te jovAthI vAMcavAthI pApa bhAvanAo utpanna thAya che. jema AhAra jovAthI, tenI vicAraNAthI khAvAnI icchA ane vicAraNA thAya che. jema bhayanI vAto sAMbhaLavAthI-jovAthI bhaya jAge che. jevI jevI vicAraNA karIe tevuM mana ghaDAya che. mATe manane zubhakAryamAM satvazALI banAvavA zubha bhAvanA vAMcana vagere karavA. jIvaNa jIvara jIjIvaNa jIvaNags Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5)- pApanI preraNA karavI nahi. pApanI preraNA koI Ape te sAMbhaLavI nahi. pApanI salAha azubha vAMcanathI, TI.vI. jovAthI, vIDIyothI, nATakathI paNa maLe. mATe tevA nimittothI sadA dUra rahevuM. zubha vicAraNA utpanna thAya, tevI preraNA maLe tevA vAMcana vagere karavA. tethI zAstravAMcana-parAvartana, dharmI lokonI sAthe saMparka, sajjana-ziSTajanono paricaya A sadA zubha preraNAnuM kAraNa bane che. jIva jema jema zubha jJAna, zubha vicAraNA, ane zubha vyaktinA paricayamAM Ave tema tema azubha vicAro upara aMkuza Ave, vicAro ghaTe. je zAMta ane svastha che tenA para azubha vicAronuM jora nathI cAlatuM. tAmasabhAvavALA para azubha vicAronuM jora vadhAre cAle, tenAthI rAjasavALA para ochuM, ane tenA karatA sAtvikabhAvavALAne azubha vicAra ochA Ave. kaSAyaparavazane saMkalpa-vikalpo vadhAre, viSayaparavaza na hoya paNa anukULatApriya sukhazIlIyo hoya tene ethI alpa hoya ane anukULatA pratikULatAne sama gaNanArane nakAmA vicAro prAyaH na hoya. AvuM jIvana jIvI vicAra ghaTADavA prayatna karavo. - , , . .' '***- * :-:-- ---- --- - * Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ garhiteSu gADhamapravRttiriti ro-jhaverAta-sonAmahoro jevI kiMmatI cIjone sAcavavA peTI-DabbotijorI vagere surakSita sAdhano joie ane vinAzaka vastuthI dUra rahevuM joIe. ema AtmaguNonA khajAnAnA rakSaNa mATe zubha pravRtti joIe ane azubhano tyAga joIe. vinAzaka je pravRtti hoya emAM pravRtta thAva eTale rakSaNa thAya nahi. zAhukAra, polIsa, cokIdAra, suprInTenDanTa vagere sAthe bhAIbaMdhI karIe to rakSaNa thAya, ane guMDA sAthe bhAIbaMdhI karIe to sIdho cAle tyAM sudhI to rakSaNa kare paNa paDe to e ja khUna kare. dharmI AtmA je hoya ene zuM karavuM paDe ke jethI eno dharma jAya nahi ? keTalA paisA meLavyA pachI paisA khAlI na thaI zake ? che koI niyama ? evI rIte ApaNe keTalo dharma karyA pachI dharmabhraSTa na thaIe? game teTalA pApa karIe, pApa lAge ja nahi, evI bhUmikA kyAM maLe ? kyAMya nahi. rAjA hoya te jema tema rAjyavyavahAra calAve to rAjabhraSTa na thAya evuM bane ? na bane. uparanA ke nIcenA badhA mATe A kAyado lAge ke hiteSa paDhipravRttipiti eTale jANI joine pApamArge pravartana karavuM nahi. bhUlathI thaI jAya to pAchA pharavuM. jemAM eka TUMko ane eka lAMbo rasto hoya, TUMkA raste ardhI pharloganuM aMtara kApatAM lAge ke A to bhArobhAra kAMTAthI bharelo che, to mANasa arthe pharlAga pAchA pharIne paNa lAMbo, sAro rasto pakaDe che. tema rasto kharAba hoya, vAMko hoya to paNa choDavo paDe. dharmamAM vAMkI vastu kaI ? dharmI AtmAno saMsAra dharmamAM vighna na kare evo hoya ane saMsArI AtmAno dharma saMsAramAM vighna na kare evo hoya. ahIMyA gADhamapravRttiriti kahe che. to sAmAnyathI gahitamAM pravRttivALo saMsArI hoya. gahita kone kahevAya? saMsArI AtmA hoya to te bIjo koI svArtha Ave eTale bahAnuM batAve, kAraNo batAvIne dharma pravRttimAMthI chaTake. dharmI e pravRttine pharaja samajI pUrI kare. eTale yogya vyakti pAse, prasaMge na javuM e paNa garpita che. mAMdA mANasanI zAtA pUchavA koNa na jAya? sAmAnyathI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArI paNa jAya; paNa vepAra vagerenI sIjhana hoya to ? saMsArI AtmA vyavahAra sAcavavA jAya ane dharmI AtmA samAdhi ApavA, dharma ApavA jAya, enA AtmAne TADhaka vaLe mATe jAya. have bImAranA AtmAne TADhaka vaLe tenA mATe koI saMsArI jAya kharo ? enuM mana mUMjhAtuM hoya to koI saMsArI ene zAMtithI pache kharA ? kema nathI pUchatAM ? to ke saMsArI AtmAne lAge ke pUchIe ane e kaMI batADe to ApaNe kyAM gaLAmAM phAMsalo nAMkhavo mAthAkUTa ApaNe zuM kAma karavI ? sAMtvana ApavA paNa saMsArI taiyAra nathI. ekabAju gharamAM jhaghaDo cAlato hoya, bIjIbAju chokarA uMdhA cAlatA hoya ane trIjIbAju, mANasa maravA paDyo hoya tyAre saMsArI jIva upekSA kare, dharmI AtmA sAMtvana Ape. e rIte dharmI AtmA koIpaNa jhaghaDAmAM bhAga le ? ApaNA be lAkha rUpiyA ApaNo ja sago bhAI khAI jAya, dabAvI le, tyAre dharmI AtmA zuM kare ? ane saMsArI AtmA zuM kare ? bhAInI sAme korTe caDhavuM, jhaghaDo karavo e gardhita pravRtti kahevAya ke bIjuM kaMI ? mAbApanI sAme jhaghaDo karavo e pravRtti kevI kahevAya ? vahu sAsu-sasarA sAthe jhaghaDo kare te kevuM kahevAya? sAsu-sasarA athavA mAbApa athavA guru bhUla vagara paNa je Thapako Ape ene sAMbhaLavo e dharmanI yogyatA kahevAya. ane sAme javAba Apavo, uzkerAI javuM, jhaghaDo karavo, pratikULa vartavuM e gahiMta kahevAya. AjubAjumAM pADozI sagA kAMI pUche ane ApaNA moDhe baLApA nIkaLe, ApaNAthI gussAmAM AvIne kyAreka koIkanI sAme bolAI jAya to e hajI saMtavya gaNAya, paNa koI ApaNA moDhAmAM AMgaLA nAMkhIne bolAvaDAve ane ApaNe bakavATa karIe e zuM kahevAya ? Aje konI AgaLathI vAta kaDhAvavI hoya to na kaDhAvI zakAya? ApaNo bhatrIjo potAnA bApane gALa deto hoya, e kAraNe ene gharethI kADhI mUke ane ApaNA ghare te chokaro Ave to na rakhAya kemake Aje bApane gALo de che, kAle ApaNI sAthe vAMdho paDatAM, ApaNe tyAMthI chUTo paDI bIje jyAM jaze tyAM ApaNane gALa deze. Aje mANasane AkhuM jagata sAruM lAge, paNa kuTuMba ane AjubAjuvALA ja kharAba lAge che. kuTuMba ane AjubAjuvALA kharAba che ane jagata sAruM che? nA, to A mAnyatA konA gharanI thAya che? svArthanA gharanI. je potAnA svArthanA kAraNe potAnA AjubAjunAne khoTA gaNe e dharmane yogya kahevAya ? evI jIva chag1pa jIva paNa jIvavuM Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyaktine saMgha, sAdhu, zrAvaka, kuTuMba vacce rahevAnuM thAya to e badhAne paNa kharAba mAnaze. evA AtmAne dharma na apAya. pahelA samyagdarzana che samyakUcAritra? jene sAdhu para AdaMra nahi enA cAritranI kimata keTalI? enA zrAvakapaNAnI kiMmata keTalI? zAstramAM to ema kahyuM che ke sAdhune bIjA sAdhu para Adara na hoya to e sAdhumAM samyagdarzana paNa nathI ne samyagacAritra paNa nathI. koInAmAM zakti ochI hoya, ullAsa na thato hoya ne ochI ArAdhanA kare to nabhI zake paNa sAdhu para Adara na hoya e nabhI na zake. jene zeTha para, munima para, AdarabhAva na hoya evA mANasanuM zeTha zuM kare ? rajA Ape ke bIjuM kaMI ? karmarAjA paNa jene dharma para Adara na hoya tene rajA Ape eTale? jainadharmamAMthI bAkAta kare. devalokamAM kilbiSikapaNAmAM, caMDALapaNAmAM koNa utpanna thAya ? tapa ocho kare, vrata paccakhANa ochA kare e utpanna thAya? nA, jene tapa, saMyama, saMyamI, jJAnI, tapasvI, saMgha para anAdara, tiraskAra, avagaNanA, niMdAnA bhAva hoya e AtmA devalokamAM caMDALa tarIke utpanna thAya. bIjA para tiraskAra, aruci karavI e dharmI AtmA mATe gADha apravRtti che. potAnI prazaMsA bIjA kare e sAruM ke khoTuM? bApa beThA hoya ne dIkarAnI prazaMsA ajANyo mANasa Avyo hoya e kare e sAruM ke khoTuM? sAmAnya dhoraNathI dIkarAnI gerahAjarImAM dIkarAnI prazaMsA thAya, hAjarane zuM kahevAnuM? ApaNe ApaNI ja prazaMsA karIe athavA sabhA bhegI thaI ApaNI prazaMsA kare to e garNita ke agaIita? jUnAkALamAM kaMI sAruM kArya thayuM hoya to pote hAratorA paherI letA ke mAbApane hAratorA paherAvavAmAM AvatA hatA ? mAbApane. kAraNa kaMI ? vaDIla che, emanAthI ja mane A kArya karavAnI buddhi thaI che, mAnapatrane yogya to vaDIlo ja che. ApaNe ApaNI prazaMsA karAvIe to garpita kahevAya. moTI vyaktinI moTAI emanI nathI, paNa puNyanI che. purNaya utpanna thAya che bhagavAnanA zAsanathI, bhagavAnanA zAsananA rUpaka tarIke guru che. moTA purUSa ema kahe ke A kAma mArAthI thayuM che to emanuM puNya aTake, paramAtmA, guruno pasAya che ema kahe to puNya vadhe. emano upakAra mAne to moTAi vadhe, ane na mAne to moTAI samApta thAya. e ja rIte vadhu khAvuM, vadhu bolavuM, game tema bolavuM, akALe bolavuM e pravRtti kharAba kahevAya. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gahita pravRtti be prakAre :- (1) laukika ane (2) lokottara. laukika gahita pravRttinA traNa prakAra che. vagara phogaTanuM bIjAne duHkha ApavuM e laukikamAM gahita che. bIjA naMbare kAraNa hoya tyAM viveka vinA bIjAne duHkha ApavuM ane trIjA naMbare, koI mAMgaNI kare to enA para upakAra na karavo, enI upekSA karavI. A gahita pravRtti che. janmathI mAMDIne mRtyu sudhI ApaNe badhI pravRtti ApaNA svArtha mATe ja karIe chIe. paraMtu have zAsanane pAmelA ApaNI pravRtti bIjAne upakArI hovI joIe, ane kamase kama bIjAne duHkhI karanArI na ja hovI joie. lokottaramAM gahita zuM? prathama to anyanI niMdA. duniyAmAM koNa doSa vagaranuM che? konI bhUla thatI nathI ? kone ajJAna nathI? ekanI bhUla bIjAne kahIe, koInI bhUla chaDecoka jAhera karIe, TIkA-TIppaNano viSaya banAvIe, koInI paNa vAta koIne kahIe, ekabIjAne vAta karIe, saMghanI zista mujaba na vartIe, zrAvakanA AcAra, sAdhunA AcAra na jANIe te gahiMta kahevAya. Aje moTI vyaktione paNa pratikramaNa, paccakakhANa AvaDatuM nathI e garvita kahevAya. eTale je je pramAdanA, kaSAyanA sthAna hoya te choDavA joIe. siddharSi ane zivabhUti (digambara mata kADhanAra) - A banne gharamAM rAtre moDA Ave. ene kAraNe mAe temane gharamAM AvavA na dIdhA, ane kahyuM, "jyAM ghara khulluM jaNAya tyAM jAo. e kAraNe upAzraye AvyA. moDA AvyA ene gharavALAe aMdara na lIdhA kAraNa ke moDA AvavuM e garNita pravRtti che. garNita pravRtti karanArA hoya eno tyAga karavo. bApanA nAme dIkaro game tyAMthI game teTalA paisA laI Avato hoya to bApa chApAmAM paNa dIkarAnuM nAma chapAvI enI gahita pravRttino, TekAno tyAga kare. eTale zuM thayuM? gardhita pravRttine saMsArI paNa Teko na Ape to saMgha, sAdhu Teko Ape ? eTale eka to, gahita pravRttimAM ApaNe pravRta na thavuM. evI pravRttio aTakAvavI. bIjuM, evI pravRttimAM Teko ApanAranI sAtheno paNa vyavahAra baMdha karavo. tame je chokarAne kADhI mUko ane tamArA bhAI jo Teko Ape to tame enI sAthe na bolo. eTale sau prathama dharmanI yogyatA che-gahita pravRtti jANavI. jJAnathI AcAranI yogyatA pragaTe che. paNa koI jJAnano niSedha kare to? buddhi na hajI paNacha 17 443 3 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya e guNa ke doSa ? zAstra bhaNIne svataMtra thaI zakAya, jyAre koI kahe, "huM to guru jema kahe ema karIza, guru parataMtra rahIza, paNa zAstra bhaNuM ja nahi" to zuM? guru parataMtra rahevuM e to sAruM ja che, paNa zAstrAbhyAsa ja na karavo, e zuM ? svataMtra rahevA karatAM zAstra na bhaNIne guru parataMtra rahevuM, Ama kahenAra niMdya bane che. ApaNI badhI zakti vaparAya te kAmanI ne rAkhI mUkelI kAmanI? jarUra paDe tyAre vaparAya e kAmanI. zrAvakapaNAmAM AgaLa vadhavA 12 vrata jANavA levA paDe. lIdhA nathI, eno artha ke vrata paccakakhANamAM keTalo lAbha thAya tenI ApaNane khabara nathI. Aja sudhI vrata paccakakhANa lIdhA nathI teno artha e che ke ApaNA hRdayamAM vratanI kiMmata nathI. chokaro be-pAMca varSano thAya, samajaNo thAya tyArathI paisAno saMgraha kare. kyAM sudhI saMgraha cAlu rahe? AMkha mIMcAya tyAM sudhI. paisAno saMgraha karavA mATenuM bhAna zAnA kAraNe che? paisAnI kiMmata che, paiso haze to ja joIze te malaze, AvI samajaNa Ave tyArathI bhAna Ave, ema vrata paccakakhANamAM vadhAro nathI thato kAraNa ke vrata paccakakhANanI kaMI kiMmata lAgatI nathI, ApaNane lAbha dekhAto nathI. ulTA vrata paccakakhANa badhe ADA Ave che ema lAge che. eka paNa karela vrata paccakakhANa AtmA para ghaNA ghaNA aMkuza mUke che. lokamAM jene garNita na manAtu hoya ene sAmAnyathI mANasa gahita na mAne. je vAta loka vyavahAramAM rUDha thaI jAya e niMdApAtra hovA chatAM koI ene niMgha na mAne. TI.vI., vIDIyo, chApA vagere je kAMI loka vyavahAramAM niMdya nathI gaNAtuM e ApaNane enA pratyenA gahitapaNAmAMthI agarvitapaNAmAM laI jAya che, ApaNI enA pratyenI gahiMtapaNAnI buddhi ja dUra karI nAMkhe che. ahitakArI, aziSTa evuM satya bolavuM e paNa garpita che. sAcAne sAcuM kahevAya? kANAne kANo kahIe to ApaNane kANA thavAnuM pApa baMdhAya. mUrkhane mUoM kahIe to mUrkha thavAnuM pApa baMdhAya. gAMDAne gAMDo, laMgaDAne laMgaDo, totaDAne totaDo, bobaDAne bobaDo kahIe to jevuM kahIe evA ja thavAnuM pApa baMdhAya. sArA rUpamAM hoya ane sAruM kahyuM to puNya baMdhAya. jJAnIne jJAnI kahIe to jJAnAvaraNIya karma tUTe ane ajJAnIne ajJAnI kahetA vadhAre jJAnAvaraNIya karma baMdhAya. vinayIne vinayI kahIe enAthI ApaNA AtmAmAM yogyatA vadhe, ane uddhAMtane uddhata kahetA ApaNA AtmAmAM uddhatAI Ave. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmI AtmAne jyAM jyAM bhUla dekhAya tyAM sudhAravAnI taiyArI rAkhe. saMsArI AtmAnI tevI taiyArI na hoya. jene potAnI bhUla na dekhAya, bhUla svIkAravAnI taiyArI na hoya, enuM nAma garpita. eTale eka mANasa potAnI bhUla samajAyA pachI vAtane ADIavaLI kare e dharmane yogya rahe ke na rahe ? kalpasUtramAM Ave che ke rohagume jIva, ajIva ane najIva-A traNanI sthApanA karI. sArAmAM sAro, ugra buddhivALo sAdhu hato. enA gurue kahyuM ke have tuM vAdasabhAmAM jaIne eTaluM ja jaNAva ke A to sAmAne bhramita karavA meM A traNanI sthApanA karI batAvI. vAstavamAM AvuM nathI. ane teNe Ama karavAnI nA pADI, A zuM thayuM? bhUla na svIkAravAnA kAraNe ugra jJAna, cAritra, vinaya, tapa badhuM samApta. ane te guru sAme cha mahinA sudhI vAdamAM utaryo. enI pAse buddhi, jJAna hatAM, bhaNelo hato, tethI vAdamAM Ubho rahyo. eTale sArA mATe karelI pravRtti paNa gahiMta kahevAI. mAna, krodha, lAbha vagerethI karelI sArI pravRtti paNa garpita kahevAya. ApaNI vAta eTalI ja ke kaSAya, viSaya, vivekahInatAne AdhIna je pravRtti thAya e garpita kahevAya. e pravRttione choDatA rahevuM. anaMtajJAnI paramAtmAnA zAsanane ApaNA hRdayamAM vasAvavA mATe traNa vastu che - (1) heya (2) upAdeya ane (3) sAmAnya=madhyama paristhitimAM madhyama vastu. eTale zuM? zAstramAM dareka vastunA be bheda batAvyA che heya ane upAdeya. paNa tAtkAlika heya vastu kaI? sUkSma rIte heya laIe tyAre pudgalanI badhI vastu heya kahevAya ane tAtkAlika heya vastu laIe tyAre pahelA moTA pApa choDavAnA, pachI enAthI nAnA pApa choDavAnA ane pachI tenAthI paNa nAnA pApa choDavAnA. nAnuM pApa paNa heya che ja, chatAM pahelA draSTimAM kyA Ave ? jema khAvAnuM baMdha na thaI zake, paNa eka mahino miThAI ke abhakSya nahi khAvuM, to e thaI zake. sAmAnyathI heya vastu viziSTa rIte AtmAne bAdhaka hoya che. dareka bhUmikAmAM amuka amuka AcaraNa heya hoya eTale e bilakula cale nahi. DokaTaro oparezana karatI vakhate enA be cAra kalAka pahelAM khAvAnuM baMdha karAve. moTuM oparezana hoya to cha-ATha kalAka pahelA paNa khAvAnuM baMdha karAve. evI rIte jagatanI aMdara je gati ane niMdanIya pravRttio che, viziSTa koTinI heya che. enA pratye ApaNA hRdayanuM valaNa kevuM joIe? baMdha karavAnA valaNavALuM. jene viziSTa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koTinI heya na lAge evA mANasone emAM pravartatA vAra na lAge. evI ja rIte, je viziSTa koTinuM upAdeya na lAge tyAM paNa ema ja samajavuM. jene heya-upAdeyanI samajaNa buddhi hoya te bIjI pravRttiomAM kheMcAya nahi. bajAramAMthI jatA hoIe tyAre dareka dukAnonuM kheMcANa lAge ? nAno chokaro hoya ne bajAramAMthI jato hoya to kaI dukAna para kheMcANa na hoya ? badhI dukAnamAM joyA kare ne "A lo" "A lo" kahyA kare. evI rIte saMsArI AtmAnuM kheMcANa A saMsAranI dareka pravRttimAM hoya. je koI rUpa, rasa, gaMdha, sparza, mAna-pAna che tyAM badhe ja kheMcANa hoya. pachI e niMdanIya pravRtti hoya to paNa kheMcANa hoya. pApopadeza Apavo nahi. anarthadaMDamAM pApopadeza Ave. zastrakriyA, zastradAna Ave ema anarthadaMDa paNa Ave. koIkane cappa bheTa ApavuM ke koIkane cappa kema vAparavuM e zikhavADavuM-e bemAM vadhAre pApa kyAM? cappa vAparatA zIkhaDAvuM emAM, eka cappa Apo, be Apo ke 50 cappa Apo, ne enI sAme pApopadeza ApIe tenuM pApa keTaluM? eka pApa zIkhavADo enI pAchaLa hajAra pApa karatA zIkhe. zAstramAM eka kathAnaka Ave che ke cauda pUrvanI aMdara yoniprAbhRta zAstra Ave che. emAM kaI kaI vastu bhegI karavAthI zuM zuM nirmANa thAya che enI vAta che. rata utpanna thAya, tiryaMca utpanna thAya, vAgha ane siMha vagere paNa thAya. eka AcAryabhagavaMta temanA ziSyane rAtrinA samaye A zAstra zIkhavADI rahyA hatA. koI sAMbhaLanAro sAMbhaLI gayo. mAchalIne utpanna karavAnI vAta hatI. eNe ghare jaI sAMbhaLyA pramANe zarU karI dIdhuM ne puNya hoya eTale sIdhesIdhuM hAtha lAge. ema karatAM hajAro jIvono kaccaraghANa nIkaLI gayo. AcArya mahArAje upadeza nathI Apyo paNa AcArya kahetA hatA tyAre kAna daIne sAMbhaLI lIdhI. thoDA divaso pachI e ja mANasa AcArya mahArAjane vandana karavA Ave che ne kahe, "huM ApanA prabhAve ATaluM pAmyo." bhUla keTalI ? AcArya ma.sA. bIjA sAMbhaLe eTalA moTA avAje zIkhavADatA hatA A moTI bhUla. A pApa baMdha karavAno rasto kyo? AcArya bhagavaMte ene kahyuM, "huM tane rata kema bane te batAvuM. zA mATe tAre ATalI hiMsA karavI paDe. huM tane saraLa rasto batAvuM" A vAta eNe kabUla karI. ene to vizvAsa hato. A vAta koIne kaheze nahi jIvana jIvaNajI20 jI vajI chAyA pachI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evI kabUlAta karI. mahArAja sAhebe tene kahyuM, "A rUmamAM tAre eka kalAka rahevuM ane Ama Ama karavuM. Ama karIne draSTiviSa sApa utpanna karavAno yoga batADyo. ane yoga evo hato ke A paNa mare ane sApa paNa pote marI jAya. viziSTa heya je che e viziSTa pApasthAna che, viziSTa adhikaraNa che, viziSTa niMdanIya che. e badhA pratye ApaNI lAgaNI tiraskAravALI joIe. sInemA thIyeTara pAsethI jaIe tyAre borDa jovAnI lAgaNI thAya ke tiraskAranI ? zrAvakathI kasAIkhAnAnA lattAmAMthI pasAra na thavAya. jenA para bhArobhAra tiraskAra hoya e vastunuM sAMnidhya na game, e jagyAthI javAnuM na game, enuM nAma paNa sAMbhaLavuM na game to ene tiraskAra kahevAya. eTale jema jema paricaya karatAM jaIe tema tema tiraskAra ghaTato jAya. mATe ja "himapravRttiti" kahyuM. eTale jenA para tiraskAra hoya te gahiMta, niMdanIya samaje. heya ane niMdanIyamAM phera keTalo? sAmAnya pApa pravRtti te heya ane viziSTa koTithI maryAdAne oLaMgIne je pApa pravRtti karavI te niMdanIya kahevAya. paddhatisara aMkuzamAM rAkhIne je kAma thAya e heya. heya pApa che, mATe temAM paNa jo atireka thAya to niMdanIya kahevAya. tripRSTha vAsudeve kAnamAM sIsuM reDAvyuM-A pravRtti niMdanIya gaNAya. sajA moTI, gunho nAno. zikSAnI buddhi viSayomAM heyapaNAnI buddhi nahotI mATe thaI. jo viSayomAM heyatAnI buddhi hota to Avo raudratAno kaSAya caDe ja nahi. niMdanIya pravRtti ane tenI ruci ApaNA hRdayanA saMskArane gumAve. prazna :- AkhI pravRtti upAdeya hoya paNa emAM thoDuM ja heya hoya to ? javAba:- lADavA karyA hoya, paNa aMdara thoDuM jhera nAMkhyuM hoya to? zAstra karuTa-utkaTanI koI divasa prazaMsA na karI. jemaNe mAsakSamaNanA pAraNe mAsakSamaNa karyA hatA, jemanI sevAmAM devatA rahetA hatA, chatAM prazaMsA nathI thaI. enuM kAraNa zuM ? varasAda na AvavAthI mANasa maravA mAMDyA. lokoe paththarabAjI karI. temaNe viveka gumAvyo ane Aveza utpanna thayo, ne zApa Apyo, he deva ! A kaNAlAnagarImAM tuM varasAda varasAva. paMdara divasa varasAva. muzaLadhAra varasAva ane jevo divase tevo rAtre varasAva." bannenA pariNAma kevA thayA? A heya ke niMdanIya ? A saMsAranA koIpaNa kAryo tIvratA pAmIne Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niMdanIya bane che. dharmI mANasa badhI ja jagyAe vicArapUrvaka ane aMkuzapUrvaka varte to e dharmane pacAvI zake. ApaNe pApanI pravRttimAM keTalA aMzamAM pravartavAnuM? badhAM pApasthAnaka niMdanIya-heya che. Ano artha e ke A pApasthAnone jIvanamAM aMkuzamAM rAkhavA paDe. agni jo aMkuzamAM rahe to kAma lAge (rAMdhavA vageremAM) ane jo aMkuza bahAra jAya to ghara paNa bALI nAkhe. rAganI tIvratAe brahmadatta cakravartInuM zuM thayuM? AMdhaLo hovA chatAM chelle 'kurumati, kurumati' karIne thAMbhalAne bheTavA lAgyo. badhA mATe niMdanIya banyo. rAga tIvra banatA niMdanIya kArya kare to dveSabhAva vadhatA potAnA mAbApane gALa denArA paNa chokarAo hoya che ne ? AthI jo gahita pravRttiothI bacavuM hoya to tIvra rAga dveSane pedA kare tevI pravRttione choDatA AvavuM, rAga dveSa pApabuddhine pedA kare che. pApabuddhithI pApapravRttio thAya che. bIjano nAza karavAthI vRkSa ja na pedA thAya tema pApabuddhi nAza pAme to pApapravRtti utpanna ja na thAya. ka -- kAkA ne chokarA paNa, ka pharI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // pApiSTheSu bhavasthitiH cintyA // - pApI jIvonI paNa bhavasthiti vicAravI mANasanI vicAradhArA vyavahArathI enA vANI ane vartana dvArA kalpAya chejaNAya che. vyavahAramAM vANI ane vartana dvArA mANasa dharmI che ke pApI che te nakkI karAya che. jyAM vyavahArathI koine dharmI-sArA sajjana mANasa tarIke samajayA pachI te alpa bhavamAM mokSe janAra che, te yogya che vagere buddhi ane Adara thAya che te guNa che. paraMtu je AtmA vyavahArathI vANI ane vartana dvArA dharma nathI pAmyA, aDhAra pApasthAna viSayaka pravRtti, prazaMsA, preraNA ane protsAhanamAM mazagula che, jene bhavAbhinaMdI ane saMsArarasika tarIke samajI zakAya tema che tevA AtmAne joIne temanA paricayamAM AvanAra saMsArI jIvo jo tevAthI svArtha siddha thato hoya to sArA gaNe, prema rAkhe ane nukasAna thatuM hoya to ja kare; ane paricayamAM na hoya to udAsIna rahe, chatAM paNa sukhI mANasa hoya to tenA upara Adara rahe. paraMtu e jIvonI laukika lokottaraviddha pApa pravRtti joIne, Aloka-paraloka viruddha niMdya pravRtti joIne dharmI AtmA-sajjana AtmA-samajadAra AtmAne enA para dayA Ave ane jema DokaTara dardIne davA dvArA rogathI choDAvavA icche tema prema-preraNA-protsAhana-samajaNa-sahAyathI sajjana AtmA pApathI choDAvavA icche. chatAM tevA prayatnamAM niSphaLa jAya, sAmethI pratikULa javAba maLe-mazkarI thAya tyAre sajjana AtmAne tenA para dayA Ave ane vicAre ke eno kALa pAkyo nathI, saMsAra bhramaNa hajI vadhAre che, karma bhAre che. A rIte jyAre bIjA mATenA prayatna karavA jatA niSphaLatA maLe tyAre enA para durbhAva na thAya te mATe enI bhavasthitinI vicAraNA karavI. - pratyakSa jJAnI zrI RSabhadeva prabhue maricine dIkSA ApI tyAre teo jANatA hatA ke AnAthI aneka AtmA dharma pAmaze, sAdhu thaze, paraMtu pAchaLathI tridaMDIyAnuM kAraNa banaze ane saMsAra vadhAraze. chatAM te bhavasthiti evI hatI tethI prabhue dakSA ApatA te vAta jAhera na karI temaja dIkSAnI nA paNa na pADI. cha ThThaa 23 3443 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmaguNonI temaja AtmonnatinI pravRttimAM AtmAnI yogyatA, dharmano prabhAva vagere vicAravAno hoya che ane tadanusAra pravartavAnuM hoya che. paraMtu jyAM e rIte na thAya, sAmo na svIkAre ke viparIta varte to AtmA to svarUpe siddha svarUpI che, chatAM A viparIta kAryathI) e AtmA para tiraskAra na Ave ane enI sAthenA vyavahAramAM vizeSa asabhyatA na Ave te mATe A bhavasthiti vicAravAnI che. bhavasthiti eTale saMsAramAM rahevAnuM kALamApa, bhava eTale utpanna thayelI jIvanI avasthA, je bhavitavyatAnA nAme oLakhAya che. A vicAravAthI jIvane potAno aham nAza pAme che. kAraNa ke mArA kahyA pramANe-dhAravA pramANe thavuM ja joie tevo Agraha-asadgaha nAza pAme che ane ethI ja sAmA jIva pratye je tiraskAra-Sa vagere asabhya bhAvo ane asabhya vartana hoya te paNa nAza pAme che. vizvabhUti kAkAthI ThagAyA ane udyAnamAMthI bahAra nIkaLI yuddha karavA kAkAne samajAvI-manAvIne gayA. sAmo rAjA sahajatAthI vaza thavAthI pote ThagAyo che nakkI samajI gayA. have kAkA ane tenA putro (bhAI) vagerenI karma parAdhInatA ane saMsAra svarUpa vicArI dIkSA mATe taiyAra thayA. paraMtu potAnuM baLa batAvavAnuM pagaluM mAMDayuM. koThuM toDI batAvyuM. jema kAkAe chokarA mATe tene Thagyo e khoTuM pagaluM hatuM tema vizvabhUti saMsAra choDatI vakhate koThuM toDI bheda khullo karI apamAna karIne nIkaLyA, A paNa dIkSA lenAra mATe yogya na hatuM. paNa bhavasthiti, bhavitavyatA AgaLanA niyANAnA kAraNamAM A nimitta thayuM. - jyAre aMtakALe gAye pADyA tyAre A ja sagobhAI sahAya karavAne badale hase che tenuM kAraNa pUrve karela apamAna che. nahIMtara sagAbhAIne ubho karavAnuM mana na thAya ? A tiraskArathI hasavAnuM ane e apamAna lAgavAthI vizvabhUtinuM gAya pakaDI-uchALI-hAthamAM jhIlI-mUkI daIne niyANuM temaja aNasaNa karavAmAM kAraNa koNa ? bhavasthiti. jyAM saMsArI jIvomAM aghaTatuM bane tyAM paNa bhavasthiti vicAravI ane dharmo : AtmAmAM paNa pApanA udayathI ayogya ke ajugatuM bane tyAre tiraskAra, aruci ke udvignatA na karatA, tenI bhavasthiti evI che tema vicAravuM. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asanna mokSagAmInI bhavasthiti aucityasabhara ane ArAdhanApradhAna hoya che. jema jema mokSa dUra jAya che, dUra hoya che tema tema aucityanI maMdatA athavA kayAreka hovuM, kyAreka na hovuM, ArAdhanAnA bhAvanI sAMtaratA maMdatA, pApanI pravRtti, rasa vagerenI vizeSatA vagere vadhAre dekhAya, guNonI sAMtaratA, maMdatA, apradhAnatA dekhAya - A badhA bhAvo ane pravRtti joIne, bhavasthiti vicArIne AtmAmAM samatA keLavavI. nirbaLa vastu sAcavIne vAparo to ghaNI cAle ane toDo to nakAmI thAya. nirbaLa jIvone saMbhALo to thoDI ghaNI ArAdhanA, viveka, guNo sAcavatA rahe ane sadgati pAme; paNa tiraskAra, upekSAthI enA bhAvane, ullAsane toDI nAkho to tamo sahAyaka na thAva, teo paNa guNa ane puNyanA bhAjana na thAya ane duHkhanI ane durgatinI paraMparAnA bhAgI thAya. mATe pApI jIvonI bhavasthiti vicAravI ane te pUrvaka tenI sAthe yogya vyavahAra rAkhavo te sva-para ubhaya kalyANakArI che. anyathA sva-para bannene ane anekane bAhya-AMtarika aneka prakAre hAni, duHkha, asamAdhi ane durgatinI paraMparA paNa ubhI thAya. HTT Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // pratyahaM pratyavekSeta naraH caritamAtmanaH // A jagatamAM janma joDe maraNa saMkaLAyela che tethI maraNa to badhAnuM thavAnuM. maraNa kaI avasthAmAM ne kyAre thaze te jANI zakAtuM nathI. maraNa vakhatanI avasthA sAmAnyathI jANI zakAtI nathI. keTalAka bebhAna avasthAmAM jAya che, keTalAka chellA zvAsa sudhI zuddhimAM rahI zake che. keTalAka ghaNI pIDA anubhavIne jAya che, to keTalAka alpa pIDAmAM jAya che, keTalAka samatApUrvaka jAya che, keTalAka ghaNI vihvaLatAthI mRtyu pAme che. A badhuM karmane AdhIna che. A karma bahudhA jIvana AdhIna che. je AtmAnuM jIvana zAMta, vairAgI, saraLa hoya te AtmA ghaNA karma khapAvI alpa karma bAMdhe, tethI tene aMta vakhate zAMti maLe che. jeno svabhAva ukaLATavALo, utAvaLIo hoya te dharmI gaNAvA chatAM, ArAdhanAnI ghaNI mahenata karavA chatAM uzkerATa ane utAvaLIyApaNAnA kAraNe uMcA sthAnane nathI pAmatA ane uMcI samAdhi paNa nathI pAmatA. jIvonI maraNanI paristhiti joIne ApaNe duHkhI thavuM na joIe, kAraNa sarva saMsArI jIvo mATe A eka parAdhIna avasthA che. paraMtu te maraNa bagaDavAnA ane sudhAravAnA je je kAraNo che te ApaNe barAbara samajavA joIe ane jIMdagImAM sarvatra maraNa bagaDavAnA kAraNo choDatA AvavuM joIe. maraNa sudhAravAnA kAraNo pratyeka kSaNe AcaratA rahevA joIe to te svabhAva sudharavAnA kAraNe ApaNuM maraNa sudhare. jema zastrane yogya rIte vAparatAM AvaDe to raMka ke rAjA bannene lAbha kare, ayogya rIte vApare to nukasAna kare. bhAre khorAka ArogyavALAne zakti ApanAra thAya che ane rogIne te ja khorAka roga vadhAranAra thAya che tethI jevI rIte yogya jIvanacaryA e sukhI thavAno upAya che, te rIte yogya jIvanacaryA te maraNa sudhAravAno upAya che, samAdhi prApta karavAno upAya che. yogya jIvanacaryA traNa vibhAgamAM goThavAya - (1) jAtanA jIvanavyavahAro ane mAnasika vicAraNAo. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) bIjAnI sAthenA vyavahAro ane tagnimittaka mAnasika valaNo, (3) pudgalanI sAthenA vyavahAro ane tenI sAthenA valaNo. A traNamAM jIvane kaI rIte samAdhi maLe, kaI rIte asamAdhi thAya te vicAravuM joIe. kaI pravRtti ane valaNa ucita kahevAya, kaI pravRtti ane valaNa anucita kahevAya te samajavuM joIe. (1) jenA jIvanavyavahAro kAryasApekSa (anuSThAnasApekSa) che, paNa bhAvasApekSa (pariNati sApekSa) nathI te potAnA bhAvane bagADIne kArya kare che tethI sarvatra prasanna nathI rahI zakato. AThamanA divase AyaMbila karanAra nomanA divase lukhasAduM khAvAnA prasaMgamAM jo akaLAI jAya to te bhAvasApekSa nathI. tenuM AThamanuM AyaMbila e prAraMbhika dharma kahevAya. tapa dvArA vairAgya ane bhavanirvedapUrvaka AhArasaMjJA toDavAnI pariNati jene ubhI thAya tene tapa sivAyamAM paNa saMjJA toDavAnuM valaNa rahe. tethI te aMta vakhate paNa anupAnamAM, davAmAM, yogya khorAkamAM AkarSita thAya nahi, tithimAM lIlotarInI IcchA na kare. mATe vivekapUrvaka jIvanavyavahAramAM saAcAronI pakkaDa rAkhavA pUrvaka tenA udezanI kAyamI pakkaDa Ave to aMta vakhate sadbhAvanAnI e pakkaDa TakI rahe. jIvananA vyavahAromAM, sAmAnya paristhitiomAM saAcAro pakaDI rAkhavA ane enA udeza pUrvakanA valaNa (bhAva) AcAranA samaye ane AcAra sivAyanA samayamAM paNa lIlotarI khAtA prasannatA na lAvavI. (2) bIjAnI sAthenA vyavahAramAM jema AcAranI pradhAnatA che, tema sAmI vyaktinI paNa pradhAnatA che. tethI ApaNI pravRttinA kAraNe sAmevALA sAthe maitrI, snehanA badale dveSa Ubho karIe, aruci karIe (bhinna kAryapaddhati vagerenA kAraNe) to ApaNuM mana dharmavirAdhaka bane. bAhya AcAradharma Ubho rahe paNa bhAvadharma nAza pAme tethI jIva AMtarasamAdhi na sAdhe. ane aMta vakhate AMtarika samAdhi na maLe. e rIte bAhya nimittathI AMtarika pramodabhAva gumAve te paNa dharmano aMtarAya bAMdhe ane samAdhi durlabha thAya. guNavAna upara pramoda na hovAnA kAraNe IrSA thAya ane tethI guNonA aMtarAya bAMdhe che tevI rIte jenA hRdayamAM duHkhI pratye ane karmathI, mohathI, ajJAnathI ke koIpaNa doSathI duSita pratye karuNA hoya to te e karuNA dvArA te te pApakarma khapAvIne samatA samAdhi meLave che Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane jo karuNA na hoya to tiraskAra aruci karavA dvArA te te doSakAraka karma bAMdhIne jAte duHkhI thAya che, samatA samAdhine gumAve che. mATe bIjA sAthenA vyavahAramAM saAcAranI jema pradhAnatA che tema sAmI vyakti pratye maitrI vagere bhAvanI paNa jarUra che. te jo hoya to aMte samAdhi sulabha thAya ane na hoya to samAdhi durlabha thAya. tethI upadrava karanAra pratikULa vartanAra pratye paNa jo hRdaya karuNA-mAdhyastha bhAvamAM rame to aMta kALe ke bIjA avasare samAdhi maLe, paNa akaLAmaNa ke dveSabhAvamAM jAya to paraspara vairabhAva vadhe, saMkalpa vikalpajanya asamAdhi vadhe, mATe ApaNAthI pratikULa cAlanAra vyaktithI kyAre paNa akaLAvuM nahIM. A rIte bIjAnI sAthenA vyavahAramAM sadAcAra Adi koIpaNa nimitte jo hRdayamAM maityAdi bhAvanAne badale aruci vagere Ave to jIvana asamAdhimaya bane ane maraNa paNa asamAdhimaya bane. evI ja rIte je AtmA viziSTa dharma ke AcAra sAthe saMkaLAyelA nathIteo sAMsArika rAgadveSanI AMdhimAM sadA aTavAyelA rahe che te ja temanI asamAdhi che ane tethI aMta vakhate paNa te asamAdhi, rAgadveSanI AMdhIo AvIne UbhI rahe che. mATe jIvanamAM rAgadveSanI mAtrA ghaTADatA javuM ane maitrI Adi bhAvanAthI dareka prasaMge vAsita banatA javuM jethI aMta vakhate ane cAlu jIvanamAM paNa samAdhi-zAMti prApta thAya. (3) jenA jIvanamAM paudgalIka anukULatAnuM lakSa hoya che te AtmA sAruM khoTuM karatA rahe che. sAruM joIe, halakuM na cAle AvA bhAvanA kAraNe satva haNAI jAya che. satvahIna AtmA jyAre pratikULa sAmagrI Ave tyAre sahana na karI zakavAthI Avezagrasta thAya che, ArtadhyAnamAM joDAya che. jema roja gALa sAMbhaLanArane gALathI TevAyela hovAthI tarata akaLAmaNa nathI thatI-paNa je mAnathI sAMbhaLavAne TevAyela hoya tene tarata ukaLATa, akaLAmaNa ane aviveka Ubho thAya che. A na thAya te mATe sukhI avasthAmAM paNa AtmA satvathI nirbaLa na bane te mATe vairAgyabhAvanA, anityAdi bhAvanAthI apratibaddhatA bhAvanA UbhI karavAnI che. jema jIvane je je sAMsArika bhAvo, vAsanAo ke rAgAdithI pratibaddhatA hoya te ja asamAdhi che tethI jevI sAnukULa-pratikULa paristhiti sarjAya che tevuM yAda Ave ke tarata jIva saMkalpa vikalpamAM caDe che mATe jenuM jIvana Aipha jIvaM8 43 jI jIjIvaNa 3 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhya pratikULatAmAM sahanazIla hoya ane bAhya anukULatAmAM mamatAvALuM, gaLIyA baLada jevuM na hoya, tyAga, vairAgya, upazama bhAvanAthI vyApta hoya tene samAdhi sulabha bane che. jyAM jene anukULatA sArI lAge tene tyAM asamAdhi jANavI. AvA pariNAmane rokavAthI, aTakAvavAthI, sudhAravAthI samAdhi maLe che. jIvanamAM pratikULatA veThavAthI, bhAvanA dvArA anukULatAmAM na TharavAthI satva vikasita bane che. niSkAraNa nirarthaka pravRttio, vizeSa guNa na karanAra pravRttio, kaSAyajanya pravRttio, viSaya kaSAyanI vRttio, sneharAga-draSTirAga vagere mohajanya lAgaNIo, ajJAnajanya lAgaNIo, vAtavAtamAM ochuM AvavuM, duHkha lAgavuM, raDavuM vagere jIvananA dareka pAsAmAM je satvahInatA, dharmanI dharmabhAvanAnI, AtmabaLanI gauNatA, upekSA, dInatA vagere dekhAya che te asamAdhirUpa che ane jenA jIvanamAM A asamAdhi hoya tene aMta vakhate citta vyAkSepa prAyaH Ave. mATe jIvanamAM je uparokta traNa kAraNothI samAdhi, prasannatA, zAMtatA jALavI rAkhe che temane aMta vakhate bahudhA zuddhi ane samAdhi maLe che, kyAMka zuddhi na hoya to paNa samAdhi avazya maLe che. je pArakI paMcAta, paraciMtA, bahumamatA vagerethI vyApta che tevA AtmAone samAdhi durlabha che. mATe tapa-tyAga-vairAgya bhAvanA, AcAra niSThatA, viveka, upazama vagerethI saMpanna banI samAdhi sahaja siddha prApta thAya e ja zubhAbhilASA. ' ' Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khANI aNatthANa hu kAmabhogA jema ratanI khANa rato utpanna kare, hIrAnI khANa hIrA utpanna kare, suvarNanI khANa sonuM ane kolasAnI khANa kolasA utpanna kare tema jJAnI puruSa kAmabhogane anarthanI khANanI upamA Ape che. pAMca indriyanA viSayo che zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparza. te zabdAdi ane varNAdi tarIke paNa oLakhAya che. AmAMthI zabda ane rUpanI AkAMkSA-upayogane kAma kahevAya che ane gaMdhAdikanI AkAMkSA te bhoga kahevAya che. zabdAdi pAMce pudgalarUpa che, jyAre ene jIva viSayarUpe jhaMkhe che, seve che tyAre jIvamAM rAgAdi pariNati janme che. tethI rAgAdi pariNatine janmAvanAra A kAmabhoga arthAt zabdAdi viSayo che. rAgAdi pariNati janmavAthI sArI vastumAM jIva tenI ruci-pakSapAtavALo thaIne puNya-pApa, kartavya-akartavya, yogyaayogya, pethApeya, bhakSyAbhaDhya, gamyAgamya vagere badhuM jANe bhUlI gayo hoya, jANe jANato na hoya tema e sArI mAnela vastu mATe vivekahInapaNe pravarte che. A je vivekahInatA, jANavA chatAM anucita pravRtti, anucitatAne na jANavA denAra rAgAdi ane tene utpanna karanAra je zabdAdi viSayo tene ahIM khANa tarIke batAvela che. A kAmabhoga kAmAMdha, rAgAMdha, niyANA karAvanAra bane che. sanmArgamAMthI bhraSTa karanAra paNa A kAmabhogo ja che. Ane bIjI bhASAmAM pAMca prakAranA pramAda kahevAya che. A prAraMbhamAM kaSAya ke anAbhogathI prerita hoya che paNa pachI jo sudhAravAmAM na Ave to te pramAdarUpI viSayo kaSAyonA vizeSa uttejaka bane che, ane jIvane mithyAtvamAM kheMcI jAya che. AnA kAraNe ja jIva anaMta saMsAra paNa bhaTake che, narakAdi durgatiomAM bhaTake che, svacchaMda ane unmatta mANasanI jema jJAnI puruSonA vacana sAMbhaLavA, vicAravAnuM, samajavAnuM, svIkAravAnuM, AcaravAnuM te jIva karI zakato nathI, karato nathI. AnA kAraNe madirA pIdhela mANasanuM mana tenI asara sudhI jema tAttvika vAta sAMbhaLavA, samajavA ayogya hoya che tema kAmabhogathI mUDha banela jIvanuM caitanya-jJAna paNa tattvavicAraNA tarapha ruci dharAvatuM nathI. tema tevA jIvo game tevA duHkhI hoya chag ggg g30 gggggggs Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to paNa bhautika sukhanI jhaMkhanAmAM ramatA hoya che. viSayo na maLavA chatAM viSaya laMpaTa hoya che, tethI ja taMdulIyA malyanI jema pApa na karavA chatAM durgatimAM jAya che, A kAmabhogane bIjI bhASAmAM nava nokaSAyomAM goThavela che. tenAthI uttejita kaSAyo dvArA jIva pApo, durgatio upArjita kare che. je nokaSAyano jaya kare che, te kaSAyano jaya sahelAIthI karI zake che, je kaSAyano jaya kare che te du:khano jaya paNa karI zake che. kAmabhoganI icchA ane tenI tIvra lAgaNIonA pratApe A saMsAramAM evA koI duHkha nathI ke je jIve anaMtIvAra prApta na karyA hoya. eka eka viSayo, viSayanA vicAro, rAgadveSathI bALajIvane ArtadhyAna tathA pApabaMdhanA kAraNa ane duHkhanA sarjaka che. khANamAMthI kyAre paNa utpatti aTakatI nathI, tema kAmabhoganI jhaMkhanA, icchA, bhogavaTAnI ruci, pratikULatAmAM aruci, pa, chUTavAnI ke choDavAnI icchA, A badhI jIvanI je vRtti ane tadanusAra zakya pravRttio te kAmabhoga kahevAya, paNa temAMthI pedA thatI anarthanI utpatti aTakatI nathI. te pratyeka vRtti ane tenA anusAra sAkSAta ke paraMparAnI je pravRtti te paNa anarthanI-duHkha-paraMparAnI khANa che. artha eTale jIvane ISTa. te be prakAranuM hoya che-vaiSayika ane AdhyAtmika. jIvane iSTa hoya te sukha Ave ja, tevo niyama nathI kAraNa je sukha ApanAra hoya te sukha Ape, duHkha ApanAra hoya te duHkha Ape. kuTuMba, parivAra, dhana, dhAnya, mAnapAna, eza ArAma, rasa-Rddhi-zAtAgArava vagere sukhAbhAsa che, AMzika sukhano AbhAsa karAvI pAchaLathI bhayaMkara dukho Ape che. mATe viSayone artha na kahetA anartha kahyA che. ISTa che mATe artha ane ISTanuM kArya sAtA, sukha ane tenI paraMparA nathI karatA, tethI viparIta kare che mATe anartha kahyA che, sAmAnya anartha nahi paraMtu anarthanI khANa. maricIne dIkSA lIdhA bAda ghaNA varSo saMyama pALyA pachI garamInA kAraNe ThaMDakanA viSaye tridaMDI veSa karAvI saMyamabhraSTa karyA, chatAM saMyamarAga Ubho hato. paraMtu ThaMDakanA rAge AcAra rAga ghaTADayo. pachI mAMdA paDyA ane sAdhuoe sevA na karI tyAre sAdhu rAga gauNa thayo, tethI dIkSA ApavAnI icchA thaI. potAnA mArgamAM bIjAne pesADavA mATe utsutra prarupaNa thayuM. Ama zAsrarAga jIvajI 31 kaNakaNajI jIruM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa ghaTyo. A rIte zarIranI anukULatA mATe utsutra ane zithilAcAra Avyo ane koTAkoTI sAgaropama kALa saMsAramAM bhamyA. uttama kuLa tarIke paNa kAma bhoga pradhAna banyo. tethI nIca gotra baMdhAyuM. sArAMzamAM dharmavihIna jIvonI sAMsArika je koI zakti, mahattA, pravRtti, vRtti A badhAnA kendra tarIke je che tenuM nAma kAmabhoga. "amAruM kuLa uMcu-AvI bhAvanA paNa kAmabhoganI pradhAnatAnA kAraNe che. bIjA nIcA, tuccha, ajJAna, daridrI, anadhikArI vagere bhAva paNa kAmabhogarUpa che. A pApanA baMdhamAM kAraNabhUta che. mATe laukika artha paNa anartha che. tethI jema dhana anartha che tema paudgalika badhI ja zaktio ane anukULatAo zuddha bhAvarahitane, dharmabhAvanArahitane mATe anartharUpa che. saMsAra Akho anarthothI, avivekathI, pApothI, ane duHkhothI bharelo che. tene utpanna karanAra, rAgAdine janmAvanAra kAmabhoga che. mATe ene anarthanI khANa kahyA. anukULa zabdAdimAM rAgAMdha thanAra AtmA narakAdi durgatimAM jAya che. tripRSTha vAsudeve zavyApAlakanA kAnamAM sIsu reDAvavAnuM ugra pApa paNa kAmabhoganA pratApe karyuM ane tIrthaMkarano AtmA hovA chatAM sAtamI narake gayA. pratikULa zabdAdimAM uzkerATa pAmI mAravA janAra, mAranAra paNa zabdAdine parAdhIna che. mATe zabdAdi viSayono zakyatayA tyAga karIne ane bAkInAmAM samabhAva-vivekapUrvaka anarthakAraka na bane te rIte anAsaktapaNe pravRtti karavAthI jIva durgatimAM jato nathI. saMsAramAM lAMbo samaya bhaTakato nathI. zakya eTalo dharma samajIne yogya rIte sahana karavuM joIe, eTale ke jene jeTaluM, jevuM, jyAre je maLe te khAvuM, pIvuM, bhogavavuM, saMgharavuM na joIe; paraMtu badhAmAM niyamitatA, aMkuzapaNuM, parimitapaNuM karavuM joIe. A rIte sahana karanArane duHkha ochA Ave ane Ave to sahana karI zake. sukhI mANasa sukhanI sAmagrIno savyaya ane zakyatayA tyAga karIne, bhoga upabhogamAM aMkuza ane alpatA karIne, duHkhane sahana karavAnI Teva pADIne aMta vakhate samAdhine sulabha banAve che. maraNa TALI zakAtuM nathI tethI sukhanI AzaMsA choDavI, apekSA choDavI. jema jema mANasa A bhavanA sukha, mAna ke icchApUrti mATe pApa kare che, prayata kare che, tema mANasa paralokanA bhautika sukho mATenI AzaMsA, nidAna vagerethI dharmane gauNa banAvI de che, ane maraNo vadhAre che. vAjIvajIvajI32 34333433 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo parabhavanA sukho na icche to jIvanuM sattva ane zraddhAo dharma pratye vadhe. tethI vizuddha vezyA ane vizeSa samAdhi prApta thAya. mATe bhavo bhavanA maraNone joine Aloka ke paralokanA sukhanI icchA na karavI ane icchA thatI ja hoya to jJAna-vairAgya dvArA tene ghaTADavI, pheravavI, sudhAravI. to AtmA mokSa sudhI pahoMcI maraNarahita bane che. vaiSayika icchApUrti mATe paNa dharma karanAra AgaLa jaIne te icchA choDIne zuddha vaiSayika sukhanA tyAga, vairAgyamaya banI vizeSa AgaLa vadhe che ane te zuddha bhAvane ane vizeSa dharma pAmIne zAzvata sthAna pAme che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (sarvezvavarNavAcAno vizeSato nAripu ) jA koI gaINIya pravRtti karatA hoya to jo aTake to aTakAvIe. paNa na aTake to? Aga lAge tyAre olavAya ema hoya to olavIe, paNa na olavAya to ? tyAMthI jatA ja rahevuM paDe. ApaNI pApapravRttine kAbumAM rAkhavI e ApaNA hAthanI vAta che, paNa bIjA mATe jo te na aTake ema hoya to ApaNe tyAMthI khasI javuM joIe. evI rIte avarNavAdano tyAga karavo joie. niMdanIya vastumAM ApaNe pravartana na karavuM, tema niMdanIya pravRttivALI vyakti hoya to avarNavAdano tyAga karavo. doSanI jAherAta karo eTale ene ApaNA pratye dveSa thAya ne ApaNane enA pratye dveSa thAya. khuda kevaLajJAnI bhagavAna potAnI parSadAmAM badhAnA pApane jANatA hovA chatAM koInA pApanI jAherAta na kare. bApa dIkarAnA pApanI jAherAta kare ke DhAMkIne rAkhe? prazna :- bhUla batAvavI emAM to mitrabhAva rahelo che ne? javAba:- mitrabhAvanI jAherAta thAya che ke dveSabhAvanI thAya che? mitrabhAve khAnagImAM zikhAmaNa apAya. jAheramAM jAherAta to TheSabhAva karAve che. nItizAstramAM Ave che ke brahmAno paNa vizvAsa na karavo. Ano artha zuM? kSayopazamabhAvamAM rahelo AtmA kAma, krodha, mAna, mada, harSa, lobhano nigraha karanAra hoya che, paNa kyAre nigrahane badale temAM pravartanAra thaI jAya tenI kaMI khabara paDe ? pelA muni kAyotsarga dhyAne UbhA hatA. avadhijJAnathI IndraIndrANIne manAve che te joyuM ane temane hasavuM AvyuM. vAsanA na jAgI, paNa IndranA moha ane mUrkhAI para hasavuM AvyuM. koinA pApa para hasavuM Ave to e guNa ke doSa? doSa. uparanI bhUmikAmAM che mATe hasavuM AvyuM ne enAthI nIcenI bhUmikAmAM hoya to prerAI jAya. brahmAno vizvAsa na karavo, Ano artha zuM? vyavahArathI zuddha AcAra pALanArA brahmA jevA che. potapotAnI rIte sArA AcAravALA che e paNa brahmA jevA che. eno vizvAsa na karavo. bhagavAnanI AjJAne pALanAro hoya, paNa jo vyavahArathI paNa bhaMga thAya tyAM game tevA mahAmuni hoya to paNa vizvAsa na mUkAya. Ama ApaNA AtmaguNonI rakSA Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe koInA para paNa AMdhaLo vizvAsa na mUkavo. hA ! deva-guru-dharma paranI ane tenA sAdhano paranI zraddhAmAM oTa na AvavA devI. Atma guNonA rakSaNa mATe bIjAnuM jIvana jotA rahevuM, jethI tenAmAM rahelA guNo meLavavAno puruSArtha thaI zake ane tenAmAM rahelA doSo jevA doSo ApaNAmAM ghUsI na jAya. AmAM eka takedArI e rAkhavI ke paMcAtiyA na banI javAya. saMsArI AtmA pratye niMdA karavAnI? aruci karavAnI ? tiraskAra karavAno? upekSA karavAnI ke pachI sAvadhAnI rAkhavAnI ? sArA AcAravALA hoya to haLImaLIne rahevAnuM, paNa nabaLA AcAravALA hoya to upekSA ane sAvadhAnI rAkhavAnI.. niMdA ke arUci nahIM. je mANasa pArakI paMcAta ja karyA kare te duniyAmAM badhAno duzmana bane. prazna :- koI ApaNuM kharAba bole to mauna rahevuM ? javAba :- tame sAco pAMca hajArano hIro paheryo hoya, paNa koI mazkarI kare ne kahe ke A to vIsa rUpiyAno che, to ApaNe kyAM javAba ApIe chIe? viziSTa AbarU bagaDatI hoya to javAba Apavo ucita, bAkI mauna rahevuM. ApaNI bhUla hoya to sudhArI levI, bhUla nathI to ApaNuM mana bagADavAnuM kaMI kAraNa ? mana, vacana ane kAyAnI zaktinI kiMmata keTalI ? bIjAnI bhUla jovAmAM, vaiSa karavAmAM, arucinA kAraNe javAba ApavAmAM ja A mahAna zaktine kharcavAnI ? jo vadhAre nukasAna na hoya, moTI vAta na hoya to bIjI koipaNa vAtano khulAso karavo jarUrI nathI, pratikAra karavo jarUrI nathI. pratikAramAM e tamane gALo Ape, tame ene gALo Apo; e tamAruM halakuM bole, tame enuM halakuM bolo. tenAthI ApaNA AtmAmAM kaluSitatA Ave, pApa uparanI dhRNA jatI rahe. mATe bIjAnA pApanI pravRttimAM avarNavAdano tyAga karavo. bIjA dvArA karAtA avarNavAdanI prazaMsA paNa karavI nahi. zrI kRSNa mahArAjAe marelI kutarI joI ane tenA dAMtanI prazaMsA karI. badhA sainikone temAMthI gaMdha AvatI hatI. temane paNa gaMdha AvatI hatI chatAM tene gauNa karI dAMtanI prazaMsA karI emAM kaMI kAraNa ? hA, pApabaMdhanI bhIrutA. mana bIjAnA doSone grahaNa karavA dvArA pApa bAMdhe che. bIjAnI halakI vAto manamAM vicArIe eTale pApa baMdhAya. daridrane joI karuNA na thAya to pApa Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhAya, buddhihInane joI karuNA na Ave to pApa baMdhAya. jyAre lakSmIvALAne joI hRdayamAM AnaMda (irSA, tiraskAra ke pratispardhibhAva nahIM paNa tenI puNyAIno AnaMda) thAya to puNya baMdhAya. laukika vastumAM puNyane pradhAna karIne pramodabhAva Ave to puNya baMdhAya. paudgalika vastumAM karuNAbhAva Ave to paNa puNya baMdhAya. laukika vastumAM tiraskAra, dhRNA thAya to pApa baMdhAya. paugalika vastumAM IrSA, dveSabhAva thAya to pApa baMdhAya. bIjA mANasane joI kyo vicAra Avavo joie ? keTalAka paristhitithI dIna hoya, keTalAka vRttithI dIna hoya. keTalAka zarIrathI azakta hoya, keTalAka manathI azakta hoya. manathI azakta e mohanIya karma ane zarIrathI azakta e vIyatarAya karma. keTalAkane ghaNuM dhana hovA chatAM dInatA hoya che, mAna na maLe eTale dIna bane. keTalAka sattvavALA hoya che. keTalIkavAra sazakta mANasa hovA chatAM dIna hoya che, azakta mANasa hoya chatAM paNa sattva vikasita hoya evuM bane. sattva mohanIyakarmanA kSayopazamathI khIle. sattva eTale hiMmata. ene mArI nAkhanAra, UMdhA ravADe caDAvanAra mohanIya karma che. koI DokaTara koIne kahe ke tame aThavADiyuM kADho ema nathI, to A sAMbhaLavA mAtrathI ja aDadho marI jAya. jene prabhunA zAsananI zraddhA, Alokaparalokano hisAba khabara hoya ene to maravAnuM nakkI ja che, tame mane A jaNAvIne sAdhanA karavAnI jAgRtatA ApI ema kahe ane Ama karatAM enuM sattva khIle. je pArakI paMcAta choDe enuM sattva khIle. je pArakI paMcAta kare enAmAM sattvahInatA Ave. paMcAtamAM - niMdA, bIjAnA doSo jovAnA hoya, A doSo jovAnA kAraNe e ajJAna bAMdhe, moha bAMdhe, aMtarAya bAMdhe ane avivekane utpanna kare che, ane sattvahIna bane. jJAna bhaNelA AtmAmAM sattva khIle ke na bhaNelAmAM? ghI roTalImAM copaDeluM hoya to kAmanuM, (garamAgarama roTalI ekAda camacI ghI cUsI jAya) bAkI ToyalImAM rAkheluM ghI kazuM kAma Ave nahi. eja rIte rojiMdA jIvanavyavahAramAM vaNAyeluM jJAna kAmanuM, bAkI badhuM pothImAnA rIMgaNA jevuM jJAna to ajJAna jevuM ja banI rahe. AtmAne game teTaluM jJAna maLe e ToyalInuM ghI che. jyAM sudhI e jJAna AtmAnA anubhavamAM na Ave tyAM sudhI te bhAjanamAM paDelA ghI jevuM che. ApaNA jJAnano lAbha ApaNane kyAre thAya? rasoImAM bhaLeluM, rokAyeluM, pAkeluM ghI kyAreya juduM na paDe. e rasoInI sAthe ekameka thaIne pariName. ThaMDI jIva jIvaNajI 36 34333 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ roTalI para lagADeluM ghI upara tare, garama roTalImAM badhA aMzamAM ghI pace, roTalInI nIcenI bAju paNa bhInI thAya. jyAre tavI para nAMkhelI roTalImAM ghI nAMkho to? ApaNuM jJAna ThaMDI roTalI paranA ghI jevuM, garama roTalI paranA ghI jevuM ke tavI paranI roTalInA ghI jevuM che ? sukhanI avasthAmAM thoDo ghaNo dharma karavo e ThaMDI roTalI jevuM che, sAmAnya Apatti, sAmAnya kaThinAI, sAmAnya apamAna ane sAmAnya manane mArIne je dharma kare e garama roTalI paranA ghI jevuM. sArI sthitimAM AtmA dharma karatA jeTaluM puNya bAMdhe enA karatAM nabaLI sthitimAM dharma kare te puNya vadhAre bAMdhe. eka bAju viziSTa vedanA, viziSTa du:khanI paristhiti, viziSTa apamAnanI paristhiti hovA chatAM AtmA dharma pakaDe to viziSTa dharma thAya te culA para copaDelI roTalI jevuM thAya. koInI sAthe bahu moTo jhagaDo thayo hoya, pahelAM to AvA saMjogomAM sAmevALo ApaNA ghare Ave ja nahi, paNa dhAro ke koIpaNa rIte Ave to pachI eka sAdharmika tarIke paNa cA-pANI pIvaDAvIe ke jamADIe to veSabhAvane badale kSamAbhAva Ave. e ja vyakti kalAka pahelA gALa daIne jAya ane kalAka pachI ghare AvI caDe to ene gALa ApIe ke AvakAra ? ApaNA hRdayanI pariNati zuM? garamAgarama prasaMgamAM paNa AtmA dharma sAthe saMkaLAIne ekameka thAya to ja sAco dharmI, eTale jenI sAthe virodha hoya enA dharmanA prasaMgamAM, vyavahAranA prasaMgamAM javuM e ApaNane kSamAdharma zIkhavAno upAya che.. kaSAyone vosirAvavA, sAmAne mAna ApavuM, sAmAnuM gaurava vadhAravuM-A mATe ApaNane apamAna maLatuM hoya to sahana karIne paNa sAmAne mAna ApIe to ApaNA hRdayamAM namratA Ave. jema ApaNA AtmAmAM sArA saMskAro pADavA mATe tamAma niMdanIya pravRttino tyAga karavAno che tema A jagatanI tamAma vyaktimAM rahelA doSonI niMdAno paNa tyAga karavAno che. zAstramAM kahevAya che ke jo bIjAnA guNa joIe to guNa meLavavAnA karmo baMdhAya che ane jo bIjAnA doSa joie to doSa bAMdhavAnA karmo baMdhAya che. koI mANasa bIDI pIto hoya ne ApaNe kahIe ke A bIDI pIve che to bIDI pratyenI suga jatI rahe ne bIDI pIvAnA saMskAra UbhA thAya. to ApaNe tenA mATe zuM vicAravAnuM? - karma ene satAve che eTale sukhI, samaju hovA chatAM ayogya mArge gayo che. jo huM sAvadha nahIM rahuM to huM paNa tevo thaiza. eTale ene joI sAvadhagIrI vadhAravAnI. ggggggggii 37 9999998 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rogacALo thAya eTale DaoNkaTara sAvadha bane, tema dharmI sAmAnI kaMgALa avasthA joIne sAvadha bane. ApaNA manathI ke vacanathI ApaNane bIjA mATe dhRNA na hovI joie. have ApaNI jAta mATe ApaNAmAM je doSa hoya tene mATe dhRNA thAya to doSa tUTe jo potAnA doSo pratye dhRNA na thAya to doSo tUTe nahi. bIjAnA doSomAM karuNA bhAvavI ane jAtanA doSonI dhRNA karavI. haMmezA aMkuzavALI pravRtti karavI. paisA vadhe eTale sAdhanasAmagrI vadhe ke ghaTe ? jo vadhe to dhRNA gaI. sAdhanasAmagrI jema vadhe tema dhRNA jAya. mATe (1) badhe ja niyaMtraNapaNuM rAkhavuM. (2) je koI pApa pravRtti thAya che te satvahInatAthI jIva kare che, enA nivAraNa mATe dhRNA joie. jIvanamAM pApa pratye dhRNA thAya to pApa ghaTatA Ave. paNa pApamAM dhRNA na hoya to pApa jIvanamAM vadhatA Ave. pApano pakSapAta vadhato Ave. mATe svayaM ninya pravRttino tyAga karavo ane bIjAnI ninda pravRttine joI ApaNAmAM e doSa ghUsI na jAya tenI sAvadhAnI rAkhavI. paNa enI niMdA to na ja karavI. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // ahaM mameti mantro'yaM, mohasya jagadAndhyakRt // * anaMtajJAnI paramAtmAnA zAsanane pAmavAnI yogyatA mohanA hrAsathI Ave che. mohanIya karma ghaTe nahi tyAM sudhI zAsana maLe nahi. mohanA zastrone jANI teno kSaya karatA javo te ja mohanIyane ghaTADavAno upAya che. "huM" ane "mAru"-A vicAraNA mohanIya karmane vadhAre che. pugalamAM, dhanamAM, kuTuMbamAM, mAnamAM, apamAnamAM, "huM ane mAru"nI buddhi rahe to AtmA mohanIya karmanA kSayopazama vagarano che. AtmAnuM svarUpa jJAna-darzana-cAritra che. paramAtmAnuM zAsana pAmyA pachI mohanIyano kSayopazama joIe. te mATe "huM koNa ?" evuM vicAravuM joie. AtmAnA svarUpanuM bhAna, guNonuM bhAna thAya tyAre deha "huM chuM" evI buddhi thatI nathI. moTara calAvatA hoya ne khADAmAM moTara paDatI hoya ane bAraNuM kholI UtarI zakAya tema hoya to Utaro ke nahi ? tema zarIranA pAlanamAM, zarIranI saMbhALamAM jo AtmAno nAza thato hoya to calAvAya nahi. vAta e che ke jene A zarIra para mamatA che ane mamatA paNa AMdhaLI che to te AtmA zarIra mATe game tevA pApa karavA taiyAra che. jene dhana, kuTuMba, baMdhu, mAna, khyAti para mamatA che te kyuM pApa na kare ? badhA pApa kare. eTale badhA pApanuM mULa koNa ? Asakti, mamatva. bAhya paugalika viSayamAM ane AMtarika kaSAya-viSayomAM "huM ane mAru" mAne tyAM sudhI pApathI pAcho na pharI zake. pApathI pAchA pharavAno upAya, AtmA mokSa apAve che, AtmA satinuM kAraNa che, evo vicAra jene Ave te pApa choDI de. bhAIno dIkaro bAra varSathI gharamAM rahe to paNa "mAro" kahevAya ? ne potAno dIkaro 12 divasa gharamAM na rahe to "parAyo" kahevAya ? "A zarIra mAruM nathI, A kuTuMba mAruM nathI, A Arogya mAruM nathI, A puNya mAruM nathI," AvuM ja vicAre tenuM samyagdarzana nirmaLa che. pratikULa sAmagrImAM mamatA to nathI, paNa tene badalAvavA mATenA bhAvo Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa na hovA joIe. pratikULa sAmagrInI aMdara ArtadhyAna na thavuM joie; anukULa sAmagrInI pAchaLa mamatA na hovI joie. jene mohanIyano kSayopazama karavo hoya, vairAgya joIto hoya, durgati na joItI hoya, vivekanI AMkha khullI rAkhavI hoya to teNe badhA para "Lable" mAravuM ke "A mAru nathI." zarIra para paNa Lable mAravuM ke "A mAru nathI." "to pachI ApaNuM zuM?" ema koI pUche tyAre AtmAmAM rahelA zubha bhAvone utpanna karanAra dharmasthAno ne dharmakriyA ApaNA che. derAsaramAM ApaNApaNAnI buddhi e AtmAne sudhAravAnuM kAraNa che, ane enAthI mohanIyano kSayopazama thAya che. bhagavAna ApaNA to pUjArI kono ? pUjArIne dara besatA mahine 101/rU. koNa Ape? gharanA nokarane keTaluM Apo? ne pUjArIne keTaluM Apo? vAta e che ke hRdayamAM derAsara, upAzraya hajI ApaNA lAgyA nathI. ghera mahemAna AvyA hoya temanI jamavAnI kALajI karo ne, moDA Ave to rAha juo to sAdhu mahArAjane traNa vakhata gocarI mATe koNa vinaMtI karavA Ave? sAdhu pUjya lAge che, paNa potAnA lAgyA nathI. derAsara, upAzraya pUjya lAge kharAM, paNa hRdayamAM ApaNuM nahi, paNa saMghanuM hoya tevuM lAge che. ApaNA jIvanamAM zuM karavAnuM? bIjAno vicAra karavAno che ke pachI AMkha ADA kAna karI bAhya bhogomAM masta rahevuM che ? khAlI bheguM ja karavAnuM ke bIjA pratye sneha-karuNA karavAnI che ? bheguM karIne bhogavavuM che ke paropakAra karavo che? paropakAra jIvo pratye karIe to temanA pratye Adara-mamatAne snehabhAva keLavAya che. ArogyanuM puNya jema tapathI Ave che tema ArogyanuM puNya bIjAne khavarAvavAthI maLe che. bIjA para mamatA-karuNA-AnaMda UbhA karo eTale sahaja puNya maLe. bIjAne vAtsalya ApIe to AtmAmAM dharmanI yogyatA Ave. tapa-tyAga dehanI mamatA choDavA mATe che. dharmanA sAdhanone potAnA mAne, dharmanA sAdhanonuM rakSaNa kare, dharmI AtmAnuM dhyAna rAkhe, rakSaNa kare te dharmI kahevAya. ApaNI vAta e che ke saMgha para mamatA Ave tyAre saMghamAM koI duHkhI na rahe ne gharamAM koI saMskAra vinAnuM na rahe. Avo bhAva karIe to uttama koTInI ArAdhanA thAya, ne e rIte AgaLa vadhAya. jIvaNa | jINA jIva8 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GRERERURURURGAURLAURLARRCRURURRRRREA cittaratnamasaMkliSTamAntaraM dhanamucyate hiDiiiIIi IiIihiiiiIiIihari ratta zabda "mana" arthamAM ane "jJAna" arthamAM vaparAya che. manamAM paNa dravyacitta pudgala Atmaka che, jJAna svarUpa nathI, jJAnanuM kAraNa che. bhAvacitta jJAnarUpa che. A jJAna paNa labdhirUpa, upayogarUpa ke saMskArarUpa hoya che. loka vyavahAramAM upayogane "citta' kahevAya che. upayoga vakhate emAM mohanIyanA udaya ke kSayopazama jevA hoya ke jevA utpanna thAya tevI zubhAzubhatA Ave che. azubha karmanA (mohanIyanA) udayathI azubhatA upayogamAM Ave che. jema avadhijJAna utpanna thatAM devaloka dekhAtA indra indrANIne manAve che te joIne munine hasavuM AvyuM ane avadhijJAna gayuM. AmAM avadhijJAnathI je dekhAyuM tenA upara karma parataMtratAnI bhAvanA, mohanI pradhAnatA temaja bhAvadayArUpa vicAraNA thaI hota to avadhijJAna na jAta mATe azubha karmanA udayathI jIva koIpaNa sArA kAryamAM-sArI vicAraNAmAM paNa azubha vicAra karanAra bane che, A rIte upayoga azubha-saMkliSTa bane che. RSabhadeva bhagavAnanA pUrva bhavamAM brAhmI-suMdarInA jIva pITha-mahApITha pAse temanA gurudeve (RSabhadeva bhagavAnanA jIve) bharata-bAhubalinA jIva bAhusubAhunA vaiyAvacca guNa ane utkRSTa sAdhubhaktinI prazaMsA karI. te vakhate svAdhyAya tatpara A banne jIvone khoTuM lAgyuM ane manamAM vicAra Avyo ke "kAma kare eTale game che, paNa zarIra toDI nAkhIne, bAhyathI vimukha banIne svAdhyAya karIe chIe tenI kAMI kadara nahIM ?" AvA guruniMdAnA vicArathI bannee strIveda bAMdhyuM. jo pITha-mahApITha-bAhu subAhunI prazaMsA sAMbhaLI bhaktinA guNanI mahattA vicArI hota to AvuM karma na baMdhAta. paNa azubha karmanA udayathI potAnI mahattA vicArI ane citta, jJAna, upayoga azubha vicAravALA banyA. A rIte zubha karmanA udayathI, mohanIyanA kSayopazamathI jIva azubhamAM na vaLatA zubha vicAraNA tarapha vaLe che. marudevImAtA RSabhadeva putrane (bhagavAnane) vaMdana karavA gayA tyAre prabhue temane na bolAvyA, utkRSTa samRddhimAna banavA chatAM, karoDo devatAo sevAmAM hAjara hovA chatAM saMdezo paNa na mokalAvyo. te Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja rIte (gautamasvAmInuM) potAnuM ativizALa jJAna, 50,000-kevaLajJAnIonuM gurupaNuM, anaMtalablinidhAnatA vagere bAju para mUkIne bALakanI jema jIMdagIbhara sevA karI chatAM aMtima samaye bhagavAne potAne dUra mokalyA, chUTA pADyA. Ama saMklezanA DhagalAbaMdha nimitto hAjara hovA chatAM A jJAnanA upayogane vairAgyabhAvanAmAM vALavAthI, vItarAgatAyukta banAvavAthI bannene kevaLajJAna maLyuM. tethI (1) zubhakarmanA udayathI ke (2) AtmapuruSArthathI ke (3) pUrve nAkhela zubha saMskAranI tIvratAthI upayogamAM je azubhatA ke azubhanI tIvratA nathI AvatI, te upayoga asaMkliSTa kahevAya. temAM uparanA traNa kAraNa jema batAvyA che tema azubha karmanA udaya, azubha AtmavIrya ane azubha saMskAra e saMkaleza janmAve che. uparanA traNa kAraNa saMkalezanA prasaMge paNa vizuddhi Ape che ane nIcenA traNa kAraNo sArA upayogamAM paNa azubhatA janmAvI saMkaleza Ape che. mATe azubha karmodayane rokavA mATe, azubha AtmavIrya na jAge - na pravarte te mATe, azubha saMskAro nAza pAme te mATe AtmAne evI rIte keLavavo jethI sArA kAryo jovA game, sArA kAryavALA game, sArA kArya, vidhi, paddhati, AcAra ane upAya game, bhUtakALanA ke vartamAnakALanA sArA kArya karanAranA caritro vagere sAMbhaLavA game, guNAnuvAda vidhinuM prarupaNa sAMbhaLavuM game, evA kAryo jovA game. A badhuM ja game che te pApane, pApabuddhine, pApanI rucine dhovA mATe kSAra samAna che. A gamavAnA pratApe kALakrame AvA AcAranI IcchA thAya. A icchA pApapravRttine choDavAnI IcchA janmAve che. e rIte pUrve je ruci thaI te paNa pApapravRttinI rucinI maMdatA ane chevaTe aruci janmAvanArI che. A rUci ane pravRttinI icchA te zubha praNidhAnanuM bIja che. A icchA nirNayarUpe, majabUtarUpe thAya te praNidhAna che. A zubha arthAt sAruM praNidhAna e AtmAmAM saMskAra nAkhe che jethI ApaNA jJAnanA upayogamAM enI chAyA rahe che, te chAyA paNa sArI che. AnAthI azubhatA AvatI nathI. azubha saMskAra A praNidhAnathI dabAya che, nAza pAme che. azubha AtmavIrya ullasita thatuM nathI. tethI sArI vastu-guNa-kAryanI ruci, zubhane prApta karavAnI ruci ane tenA mATenuM praNidhAna-A traNe zubhabhAvanA uttarottara prabaLatAvALI che ane kathaMcit zubhabhAva-saMskArarUpa che, tethI azubha bhAvanA - azubha AtmavIryanuM pragaTana ane azubha saMskAra nAza pAme che. tethI upayogamAM jIvaNa jIvajIvajIe 42 jIvaNajIjIvaNa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArApaNuM, asaMkilaSTapaNe niraMtara pravarte che. A praNidhAnanI maMdatA hoya to azubha saMskAra uttejita thAya che, azubha AtmavIrya ullasita thAya che, azubha icchAo janme che, enI tIvratA janme che ane zubha praNidhAnane pheravIne azubha praNidhAno paNa janmAve che. mATe praNidhAna pachI je pravRtti batAvI te zubha pravRtti e praNidhAnane kAryAbhimukha banAve. A pravRtti paNa sArA upayogarUpa che, asaMkilaSTa che. A pravRtti jo praNidhAnamulaka ane viziSTa hoya to (1) aticArarahita, (2) apramAda, (3) Adara, (4) aprasannatA, ane (5) ullAsathI sabhara hoya che. A pAMce pravRttinA ane upayoganA sArA aMzo che. asaMkilaSTatA, vizuddhitAnA preraka-sUcaka tattva che. - A pAMcanA kAraNe pravRtti dvArA AtmAno jJAna, darzana, upayoga vizeSa zuddha ane viziSTa bane che, sAmAnyathI DAmADoLatA AvatI nathI. uparokta pAMcanA pratApe baLavAna sAro upayoga Ave che. baLavAna upayoganA kAraNe vino, pravRttinI pratikULatA, sAMyogika pratikULatA ke anutsAha vagere AvatA nathI ane nikAcita karma sivAyanA badhA AMtarika vidgo, karmanA udayo khasI jAya che. bAhyamAM sahana karavAno ullAsa-baLa janme che. tethI uttama pravRtti dvArA sArA upayoganI viziSTatA janme che ane vidhvajayanuM baLa Ape che. bAhya mAmulI pratikULatAmAM jenI vizuddhi nAza pAme te jaghanya vizuddhi kahevAya, vidhvajaya paNa jaghanya kahevAya. bAhya viziSTa pratikULatAmAM jenI vizuddhi ghaTe athavA Take te madhyama vizuddhi kahevAya. vidhvajaya paNa madhyama kahevAya. bAhya game tevI pratikULatA ke AMtarika vikalponI paristhitimAM paNa je bhAvanA jJAnanI vicAraNAthI vizuddhi ghaTavA na de te viziSTa vizuddhi kahevAya. tene utkRSTa vidhvajaya kahevAya. vidgomAM makkamatA te paNa jJAna-upayogane vizuddha ane baLavAna banAve che. A rIte bAhya AMtara vighnono jaya e paNa eka prakAranuM AtmavIrya ane zubha saMskAra che, je jJAnane pavitra-vizuddha rAkhe che. A vizuddhinI samaja Atma saMskAranI vRddhithI siddhi nAmano AtmaguNa utpanna thAya che. A guNa eTale Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAne te guNanI apratipAtI (kyAreya paNa na paDe tevA) tarIke ke kSAyikabhAvarUpe prApti. A prAptinA pratApe e guNathI viparIta bhAva kyAreya paNa upayogamAM AvatA nathI. udAra mANasane kyAre paNa na ApavAnI buddhi na jAge; sahanazIla mANasane kyAreya sAmano karavAnI buddhi na jAge to samajavuM ke siddhi che. A pachI viniyoganI zakti paNa janme che - bIjAne paNa guNo utpanna thAya tevI pravRtti thAya che ane saphaLa thAya che. TuMkamAM jJAnanA upayogane "citta' kahevAya, tema te jJAnanI labdhine paNa jJAna upayogamAM hetubhUta hovAthI citta kahevAya ane temAM nirmaLatA ApAdaka mohanIya karmanA kSayopazamo ane antarAya karmanA kSayopazamo je sahakRta kAraNa bane te asaMkliSTa cittamAM kAraNa che, nirmaLa jJAnopayogamAM kAraNa che tethI tene paNa kAraNamAM kAryanA upacArathI "citta" kahevAya. saMkaleza eTale darzana mohanIya ane cAritra mohanIyanA udayathI utpanna thatA aprazasta azubha vikalpo. A paNa azubha jJAna svarUpa che. jJAnanI azubhatA e pApabaMdhanuM, duHkhabaMdhanuM, mohanuM ane ajJAnanuM kAraNa che. mohanIyanA badale mohanIyano kSayopazama thavAthI saMkalezanA badale jJAna vizuddha ane vivekasaMpanna bane che, upazamapradhAna bane che, sva-para guNakArI, kalyANakArI bane che. mohanIyanA baMdhane kSayopazamayukta vizuddha jJAna te AMtarika dhana che, Atma unnatikAraka che, AtmaguNaprApaka che, zAzvata sthAna meLavavAnuM kAraNa che, prasannatAdi sAtvika guNonuM kAraNa che. A badhuM Atmika dhana che ane e ja puNyabaMdha ane puNyodaya dvArA bAhya sarva zaktio rUpI bAhya dhananuM kAraNa che. mATe jJAnanI, upayoganI vizuddhi te Atma unnatirUpa AMtarika dhana che ane jJAna, upayoganI malinatA te AMtarika daridratA che, saMsArarUpa-duHkharUpa che. mATe jJAna ane upayoganI vizuddhi mATe enA kAraNomAM satata AdaravALA thaI prayatazIla banavuM. ja .* Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra 63E 88888888888888999999999999999BBE jaha jau aggiNA tappaMtaM galati, evaM jahattasaMjamajogassa akaraNato caritaM galati / / .88888888 3888888888888888888888 jemalAkha-tu(pRthvIno rasa,agnithI tapato ogaLe che, tema yathokta saMyamayogone nahi karatA, na AcaratA jIvanuM cAritra gaLe che, ogaLe che, nAza pAme che. zAstramAM asaMyama yoganI pravRttine jema agninI upamA ApI che, e rIte saMyamayogonI pravRttine paNa agninI upamA ApI che. e ja rIte viziSTapaNe bhAvita AtmA sivAya asaMyama yogovALA gRhastho vacce rahevuM tene paNa agni sAthe sarakhAvAyuM che. tethI saMyamanA rakSaNa ane vRddhi mATe 1) asaMyama yogonI pravRttiono tyAga karavo. anucita pravRtti ane ajayaNAvALI pravRttione paNa AmAM levI. 2) saMyamanA dareka yogomAM ullAsapUrvaka, aucityapUrvaka ane jayaNApUrvaka pravRtta thavuM. 3) gRhastho ane anucita pravRttivALA ke ajayaNAvALI pravRttivALA sAthe na rahevuM, vadhAre vyavahAra na karavo. A traNa niyama je pALe che tenuM saMyama sthira thAya che, majabUta thAya che, vadhatuM jAya che. jema saMyamayoga ane asaMyamayoga banne paraspara viparIta hoya che, aucitya ane anaucitya banne paraspara virodhI hoya che, yatanA ane ayatanA banne paraspara vilakSaNa che, tema sAdhunI sAdhutA ane gRhasthanI saMsAritA banne paNa paraspara AcAra ane udezathI bhinna hoya che. jyAM sudhI jIvanA guNonA pariNAma, AcAranA pariNAma jatu jevA DhIlA che tyAM sudhI uparanI 3 vAtano amala kare te saMyamamAM AgaLa vadhe, majabUta bane ane ekadama sthira thAya. je jIvo vivakSita guNonA je je AcAra ane maryAdAo che, temAM DhIlA paDe-te AcAra pALe-na pALe, ardhA pALe, jevA tevA pALe to te jIvonA te te AcAro dhIre dhIre ghaTatA jAya, doSanA AcAro vadhatA jAya ane enA kAraNe guNo bahArathI naSTa prAyaH thAya ane aMtarathI paNa prAyaH hoya nahi ane kadAca hoya to paNa ghasAtA jatA hoya ane dhIre dhIre nAza pAme. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jema sAcuM bolanArano AcAra che ke vicArIne bolavuM, nakAmuM na bolavuM, khoTI prazaMsA na karavI, krodha vageremAM AvIne na bolavuM, juThuM bolanAra joDe anivArya kAraNosara jarUra puratuM bolavuM, vAcALa na banavuM, mAmulI bAbatomAM bhaya vagerethI juTha na Ave tenI kALajI rAkhavI, vikathAo-pApapoSaka vAto na karavI. A AcAranuM jene lakSa hoya tene dareka vakhate satya prema vadhe ane lakSa na hoya to satyaprema na vadhe-asatyanI pravRtti e ja asatyano prema sAbita kare che. anAbhogathI paNa vAraMvAra satya pravRtti thAya e satyaprema sUcave che; ema vAraMvAra asatya pravRtti ke vicAraNA thAya te asatyaprema sUcave che. mATe svAbhAvika AcAra-RtisAdhya AcAra-kaMIka kaSTasAdhyaAcAra-vizeSa kaSTasAdhyaAcAra ane asAdhya AcAra-A pAMca prakAranA AcArathI saMyama vadhe che ane enAthI viparIta AcArathI jo saMyama hoya to nAza pAme che, ane jo saMyama na hoya to saMyamanI yogyatAnI utpatti to thatI nathI, ulaTu ayogyatA janme che. je AcAra asAdhya hoya tenA pratye Adara-sneha-mamatA rAkhe to puNya ane kSayopazama dvArA e sAdhya bane che. samyakatvanA 67 bolarUpa vyavahAra AcArathI bhAva samyakatva pragaTe che, nirmaLa thAya che, daDha thAya che. tevI ja rIte zrAvakonA vrato ane uttaraguNanA AcArothI zrAvakapaNuM nirmaLa thatA bhAvanI nirmaLatA thavAthI sarvaviratinI bhAvanA jAge che, temaja te meLavavAno prayata thAya che. sAdhupaNAnA AcAramAM sthitane sAdhupaNAmAM AnaMda Ave che, jenAthI AcAranI vRddhi thAya che ane apramattatA, viSayavairAgya, svAdhyAya niSThatA, tapa, tyAga, vinaya, vaiyAvacca vagere sarvatomukhI bAhya-atyaMtara ArAdhanAmAM pragati kare che. AcAramAM je nabaLo paDe che, vAraMvAra "thAya che, thaze" ema karIne AcAranI pakkaDa DhIlI kare che, tene AcArano rasa ja uDI jAya che; ane anAdikAlIna saMsAra-moha-ajJAnapramAdanI pravRttino rasa jIvanamAM sahajapaNe pravarte che, jenA kAraNe svAdhyAyathI bhAvitapaNuM thatuM nathI, UMcI bhAvanAo jAgatI nathI, svAdhyAyarasikapaNuM paNa vyavahArathI ghaTatuM jAya che ane enI pariNati paNa AcAra vagara pragaTatI nathI. tethI AcAra ghaTavAthI AMtarika pariNAma, jJAna, samyakatva badhuM brAsa pAme che ane kAlAntare nAza pAme che. mATe AcAramAM satata udyama karavo. jINA jINajIe 46 chapaSTa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaM abbhasei jIvo guNaM ca dosaM ca ettha jammammi / - taM pAvai paraloe teNa ya abbhAsajoeNa // - upadezamAlAnA A zlokano sthUla artha karIe to "jIva A janmamAM je guNa ke doSano abhyAsa kare che te abhyAsanA kAraNe te guNa ke doSa paralokamAM pAme che." A lokamAM jIvonI je je sArI ke narasI pravRtti ane temAM rasa sAhajika dekhAto hoya tyAM samajavuM ke e jIve pUrvabhavamAM te AcAro, pravRttio ane bhAvanAo jIvanamAM anekavAra rasapUrvaka AcarelI haze. Aja rIte A bhavamAM je sArI ke narasI pravRtti jIva vAraMvAra kare, rasapUrvaka kare, tenAthI saMskAra paDe che. te dvArA parabhavamAM te pravRtti ane temAM rasa tene sAhajika maLe che. jene zubhapravRtti ane zubha pariNAmonI paralokamAM jarUra hoya teNe A bhavamAM zubhapravRtti ane zubha pariNAmono abhyAsa karavo paDe. A pravRttithI mohanIyakarmanA-kSayopazamathI anuviddha=mukta jJAnAvaraNakarmanA kSayopazamathI AtmAmAM zubha saMskAra paDe che ane sAthe sAthe zubhapravRttithI puNyabaMdha dvArA sArA kAryane anukULa sAmagrIo-anukULatAo maLe che ane zubha pariNAmanA kAraNe AtmAmAM mohanIyano kSayopazama thavAthI bhavAMtaramAM paNa zubha pariNAma maLe che. tethI zubha kriyA ane zubha pariNAmanI niraMtara vRddhi thatA jIva mokSa sudhI pahoMce che. zubhakriyA zubha pariNAma janmAve che, zubha pariNAma zubha kriyA karAve che. A rIte bannenI vRddhi ane zuddhi thavA pUrvaka parAkASThA pamAya che. mATe jIvanamAM azubha pravRttione bane teTalI choDatA javuM - ochI karatA javuM, ane zubha kriyAmAM vAraMvAra pravartatA javuM. azubha kriyAnI icchAthI-rasathI-vAraMvAranI pravRttithI jIva azubha pravRttinA saMskAra nAkhe che, azubha karma paNa bAMdhe che. azubha saMskAronA pariNAme jJAnAvaraNano layopazama mohanIyanA udayayukta banI vikRta banelo khoTI buddhi-doSayukta buddhichaagachagagacha47 ggg gg gg Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApabuddhi pedA kare che ane jIva pAse pApapravRtti karAve che. mATe je saMskAro toDavA hoya tenI pravRtti choDavI joie; je saMskAro choDavA hoya teno rasa ane vicAraNA toDavA mATe tenA nukasAnonI vicAraNA vAraMvAra karavI joie. vAraMvAra pUMjavA-pramArjavAnI kriyAthI hRdayamAM jIvadayAnA pariNAma janma che. tethI badhI pravRttimAM jIvadayA-rakSAnA pariNAma Ave tethI hiMsA thAya tevI pravRttimAM jIvane AMcako lAge. vAraMvAra vicArIne jaThuM na bolAI jAya tenI kALajI rAkhanArane satya pariNAma pragaTa thAya; tethI te UMghamAM paNa juThuM na bole. A rIte dareka sArI pravRttine vAraMvAra cokkasarUpe karavAnI bhAvanA ane te pravRtti karavAthI tenAthI viparIta azubha pariNAmo svatAmAM paNa na Ave. ajANatA paNa thAya to tarata khyAla Ave. A jIvane jagADavAnuM kArya zubha saMskAro kare che. zubhapravRttinA abhyAsathI rasathI azubha pravRttino rasa tUTe cheazubha pravRttithI UbhA thayela saMskAra tUTe che, azubha pravRttithI baMdhAyelA pApakarma ane pApakarmanA anubaMdha nAza pAme che athavA pApakarmanI sthiti-rasa ghaTe che, ema anukrame azubha pravRtti baMdha thaI jAya che. zubhapravRttinA saMskAra paDe che. mohanIyano ane jJAnAvaraNa vagereno kSayopazama thAya che, zubha karma baMdhAya che, zubha anubaMdha thAya che, zubha praNidhAna thAya, azubha pariNAma tUTe, zubhakriyA ane pariNAmonA lAbha samajavAnI jIvamAM yogyatA Ave, ruci ane zraddhA janme che. e ja rIte azubha pariNAmo ane azubha kriyAonA nukasAna samajavA mATe jIva yogya bane che. ethI azubha kriyAonI aruci thAya che, tenA pratye nukasAnakAritAnI-durgati ApanAra tarIkenI zraddhA jAge che. prabhunuM zAsana e zubhakriyAnA abhyAsarUpa che. je laukika zubhakriyA kare te A zAsanane mATe vizeSapaNe yogya hoya che. mATe jIvanamAM (1) nirarthaka sarva pApono tyAga karavA sadA jAgrata rahevuM joIe. pApakriyAmAM manoraMjana e pApamAM manoraMjana che. pApamAM manoraMjana e pAparati che. pAparati e pApanA bhayano abhAva sUcave che ane pApanA bhaya vagaranA jIva dharmane yogya banatA nathI. pApakriyAmAM manoraMjana e pApa pakSapAtanuM bIjuM svarUpa che, athavA pApanA pakSapAtane janmAve che. mATe nirarthaka pApono tyAga e AtmAne dharma yogya banAve che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) zakya eTalA pApo ghaTADavA. A vAta tenA jIvanamAM bane ke je dareka pravRttimAM pApa che ke nahi, pApa che to keTaluM che, keTaluM ghaTe tema che tenI vicAraNA kare ane zakya hoya teTaluM ochuM kare. AnA pratApe jIvanamAM je thAya pravarte temAM paNa jIva pApa tarIke joto thAya. tethI temAM hare nahi. tethI te karAtI pApanI pravRtti paNa pazcAttApa-AlocanA-prAyazcita vagerethI yukta hovAthI AtmAnA azubha saMskAranI nAzaka bane che. jema pApanI pravRtti ghaTADanAra dharmI hoya, dharma saMskAravALA hoya tema dharmanI pravRttimAM ALasa-upekSA-maMdatA-utAvaLaaprasannatA vagerevALA AtmAmAM dharma apradhAna hoya athavA dharma na hoya ema kahevAya. zubha saMskAra nathI athavA alpa che, ane ethI enA azubha saMskAra tIvra che tema sUcita thAya. ane tethI azubha saMskAranI tIvratAvALo dharmamAM TharI zake nahIM. mATe AtmAne baLavAna banAvI manane samajAvIne paNa dharmanI pravRttimAM baLa keLavIne mahattA-Adara-zAnti-utsAhathI kAma karavuM. caMDakauzikanA ujha krodhanA saMskAra pratibodha pachI kSamAnI nizcala pravRttithI nAza pAmyA, mahAsamAdhArI banyo. caMDarUdrAcArya ziSyanI kSamAe kevaLajJAna pachI pratibodha pAmI, tIvra pazcAttApathI saMpUrNa krodharahita samatAbhaMDAra kevaLI banyA. cAra tapasvI kuraga upara tiraskAravALA ane tapanA madayukta chatAM kuragaDune kevaLajJAna thatA tiraskAra ane madane pazcAttApapUrvaka choDIne kevaLI thayA. AnAthI viparIta aneka ArAdhanAmAM caDela AtmAo azubha kriyA-pramAdane paravaza paDIne dharmabhraSTa thayA ane durgatimAM rakhaDyA. jyAre manane mArIne paNa dharmakriyAmAM pravartanAra kALakrame aMtarAyone toDIne bhAvadharmane ane sadgatinI paraMparAne pAme che. kadAca bhAvadharma na pAme to paNa devagatinI prApti sAhajika rIte thAya che. mATe azubha kriyAonA je koI anAdikAlIna abhyAsa che te ghaTADavA azubha kriyAo saMpUrNa choDavI joIe. saMpUrNa choDavAnI na bane to vacce vacce choDatA rahevuM joie. A mATe to parva tithionI ArAdhanA sarvajJa zAsanamAM che. A parvatithio ArAdhavAthI azubha kriyAonA praNidhAna-ruci-pakSapAtaAdara-gaurava ghaTe, nAza pAme, pazcAttApa UbhA thAya ane azubha kriyA ghaTatI Ave, kAlAMtare saMpUrNa chUTI jAya. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eja rIte zubhakriyAo paNa jo niraMtara thAya to uttama che, paNa jo niraMtara na thAya athavA niraMtara thAya to paNa roja viziSTa na thAya tyAre vacce vacce parva divase te karavAthI ane roja karanAre parvanA divase vizeSa karavAthI te zubhakriyAnA saMskAro daDha thAya, emAM upAdeyatAnuM praNidhAna majabUta thAya. AtmAmAM sArA saMskAro ane sAnubaMdhatA utpanna thAya che, ane kSayopazamanI vRddhi thAya che. A rIte zubhakriyA ane zubha guNono abhyAsa vadhAravAthI azubha kriyA ane doSono abhyAsa ghaTADavAthI AtmA AgaLa vadhe, guNone yogya bane, puNyavaMta bane, pApa pariNAmo ghaTe, pApa pariNAmothI rahita bane, kSayopazama zubha ane sAnubaMdha thAya, audayika bhAva paNa kSayopazama yukta thAya. tethI guNonI ane sadAcAranI vRddhi dvArA AtmA ucca ucca sthAna, sukha, samRddhi, tyAga, tapa, saMyama pAmato jJAna ane darzanane vizeSa nirmala ane vikasita banAvato zAzvata sthAnane pAme che. mATe AtmAe zubhakriyAnI pravRttimAM abhyAsamAM Adara karavo e mokSano sthAyI ane pradhAnamArga che. karI . .: *** *** . . . . :: jI pUchapApa pApa chApu paNa puchapurU pu Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "svabhAvalAbhasaMskArakAraNaM jJAnamiSyate" . daSTipathamAM AvanArA padArtha viSe thatuM jJAna vyaktibhede bhinna bhinna hoya che. te vyaktinA jJAna, anubhava, sUkSma nirIkSaNazakti, mananI prasannatA Adi jeTalA vikasita hoya tema tenuM jJAna vadhAre ne vadhAre sacoTa banatuM jAya che, jema ke bagIcA pAsethI pasAra thanAra dareka vyakti phUlane jue che, paNa darekanuM jJAna eka sarakhuM hotuM nathI. koIkane phakta phUla dekhAya, koIkane gulAba dekhAya, koikane uttama dekhAya, koIkane tenA viziSTa guNonuM paNa jJAna thAya. e ja rIte saMsAranA dareka padArthonA jJAna viSe samajavuM. AdhyAtmika jJAnanA paNa A rIte vyaktibhede bheda paDe che, jenuM nirUpaNa SoDazaka, batrIzI, aSTaka Adi aneka granthomAM thayela che. A nirUpaNa ApaNA AtmAnI avasthA ane pragati jANavA mATe atyaMta upakArI hovAthI ApaNe teno vicAra karIe. viSaya pratibhAsa jJAna 1) sArA viSayonI mahattA, 2) azubhanI jugupsA, 3) sArA viSayothI potAnI mahattA, 4) azubhanI jugupsAthI potAnI dInatA, 5) sArAviSayonA abhAvamAM dInatA, 6) azubhanI jugupsAnA abhAvamAM prasannatA. bhavAbhinaMda temaja apunarbandhakanI nIcenI avasthAmAM praNidhAnarUpe A jJAna dhruva-kAyamI hoya che. A lokonA badhA ja vicAra-vANI ane vartanamAM viSayo-ADaMbara-mobhoparivAra-deha-bhautika sukha e ja lakSyabindu banyA hoya che, enA kAraNo pratye Adara-pravartana hoziyArInI icchA hoya che. bhAsano artha jJAna thAya, paNa ahIM upalaka jJAna-aspaSTa jJAna evo artha thAya che. pratizabdano artha dareka sarva rIte sarva prakAre sarva prayojanamAM guNarUpe jJAna thavuM te. viSayonuM guNarUpe upAdeyarUpe sarvatra je jJAna te viSaya pratibhAsa. AmAM viSayonA nukasAnanuM-durgatinuM-du:khanuM jJAna nathI. mATe paNa pratibhAsa kahyuM che. apunarbandhaka avasthA na Ave tyAM sudhI A jJAna labdhirUpe dhruva che Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane upayogarUpe jyAre je jJAna pravarte temAM te AMzika vyakti hoya che. prati'no artha viparIta paNa thAya che. pratipakSa viSayonuM viparIta jJAna. heya hovA chatAM upAdeya mAne, duSmanuM kAraNa hovA chatAM sukhanuM kAraNa lAge. upAdhinA badale gaurava-AlaMbana-zobhA-ADaMbararUpa lAge-anAdikAlIna saMskAro ane mohanIyanA udaya sahita ajJAnAvaraNanA kSayopazamathI jIvanI A dazA thAya che. apunarbandhakathI nIce-anAbhigrahika mithyAtva nathI, abhiniveza mithyAtva paNa nathI, sAMzayika paNa nathI. be mithyAtva che - anAbhogika ane Abhigrahika tethI asamajaNa ke manarahita avasthAmAM anAbhogika mithyAtva hoya che, ane upayoga avasthAmAM, jJAnavALI avasthAmAM saMzimAM Abhigrahika mithyAtva hoya che. A Abhigrahika mithyAtva eTale viSayomAM guNakAritAno Agraha. A AgrahathI viSaya pratibhAsajJAna mithyAtvInuM ja hoya che. A mukhya rIte apunarbandhaka sudhI hoya, pachI ghaTatuM jAya. samakitIne anAbhoga anupayukta dazAmAM vaiSayikajJAna ane pravRtti hovA chatAM viSayapratibhAsa jJAna na kahevAya kAraNa ke kSayopazamathI AtmapariNatimat nAmanuM bIjuM jJAna hoya che. ane "prati' zabda samakitIne ghaTato nathI, viSaya AbhAsarUpa jJAna hoya che- sarva rIte jJAna nathI hotuM. A jJAnanA kAraNe jIvane puNyAnubaMdha thato nathI. puNya ke pApanA kAryomAM upayukta avasthAmAM pariNAmanI tIvratA-maMdatAnusAra pApAnubaMdha thAya. anupayukta avasthAmAM niranubaMdha ke AMzika pApAnubaMdha thAya. AnA kAraNe ja dravya saMyama ke sAdhanA uMcI hoya to paNa te mokSanA aMgabhUta thatI nathI. viSayonA kAraNe kaSAyo che ane kaSAyonA poSaka nokaSAyo che. tethI viSayapratibhAsa kaSAyapratibhAsa ane nokaSAyapratibhAsa paNa laI levAnA. chatAM traNemAM mukhya viSaya hovAthI tenuM nAma viSayapratibhAsa che. samakitIne kaSAya, nokaSAya ane viSayo traNe hovA chatAM mohanIyakarmano kSayopazama amuka aMze hovAthI tenuM jJAna viSayapratibhAsarUpa nathI. AtmaparihatimatarUpa che. anAbhoga avasthAmAM kaSAya AdinA upayogo paNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayapratibhAsa jevA dekhAya che. samakitIne mithyAtvano-ajJAnano nAza ane jJAnAvaraNano kSayopazama, darzanamohanIyano kSayopazama ane kaSAya nokaSAya rUpa cAritrano paNa amuka jAtano kayopazama thavAthI labdhirUpe temaja upayogarUpe AtmapariNatimat jJAna hoya che ane anAbhoga kALe A pAparUpa viSayapratibhAsa che. paNa te pApAnubaMdhakAraka nathI, kema ke kSayopazama kALamAM udayo tIvratA pakaDI zakatA nathI. jAgRta mANasa vadhAre gAphela banI zakato nathI. 4the-page guNasthAnake viSayapratibhAsanI (zarUAtamAM batAvelI) chae bAbatamAM pheraphAra thAya che. apunarbandhaka avasthAmAM A viSaya pratibhAsapaNuM karmanA kSayopazamanA kAraNe ghaTatuM jAya che. tethI chae prakAro maMda thatA jAya che, viparIta mAnyatA ghaTatI jAya che, AMzika AtmapariNati pragaTatI jAya che, vadhatI jAya che. tethI pApAnubaMdha ghaTatA jAya che. puNyano pAvara vadhato jAya che ane alpa pramANamAM puNyAnubaMdha zarU thAya che. AnA kAraNe apunarbandhaka avasthAthI cothI draSTimAM AtmAnA zuddha svarUpanI anubhUtinI upamAo mATe tRNa (ghAsa)-gomaya-kASTa agninA prakAzanI upamA ApI che. jJAnano bIjo bheda che AtmapariNatimatuM. Atma eTale viSaya. tenuM heya-upAdeya svarUpa jevuM che te rUpe je jANe che te jJAna. bIjo artha cheH AtmA eTale zuddha AtmA, siddha svabhAva, tene prApta karavAmAM anukULarUpe pariNAma pAmanAra-pariNameluM jJAna. A jJAna jJAnAvaraNanA kSayopazamathI thAya che, sAthe mithyAtvano kSayopazama, anaMtAnubaMdhIno kSayopazama ane bIjI paNa cAritra mohanIyanI maMdatA bhaLe che. tethI mithyAtvanA kSayopazamathI viSayapratibhAsanI ekAMta draSTi badalAIne prajJApanIya bhAvayukta anekAMta draSTino kSayopazama thAya che. anaMtAnubaMdhInA kSayopazamathI rAga-dveSanI maMdatA thAya che tethI jJAna AtmapariNatirUpa bane che. A jJAnamAM jema viSayapratibhAsa nathI hoto tema tattvasaMvedana paNa nathI. mATe vacagALAnuM jJAna che. AmAM tattva samajAya che, paraMtu aviratinA udayathI, pratyAkhyAnAvaraNa-apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyanA udayathI saMvedana thatuM nathI. heya Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarIke jaNAya che. zraddhA thAya che, heya tarIkenI choDavAnI ruci thAya che, chatAM heya tarIke anubhava nathI thato; jema pANI tarasa chIpAvanAra che tevo tarasyA mANasane bodha-zraddhA-ruci hoya che paraMtu pANI pInArane je saMvedana bodha thAya che te pANI nahi pInArane hoto nathI. tema AtmapariNatimat jJAnavALo viSayone bhuMDA jANe che kharo paNa viSayo bhuMDA anubhavAtA nathI. tethI karmanA udayathI A avasthAmAM viSayapratibhAsa jJAna na hovA chatAM jIva viSayomAM pravarte che, kheMcAya che. tattva saMvedanamAM A kheMcANa nathI rahetuM. A jJAna kSayopazamarUpe dareka samakitIne hoya che tethI te vAraMvAra vairAgyavaMta bane che, teno upayoga AtmasvarUpamAM Ave che, teno anAbhoga ke Abhogajanya viSayapratibhAsa daDha ane sthAyI nathI kAraNa mULamAM AtmapariNatapaNuM che. A jJAna AvyA bAda tattvasaMvedanane yogya banAya che. tattvamAM tattvapaNAnuM jJAna thAya - pachI te anubhavamAM Ave te rAjamArga che. 4-5 guNasthAne A jJAna mukhyatayA che. 3-2-ane 1le apunarbandhakamAM gauNavRttie A jJAna che. e pahelA A jJAna nathI. upara 6-7me tattvasaMvedanazAna mukhya bane che, ane jene jeTalA jeTalA aMzamAM tattvasaMvedana na hoya tene teTalA teTalA aMzamAM A jJAna hoya che. chatAM chadde-sAtame AnI gauNatA samajAya che. athavA vacana anuSThAna sudhI AtmapariNatimatuM jJAna ane asaMga anuSThAnamAM tattvasaMvedana jJAna hovAnuM jaNAya che. Abhogajanya rAgAdino abhAva hovAthI AThamethI tattvasaMvedana hoya. mohanIya abhAvajanya tattvasaMvedana 11methI ane ajJAnanA nAzajanya tattvasaMvedana 13mathI hoya. AtmapariNatima- jJAnavALo viSayomAM Tharato nathI, tethI te tattva gaveSaNayukta bane che. vyavahArathI viSayo, viSayonA sAdhano, viSayone anukULa pravRtti vagerethI jema apAyadarzana karato pAcho phare che, viSayo ne tenuM kheMcANa ghaTADato jAya che tema tenA tyAgamAM, tapamAM, saMtoSamAM, prabhunA mArgamAM e guNa joto thAya che, AnaMda pAmato thAya che, te taraphanI ruci tIvra bane che. AMzika jaya jayajI jIvajI 54 vaNavajI jIjIvaNa Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti ane AMzika tattva saMvedaka bane che, jema sAmAyika karanArane sAdhupaNAnuM AMzika saMvedana Ave che. upadhAna ke cha'rI pAlIta saMghamAM vyavasthita ArAdhanA karanArane paNa AMzika saMvedana Ave che. A saMvedana AtmapariNati pachI Ave che, mATe AtmapariNatapaNuM te tattva saMvedananuM bIja che. Aja vAtathI samakita * viratine kheMcIne lAve che te sAbita thAya che. jema bhavAbhinaMdI ke acaramAvartamAM rahelA jIvanI viSayone kendramAM rAkhIne badhI vicAra vANI vartananI pravRtti hoya che tene bAdhaka ke bhautika rIte vizeSa nukazAnakArI pravRtti aTakI jAya, na thAya. tevI rIte AtmapariNatimamAM AtmAne kendramAM rAkhIne badhI adhyAtmika ke bhautika pravRttio vANI vicAra pravarte, tethI sAMsArika bhautika vartanomAM paNa adhyAtmika sAdhatA na hovA chatAM AtmajJAna sAmela hovAthI tene vizeSa bAdha karanAra thatA nathI. tethI AtmapariNativALAne ghaNI pApa prakRtinA baMdha aTakI jAya che. tene deva manuSya gati ja khullI rahe che. A badhAnuM kAraNa AtmAe siddha AtmAne kendramAM rAkhela che tethI saMsAranI pravRttio paNa lAMbI TakatI nathI. AtmapariNata jJAnavALA jo viSaya vyAmohIta bane, AtmapariNati eTale ke tattvavicAraNA choDI de, samyakatvanA AdhAra gauNa kare to AtmapariNatapaNuM jatuM rahe ane viSayapratibhAsa Ubho thAya. sAkara cAkhelI hovA chatAM jyAre tIkhuM khAdhuM che te vakhate sAkaranuM jJAna AtmapariNata che ane sAkara khAtI vakhate savedanajJAna che. te rIte saMsAra kharAba-sukha kharAba vagere mAnyatA viSayapratibhAsavALAne nathI hotI. A mAnyatA AtmapariNata arthAt 4-5 guNasthAnakavALA samakitIne hovA chatAM kAyama saMsAra kharAba anubhavAto nathI. sukha kharAba anubhavAtuM nathI. te AgaLane guNaThANe tattvasaMvedanamAM anubhavAze. "viSayo bhaMDA" A mAnyatA pratibhAsa tarapha jatA aTakAve che, ane tattvasaMvedana tarapha laI jAya che. A jJAnathI sAhajika rIte heya, upAdeyatA samajAtI Ave che. sAhajika tattvacikriyAruci-mArgaruci vagere pragaTe che. viSayapratibhAsamAM kriyA vagere upara aruci hoya che. viSayapratibhAsa jJAnanA apunarbandhakanI uttarAvasthAmAM ghaTatA evA aneka Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhedo che. apunarbandhaka avasthAnI pahelA taratamabhAve aneka bhedo hovA chatAM sthUladaSTie eka bheda jANavo. AtmapariNatimat jJAnanA paNa caDa-utararUpe kSayopazamabhAvarUpe aneka bhedo che. A AtmapariNatima, jJAna ane tene yogya kSayopazama te sarva guNonuM mULa che ane sarva doSanA saMpUrNa hAsanuM kAraNa che. tattvasaMvedana jJAnanA paNa taratama mAtrAe aneka bhedo che. tethI tattvasaMvedana vadhatuM jAya tyAre vairAgyanI vRddhi thatA vItarAgatA Ave. . sArUM khAvuM-pIvuM, mojamajA, AnaMdamaMgaLa karavA, manaphAve tema vartavuM, viSayonI masti, kaSAya-nokaSAyanI prabaLatA, zaktimAM garva, zaktinI hAnimAM hInatA, A badhI saMsArarasika jIvonI je pravRtti te viSayapratibhAsa jJAna, ajJAna, viparIta jJAnane TakAvI rAkhe che tene ghaTADavA mATe : * jIvana nirvAhanA sAdhanamAM paNa viSayonI apradhAnatA, * uMcA sAdhanano asaMgraha-anupayoga, * viSayonI bhayaMkaratAnA draSTAMto-zAstravacanathI pariNAma vicAravA, * bAra bhAvanA bhAvavI, pApa pravRtti ghaTADavI, * vyavahArathI paNa AcArazuddhi pALavI. AtmapariNatimat jJAna paNa A ja upAyothI vadhatuM Ave, nirmaLa bane ane viparIta upAyothI nAza pAme. tethI sad AcAra e Atmazuddhi ane jJAnanirmaLatAno upAya che, ane asad AcAra e AtmAnI malinatA ane asat jJAnano mArga che. A jJAna kSayopazamathI thAya che. upayogathI e vairAgya ane AtmabhAvanAthI yukta hoya che. kyAreka abhyAsa avasthAmAM AMzika tattva saMvedana hoya che. ane pUrva abhyAsanA kAraNe viSayapratibhAsano paNa AMzika upayoga Ave. tattvasaMvedana jJAna AmAM jJAna ane AcArano sumeLa hoya che. AmAM jJAna ane bhAvanAno paNa ghaNo gADha meLa che. tethI jevuM jJAna tevI pariNatino anubhava A jJAnamAM thAya. AnI prAraMbhika avasthAmAM heyatattvanA saMvedana ane tyAga banne sAthe hoya che, A utsarga mArga che ane apavAdika rIte jeTalA aMzamAM bAhya hAvajI chAvaNa jIpaka jhavaNa vada paNage Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAga na hoya tyAM paNa AMtarika yAtanA, heya pratye tiraskAra, binajarUrIno anupayoga, temAM udAsInatA vagere dvArA tattvasaMvedana Take che, kyAreka AtmAnI yogyatA anusAra vikasita paNa thAya che. paNa sAmAnyathI apavAda kALe sAvadhAnI na hoya to tattvasaMvedana jhAMkhu thAya che. e ja rIte upAdeya tattvamAM sanmArganA AcAromAM bhAvathI pravarte che A paNa tattvasaMvedana che. A tattvasaMvedanamAM AMzika rIte AtmAnuM ane sAdhanarUpe bAhya heya upAdeya tattvanuM te te rUpe saMvedana thAya che, paraMtu jema jema cAritra pariNAma sthira thAya che, vRddhi pAme che tema A saMvedana chaThThI dRSTimAM heyanA zakya tyAga sahita heyathI bhayarahita bane che. jema nirbaLa mANasathI baLavAnane bhaya nathI tema samajaNanIzraddhAnI-AtmapariNatinI tIvratAthI AtmA baLavAna banavAthI jo ke heyamAM pravartato to nathI. uparAMta svAbhAvika rIte paNa tene heyane joIne bhaya ke kaMpArI paNa thatI nathI kAraNa mora sApane joIne, gabharAto nathI tevI A tattvasaMvedananI sthiti che. te pachI AgaLanI sthitimAM upAdeyamAM sAhajika pravRtti ane niraticArapaNuM hoya che. tyAM aticAra varjavAno vicAra paNa karavAno hoto nathI. mana sadA svabhAvathI tattvarUpa hoya che. te pachI upara upekSA, mAdhyathya ane udAsIna dazArUpa tattva bhAva pragaTa thAya che te rUpe tattvasaMvedana hoya che. mATe bhUmikA bhedathI tattvanI bhinnatA che paraMtu te tattva jyAM je dekhAya che te rUpe saMvedana thAya che. sAdhya tattva siddha svarUpa ane sAdhana tattva jJAna-darzana-cAritranA paMcAcAra ane tenI pariNati-bhAvanAonI pariNati-A badhuM tattvasaMvedana AcArothI, zAstra adhyayana ane gurukuLavAsathI thAya che. mATe AcAra-zAstra adhyayanabhAvana ane gurukuLavAsa te tattvasaMvedananA pradhAna asAdhAraNa upAya che, ane parAkASTAmAM upekSA, udAsInatA, mAdhyastha ane zuddha Atma tattvanuM saMvedana te vItarAgIne che, apramatta prAyane te vyavahArathI che. tattvasaMvedanamAM sarvatra tattvadraSTi, emAM paNa siddhasvabhAvapaNuM paramatattva che tenuM saMvedana te pUrNa tattvasaMvedana ane te prApta na thAya tyAM sudhI jIvonA viSayamAM maitrI, pramoda, kAruNya ane kvacit bAhya vyavahAra pUratuM mAdhyazma e apUrNa tattvasaMvedana che. chavajIvaNa kAvajI pachI pa7 |jI paNa pAchA vajIra Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A tattvasaMvedana cothe guNasthAnake AMzika hoya che, paNa AtmapariNati sAthe zAstrabodha, bhAvanA ane AcArano sahayoga bhaLe tema te tattvasaMvedana vadhatuM jAya. nirmaLa pANI asthira hoya to paNa pratibiMba na paDe. meluM pANI sthira hoya to thoDuM pratibiMba paDe, barAbara nirmaLa na paDe. 6-7me guNasthAnake pariNati vadhatA vadhatA saMvedana ubhuM thAya che, lapaka zreNI vagara A tattvasaMvedana jJAna AtmapariNatimat joDe vArApharatuM Ava jAva kare che. kSapaka zreNIthI te sthira bane che. eka apekSAe vicAra karIe to jema kevaLIne jJAnamAM saMvedana nathI, samabhAva che. nArakanA duHkhanuM vedana nathI karatA, devalokanA sukhanuM vedana nathI tema lapaka zreNImAM paNa AvuM vedana nathI tethI tattvasaMvedana eTale tAtvika-vAstavika-mULabhUta bodha. je abhrAmaka, saMzayAtIta, viparyAyarahita hoya che. Atma-pariNatimAM bodha zAstrAnusArI hoya che ane anubhUti AMzikarUpe hoya che, AMzika viparIta hoya che. tattvasaMvedanamAM A anubhUti vAstavikarUpa hoya che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // uvasamasAraM khu sAmaNNaM // ) - jIma dvAdazAMgInA bIjabhUta tripadI che te ja rIte adhyAtmamArganA bIjabhUta eka tripadI che - "upazama" "viveka' "saMvara'. veranI AgamAM saLagatA cilAtIputre hAthamAM raktaTapakatI talavArano bhaya batAvI cAraNamunine dharmatatvanuM rahasya pUchayuM - tenA javAbamAM uparokta tripadI batAvI, jenA paranA ciMtane eka hatyArAne nikaTa bhavamuktigAmI banAvyo. AvI adbhUta tripadIne ApaNA jIvanamAM AtmasAt karIe to paNa adhyAtmamArgamAM ApaNI pragati dinapratidina saraLa banI rahe. upazamapaNe oLakhavA mATe Aveza ane svarUpa be oLakhavA paDe che. "Aveza" eTale parabhAvane dhAraNa karavo, "svabhAvanI parabhAva dvArA thatI vikRti. Avezane zAnta kare athavA AvezanI yogyatA hovA chatAM Aveza na AvavA de te upazama' kahevAya. jIva pudgalamAM potAno cetanabhAva ApI zakato nathI ane pugala potAnAmAM cetanabhAvane svIkAratu nathI. mATe pugala potAnA svabhAvathI vikRta thatuM nathI-sadA svabhAvarUpa rahe che. mATe emAM upazamabhAva paNa nathI Avato. Aveza AMzika hoya ane AMzika na hoya te kSayopazama kahevAya athavA AMzika kSaya-AMzika upazama athavA kaMIka svabhAva ane kaMIka parabhAva te "kSayopazama' kahevAya. jemAMthI parabhAva saMpUrNa paNe jato rahe tevA svabhAvane kSAyikabhAva kahevAya, paraMtu je svabhAva parabhAvathI vikRta thato nathI te svabhAvane pAriNAmika bhAva kahevAya che. mATe pudgalamAM pAriNAmika bhAva che ane jIvamAM kSAyikabhAva che, te vAstavamAM pAriNAmika bhAva che. jIvane je karmono udaya rasarUpe thAya che te jIvane vikRta kare che. te parabhAva jIvamAM pratibiMbita thAya che, tethI tene audayikabhAva kahevAya che. A jIvanuM vikRta svarUpa che. jIvanuM mULa svarUpa vItarAgatA sahita adhikRta caitanya che. mATe rAgadveSanI vikRtatAyukta caitanyapaNuM ane rAgadveSarUpe je karmanA udayayukta jIvanI avasthA te mukhya Aveza che. eTale mohanIyano udaya te Aveza cha ggggg pada cha igggggS Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAnatayA kahevAya ane teno upazama ke kSayopazama te upazama kahevAya. AmAM sarvAze upazama avasthA phakta mohanIyanI hoya che, jyAre AMzika upazama avasthA cAra ghAtikarmanI hoya che. kaSAya, nokaSAyanA kSayopazamarUpI upazamathI vivekane utpanna karanAra mithyAtvamohanIyano upazama che. pudgalamAM audayikabhAva mukhyataH na hovA chatAM, karmanA udayanI mukhya asara jIvamAM thavA chatAM potAnA ja svarUpa rUpa varNAdi jIvamAM karmodaya dvArA jIvazaktithI nirmANa thatA hovAthI aupacArika rIte AMzika audayikabhAva mAnyo che. e rIte karmanA udayano upazama jIvanI zaktithI thAya che, paraMtu upazama pudgalano thAya che. te apekSAe upazama pulano kahevAya ane upazama niSpanna guNa jIvano kahevAya; ema be bheda paDe che. e rIte udaya e paudgalikabhAva che ane udayaniSpanna narakagati vagere jIvabhAva che. e rIte kSayopazama e paugalika bhAva che ane kSayopazama niSpanna guNa e jIvabhAva che. kSaya e paudgalika bhAva che ane kSayaniSpanna guNa e jIvabhAva che. A parabhAvarUpa mohanIyanA hAsathI upazama dvArA viveka Ave che. viveka e vAstavika jJAna=upazamapradhAna jJAna che. tenAthI upazama bhAva vadhe che, upazamathI viveka vadhe che, banne AMtarika mithyAtvanA udaya ane mithyAtvanA Azravane ghaTADe che, aTakAve che ane saMpUrNa nAza kare che. te pachI kaSAyanokaSAyanA Azravono ghaTADo cAlu ja rahe che ane tethI aviratirUpa Azrava krama karIne ghaTatA ghaTatA saMpUrNa nAza pAme che. te pachI paNa kaSAya-nokaSAyanA Azrava ghaTatA ja jAya che, pramAda paNa upazama ane vivekanA baLathI kaSAya nokaSAya ghaTavAthI ghaTe che. upazama ane vivekanA baLathI kaSAya nokaSAya saMpUrNapaNe zAnta thAya che, ane kALakrame nAza pAme che. jema jema avirati ghaTe ke nAza pAme; jema jema kaSAya-nokaSAya ghaTe, zAnta thAya ke nAza pAme, tema tema upazama ane viveka paNa prabaLa thAya che. Ama bannenA baLathI deza saMvara vadhato jAya che ane chevaTe sarva saMvara rUpe banne pariName che. upazama e vivekane janmAvIne saMvaranI parAkASTA sudhI pahoMcADe che. tethI upazama dvArA samyagdarzana; viveka dvArA samyaga jJAna ane banne dvArA samyak cAritrarUpa saMvara pAmIne AtmazuddhinI parAkASTA pamAya che. dravya upazama, dravya Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viveka ane dravya saMvara e traNe bhAva upazama vagerene utpanna karavAmAM, vadhAravAmAM ane parAkASTAe pahoMcADavAmAM kAraNa bane che. bhAva upazama vagere oLakhAtA nathI. mATe dravya upazama vagere apanAvatA apanAvatA bhAvanI-prApti thAya che. upazamanA prakAra :- sAmI vyakti svastha, zAnta na hoya tyAre spaSTa bhUla batAvavI, spaSTa rIte rokavo, Takora karavI ke kaDaka kahevuM te enA kaSAyonA uttejana dvArA enA upazamano nAza kare che. AvA avasare na kahetA svastha thayA pachI, thAka vagaranI avasthAmAM, khAI-pIne ThaMDo thayo hoya tyAre AvezanA kAraNo, nukazAna temaja kSamAnA lAbha vagere batAvavApUrvaka mIThA zabdomAM je bhUla batAvAya te dravya upazama che. A bIjA mATenI vAtamAM vicAraNA thaI. potAne potAnI bimArI, lAcArI, ke daridratA vagere game te paristhitimAM game tevI bhASAmAM bIjA je kAMI Takora ke sucana kare te vakhate ApaNuM mana ghaNuM ukaLATa kare ane vacanathI asabhya vacano bolavA tatpara bane tevA avasare bhAva vagara paNa AlokanA nukazAnane lakSamAM rAkhIne zAnta bese, AbarUnA kAraNe paNa mauna rAkhI sahana kare, satvahInatAnA kAraNe sahana kare. prema-vAtsalyanA kAraNe paNa Aveza dabAI jAya. viziSTa gharAka vagerethI thatA lAbhanA pralobhanathI paNa gama khAIne sahana karI le. e ja rIte upazama bhAvanAthI bhAvita banatA banatA jIvamAM eka draSTi ubhI thAya che, jenA kAraNe a) pApanA bhayathI e Aveza na karatA zAnta bane. b) durgatinA bhayathI paNa zAnta bane. 8) guNanA nAzanA bhayathI zAnta rahe. 4) guNonA vikAsa mATe sahana kare. e) puNya mATe, sadgati mATe, svabhAva mATe sahana kare. keTalAkamAM dravya upazamapaNuM hoya, keTalAkamAM bhAva upazamapaNuM hoya. pratikULa saMyogomAM sahana karavuM, prasanna rahevuM e jema upazama che, ema anukULatAmAM levAI na javuM, anukULatAne huMpha na mAnavI, emAM potAnuM puNya, gaurava, mahattA na dekhAvI te paNa upazama che. jyAre anukULatAnI IcchA karavI, anukULatA na maLe to akaLAvuM, pratikULa vartanAra sAthe jhaghaDavuM te anupazama che. AmAM paNa krodhane jagADavAnI yogyatA che, krodhanuM ja eka rUpAMtara che. mAnaapamAnamAM paNa upazAMta banavuM, mAna icchavuM nahi, apamAnamAM akaLAvuM nahi. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre koInA svamAnano bhaMga karavo te anupazAMtapaNuM che, mAna ane krodhano prakAra che. bIjAne mAna ApavuM te paNa jAtanA apamAnano upazamabhAva che. e ja rIte bIjA gusse thAya tema bolavuM, vartavuM, ane vicAravuM te potAnA krodhano anupazamabhAva che. ema bIjAne sAnukULa vartavuM, yogya mIThAza-sneha, vAtsalya vagere yukta banI bIjA joDeno vyavahAra, vartana, vANI, vicAra goThavavA te potAnA krodha kaSAyanA upazamanuM svarUpa che. A ja rIte mAyA, lobha, hAsyAdi ane kAma vagerenA upazama bAhya rIte karavA ane AtyaMtara rIte paNa manane bhAvanAothI keLavatA javuM. mohanIyanA bAhya upazamathI AMtarika mohanIya vizeSa tIvra banatA nathI. tethI puNyabaMdha, zAtA, samRddhi ane deva-manuSya bhavarUpa sadgati maLe che ane AMtara upazama e dharma che ane e vadhatA vadhatA kSAyika upazamane prApta karAve che. sprIMga dAbI rAkhavAthI vadhAre uchaLe che tevA draSTAMta ApIne bAhya upazama ane enA kAraNonI pravRttine vakhoDavI te vyAjabI ane vAstavika nathI. dAbelI sprIMga uchaLe to paNa te svAbhAvikapaNe jeTalI pahoLI hoya che tethI vadhAre pahoLI thatI nathI. paraMtu sprIMgane kheMcIne pahoLI karavAmAM Ave to te svAbhAvika karatA vadhAre pahoLI thAya che. tevI ja rIte kaSAyo-viSayone dabAvanAra kyAreka satvahInatA vagerenA kAraNe kaSAya paravaza ke viSaya paravaza bane to paNa te laMpaTa ane niraMkuza jevA nathI banatA, amuka maryAdAmAM pravarte che. jyAre jeo aMkuzane icchatA ja nathI teo bAhyathI sAmagrI anusAra pahoLA thAya che paraMtu AMtarika rIte emanI tRSNA, AzaMsA aparimita banI jAya che. mATe prabhuzAsana jaNAve che ke manane keLavavAnuM pachI rAkho-pahelA bAhya tyAgathI mAraNa karo, pachI zAstra abhyAsa ane bhAvanAthI mananuM vAraNa karo. pachI AtmabhAvamAM manane dhAraNa karo, jethI svAbhAvikapaNe mana viSayakaSAyarahita bane. mATe zama eTale i) mohanIyanI badhI prakRtionA uttejaka nimittothI dUra rahevuM. tenA mATe moTA nimittothI dUra rahevuM ane nAnA nimittothI sAvadha rahevuM. ii) zAstra adhyayana dvArA eTale ke upamitibhavaprapaMcA kathA jevA zAstro ke jemAM mohanIyanI badhI prakRtinA nAnA moTA badhA ja rUpako batAvela che tenuM eka upayogI zAstrarUpe adhyayana karavuM ane tenI vAraMvAra vicAraNAthI AtmAne bhAvita banAvavo. sAthe viSayo-kaSAyothI manane pAchuM vALatA rahevuM. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenAthI mana sadA svastha ane prasanna rahetA rahetA svAbhAvika zAMta ba.. mATe prAraMbhamAM abhiyoga (jabarajastI) dvArA, pachI samajAvaTa dvArA, pachI ullAsa dvArA upazamano guNa keLavatA jaIe to chelle te svabhAvagata thAya che. mATe koipaNa sanmArgakAraka-preraka saMsthAnA netA ke saMcAlako abhiyojaka (kaDaka-dabANapUrvaka paNa zistapAlana karAvanAra) hovA joie ane samajAvaTapUrvaka kAma lenArA paNa hovA joie. je samajAvaTa na karI zake te lokapriya) netA na banI zake. je jANakAra hoya ane samajAvaTa karI zake tevA netA banI zake, jo sAthe sAthe abhiyoga karanAra hoya. kevaLajJAnI bhagavaMto jANakAra che, samajAvanAra che, paNa abhiyoga karanAra nathI, mATe teo netA nathI banatA. mATe netA eTale badhAne badhA kAryamAM saMyoga, yogyatAnusAra abhiyoga karIne paNa joDanAra hoya. teonuM paNa apUrva puNya hoya che. AvI ja rIte AtmA AtmAne prathama zama vageremAM parANe, balAtkAre joDe, pachI zAstro dvArA, bhAvanA dvArA samajAve. TuMkamAM dareka dharma, guNa ke zubhakArya svamAM ke paramAM prathama abhiyojana-dabANadvArA, pachI zAstrajJAna dvArA, pachI bhAvanA dvArA utpanna thAya che. vivekane utpanna karanAra A abhiyoga ane zAstraadhyayanapUrvakanI bhAvanA che. abhiyoga vagarano eTale ke niraMkuza evo zAstra banelo bhAvanAhIna ane vivekahIna hoya che. abhiyogane svIkAranAra eTale aMkuzamAM rahenAra zAstra na paNa bhaNela hoya to paNa kathaMcit bhAvanAyukta banelo hovAthI vivekasaMpanna bane che. mATe samajaNa hovA chatAM paNa jJAnane pravRttimAM na AvavA denAra asat pravRtti ane asat rucimAM kheMcI janAra anabhiyoga-niraMkuza vRtti, sukhazIlatA, svecchAcArIpaNuM che. te abhiyogane svIkAratuM nathI. tethI zama ane viveka pUrvanA utpanna thayela pariNAma paNa nAza pAme che. mATe zAstramAM kahyuM che ke parataMtratA vagaranI sArI paNa vRtti pariNAme hAnikAraka che. viveka ane zamanuM mULa parataMtratA-abhiyoga-niyamano-zAsana-niyaMtraNA-vyavahArabaddhatA che, mATe prabhu zAsana sthApe che, vyavahArabaddha kare che. sAmAcArIo gaNadevo pravartAve che. te pALanAra zAsanane AgaLa calAve che. mATe niyaMtraNA apanAvavI te zama ane vivekano upAya che. chagg gg gvIkaa gg ggggS Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avarAhesu guNesu ya nimittamittaM paro hoi / nakazAna ane lAbhamAM, guNa ane doSamAM, bIjI vyakti nimitta mAtra hoya che. jIvanI karmaparavazatAnA kAraNe sukha, du:kha, anukULatA, pratikULatA sarjAya che. A karmanA udayo paNa sukha-duHkhanA, mAtra vyavahArika kAraNo che. paraMtu enAthI paNa AgaLa draSTi karIe to e karmone upArjana karanAra jIvanI potAnI pravRtti ane adhyavasAya e mukhya kAraNa che. karmanA udayamAM dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavanA nimitto kAraNa bane che ane te ja rIte karmanA kSayopazamamAM paNa teo kAraNa bane che. mANasa dArU pIe to jJAnazakti AvarAya che, tethI jJAnazakti AvaravAmAM dArU nimitta che. e ja rIte brAhmI e jJAnazakti vadhAravAmAM nimitta che. jagatamAM be prakAranA dravya che - bhAvuka ane abhAvuka, abhAvuka dravyane bIjA dravyo koI asara karatA nathI. jevI rIte vajarata koInAthI vAsita thatuM nathI - vAsita thavAnI draSTie e abhAvuka che, tema kevaLajJAnI e abhAvuka che, temane rAgadveSanA nimitto koI asara karatA nathI. nimitta bhAvuka dravyane asara kare che. jIvamAM prakRSTapaNAne pAmelA svAbhAvika guNo abhAvuka che. temAM koI vadhaghaTa ke vikRti thatI nathI. paraMtu jyAM sudhI te saMpUrNa pragaTa thayA nathI tevI audayika ane kSAyopathamika bhAvanI avasthAo keTalIka bhAvuka che ane keTalIka abhAvuka che. jIva acaramAvartamAM dharma mATe abhAvuka che kemake tyAM kALa paripAka thayo nathI, sahajamaLano hrAsa nathI, amuka rIte karmanI maMdatAnI ke kSayopazamanI yogyatA nathI. tethI dharmI AtmAonI vacce rahevA chatAM mohanIyanI maMdatA ke layopazama thatA nathI, guNo pragaTa thatA nathI. evI ja rIte dharma ane puNyanI sAnubaMdha avasthAmAM, apratipAtI avasthAmAM jIva Ave tyAre pApa mATe, adharma mATe, mithyAtva mATe, abhAvuka bane che. tethI pApI jIvo vacce paNa te potAno dharma TakAvI rAkhe che. ane e pApI jIvonA sahavAsanI asara thatI nathI. jIvaNagg gg ggggggg33 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acaramAvartamAM paNa amuka rIte karmanA udaya mATe AtmA bhAvuka che, amuka rIte karmanI maMdatA paNa bhAvuka che tethI karmanA udayo nimittothI vadhe che, nimittothI khase che. tethI yugalika kALamAM jIve maMda kaSAyI thAya che, siMha-vAghanA bhavomAM kaSAyI thAya che. sAdhunA sAnnidhyamAM abhavyane sAdhanA kALamAM rAgAdi upalaka * draSTie maMda thAya che, ane mAkhInI pAMkha jevuM nirmaLa cAritra pAlana thAya che ane navamA raiveyaka jevA yogya adhyavasAyo Ave che. A badhA nimittothI thatA karmanA pheraphAra che. A vAta azubha nimittone zakyatayA TALavA mATe ane zubha nimittone zakyatayA grahaNa karavA mATe che. paraMtu azakya parihAra jevA sthaLamAM nimittothI AtmA upara thatA guNa-doSane aTakAvavA mATe, Atmasatva pragaTa karavA mATe ane nimittone doSa na ApavA mATe A bhAvanA che ke bIjo doSamAM nimitta mAtra che, arthAt mArAmAM jo doSanI yogyatArUpa karma na hota to bIjAthI doSa na thAta. mATe doSa to mArA kAraNe ja che. vyavahAramAM bIjA dvArA nukazAna thAya tyAM bIjo nimitta mAtra che, ApaNA aMtarAyakarma ja mukhya che, A bhAvanAthI bIjA uparano dveSa vilIna thAya che. bIjA to guNamAM nimitta mAtra che, Ama kahIne para upakAranI mahattA ghaTADI nAkhIe te zI rIte cAle? Avo prazna manamAM uThe, tyAre vicAravAnuM ke ApaNe bIjAne sudhAravA ghaNI mahenata karatA hovA chatAM te na sudhare tyAre ApaNane enA upara dveSa na thAya, mATe ApaNe vicAravAnuM ke guNo paNa bIjAmAM utpanna karavAmAM nimitta mAtra banI zake che, jyAre tenA AtmAnI yogyatA ja mukhya che. sAmAnI parIkSA karIne guNa ApavA pravartavuM. pAtrApAtranI parIkSA vagara guNa ApavAthI lAbhanA badale nukazAna thavAnI saMbhAvanA rahe che. bIjuM ApaNI sAmAnya mahenatathI ke sAhajIka sAnnidhyathI enAmAM guNAropa thayo ane e ApaNA guNa gAya tyAM guNanI utpatti ApaNAthI nathI, paNa enI yogyatAthI che e rIte vicAratA ApaNA garvanuM paNa nirAkaraNa thAya che. bIjAthI thayela nukazAnamAM tenA upara dveSa na karIe te mATe bIjo nimitta mAtra che, ema vicAravuM e potAnI samAdhinuM kAraNa che. e rIte bIjA ApaNA mATe mahenata ghaNI kare, paNa ApaNI jAgRti ane puruSArtha na hoya to vizeSa lAbha na thAya, mATe bIjAnA prayatamAM phaLa ApaNA puruSArthane Adhina che ema vicArI jIva prayata vadhAre. mATe paNa guNamAM paNa chagggggNajI 5 chaggggggggs Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA nimitta mAtra che, tema vicAravuM. kerImAM mIThAza kheDutanA kAraNe nathI, paNa potAnA kAraNe che, tema vicArI AMtarika guNonA vikAsamAM ane doSanA nAzamAM paNa prayata, yogyatA vagerene pradhAnatA ApavI. paraMtu te ja rIte azubha nimittothI AtmAnA guNo nAza pAme che ane doSo Ave che, e vAta paNa eTalI ja satya ane siddha che. mATe azubha nimittothI sadA dUra rahevuM ane azakya parivAramAM sAvadha rahevuM. e ja rIte zubha nimittothI doSo nAza pAme che athavA ghaTe che ane guNo Ave che. mATe zubha nimittone jIvanamAM apanAvavA ane A zubhanimittanA azakya saMyogamAM AtmAe baLavAna banI kharAba nimittonI asara na levI ane enAthI doSa utpanna na thAya tenI kALajI rAkhavI. AtmA guNAnurAgathI bIjAnA guNo joI AnaMda pAme to potAnA AtmAne guNane yogya banAve che. ane guNanI, guNInI niMdA, jugupsA ke upekSA kare to AtmA pote svamAM guNanI yogyatA naSTa kare che, aMtarAya bAMdhe che; guNa hoya to nAza pAme che ane navA guNo jhaTa AvatA nathI. AtmA pote doSa Acare, doSamAM ruci dharAve to jema AtmAmAM doSanI vRddhi thAya che, tema doSita upara neharAganI tIvratAthI paNa doSanI vRddhi thAya che. doSavALAnI niMdA. tiraskArathI paNa AtmAmAM doSo Ave che. mATe sArA nimitto hovA chatAM AtmAnI ruci, pravRtti ane yogyatA hoya to ja lAbha thAya che. kharAba nimitto hovA chatAM sAvadhAnI, aruci ane nivRttinI icchArUpI yogyatAthI AtmA bace che. mATe A kathanathI sArA nimittamAM na javAnuM vidhAna nathI, paraMtu te nimittamAM paNa AtmavIrya, Atmazakti ane upayoga, lakSa anukULa banAvavAnA che. e ja rIte khoTA nimittomAMthI nivRtta thavuM ja joIe paraMtu nivRtta thaIne ke nivRtta na thavAya tyAre paNa AtmabaLathI, sAvadhAnIthI enI asara na thavA devI. marIcinA bhavamAM bhagavAnano jIva garamInA temaja asnAnanA kAraNe saMyamathI nIce utaryo, ane tridaMDI thayo; jyAre nandanaRSinA bhavamAM garamI to hatI ja, chatAM AtmabaLathI nimittane gauNa karI, ugra sAdhanA karI. eka bhavamAM Atmazakti na phoravavAthI nimitta doSanuM kAraNa banyuM, bIjA bhavamAM Atmazakti phoravavAthI doSanuM kAraNa na banyuM. prabhunA jIve tripRSTha vAsudevanA bhavamAM siMhane phADI nAkhyo, tyAre prabhune zavyApAlaka jevA vizeSa karma na baMdhANA, kAraNa ke enA pratye dveSa vagere vizeSa chANajIka jINA hajhAkaM | jINA jINA jINa Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na hatA-potAnuM kartavya bajAvavA rUpe kArya thayuM hatuM, tethI nimitta vizeSa doSarUpa na thayuM; jyAre zavyApAlakanA kAnamAM sIsuM reDAvyuM temAM sAmAnI bhUla karatAM potAnI AjJAnI mahattA ane mAnakaSAyanI vizeSatAnA kAraNe je Adeza thayo, temAM pote ja potAnA duHkha, pApakarmamAM kAraNa thayA. zavyApAlaka nimitta banyo, siMha nimitta na banyo. marIcinA bhavamAM bhAratanI spaSTatApUrvakanI prazaMsA paNa garvanuM kAraNa banI, kAraNa ke AtmAe ene pradhAnatA ApI, jyAre carama bhavamAM indronI stavanA chatAM mahattA nathI lAgatI, kAraNa AtmA mAnarahita thayo che; to doSakAraka stavanA nathI, paNa mAnadazA che, ane e mAnadazA naSTa thAya pachI stavanA doSakAraka nathI banatI. mATe AtmAmAM je guNo ke doSo thAya che temAM bIjA bAhya nimitta hovA chatAM AtmavIrya badalAya to te guNa ke doSarUpa thaI zakatA nathI. agnizarmAnA traNa pAraNA cukAyA bAda guNasanarAjAnI jANIne bhUla na hovA chatAM kaSAya paravaza banela agnizarmAe vairAnubaMdhanuM niyANuM karyuM ane aNasaNa karI pote potAnA AtmAne doSita karyo. jyAre guNasene te pachI tarata dharma pAmIne najIkamAM saMyama levAnI tIvra bhAvanA ane nirNaya karyo, jemAM agnizarmAe deva thaIne maraNAnta upasarga karyo ane guNasena maryA, paraMtu AtmavIrya ucitarUpe vikasita thayela hovAthI doSarUpa na thayuM. AtmAnA viveke guNa karyo. mATe bAhya sArA ke kharAba nimitto AtmAne guNadoSanuM nimitta jarUra thAya che, paraMtu temAM AtmA jevI rIte bhaLe te rIte phaLa Ave che. doSanuM nimitta guNa paNa kare che ane guNanuM nimitta doSa paNa kare che. AtmAnI viparIta buddhi te guNanA nimittane doSarUpa kare che, jemake varadatta AcArya pAse suvAnA samaye koI sAdhu zaMkAnuM samAdhAna pUchavA AvyA to temanI jJAnanI dhagazanI anumodanA thavI joIe, tenA badale uMghamAM aMtarAyanI buddhi thavAthI te doSa ane aMtarAyanuM nimitta thayuM. mATe bAhya nimitta guNadoSamAM nimitta mAtra che. kyAreka guNanA sthAne doSa thAya, kyAreka doSanA sthAne guNa thAya, kyAreka guNa ke doSa eke na thAya ke maMda thAya - A badhu anizcita che, paraMtu mukhyatayA AtmA pote jJAna, viveka, saMyama, samatA, aucitya vagere dvArA guNanuM kAraNa thAya che, ane ethI viparIta ajJAna aviveka vagerethI doSanuM kAraNa banato hovAthI AtmA guNadoSanuM kAraNa che, ema kahI zakAya. chA pachI jIvaNajIka7 | gggggggggS Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hI jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyA // maraNa eka evI avasthA che ke jyAM jIvanuM kazuM cAlatuM nathI, atrenI badhI ja paristhiti choDIne yAvat dehane paNa choDIne javAnuM hoya che. jIva garbhamAM Ave tyArathI A maraNa kyAreya paNa, kyAMya paNa game te rIte Ave tenuM kazuM nakkI jANI zakAtuM nathI. paNa badhA saMsArI avazya mota Avaze te jANI zake che, badhA ja jANe che. maraNanA kAraNe badhAnI badhI ja avasthA saMsAramAM nAzavaMta bane che. anuttara sudhInA devonA sukho paNa tyAMthI cyavavAthI nAza pAme che ane jIva pAcho garbhAvAsanA duHkhamAM paDe che. zrI tIrthaMkara paramAtmA paNa aMte nirvANa pAmatAM, pote zAzvata sthAna pAmavA chatAM, savaze sukhI thavA chatAM atrenI atizaya vagerenI Rddhio nAza pAme che, eo paNa manuSyalokamAM tIrthaMkaradeva tarIke kAyamI rahI zakatA nathI. Indro, cakravartIo, vAsudevo, baladevo, prativAsudevo, rAjA-mahArAjAo vagere koI paNa kAyamI nathI. mahAzaktio, kSAyopathamika labdhio, puNyanA udayo, sArA saMyogo, sukhI avasthA, sukhanI sAmagrI vagere je je bhAvo saMsArI jIvomAM dekhAya che te badhAne zUnyamAM pheravanAra, nAza karanAra, pote nAza na pAmavA chatAM tyAMthI mAlika sudhInA badhAne dezanikAlanI sajA karanAra mRtyu che - A mRtyu badhAne mAthe hovA chatAM bhautika anukULatAmAM, sukhamAM magna banela, Asakta banela, athavA tenI abhilASAyukta thayela jIva maraNane joto nathI. kutaro roTalAne juve paNa lAkaDIne na juve tevI badhA jIvanI sthiti che. maraNa dekhAya ke na dekhAya to paNa koInI koI paNa sthiti kAyamI nathI, te sukhanI hoya ke duHkhanI hoya. chatAM duHkhathI jIva akaLAya che, jIMdagIbhara AvatA sAdhya ke asAdhya duHkho paNa maraNa bAda chuTe che. mATe maraNane jovAthI jIva samatAthI duHkho sahana karI zake che, ArtadhyAna choDI zake che. samatAthI sahana karanArane bhavAMtaramAM duHkho AvatA nathI, kAraNa ke samatAthI sahana karanArane chANajI paNa kaI | | kaNajhaNajI paNa paNa Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhanA anubaMdho nAza pAme che, duHkhone ApanAra ghaNA pApakarma nAza pAme che, duHkhane lAvanAra, nimitta ApanAra karmo paNa nAza pAme che, sukhane prApta karAvanAra karma baMdhAya che, sukhanI sAmagrI maLe che, anukULa saMyogo maLe, kadAca gADha karmanA kAraNe duHkha maLe chatAM duHkha sahana karavAnI dhIratA, sahanazIlatA maLe che, sukha maLavA chatAM sukhanI tamannA, AnaMda, Asakti, tenuM pralobhana, temAM ghamaMDa, duHkhIno tiraskAra vagere AvatA nathI. vaLI sukhamAM gaMbhIratA, udAratA vagere badhuM maLe che. avazyabhAvI maraNa jovAthI duHkhI AtmA paNa sukhI thAya che, duHkhane zAMtithI sahana karI zake che, samatA jALavI zake che. tevI ja rIte maraNane ane maraNanA kAryane jovAthI manamAM vaselI sukhanI mahattA, viSayonI mahattA, rasa-RddhisAtAgAravanI vRddhio vagere nIkaLI jAya che, tenA pratyenuM jIvanuM aMtara virakta bane che, mATe maraNane vAraMvAra yAda karavuM joIe. maraNa jovAthI bhautika unnati ane bhautika sukhanI icchA sAhajIka rIte nivRtta thAya che. bhautika sukhanI icchA vyakta thAya tyAre maraNa AMkha sAmethI jatuM rahe che. maraNane jANIne tenAthI ApaNe chuTI nathI zakatA, paraMtu maraNa sudhAravAthI dhIme dhIme bIjA maraNo paNa sudhare che ane enA kAraNe ra-pa-7 bhavamAM maraNone sudhArI kAyamI rIte maraNathI rahita banAya che. duHkhI mANasa dharmabhAvanA dvArA maraNane samAdhimaya banAvIne sadgatinI paraMparA pAme che. duHkhI mANasa maraNane jovAthI maraNanA duHkhamAM samAdhine icchato A duHkhane AtmabaLa keLavIne samAdhithI sahana kare che. samAdhi na rahe ne hAyavoya thAya to paNa samAdhine meLavavAnI draSTi hovAthI samAdhi tarata yAda Ave che ane tethI pratikSaNa mohanIyakarmano kSayopazama thAya che ane samAdhi sulabha thAya che. mATe duHkhamAM maraNa yAda karavAthI samAdhi sulabha bane che. sukhI avasthAmAM maraNane yAda karanAra sukhamAM aMdha banatA nathI, sukhamAM magna banatA thathI, sukhI avasthAmAM vizeSa dharma badhI rIte karAya te yAda karIne sukhane dharmanI sAmagrIrUpa banAvI badhI jAtanA dharma jAte kare che, bIjAne paNa paisA dvArA, aizvarya dvArA, sattA dvArA, ane zrI saMghane sAdharmikabhakti, tapa karAvavA dvArA ArAdhanA karAve che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maraNane vAraMvAra jovAnA kAraNe jAgela dharmabhAvanAthI jIva dharmane kare che, karAve che, te kAraNe ugra puNyaprabhAve maraNakALe badhuM choDavA chatAM manathI choDe che, prasannatAthI navakAra gaNatAM mare che. tethI je maraNa yAda kare te sukhamAM dharma kare, paNa sukha bhogavavAnI icchA na kare. sukha meLavavAnI icachA thAya, bhogavavAnI icchA thAya tenAthI jema maraNa bhUlAya tema maraNanI paraMparA bhUlAya, tethI AzaMsA ane niyANA thAya ane A bhavamAM sAmagrI hoya to dharma na karatAM jIva AMdhaLo banI sukha meLavavA-bhogavavA doDe. mANasa potAnI buddhithI sukha ane duHkhane jue che, mApe che. tethI tyAga, tapa, vinaya, namratA, kaSAyajaya, indriyadamana, saMghabhakti, svAdhyAya, dhyAna, kriyA, sAdharmika bhakti, Avazyaka kriyA, vairAgya, upazama, gaMbhIratA, udAratA, sahanazIlatA, dharma-dharma ane dharmanA sAdhano upara Adara, bhakti, prazaMsA, rakSaNa, vardhana; A badhAmAM jene mamatA che, potAnApaNuM jue che, emAM ene AnaMda thAya che, te mANasa anukULatA ane vaiSayika sukhone vizeSarUpe icchato nathI, tethI te potAnA manane sahelAithI pAchuM vALI zake che. jIve duHkhamAMthI akaLAmaNa ghaTADavA mATe jIvanamAM zakya e rIte vaiSayika padArtho paranI Asakti ghaTADavA sAthe A du:kha cAlyuM ja javAnuM che ane chevaTe mRtyu samaye to badhA du:khono aMta AvI ja javAno che A vicArasaraNIne AtmasAt karatA javI. eka moTo bhaya bAkInA nAnA bhayone gauNa banAvI de che, moTuM duHkha nAnA du:khone gauNa banAvI de che tema mRtyunI vicAraNA jIvanamAM AvatA bIjA duHkhone gauNa karAvI daI suMdara samAdhi pradAna kare che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayagaNaH kApuruSaM karoti vazavartinaM, na satpuruSam // pAMca indriyanA viSayo ane teno samuha kAyara mANasane, - potAne AdhIna kare che paraMtu viSayono samuha saTuruSane potAnA AdhIna karI zakato nathI. puruSa eTale sattvapradhAna puruSa vairAgya pradhAna, mohanIyanA kSayopazama yukta puruSane puruSa kahevAya. viSaya gaNa eTale zabda-pa-rasa-gaMdha ane sparza. A pAMce anukULa ane pratikULa ema be prakAre che. anukULa vastu meLavavI-bhogavavI ane eno saMgraha karavo e jenA manamAM ramyA kare che ane pratikULa vastuothI je dUra bhAge che, kaMTALe che, choDI de che ane na chUTe tyAre ciMtAmAM, ugamAM DUbI jAya che te viSayagaNane pradhAna karanAra puruSane kAyara puruSa kahevAya. - puruSapaNuM eTale puruSArthapaNuM. jIva mAtra je kAMI pravRtti kare che te puruSArtha che. temAM karmanA udayathI anukULatAo maLavAthI AnaMdathI levAI jAya, vyApta bane tenuM sattva rAjas ane tAmasabhAvathI haNAyeluM che tethI tene kApuruSa kahevAya che. te rIte pratikULatAmAM paNa dInatAthI jenuM sattva haNAI jAya ane hatAzaudvigna bane to te paNa kAyarapuruSa kahevAya. jo AtmA viziSTa sattvazAlI na banyo hoya to viSayagaNa AtmAnI sadbhAvanA ane sat puruSArthano nAza karavA samartha thaI zake che. ane viziSTa sattva vikasita thayA bAda viSayo AtmAnA sattvano nAza na kare te bane, paraMtu te bhUmikAmAM nahi pahoMcela AtmAone viSayagaNano saMparka sapuruSArthathI bhraSTa kare che ane e AtmA viSayavaza thAya che. mATe jema jema jIva viSayonA saMparkamAM pravarte che tema tema jIvanuM sattva ghaTatuM jAya che, jIva ene pradhAna tarIke joto thAya che. potAnI pradhAnatA mana uparathI ghaTatI jAya che. hajAra varSa nirmaLa saMyama pALanAra kaMDarika davAnA kAraNe puSTidAyaka annapAna khAvAmAM paravaza thaIne viSayanA gulAma banyA, aSADhAbhUti lADavA khAvAnI lAlace viSayavaza banyA, araNikamuni kaSTathI kaMTALyA ane strInA AmaMtraNathI kAyara banyA.. jI jIvaNapaNagg71 43 3gggggg Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je je AtmA samyakatva ane saMyamathI bhraSTa thAya che temAMnA moTAbhAganA jIvo anukULatAmAM kheMcAIne athavA pratikULatAthI akaLAIne sattva gumAvI beThA hoya che. jemake marici garamIthI kaMTALI sAdhupaNuM hArI gayA.... saMyama ke dharmathI bhraSTa thanAra lagabhaga badhAmAM viSayagaNathI kAyara thavAnuM jovA maLaze. mATe viSayagaNomAM vaza na thavA mATe (1) anukULa viSayomAM tyAga (2) tenI alpatA karavI ane (3) bhAvanA bhAvavI ema traNa mArga batAvyA che. traNeno je amala kare tenuM mana viSayone paravaza banatuM nathI. Aja kAraNe sarvajJaprabhunA zAsanamAM tapa-tyAga ane bhAvanAne mokSamArga batAvyo che. (1) sAmAnyathI dharmI AtmA, dharma pAmanAra AtmA, dharmamAM AgaLa vadhanAra AtmA, dharmamAM sthira rahenAra AtmAe bane tyAM sudhI sArI vastuono saMpUrNa tyAga karavo joIe, kAraNa ke anAdikALathI jIva sArI vastumAM AnaMda pAmato Avyo che, enI icchA karato Avyo che, e na maLe ke jatI rahe to akaLAya che, vihaLa bane che mATe sArI vastuono sAme caDIne je saMpUrNa tyAga kare che te e vastuonA nimitte thatAM rAgadveSanA saMkalezathI sahaja rIte bacI zake che. viSayomAM Asakta thavAne badale e jIva viSayo pratye napharata kare che tethI emAM kheMcAto nathI. viSayomAM-anukULatAmAM DUbelA AtmAne paNa e dayAnI dRSTithI jAe che. A tyAga jenA jIvanamAM jeTalo Ave teTalo lAvavo. (2) tyAga saMpUrNa na Ave to jema upavAsa na thAya to TaMkonI alpatA ane pramANanI alpatA karavAnuM batAvyuM che. tema viSayonA prakAronI ane pramANanI saMgrahamAM ane upayogamAM alpatA karavI. A alpatA karavAno udeza e che ke, e viSayo ane viSayonA sAdhanabhUta vastuo AtmAnA pariNAmane bagADanAra che mATe saMpUrNa tyAga yogya che chatAM nirvAha mATe ke sattvanA ullAsanA abhAvamAM je kAMI uttama cIja vastuono upayoga karavo paDe che to temAM bane teTalI ochI vAra upayoga karavo e TaMka ghaTADyA kahevAya ane pramANa paNa ochu karavuM. A rIte TuMkamAM patAvavAnI buddhi e viSayomAM thatI ratinI tIvratA aTakAve che. ratinI tIvratA viSayone paravaza thavAnI bhUmikA che. A rIte bane teTalI vastuomAM sAdAI rAkhavI ane viziSTatAmAM alpatA rAkhavI. (3) A karavA chatAM jIva anityatAdi bhAvanAthI bhAvita na bane to bIjAnA viSayo-bIjAnI sAmagrI joine tene meLavavA-bhogavavAnuM-saMgraha karavAnuM Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene mana thAya che. mATe pudgalanA sArA varNAdimAM anitya vagere bhAvanAthI bhAvita banI jIva enA pratyenuM AkarSaNa nAza kare athavA ghaTADI nAkhe jethI emAM na kheMcAya. "je jemAM mahattA-viziSTatA jAe te temAM kheMcAya" A kAyado che mATe bhAvanA dvArA mahattAnA pariNAmane toDavA jethI sattva vikase ane sapuruSa banI zakAya. A traNa prakAranA mArga na apanAve tenuM sattva nAza pAme, ghaTatuM jAya tethI te puruSamAMthI kAyara puruSa thAya. jo zakya saMyoga hoya to bhAvanAvALA AtmA alpatAnA ke tyAganA mArge gayA vagara rahetA nathI. bhAvanAthI pahelA alpatA ane pachI tyAga Ave che, tyAga ane alpatAmAM bhAvanA hoya to Take che ane bhAvanA na hoya to tyAga ane alpatA nAza pAme che. mATe bhAvanA e pAyo che, bIja che te tyAga ane alpatA lAve che ane vadhAre che. tyAga ane alpatAthI jo bhAvanA dRDha thAya to tyAga ane alpatA sAnubaMdha thayA kahevAya. bhAvanA vagaranA tyAga ane alpatA niranubaMdha kahevAya. - bhAvanA e sattva vikasAvanAra che, sadbhAvanAthI rahitanuM sattva nAza pAme che. A anukULa viSayanI vAta thaI. pratikULa viSayamAM bhAvanA-pairya ane sahiSNutA keLavavI. A traNathI jIva sattvane vikasita kare che. A na hoya to sattva haNAI jAya ane Arta-raudra dhyAnane paravaza thAya che. jema jema sukhI ane svastha avasthAmAM sahana karatA jaIe, khaDatala-majabUta banIe tema tema sahiSNutA vikase ane e sahiSNutA dharya Ape che, evI rIte rAkhe tema sahiSNutA Ave che. bhAvanAsaMpanna AtmA dharya rAkhIne tapa-tyAga-saMyamakaSTa vagere ArAdhe che, sahiSNu bane che. sahiSNu banavAmAM vairya kAraNa che, dharma vikasAvavAmAM sahiSNutA kAraNa che paraMtu AMtarika dRSTi vikasita thAya, jJAna ane bhAvanA saMpanna AtmA bane tyAre pairya ane sahiSNutA sthAyI bane che mATe viSaya paravaza jemane na thavuM hoya temaNe bhAvanA dvArA dharma ane sahiSNutA saMpanna banavuM joIe. varadatta AcArya nidrAnI sahiSNutA gumAvavAthI sattva gumAvI beThA. kuruTautkaTa Akroza pariSadamAM satva gumAvI beThA ane zrApa ApI sAtamI narake gayA. vizvabhUti apamAna ane mazkarI sahana na karI zakyA ane niyANa karyuM. mATe sattvazALI AtmA anukULatAone choDIne ane gauNa karIne jema jIve tema pratikULatAmAM paNa akaLAyA vagara ane upekSAthI, prasannatAthI sahana karIne Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhanA kare to satpaSa bane che. brAhmI-suMdarIe IrSAthI paravaza thaI strI veda bAMdhyo. mallinAtha bhagavAnanA pUrvabhavamAM chae rAjAe ugratapa sarakho karyo hota to zuM vAMdho Avata ? jaNAvI karavAmAM kyAM nAnama hatI ? badhA sarakhu punya bAMdhata to judA judA kSetramAM judA judA tIrthaMkara thAta athavA badhAnA pariNAmo kAMI sarakhA ochA thavAnA hatA ? bAhya samAnatA rahe to zuM harakata? paraMtu mahattA rUpI mAna, bIjA mArI samAna na thAya te rupI irSyA thavAthI mAyA AvI, zuddha satva dUSita thayuM... mATe anukULa ane pratikULa baMne viSayo jIvanA sattvane haNe che ane jIvane saMkalpa vikalpane paravaza banAve che. mATe sattvazALI puruSa anukULatAne mahattA Apato nathI, ane pratikULatAne gaNakArato nathI. A viSayo vidyamAna hoya to pariNAma bagADavA dvArA sattvane ghaTADe che. vidyamAna na hoya to paNa aniSTanA AvavAnI kalpanA, ISTanA jatA rahevAnI kalpanAthI paNa mana rAga dveSa vihaLa banI sattvahIna bane che. jema DokaTara pAsethI maraNanI AgAhI sAMbhaLI roganI zaMkAvALo mANasa maravA jevo thAya che tema A viSayonI paravazatA mANasane pAMgaLo banAve che mATe bAhya ane atyaMtarathI viSayone paravaza na banatA sadA sattva vikasAvavA prayatna karavo. 74 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vavahAranayaucchee titthuccheo avassaM // vArbhinaMdI jIvanA zAstromAM ATha doSa batAvyA che. te A pramANe :(1)zudra, (2)lAbharati, (3)dIna, (4)matsarI, (5)bhayavAna, (6)zaTha, (7) ajJa, ane (8) niSphaLaAraMbhayukta. A lakSaNothI bhavAbhinaMdI jIva oLakhAya che. A doSo barAbara samajavA joIe ane jIvanamAMthI te ghaTADavA ane dUra karavA prayatna karavo joie. A doSo be prakAranA che-(1) karmodayajanya ane (2) sahajamala (AtmAnI svAbhAvika ayogyatA) janya. acaramAvartamAM A doSo sahajamalajanya hoya che, ane emAM dekhIto vizeSa vadhAro-ghaTADo karmodayajanya paNa hoya che.. caramAvartamAM apunarbandhaka vagere avasthA pAmyA bAda samyakatva pAmIne paDelAmAM A sahajamalajanya doSo nathI hotA, kAraNa sahajamala ghaNo khapI gayo che, ati alpa che, paraMtu tyAM paNa karmodayakRta doSo avAranavAra AvajAva kare. acaramAvartamAM koipaNa nimitta-apekSA vagerethI amuka rUpe, amuka rIte, AtmavIrya ullasita thavAthI sahejamala hovA chatAM karmodaya kRta doSono hrAsa thavAthI kulanI khAnadAnI vagerethI zuddhatA vagere doSo zAMta thAya che, paraMtu nAza pAmatA nathI. mATe acaramAvartamAM je guNo dekhAya, te kSayopazamakRta nathI, paNa nimittanA abhAvamAM ke sArA nimittanI balavattAmAM doSo dabAI jatA kaMIka guNAbhAsarUpe guNo pragaTa thAya che. jevI rIte abhavya ke durbhavyane paNa dravya AcArapAlana ane zruta parAvartana-bhAvananA pratApe zruta sAmAyikano lAbha ane navamA raiveyaka sudhInI prApti thAya che. Ano artha e thayo ke kharAba nimitto ane kharAba pravRtti jema jema choDavAmAM Ave ane sArA nimitto ane sArI pravRtti jema jema sevavAmAM Ave tema tema yogya AtmAne karmanA kSayopazama ane bhAvaguNo prApta thAya che, ane kALa paripAka na thayelAne paNa azubha karmo zAnta thaine guNanI jhAMkhI maLe che, paNa A jhAMkhI saMyoga AdhIna hovAthI AcAra saMpannatA vagere sat saMyoga hoya tyAM sudhI rahe, pachI jatI rahe che. te mokSanA kAraNarUpa na bane ane lAMbA bhavo sudhI na rahe. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zratanA parizIlana-bhAvana dvArA abhavya AtmAne paNa keTalIka AgaMtuka zAMti thAya che, paNa pachI pAchA kSudratAdi doSo svarUpa dekhADe che. caramAvartamAM sahajamalano hrAsa thayo hovAthI, AtmAnI yogyatA pragaTa thayela hovAthI jIva asad nimittothI dUra rahe, asad pravRttithI dUra rahe, sad nimitta ane sat pravRtti Adare ane zrutajJAnamAM pravarte, tema Atma guNo pragaTa thAya che. paraMtu A pragaTa thatA AtmaguNo jo parAkASTAe na pahoMce, athavA sAnubaMdha banIne apratipAtI na bane to pApa nimitta ke pravRttinA kAraNe pApakarmonA udaya thAya ane guNo nAza pAme. mATe guNone pragaTa karavA, TakAvavA ke vadhAravA mATe tene sAnukULa AcAra-vicAra rAkhavA paDe che. mATe vyavahAra dharmano sAra A che ke je AcArone pALe che, dharmane Acare che ane zrutane bhaNe che-vicAre che, te AtmAnI yogyatA pragaTI hoya, kALa paripAka thayo hoya to guNo pAmatA, AgaLa vadhatA yAvat moze pahoMce che, ane anekane dharmanA AlaMbanabhUta bane che. bhavasthiti lAMbI hoya ane jo vacce bhUla kare to paDe, pAcho caDe; Ama caDa-utara karatAM karatAM anne AtmAnI yogyatAnA kAraNe ane AcAra bhAvanAnA baLe zAzvata sthAna pAme che. abhavya vagere jIvo vyavahAra dharmathI AMtarika zuddhi nathI pAmatA, paraMtu alpakAlIna zAMti-samatA pAme che, doSano udhamAta zAMta thAya che. mATe AcAra, zruta ane bhAvanArUpa vyavahAra dharma nizcaya pAmelAne svabhAvastha rAkhe che eTale ke AcAravaMta banAve che. zubhaciMtana ane bhAvanAyukta banAve che. nizcaya AMzikapaNe pAmanArane te vikasita majabUta banato jAya che, atte prabhuzAsananI vyavahAranI pravRtti parAkASTAe pahoMcADe che. yogya AtmA kALa paripAka thayA bAda anukULa nimitte temaja AcAra, jJAna ane bhAvanA dvArA nizcaya dharma pAme che. kALa paripAka nathI tevAne paNa vyavahAra dharma dvArA vAraMvAra guNa prApti, dharma prApti ane svargAdi prApti thAya che. A rIte kALa pasAra karatA vizeSa kALa paripAka thaye saMpUrNapaNe AtmaguNo vikase che. mATe nizcaya pAmelAmAM vyavahAra avazya hoya che, temaja nizcaya pAmavA mATe paNa vyavahAra avazya hovo joIe. prabhue paNa kevaLajJAna pAmyA bAda vyavahAra dharma ja sthApyo che, kAraNa vyavahAra dharmarUpa AcAra e nizcaya dharmano upAya che. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 // mUlaM sukhAnAM samataiva viddhi // * sAkha cAra prakAranA che - (1) ajJAnanuM sukha, (2) viSayanuM sukha, (3) - zatAvedanIyanuM sukha ane (4) prazamanuM sukha. (1) ajJAnanuM sukha nAnA bALako ajJAnanA kAraNe sukhI che. ekendriya jIvone vizeSa duHkha nathI. sAmAnya sukha che, te ajJAnanA kAraNe. e avasthAmAM viSayakaSAyanI maMdatA che. paraMtu saMyoga maLe, bhava badalAya eTale viSayakaSAyo vadhI jAya che. jyAre vastu ke paristhitinuM jJAna thAya tyAre duHkha thAya. amerikAmAM Aje ghaNI vastu che. ApaNe joI nathI, jANatA nathI, tethI meLavavAnI icchA thatI nathI, te ajJAnajanya sukha che. ajJAnajanya sukha jJAna Ave eTale nAza pAme. jJAna sAthe viSayakaSAya bhegAM bhaLe to duHkhI banAve. (2) viSayajanya sukha - sArI vastu khAvAnuM sukha 10 miniTa, paNa Arogya bagaDe tevuM khAdhuM, durgatidAyaka khAdhuM to asaMkhya varSanA duHkha maLe che. | viSayomAM jyAre kaSAya bhaLe tyAre ajJAnajanya sukha karatAM A sukha asaMkhya varSanA duHkha Ape. (3) zAtAjanya sukha :- raiveyaka devalokamAM samakitI devo zAtAvedanIyanA sukhane anubhave che. te devone manaH pravicAra nathI, khAvApIvAnI icchA nathI. yugalikone paNa zAtAvedanIyanuM sukha che. viSayonI icchA yatkiMcit che, ajJAna thoDuM che. zAtAnA udayamAM viSayo ochA, kaSAyo ochA hoya ane amuka prakAranA zAtAnA udayamAM saMkleza ochA hoya. zAtAnuM sukha kevuM che ? zAtAnuM sukha parAdhIna che. karmano udaya hoya tyAM sudhI sArUM, udaya jAya eTale pAchI dhamAcakaDI ane duHkhanA udayo cAlu. (4) prazamanuM sukha :- anuttaravAsI deva prathama sukha anubhave che. raiveyakamAM zAtAnA sukhe viSayone bhUlAvyA che, gayA nathI, jyAre anuttaramAM viSayasukha bhUlAya che sAthe jAya paNa che...... Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zama sukha kyAre Ave? aTTamanA pahelA divase, bIjA divase bhUkhanuM duHkha che paNa pachI bhUkha lAgatI nathI. bhUkhanuM du:kha zamasukhamAM pariName che. bhUkha e duHkha che. bhUkhanA duHkhano nAza jema khAvAthI thAya che, tema samatAthI paNa thAya che. viSayono tyAga karI, viSayono tiraskAra karI, viSayo durgatidAyaka che evuM vicArIne, kaSAyothI bhavamAM bramaNa thAya che evI vicAraNAthI zAMti maLe te zamasukha che. gussAmAM samatAsukhano anubhava kyAre thAya? saMkalpapUrvaka nirNaya karo ke mAre bolavuM nathI ane chatAM thoDuMka bolAI jAya teno pazcAttApa thAya tyAre mAnasika kSamAno nirNaya paNa kSayopazama karAve. samatAnuM praNidhAna nathI mATe gusso Ave che. ghAsatelamAM saLagavAnI yogyatA che. na saLagavuM hoya to DabbAne peka karavo paDe, cinagArIthI dUra rAkhavo paDe. tema nimitta maLatAM kaSAyo UbhA thAya te pahelAM ja nirNaya karo ke javAba Apavo ja nathI. kyAreka nimitta vinA kaSAyo AvavA mAMDe tyAM ja bhAvanAthI bhAvita thAo ke mAnasika durgAna paNa thaze to durgati maLaze. mATe bahAranuM nukazAna veThI laIza, paNa mAre durbhAva ke aruci karavA nathI. ApaNI svasthatA jALavavI hoya to paNa kaSAya na karo. kaSAyathI duHkha ja vadhe che, sukha nahi. zamasukhavALAne tapa hoya ke pAraNA, badhe ja AnaMda hoya. zamasukha nathI tene badhe ja vAMdhA UbhA thAya. samatAnuM sukha kayuM? saMsAranI dareka cIja vastumAM, sArI ke khoTI paristhitimAM durgatidAyakatA, viSamatA, parAdhInatA, anityatA, duHkhadAyitA che, evI buddhi utpanna karI darekamAM nirALo rahe to samatAsukhano anubhava thAya. nirALApaNAno bhAva te samatA. mAna ane apamAna bannemAM samatA joIe. ApaNe saraLa chIe. sAmo ApaNane mAyAkapaTa karI chetaravA Ave tyAre mAre mArA svabhAvamAM rahevuM che tema vicArI sAme ApaNe mAyAkapaTa na karIe to samatA sukhano anubhava thAya. A jagatanI koipaNa, vastumAM je mahatva dekhAya che te viSayanuM sukha che. huM bhaNuM to mane mAnapAna maLaze, mArI sArI sarabharA thaze; to te viSayanuM sukha che. paNa jJAna bhaNavAthI mArA AtmAne karmo ThagI na jAya evo vicAra Ave Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te zamasukha che. ApaNA phaLamAM samatAsukhano ja udeza joie. samatA sukhanA lakSa vinA karAtI sArI paNa pravRtti te dravyakriyA bane che, puNyabaMdha karAve che. paMcaparameSThine namaskAra karavA dvArA mAre samatAmaya banavuM che te bhAva hoya to samatA Ave. samatAnA udezathI kArya thAya to AtmapariNati Ave. samatAno udeza nathI to yogano prAraMbha nathI. bhAvanAthI, jJAnathI, AcArasaMpannatAthI jJAna Ave. je AcAramAM jJAna ane bhAvanA na bhaLe temAM mAmulI puNya maLe. jJAna ane bhAvanAthI bhAvita banelA ArAdhanAne mukhya kare, viSayone nahi. viSayonA dareka sukha alpakAlIna che, vinazvara che. jene nidrA, abhimAna ke khAvApIvAmAM sukha dekhAya, te enI sAme laDa kevI rIte ? jene AmAMthI ekamAM paNa AnaMda Ave tene zamasukhano anubhava thAya nahi. jene zamasukhano anubhava thayo nathI te yogI nathI, prAraMbhano kriyAyogI che. varSonI dharmakriyA pachI paNa sAmAnya prasaMgomAM samatA na Ave? kAyAnA dharma pakaDayA vinA mananA dharma na maLe, paraMtu kevaLajJAna kAyAnA karmathI nahI mananA dharmathI maLe. mATe mananA dharma na pakaDAya te paNa na cAle. ApaNe zAnta, svastha, upazamavALA, vivekI, vairAgyabhAvavALA nahi banIe to zamasukhano anubhava kyAre thaze ? dareka paristhitimAMthI pasAra thatA ApaNe ApaNA AtmAnI pradhAnatA gumAvavAnI nahi. ApaNe ApaNA svarUpamAM rahIe te mukhyatA. svarUpane choDIe to mukhyatA jAya. game te vastu jotAM levAnI IcchA thaI jAya to samatA kyAM rahI ? bhagavAne cha mahinAnA upavAsa karyA temAM je nirjarA thaI tenA karatAM cha mahinA abhigraha karIne gocarI gayA, temAM lAbha ane nirjarA vadhAre thaI. tarasa lAge tarata pANI na vAparo, na rahevAya to ja vAparo. thoDIvAra garamI sahana karo, pachI bArI kholo, rehavuM mahAsaM' A sUtra samatA meLavavA mATe che. samatAno tyAga karAve che; dehanI mamatA, anukULatAno prema. jyAre sArI svastha avasthA che tyAre sahana karatAM zIkho to game tevI paristhitimAM vihvaLatA nahi Ave. jIvanamAM nAnI nAnI pIDAmAM jhajhume to ja Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatA Ave. pratikULatA e mananI pIDA che. ene sahana karavAnI pAchaLa AtmapariNati vadhe che. ApaNI buddhi sthira joie, sthita joIe. ApaNI pAse guNanI kamANI nathI. gRhastha samaje che ke pAI pAI bhegI karI rUpiyA banAvo, rUpiyA karazo to lakhapati banAze. tema AgaLa vadhavuM che to dhIme dhIme AgaLa cAlo. bAhya ApattimAM DolAyamAna na thAya te sthitaprajJa che. bAhya anukULatAmAM levAI na jAya te sthitaprajJa che. Arogya maLyuM che to sAdhanA karI lo; roga Avyo che to dIna na bano. Apatti, saMpatti baMnemAM DolAyamAna na bane te sthitaprajJa che. ArAdhanAne kya mArge laI javI, kevI rIte vadhAravI te sthitaprajJA vicArI zake. kyAMka sahana karavAnuM choDavAnuM paNa hoya che. jyAM chIe tyAMthI uparanI bhUmikAnI icchA karo to guNa vadhe. AkhI rAta kAussagnamAM rahenAra dhIme dhIme AgaLa vadhe che tyAre siddha karI zake che. gurunuM kahyuM kema karavAnuM? guru sthitaprajJa che, te lAbha-nukazAna joI zake che; jANIne-vicArIne javAba Ape che, tethI guruvacana tahatti karavAnuM. je pAMdaDuM DALe baMdhAyeluM che te pavana AvatAM keTaluM hAle ? ane je chUTuM paDeluM che, tene pavana kyAM keTale uDADe? ghaNe dUra uDADI zake. tethI manane saMkalpavikalpomAMthI bacAvavA gurunA niyaMtraNamAM bAMdho-jJAnadhyAnamAM bAMdho. jyAM niyaMtraNa che tyAM mana khoTA vicAro karatuM nathI; niyaMtraNa nathI tyAM nAnA kANAmAMthI bakoruM banI jAya che. niyaMtraNa icche eTale samatA Ave, jenAmAM samatA, sthiratA che to niyaMtraNa. icche che. je niyaMtraNa nathI icchatA, tenAmAM yogano vikAsa thato nathI. bIjane pANI maLe tyAre phaNagA nIkaLe che, dharatI phoDIne bahAra Ave che, pachI aMkurA pragaTe che. tevI ja rIte ApaNA AtmAmAM rahelA yogyatArUpa bIjamAMthI samatArUpI pANI phaNagA, aMkura pragaTAvavAnuM kAma kare che. samatA Ave to ArAdhanAnI ruci jAge. je dharmamAM svAda Ave temAM mananI ruci, pravRtti vadhe. je dharmamAM AsvAda na Ave temAM pravRtti ghaTe chapAvAva vAvaNao gvavAvajhavaNa varSa Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti bAhyayoga che pravRttino AnaMda e AMtarayoga che. zamasukhane bAhyayoga dvArA pakaDI zakAya che. temAM AnaMda te AtyaMtara yoga che. na zamasukha zenAthI maLe ? kaSAyanA doSo, IrSyA Adi ochA thAya to prazamanuM ! sukha Ave. pudgalamAM duHkhanI buddhi, AtmAmAM sukhanI buddhi thAya to ja prazama sukhano khyAla Ave. sAkaramAM, amRtamAM ane lIMboLImAM mIThAza che, chatAM vadhAre mIThAza zemAM? jeNe sAkaranI mIThAza cAkhI hoya tene lIMboLInuM kheMcANa na hoya. khAvAmAM, nidrAmAM, ThaMDA pANI pIvAmAM zAtAno upayoga kIdho che, chatAM jJAnI ene duHkhadAyI kahe che. kAraNa te sukha sthAyI nathI, rAgAdithI durgati Ape che, AtmAnI svarUparamaNatA bhUlAve che. aupacArika sukha hovA chatAM paraMparAe duHkhanuM kAraNa che. bhara unALAmAM bapore ThaMDA pANI pItI vakhate ThaMDakano anubhava thatA hAza thAya te vakhate Ayu baMdhAya to zAnuM baMdhAya ? viSaya sukhanI icchAvALAne jyAM tyAM, ochAmAM ukaLATa thAya. zamasukhanI icchAvALAne kAMI ja asara na thAya. jyAM paugalika sukha anubhavI AnaMda mANe tyAM yoganI bhraSTatA che. jyAM anukULatA Ave tyAM vizeSa jAgRti, sAvadhAnI rAkhe to prazamanuM sukha Ave. - jyAM nukazAna thatuM na hoya tyAM pratikULatA sahana karo, paNa vAraNa na kare. mAmulI paristhitimAM samatAmAM jhIlatA zIkho. nAnI nAnI bAbatamAM anukULatA choDe, pratikULatA veThe to dhIratA, gaMbhIratA, udAratA Adi guNo pragaTa thAya. samatAnA sukhane meLavavA sthiratA, dhairya keLavo. sahana karatA jAo. jenA hRdayamAM AtmAno nigraha karavAnuM dhyeya nathI, paugalika vastuno rAga che te sAdhaka nathI. anukULatAmAM AnaMda ane pratikULatAmAM tiraskAra jAge che kAraNa ke AtmAmAM sahanazIlatA nathI, bhAgeDu vRtti hoya to yoganI vRddhi na thAya. vadhAre kaSTathI vadhAre yogasiddhi tevuM ekAMte nathI. yogasiddhi mATe kaSAyothI vimukha thavuM ane viSayathI virAma pAmavuM jarUrI che. vanaspatinA bhavamAM TakAnA traNa zera vecAyA hatA tyAre mAna kyAM hatuM? atyAre jarA apamAnamAM uMcAnIcA kema thaIe chIe ? apamAnane mana upara lo ja nahi, manamAM dubhAo nahi. bIjA sAthenA vyavahAramAM AtmAne-guNone pradhAna banAvIe to dharmamaya banAya. saMsArI AtmA ane dharmI AtmAnA vyavahAra eka ke judA ? saMsArI sArU cha u gg g81 | gg gggS Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ le, kharAba Ape; dharmI kharAba le, sAruM Ape. saMsArI mAna svIkAre, apamAna kare; dharmI bIjAne mAna Ape, potAnA apamAnane gaLI khAya. dharmI garamI sahana kare, bIjAne ThaMDaka Ape; saMsArI dareka kAryamAM potAnuM kArya paheluM kare, bIjAnA pachI, dharmI pahelAM bIjAnA kare, potAnA pachI kare. potAnA AtmAne samajAvo ke mArA vyavahAra sArA ja hovA joie ane bIjAne sArA ja mAnavAnI dRSTi joIe. jIva duHkhamAMthI sukhamAM bhAgavAnI mahenata kare che, paNa sukha kyAMya nathI. AtmAne viveka, vairAgya, kaSAyanA jaya, indriyanA damana vinA kyAMya sukha nathI. bIjAmAM sukha dekhAya te AMdhaLA thaIne athaDAvA jevuM che. jarUra paDe to pudgala laIe paNa tenI asara nahi. dareka ThekANe jhaghaDA nAnI bAbatanA thAya che. vastuo ja'tuccha che, tenA mATe jhaghaDA zA ? vastu na maLe tenuM duHkha vadhAre ke jhaghaDAthI thatA saMtApanuM duHkha vadhAre? ane tethI thatI durgatinuM duHkha keTaluM? tuccha vastu khAtara moTA duHkho zA mATe svIkArIe? zamasukhanA abhAvathI Aveza ubhA thAya che. pAMca pacIza lAkha jatA kare to naraka na maLe, paNa tenA khAtara jhaghaDA kare, ArtadhyAna kare ane raudradhyAnamAM mare to narakanA duHkha maLe. samatAnA sukhavALA vAtone, vastune gauNa kare che, vivekane pakaDe che. jenI pAse samatA nathI te vivekarahita bane che, vastune pakaDe che. jeno svabhAva leTa go (Let go) karavAno che, tene koI duHkhI karatuM nathI. sahana karatA zIkhIne, manane mAratA zIkhIne yoganI sAdhanA karo. vastuno tyAga e dharma che, tema samatA e vizeSa dharma che. kuragaDue samatA rAkhI to kevaLajJAna maLyuM jyAre tapasvIe samatA gumAvI to zaramiMdA thavuM paDyuM. mATe pratyeka pravRttimAM samatA keLavavA prayatna karavo. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ macathI zaraNaM nAti.. S. jAvanI saMsArI avasthA doSovALI, karmaparAdhInatAvALI, ajJAna-mohathI gherAyelI, duHkhathI ane viSamatAthI vyApta che ane tethI jIva saMsAramAM bhaTakyA kare che. tene kyAMya lAMbo samaya svasthatA, zAnti, sukha, prasannatA maLatI nathI. AvA jIvanI A duHkhI avasthA sudhAravAno jo koI paNa mArga hoya to paramAtmabhAvane jANavA, pUjavA, gaurava karavuM, bAhya uttama vastuo dharavA dvArA e cIjonA tyAgI banavuM, AtmaguNo meLavavA yogya banavuM te che. A je saMsArI jIvano paramAtmA pratyeno taraNatAraNahAra, mahArakSaka vagere rUpe je sarvottamapaNAno, pUjyatamapaNAno bhAva ane e bhAvapUrvaka je emanI pUjana, stavana, smaraNa vagere rUpa upAsanA ke hRdayano samarpaNabhAva te ja sAcI pUjA che. - samarpaNabhAva eTale zuM? anarpaNa, arpaNa ane samarpaNa traNa zabdanA artho vicArIe.... anarpaNa=na ApavuM; arpaNa eTale ApavuM ane samarpaNa eTale samyak rIte - sarva rIte ApavuM. paramAtmane samarpaNa karavuM che to zuM samarpaNa karavuM ? 1) zuM ApavuM? ahobhAva, pUjyabhAva, sarvazreSTha tarIke upAsya bhAva. (i) ahobhAva eTale jagatamAM viziSTa vyakti tarIkeno AdarabhAva dharAvavo. (ii) pUjyabhAva eTale jagatamAM viziSTa vyakti tarIkeno namrabhAva rAkhavo. (i) sarvazreSTha upAsyabhAva = (A) jagatamAM je viziSTa vastuo che emAM sarvazreSTha mAnavA. (B) jagatamAM je guNI vyaktio che, emAM sarvazreSTha mAnavA. (c) jagatamAM je upakArI che, emAM sarvazreSTha mAnavA. A traNanA kAraNe paramAtmA sarvazreSTha upAsya eTale upAsanA karavA yogya che. AvA prakArano hRdayano je bhAva te paramAtmA viSayaka hovAthI paramAtmAne arpaNarUpa che. 2) zAnAthI ApavuM? - A samarpaNabhAva hRdayagata vastu hovA chatAM je sAdhanothI upAsyanI upAsanA thAya e sAdhanothI e upAsanA dvArA hRdayamAM jIvajIvajI jI jI 83 | jIvajIvavuM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahelA upAsyabhAvane vyavahAramAM pravartAvI zakAya che. to upAsanAnA kAraNabhUta uttama dravyonuM arpaNa, emanI anicchita (niSiddha) vastuono tyAga, emanI kathita vastuonuM AcaraNa A badhA upAsanAnA prakAro che. e upAsya che ane AnA vaDe emanI upAsanA thAya che, evuM ApaNane ane bIjAne saMvedana thAya che. mATe upAsanAnA sAdhano vaDe upAsanA karavI. 3) zA mATe ApavuM? - paramAtmA ane AtmA vacce rahela viSamatAne dUra karIne samatA-tulyatA meLavavA mATe, paramAtmAnA jevA banavA mATe.... koipaNa vyaktinI upAsanA (sevA) zA mATe karavI ? (1) potAnI koipaNa IcchAnI tRpti mATe, (2) potAnI mAnI lIdhelI ApattinA nivAraNa mATe, (3) upAsyanI tulya banavA mATe. pahelA be kAraNo alpakAlIna che eTale kArya siddha thayA bAda upAsya chUTI jAya che ane trIjA kAraNamAM ApaNe pote ja sarvaguNasaMpanna upAyarUpa banI jaie chIe. mATe mukhyatve trIjA kAraNa mATe upAsanA karavI joIe. 4) kevI rIte ApavuM? :- avidhi TALIne, apAtI vastunI pradhAnatA ane ApanAranI pradhAnatA na thatA jene ApavuM che tenI pradhAnatA thAya te rIte. sAMsArika sarva bhAvothI je para che emane sAMsArika sarvabhAvothI yathAzakti para (nivRtta) thatAM ke para thavA mATe je kAMI ApavuM te upAsanA. koipaNa uttama purUSane-pUjya purUSane apAtI vastunI mahattA karatA konI mahattAthI, kevI rIte zA mATe apAya che, e vadhAre mahatvanuM aMga che. avidhithI ApavuM e pUjyatAnI avagaNanA che.. vastunI pradhAnatA karatA vastu lenAranI pradhAnatA ghaTe e paNa vastu lenAranuM apamAna che. e rIte vastu lenAra karatA ApanAranI pradhAnatA vadhe e paNa vastu lenAranuM apamAna che. je arpaNa karanAra che ane je arpaNa karavuM che temAM arpaNa jene karavAnuM che tenI anukULatA jovI joIe. je vyakti jene icchatI hoya e vyakti sAthe ApaNI mitratA te mULa vyaktine anukULa thavA barobara che.. e rIte mULa vyaktinI virodhI vyaktio pratye ApaNI upekSA ke virodha e mULa vyakti pratye mukhya samarpaNa bhAva che. ane virodhI vyaktinI mitratA sahita arpaNa e apradhAna arpaNA athavA avajJA che. jIvaNajI 84 | ggg gggS Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ethI paramAtmA sarva paudgalika bhAvothI rahita che. sarva paudgalika bhAvo emanA virodhI che. mATe je vyakti paulika bhAvothI rahita thavA mATe upAsanA kare te vidhi upAsanA che. kyAreka alpa sAmarthyamAM paudgalika bhAvonuM AlaMbana levAnuM paNa hoya chatAM mULamAM ene choDavAnI draSTi ane tamannA Ave tyAre pradhAna upAsanA bane che.. pa) zAmAM ApavuM? - paramAtmAnA paramAtma bhAvamAM ke parama sAmarthyamaya AtmasvarUpamAM AtmAnA bahumAna Adara bhAvonuM sthApavuM-ApavuM. paramAtmAnA be bhAvo hoya che AdhyAtmika sAmarthyavALA (AtmasvarUpa) bhautika zaktirUpa (bAhyazaktirUpa) AmAM bAhyasvarUpa e AtmasvarUpane na oLakhI zakanAra mATe dharmanI bhUmikA sarjavAmAM nimittabhUta che ane dharmane oLakhanAra jIvone dharmanI prApti, rakSA ane vRddhimAM nimitta che. paramAtmAnuM AMtarasvarUpa AMtarika=Atmika zuddhinA prakarSamAM parama AlaMbanasahAyaka ane rakSaka che, eTale yogIo paramAtmAnA Atmika svarUpanuM dhyAna kare che, sAmarthyanI stavanA kare che. bALajIvo paramAtmAnA bAhya svarUpanI stavanAAlaMbana-dhyAna kare che. A sarva samarpaNa paramAtmAne hoya che. je je jIvane je je vastu vizeSarUpe gamatI hoya, je je cIjo meLavavA jevI, vAparavA jevI, rAkhavA jevI, ApavA jevI lAgatI hoya te te cIjonI te te pravRttimAM ane e rIte te te guNonI te te vRttiomAM hRdayane AkarSaNaAnaMda-utsAha ane bahumAna hoya che. sAmAnyathI nAnA chokarAne mitro joDe ramavAmAM, moTA chokarAone pharavAmAM, yuvAnone ThaThThA mazkarImAM ane pAMca indriyonA viSayomAM, vepArIone dhaMdhAmAM, prauDhane mAnapAnamAM, nivRttane pArakI paMcAtamAM rasa hoya che, eTale e vAtamAM potAnuM khAvApIvA vagerenuM kArya ane bIjA kAryone e gauNa-tuccha samajIne jatA kare che, ane te ja kAryomAM racyApacyA rahe che. evI rIte AtmAne paramAtmAnA guNomAM ja rasa hoya to e guNone jANavA, e guNone vicAravA, e guNonI stavanA karavI, e nimitte emanI sevA karavI, e guNono abhyAsa karavo, e guNomAM bIjAne sahAya karavI, e guNothI viruddha doSomAMthI bacavuM, e doSonI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhayaMkaratA vicAravI, e doSonI bhayaMkaratA bIjAne batAvavI, e doSonI bhayaMkaratA samajAvIne bIjAne e doSomAMthI nivRtta karavA, pote e doSomAMthI nivRtta thavuM, nivRtta thavA mATe bIjAne sahAya karavI, A badhuM zakya bane. A badhuM paramAtmAnA bahumAnanuM kArya che. ethI A guNomAM AtmAnuM je valaNa e paramAtmabhAvamAM AtmAnuM AtmaguNonuM sthApana che. (1) paramAtmA (2) paramAtmazakti .... (3) paramAtmA sAmarthya-A traNa vastune ApaNe ApaNA anubhavathI samajavI joIe... zabdamAtrathI samajelI vastuono vyavasthita-sacoTa bodha-anubhava jevo thato nathI dA.ta. janmathI AMdhaLAne rUpanuM varNana ke parvatanuM varNana karavAmAM Ave to eno bodha karI zake nahi ane je thAya e kevaLa zabdarUpa hoya che. vyakta anubhavarUpa hoto nathI. evI ja rIte paramAtmAnI oLakha zAstranA zabdo dvArA zraddhApUrvaka ApaNe karavA chatAM jeno jeTalo bodha vikasita thayo hoya, jeno jeTalo anubhava hoya enA baLathI e paramAtmAnA guNonuM kaMIka anubhavarUpe, kaMIka yathAsthita kalpanA rUpe pIchANa jJAna karI zake. jevI rIte charI AkArathI-dhAranA dekhAvathI ane chedavAnA sAmarthyathI bhinnabhinna svarUpavALI hoya che ane te te kAryanA arthI te te guNane avalaMbI tene grahaNa kare che. nAnA chokarAne ramavA ApavAnI charI AkarSaka dekhAtI, dhAravALI chatAM kApavAnA sAmarthyarahita hoya che. zokesamAM mUkavAnI charI paNa AvA ja prakAranI hoya che, jyAre upayogamAM levAnuM cappa kadAca tevA prakAranuM AkarSaka na hoya, kadAca tevA prakAranI cakacakATa dhAra na hoya chatAM paNa kAryano arthI enI tIkSNatAne jue che. evI rIte (1) paramAtmAnuM svarUpa (2) bAhya atyaMtara banne rIte paramAtmAnI zakti ane (3) paramAtmAnuM e zaktinA arpaNanuM sAmarthya A traNe anubhavavA joIe. koIpaNa jIvanI AgaLa je vastunuM varNana karavAmAM Ave e vastunA svarUpane jo e anubhava dvArA pakaDe to ja eno bodha vAstavika thAya. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanyo'haM kRtapuNyo'haM yatprAptaM jinazAsanam // anaMta upakArI arihaMta paramAtmAnuM tAraka zAsana pracaMDa puNyodaye ApaNane prApta thayuM, jemAM rahelI sarva ArAdhanAo, ArAdhanAnI sAmagrIo ane zAsananA pratyeka aMgo kAraka che. jarUra che enA pratye bahumAna ane zraddhA jagAvavAnI. A banne tatvo koipaNa ArAdhanAnA prANabhUta che. te banne AvatA ArAdhanAnI tAkAta ane AtmAno kSayopazamabhAva kaMIka gaNA vadhI jatA hoya che. zrAvaka kuLamAM janmelA eka bhAI rastA parathI pasAra thatA hatA tyAM acAnaka cakkara AvatA oTalA para besI gayA, bebhAna thaI gayA. jAtismaraNa jJAna thatAM pUrvabhava dekhAyo. kUkaDAnA vepArIne tyAM pAMjarAmAM pUrAyelA puSTakAya kUkaDA tarIke potAnI jAta dekhAI. bIjA kUkaDAonI hAMsI karavAmAM samaya vItyo, tyAM eka gharAke bhAvatAla karI tene kharIdI laI thelImAM nAkhyo. motanA paMjAthI chUTavA dhamapachADA karatA te kUkaDAe AjubAju najara nAkhatA eka mahAtmA dekhAyA. "A sArA mANasa che, mane bacAvaze" ema mAnI cIsAcIsa karI mUkI. tethI kaMTALIne mAlike gaLu maraDI nAMkhyuM. aMtima samayanA sAdhudarzana ane sAdhu pratyenA "A sArA mANasa che" AvA avyakta Adara bhAvanA kAraNe te kUkaDo marIne mANasa thayo, zrAvaka kuLamAM janma maLyo. kuvalayamALAmAM paNa eka draSTAMta Ave che. eka jAgArI duHkhI thaIne maravA paDyo che. aMtima ghaDIo gaNatA ene tApasoe uThAvI lAvI prabhunA maMdiramAM prabhunI draSTi sanmukha mUkyo. te vicAre che ke meM puNya kAMI karyuM nathI ane pApo pAra vinAnA karyA che ane tethI ja Aja sudhI prabhunA darzana pAmyo nathI. Aja aMtima ghaDIe prabhunA darzana pAmyo chuM to tenuM je phaLa hoya te mane maLo. Ama vicAratAM mRtyu pAmI mahaddhika vyaMtara deva thayo. A rIte mana, vacana, kAyAthI prabhudarzana-jApa, paMcaparameSThinA darzana, jApa, dharmakriyA vagere je kAMI ogha-AdarathI karavAmAM Ave to tenuM phaLa saMprati mahArAjanI jema abajothI paNa AMkI na zakAya teTaluM maLe che, te nizcita Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajavuM. ane ethI pramAdane choDI bIjA badhA kAryo gauNa karIne paNa dharmakriyAprabhudarzana-bhakti vagere khUba karavI. jenAthI AgaLa bhautika unnati ane dharmanI yogyatA prApta thAya che. prabhuzAsananA koI paNa dharma upara vyakta Adara dharAvanAra ane uttama upAsanA karanArane devalokathI ochuM phaLa na maLe. avyakta AdaraupAsanAvALAne deva athavA manuSyamAM mahAna samRddhivALuM ane dharma pamAya tevuM sthAna maLe. mATe zraddhA, utpanna karI, TakAvI zakya-prabhudarzana-pUjA-jApa-bhakti sAdhu upAsanA-vaMdana-sevA-Adara vageremAM pravartavuM. kevali prajJapta koipaNa dharma pratye aruci-upekSA ke anAdara karanArane ghora aMtarAya, durgatinI paraMparA, rogIpaNuM, durbhAgIpaNuM, du:khI dInapaNuM ane kamote aneka bhavomAM maravAnuM maLe che. mATe game tevI nukasAnI, Apatti ke viparIta saMyogomAM paNa dharma, dharmI, dharmasthAna ke dharmakriyAne anAdara draSTithI na jovA, tenI avajJA na karavI, AzAtanA na karavI, paraMtu ArAdhanA utkRSTabhAve karavI, jethI sadgatinI paraMparA dvArA ane mokSa sudhI pahoMcI zakAya. jIjI kapha kaSakaSa kag88 | ggggggggggg Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayamAtmaiva saMsAraH kaSAyendriyanirjitaH / kaSAya ane indriyathI jItAelo A AtmA e ja saMsAra che" A sUktimAM AMtarika saMsAranuM svarUpa batAvavAmAM AvyuM. jIva sivAyanA bAkInA dravyomAM saMsAra ke mokSa jevA koi avasthA bheda ja nathI. phakta pudgaladravya saMpUrNa lokAkAzamAM prayogathI, visasAthI ane mizra, ema traNa rIte gamanAgamana kare che, chatAM pudgalane saMsAra kahevAto nathI kAraNa ke e saMsaraNamAMthI kyAre paNa koipaNa pudgalanI mukti-chuTakAro eTale ke kAyamI saMsaraNa baMdha thavAnI avasthA ja nathI. jema jIvanI pudgalathI mukta avasthAne mukti kahevAya che, ane e pachI e jIva kAyama mATe pugalanA baMdhanathI mukta ja rahe che, tema pudgalo jIvathI chuTA paDyA pachI kyAre paNa koIpaNa jIva joDe na joDAya tevA banI zakatA nathI. tethI pudgalonI mukta avasthA paNa nathI. AtmA pudgala sAthe baMdhAya che tema pudgala AtmA sAthe baMdhAya che, chatAM AtmAnI ja baMdha avasthA kahevAya che, pudgalanI baMdha avasthA nathI kahevAtI. kAraNa A saMyoga thavAnA kAraNe AtmAnA guNo vikRta thAya che ke nAza pAme che, paraMtu pudgalanA guNo vikRta ke nAza nathI thatA. mATe AtmAne baddha kahevAya che, AtmAne ja mukta kahevAya che, ane AtmAne ja saMsAra kahevAya che. AtmA jyAM sudhI pudgalathI baMdhAyelo che tyAM sudhI te saMsArI kahevAya che, ane te anAdikALathI baMdhAyelo che. paraMtu koipaNa AtmA pudgalathI saMpUrNa mukta thayA bAda kyAre paNa pharI baMdhAto nathI ane mukta thayA vagarano anAdikALathI kAyamano mukta koipaNa AtmA hoto nathI. anAdikALathI baMdhAyela AtmAne be prakAranA baMdhana che-(1) te te bhava puratA ja zarIranA baMdhana ane (2) bhavAMtaro sudhI sAthe rahe tevA zarIranA baMdhana. AmAM prathama baMdhana sthala rIte audArika, vaikriya ke AhAraka zarIranuM hoya che ane bIjAM baMdhana taijasa ane kAzmaNa zarIranuM hoya che. A taijasa zarIra bhevobhava sAthe Ave che. kArpaNa zarIranI jema A taijasa zarIra paNa anAdi che ane momen c e mennenemine Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ audArika, vaikriya, AhAraka zarIra para anugraha ke nigraha kare che. A cAre zarIrano AdhAra ane saMsAranI sarva avasthAono AdhAra kArmaNa zarIra che. kArmaNa zarIranA be bheda che-(1) AtmA para lAgela badhA ja karmono samuha eTale ke AtmA upara karmarUpe pariNamIne rahela kAmaNa vargaNo te kAmaNa zarIra (2) nAmakarmanA avAMtara bhedarUpa kAmaNa zarIra nAmakarma. A kArmaNa zarIra nAmakarma udayamAM Ave eTale jIva te kALe pravartamAna yoganA kAraNe kArpaNa vargaNAo (QUANTITY) jaththAmAM grahaNa kare ane pachI mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoganA kAraNo anusAra emAM (QUANTITY) rasabaMdhanA bhedonuM nirmANa thAya. kArmaNa vargaNAmAM QUALITY nathI hotI, chatAM mithyAtva Adi baMdha hetuonA kAraNe grahaNa karAtI kArmaNa vargaNAmAM eTale ke baMdhAtA karmamAM QUALITY utpanna thAya che. eTale ke kAzmaNa zarIra nAmakarmanA udayathI jIva karmarUpa zarIra=158 prakRtirUpa zarIra banAve che. kArpaNa zarIrarUpe rahela karmonA 158 bhedo che. temAMnA keTalAka karmo jIvane nitya baMdhAya che, nitya udayamAM hoya che; keTalAka vikalpa baMdhAya, nitya udaya hoya; keTalAka nitya baMdhAya paNa udaya vikalpa hoya; keTalAka vikalpa baMdhAya, vikalpa udayamAM Ave. A karmonA udayathI jIvomAM aneka vikRti-avasthAntara Ave che. A karmanA ATha bheda che, temAM saMsAramAM jIvane jamADanAra mukhya mohanIya karma che, paraMtu mohanIya karmane baLavAna banAvanAra jJAnAvaraNa karma che. ajJAnathI mithyAtva Ave che, mithyAtvathI kaSAya ane nokaSAya jora pakaDe che ane nokaSAyothI viSayo ane indriya jora pakaDe che. mATe saMsAranuM mULa ajJAna ane mithyAtva che. A bannethI ubhA thatA kaSAya, nokaSAya ane indriyo dvArA badho saMsAra utpanna thAya che. temano nAza karavA mATe-zAstrajJAna dvArA jJAnAbhAva ane anAdikAlIna mohavAsanA mizrita viparIta jJAnanA svarUpane jANI, tenA nukazAno jANI te choDavuM joIe. A zAstrajJAnamAM batAvelI bhAvanAonA ciMtana-manana dvArA viSaya-kaSAyonI upAdeyatAnI buddhi, temAM sukhanI buddhi ghaTe che, A ghaTe tema mithyAtva moLuM paDe, ane bIjI bAju indriyanA viSayonA zakya tyAga dvArA viSayAsaktinA nukazAno vicAravAthI ane indriyanigrahanA lAbha Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAravAthI indriyajaya dvArA kaSAya-nokaSAya upara jaya meLavAya che. A rIte jaya meLavanAra AtmA mokSe jAya che. mATe te ja mukti che, ane kaSAya ane IndriyathI jItAyelA AtmA eTale ke kaSAya ane indriyane paravaza AtmA ajJAna ane mithyAtvane paravaza bane che, ane saMsAramAM sudIrgha kALa rakhaDe che. mATe 'paravaza bananAra AtmA e ja saMsAra che. je kaSAya-indriya paravaza hoya te prAyaH mithyAtva temaja ajJAna paravaza hoya ne saMsAramAM bhaTakanAra bane. je kaSAya-indriya paravaza na hoya tenAmAM ajJAna ane mithyAtva prAya: na hoya, kadAca hoya to paNa ghaTatA jatA hoya ane tenA kAraNe jJAna-darzana-cAritrarUpa mokSamArgane sanmukha banelo hoya che. mATe ja acaramAvartamAM kaSAya temaja indriyanI paravazatA batAvI che, ane apunarbandhakathI kaSAya-indriya uparano kramika jaya kahela che. mATe kaSAya ane indriyano jaya e mokSamArga che. indriya para jaya meLavavA viSayono tyAga ane vairAgyanI bhAvanA karavI. viSayonA tyAga ane bhAvanAthI nokaSAyano paNa jaya thAya. jema jema nokaSAyano jaya thAya tema tema kaSAyo paNa maMda thAya che. Ama zAstra adhyayana ane bhAvanArUpI jJAnathI temaja AcAranI cIvaTathI mithyAtva, ajJAna, kaSAya ane nokaSAyano hrAsa thAya che. tethI ja zAstramAM jJAnayoga ane kriyAyogathI mokSa kahyo che. kaSAya jaya te jJAnayoga che, indriya jaya te kriyAyoga che. saMsAra asatvajJAna ane asakriyAthI Ubho thAya che. ane teno nAza sarjJAna ane sakriyAthI thAya che. mATe AcAra, abhyAsa ane bhAvanAmAM prayata karavo, jethI siddhigati zIdhra prApta thAya. . sI * Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ---- -- / bhaktirbhAgavatI bIjaM paramAnandasaMpadAm / "zI paramAtmAnI bhakti e parama AnaMdarUpa lakSmInuM bIja che." AmAM traNa vAta batAvI che-(1) bhakti bhagavAnanI, paNa bIjAnI nahi, (2) bIja paramAnaMda lakSmInuM, paNa bIjI lakSmInuM ke bIjI vastunuM nahi, ane (3) bIja bhaktine batAvyuM che, paNa bIjI vAtane bIja nathI batAvyuM. A traNeno vicAra karavAno che. zrI paramAtmA bhautika ane AdhyAtmika sarva zaktionA prakRSTa sthAne che, tethI teo badhI ja zaktionA bIja che, chatAM badhI zaktiomAM caDhiyAtI zakti paramAnaMda che. mATe lakSya tarIke te batAvyo che. paramAnaMda vItarAgapaNA vagara ane kevaLajJAna vagara nathI hoto, mATe paramAnaMdamAM vItarAgapaNuM ane kevaLajJAna paNa AvI jAya. vaLI paramAtmAnI upAsanAthI maLatI bhautika zakti paNa sthAyI nathI. enuM svarUpa nAzavaMta che. tethI e tuccha-alpakAlIna che ane kyAreka durgatinuM kAraNa bane che. tethI bhautika koI zakti icchavA jevI nathI. AdhyAtmika zaktionAM taratamabhede ane svarUpabhede anaMta prakAro che. paraMtu badhI ja zaktio parAkASTAe paramAnaMdanI sAthe saMkaLAyela che. tethI paramAnaMda saMpadAmAM koIpaNa AdhyAtmika zakti bAkI nathI. te badhAmAM paramAnaMdane ja mukhyatA Apela che kAraNa saMsArI jIvo AnaMda-sukha mATe ja badhI pravRtti kare che. temane Atmika paramAnaMda batAvavAthI teo te tarapha kheMcAya. vItarAgatA vagara paramAnaMda Avato nathI. rAga, dveSa, kaSAya, viSayonuM kheMcANa-A AnaMdano anubhava thavA detA nathI. paramAtmA pAse paramAnaMda meLavavA asaMkhya yogothI, asaMkhya prakArothI paramAtmAnI ane emanI AjJAnI upAsanA thatI hovA chatAM ahIM bhaktine ja batAvI che, kAraNa paramAtmAnI bhakti jo badhA ja yogomAM vaNAya to te yoga mokSano yoga bane che. paramAtmAnI bhakti ja kema? yoganI bhakti cAle ke nahi ? e eka prazna che. paNa A prazna mahAna ajJAnatA sUcaka che, kAraNa ke DokaTaranI zraddhA vagara ke davA banAvanAra kaMpanInI zraddhA vagara davA kaMI kAma na kare. mATe badhe Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lokavyavahAramAM ajANane enA jANakAranA vacana upara vizvAsa rAkhavAno hoya che, ane enA kahyA mujaba karavAnuM hoya che. jene niyata kAryanI jarUra hoya ane tenA jANakArane pUchavA jAya tyAre te mArga-upAya batAve. A jarUriyAta, jANakArane pUchavuM ane tenA kahyA mujaba vartavAnI taiyArI-te bhakti che. paramAtmA mokSanA asaMkhya yogonA mAlika che. emanI uparanA zraddhAsamarpaNathI eTale ke smaraNa-zaraNa-samarpaNa ane samApattinA kramathI bhakti karavAthI potAnA AlaMbana dvArA paramAtmA upAsaka jIvane AgaLa vadhavA mATenA kSayopazama-puNya-utsAha ane puruSArtha Ape che. paramAtmAnI mUrtinI pUjA-smaraNa-jApa-stavanA tathA AjJAne jANavAnI, samajavAnI, yAda rAkhavAnI ane AcaravAnI bhAvanA, zakya AcaravuM vagere aneka prakAre bhakti che. badhAmAM prabhUciMdhyA mArge javAnuM hoya che. paramAtmAnA mArga uparanI ananya zraddhA bhakta jIvane paramAtmA banAve che. devanI zraddhA vagara guru ane dharmanI zraddhA saphaLa banatI nathI. guru ke dharmanI zraddhA pachI paNa devanI zraddhA Ave to ja pUrNa bane che. kAraNa ke chadmasthano karAto dharma khoDakhApaNavALo ane apUrNa hoya che. guru paNa chadmastha, zaktithI adhurA ane doSathI yukta che, chatAM kevaLajJAnI paramAtmAe kahelA dharmane lakSamAM rAkhI zakyatA mujaba je chadmastho dharma kare che te karaNIya, prazaMsanIya ane anumodanIya che. mATe paramAtmAnI zraddhAthI ja dharmanI zraddhA vAstavika che. evI ja rIte paramAtmAnA vacanAnusAra vartavA mathatA mahAvratadhArI guruvaryo ja sAcA guru che. jo paramAtmA ane paramAtmAnA vacana upara zraddhA na hoya to gurU uparanI zraddhA paNa vAstavika nathI. bhagavAna uparanI zraddhA temanA zAsananA dareka aMza upara zraddhA lAve che tethI paramAtmA uparanI bhaktithI paramAtmAnA zAsananA dareka aMganI bhakti Ave che. tethI paramAtmAnI bhaktimAM zAsananA badhA ja aMganI bhakti samAyelI che, phakta jo te te aMgomAMthI koIpaNa aMga pratye aruci ke upekSA na hoya to... mATe zAsananA koIpaNa aMganI ArAdhanA jo paramAtmAnA vacananI upekSA ke arucivagaranI hoya, rucipUrvakanI hoya to te paNa paramAtmabhakti che. phakta zAsananA te te aMzanI bhaktimAM prathama te aMza vikase, pachI bIjA badhA vikase; jyAre paramAtma bhaktimAM, saMyama pAlanamAM, paMcAcAramAM badhA ja aMgo eka sAthe vikase che. mATe paramAtma bhakti e sarva guNo ane sarvotkRSTa sukhanuM bIja batAvyuM che. XXXXXX Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taheva hiM tapaH dvArtha' tapanA be prakAra batAvyA che... (1) sat tapa ane (2) asat tapa... A ja rIte kahevAtA dareka guNo ane zubha pravRttinA be bheda paDe-sat ane asat, jema pApa pravRttimAM-doSomAM duHkhadAyakapaNuM ane durgatidAyakapaNuM che, mATe asat kahevAya, tema zubha pravRtti ke guNomAM paNa vAstavika viziSTa guNaprAptipaNuM na thAya, mAmulI phaLathI aTakI jAya tyAre tene paNa asat kahevAya che. zuddha jJAnayukta bAra prakArano tapa te sat tapa che, ane enuM phaLa kaSAyono rodha ane hAsa che. udayamAM AvatA kaSAyone je aTakAve te rodha kahevAya ane kaSAyo udayamAM Ave ja nahi ke ati mAmulI AvIne cAlyA jAya te hrAsa kahevAya. je tapamAM tenA pUrva uttara kALamAM paNa brahmadhyAna ane zrI jinezvaradevanuM dhyAna hoya, arthAt zuddha AtmA siddhAtmA tenuM dhyAna, bhAvanA ane lakSa hoya te brahmadhyAna kahevAya ane upacArathI siddha svarUpanA kAraNabhUta saMyama, svAdhyAya vagerene paNa brahma kahevAya. tethI te saMyama svAdhyAyanA lakSa sAthe je tapa karavAmAM Ave tene sat tapa kahevAya. vaLI AmAM zrI jinezvaradevanuM dhyAna ane pUjA hoya arthAt gRhasthone zrI tIrthaMkara paramAtmAnI dravyapUjApUrvaka AjJA jANavA, samajavA ane zakya pALavA dvArA AMzika bhAvapUjA paNa hoya, ane sAdhune dravyapUjA sAmAnyathI na hovA chatAM nAmasmaraNa, jApa vagere sAthe AjJApAlanasvAdhyAya-saMyama vagere hoya to te jinezvara devAnI bhAvapUjA che. A rIte kaSAyono rodha, aTakAva ane jinAjJAnuM lakSa jyAM hoya tyAM tapa zuddha che, tathA koipaNa sat kriyAomAM jyAM kaSAyono nigraha ane siddha svarUpanA ke enA sAdhananA lakSa sAthe AjJA pArataMtra-AjJApAlananuM lakSa hoya to te kriyA pradhAnatayA zuddha kahevAya. bAkI vyavahArathI zuddha hovA chatAM vAstavamAM zuddhinI gauNatA hoya athavA azuddhapaNuM hoya. A zuddhi na hoya tevA upavAsa Adi tapane lAMghaNa kahevAya che. ahIM lAMghaNano artha viziSTa phaLano abhAva levo. sAmAnya puNyabaMdha thAya. viziSTa puNyabaMdha ke AtmaguNo pragaTa na thAya. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa AtmazaktionuM samyak utthAna ane cittavRttino virodha karanAra che. cittanI je vRttio kaSAya-nokaSAya-cAMcalya-mAnapAna-ezaArAma-Rddhi-vRddhigAravo vagerethI tathA manamAM uThatA taraMgo-anukULatAnA kheMcANathI dUSita thAya che ane tenAthI saMsArI jIvone je je icchAo janme che, teno nirodha thAya che. zuddha jJAnayukta tapathI AtmAmAM eka viziSTa prasannatAnI anubhUtinI zakti utpanna thAya che, jenA kAraNe azubha cittavRttio rokAya che. jIva saheje manane rokI zake che. bahudhA manamAM vRttio-icchAo janmatI ja nathI. mananI je aneka prakAranI kASAyika-vaiSayika ane paracuraNa caMcalavRtti che te rokavAnI zakti zuddhajJAnayukta bAra prakAranA tapanI pravRttithI utpanna thAya che. A AtmazaktinuM utthAna e tapanuM vAstavika AMtarika kArya che ane cittavRtti nirodha e bAhya kArya che. (1) titikSA eTale prasannatA ane samatApUrvaka sahana karavuM, (2) brahmacaryaAtmabhAvanA ane (3) gupti; A badhA AMtarika guNonuM sthAna zuddhajJAnayukta bAra prakArano tapa che. mATe tapanuM lakSaNa bhUkha sahana karavI ke kRzapaNuM nathI, paraMtu uparokta titikSA-brahma ane gumi che. candana jema gaMdha sAthe ekameka hoya che, tevI rIte zuddhajJAnathI ekameka thayela bAre prakArano tapa e AtmAne viziSTa nirjarA karAve che. A bhUmikAe na pahoMcelA jIvo paNa jo prabhu uparanI bhaktithI ane zAsana prabhAvanAnI icchAthI tapa kare to e tapasvI ghaNuM puNya upArjana kare che ane pachI kALakrame tene viziSTa zuddha tapa prApta thAya che. ane spRhArahita zuddha tapa karIne zIgha karmothI chUTIne mokSa pAme che. je jIva karmane tapAvanAra jJAnarUpI tapane nathI jANato te tapanA marmane nahi jANanAra jaDa buddhivALo atyaMta nirjarA zI rIte prApta kare ? arthAt vipula nirjarA prApta na ja kare. ajJAnI karoDo bhavonA tapathI je karma khapAve che te karma jJAnarUpI tapavALojJAnayukta tapavALo kSaNavAramAM khapAve che. mATe jJAnayoga e zuddha tapa che, ema munipuMgavo kahe che. jJAnayogathI nikAcita karma paNa kSaya pAme che. mATe jJAnamaya tapasvI e zuddha tapasvI che, ane bhAva nirjarAyukta che. bAhya ane atyaMtara banne prakAranA tapanA bAra prasiddha bhedo ane bIjA paNa avAMtara bhedo sthUladraSTithI abhavya jIvone ane acaramAvartamAM paNa che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM viziSTa nirjarA ane viziSTa guNa prAdurbhAva karAvanAra nathI, kAraNa ke tapa zuddha nathI, viziSTa jJAnathI yukta nathI. tapathI thatI nirjarAmAM jJAnane mukhya kAraNa batAvyuM che, temAM jJAnanuM zuddhapaNuM e mahattvanuM che. jema jJAna vagarano tapa vizeSa nirjarA karato nathI, tema azuddha jJAna paNa viziSTa nirjarAnuM kAraNa banatuM nathI. bAhya-abhyatara tapathI bALajIvone karmahAsa thAya che ane kAMika zuddha ane vizeSa puNya maLe che. tapanI zraddhAthI paramAtmA upara zraddhA ane tapanA lAbhanA anubhavathI paramAtmAnI AjJAnA pAlanamAM lAbhanI zraddhA utpanna thAya che, ane te zraddhA vizeSa puNya ane paramAtmA jevI viziSTa puNyapuruSanI prApti karAve che. jenAthI zuddhi yukta jJAna pragaTa thatA viziSTa nirjarAnuM kArya tarata thAya che. mATe zuddha jJAnanI zakti-sAmagrIvALAe zuddha jJAnapUrvaka tapa-tyAga-saMyama vagere guNonI sAdhanA karavI, ane jJAna vagaranA ke jJAnanI zuddhi vinAnAe paNa prabhubhakti-zAsanaprabhAvanA-saMjJAjaya, karmahAsa - guNaabhyAsa vagere lakSathI paNa tapa ane saMyama pALavA. tenAthI zuddhi ane jJAna kALakrame maLe che ane sarva nirjarA pAme che. mATe pahelA batAvela tapanuM svarUpa vAstavika hovA chatAM te bhUmikA sudhI na pahoMcanAra paNa vartamAnakAlIna tapa vagere alpa nirjarA dvArA pradhAna nirjarA ane mokSanuM aMga bane che. mATe bAhya tapa ane tapasvInI koIe kyAre paNa niMdA na karavI. bAhya tapa e paNa mokSamArga che, jema zIvarAjarSi ajIrNanA kAraNe tapa upara caDyA, pachI dhyAna upara caDyA, pachI virbhAgajJAna thayuM, ane paramAtmA mahAvIradeva maLyA ane saMyama pAmI mokSe gayA. tethI tapa-tyAga ane bAhya saMyama e paNa AMtara guNonA kAraNarUpa che. mATe emAM prayatna karavo. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. e masuraviriyALa gAmo, che * O A suhA viriyAtuM no ya mAgo che che navapadanA dareka padamAM navapada vaNAyelA che. chatAM bALajIvone eka-eka padanI mahattA samajAvavA mATe eka-eka padanI ArAdhanA kahI che. gaNita Ama eka; paNa guNAkAra, bhAgAkAra, bAdabAkI, saravALA judAjudA batAvyA. bhAgAkAra batAve tyAre guNAkAra na batAve, ne bAdabAkInI vAta cAlatI hoya tyAre bhAgAkAranI vAta na hoya. tema ApaNA hRdayamAM mahattA vadhe mATe dareka padanI vAta judI judI batAvI che. paraMtu, tattvadraSTie navapadanA pratyeka padamAM navapadanI ArAdhanA che. sAmAyika karIe, navakAra gaNIe to paNa navapadanI ArAdhanA che. vivakSA tarIke judI kahI che. arthAt amukane jJAnanI, amukane darzananI, amukane cAritranI ArAdhanA kahevAya, tema vibhAga pADyA che. cAritra padanI ArAdhanA eTale kaI ArAdhanA ? AzravanI ke saMvaranI pravRtti? saMvaranI pravRtti. caya = ekaThAM karelAM karmone khAlI kare te cAritra... bAhya pApapravRttithI nivRtta thaIne aMtaranA pApa pariNAmone nivRtta karavA te cAritra. prathama bahArathI nivRtta thavuM. bahArathI nivRtta thAya nahi to aMdaranA pariNAmo nivRtta thAya nahi ane tyAM sudhI cAritra Ave nahi. bahArathI nivRtta thayA pachI aMdarathI aruci rAkhe to aMdaranI nivRtti kahevAya. manamAM pApapravRttinuM kheMcANa hoya to cAritra dUra che. manamAM dharmapravRttinuM kheMcANa che, saMvaranI pravRtti che to cAritra najIka che. bhagavAnanI pUjA cAritranI najIka ke dUra? bhagavAnanI bhakti, guNagAna, te badhAM kAryanuM phaLa saMvaranI prApti, AzravanI nivRtti che, mATe te cAritranI najIka laI jAya che. TI.vI.nI, samAcAra patronI, reDiyonI pravRtti cAritrathI dUra khaseDanAra che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jene bAhya mojazokhanI pravRttimAM rasa che te pravRtti AtmAne zuM kare? bAhya sAMsArika pravRttino rasa cAritranA rasane, vairAgyanA rasane tathA tapanA rasane moLo pADe. eTale cAritranI prApti bhUmikA vagara thatI nathI, bhUmikA vagara TakatI nathI. cAritranI prApti thayA pachI tene TakAvavA mATe nIcenA pagathiyAnA TekA vinA uparanI bhUmikA rahI na zake. viziSTa avyavasAya, viziSTa pravRtti, viziSTa bhAvollAsa ochAvattA kema dekhAya che? nIcenA pAyA majabUta karyA vinA uparanuM caNatara karyo jaIe to cAle nahIM. to AzravanI nivRtti vagara saMvaranI pravRtti Ave nahi, AzravanI nivRtti mATe Azravano bhaya joie. Azravano bhaya te samyagdarzana che ne AzravanI nivRtti te cAritra che. doSano bhaya ane doSanI nivRtti joie; doSano bhaya te samyagdarzana che, ne doSanI nivRtti te cAritra che. pApano bhaya e nIcenI bhUmikA che. ne pApanI nivRtti uparanI bhUmikA che. khAvAno bhaya jene na Ave tene AhArasaMjJA para tiraskAra na Ave.... "khAvuM e mAro svabhAva nathI, AvI vicAraNA jenI na hoya tene tapa Ave to kharo, paNa puNyanA AlaMbanathI Ave; gatAnugatikatAthI Ave. tene tapanA pAraNA ne attarapAraNAmAM ja AnaMda Ave. dIkSA lIdhA pachI AtmA guNo keLavavA yogya bane che. bhAvadharmanI dIkSA pachI vyavahAra dharmanI dIkSA apAya tevuM nathI. vyavahAra dIkSA pachI bhAva dIkSA Ave. cAritra bahAra hoya to aMtaramAM Ave. bahAramAM lAvavuM nathI, aMtaramAM icchA karavI nathI, aMtaramAM Azrava pratye tiraskAra pedA karavo nathI, pachI cAritra kyAMthI maLe ? ko'kadivasa paisA gaNatI vakhate vicAra Ave ke "A paiso mane saMsAramAM bhaTakAvanAra che?" aMtaramAM samyakatva hoya to Avo vicAra AvyA vinA na rahe. jene Azrava pratye aruci nathI, jene Azrava pratye bhaya nathI, jene Azrava pratye hRdayamAM ThaMDaka che, tene samyakatva na hoya. bAhya rIte AcAramAM jeTalI custatA, makkamatA Ave teTalI aMtaramAM cAritranI IcchA prabala thAya. chAjIvajI jI vaNA 98 chApajI jIpajIrAvajI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATIne dAbI daie to anAja na Uge. mATIne khodIe to anAja thAya... mATI ekanI eka che, paNa keTalo pharaka ? eka kaThorane eka pocI. tema jene pApano bhaya thAya te poco thAya che, temAM dharma Uge che. jene pApano bhaya nathI, Azrava pratye mIThAza che, te kaThora thAya che, temAM dharma Ugato nathI. kaThora koNa ? pApano bhaya jenAmAMthI nIkaLI jAya che... je AtmAmAM pApa pratye aruci Ave ane pApano bhaya Ave te AtmAmAM komaLatA Ave... upAzrayamAM kIDI nIkaLe ne gharamAM kIDI nIkaLe- to bannenI kALajImAM pharaka paDe che. jayaNA badhA kAryanI aMdara joIe.. jamavA beso to nIce dANo paDe to calAvAya nahi. vastu eMThI muko to calAvAya nahi. Aje thALI dhoIne pIvAnI evo dareka gharamAM kAyado nathI. ame ekeya pAtarAM dhoyAnuM pANI paraThavIe nahi, pI jaIe. ane tamAre tyAM thALIno eThavADa gaTaramAM naMkhAya. gaTaramAM nAMkho to macchara thAya, saMmUrchAima jIvo thAya. pAchaLa Azravo keTalA ? Azravano bhaya gayo eTale AvuM thAya. gharamAM vAsaNa keTalAM joie? be thALI hoya to cAle... karakasarathI vaparAya. vadhAre vAsaNa hoya to vadhAre bagaDe. rAkhavA paDe te vAta judI; paNa bane teTalA ochA rAkhavA. jayaNAthI kAma karavuM. AvI vAto pApano bhaya hoya tenA jIvanamAM Ave. jenA jIvanamAM pApano bhaya nathI tenuM "bAradAna hAjara, mAla gerahAjara jevo ghATa thAya. bAradAna sAru banAvavA koNa mahenata kare ? mAla vahecavo hoya te. bahAra AbarU joie to bAradAna sAru. Aje lokone dharmakriyA, dharmasthAnomAM javAthI AbarU vadhaze AvI vicAraNA nathI, nahIMtara AbarU jamAvavA khAtara paNa dharmakriyA kare. jUnAkALamAM cAMdalo joine vyavahAra karatAM hatAM, atyAre cAMdalo joIne dUra bhAge. jene dharma nathI gamato tevAnI sAthe vyavahAra jene game te vyavahArathI paNa dharmI na kahevAya, paNa jene dharma nathI gamato tevAnI joDe jene vyavahAra nathI gamato te vyavahArathI dharmI kahevAya che. je vyavahArathI dharmarahita che tenI joDe vyavahAra rAkhe to tene vyavahArathI dharmabhraSTa thavuM paDe. dIkarInA lagna hoya, sAmA pakSavALA kahe, "rAtre khavaDAvavuM paDaze, kaMdamULa karavuM paDaze," to sAme pakSe jo dharmaruci vinAnA hoya ane tevAnI sAthe saMbaMdha Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAMDavo hoya to dharmathI bhraSTa thavuM ja paDe. je dharmI na hoya, pApI hoya, dharma pratye tiraskAravALA hoya, arucivALA hoya tenI sAthe vyavahAra kApI nAMkhe tenA AtmAmAM ja dharma rahe. ApaNe tyAM eTale ja kahyuM che ke samakitI AtmA Itara joDe paricaya na rAkhe-vyavahAra na kare. prazna :- samyagdarzana vinAnA hoya tenI ja saMkhyA kema vadhAre hoya ? uttara :- asala hIrAnI saMkhyA vadhAre ke nakalI (imITezana) hIrAnI saMkhyA vadhAre ? prazna :- saMsAramAM rahyA hoIe to vyavahAra kevI rIte calAvavo ? uttara :- pahelI vAta e che ke vyavahAra dharma pALavo hoya to vyavahAra dharma je na pALatAM hoya to tenI sAtheno vyavahAra kApI nAMkho. je dharmane zirodhArya kare tenI sAthe ja vyavahAra rAkhavo, ane je dharmona "Non Sense" kahe tenI sAthe bolavuM te paNa adharma che. ' prazna - phakta bolavAthI paNa adharma thAya ? uttara :- hA ! gAMDA sAthe vAta kare te paNa gAMDA kahevAya. vyavahAra dharma jene pALavo hoya tene vyavahArathI je dharma vimukha hoya tenI sAthe vyavahAra baMdha karI devo joIe. je dharmIne, gurune, dharmanA vyavahArane mAthe na rAkhe tenI sAthe vyavahAra rAkhavAthI vyavahArathI dharmabhraSTa thAya che. saMsArI sAtheno vyavahAra jeTalo vadhAre eTalo dharmI joDeno vyavahAra moLo paDe. nokarI karavI paDe to dharmIne tyAM karavI. tyAM nokarI karavAthI dharma vadhe che. parvo Ave tyAre rajA paNa Ape. dharmamAM sahAya kare. sAdhune zrAvaka sAthe saMbaMdha ke zrAvakane sAdhu joDe (saMbaMdho? viziSTa koTinA zrAvakane bAju para mUkIne bAkInA zrAvako sAdhu dharmane nahi jANanArA, potAnA svArtha mATe sAdhu pAse maMtra, muhUrta, rAkhaDI mAMgatA hoya, jemane sAdhu dharmanI kadara na hoya tenI sAthe sAdhu vadhAre vyavahAra rAkhe to vyavahArathI sAdhu dharmabhraSTa thAya che. zrAvakoe sAdhu joDe paricaya rAkhavAno kharo, paNa jJAna mATe, AMtarika dharma mATe, AcAra mATe, samajaNa mATe, zraddhA mATe, dharma mATe, dharmamAM AgaLa gvajI upajI chApujI/100 jI jI jI jIrU Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhavA mATe rAkhavAno che. ane sAdhue zrAvako sAthe paricaya temane UMce caDAvavA mATe rAkhavAno che. bhAvacAritra mATe vyavahAra cAritra uttama pALavAnuM. bhAvacAritra joituM hoya to dezavirati dharmane vadhAravAno. A rIte cAritra dharmanI ArAdhanA karIe to AgaLa jaIne bhAvacAritranI prApti thAya. mATe saMsAranA vyavahAra, sAmagrI, kAryo, pravRtti ghaTADavA te paNa cAritra che. AvA cAritramAM AgaLa vadhanAro bhAvacAritra pAme, sadgatinI paraMparA dvArA siddhigati sudhI paNa pahoMce. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ |ANA hi mohavisaparamamaMto mohane viSanI upamA ApI che. AjJAne viSa utAranAra paramamaMtranI upamA ApI che. viSa e AtmAne mucchita banAve che, caitanyarahita banAve che tema darzanamohanIya ane cAritramohanIyanA udayathI Azravo, heya, parabhAva, pugala pariNati vagere tarapha kyAMka guNakAritAnA, kartavyatAnA, upAdeyatAnA, sArA tarIkenA, lAbhakAraka tarIkenA bhAvo janme che, kyAMka uparokta bhAvo khoTA lAgavA chatAM tenA tarapha kheMcANanA bhAvo, sukhabuddhinA bhAvo rahe che. A che mohanA viSanI asara. bIjI rIte mohane madirAnI upamA ApI che tethI tenAthI unmattatA Ave che. A viSane utAravA mATe parama maMtranA jApa tarIke che AjJA. AjJA eTale jinavacana ke tadanusAra karAtI pravRtti. zrI jinavacanane vAraMvAra vicArIe, bhAvita karIe, zakyatA mujaba jinavacanAnusAra vartIe to viSanI bhramaNA, viparIta saMskAra ane viparIta jJAnanI asara utaratI jAya. mohaviSanA aneka prakAra che, tema tenA vAraNarUpa AjJAnA paNa aneka prakAra che. zAstramAM kahyuM che ke jene je doSa vadhAre pIDe tenA vAraNa mATe te doSa saMbaMdhI upadezaka zloko, zAstrapATho mukhapATha karIne vAraMvAra pATha karavo, temaja tene vicAravA. mohanuM kArya che jIvane svarUpamAM na AvavA devo, tene parabhAvamAM rucikheMcANa karAvavuM ane pakSapAtarUpe draSTi vikRta karAvavI. AnA kAraNe pramatta guNasthAnaka sudhInA jIvo vyakta rIte AMzika viparIta kheMcANavALA che tenI uparanA jIvo avyaktarUpe mohanA udayavALA che. zAstra bhAvanAthI darzanamohanIya eTale azraddhA paNa nAza pAme che. prabhuzAsananI ArAdhanAnA cAra prakAro che. (1) jinaAjJA-jinavacanano abhyAsa karavo, vAraMvAra pUrvApara saMbaMdhathI vicAravuM ane AtmasAt thayA pachI paNa vAraMvAra pAThanuM punarAvartana karavuM. chA pachI jIva 102 | jIva paNa Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatvo, AcAro vagere vAraMvAra yAda karavAthI pApanA pakSapAtanuM-pApasthAnomAM guNadaSTinuM mohaviSa nAza pAme che, samyagdarzana na hoya to pragaTa thAya che, hoya to nirmaLa thAya che. mATe samyakatva nahi pAmela apunarbandhakathI mAMDI badhAnuM ane samyakatva pAmelAnuM mithyAtva viSa zAstra svAdhyAyathI utaratuM jAya che, eTale ke mithyA mAnyatAomAM mithyApaNuM dekhAya che, enA upara Adara nAza pAmI anAdara thAya che. tathA zAstrazravaNa, paThana, ciMtana, parAvartanathI AcAro ane anAcAro vAraMvAra dhuMTAya che ane ethI AcAro pratye Adara thAya che, je cAritramohanIyano layopazama kare che, anAcAra pratye je aruci ane jugupsA che te zAstrapaThanathI vadhatA jAya che ane te paNa cAritramohanIya karmano kSayopazama kare che. jainAcAryo sAthe vAraMvAra vAdamAM parAsta thayA bAda bIjo koI upAya na dekhAvAthI kaTTara dveSI evA paNa goviMda brAhmaNe nabaLI kaDIo jANavAnA daDha nirdhAra sAthe cAritra lIdhuM. gurudevano vinaya karavA pUrvaka adhyayana paNa cAlu karyuM. potAne kyAMka nabaLI kaDI dekhAya te eka kAgaLamAM utAravAnuM cAlu karyuM. cakora gurudevazrInA hAthamAM te kAgaLa AvI jatAM jarAya vicalita thayA vinA adhyApana cAlu rakhAvyuM ane AcArAMganA zastraparijJA adhyayanano abhyAsa cAlu karAvyo. temAM pajIvanikAyanI siddhi mATe ApelI sacoTa yuktio joI haiyu jhUkI gayuM. pazcAttApa thayo. "ahA ! zAstrane meM zastra banAvyuM !" gurudeva pAse AlocanA karI zuddhi karI mArgamAM sthira thayA. 2) zakya eTalA AcAranuM pAlana, tenI cokkasAI paNa pratikSaNa darzanamohanIya ane cAritramohanIya karma khapAve che ane moha viSano nAza kare che. tIvra jJAnAvaraNIyanA udayathI zruta caDatuM nathI, zAstrano jarUrI abhyAsa thato nathI, paNa abhyAsa karavAno satata tIvra puruSArtha, gurudevanA vacananuM pAlana, potAnI bhUla batAvanAra pratye aho bhAvanA kAraNe mApatuSa munine vItarAgatAnI prApti thaI. 3) bIjAonA AcAra joine AnaMda pAmavo, bIjAne AcAra batAvavo, zAstra bhaNAvavA, AcArapAlanamAM sahAyaka thavuM, AcAranI temaja AcArapAlananI prazaMsA karavI, anAcArathI pAchA vALavA vagere ApaNI vAcika, kAyika pravRtti Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArA bIjAne AjJA batAvavA, paLAvavA vageremAM bIjA to AjJAmaya bane ja che, jAte paNa AjJAmaya banAya che. mATe e svanA paNa mohaviSano nAza kare che. 4) azakya AcAro-azakya paristhitiomAM paNa zakya AcaraNanuM lakSyabindu rAkhIne je nathI paLAtuM, nathI karAtuM temAM pazcAttApa karavo, potAnA doSonuM sadgurune kathana karavuM, pALanAra pratye ahobhAva, sevA karavI vagere paNa darzanamohanIya ane cAritramohanIyano kSayopazama karavA dvArA moha viSano nAza karatA jAya che. ahIM eka vAta samajavI ke mokSanI prAptinA kAraNabhUta ArAdhanAnA yogo asaMkhya che - jevI rIte jinanAmakarma nikAcanA karanAra koI eka sthAnaka ArAdhe, koI be ArAdhe, koI badhA (20 sthAnako paNa ArAdhe, chatAM phaLarUpe zrI tIrthaMkarapaNe badhAne maLe. ekasthAnavALAne paNa maLe, be sthAnavALAne paNa maLe ane badhA sthAnakanA ArAdhakane paNa maLe. tevI rIte asaMkhya yogamAMthI eka, be ke aneka yoga je ArAdhe te mokSa pAme. tethI te te yoganI je bhAvapUrvakanI Adara, gaurava sAthenI ArAdhanAnI tamannA te bhAva AjJA che, te AtmAnA mohaviSano nAza kare che. mATe phakta zAstra abhyAsa ane tenuM parAvartana karavArUpa AjJA ja ahIM na levI. jo ke pradhAnatayA rAjamArgathI zAstra vagara zAsana nathI, paraMtu AtmAnA mohane nAza karavA mATe aneka nimittakAraNo dvArA pravRtta thato jIva anAcArane anAcArarUpe oLakhato thAya, AcArane AcArarUpe oLakhato thAya. jIvanuM A je sadyoga ane sarvicAraNA pratyenuM DhaLANa te AjJA che. tethI savicAraNA ane sadyogathI mohaviSa nAza pAme. mATe gauNa vRttie vairAgyayukta jainetaramArgamAM jeTalA aMzamAM dayA, dAnAdi pravRttimAM sadyogatA che ane vairAgyabhAvanA, kaSAyanigraha, indriyadamana ityAdinI je sarvicAraNAo che te banne e lokonA AtmAmAMthI mohaviSa ghaTADe che ane jainadharma temaja vicaratA paramAtmAne pAmavA sudhInuM puNya upArjana karAve che ane temano samAgama temaja uttama ArAdhanAnI sAmagrI prApta karAve che. mATe mohaviSane utAravA mATe nIcenA upAyono amala karavo. (1) mohaviSa caDavAnA je je upAyo che, tenAthI viparIta viSa utAravAnA upAya che. tene AcaravA. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) dharmanA AcAro, dharma AcAranA lAbho, pApanI jugupsA, pApa AcAranA nukasAno, AtmAnuM svarUpa, AtmAnA guNo-banA sucaka draSTAMto vAMcavA, yAda rAkhavA, teno vAraMvAra pATha karavoM. ' (3) jApathI mohaviSa nAza pAme, tema anityAdi bhAvanAo ane uparokta arthasUcaka grantho, zloko vAMcavAnuM vicAravAthI mohaviSa nAza pAme. (4) pApanI pravRttio jeTalI ghaTADAya teTalI ghaTADavI, je karavI paDe temAM jayaNA rakhAya, tenA upara aruci, tiraskAra rahe to mohaviSa utare. AnaMda, prasannatA e mohaviSa vadhAre. pavana game, sAruM khAvAnuM game, mAnapAna game to mohaviSa vadhe. (5) AthI viparIta, dharma AcAromAM pravartana, AnaMda, Adara, anumodanA, vizeSa-pravartana vagere paNa mohaviSa utAre. (6) bhAvanAo yukta je kAMI prAsaMgika vicAraNA, pravRttio te paNa mohaviSa utAre. A badhI vAto AjJA svarUpa che, AjJA che. AjJA e utsargarUpa-apavAdarUpa bhinnabhinna dravyAdikamAM jarUrI pheraphAravALI hoya che. jema AdhAkarmI vagere vyavahAro prathama, aMtima ane madhyama jinomAM pheraphAravALA hoya che tema eka ja zAsanamAM aneka saMyogathI AgaMtuka pheraphAra vagere je mArgarakSaka, rAgadveSahAnikAraka gItArthadezita AcAra hoya te badhuM AjJAmAM samAviSTa thAya che. jIvaNajINag105kSagSaNagSA, Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bindhirva khalu kAyarya samvatya samrA naraNa bakhimayA // baddhizALI mANase sarva kAryamAM ucita ja karavuM joIe... je ucita kare te buddhizALI ke buddhizALI hoya te ucita kare ? A eka mArmika prazna che. mAla vecavAno avasara ane kharIdavAno avasara dhana hoya eTalAthI jANI zakAto nathI. nipaNa-zubhavicAraka zakti vagara mAla vece to anavasare sAmAnya lAbha thAya ane jo lIdhela bhAva karatA sasto vece to nukazAna thAya. kArya karavA mATe zakti-saMyoga joIe che paNa yogya karavA mATe buddhi joIe. ziyALAnI ThaMDImAM ThaMDuM pANI pIvA mATe pUchIe to te pUchanArAnI aNaAvaData che ane jene pUche che tenI mazkarI che jyAre unALAmAM ThaMDuM pANI ApanAra vakhaNAya che. zrImaMtane hajAra rUpiyAnI bheTa ApavAmAM Ave to kAMI vizeSa kimmata nathI paNa ati vizeSa daridratAmAM apAtI e bheTa vizeSa AdaraguNa-lAbha karanArI che. A avasarane oLakhavo te buddhinuM vizeSa lakSaNa che. avasare je kArya sudhare tevuM karavuM te kartavya che. mATe tyAga-tapa-dAna-upadeza vagere mATe paNa avasarane oLakhavo joIe. duniyAmAM davAo aneka hoya che ane aneka pAvaranI hoya che paNa vaidya ke DaoNkaTara te davA dardInI sthiti joIne Ape che. e ja rIte be putro sAthe jamavA beThA hoya, eka pAMca varSano hoya ane bIjo 2025 varSanI hoya to baMnene mA sarakho khorAka nathI pIrasatI jene jeTaluM pace teTaluM apAya.... namra mANasane Thapako thoDo apAya, khAnagImAM apAya, jAheramAM Thapako na apAya, jyAre naThora mANasane Thapako ApavAnI paddhati judI hoya. daridra devAdAra pAse devuM vasula karavAnI-mAMgavAnI paddhati judI hoya ane zrImaMta devAdAra pAse devAnI rakama mAMgavAnI prakriyA jAdI hoya. ema sazakta joDeno vyavahAra judo, azakta joDeno vyavahAra judo. bimAra avasthAmAM vyakti Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joDeno vyavahAra jAdo, svastha avasthAmAM e ja vyakti sAtheno vyavahAra judo. ema buddhizALI joDeno vyavahAra bhinna, buddhi vagaranA joDeno vyavahAra bhinna, zrImaMta joDeno vyavahAra jAdo, garIba joDeno vyavahAra jAda; ane majabUta pakSavALA joDeno vyavahAra judo, pakSahIna joDeno vyavahAra jAdo. AvI rIte potAnI paristhiti kaI che te samajIne vyavahAra thAya che. AmAM potAnuM ke sAmAnuM dharma ke adharma vagere paNa jovuM paDe. A badhuM vicArI-joIne buddhizALIe ucita vyavahAra karavo joIe... A ucita vyavahArapUrvakanuM dharma anuSThAna e mukhya-pradhAna dharma che. A aucityanA vibhAjana vagarano vyavahAra e vyavahAradharma-gauNadharma che. tethI pUrvanA kALamAM "gharaDAo gADA vALe' e nyAye vRddha-pIDhanA hAthamAM badhA vyavahAra rahetA hatA ane "mAyariyApadyavArthanApati" AcArya-vaDIlo nukazAna ane upalakSaNathI lAbhane jANe che. A kAraNe gItArtha nizrA batAvI che. kyAre zuM karavuM, zuM na karavuM vagere vicArIne jaNAve tema karavuM. mATe koIpaNa prasaMge aucityano bhaMga na karavo, aucityano bhaMga e vastuno nAza karavA tulya che. AvI buddhi zAstrathI, vicAraNAthI ane pIDha buddhizALInA saMparka-paricayanizrAthI eTale ke gurugamathI Ave che. mATe bhaNyA vagaranA vicAraka na hoya tevA ane gurugama na svIkAranAra, vaDIlone na gaNakAranAranI buddhi upara jarA paNa cAlavuM nahi. zAstramAM medhAvI be prakAranA batAvyA che. eka grahaNa medhAvI yAda rAkhavAthI buddhizALI ane bIjA maryAdA medhAvImaryAdA sAcavavAthI buddhizALI. A bemAMthI bIjA prakAranA uttama che. kAraNa ke zAstranA dareka vAkyo vidhAna-niSedhanA eka nayathI-eka dRSTithI hoya che jyAre vicAraNA ane gurupArataMtryathI yukta maryAdA dvArA sarva rIte sparzanA thAya che mATe maryAdA meghAvI e buddhizALI che ane e ucita karavAne samartha che mATe buddhinuM phaLa aucitya pAlana che eTale buddhizALIe e tarapha prayata karavo. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinivRttaparAzAnAmihaiva mokSaH suvihitAnAm / / parAzAthI nivRtta thayelA suvihita munivarone ahIM ja mokSa che. paranI AzA be prakAranI, (1) paudgalika ane (2) sahavartI vagerenI. banne AzA, apekSA, paravazatA, sattahAni ane Arta-raudradhyAnakAraka bane che. sArI vastunI apekSA e paNa parAzA che. te maLe eTale anukULatAjanya AnaMda thAya, ane na maLe, pratikULa maLe eTale arati thAya. A rIte rati-aratimAM phaMgoLAto jIva samatA-sukhane meLavI zakato nathI. evI ja rIte koipaNa vyakti pAsethI sArA vartana-vacana-sevA-sahAnubhUti-vAtsalya ke premanI apekSA hoya ane te jo maLe to jIva saMtoSa pAme, ane na maLe to jIva udvigna bane. A rIte ratiaratimAM jIva bhamyA kare che. mATe kyAMya zAMti-sukha-samatA-prasannatA nathI hotI. sArAnI AzA rAkhyA pachI narasI vastunI prAptithI aNagamo Ave che. A paNa parAzA che. mATe narasI vastu temaja viparIta karanAra ke na mAnanAra vyakti pAsethI anukULa vartananI AzA na rAkhavI. zrI sthAnAMgasUtramAM cAra prakAranI duHkhazayA ane cAra prakAranI sukhazA batAvI che. (1) mokSamArgamAM azraddhA, (2) kAmabhoganI spRhA, (3) para lAbhanI icchA ane (4) snAnanI icchA. A cAra duHkhazapyA che, ane A cArathI pratipakSa cAra sukhazayyA che. prathama sivAyanI traNa paraAzArUpa che arthAt je para vyakti ane para pudgalanI AzA-spRhA-apekSAbhAva rAkhe che te duHkhanA kAraNamAM varte che, mATe du:kharUpa zayAmAM sUve che. je e para apekSAno tyAga kare che te sukharUpa zayAmAM sUve che, sukhanA kAraNamAM rahe che, sukhamagna bane che. para lAbhanI vahecchA e jema duHkhanuM kAraNa che tema potAnA koipaNa kArya mATe paranI apekSA-potAnI sAthenA paranA vyavahAramAM anukULa vyavahAranI apekSA ane potAne nahIM gamatA vyavahAranA tyAganI apekSA, bIjAnA tamAma vyavahAramAM amuka rIte na vartavAnI apekSA, amuka rIte vartavAnI apekSA, A Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhI parApekSA che. para vyakti para koIpaNa prakAranA niyaMtraNanI apekSA te parApekSA. tenAthI mukta eTale tevI apekSArahita jIvo e bhAvamukta che. mATe te sunihita agraNIone ahIM ja mokSa batAvyAM che. ' paraMtu A avasthA lAvavA mATe jema jIvanI apekSA choDavAnI tema pudgalanI apekSAno mokSa paNa lAvavo paDe. pudgala apekSA mokSanA be vibhAga paDyA, (1) kAmabhoga ane (2) svacchatA. anukULatA svIkAravI-pratikULatA choDavI, anukULatAmAM ThaMDaka, pratikULatAmAM ukaLATa, anukULa vastu saMgharavI-vAparavI, pratikULa vastuthI dUra bhAgavuM, vAraMvAra snAna-dhovuM-sAphasupha karavuM A badhI pudgala AzA che. A jIva-AzA ane putrala-AzA choDavA mATe tattvanI sacoTa zraddhA joie. jene mokSanI, AtmasvarUpanI, tenA kAraNarUpe vairAgya-tyAga-jJAna-saMyamasahanazIlatAnI zraddhA che te ja pudgala-AzAne nukasAnakArI-duHkharUpa mAne. jene AtmAnA zuddha svarUpanI zraddhA nathI te bhavAbhinaMdI jIva pugala-AzA ane jIva-AzAmAM sadA gaLAbUDa DUbelo hoya che. mATe prathama azraddhArUpI duHkhazadhyA jAya tyAre pugala-AzA, kAmabhoga-AzA ghaTatI jAya-hAsa pAme. te jema hAsa pAme tema anya jIvo taraphanI AzA paNa hrAsa pAme. Ama jIva, AzA choDanAre bAkInI AzA choDelI che tethI te mukta na hovA chatAM mokSanI jema ahIM paNa svastha che. mATe dravya-kSetra-kALa-bhAvathI nirapekSavRttivALAne ahIM ja mokSa che. saMyamamAM A apratibaddhatA meLavavAnI-bhAvavAnI-AtmasAt karavAnI che. mahAtmA vagara A sthiti AvatI nathI. parAzAmAM pakaDAyelA mahAtmAone paNa mokSa jevuM sukha maLatuM nathI. parAzAmAMthI chUTavAno-AtmAne choDAvavAno prayata paNa mahAtmAoe mukhyatayA karavAno che. tethI A uktinA sArarUpe ArAdhaka AtmAoe AMtarasukha ane AMtarika sAdhanAmAM AgaLa vadhavA parAzA choDavA sadA tatpara banavuM jarUrI che. mokSanuM svarUpa samajavA mATe paNa parAzA amuka rIte toDavI ja paDe. jyAM para eja sva ane svIyarUpe samajAya tyAM tenAthI bhinna sva ane svIya zI rIte samajAya ? AvI draSTi suvihita sAdhu mahAtmAnI hoya che. suvihitano artha (1) sArI rIte tattvane jANanAra, heya-zeya-upAdeya-AzravasaMvara vagerenA dravya-bhAva-bhedo jANanAra. tethI sahaja rIte parAzA chUTI jAya Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che...(2) sArA AcAravALA, jene sArA AcAranI UMcI bhUmikAe javuM hoya ene bIjAnI apekSA-AzA choDavI joie. tethI je vyakti ke pudgalanI AzA choDe che tene rati-arati chUTe che, apekSA-pratibaMdha-mamatA chUTe che. tethI tevA AcAravALAne ane draSTivALAne ahIM ja mokSa che. mokSanI jema kyAMya rokANa ke pakkaDa nathI. tethI te svAtmaramaNatA ane sAdhanAmAM sadA magna hoya che. ziyALAmAM ThaMDI na paDe, unALAmAM garamI na paDe tevI icchA jevI icchAomAM ja jIva duHkhathI bhAgato ane sukhane gotato-tapAsato athaDAyA kare che. TUMkamAM jeTalI jeTalI khAvA-pIvAnI, kapaDA-lattAnI, garamI-ThaMDInI, mAna-pAnanI, ezaArAmanI, sneha-mamatAnI, bIjAnA dvArA kAmakAjanI apekSAo jIva ghaTADato jAya che tema tema e mokSanI nikaTa thAya che. vairAgya vadhe tema saddaSTi vadhe, saddaSTi vadhe tema sauMcAra vadhavAnI yogyatA ane sauMcAra vadhe che, ane tenAthI sukha-saMtoSa vadhe che. jema jema parAzAparAvalaMbIpaNuM tema tema saMsAra duHkha ane bhramaNa; jema jema tattvadraSTApaNuM, vairAgyapaNuM ane svAvalaMbIpaNuM tema tema saMvegapaNuM-mokSa nikaTapaNuM che. mATe ratrayanA prAptinA kAraNabhUta deva-guru-sAdharmikanA avalaMbana sivAyanA avalaMbanamAM AsthA na bAMdhavI. parabhAvonI apekSA jema choDavA jevI che tema audayikabhAvonI AzA paNa choDavI. sAruM zarIra, sAruM rUpa, saubhAgya, Adeya nAmakarma, susvara, vyAkhyAna zakti vagere-A badhA karmodayakRta bhAvo paNa jIvathI para che. tenI AzA rAkhyA pachI jo maLe to garva ane bIjAno tiraskAra Ave, ane na maLe to dInatA Ave. mATe para eTale pudgala apekSA choDavI, para eTale bIjI vyakti tenI apekSA ghaTADavI, para eTale audayika ane kathaMcita kSayopazama bhAvo paNa sAdhanarUpa hovA chatAM sAdhyarUpa nathI tema samajI maLe to sadupayoga karavo, na maLe to dInatA na karatAM apekSA choDavI-samatA rAkhavI. A draSTi vikasAvanAra sadA AnaMdamagna bane che, svarUpamaNatAno AnaMda jhIle che ane zIgha mokSagAmI bane che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke nAnA - - - - - - 1.1 1nt : nana nananana kaparA ke jaw , wisi che. je -6 :-- -- i hu v w ---:::: pa ka | kAma kara ra ra - ; ( sa ) thoDA paNa garvathI guNasamudAya paNa asAra karAya che." guNa hoya ke guNasamudAya hoya tene nirbala-niSphaLa banAvanAra koIka AcAra ke bhAva hoya che. doSane janmAvanAra, vadhAranAra amuka pravRtti ane amuka bhAvo che, te rIte doSono nAza karanAra paNa amuka prakAranI pravRtti ane amuka prakAranA bhAvo che. eja rIte guNone janmAvanAra ane vadhAranAra paNa pravRtti ane bhAvo che tema guNone ghaTADanAra-nAza karanAra paNa pravRtti ane bhAvo che. | vinaya e dharmanuM mULa batAvyuM che tema vinaya e guNonuM paNa mULa che. vinaya eTale namratA. namratA eTale koIpaNa bhautika ke AdhyAtmika zaktiothI bIjA karatA potAnI mahattA na AMkavI, na mAnavI, bIjAnI hInatA na mAnavI. jema eka pArasamaNI kAcanI DabbImAM che, eka kapaDAnA TukaDAmAM bAMdhyo che, baMnenI kiMmatamAM kaMI phera nathI paDato tema zuddha ane siddha svarUpI anaMta zaktinA mAlika AtmA badhA sarakhA che temAM vartamAna paristhitimAM sAmAnya pheraphArathI potAnI vaDAI mAnavI te garva che. bIjAno tiraskAra te enuM phaLa che. namratAthI AtmA guNone yogya bane che, potAnI baDAI na mAratA nyUnatA dekhAya che, ane e nyUnatAne kADhavAnA upAyone Acare che ane kramazaH guNo pAmato jAya che. je vyakti potAnI audayika bhAvanI ke kSayopazama bhAvanI je zakti che tenI caDAI kare, enAthI potAnI mahattA AMke, bIjAne hIna daSTithI, tuccha dRSTithI, tiraskAra dRSTithI, apamAna daSTithI juve tenI te zakti nAza pAme ane viparIta avasthA UbhI thAya. rUpanA garvathI rUpa nAza pAme, zaktinA garvathI zakti nAza pAme, aizvaryanA garvathI aizvarya nAza pAme, kulanA garvathI hInakula maLe, uttama gotra-jAtinA garvathI hIna gotra-jAti maLe, jJAnanA madathI jJAnahIna thAya, buddhinA garvathI mUrkha pAke. ahIM jJAnathI zrutajJAna levuM ane buddhithI cha agvacha/111 | gg gg Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matijJAna levuM. lAbha vagerenI labdhinA madathI lAbha rahita bane, bhoganA garvathI bhogahIna bane, je je vastuno garva kare che te vastune zaktine ayogya bane eTaluM ja nahi paraMtu jo e sudhare nahi, pazcAttApa thAya nahi, koI samajAvanAra maLe nahi to krame karI badhI zaktio ane guNothI rahita thAya, guNo nAza pAme, AvarAI jAya, aMtarAyono udaya thAya. mATe vinaya jema guNonI khANa che tema garva e doSonuM sthAna che, guNonA nAzanuM kAraNa che. guNI AtmAmAM garva che ke nahi te jANavAnA upAyo che. zaktivALA pAse hIna zaktivALo jAya to zaktivALo tenA upara upakAranI dRSTivALo, sahAyanI dRSTivALo, kaMIka karI chuTavAnI icchAvALo thAya ane e jAtanI pravRtti hoya to sahAnubhUtikaruNA-sahAyapaNuM dekhAya. potAnI prazaMsA-moTA-AvaData na dekhADe ke bIjAnI niMdA-hInatA ke anAvaDatapaNuM na jaNAve. zikSakanI pAse vidyArthI Ave, emAM je vidyArthI kAMIka pUchavA Avyo hoya tene javAba Ape, barAbara samaje tema kahe, bIjA pUchavAnuM mana thAya tema vAta kare, cAvIo batAve, vyAptio-marma batAve. ema ja Avyo hoya to paNa nakAmI vAto na karatAM tattvanI ruci janma, vastu samaje, samajavAnI-jANavAnI icchA thAya tevI vAto kare, A rIte zikSakanA paricayamAM AvanAra vidyArthI jo jJAna pAme, niHzaMka bane, uMDANa pAme, bhaNavAnI icchAvALo thAya to bhaNAvanAra bane tevo monITara thAya. AvI pravRttinI icchA janmAve te zikSakanI karuNA che. A karuNA sva-paranA guNanI vRddhi kare che. zikSaka-zikSaka bhegA thAya tyAre bIjAne zuM nathI AvaDatuM te na jue. te jAe te IrSyA che paraMtu potAne je na AvaDe, jemAM zaMkA hoya te paraspara vicArIne zaMkA rahita thAya. zikSaka zikSaka male to paraspara prema rAkhe, meLa rAkhe, eka bIjAnA kAryanA pUraka thAya, eka bIjA bhegA thaI vicAraNA karI vidyArthIonI jJAnazakti-jJAnarUci-huMziyArI-AvaData kaI rIte vadhe, enA avarodhaka tattvo dUra karavA paraspara zikSako eka thaIne kArya kare to A zikSakomAM paraspara maitrI thaI vidyArthI pratye karuNA thAya. paraMtu jo zikSako paraspara maLI na zake, paraspara praznono vicAra-vinimaya karI na zake, enA ukelo ane vyavahAru rastA na kADhI zake to zikSako paraspara abhimAnI ane meLa vagaranA che. jema karuNA vagaranA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikSako vidyArthI upara upakAra na karI zake tema meLa vagaranA zikSako paNa vidyArthIo upara vizeSa upakAra na karI zake, vidyArthIone guNasaMpanna banAvI na zake. zikSakoe vidyamAna moTA zikSako ke prinsipAla ke sArA UMcA zikSakonA guNa gAvA, emanI mahattA rAkhavI. AvuM karanAra zikSaka pramodabhAvavALA kahevAya, AvuM na karavAvALA garvathI grasita kahevAya. tethI UMcA sArA zikSakonA je dUSaNo guNAbhAsa eTale garva vagere doSathI asAra thayela guNa athavA guNano AbhAsa eTale guNarUpa jaNAto vAstavamAM doSa che. A rIte garva na hoya to dareka guNavALAnA guNo vadhatA jAya che. guNavALA jIvo guNane ayogya jIvanI ane guNAbhAsa jIvonI upekSA karI, zake che tene badale aruci-udvega-tiraskAra-avajJA kare to samajavuM ke A paNa guNano AMzika garva che, A rIte vinayavALA-namra rahenArA jIvomAM guNo vAsa kare che, vistAra pAme che, garvavALA hRdayamAM guNo tuccha-alpa-apradhAna hoya. patharALa jamInamAM vRkSonuM mULa UMDuM jatuM nathI tema garva-ADabara priya AtmAomAM guNo UMDA jatA nathI ke vistAra pAmatA nathI. mATe koIe kyAreya koIpaNa bAhya ke atyaMtara zakti-guNomAM garva na karavo. "thoDA paNa garvathI guNa samudAya paNa asAra karAya che." AmAM paNa zabda be che, prathama "paNa"thI e samajavuM ke vadhAre garva hoya to sutarAm asAra thAya-nAza pAme ane durgati paNa maLe. bIjA "paNa"thI e vicAravAnuM che ke guNa samudAya jema asAra thAya che tema puNyodayajanya zaktio paNa asAra thAya che, nAza pAme che. namratAthI bIjA guNonA nAzaka doSo paNa nAza pAme che. vinayathI namratA Ave che, namratAthI samarpaNa Ave, samarpaNathI bIjA doSone toDavAnI ruci ane pravRtti Ave che. mATe doSonI pradhAnatAmAM mAna-krodha-mAyAlobhano krama keTalIka vastuomAM batAvela che. manuSyamAM mAna pradhAna che, mATe garva jAya, mAna jAya to bAkInA kADhavA anukULa paDe che. garvathI koI vastu-guNa sArabhUta thatA nathI te paNa dhyAnamAM rAkhavuM. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (na hu sujjhai sasallo Alocana e 3ra yogasaMgrahamAMthI pahelo bheda che. Alocana zabda aneka arthamAM vaparAya che. prathama artha-vicAraNA karavI. bIjo artha-kArya pUrve pUchavuM, kArya pachI hakIkatanuM gurune kahevuM. trIjA arthamAM gurune doSonuM kahevuM. (1) dareka kAryono aneka rIte-cAre bAjuthI lAbha-nukasAnathI vicAra karavo. A vicAraNA jo vAstavika thAya to ghaNA pApo, potAnA ane potAnA dvArA bIjAne thatA ghaNA nukasAno aTakI jAya che. A vicAraNA jJAnapUrvakanI, rAgaSanA valaNa vagaranI vivekayukta hovI joIe. koIpaNa vicAraNAmAM jo jJAnAbhAva ke viparIta jJAna bhaLe to vAstavika vicAraNA na thavAthI jIva pApa ane nukasAnamAM utare che. dareka pravRttimAM jIvana paddhatimAM vicAraNA karavAthI zuM choDavuM, zuM AcaravuM te nakkI thAya che. mATe dareka sthaLe moTA bhAge dravya-kSetra-kALa-bhAvanI vicAraNA karavAnI batAvI che.jema daridra mANaso vacce vizeSa ADaMbara-bhapako-mojazokha e lokone dveSa-IrSA utpanna kare. mATe ati zrImaMta mANase paNa AvI paristhitimAM ADaMbara, bhapako, mojazokha ochA karavA joIe. nahitara bIjAnI IrSA dvArA potAnA khUna sudhInA nukasAna veThavA paDe. e ja rIte sAmAnI mahatvanI moTI bhUlamAM paNa jo ApaNe AvezamAMkrodhamAM AvIne vartIe to tenAthI sAme lAbha thAya athavA na paNa thAya; paraMtu te vakhate jo narakAyuM baMdhAI jAya to ApaNane durgatinuM je nukasAna thAya te abajo rUpiyAnA nukasAna karatA moTuM che. utAvaLIyA mANaso utAvaLathI kyAreka kAmanI saphaLatA pAme che, paNa moTe bhAge vizeSa nukasAnamAM utare che. jIvananA dareka vyavahAromAM vicAra karavo ke AmAM lAbha keTalo? AnAthI nukasAna keTaluM? AnA vinA lAbha keTalo? AnA vinA nukasAna keTaluM? A kaggggg114 kapaypachagge Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicAraNA karavA mATe vyavahArika jJAna joie ane zAstrIya jJAna paNa joIe. jeTaluM jJAna-ciMtana-anubhava vikase teTalI vicAraNA vizada-cokkasakAryasiddhivALI bane. tethI ja upadeza paNa A vicAraNA mATe che, kathAo paNa heyopAdeya, kartavyAkartavya vagere vicAraNAono spaSTa ane saMgIna bodha karAvavA mATe che, zAstrajJAna paNa vicAraNA-ciMtana dvArA anAdikAlIna azubha, viparIta saMskAra ane viparIta bodhayukta vicAraNAothI vAsita aMtaHkaraNane sudhAravA mATe che. AmAM prajJApanIyatA guNa sahAyaka che tethI ajJAnajanya, mohajanya, rAga-dveSanI vRttijanya vicAraNAo eka sAIDanI (bAjunI) hovAthI sarva pAsAne jonArI nathI. AvI vicArasaraNI dharAvanArane sAcI vicArasaraNI ApanAra maLe to te vAta samajI zake, potAnI bhUla pakaDI zake ane sudhArI zake. jevI rIte gaNitajJa jo kadAgrahI hoya to potAnI bhUla na svIkAre, ane jo saraLa hoya to jAte khyAla Ave to paNa sudhAre, ane bIjA batAve to paNa svIkAre-kabula kare. e ja rIte dareka bAbatamAM je sArA vicAraka che, AgaLa paDatA che te ane je cAluM madhyama kakSAnA che te je kAMI mana-vacana-kAyAnI pravRttio sAhajikapaNe ke vicArapUrvaka kare che, temAM vicArakatAnA kAraNe vicAraNAo ane pravRttio sudhare che, temAM paNa prajJApanIyatAnA kAraNe vizeSa draSTi vikasita thAya che. dareka bAbatomAM asaggahanA tyAgapUrvaka je tatvagaveSaNarUpa vicAraNA, te paNa yoganA saMgraharUpa che. A prakAramAM Atma jAgarikA paNa Ave. "Atma jAgarikA" eTale AtmA jAge te mATenI vicAraNA. rAtre sUtA athavA savAre uThatA athavA rAtre uMgha uDI jAya tyAre, athavA anukULa koI paNa samaye vicAraNA karavI ke (1) meM zuM karyuM ? (2) mAruM zuM kArya bAkI che ? (3) huM zakya paNa zuM nathI karato ? (4) bIjA mane kaI rIte jue che ? (5) huM mArI jAtane kaI rIte jouM chuM? (6) kaI bhUlo-kuTevo huM nathI choDato ? A ane AvuM bIjuM paNa vicAravuM. A vicAraNAne AtmaciMtA-Atma jAgarikA kahevAya. te karavAthI AtmA jAgRta bane, moha, ajJAna, rAga-dveSa, pramAda vagere ghaTe, dharmathI bhraSTa kare tevA ghaNA karmo A vicAraNAthI nAza pAme che, AtmAno ArAdhanAmAM ullAsa jAge che, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSollAsa vadhe che, kSayopazama vadhe che, puruSArthamAM sadbhAvanAmAM niraMtara vRddhi thAya che. mATe A AtmajAgaraNarUpa-AtmaciMtanarUpa AtmajAgarikA karavI te badhA ja dharmI AtmAonuM kartavya che. A ja rIte anityAdi 12 (bAra) bhAvanAo barAbara samajavI, vicAravI, yAda rAkhavI ane saMsArarasika jIvonI vicAraNAnI sAme bAra bhAvanA yukta vicAraNAo karavI. A vicAraNA-bhAvanA e zAstrajJAnapUrvakanI AlocanA che. zAstromAM "bhAvanA bhavanAzinI" batAvI che, te A AlocanAno vicAraNArUpa prathama prakAra che, je vivejyukta ane zAstrasApekSa hovAthI bhavanAzaka bane che. tethI yogano saMgraha kare che. A vicAraNA paNa svayaM yogarUpa ane yoganI parAkASTAe pahoMcADanAra che. A ja vicAraNAnA prakAramAM potAnA doSo guru pAse kahevA mATe paNa yAda karI saMkalana karavA paDe te mATe sAMje pratikramaNamAM aticAranI 8(ATha) gAthAno kAyotsarga zrAvaka mATe che, ane sAdhu mATe "sayaNAsaNannapANe..." gAthAnI vicAraNArUpa kAyotsarga che ahIM 8 gAthA paMcAcAranI che, paraMtu aticArane yAda karavA mATe che. tethI aticAranI gAthA ema kahevAya che. ema sAdhu mATe paNa AcAranI gAthA che. A doSonI vicAraNA bAda AlocanA vyavasthita thAya che. doSonI tapAsa-jAMca-noMdha-upasthiti e paNa A prakAramAM lai zakAya. (2) vicAraka mANasa potAnI vicAraNAnI pakkaDa na rAkhatA yogya ane uccakakSAvALA pAse salAha mAge che. je potAnA kAryamAM, mArgamAM, vicAraNAmAM ke pravRttimAM tevI viziSTa yogya vyaktinI salAha, mArgadarzana ke potAnA kAryamAM anumati icche te paNa vicAraka che. kadAgrahI, dhAreluM karanAra, bIjA ciMtakane mahatva na ApanAra-potAnI vicAraNAne ja sarvAMze satya samajanAra e hakIkatamAM Alocaka (vicAraka) ja nathI. mATe pote vicArela mArgamAM vaDIlonI salAha levI anivArya che. tethI ja dareka bAbatamAM gurune, vaDIlane, javAbadAra vyaktine pUchIne karavuM. A rIte yogyane pUchavuM-karela jaNAvavuM te paNa Alocana che. sAdhune gocarI AlocavAnI (gurune batAvavAnI) zAstramAM je vidhi che temAM lakhyuM che ke jyAM, je rIte lIdhuM hoya te badhuM varNana kare. koI paNa doSa potAne na jaNAya ke na hoya to paNa A Alocana jIvane asaggahamAMthI, chupAvavAmAMthI, paNa kaI 111 purUSa paNa Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahaMkAramAMthI mukta kare che. huM ajJAna chuM-chadmastha chuM-bhUla thavAnI zakyatAvALo chuM tethI mArI badhI vRtti ane pravRtti bIjA yogyane jaNAvavI jarUrI-anivArya che. evA bhAvavALA sAcuM-sarva kathana kare. AvA bhAva vinAnuM je kathana te jarUrI, alpa ane sAmAne vizvAsa pamADavA pUratuM athavA gatAnugatika hoya. tethI potAnA jIvananA badhA pAsAmAM bIjA yogya-dIrghadraSTA-sAco mArga batAvatA guru ke gurutulya vaDIla [kyAreka tevA saMyogomAM vaDIlanA abhAve paryAyamAM samAna athavA nAnA paNa] gItArtha (buddhizALI) gaMbhIrane sAkSI banAvavAnuM, pUchavAnuM, jaNAvavAnuM batAvavAnuM rAkhavuM. A Alocana eTale jIvana vyavahAranuM kathana, pRcchA, nirdeza anusAra vartana. te karavAthI jIva ArAdhanAnA yogone meLave che. jene vaDIla nathI, guru nathI, kalyANamitra nathI, bIjAne jaNAvavAnuM ke pUchavAnuM nathI, gItArthanI nizrA nathI, svayaM gItArtha hovA chatAM bIjA gItArthanA sahayoga ke sahakAra nathI, te A yoganI virAdhanA kare che. potAnA vaDIlo ke mitro ke oLakhItA maLe tyAre eka bIjA potAnA jIvana vyavahAranI, paryaTananI, anubhavonI bhegA maLIne vAto jaNAve, dezadezanA rivAjo, paddhatio ane emAM potAne lAbha-nukasAna vagerenI prakriyA vagere jaNAve. jema eka viSayanA aneka niSNAto bhegA thaIne te viSayonA anubhavo ane vicAraNA kare, tema A vicAraNAne zAstrIya paribhASAmAM vihAra AlocanA kahevAya che. jemAM DokaTaronI, vaidyonI, vakIlonI, vepArIonI konpharansa bhegI thAya che tevI rIte yogya vyakti yogya vyaktio pAse anubhava meLavavA, bhUlo sudhAravA, bhUlone samajavA je nikhAlasatAthI vAto kare, tene anubhavelI vAtorUpe AlocanA batAvAI che. . (3) trIjA naMbaranI AlocanAmAM potAnA doSo pazcAttApa sAthe pharI na karavA paDe te pariNAmapUrvaka je paristhitimAM je bhAvathI AcaryA hoya te jaNAvavApUrvaka guru je tapa vagere Ape ke kahe, te rIte doSanA nAza mATe karI ApavuM, kAraNa ke doSasevanathI AtmA upara baMdhAyela karma pazcAttApa Alocana ane prAyazcitta AcaravAthI nAza pAme che. sAthe bIjA paNa aneka karmo nAza pAme che. A AlocanAnI vizeSatA e che ke loka vyavahAramAM DokaTara vagere jINA jINA paNa 117]gggggggg Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davAnA jANakAra mAmulI rogamAM davA jAte ja kare, bIjAne jaNAvavAnI ke puchavAnI jarUra ene rahetI nathI. paraMtu roga na pakaDAya, davA lAgu na paDe, bhayasthAna lAge tyAre bIjA DokaTaranA Azraya, salAha ke davA le. paraMtu atre prabhuzAsanamAM to game tevA uccasthAne beThelA AtmAne jyAre doSa jaNAya ane AlocanA le, te nAnA ke moTA doSanuM jAte jANavA chatAM prAyazcita na lai zake, guru ke vaDIla gItArtha pAse levuM paDe. te na maLe to nAnA paryAyavALA gItArtha pAse AlocanA doSanuM kathana kare, ane je zuddhi batAve te svIkAreAcare. A rIte potAnA doSonA kathanarUpa AlocanA e trIjo prakAra che. AvI mosA'SAvA no ra ha ka pa zakhrasIddhagItamAM pahoca che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhIrA vihare vina kAyarA ApattimAM daDha dharmatA = avicalitapaNuM, dharmayuktatA e yogasaMgraha che. ane vizeSa karIne pradhAnarUpe yogasaMgraha daDhadharmapaNAmAM che. daDhadharmIpaNuM e pradhAnamukhya yogasaMgrahanuM kAraNa che. ane emAM paNa dravya-kSetra-kALa-bhAvanI ApattimAMpratikULatAmAM majabUta rIte dharmane vaLagI rahe te vizeSa ane zIgha yogasaMgraharUpa bane che. ApattimAM dharmane pakaDI rAkhanAranA bhAva vizeSa vRddhi pAme che. te puNya ane kSayopazamathI aneka rIte dharmamAM AgaLa vadhe che. Apatti eTale pratikULatA. te cAra prakAranI che. (1) AyaMbila karavA hoya ne AyaMbila khAtu na hoya, sakhata garamI hoya, tapa karavo hoya paNa koI saMbhALanAra na hoya, pAraNA-attarapAraNA barAbara na thAya, je je sAmagrI ArAdhanAnI poSaka che te barAbara na maLe te dravya Apatti kahevAya (2) kSetramAM jaMgala-aTavI, rukSa kSetra, virodhI kSetra, ati garamInuM kSetra, je kArya karavuM hoya te kAryane anukULa dravyo paNa te kSetramAM na maLe tevuM kSetra. (3) durbhikSa kALa arthAt AhAra pANI barAbara na maLe tevo kALa ane (4) ApaNo utsAha na jAge, zarIra barAbara na hoya, bIjA bImAra hoya, anukULa vartanAra na hoya, kuTuMbano virodha hoya A bhAva Apatti kahevAya. A ke AvA koI paNa bAhya paristhitijanya saMyogo ke bhAvane ghaTADanAra nimitto vagere Apatti kahevAya. moDA uThyA ke mahemAna AvI caDyA, bahAra javAnuM thayuM ke bIjuM kAma AvI gayuM, zarIra asvastha thayuM vagere aneka kAraNe pUjA, pratikramaNa cUke, ukALeluM pANI choDe, tapa choDe, ekAsaNA-besaNA-rAtribhojanatyAga choDe te adaDhadharmatA kahevAya. A badhA pratikULa saMyogomAM paNa ArAdhanAne-cAlu karela dharmane majabUta rIte pakaDI rAkhavo joIe. sahana karIne, paristhitino sAmano karIne, sattva phoravIne paNa dharmamAM DAmADoLa na thavuM. tethI dharma pratyenI ruci-pakSapAta-pradhAnatA vadhe che ane dharma AtmasAt thAya che. jIvajI jIjI Ini194jI hajI paNa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRDhatA eTale zarU karela kAryamAM hInatA-alpatA-ochAza na karavI, kaMTALo na lAvavo, prasannatA na gumAvavI, puruM karavAnI utAvaLa na karavI, Apatti samaye have anukULatA kyAre Ave tevuM na vicAravuM. sAmAnya paristhitimAM ane sAmAnya ApattimAM tapa-tyAga-jApa-dhyAna-kSamAsahanazIlatA vagere pakaDI rAkhavAthI jIvanamAM dharmanI mahattA vadhe che. nAnI nAnI muzkelImAM je dharmamAM majabUta bane te pachI moTI muzkelImAM prANAte paNa dharma pakaDI rAkhavA samartha bane. sAmAnyathI Apatti vagara je daDhadharmI nathI te kare, na kare, icchA thAya tyAre kare, icchA na thAya to na kare. tene prAraMbhika dharmI-vyavahAradharmI kahevAya. AvA jIvo kadAca roja dharma karatA paNa hoya chatAM paristhitimAM sAmAnya pheraphAra thatA choDI de-tene choDI detA vAra na lAge, tethI te-te dharmanI bhAvathI siddhi na thAya. koI paNa kAryamAM prathama ruci Ave, pachI pakSapAta Ave, pachI pradhAnatA Ave, pachI dRDhatA Ave che. rucimAM sAruM lAge, karavA jevuM lAge, upAdeya lAge. pakSapAtamAM mane maLe to sAruM, mAre meLavavuM che ane kyAre maLe ? A vicAra manamAM cAle. pradhAnatAmAM AnA vinA na ja cAle, game te rIte meLavavuM che, te meLavavA pravRtta thAya. dRDhatAmAM sahana karavA-ArAdhanA karavA taiyAra thAya. dharmamAM majabUtAI eTale AcAramAM majabUtAI. bhAvane majabUta karavA mATe AcArane majabUta karavo joIe. majabUta bhAvavALA AcAra sahajapaNe pakaDI rAkhe che, ane AcAra pakaDI rAkhanArAnA bhAva majabUta thAya che. bhAva majabUta nathI ane AcAranI pakkaDa nathI to bhAva nAza pAmaze tyAre pAmaze, paNa AcAra nAza pAmatA vAra nahIM lAge. ane AcAra nAza pAmyA bAda bhAva zenA upara raheze? mATe prathama dharma che-AcArasaMpanna banavuM. AcAramAM daDhatAvALA banavuM, e pachI sAmAnya pratikULatA Ave tyAre pratikULatAno sAmano karI sattva vikasAvI AcAra pakaDI rAkhavA, ane chelle vizeSa pratikULatAmAM paNa sattva phoravavuM. A badhuM vyaktigata apekSAe samajavuM. A jIvajI rUchavajI20 | jIvajIparUchavajI Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiu kii: nai' -- alupwnglaaseaa ask 3 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bhakti bhagavatI bIjaM paramAnandasaMpadAm paramAtmAnI bhakti e paramAnanda saMpattinuM bIja che." ema A vAkyamAM zAstrakArazrIe batAvyuM che. ahIM ApaNe paramAtmAnuM svarUpa, bhaktinuM svarUpa ane paramAnaMda saMpattinuM svarUpa, A traNe samajavA joie. parama AtmA zreSTha AtmA. e AdhyAtmika rIte siddha paramAtmA che ane bIjA naMbaramAM zrI tIrthaMkara paramAtmA che. bhautika rIte parama AtmA zrI tIrthaMkara devo che. saMsArI AtmAo yogyatArUpe paramAtmA che, pragaTarUpe tAtkAlika nathI. emAMnA keTalAka viziSTa AtmAo AdhyAtmika parAkASTAe pahoMcatA vacce bhautika parAkASThA pAmIne zrI tIrthaMkara paramAtmA bane che. e sivAya paNa jyAM sudhI parAkASThA na pamAya tyAM sudhI saMsArI AtmAone je AdhyAtmika ane bhautika zaktionI uttarottara vizeSarUpe prApti thAya che, temAM potAnI yogyatA kAraNa che, paraMtu sAthe bAhya AlaMbana-sAmarthya paramAtmA ane paramAtmAnA zAsananuM che. paramAtmAnA utkRSTa puNyanA anurAgaguNonA anurAga, ane upakArIpaNAnA anurAga dvArA jIvane paramAtmA upara bhakti janme che. vyakti upara jeTalo sneha, Adara, gaurava, pUjyatAnI buddhi vadhAre teTaluM ja te vyaktinA dareka kArya, dareka prasaMga, dareka vacana, dareka karaNI, te vyaktine mAnya dareka vastu ane mAnya dareka vyakti upara paNa pUjyatA, gaurava, Adara, sneha vagere Ave che. tethI paramAtmA uparano sneha paramAtmAnA zAsananA dareka aMga uparanA sneharUpe pariName che. bhajana karAve te bhakti. bhajana eTale ke sevA, guNagAna karAve. potAnAmAM sevakapaNAnI buddhi ane te-te ArAdhya ane ArAdhanAnA sthAnomAM pUjyapaNAnI buddhi te bhajana che-bhakti che. paramAtmAnI bhaktithI samagra zAsananI bhakti prApta thAya che. paramAtmAnI bhaktithI AdhyAtmika draSTi Ave che, ArAdhanAnA aMganI draSTi Ave che. pApakarmanA nAzathI pApadraSTi, kadAgraha draSTi, aviveka draSTi, Aveza draSTi badhI dhIme dhIme ke eka sAthe nAza pAme che ane sarva guNonA bIja AtmAmAM vavAya che. kapa jI jI jIjI/122 jI gggg ggS Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArI jIvonA prakRti, guNo, pravRtti, valaNa vagerethI atyaMta vilakSaNa paramAtmAnI prakRti vagere svarUpa che. saMsArI AtmA badhI rIte doSa-moha-ajJAna yukta che, paramAtmA badhA guNo-jJAnathI yukta hovAthI sadA prasanna, sarva rIte sarva kArya karavAmAM samartha che. temanI bhakti eTale temanI Adara-aucityapUrvaka sevA karavI, temanA nAma ane guNonuM raTaNa karavuM, temanA vacano sAMbhaLavA, vAMcavA, yAda rAkhavA, potAnA jIvanamAM AcaraNarUpe pALavA, emanA guNo jIvanamAM meLavavA prayatna karavo, emanA zAsananA ArAdhanAnA sarva aMgone gauravabharI draSTithI jovA, zakya rIte ArAdhavA, bIjA ArAdhakonI prazaMsA sahAya karavI. A badhI bhaktithI jIva pApanA junA anubaMdhono nAza kare che, navA anubaMdha paDatA nathI, puNyanA anubaMdha paDe che. sAnubaMdha kSayopazama thAya che tethI te yAvat kevaLajJAna sudhI jIvane pahoMcADe che. A badhA phaLa bhaktinA che. tethI paramAtmAnA darzana, vaMdana, pUjana, stavana ane AjJApAlanamAM jene AnaMda che te paramAnaMdarUpa kaivalya lakSmInI saMpadAne prApta kare che. tethI ja zAstra adhyayana, vAMcana, upadeza, pAThana, AcArapAlana, tapa, tyAga, bhakti, vinaya, vaiyAvacca vagere badhA guNomAM jo paramAtmAnI upara Adara bhaLelo hoya to te badhA paramAnaMdanA kAraNa che. paraMtu paramAtmAnI bhaktimAM jene ThaMDaka lAgatI nathI, jenuM mana TharatuM nathI, tene bIjA anuSThAno puNya ApI kadAca jatA rahe, cirasthAyI na bane. mATe bIjI ArAdhanA karanAre paNa paramAtmabhakti, prApta karavo joie. jenA hRdayamAM paramAtmA Ave che te AtmA parama AnaMda pAme che. mATe sarva ApattiomAM paramAtmAne yAda karavA, navarAzamAM paramAtmAne yAda karavA, sarva sArA kAryamAM paramAtmAne yAda karavA. mATe vAraMvAra navakAra gaNavA. traNa navakArarUpa naMdi paNa batAvI che. sArA kAryamAM yAda karavAthI sArA kAryonA vipna dUra thaIne zIdhra siddha thAya che. maMgaLarUpe ArAdhanAnA bIjA yogo ke bIjA ArAdhako na batAvatA paramAtmAne ke paMca parameSThine yAda karavAmAM Ave che kAraNa ke paramAtmAnI ArAdhanA te sarva ArAdhanAnuM bIja che. pApa kAryamAM paNa paramAtmAne yAda karavAthI pApa kAryathI jIva chuTe che. jyAM paNa pApa karavuM paDe tyAM paNa paramAtmAnI yAdagIrIne pasAthe e pApanA pratye Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mana TharatuM nathI tethI viziSTa pApa baMdhAtuM nathI. jIva paramAtmAnA prabhAve sadA prasanna rahe che. mATe sadA prasannatA, sAtvikatA, vIlapAvara (icchAzakti), vivekasaMpannatA, dharyasaMpannatA ane AnaMdayuktatA joie. te badhAnA bIjarUpa zrI tIrthaMkaradeva pratye AdarabhAva, gauravabhAva, bhaktibhAva, pUjA, jApa, stavanostotrono nitya pATha ane zAstrAdhyayana, AcArapAlana vagere rUpa bhaktimAM sajja banavuM joie. A badhI bhaktithI jIva tadbhave paNa mokSa pAme athavA 2-46 bhave alpakALamAM mokSa pAme. zreNika mahArAjAe paramAtmAnA dhyAna, jApa ekatAnatAthI karyA to 3 bhavamAM mokSa pAmaze ane zrI paramAtmA thaze. mATe paramAtmA bhakti jIvanamAM vadhAravI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varaM me appA daMto, saMjameNa taveNa ya / mA hu parehi damejA, baMdhaNehiM vahehi ya // A zlokamAM mokSaprAptino upAya, saMsAramAM paNa svAdhIna rahevAnI prakriyA, saMsAramAM parAdhInapaNuM zAthI Ave ane enI zI sthiti che Ama cAra vAta batAvI che. jema vAhana jo calAvanAranA aMkuzamAM na hoya ane calAvanAra jo svastha-svAdhIna na hoya, nidrAvyAta-ciMtAvyA ke pIdhela hoya athavA zUnyamanaska hoya to vAhana ADuavaLuM jatuM rahe ane gati hovA chatAM te gati ja akasmAtanuM kAraNa bane. e rIte ghoDA-hAthI vagerenI savArImAM te svayaM zAMtasvastha hoya to sIdhA mArge vyavasthita cAle, parane pIDA na kare ane pote paNa pIDA na pAme. paNa madonmatta bane, gAMDo bane, tophAnI bane ke viparIta zikSita hoya to te sva-para baMneno nAza karanAra, nukazAnamAM utAranAra thAya che, tevI ja rIte ApaNe jenA AdhAre pravartIe te jo svayaM vyavasthita hoya athavA ApaNA dvArA kAyama aMkuzamAM hoya to ApaNe ane e nirbhaya rahIe. jo evuM na hoya to ApaNe tene svastha banAvavA paDe ane aMkuzamAM rAkhavA paDe. svastha banAvavA ane aMkuzamAM rAkhavA e bemAMthI sArU ane saheluM zuM e vicAra karIe to- je jAte zAMta-vicAraka-svastha-aviparIta na hoya enA para kyAreka ApattikAlIna AcAra rUpe aMkuza mukI kAma laIe e vAta judI; bAkI enAthI sva-para anekanA jIvana jokhamamAM Ave. tethI kAryane pAra utAravA mATe yogya vyakti-vastu joIe, sAthe e calAvanArane AdhIna joie. calAvanAre lagAma vALavA-halAvavA kaDaka ke DhIlI mukavA jevI izArA puratI ja prakriyA karavAnI rahe. mATe vAhana-savArI-Azraya ApavA mATe pAtratA ane niyaMtraNa-yogyatA jovI paDe che. e niyaMtraNa eTale yogya mArge yogya rIte cAlavuM; yogya mArge ayogya rIte cAle to paNa na cAle ane yogya rIte ayogya mArge cAle te paNa na cAle. baMne na hoya te vizeSa jokhamI che. yogya mArga eTale saMyama ane yogya rIta eTale tapa. sva ane anya anekanA rakSaNa mATe Azrita vyakti ke sAdhanonuM gggggg125 kag gggggg Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyaMtraNa ane vyavasthitatA anivArya che. te niyaMtraNa lokomAM aneka rIte jovAya che. Thapako ApIne, tiraskArathI-mArathI-vastu chInavI laIne-lokamAM halako pADIne- je je rIte enuM baLa hoya te baLane ghaTADavAthI niyaMtrita thAya che. tethI lokamAM kahevata che ke "nAka dabAvavAthI moTuM khole" A rIte laukika mArgamAM yogya kArya ane yogya paddhati badhe joie che; e karavI-karAvavI paDe che. e rIte lokottara mArgamAM paNa svataMtratA ane svacchaMdatA nathI cAlatI. svataMtratA eTale aniyaMtritatA, asaMyama, ane svacchaMdatA eTale aniyamitatA. Ane mATe zAstro-sAmAcArI ane AcArya vagere pAMcanA niyaMtraNa mukelA che. zAstro bhaNAvIne prathama buddhimAM niyaMtraNa ane paddhati vasAvavI, sAmAcArInA jJAna ane pAlana karavA-karAvavA dvArA yogya rIte vartavuM. game te rIte na vartavuM. A niyaMtraNa eka sugrathita saMsthA-samAjanI jema batAvyuM. ane enI upara pramukha-upapramukha, maMtrInI jema vyavasthita kArya calAvavA AcArya, upAdhyAya, pravartaka, sthavira ane gaNAvacchedaka batAvyA, je judI judI rIte niyaMtraNa kare che, svayaM niyaMtrita rahe che, A pAMcane paNa eka bIjA niyaMtrita rAkhe che. je svayaM niyaMtrita na hoya te bIjAne niyaMtrita rAkhe te lAbuM cAle nahi. je jAte lAMca le ane bIjAne lAMca letA aTakAve te dekhAva puratuM hoya che. mATe vastra, pAtra, anna, pAna vagerenA vaparAzamAM utpAdana saMbhALa, parikarma, visarjana badhAmAM yogya rIta ane pramANa aMkuza joIe. e ja rIte AzritaziSya-putra vagerene zikSA, vyavahAra, sabhyatA, sAtvikatA, vinaya, zAMtatA, gaMbhIratA, avasara ucitatA, caturAi, prAjJatA vagere guNo samajAvavA, keLavavA, paLAvavA. AvuM niyaMtraNa hoya e ghara kahevAya. e niyaMtraNa na hoya te mALo kahevAya. A niyaMtraNa mATe pUrva upAdhyAya, dAdA, dAdImA, pitAjI saMbhALa letA hatA. Aje skula-koleja e mATe hovI ghaTe. sAdhu mATe AcArya, upAdhyAya, sAdhvI mATe emanA vaDIla sAdhvIjI hoya. je bhaNAve, vyavahArakuzaLa ane AcArakuzaLa banAve. je niyamana ane niyamitapaNuM na zIkhaDAve, na Ape tene niyaMtraNa karanAra na kahevAya. A badhI vAta bIjI vastunI ane bIjI vyaktinI thaI. have jAtanI vAta. saMsAramAM niyaMtraNa ane niyamitapaNe kone keTaluM game che? chatAM lokavyavahAramAM bahArathI jo aMkuza vagara pravarte to tiryaMca jevI sthiti Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya tethI lokamAM maryAdArUpe amuka niyamitatA-niyaMtritatA jarUrI-anivArya hoya che. AnAthI lokamAM zista ane sadAcAra pravarte che. jo lokamAM maryAdAo ane sArA AcAro na hoya to guMDA-luccAono aDDo thAya. e ja rIte jo jIva potAnA upara saMyama ane tapanuM niyaMtraNa muke to tenAthI udayamAM AvatA azubha karmo aTake, asat pravRttio aTake, ghaTe, zubhakarma baMdhAya, zubha vicAraNApravRttine avakAza maLe. jema dAru pIvAnuM baMdha karavAthI eno kepha utare, svayaM svastha thAya, tenI parAdhInatA jAya tema jIvana saMyama-tapamAM niyaMtrita karavAthI svayaM svastha thAya che. pachI asaMyamanI, icchAnI, parAdhInatAnI bhayaMkaratA samajAya che. A niyaMtraNa mukavAthI jIva sadA zAMta-vivekI bane che. tethI ekabAju saMyama, tapa sadA mATe svAbhAvika bane che, bIjI bAju puNyanI parAkASTAthI, pApanA hAsathI ane kSayopazamanI vRddhithI badhA prakAre UMcI sthiti, zakti, pratibhA, sAmarthya maLe che, je sva-parane vadhAre aMkuzamAM, niyaMtraNamAM levA-svastha banAvavA kAma lAge. tene kyAre paNa bIjA dvArA niyaMtraNa, vadha, baMdhana Adino anubhava karavo paDato nathI kAraNa bIjA jeTaluM niyaMtraNa icchatA hoya tenA karatA ke gaNuM niyaMtraNa jAte ja kare che. saMsArI jIvo A bhavamAM vyavahArathI bhale AMzika niyaMtrita hoya, paraMtu ajJAna, pApanI ruci, viSayonI anukULatA, mAna-apamAna, kaSAya vagerethI mAnasika ane vyavahArika je aniyaMtritatA-asaMyama, bhoga, kaSAya thAya tenA kAraNe pApa ane pApanA kAraNe parabhavamAM mativibhrama ane bIjAo dvArA niyaMtraNa bhogavavAnuM rahe che. jyAre zAstra adhyayana, sAmAcArI 5 AcAramAM daDhatA ane AcArya vagere zrI saMghanI AdhInatA, indriya-manonigraha, kaSAya-damanarupa tapasaMpannatAthI jIva jAte ja jAtanuM damana karato rahe to saMsAramAMthI mukta na thAya tyAM sudhI A saMsAramAM ene damana karanAra, vadha baMdhana karanAra koI rahetuM nathI. mATe Avo jIva vyavahArathI svataMtratAnI garimAne dhAraNa kare che. A badhAno sAra e che ke jIve dareka vAtamAM saMyama ane tapane jIvanamAM pradhAnatA ApIne jIvavuM ane jAtanuM damana karavuM joie. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchA hu AgAsasamA aNaMtiA / jema kevaLajJAnI bhagavaMtane sarva vastunuM, sarva kALanuM, sarva avasthAnuM, sarva paryAyanuM jJAna hoya che tema chabasthane pUrNa jJAna nathI hotuM, paraMtu taratama mAtrAe anaMta bhedavALuM jJAna hoya che. zrutajJAnamAM paNa caudapUrvIomAM SasthAnapatita jJAna che, matijJAnamAM paNa SasthAna patita che. chabasthanA guNomAM viSayabhedathI-kALabhedathI-paryAyabhedathI anaMta bheda paDe che. kALa ane kSetra bhedathI kyAMka asaMkhya bheda ane kyAMka anaMta bheda paDe che. icchA e mohanIyanA udayarUpa jJAnayukta-AzaMsAyukta AtmAnI avasthA che. icchAnA aneka prakAro paDe che. (1) potAne ISTa vastu-vyakti avasthA-saMyoganI prAptinI abhilASA... AnA paNa vastubhedathI, vyaktibhedathI, kALabhedathI, anukULa saMyogonA bhedathI anaMtA bhedo paDe che, kyAMka asaMkhya bheda paDe. A ja rIte potAnA putrAdi-svaiSTAdi vyaktio mATenI icchAonA paNa bheda pADavA. (2) potAne aniSTa vastu-vyakti-avasthA-saMyogAdi AvI na paDe tenI abhilASA-AnA paNa anaMtA bheda paDe A ja rIte (3) prApta ISTanA aviyoganI abhilASA ane (4) aniSTanA viyoganI, azAtAvedanIyajanya vedanAnI viyogAbhilASA, aprApta vedanA na Ave tenI icchA. zAtAvedanIyamAM AthI viparIta karavuM. viSayabhedathI niyANAnA paNa aneka bheda paDe che. Ama icchAnA bheda anaMtA che. avivekI-aniyaMtritavicArAdhIna-mahAdhIna-Aveza AdhIna taMduliyo matsya jema jIvanamAM eka paNa matsyano AhAra karI zake tema nathI paNa virATa saMkalpaIcchAthI vyApta che to narakagAmI thAya che. kapila kevalIne pUrva avasthAmAM be koDI suvarNanI jarUra hatI chatAM saMkalpamAM IcchAthI ya lAkho TanathI saMtoSa na thayo. jema kSitija jayAM UbhA hoIe tyAMthI pa-15 mAile dekhAya che, tyAM pahoMcIe eTale eTalI pharI AgaLa vadhatI dekhAya, vaLI AgaLa dekhAya. e Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte kSitijano aMta vyavahArathI nathI, tema saMkalpathI paNa icchAno aMta nathI ane prAptithI paNa uttarottara bhUmikAnI prAptinI icchA ane zakyatAnusAra prayatno thAya che, teno paNa aMta Avato nathI. AkAzano jema aMta nathI tema sArI narasI koipaNa icchAno aMta nathI hoto. vizeSa azubha icchAne udezIne A vAta che. jema kAma, krodha, ALasa, AhAra ane nidrA A pAMca jema AcarIe tema vadhe. mahAbhAratamAM kahyuM che vardhante paMca kaunteya! sevyamAnAni nityaza : / AlasyaM maithunaM nidrA kSudhA krodhazca paMcama // tema icchA paNa vadhArIe tema vadhe che. mATe icchArodhane tapa ane saMvara batAvyo che. subhUma chakhaMDano mAlika hovA chatAM lobhathI bIjA cha khaMDa jItavA gayo ane samudramAM maryo. pApanI-AzravanI-saMsAranI-arthakAmanI icchAo to rokavAnI-aTakAvavAnI hoya che ane e mATe enI pravRttio paNa aTakAvavAnI hoya che. sAthe sAthe zubha icchAo zubha dekhAtI hovA chatAM moha, aviveka ane AsaktithI yukta hoya to e icchAnA kAraNe bIjA yogo ArAdhI zakAtA nathI. jema svAdhyAyaAsakta glAna ke AcAryanI bhaktinI javAbadArI mATe ayogya che. tethI ja kriyAmAM anyamud (eka kriyA vakhate bIjo vicAra, temAM AnaMda pAmavo)nI jema AsaMga (koi eka kriyAmAM ati Asakta banavuM) doSa paNa batAvyo che. tene te kriyA sivAya bIjAmAM AnaMda na Ave, tethI bAkInI kriyAo sidAya. mATe manane aMkuzamAM rAkhI jema azubha pravRttionI nivRtti karavAnI che tema azubha icchAono paNa tyAga karavAno che. saMpUrNapaNe IcchArahita na thavAya tyAM sudhI tene ghaTADatA javuM joIe. pravRttinA vadhArA ke ghaTADAmAM zakti-saMyoga-bhAvanA vagere aneka cIjo Avazyaka che tethI pravRttino vadhAro ke ghaTADo sahelo nathI, paraMtu icchAnI vRddhine bAhya koI vastunI jarUra nathI. tethI sinemAnA paDadA para cAlatA drazyanI jema jIva mananA paDadA para saMkalpa-vikalpa-hiMsA vagere tAMDava kare che ane Arta-raudra dhyAna dvArA durgatinI paraMparA sarje che. marIcie nIcagotra karma kema bAMdhyuM ? bharata mahArAjAe "paramAtmAe Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaMkara-cakravartI ane vAsudevapaNuM maLavAnuM batAvyuM che ema kahyA bAda Aje tAtkAlika kazuM maLavAnuM nathI, jyAre maLavAnuM che tyAre tene koI laI levAnuM nathI, to ATalA AnaMdathI nAcavAnI zI jarUra ? traNa padavInI RddhimAM jIvane AnaMda Ave che. tethI jema meLavavAnI icchA kare te mahAAzrava che, tema te maLavAnuM nizcita jANI jIva AnaMda pAme A paNa mahAAzrava che. hiMsAnA saMkalpathI-icchAthI dramaka sAtamI narake jAya, taMduliyo matsya AhAranA saMkalpathIicchAthI sAtamI narake jAya A badhAmAM potAnI zakti nathI, kArya karI zakato nathI, tenuM je duHkha che te paNa icchArUpa mahAAzravanuM ja bIjuM svarUpa che. icchAnA kAraNe svayaM pravartavuM, bIjA pravarte temAM AnaMda thavo, pote na pravartI zake tyAre duHkha thavuM, bIjAnI anumodanA karavI, bIjAne pravartAvavA-A badhA icchAnA ja rUpako che. sArU khAI-pIne-bhogavIne-joine-harIpharIne jIva kyAre dharAyo ? A icchAo sadA atRpta ja che. brahmadatta cakravartI 7mAM devalokamAM UMcI sAmagrI bhogavIne ahIM Avyo. manuSya thayA bAda jAtismaraNa jJAna thayA pachI paNa, cakravartIpaNAnA bhogathI paNa dharAto nathI. satata atRptinI lhAyamAM Aje paNa sAtamI narakamAM rIbAi rahyo che. icchAnuM khappara kadI bharAtuM nathI. tethI ja IcchAne AkAza samAna batAvI che. mATe icchApUrti e zAMtino, ArAdhanAno ke mokSano upAya nathI paraMtu zAstrajJAna ane gurvAdhInatA dvArA azubha icchAone samajavI, ene ghaTADavI ane zubhamAM vaLAMka Apavo, te ja jIvanuM sAcuM kartavya che. zubhanA kAryonI ruci janmAvavI. bhAvanAo dvArA bIjA kAryane Teko ApavA dvArA enI prazaMsA karavA dvArA, pote kArya karavA dvArA e zubharucine vikasAvavI joIe. jo ke zubha ruci paNa zAstrajJAnathI ane guruthI niyaMtrita joIe, vivejyukta joie. mATe jemAM gurunI saMmati na maLe temAM potAnI ruci hovA chatAM e gauNa karavI, te rucine rokavI. A rIte rucine yogya sthAne niyaMtrita karavAthI sthAnanuM mAhAbhya hRdayamAM vase che ane rucinuM (icchAnuM) pradhAnapaNuM nAza pAme che. aniyaMtrita ruci lagAma vagaranA ghoDA jevI che je game tyAM game te rIte doDI jAya, jyAre vivekathI niyaMtrita ruci, gurvAjJAparataMtra saci, zAstrasApekSa ruci lagAmathI niyaMtrita ghoDesvAranI icchAnusAra ISTa sthaLe pahoMcADatA ghoDA jevI che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe icchAne niraMkuza vadhavA na devI, kalpanAonA zekhacallI na banavuM, icchAne AdhIna na banavuM, dhAreluM koI paNa bhoge karavAno kadAgraha na rAkhavo, paraMtu icchAne rokavI, yogya vaLAMka Apavo ane yogya kALe yogya rIte yogya kArya karavuM. bAkI zakti-saMyoga ane sAmagrInA abhAvamAM sArA kAryanI paNa utAvaLane ArtadhyAna kahyuM che. ethI saMsAranA mAna, khAnapAna, kuTuMba vyavahAra vageremAM manane svastha, zAMta ane saMtoSI banAvavuM e ja AtmasaMyama ane mokSaprAptino sAco mArga che. jika Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtoSaH paramaM saukhyama, AkAMkSA duHkhamuttamam / jagata cha dravyamaya che. temAM pAMca dravyo ajIva che. jIvadravya cetana che tethI sukha ane duHkha jIvane hoya che. bAkInA dharmAstikAyAdi pAMca dravyamAM te nathI. duHkha jema koI paNa jIvane gamatuM nathI, tema duHkha koi paNa jIvanA mULabhUta svabhAvamAM nathI. sukha-duHkha jJAnathI bhinna che, paraMtu jJAna te baMnenI abhivyakti kare che. tene pragaTa-vyakta-spaSTa anubhava karAve che. bIjAne paNa kAMika bodha karAve che jemake A sukhI che, A duHkhI che, A ribAya che, A samatAthI sahana kare che. duHkha e azubha karmanA udayanuM kArya che, vyavahAramAM te azAtA vedanIyathI utpanna thAya che, ema kahevAya che. apekSAe e vAta sAcI che, paraMtu mohanIyakarma, ajJAna, ane viparIta jJAna paNa jIvane mAnasika duHkha utpanna karavAmAM mukhya kAraNa che. kyAreka kAMika zArIrika duHkhamAM paNa kAraNa bane che. mAnasika duHkha jIvane bhramathI, asa vilpothI, mohathI ane apekSAthI utpanna thAya che. jema cAMdI ane chIpa samAna varNavALA hovAthI jIvane bhrama thAya che tethI chIpamAM cAMdI samajI le to tenAthI dhana maLatuM nathI, tema sAMsArika anukULatAo chIpa jevI che. te sukhanA kAraNano dekhAva kare che, paNa temAM sukha nathI. saMsArI jIvo chIpane cAMdI samajI le che ane pariNAme duHkhI thAya che. apekSAe dharma e cAMdI jevo kahevAya. te grahaNa karanAra jIva dharma ane puNyanI uttarottara vRddhi dvArA AMtarika ane bAhya baMne rIte sukhI thAya che. paraMtu bhramaNAthI jIva nakAmuM samajI ene leto nathI ane lAbhathI ThagAya che. saMsArI jIvone deha-dhana-parivAramAM sukhanI bhramaNA che, tenA kAraNe e ene saMbhALavAmAM-rakSaNa karavAmAM racyo pacyo rahI kAyama duHkhI thAya che. dharmI jIvo Atmika sukha ane enA kAraNarUpe tapa-tyAga-zIla-dAnaanityAdi bhAvanAo ane enA saMskArathI bhAvita manane jANatA hovAthI tathA du:khanA kAraNomAMthI sukhanI bhramaNArahita hovAthI ane sukhanA kAraNomAM duHkhanI bhramaNArahita hovAthI saMsAramAM AMdhaLA paNa banatA nathI ane sAvadhAna Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgrata hovAthI vizeSa du:khI paNa banatA nathI ane dharmamAM dekhItuM alpa duHkha koIne jaNAtuM hovA chatAM AMtarika sukhanA ane parama sukhanA kAraNarUpe dharmane viveka ane jJAnathI jANavAthI emAM jIva ullAsapUrvaka sarvesarvA banIne pravarte che. mATe viveka ane jJAna e moha, ajJAna, bhrama ane avivekanA nAzaka hovAthI sarvatra parama sukhanuM kAraNa che. evI ja rIte asad vikalpo paNa jIvanA rAgAdi ane bhaya vagerenA pariNAmathI utpanna thAya che. koNika choDAvavA Avyo tyAre zreNika asa vikalpathI hIro cusIne marI gayA. saMsArI jIvo Dagale pagale AvA asad vikalpothI AvezathI asat pravRtti karI duHkhI thAya che. dharmI jIvo bhavitavyatA-dharya ane karmane lakSamAM rAkhI dharmanA zaraNe jAya che. tethI cittavihvaLatA nAza pAme che. tethI mAnasika duHkha lagabhaga naSTa thAya che ane kAyika duHkha paNa alpa thAya che. kuTuMba-mAna-dhana-zakti-buddhi vagere jIvanavyavahAranA sAdhana che, ane dharma ArAdhanAnA sAdhana paNa banI zake che, paraMtu jIva tenA upara mohita bane, maLe to saMgraha-rakSaNa kare, na maLe to dIna bane to te moha e duHkhanuM kAraNa bane che. meLavavA, saMbhALavA vagerenI kALajI rAkhavI ane maLe tyAre paNa duHkha, na male to paNa dukha. jenA para moha na hoya te vastu maLe to upayoga karI le, na maLe to nabhAvI le. ene vizeSa AnaMda nathI ane duHkha paNa vizeSa nathI. jene je vAtanI apekSA hoya te maLe tyAre AnaMda, sukha ane na maLe ke maLyA pachI nAza pAme tyAre duHkha. apekSAvALA jIvo vastune bhAvathI vaLagelA che, eTale vastu-saMyogathI pakaDAyelAne je rIte jyAre herAna karavA hoya te rIte karI zakAya, ema apekSAvALA kalpanAthI ane saMyogathI kAyama herAna thatA rahe che. je vastusaMyoganI apekSAne pakaDAyelA nathI, te vastuno upayoga karI zake che, ane taNakhalAnI jema choDI paNa zake che tene koI duHkhI karI zakatuM nathI. mATe bhrama, asad vikalpo, moha ane apekSA e jagatamAM sarvekRSTa duHkhanuM kAraNa che. enAthI caDhIyAtuM koI duHkha nathI. bAhya duHkha davAthI, khorAkathI, havApherathI, vyAyAmathI, AsanothI, zarIra chuTavAthI ke puNyodayathI svayaM nAza pAme che tevI rIte mAnasa duHkha nAza karavA jIvANu jIvajI 133 jI jI gg gggS Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanA ane vairAgya, zAstra abhyAsa, svAdhyAya ane parAvartana, pApa nivRtti ane dharma pravRtti, gItArtha ane AcAra saMpanna sahacAritA (AcArasaMpanna sAthe rahevuM te) joie. A badhA dharmo vastu AkAMkSAdine, tenA saMskArane ghaTADI mAnasa duHkhano nAza kare che, tema vairAgya, svAdhyAya, AcAra ane sAdharmika sahavAsa e mAnasa sukhane utpanna kare che. sukha be prakAre che (1) Atmika ane (2) vyavahArika. emAM Atmika sukha vedanIyakarmanA kSayathI maLatuM avyAbAdharUpa che, ane temAM paNa mukhya bhAga bhajavanAra sAthI kAraNa jJAnAvaraNa ane mohanIyano nAza che. mATe Atma-svarUpanA, siddha svarUpanA jJAnathI ane vItarAgatAthI uttama sukha prApta thAya che. "jaM ca kAma suhaM loe jaM ca divvaM mahAsuhaM / viyarAyasuhassa ya aNaMtabhAgaMpi nagghai // " jema ahIM vItarAga sukhano anaMtamo bhAga paNa prApta nathI thato tema vairAgyanA sukhano paNa anaMtamo bhAga nathI Avato, mATe vairAgyanuM sukha e paramasukha che. lobhanA nigrahathI saMtoSa thAya che e upalakSaNathI badhA mohanIyanA bhedanA nigraharUpa levAnuM che. sukha e toSa AnaMdarUpa che, duHkha e atoSarUpa che. toSa be prakAre :(1) Aropita ane (2) vAstavika. je tISa padgalika che, je toSa kAlpanika che, je toSanI pAchaLa atoSa ane duHkha paraMparA che, je nAzavaMta che, te audayika bhAvarUpa toSa kahevAya. e parAdhIna ane nAzavaMta hovAthI vastu svarUpe toSanA bhramamAtra che. jyAre vairAgyathI, jagasvarUpanA ciMtanathI, bhAvanAothIAtmasvarUpanI vAraMvAra vicAraNAthI ane enA kAraNabhUta tyAga, tapa, zIla, dAna, gurvAjJApAlana, svAdhyAya, sAdhusevA vagerethI dharma ArAdhanAmAM kahevAtA kaSTa hovA chatAM temAM dharmAtmAne parama saMtoSa, AnaMda, ullAsa hoya che, mATe mohanIyano kSayopazama ane bhAvathI kSamAdi guNayukta je dazavijayatidharma e mukhya saMtoSa che. gauNa rIte dezavirati, avirati, mArgAnusArI, apunabaMdhaka vagere je viSayavirAga ane kaSAyatyAga dharAve che, ane te meLavavAnA upAyomAM AnaMda pAme tene parama sukha maLe che. teo kAyama svastha che, AnaMdita che are jayAM sudhI vairAgI che, saMtoSI che tyAM sudhI temanA mATe durgatinA daravAjA baMdha rahe Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, azAtA nahivatuM baMdhAya, zAtA vizeSa baMdhAya. kSAyopathamika dharma sAnubaMdha bane ane vadhato vadhato moze pahoMcADe che. devalokamAM zatAvedanIyajanya sukhanI sAthe saMtoSa upara uparanA devalokamAM hoya che. paraMtu bhava pUro thatA te sukhasaMtoSa nAza pAme che. vaLI tyAM paNa asaMtoSavALA, irSA, dveSa vagere yukata koika hoya che, te duHkhI thAya che. sAmAnya saMtoSavALA duniyAmAM badhe sukhI dekhAya che, paraMtu te sukha paNa nAzavaMta che. jyAre kSayopazamajanya, vairAgyajanya saMtoSavALA dharmI hoya che, ane uttarottara vairAgya vadhAravAnA kAraNomAM pravartatA hoya che, temanI tamannAvALA hoya che tethI te parama sukhI hoya che. eka upavAsa karyA bAda pAraNuM karavAnI vicAraNA karanAra karatA bIjA divase bIjo upavAsa karavAnI vicAraNAmAM ramanAra vizeSa AnaMdita dekhAya che. niyamo lIdhA hoya ane te pUrNa thavA Ave tyAre niyamone AgaLa vadhAranAra, niyamo pUrNa karIne chuTA thanAra karatA vadhAre sukhI, AnaMdita, AMtarika AnaMdavALA hoya che. Ane parama sukha kahevAya. mATe dharma icchanAre vairAgyabhAvarUpa saMtoSamAM satata prayatna karavo. hata guru guru 13pa | guru guru guru guru guru Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na mohodriktatAbhAve svAgraho jAyate kvacit / / mohanI tIvratA vagara kyAMya paNa jIvane potAno Agraha thato nathI. A vAta-ema sUcave che ke duniyA kAryakAraNabhAva upara cAle che ApaNA AgrahathI kyAMya kazuM banatuM nathI. dUdhapAka kaDhI na bane, kaDhI dUdhapAka na bane; roTalo mahesura na bane, mahesura roTalo na bane. mATe jIvane moha, ajJAna, kaSAyano Aveza na hoya to kartavyaakartavya, ucita-anucita, zakya-azakyano vicAra karI zake. Aveza hoya to e vicArane avakAza ja nathI raheto. yugalikanA pahelA, bIjA ane trIjA ArAnA aMta sivAyanA kALamAM yugaliyAne sAdhupaNu maLe ? jo sukhI mANasa, upAdhi vagaranA mANasa dharma karI zakatA hoya to yugaliko sukhI che, upAdhi vagaranA che chatAM karI zakatA nathI mATe sukhI ane upAdhimukta vyakti ja dharma karI zake, Avo Agraha karanAra kalpanAnI duniyAmAM ja rAce che. sukhanA kAraNabhUta kSetra ane kALanA prabhAvanA kAraNe sarvaviratinI tyAM ayogyatA che. mahAvidehamAMthI jaMghAcAraNa muni AvIne paNa sarvavirati na ApI zake. e rIte chaThThA ArAmAM ati duHkhamAM paNa dharma na thAya. | ugra saMyama-tapavALA svacchaMda jJAnavALAne paNa dharma nathI, kemake jJAnIne parataMtrane ja dharma hoya. mATe paramAtmA ke labdhidhArIo paNa abhavyane, durbhavyane, kALa paripAka na thayo hoya tene dharma ApI zakatA nathI. cothA ArAmAM paNa bhagavAna ke bIjA mahApurUSo AgrahathI kazuM karAvatA nathI. Agraha aneka rItano hoya. zakya-azakya, sAdhya-asAdhya, ucita-anucita. nizcaya nayanA hisAbe koI paNa Agraha e mohano udaya che. je icchAmAM-AgrahamAM mohano udaya bhaLavA chatAM kSayopazama, viveka pradhAna rahe, bhaLelA rahe to tene vyavahAra naya mohano udaya mAnavA chatAM mohano udraka nathI mAnato. tevI icchA ke Agraha kartavya bane che mATe mokSanA yogAMga Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra batAvyAM che, temAM dharma daDhatA "ApattinuM damathA'' batAvI che. A paNa jAta mATe eka AgraharUpa che, chatAM upAdeya che ane prazasta icchArUpa mohanIyanA kSayopazama mizrita udayarUpa che. jemAM ajJAna, aviveka, aprazasta bhAvanI tIvratA bhaLe ane je niyANA * karAya, daDha nirNaya karAya ene svAgraha kahevAya. guNa Agraha, AcAra Agraha, dharma Agraha A badhA AgrahamAM jyAre kSayopazama ane viveka pradhAna bane che tyAre te guNa-AcArAgraha che; jyAre moha, mAnyatA, svapakSa, svaruci vagere pradhAna thAya tyAre svAgraha kahevAya. A sva Agraha mohanIyanA vizeSa udayanI tIvratA vinA nathI thato. jevI rIte maricie kAma calAu garamIno upacAra na karatA navo veza kaTyo, te sva Agraha kahevAya. jyAre jIva potAnI buddhi-Agrahavaza kAyamI chuTachATa ke navA cIlA pADe, navA mArga kADhe, phAMTA pADe te svAgraha kahevAya. jema jamAlI, caityavAsI ke evA bIjA koI paNa mohanI tIvratA vagara utpanna nathI thatA. eTale A darzana mohanIyanA udayano udraka kahevAya. jenAmAM prajJApanIyatA (bIjAnI sAcI vAta svIkAravAnI-samajavAnI taiyArI) che, jenAmAM svAgraha nathI, tenAmAM samyakatvanI yogyatA hoya. jenAmAM svAgraha che tenAmAM prajJApanIyatA nathI tethI samyakatva ke samyakatvanI yogyatA nathI. jIva potAnI bhUlane guNa mAnI bese tyAre A sthiti Ave. jyAM bIjAnA guNane doSa mAnI bese tyAre paNa A avasthA Ave. | kuragaDunA pAtramAM thuMkanAra ke kuragaDu upara aruci karanAra tapasvIne AvA moha udrakanA dRSTAMtarUpa jaNAvI zakAya. anucita artha, vAkya ke kArya viSe Agrahane svAgraha tarIke samajavo. tenA aneka bAhya kAraNo che. (1) abhimAnathI, "mArI bhUla kema kADhe ?" mATe mAre bhUla na svIkAravI. (2) anucita arthano - vAtano - vyavahArano pakSapAta thAya, tethI sAcI vAta, sAco artha, sAco vyavahAra na svIkAre. (3) anucita vAta karanAra pakSano rAga thAya to paNa sAcI vAta na vicArI zake, na samajI zake, na svIkArI zake. (4) anucita hovA chatAM anucita tarIke batAvanAra vyakti para dveSa hoya. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) vicArazUnyapaNe "pakaDyuM na choDavuM" Avo kadAgraha. (6) anucita rIte vAta kahevAI hovAthI dveSa ane anucitanI pakkaDa thAya. (7) anucitamAM apAya na dekhAvAthI anucitanI pakkaDa thAya. (8) saMyoga, paristhiti, avasthA kALa vagere kAraNe ucita paNa anucita thAya, anucita ucita thAya, tenuM jJAna na hoya, tethI pakkaDa thAya. mATe svAgraha ane tenA kAraNabhUta mohanI tIvratAne ghaTADavI-choDavI, mArga, jagat svabhAva, zAsana maryAdAne vAraMvAra vicArI, tAttvika dRSTi keLavavI, viveka jagAvavo. tattvadaSTi ane viveka dvArA gaMbhIra prakRtivALo banI jIva samatA ane samAdhine prApta karI chevaTe siddhigati sudhI pahoMcI jAya che. + + ke kAkA ! Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtA pitA mAtA // mana eva manuSyANAM kAraNaM bndh-mokssyoH|| anaMtajJAnI tIrthaMkara paramAtmAnuM zAsana mananI AMTIghUMTIo ane avanavA khelo para suMdara prakAza pADe che. sadgatinuM ane durgatinuM kAraNa mana ja che, saMsAra ke mokSa baMnenuM kartA mana ja che. samAdhimaya mana sadgati ane paraMparAe mokSanuM kAraNa; asamAdhimaya mana te ja durgati ane saMsAra paribhramaNanuM kAraNa. manane samAdhimaya kevI rIte banAvI zakAya, asamAdhimAMthI kevI rIte ugArI zakAya tenI keTalIka cAvIo zAstranA pAnAomAM maLI Ave che. teno vicAra karIe. (1) jo mana samAdhithI ghaDAeluM hoya to alpajJAnIne paNa kevaLajJAna prApta karAve che, ane mana samAdhithI bhAvita-vAsita na hoya to bAhya rIte ghaNuM jJAna hovA chatAM jIva karma bAMdhe che, ane durgatimAM rakhaDe che. (2) upAdhi eTale bAhya sAMyogika anukULatAo-pratikULatAo. te sAmAnya AtmAne asamAdhi dvArA saMsAramAM bhaTakAve, durgatimAM rakhaDAve. paraMtu samAdhithI bhAvita-vAsita AtmAne bhaTakAvI zakatI nathI. bAhya sAdhana sAmagrI hoya te durgatimAM jAya ane bAhya sAdhana sAmagrI na hoya te durgatimAM na jAya tevuM nathI. mana sAdhana-sAmagrImAM ke tenI mamatAmAM aTavAyuM hoya to jIva saMsAramAM bhaTake ane mamatA mukta bane to ArilAbhuvanamAM paNa kevaLajJAna maLe. chatAM mananI mamatA toDavA ane choDavA mATe zakya anukULatAno tyAga, zakya pratikULatAne veThavAnuM ane bhAvanA dvArA jJAnayogano Azraya karavo jarUrI che. ethI AtmAne samAdhinuM baLa maLe che. ane bAkI rahela upAdhio AtmAne jakaDI zakatI nathI, asamAdhinuM ke bhavabhramaNAnuM, durbAna ke durgatinuM kAraNa banatI nathI. (3) pratikULa avasthAmAM mAnasika vicAraNA klezavALI thAya to jIvane durgati maLe che, pApabaMdha thAya che. mananI A klezavALI eTale ke rAgadveSanA AvezavALI vicAraNA te asamAdhi che. kRSNa, zreNika vagere aneka jIvo duHkhamAM durgAna karatA dekhAya che. yugabAhune pratikULa avasthAmAM madanarekhAnI preraNAthI mananI svasthatA-samAdhi-kSamApanA maLI to pAMcamAM devaloke gayA. chApa papa139 4paNa pachI paNa pachI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRhIno dramaka mananA kaleze narake gayo tema taMdalIyo matsya paNa kleze sAtamI narake gayo. (4) sukhanI asvasthAmAM paNa jIva rAgAMdha-kAmAMdha thaIne durgatinA karma bAMdhe che. A rAgAMdhatA ke kAmAMdhatA paNa asamAdhi che. sukhanI avasthAmAM paNa mana tIvra vairAgyamAM rahevA prayatna kare to bAra devaloka sudhInuM AyuSya gRhastha avasthAmAM bAMdhI zake ane bhAvanAmAM caDe to pRthvIcandra-guNasAgaranI jema kevaLajJAna paNa pAme che. tethI bAhya anukULatA hovA chatAM mananI samAdhi sadgati, puNya ane dharma Ape che yAvat mokSa paNa Ape che, ane mananI asamAdhi pApa ane durgati Ape che. (5) duHkhamAM sukhanI icchA ke duHkhanI akaLAmaNa paNa asamAdhi che, tevIja rIte sukhamAM AnaMda-saMtoSa e paNa asamAdhinuM ja rUpaka che. . (6) vyAdhi eTale zarIranA rogo. te sudhare ke na sudhare, ghaTe ke vadhe te ApaNA hAthamAM nathI. anukULa pratikULa saMyogo sudhare, na sudhare te paNa ApaNA hAthamAM nathI. A vyAdhi ke upAdhi sadgati ke durgati paNa ApI zakatI nathI. A vyAdhi ke upAdhi vakhate jIva jJAna zakti-samajaNa zakti- satvazakti ane viveka draSTine AdhIna rahI samAdhi keLave tene saMgati, puNya ane mokSa maLe ane mana jenA hAthamAMthI chuTIne asamAdhimAM paDe, aviveka-durthAnamAM paDe te durgatimAM jAya, puNyano nAza kare, pApa bAMdhe ane mokSe javAmAM vikSepa thAya. mATe jenA hAthamAM mana, tene samAdhi sulabha. ane jenuM mana karma-moha-ajJAna-avivekanA hAthamAM te asamAdhivALo jANavo. (7) Adhi eTale mananI asvasthatA, mananuM asamatolapaNuM. samAdhivALo svastha hoya te badalA vagara ane pUrve apakAra karelAne paNa sahAya karavA taiyAra thAya. (8) rAga-dveSanI vRttimAMthI svArthodhatA janme che je asamAdhirUpa che jyAre samAdhi-samatAnI vRttimAMthI paropakAra, sahAyakatA jevI tathA leTa go karavAnI vRttio janme che. (9) anukULatAmAM tyAgavRtti-dAnavRtti-saMyamavRtti-udAsInavRtti samAdhi karAve che ane bhogavRtti-saMgrahavRtti-asaMyamavRtti-rAgevRtti-pakSapAta-vRtti. asamAdhi karAve che. tethI uparanI vRttiothI jIvanI samAdhi-asamAdhi jANI jIva za rU 140) rUpa ja jIta 3 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakAya che. uparanI samAdhionI vRttio keLavavAthI asamAdhi nAza pAme che ane samAdhi Ave che ane asamAdhinI vRttio keLavavAthI samAdhi nAza pAme che ane asamAdhi janme che. evI rIte jIvanI sahAyaka vRtti samAdhi sucave che. sahAyanI upekSA e asamAdhi sucave che. sahAyakavRtti tiryaMca pratye hoya ene jIvadayA kahevAya, duHkhI mANasa pratye hoya ene anukaMpA kahevAya, pUjya pAtro pratye hoya ene bhakti kahevAya. pUjyo pratye sahAya sivAya paNa arpaNa vRtti hoya ene pUjA kahevAya. jema dravyanA abhAve duHkhIne dravya ApavuM te sahAyavRtti che, tema sArA tattvabodhavALAe mArganA jJAna vagaranA yogya jIvone jJAna ApavuM te paNa . sahAyavRtti che. A sahAyavRtti anukaMpA vagerethI Ave che. ane A anukaMpA vagere jIvanI tIvra rAgadveSanI AdhinI asamAdhi dUra thAya tyAre samAdhi Ave temAMthI Ave che. zamamAMthI samAdhi Ave che athavA zama e samAdhinuM bIjuM nAma che. AvA samAdhinA aneka bheda paDe. potAnI sArI paristhitimAM bIjAne thoDI sahAya kare A alpasamAdhi kahevAya, potAnI sArI sthitimAM bIjAne pUrNa sahAya kare te ethI caDIyAtI samAdhi che. temaja potAnI duHkhI sthitimAM paNa bIjAne alpa madada kare, A paNa guNa che. potAnI nabaLI sthitimAM bIjAne pUrNa madada kare te viziSTa samAdhi che. koI vyakti yogya vyaktine sahAyaka na thAya to tenAmAM anukaMpA nathI. te bhautika-AdhyAtmika guNone yogya nathI. je vyakti dharmana, sAdhu-zrAvakane sahAyaka na thAya tenuM samyagdarzana nAza pAme, malina thAya. potAnI samAdhi bIjAnI bAhya samAdhi utpanna kare che ane pachI AMtarika samAdhi paNa utpanna kare che. potAnI asamAdhi bajAnI paNa samAdhino nAza kare che ane asamAdhi utpanna kare che. Adhi eTale anukULa ke pratikULa saMyogomAM, rogamAM ke ArogyamAM, mananI dInatA ke abhimAnatA, rAgadveSajanya vyAkulatA. e vyAkulatArahitapaNuM, samatolapaNuM, svasthapaNuM te samAdhi. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAdhi ane pratipakSathI Arogya levuM. vyAvahArika rIte pratikULa saMyogone upAdhi kahevAya, paNa upalakSaNathI anukULa saMyogo paNa upAdhi samajavA. vyAdhi-upAdhi, Arogya ane anukULatA vakhate Adhi TaLe ane samAdhi Ave to ja mokSa maLe. roga ke Arogya jIvane mokSamAM laI jatA nathI. putra ke anukULa parivAramAM aTavAyelA pramAda-mohane AdhIna thayelA jIvo mokSamAM jaI zakatA nathI. putro ke parivAra anukULa hovA chatAM jAgRta AtmA ArAdhanAmAM AgaLa vadhe che, ene mana putra-parivAra sAdhana che. sattva ArAdhanA ane samAdhi e prAthamika sAdhya che. manane samAdhimaya banAvanAra siddhasvarUpanuM AtmajJAna che, manane samAdhimaya banAvanAra dravya-bhAva Azrava ane saMvaranuM jJAna che. manane samAdhimaya banAvanAra saMvedanarUpa anubhavajJAna che. rAjamArga-utsarga mArganI nIti e sAmAnyathI samAdhikAraka che, samAdhi sucaka che, paraMtu tevA sattvanA abhAvamAM samAdhi sAcavavA mATe vyaktigata nItirItimAM pheraphAra thAya, jene apavAda mArga kahevAya, jemake pUjA madhyAhna karavAnI hovA chatAM vepAra vagerenI paravazatAnA kAraNe Adara-bhakti-svasthatAthI karavA mATe savAranA karAya che. prabhubhakti ane svasamAdhi sAcavavA kALa vageremAM pheraphAra karavo paDyo. vyAdhimAM samAdhinI paddhati judI, ArogyamAM samAdhi paddhati judI, pratikULa saMyogomAM samAdhinI paddhati judI, anukULa saMyogomAM samAdhinI paddhati judI. vyAdhimAM samAdhi rAkhavA mATe pIDAmAM dIna na bane, davAnI kALajI rAkhe paNa moDuM-vaheluM, Aghu-pAchu thAya to akaLAya nahi. abhakSya bhojana, rAtri bhojana ke pratijJAbhaMga na kare, gusso na kare, zAnti-svasthatAthI paDyo rahe, zakyatA mujaba jApa-vAMcana vagere kare, vRtti kaMika sahanazIla, kSamAzIla, prasanna banAve, karma vipAka vicAre. sahanazIlatA na keLave, gusso kare, aprasanna rahe to asamAdhi thAya. ArogyamAM kAmakAjanI dhamAcakaDI na hoya, doDadhAma na hoya, zAnta hoya, bIjAne tuccha na samaje te samAdhinuM cihna samajavuM. bIjAne tuccha samaje, khUba meLavavAnuM ne khUba bhogavavAnuM mana thAya, jhaTajhaTa, utAvaLathI kAma kare, kephI cIjanA pAvaranI jema pAvara rAkhe jene darpa kahevAya che te sukhanI asamAdhinuM cihna che. chAjIyA jI 142gg gg gggS Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ama samAdhi-asamAdhinI cAvIo jANI jIvanamAM satata samAdhimaya rahevA prayatna karavo. mana to avaLacaMDu che. kyAreka pratikULatAmAM samAdhi hoya ane anukULatAmAM asamAdhi, anukULatAmAM samAdhi, pratikULatAmAM asamAdhi, kyAreka nimitta vagara ja samAdhi-asamAdhi.. zAstranA pAne pAne kaMDarika, maMgu AcArya, prasannacaMdra rAjarSi AdinA DhagalAbaMdha draSTAMto ApaNane A ja vAta jaNAve che ne... mATe satata abhyAsa dvArA manane sthira ane samAdhimaya banAvavA prayatna karavo, jethI siddhigati nikaTa Ave. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ &&&&&&& &&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&&& dama zama samattamitti saMvea vivea tivbonivveA / ____ee pagUDha appAvabohabIassa aMkurA // AtmAnA jJAna vagara jIva AdhyAtmika mArga ane unnati zI rIte pAme?" e jema prazna che tema zuddhAtmAnuM jJAna soganathI ke varNanathI maLatuM nathI to zenAthI maLe e paNa prazna che. sUryodaya -arUNodayathI mAMDIne badhI avasthAo jema anubhavagamya che tema AtmajJAna paNa anubhava gamya che. e anubhavane lAvavAnA upAyo je che te ja anubhava AvyA pachInA guNo AtmabodhanA kAraNo-upAyo che ane tenAthI je guNo AtmAmAM Ave ane doSo AtmAmAMthI jAya, ghaTe te ja AtmajJAna Atma-anubhavarUpI bIjanA aMkurA che. A guNano vikAsa te Atma-anubhavano vikAsa che. A guNonA vikAsathI bIjA guNotara pragaTe-vikase. te guNAnubhava ane guNalabdhi baMne vadhatA vadhatA guNa parAkASTAe pahoMce ane sarvaguNamayatA-vyApitA thAya te AtmAnI zuddha ane siddha avasthA che. ' jema jema guNa (moTA thAya) prApta thAya, majabUta thAya, guNAMtaranA utpAdaka thAya tema AtmAnA karma-moha, ajJAna ane saMskArajanya doSo ghaTatA jAya, nirbaLa thAya, nAza pAme ane aMte AtmA doSa rahita thAya che. mATe doSonA nAzanA upAyomAM pravartavuM ane guNonI siddhinA upAyomAM pravartavuM te AtmajJAna-Atma anubhava ane enI parAkASTArUpa siddha avasthAne pAmavAno vyavahAranayano rasto che, prathama pagathIyuM che. AnAthI je dama vagere guNo AtmAmAM utpanna thAya teno anubhava te AtmajJAna-anubhavanuM nizcayanayanuM prathama pagathiyuM che. mATe doSa ane doSano mArga e saMsAra che. guNa ane guNanA upAya te mokSamArga che, ane sarvaguNonI parAkASTA te mokSa che. mokSamArga ane mokSa baMne Atma anubhavarUpa che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNo yadyapi anaMtA che, chatAM pa-7 atre batAvyA che. je jIvana upayogI ane mukhyavRttie mokSamArga sAdhaka che ane enAthI viparita doSo mokSamArga bAdhaka che.' (1) dama=Indriyadamana, mananuM paNa indriyanA viSayomAMthI pAchA pharavuM. * saMsAranuM mULa kaSAya che ke viSayo ? evo prazna thAya to tenA javAbamAM jaNAvavAnuM, viSayonA kAraNe ja kaSAyo uttejita thAya che, Take che, vadhe che. viSayo indriyo dvArA poSAya che, vadhe che. indriyonuM pravartana mana dvArA ane AtmAnA azubha saMskAra dvArA thAya che. mULamAM AtmAnA azubha saMskAra nAbuda karavAnA che. te saMskAro pradhAnatayA manathI pravarte che tethI manane aMkuzamAM rAkhavAnuM che. A azubha saMskArothI mana prerAya che. te preraNAne aTakAvavI te mananuM damana che. mananI A preraNA aTakAvavA bArabhAvanA, maitrI Adi 4 bhAvanA vagere ane AcArajJAna vicAraNA, apAya vicAraNA, vipAka vicAraNA vagerethI mana vAraMvAra ane satata bhAvita banAvavuM. A rIte manamAM viSayonI ruci ke dveSa Ubho na thAya ane thAya to paNa mana choDI de. mana upara AtmAno aMkuza rahe to mananuM damana che. A damana tyAM sudhI karavAnuM hoya che ke jyAM sudhI bhAvanA dvArA zubha saMskArothI kSayopazamanI prabaLatAthI mana svayaM zabdAdi viSayo pratye ruci-aruci rahita bane. A bhAvanA ane mananA damana aMkuzane vega Ape che IndriyanuM damana, viSayonI zakya nivRtti, azakyamAM jAgRti, parimitatA vagere. arthAt je vyakti anukuLa pAMca indriyanA viSayo na maLyA hoya tyAre jhaMkhe che, jene maLyA te te ne sArA samaje che, game che, potAne maLethI AnaMda thAya che, jovA game che, anubhavavA game che, rAkhavA game che, Indriyone temAM pravartAve che. bhUtakALanA viSayabhogInI anumodanA thAya che, tene sukhI lAge che. A badhI vicAradhArA e mananuM ane indriyonuM paravazapaNuM che ethI viparIta mananI avasthA ane indriyonuM rokANa, viSayono tyAga, aprazaMsA, manathI sArAmAM apAyanuM ciMtana, viSayonI durgati dAyakatA vagere vicAraNA e mana ane indriyonuM damana che. A damana e AtmajJAna anubhavanuM bIja che, aMkura che. (2) zama - viSayo AtmaanubhavamAM bAdhaka che, eno tyAga ane indriyadamana te Atma anubhavarupa che ane vizeSa Atma anubhavamAM sahAyaka Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tema kaSAyo ane upalakSaNothI nokaSAyo AtmazAMtimAM rodhaka, nAzaka che. tenI sAme kaSAyono jaya, nokaSAyano jaya te AtmaguNa, AtmazAMti, AtmaanubhavarUpa che. AMzika Atmaanubhava vagaranA jIvo bhautika AzaMsA vagara Indriyadamana, manadamana ke kaSAya jaya karI zakatA nathI. mATe kaSAya jaya e kartavya che. zamano eka artha krodhano jaya=NamAM thAya che tema bIjo artha zAMtapaNuM, AkuLatArahitapaNuM. cAre kaSAya ane nava nokaSAyathI jIva azAMta-Akula hoya che, sukhI nahi duHkhI hoya che tethI kaSAya nokaSAyanA udayathI-rokANathI-nigrahathI jIva zAMta bane che. AvuM zAMtapaNuM Atma anubhavanuM svarUpa che. krodha-mAna-mAyAlobha vagere aneka bAhyanimittomAM jIva jhaTa levAya nahi, khaLabhaLe nahi, phasAya nahi, svastha rahe e Atmasattva Atmaanubhavano prakAra che. (3) samyakatva H samyakatvanA be prakAra che. 1. vyavahAra samyakatva :- je vItarAga sarvajJa deva, nigraMtha guru ane zrI sarvajJa paramAtmAe prarUpelo dAnAdi dharma mAne, jace tene vyavahAra samyakatva hoya. 2. bhAvasamyakatva - Azravane Atma svarUpanA rodhaka-nAzaka jANe ane enAthI gabharAya, choDe, ke arUcivALo thAya ane saMvaratattvane sahAyaka samajI Acare, game. A Azrava-saMvara bAhya ane AMtarika ema be bheda paDe che. AMtarika Azrava-saMvara je oLakhe te bhAva samakitI hoya. bAhya Azrava-saMvara bahudhA te oLakhe, kyAreka gurugama na hoya to koika na oLakhe tema paNa bane. AMtarika Azrava-saMvarane oLakhavAnI zakti ane oLakhANa A Atma anubhavamAM rahelI che. e anubhavazakti jeTalI vikasita thAya teTalA Azrava saMvara sUkSma sUkSmatayA oLakhAya. samyakatvanA bAhya AcArothI devabhakti-gurubhakti-dharmaAcAra pAlana, devasvarUpajJAna-gurusvarUpajJAna-AcArajJAna heyopAdeya jJAna A badhAthI AcAra, Adara, bhAva, bhakti vagerethI karmahAsa-punyaprApti-sAmagrI-prApti thAya che ane bhAva jagADanAra-karmanAza karanAra evA saMyoga ane AtmavIrya ullasita thAya che ane bhAva samyakatva Ave che. sarvatra dravyapApa AcAra bhAvapApane janmAve che. dravya zubha AcAra zubhabhAva janmAve che. dravya samyakatvanA AcAro bhAva samyakatva janmAve che. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya saMyamanA AcAra bhAva saMyama janmAve che. mATe bhAva samyakatva e AtmAnubhavanuM svarUpa che. jema jema svarUpa siddha avasthAnI smRti ane tene anukULa AMtarika saMvaranI smRti-ruci ane bAdhaka AMtarika AzravanI smRti ane aruci te paNa AtmasvarUpanuM anubhava cihna che. (4) maitrI - e paNa AtmajJAnano aMkuro che, AtmajJAna vagaranAne kokamAM mitratAnI buddhi hoya che. to kokamAM zatrutAnI paNa buddhi hoya che, athavA zatrutAnI buddhinI yogyatA hoya che, jene koI upara zatrutAnI-virodhI tarIkenI buddhi nathI, badhA jIvAtmA svarUpathI mArA samAna zuddha siddha paramAtmA che tethI badhAnI mULabhUta svarUpanA lakSathI samAnatA che, mATe mAre badhA sAthe mitratA che AvI buddhi hoya tene vyavahAramAM upekSA, mAdhyastha bhAva ucita evA avinayI, pApI, asAdhya nAstika jevA jIvo upara paNa zatrupaNAno dveSa uThato nathI. jema sonuM kAdavamAM paDela hoya, azucimAM hoya to paNa suvarNa upara aruci thatI nathI. AvI maitrI bhAvanA yukta upekSA-mAdhyastha bhAvanA vAstavika, sAtvika che, bAkInAnI abhyAsika che. A maitrIbhAva jIvanA IrSA, dveSa, kaThoratA vagere doSono nAza karIne AnaMda, sneha, namratA, mIThAza vagere guNo pedA kare che. Atmabodha vagara maitrI, pramoda, karUNA guNa aupacArika, alpakAlIna, virodhI bhAva yukta hoya che. jema rAgaSa viSaya bhedathI saMskAra rUpe sAthe rahe che, e rIte mitratA, zatrutA, snehALapaNuM, rUkSatApaNuM, pramoda ane irSyA vigere kaMdo sAthe rahetA hoya che. jyAM baMne rahe tyAM zuddha Atma avabodha nathI, mATe maitrI e AtmabodhanuM ja eka svarUpa che. - koInA para paNa zatrutAnI buddhi-kalpanA na thAya. mATe "aparAdhIzuM paNa navi ciMtave, citta thakI pratikULa' tema batAvyuM che. A maitrInA vyavahArika rUpako che pramoda, kArUNya ane madhyasthapaNuM. maitrIbhAva hovA chatAM vyavahAramAM guNonI pragaTa avasthA, apragaTa avasthA, punyanA udayo, anudayo, zakti saMpannatA, asaMpannatA hoya tyAre nIcevALA uparavALA upara pramodabhAva kare, uparavALA nIcevALA upara kRpA-dayA-sahAnubhUti-karUNAnA bhAva rAkhe ane e rIte nIcevALA uparavALA joDe zakya vyavahAra kare. uparavALA prAyaH mAdhyastha upekSA bhAvanA viSaya nIcevALA mATe banatA nathI. kyAreka nAstikapaNA vigere yukta hoya tyAre vAstavika guNAdhika nathI tethI tevA guNone anukULa nathI. tenA upara mAdhyasthabhAva vyavahArathI rahe, rAkhavo. paNa AtmaguNarUpa maitrI tyAM paNa rahe che. chaggg ggg147]chagSaNa kaaggg gge Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) saMvegapaNuM paNa AtmabodhathI utpanna thAya che. saMvegano artha mokSa abhilASA che. saMveganuM kArya che mokSanA kAraNabhUta jJAnAditrayano abhilASa ane e abhilASanuM kArya che enA ratatrayarUpa kAraNanA vyavahArika AcAromAM pravRtti arthAt jo mokSa abhilASa Ave to jJAnAdi ratatraya, dAnAdi abhilASa Ave ane jo jJAnAdi-dAnAdi abhilASa Ave to enA kAraNomAM AcAromAM jIva icchApUrvaka vegathI avidhi TALI puruSArtha karIne pravarte. ene rokI zakAto nathI, aTakAvI zakAto nathI, A ekathI bIjAnI siddhi prApta thatI jAya che ethI e kArya kahevAya che. paraMtu bIjI rIte vicArIe to jJAnAdimAM upayoga-AdarakuzaLatA pUrvaka jo jIva pravarte to A pravRttithI karmanA kSayopazama thAya ane bhAvathI jJAnAdi prApta thAya ane satata A prayatnathI bhAva jJAnAdinI-kSayopazamabhAvanI niraMtara vRddhi thAya ane enA pariNAme kSAyika bhAvarUpa jJAnAdi je mokSanuM mULa svarUpa che te jIvane prApta thAya che. mATe mokSamArga jJAnAdi kahevAya che, tema paMcAcAra paNa kahevAya che. A paMcAcAranuM pAlana e vyavahAra saMvega che. tenAthI azubha pApa svarUpa paMca anAcAra aTake che, tethI karmabaMdha aTake che. azubha saMskAranI vRddhi aTake che, paMcAcAra pAlanathI azubha karma nAza pAme che, azubha saMskAra ghaTe che, ArAdhanAne anukULa zubha karma upArjana thAya che, Atmasattva, jJAna zuddha thAya che, AtmAno puruSArtha ane dharma pragaTe che, vadhe che, A rIte AtmA mokSa pAme che, mATe bIjAno bhAva ane kSayopazamarUpa nizcayadharma jANI zakAto nathI. tethI paramAtmAe nizcaya dharmanA utpattinA mukhya kAraNarUpa paMcAcAra ane jJAna dvArA * zubha bhAvanA rUpa vyavahAra dharma sthApyo che. nizcayavALA vyavahArane apanAvyA vagara rahetA nathI. jeTalA AtmA mokSe gayA emAM moTAbhAganA jIvo vyavahAra dharmathI nizcaya dharma pAmIne mokSe gayA che mATe paMcAcAra ane enI abhilASA e vyavahAra saMvega che. ratatraya ane tenI abhilASA e nizcaya saMvega samajavA. (6) viveka - vivekathI mokSa ane saMsArano bheda spaSTa bane che. mokSe gayA pachI tyAM saMsAranA kAraNo ja nathI tethI mokSe gayelA jIvo saMsAramAM AvatA nathI. paraMtu saMsAramAM rahela jIvone dravyathI ane bhAvathI baMne rIte saMsAranA kAraNo paNa hoya ane mokSanA kAraNo paNa hoya che. AnI caturbhagI karavI. (1) dravyathI ane bhAvathI mokSanuM kAraNa. (2) dravyathI ane bhAvathI saMsAranuM kAraNa. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) dravyathI mokSanuM ane bhAvathI saMsAranuM kAraNa. (4) dravyathI saMsAra ane bhAvathI mokSanuM kAraNa. (1) zrI paramAtmA vItarAga sarvajJa jinezvara devano dharma mokSa mATe saMveganirveda pUrvaka ArAdhAya. AvI ArAdhanA samyagdaSTi nikaTabhavamuktigAmI jIvo 'prAyaH kare. (2) saMsAranI aDhAra pApasthAnakanI pravRttio rasa-AnaMda-AdarapUrvaka karAya. (3) zrI paramAtmAno dharma anAdara-avajJAthI karAya. acaramAvartavALA ane muktiSavALA Avo dharma prAyaH kare. (4) saMsAranI aDhAraprakAranI pApasthAnonI pravRtti saMyogAdhIna, parAdhIna, pazcAttApathI, rasa rahita, karavI paDe mATe kare, anupayogathI kare. bhAvathI, AMtarika upayogathI bIjAmAM pravRtta hoya, bAhyathI sAMsArika vyavahAramAM pravRtta hoya. samyagdaSTi saMsArI jIvonI prAyaH A avasthA hoya che. A caturbhagImAM prathama bhaMga vyavahArathI ane nizcayathI mokSa mArga che. bIjo tathA caramabhaMga vyavahArathI saMsAra kahevAya. - trIjo bhaMga vyavahArathI apradhAna dharma kahevAya. vivekI AtmA AtmabodhanA baLathI bAhya Azrayono zakya tyAga kare ane bAhya saMvara Acare e ja rIte vivekI AtmA vivekanA baLe AMtarika Azrava temaja dharmamAM avajJA-anAdara-bhrama-aruci-anupayoga-avyavasthitatA, vagereno tyAga kare. - AtmAmAM A tyAganI ruci, pakaDa hoya te paNa AMzika vivekanuM kArya che. A AzravatyAga hovAthI bAhya Azravo vadhatA nathI. bAhya AzravomAM jIva AnaMdita ke gAMDo thato nathI tethI cothA bhAMgAvALA bAhyathI saMsArI pakSe ane bhAvathI dharmI hoya che. A AtmajJAnanuM lakSaNa-cihna che ke karmanA udayane parAdhIna evo paNa AtmA bhAvathI mokSanA svarUpane, Atmabodhane vairAgya dvArA anubhave che, pradhAna kare che tethI saMsAranA kAraNomAM AnaMdita thato nathI. Ama viveka e paNa AtmabodhanuM cihna che. prathama bhaMgamAM bAhya saMsAranA kAraNono tyAga che, sAthe aMtaramAM saMyamanA-ratatrayanA kAraNonA upAdAna sAthe Adaraupayoga-jJAna-abhyAsa vagere che tethI te paNa bAhya Azrava ane aMtara Azravane choDavAthI vizeSa viveka saMpanna che, mATe viveka e Atmabodha che. . - jyAM bhAva Azravano tyAga gauNatA hoya, jyAM bhAva saMvara jIvato Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAgato hoya, pradhAna hoya, jyAM dravya Azravano aNagamo-tyAga ane vizeSa AnaMda, prazaMsA, upabRhaNA, anumodanA vigere na hovAthI jyAM zakyatA anurUpa ullAsathI sattvaphoravI dravya saMvara bAhya AcAra dharmanuM pAlana hoya te vivekanuM AMzika svarUpa che. A Atmabodha vagaranAne na hoya. viveka eTale zraddhAyukta, jJAnapUrvaka, bAhya-atyaMtara-Azrava-saMvaranuM eTale ke bIjA zabdomAM heya-upAdeyanuM cittavRttimAM vibhAjana ane jIvana vyavahAramAM zakyatA anurUpa vartana. te aMtaranA AtmajJAnane, siddha svarUpanI jhaMkhanAne ane AMzika jhAMkhI-anubhavane sUcave che. (7) tIvra nirveda eTale kaMTALo, upAdeyamAM kaMTALo e pudgalAnaMdI-abhavya, durbhavya ane caramAvartavartI bhArekarmI jIvanuM lakSaNa che. jyAre heyamAM kaMTALo e bhavya zaramAvartavartI haLukarmI nikaTa mokSagAmI jIvanuM lakSaNa che. heya vyavahArika ane AdhyAtmika ema be bhede che. vyavahArika heyamAM aprazasta varNAdi-azubha saMyogono kaMTALo Ave te tamAma saMsAra rasika jIvane hoya che. saMsAranI zubha avasthA Rddhi-siddhi-dhana-dhAnya-mAna-pAna vageremAM dharmI vairAgI, tyAgI AtmAne heyatAnuM bhAna thAya che. emAM e kaMTALe, udAsIna bane, tyAga kare, A je vaiSayika sukha sAdhananA tyAgarUpa heya buddhi e vyavahArika tIvra nirveda kahevAya. "suranara sukha te duHkha karI lekha mATe sukhamAM nirveda te tIvra nirveda kahevAya. A AtmajJAna-svAnubhAva vagara nathI Avato. ethI kSayopazamabhAvanI zaktio je apUrNa che, nAzavaMta che, jemAM jIva pramAdI banI jAya tevI zakyatA che evI Rddhi-siddhi zaktio je AtmasvarUpa nathI ane Atma svarUpane pAmavAmAM bAdhaka che teno paNa tIvranirveda ahIM levAno che. mATe adhyAtmagraMthomAM viSaya vairAgyane apara=nIceno vairAgya kahyo ane guNa vairAgyane para=zreSTha vairAgya batAvyo che, te baMne eka ja che. bAhya ane AMtara saMsAranA kAraNo uparanA tIvra nirvedathI paNa AMtarika Atmabodha anubhavAya che. Atmabodhane oLakhAvavAnA A cihno che. sArAMza dama-zama-samyakatva-maitri-saMvega-viveka-tIvra nirveda A jene vyaktapaNe, vizeSapaNe dekhAya, anubhavAya te AtmAnubhavanuM svarUpa che. mATe A guNo jema jema keLavAtA jAya tema AtmAnubhUti=AtmasvarUpanuM bhAna thatuM jAya che, ane chevaTe jIva zuddha Atma svarUpa prApta karI le che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAMbha vAMbha uchaLatAM mojAo, game tyAre AvI caDatA tophAno, pANInuM pracaMDa dabANa ane prANavAyuno abhAva, prANaghAtaka jaLacara jIvAnA AkramaNa, A badhAno sAmano karIne dariyAnA peTALamAM utaranAra marajIvo ja motI ane rato meLavI zake che gaDha ane gaMbhIra vANImAM racAyela, eka zabdamAM anaMta athathI bharela AgamagraMthomAMthI AtmakalyANakara bhAvonA rano gurukRpAprApta saMvigna gItArtha gurubhagavaMto ja meLavI zake che. jinazAsananI ujvaLa AcArya paraMparAne vadhu ne vadhu ujvaLa banAvanAra gItArthaziromaNI AcArya bhagavaMtazrIe subhASitaratono thALa paramakarUNApUta hRdayathI ApaNI sAme dharyo che. emAMnuM eka eka rana anaMtakALanA bhAvadAritryane dUra karavA samartha che, Avo, ApaNA hRdayanI pacheDImAM sama, teTalA ranone grahaNa karIe ane bhAva ane bhAvanAthI samRddha banIe..... KIRIT GRAPHICS - A'B)