________________
स्थानाइसने पादातं, तद्रूपम् अनीकं सैन्यम्-पदातिसैन्यमित्यर्थः । पीठानीकम् अश्वसेन्यम् । कुञ्जरानीकं हस्तिमैन्यम् । महिमानीकम्-महिपमैन्यम् । स्थानीकम्= रथसैन्यम् । नाटयानीकम्-नर्तकसमूहः । गन्धनानीकं गन्धर्वसमहः । एषां सप्तानामनीकानां सप्ताधिपतयः । तेषां नामानि प्ररूपयितुमाह-' दुसे' इत्यादि । तत्र द्रुमः द्रुमनामको देवः पादातानीकाधिपतिः। पीठानीककुञ्जरानीकमहिपानीकानामधिपतीनां नामानि पञ्चमस्थानाद् विज्ञेयानि । अत एवाइ सत्रकार:-- 'एवं-जहा पंचमहाणे जाव' इति । तथादि-सौदामी पीठानीकाधिपतिः, कुन्थुः कुञ्जरानीकाधिपतिः, लोहिताक्षो महिषानीकाधिपतिः । तथा-किन्नरो रयानीवानीक ७, पैदल चलनेवाली सेना का नाम पदानानीक है, अश्वों पर यैठ कर चलनेवाली सेना का नाम पीठानीक है, हस्तियों पर बैठ कर चलने वाली सेना का नाम कुंजरानीकहै, अंसाओं की सेना-समुदायका नाम महिपानीक है, रथों पर बैठ कर चलने घाली सेना का नाम स्थानीक है, नर्तकों की सेना-समूह का नाम नाटयानीक है, गन्धर्वो की सेना का नाम गन्ध नीक है । इस सात प्रकार की सेना के जो अधिपति हैं-सेनापति है-उनके नाम इस प्रकार ले हैं-पादातानीकाधिपति-पैदल चलने वाली सेना का सेनापति म नाम को देव हैं, पीठानीक का, कुंजरानीक का, महिपानीक का, कौन २ अधिपति हैं-इस पात को जानने के लिये पंचमस्थान देखना चाहिये, इसी बात को सूचित करने के लिये " एवं जहा पंचमट्ठाणे जाव" ऐसा सूत्र पाठ सूत्रकारने लिखा है। पीठालीक का अधिपति सौदाही है, Qजरानीक प्रभारी छ-(१) पाहातानी, (२) पी3111st (3) ०४२सनी8, (४) महीपानी, (५) રથાનીક (6) નાટ્યાનીક અને ગન્ધવનીક પાયદળ સેનાને પાદાતાનીક કહે છે, ઘોડેસ્વાર થઈને જનારી સેનાનું નામ પીડાનીક છે. હાથીઓ પર આરોહણ કરીને લડવા જનારી સેનાનું નામ કુંજરાનીક છે પાડાઓની સેનાનું નામ મડીષાનીક છે. રથમાં બેસીને લડવા જનારી સેનાનું નામ રથાનીક છે. નર્તકોના સમૂહનું (સેના સમૂહનું) નામ નાટ્યાનીક છે ગંધર્વોની સેનાનું નામ ગન્ધર્વોનીક છે. આ સાતે સેનાઓના અધિપતિઓનાં નામ હવે પ્રકટ કરવામાં આવે છે–પાદાતાનીક ( પાયદળ ) સેનાને સેનાધિપતિ ક્રમ નામનો દેવ છે પીઠાનીકને કુંજરાનીકને, મહિષાનીકને, કોણ કોણ અધિપતિ છે? એ વાત જાણવા માટે પાંચમું સ્થાનક જેવું જોઈએ से वात ४ा भाटे सूत्रा३ " एवं जहा पंचमदाणे जाव" पीzt
