________________
सुधा टीका स्था०५ ०३ सू०१४ वनीपकस्वरूपनिरूपणम्
टोका--' पंच वणीमगा ' इत्यादि --
वनीपका:- चन्वते याचन्ते ये ते - याचका इत्यर्थः । स्वभक्तान् प्रशंसादिभि दनाभिमुखकारका इत्यर्थः । ते च पञ्चविधाः प्रज्ञप्ताः । तानेवाह - तद्यथा - अतिथि वनीपकः - भोजनकाले उपतिष्ठमानोऽतिथिः सोऽतिथिदानमशंसया स्वभक्ता दातुराहारादिकं याचतेऽतः सोऽतिथिवनीपक इत्युच्यते ।
-
अतिथिदानप्रशंसा यथा-
tf
पारण देइलोगो, उबगारिसु परिजिएस जुसिएस |
जो पुण अद्धाखिन्नं अतिहिं पूएइ तं दाणं ॥ १. "
छाया - मायेण ददाति लोक उपकारिभ्यः परिचितेभ्यो जुष्टेभ्यः । यः पुनरव्वखिन्नमतिथि पूजयति तद्दानमिति ॥ १ ॥
२३१
aatee ३ श्ववनीपक ४ और श्रमण वनीपक ५ जो प्रशंसा आदि द्वारा अपने भक्तों को दानके अभिमुख करनेवाले होते हैं वे वनीपक हैं। इनमें जो वनीपक भोजन कालमें आता है, और अतिथि दानकी प्रोसासे अपने भक्त दातासे आहार आदिकी याचना करते हैं, ऐसा वह याचक अतिथिवीपक है अतिथि दानकी प्रशंसा इस प्रकार से हैपाएण देह लोगो इत्यादि ।
46
लोक प्रायः उपकारीके लिये या परिचितजनके लिये या सेवा करनेचालेके लिये जो कुछ बनता है, वह देता है पर वह दान नहीं है, पर दान वही है जो मार्ग से चलकर आये हुए खिन्न अतिथिजनके लिये प्रत्युपकारकी आकाङ्क्षा किये विना आहारादि देता है, कृपणवनीपक
प्रभा
જે પ્રશંસા આદિ દ્વારા પેાતાના ભક્તને દાન કરવાને પ્રેરે છે, તેમને વનીપક કહે છે. જે વનીપક લેાજન કરવાને સમયે આવીને અતિથિદાનની પ્રશંસા કરીને દાતા પાસેથી આહારાદિની યાચના કરે છે, તે વની१४ (याय ४ ) ने ' अतिथि वनीय' उडे छे. गतिथिदाननी प्रशंसा भा वामां भावी छे, " पाएण देइ लोगो " इत्यादिસામાન્ય રીતે તે લેાકેા ઉપકારીજનાને અથવા પરિચિતજનાને અથવા પેાતાની સેવા કરનાર લેાકેાને કઈને કઈ આપે છે-યથાશક્તિ મદદ કરે છે, પરન્તુ મા પ્રકારની મદદને દાન કહી શકાય નહીં. દાન તે તેને જ કહી શકાય કે જે કંઈ પણ પ્રકારના પ્રત્યુપકારની આકાંક્ષા વિના આપવામાં આવે છે. આગણે આવીને ઊભેલા કાઇ દુઃખી અને અજાણ્યા અતિથિને જે આહા. રાહિનું દાન કરાય છે તેને જ સાચું દાન કહે છે.
