________________
७१५
सुधाटोका स्था० ७ सू० ४६ विनयस्वरूपनिरूपणम् आभिनिवोधिकादिकं पश्यविधं, तदेव विनयः । यद्वा-ज्ञानस्य विनयो भक्तिवहुमानादिकरणं तदुक्तम्
" भत्ती बहुमाणो तह, तदिद्वत्थाण सम्मभावणया ।।
विहिगहणभासो वि य, एसो विणो जिणामिहिओ ॥ १॥" छाया-भक्तिबहुमानस्तथातद् दृष्टार्थानां सम्यग्भावनता।
विधिग्रहणम् अभ्यासोऽपि च, एष विनयो जिनाभिहितः ॥ १ ॥ __ तथा-दर्शनविनय-दर्शनं सम्यक्त्वम् , तदेव विनयः, अथवा-दर्शनदर्शनिनोरभेदाद् दर्शनस्य-दर्शनगुणाधिकपुरुषस्य विनय:-शुश्रूषणाऽनाशातनारूपइति । तदुक्तम्विनय ज्ञानविनय, दर्शनविनय, चारिविनय, मनोविनय, वचन. विनय, काय विनय, और लोकोपचार विनय के भेद से सात प्रकारका कहा गया है, इनमें पांच प्रचार का जो ज्ञान हैं-आभिनियोधिक ज्ञान, (मंतिज्ञान)श्रुतज्ञान, अवधिज्ञान, मनापर्ययज्ञान और केवलज्ञान-सो ज्ञान विनय इन्ही रूप होता है-अथवा इन पांच प्रकार के ज्ञानों का जो विनय करना है-भक्ति बहुमान आदि करना है-वह ज्ञानविनय हैकहा भी है-" मत्ती तह बहुनाणे इत्यादि।
दर्शन नाम सम्यक्त्व का है, इस सभ्यतय का होना ही सम्यक्त्व विनय अथवा दर्शन विनयहै, अथवा-दर्शन और दर्शनवाले में अभेद करने से दर्शन का-दर्शन गुगाधिक पुरुष का-विनय करना-शुश्रषणा (सेवा)करना, उनकी आशातना नहीं करना यह दर्शन विनयहै कहा भीहै
(१) ज्ञानविनय, (२) ६शनविनय, (3) यात्रिविनय, (४) मनाविनय, (५) पाविनय, (6) यदिनय, मने (७) बा५या२विनय.
જ્ઞાનવિનય પાંચ પ્રકારના જ્ઞાનરૂપ–એટલે કે આભિનિબંધિજ્ઞાન, શ્રતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મન પર્યયજ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાન રૂપ-હોય છે. અથવા આ પાંચ પ્રકારના જ્ઞાનનો વિષય કર-તેમના પ્રત્યે બહુમાન, ભક્તિભાવ આદિ રાખવા તેનું નામ જ્ઞાનવિનય છે. કહ્યું છે કે
" भत्ती तह बहुमायो" त्याल.
દર્શન એટલે સમ્યક્ત્વ. આ સમ્યક્ત્વને સદ્ભાવ હવે તેનું નામ જ સભ્યત્વ વિનય અથવા દર્શનવિનય છે અથવા દર્શન અને દશનવાળામાં અભેદ માનીને દર્શનગુણાધિક પુરુષને વિનય કરે–તેની શુશ્રુષા કરવી, તેની અશાતને ન કરવી તેનું નામ પણ દર્શનવિનય છે. કહ્યું પણ છે કે
