________________
કાળનું માપ. કેટલીક ખોટી માન્યતા ચાલુ હોય છે, કેટલીક દૂર થાય છે અને કેટલીક નવી ઉત્પન્ન થાય છે. બધાની બધી ભૂલે દૂર થાય એ ઉપાય કઈ મહાત્મા કે ગ્રંથકાર આપી શકતા નથી કારણ કે સત્ય બધા માણસની બધી લાગણીઓને સંપૂર્ણ રીતે સંતોષ આપે તેવું નથી.
જગત સાથેના આપણા સંબંધથી એક લાગણી કાળ વિષે ઉત્પન્ન થાય છે. સત્ય જાણવામાં તે વિચાર બહુ ઉપગી છે.
કાળનું માપ કરવા માટે આપણે કાંઈક સાધન લેવું પડે છે. આગલા વખતમાં જ્યારે ઘડીઆળે ન હોતી ત્યારે માણસો સૂર્યના તડકાથી અથવા રેતીથી ભરેલી શીશીથી અથવા રાત્રે તારાની જગ્યા જોઈ વખત જોતા હતા. તે વખતના નિવૃતિમય જીવન માટે આ સાધને ઉપયોગી હતા પણ હાલ તેવા સાધનોથી કેટલીક પ્રવૃતિ થઈ શકતી નથી.
તેથી વખત બરાબર બતાવે એવી ઘડીઆળની જરૂર પડી. સૂર્ય, ચંદ્ર અને પૃથ્વીની ગતિથી દીવસ અને રાત્રીના અનુભવ થાય છે. તેની ગતિ પ્રમાણે અને બીજા ગ્રહોની ગતિ પ્રમાણે જોતિષ શાસ્ત્ર
