________________
++ + + + + + + + + + + + + + + + + ouade + + + + + + + + + + + + + + ++ ++ स्यादेतत्, यदि विषयग्रहणपरिणामलक्षणो ज्ञाने आकारस्ततः किमित्याहશંકા:- જો જ્ઞાનમાં વિષયગ્રહણ પરિણામરૂપ આકાર જ હોય, તો તેથી શું સિદ્ધ થશે? આ શંકાનો ઉત્તર આપતા કહે છે.
__ण य गज्झमंतरेणं सो जायइ जेण तेण तस्सिद्धी ।
तत्तो तु संगया बज्झदंसणाणुभवतो चेव ॥७३६॥
(नच ग्राह्यमन्तरेण स जायते येन तेन तत्सिद्धिः । ततस्तु संगता बाह्यदर्शनानुभवत एव ॥ न च सः-विषयग्रहणपरिणामलक्षण आकारो येन कारणेन ग्राह्यमर्थमन्तरेण जायते तेन कारणेन तत एवआकारादन्यथानुपपद्यमानात, तुरवधारणे, यो बाह्यस्यार्थस्यानुभवस्तस्मादेव तत्सिद्धिः-बाह्यार्थसिद्धिः संगता-युक्त्युपपन्नेति स्थितम् ७३६॥
ગાથાર્થ:- આ વિષયગ્રહણપરિણામરૂપ આકાર બાાર્થ વિના થવો સંભવતો નથી, અને આ આકાર બાલાર્થ વિના અસિદ્ધ થવાથી જ બાહ્યર્થનો અનુભવ થાય છે. (મૂળમાં “ત' જકારઅર્થક છે.)તે અનુભવથી જ બાલાર્થની સિદ્ધિ યુક્તિસંગત ઠરે છે, તેમ નિશ્ચિત થાય છે. પ૭૩૬ દાનપારમિતાથી બાધાર્થ સિદ્ધિ 'बुद्धस्स य दाण पारमिये' त्येतद्व्याचिख्यासुर्दानपारमितां तावद् व्याचष्टेગા. નં ૭૩૧ માં બાધાર્થસાધક તરીકે બદ્ધની દાનપારમિતાની જે વાત કરી, તેની વ્યાખ્યા કરવાની ઇચ્છાવાળા આચાર્ય પ્રથમ नपारमितानी व्याध्या २ छे.......
देंतस्स हिरन्नादि अब्भासा देहमादियं चेव ।
अग्गहविणिवित्ती जा सेट्ठा सा दाणपारमिया ॥७३७॥
(ददतो हिरण्यादि अभ्यासाद्देहादिकमेव । आग्रहविनिवृत्तिर्या श्रेष्ठा सा दानपारमिता ॥ . ददतो-ददानस्य हिरण्यादिकमभ्यासात् प्रकर्षप्राप्तात् देहादिकमपि ददतो या हिरण्यादिविषया आग्रहविनिवृत्तिःमूर्छानिवृत्तिः श्रेष्ठा-अत्यन्तविशुद्धा सा दानपारमिता भवति ॥७३७॥
ગાથાર્થ:- સોનંવગેરે આપતા આપતા પ્રકર્ષ પામેલા અભ્યાસથી દેહવગેરે પણ આપી દેનારની સોનાવગેરે અંગે જે મૂચ્છની નિવૃત્તિ છે, તે જ શ્રેષ્ઠ અત્યંતવિશુદ્ધ દનપારમિતા છે. u૭૩૭ ततः किमित्याह - દાનપારમિતાની આ વ્યાખ્યાનું તાત્પર્ય શું છે? તે બતાવે છે
' तदभावम्मि य कह सा ? चित्ताओ चेव दाणरूवाओ ।
तं पऽगहिते ण जुत्तं अथिम्मि गहोवि गह(जह) पुट्विं ॥७३८॥ . (तदभावे च कथं सा? चित्तादेव दानरूपात् । तदपि अगृहीते न युक्तमर्थिनि ग्रहोऽपि कथं पूर्वम् ॥ तदभावे च-हिरण्यादिलक्षणबाह्यार्थाभावे च कथं सा-दानपारमिता भवेत् ? नैव भवेदितिभावः, तस्यास्तदतिसर्जनरूपत्वात् । अथोच्येत चित्तादेव दानरूपात्सा दानपारमितेष्यते यथा- 'मया स्वदेहादिकमपि दत्त्वा परेषामप-. कर्तव्य' मित्यत्राह-'तंपीत्यादि' ननु तदपि दानरूपं चित्तमर्थिन्यगृहीते सति सर्वथा न युक्तं, तथानुभवाभावात्, ग्रहश्चार्थिनः कथमुपपद्यते? नैव कथंचनेत्यर्थः । कथमित्याह- 'जह पुट्विं' यथाभिहितं प्राक् प्रपंचेन तथा नोपपद्यते ॥७३८॥
ગાથાર્થ:- સોનવગેરે બાલાર્થના અભાવમાં આ દાનપારમિતા કેવી રીતે સંભવે? અર્થાત ન જ સંભવે. કારણ કે દનપારમિતા સોનાવગેરેના ત્યાગરૂપ છે. (બાલાર્થ જ ન હોય, તો તેનો ત્યાગ કેવી રીતે થઈ શકે અને તે ત્યાગના અભાવમાં ઘનપારમિતા पीत संलवे?)
પૂર્વપક્ષ:- દાનરૂપ જે ચિત્ત છે, તે ચિત્તથી જ દાનપારમિતા ઈષ્ટ છે. જેમકે “મારે મારો દેહવગેરે આપીને પણ - બીજાઓ પર ઉપકાર કરવો જોઈએ. તેથી કોઈ દોષ નથી. - ઉત્તર૫:- આ દાનરૂપ ચિત્ત પણ અર્થી યાચકનો બોધ ન થાય, તો અત્યંત અસંગત છે. કેમ કે યાચકના અભાવમાં“આ યાચક છે. તેવા જ્ઞાનના અભાવમાં દાન અંગેની બુદ્ધિ થવાનો અનુભવ થતો નથી. આમ અર્થીનું જ્ઞાન આવશ્યક છે. ++ + + + + + + + + + + + + + + AAGM-GAR - 89 + + + + + + + + + + + ++ + +
