Sthanang Sutram Part 04

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 719

-
सुधा टीका स्था०७ सू०४३ चमरेन्द्रादीनामनीक-तदधिपतिदेवनिरूपणम् ६९७ . यावत् गन्धर्शनीकम् । महाद्रुमः पादातानीकाधिपति यावत् किम्पुरुषो रथानीकाधिपतिः, महारिष्टो नाटयानीकाधिपतिः, गीतयशाः गन्धर्वानीकाधिपतिः । धरणस्य खलु नागकृपारेन्द्रस्य नागकुमारराजस्य सप्त अनीकानि सप्त अनीकाधिपतयः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पादानानीकं यावद् गन्धर्वानीकम् । रुद्रसेनः पादातानीकाधिपतिवित् आनन्दो रानीकाधिपतिः, नन्दनो नाटयानीकाधिपतिः, तेतली गन्धर्वानीकाधिपतिः । भूतानन्दस्य सप्त अनीकानि सप्त अनीकाधिपतयः प्रज्ञशाः, तद्यथा-पादानानीकं यावद् गन्धर्षानीकम् । दक्षः पादातानीकाधिपतिः, यावत् नन्दोत्तरो रथानी काधिपतिः, रति नाटयानीकाधिपतिः, मानसो गन्धर्वानीकाधिपतिः । एवं यावद् घोपमहाघोपयोयोध्यम् । शकस्य खलु देवेन्द्रस्य देवराजस्य सप्त अनीकानि सप्त अनीकाधिपतयः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पादातानीक यावदू गन्धर्शनीकम् । हरिणगमैपो पादातानी फाधिपति वित् माठरो स्थानी काधिपतिः, श्वेतो नाटयानीकाधिपतिः, तुम्बुरु गन्धर्वानीकाधिपतिः । ईशानस्य खलु देवेन्द्रस्य देवराजस्य सप्त अनीकानि सप्त अनीकाधिपतयः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पादातानीकं यावद् गन्धर्वानीकम् । लघुपराक्रमः पादातानीकाधिपति विद् महाश्वेतो नाट्यानीकाधिपतिः, रती गन्धर्वानीकाधिपतिः, शेषं यथा पञ्चमस्थाने । एवं यावत अच्युतस्यापि नेतव्यम् ॥ सू०४३॥ टीका--' चमरस्स ण' इत्यादि--
चमरस्य-चपरा भिधानस्य खलु अशुरेन्द्रस्य असुरकुमार राजस्य दाक्षिणात्यभवनपतीन्द्रविशेषस्य सप्पसंख्यकानि अनीकानि सैन्यानि सप्त संख्यकाः अनीकाधिपतयः सेनानायकाः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-पादातानीकम्=पदातीनां समूहः
दर्पित होने के कारण देवसैन्य चकवाल अर्थ चक्रवाल आदि से भ्रमण युक्त होता है, इसी बात को अथ सूत्रकार प्रतिपादन करते हैं
" चमरस्सणं असुरिंदस्म असुरकुमाररन्नो" इत्यादि सू०४३॥ टीकार्य-असुरकुमारराज अलुरेन्द्र चमर के सात अलीक सैन्य-और सात ही अनीशाधिपति कहे गये हैं। जैसे-पादातानीक १ पीठानीक २ कुंजरानीक ३ महिपानीक ४ रथानीक ५, नाट्थानीक ६, एवं गन्ध
દતિ (અડકારયુક્ત ) થાય ત્યારે દેવસખ્ય ચક્રવાલ, અર્ધચકવાલ આદિ રૂપે જમણયુક્ત થ ય છે. એજ વાતનું હવે સત્રકાર પ્રતિપાદન કરે છે . " पमरस्म णं असुरिंदस्स असुरकुमाररन्नो " त्यादि-(सू ४३) . ટીકાર્થ-અસુરેન્દ્ર અસુરકુમાર ૨ જ ચમરના સાત નીકે (ઔ) અને સાત सनाधिपति (सेनापति) . ते सात मनी (सेना) नीय